Seniorennieuws. Gijs van Elk poserend voor de entree van Kasteel. Huis Bergh, op een steenworp van het fraaie

ARCADIS

Seniorennieuws 1

September 2013

is een periodieke

Seniorennieuws

3

uitgave voor gepensioneerden van ARCADIS

In dit nummer o.a.:

September 2013

Takes two to tango

3

Pensioen en belasting

4

Bevolkingsonder­zoek darmkanker

Gijs hield heel wat steentjes overeind

7

Voormalig Heidemij-marketingmanager Gijs van Elk is zo’n kerel die begaan is met de leefomgeving waarin hij woont en werkt. Niet zelden liepen die twee parallel. Het leidde ooit tot de oprichting van de tennisclub Velden. En in zijn huidige woonplaats ‘s- Heerenberg staan de nodige panden er nu nog mooi bij met dank aan Van Elk.

Gijs van Elk poserend voor de entree van Kasteel Huis Bergh, op een steenworp van het fraaie gemeente­monument waarin hij zelf woont. “Oude gebouwen: ik heb er wat mee.”

Te beginnen met zijn eigen huis aan de Oudste Poortstraat. “In dit huis woonde de onderwijzer van de school hiernaast. Toen ze dat prachtige pand hiernaast wilden afbreken, heb ik samen met een aantal eveneens bezorgde bewoners een stichting opgericht om er een dependance van het Nationaal Schoolmuseum in te krijgen. Die pogingen mislukten uiteindelijk, maar het droeg er wel toe bij dat het historische gebouw overeind bleef. Er zit nu een bibliotheek in.” En zo was Van Elk gedurende zijn leven betrokken bij veel vergelijkbare initiatieven… Lees erover op de volgende pagina’s.

Gezellig in Arcadisland Op verschillende plaatsen in den lande ­troffen oud-Arcadianen zich de laatste tijd op regiobijeenkomsten voor het ophalen van mooie herinneringen. Het werd gezellig in onder meer v.l.n.r. het Brabantse Udenhout,

het Utrechtse Voorthuizen en het Noord Hollandse Schermerhorn. Lees pagReichart 2 In die laatste plaats gafverder Arcadis’opNiek tekst en uitleg over de huidige positie van het bedrijf, waarna een streek-conferencier zorg-

de voor de vrolijke noot. En in Voorthuizen lieten ook deze drie heren het zich goed smaken: de voormalige Regionale Hoofden Uitvoering Ep van de End, Wim Hollestelle en Leo de Zeeuw (ook v.l.n.r.).

2

ARCADIS

Seniorennieuws

Vervolg van de voorpagina

Van tennisbaan tot kasteeltuin Chronologisch gezien was één van de eerste ­initiatieven waar Gijs van Elk in zijn leven bij betrokken was de tennisclub in Velden. Gijs (van 1939): “Ik ben mijn ­Heidemij-carrière daar in ‘64 begonnen. Als Rayonleider Noord L ­ imburg ­betrokken bij de realisatie van voetbalvelden, opperde ik dat het misschien ook een idee was om meteen een paar tennis­ velden aan te leggen. ‘Of ik dan misschien ook even een ­vereniging op wilde richten’, was de wat lacherig sceptische­reactie van de burgemeester...

Maar aangezien de nog jonge Van Elk toen al niet voor één gat te vangen was, kwamen de vereniging én de tennisbanen er wel degelijk. “En zo ben ik gedurende mijn verdere loopbaan eigenlijk altijd betrokken geweest bij de plek waar ik op dat moment werkte en woonde. Behalve tijdens mijn eerste periode in ’s- Heerenberg, tussen ’71 en ’80. Toen ging al m’n energie naar m’n werk als Rayonleider Gelderse Achterhoek en – later – Marketingmanager Bestemmingsplannen. En in het stichten van een gezin samen met mijn vrouw Jeanneke, wat resulteerde in onze drie kinderen Maarten, Marlies en Annelieke.” Toen dat allemaal op de rit stond werd Gijs in 1980 weer overgeplaatst naar Limburg, waar hij marketingmanager werd voor Heidemij Realisatie. “Vanwege mijn planologische kennis van het gebied werd ik gevraagd om als adviseur de politieke partij ‘Veldense Gemeenschapslijst’ te ondersteunen." Gijs deed het met veel plezier, tot zijn werkgever hem in ’85 overhaalde om Marketingmanager Landelijke Vastgoedontwikkeling Heidemij Advies te worden. In ’94 veranderde zijn functie nog één keer (naar Marketingmanager Ruimtelijke inrichtingsplannen Oost): de werk- én woonplaats bleef onveranderd, ook na zijn pensioen in 1999: het geliefde stadje ‘s- Heerenberg.

Mes met twee kanten Op weg naar het kasteel Huis Bergh voor de foto gaat de hand van Gijs met grote regelmaat omhoog ter begroeting van weer een bekende. Niet vreemd, want vanaf ’85 zette hij zich in voor een hele waslijst aan stichtingen en burgerinitiatieven. “Dat begon met het behoud van die school hiernaast en later de voormalige marechausseekazerne even verderop. Vervolgens ben ik onder meer bestuurslid geweest van de Woningstichting Bergh, lid van de commissie Straatnaamgeving in de gemeente Bemmel en voorzitter van de Monumentencommissie. En via-via leerde ik de familie Van Heek kennen, de voormalige textielbaron uit Enschede en eigenaar van kastelen in onder meer ’s- Heerenberg en het nabijgelegen Doornen-

burg. Zij wisten me te strikken als secretaris voor de Stichting tot behoud van De Doornenburg.” Gijs bekleedde al die nevenfuncties omdat hij het ‘gewoon leuk en interessant vindt’, maar wel degelijk ook vanwege de positieve raakvlakken die het had met zijn werk. “Het netwerk dat ik namens ‘De Doornenburg’ opbouwde op bijvoorbeeld het Provinciehuis opende deuren die anders wellicht gesloten waren gebleven voor een marketing­man van de Heidemij. Gelukkig faciliteerde de Heidemij dit vrijwilligerswerk.” Namens de Woningstichting kwam Gijs in contact met allerlei gebouwenbeheerders, waarbij het mes ook regelmatig aan meerdere kanten sneed. “Zo haakten we als Heidemij ooit zeer alert in op de nieuwe Rijksregeling voor het onderhoud van schoolgebouwen, het zogenaamde Londobekostigingsstelsel, waarin per vierkante meter schooloppervlak vergoedingen werden gegeven voor preventief- technisch- en ingrijpend onderhoud: ingewikkelde materie voor het gemiddelde schoolbestuur. Wij hebben toen een programma ontwikkeld om de werkelijke onderhoudskosten te vergelijken met die Rijksvergoedingen. En op basis daarvan werden goede onderhoudsplanning opgesteld, zodat schoolbesturen niet in de problemen kwamen. Dat hebben we dík verkocht in heel Nederland!”

Piepklein maar prachtig Waar al die regeldrift vandaan komt? Het is gissen, zegt Gijs. “Mijn vader was burgemeester van Bemmel, misschien is het iets genetisch. En ik ben niet iemand die ’s avonds voor de buis hangt of spelletjes doet. Mijn vrouw tennist, is een verwoed bridgester en leest graag, waarmee je meteen de verklaring hebt voor het feit dat ik altijd zoveel tijd in m’n bestuursfuncties heb kunnen steken…” En nu, anno 2013? De inmiddels pensionado doet het rustiger aan? Ja en nee. Ja, omdat de kleinkinderen op regelmatige basis vertoeven aan de Oude Poortstraat 22. “Dát vreet pas energie…” En ‘nee’, omdat Gijs het strijden voor ‘oude steentjes’ nog steeds niet laten kan, zo blijkt bij de terugtocht van Kasteel Huis Bergh. Wijzend op het Gemeentehuis: “Dat stond op de nominatie om naar Didam te verhuizen na een gemeentelijke herindeling. We hebben daarover met de politiek een schitterende deal kunnen sluiten. Vertrek naar Didam prima, maar dan wel álle faciliteiten om het vervallen

3

September 2013

Over Lovinklaan en 125 jaar bestaan:

It takes two to tango Als VGA-bestuur constateren wij dat er in de afgelopen tijd binnen onze vereniging over een tweetal zaken wordt gediscussieerd: Stichting Lovinklaan en het 125-jarig bestaan. Dat gaat soms gepaard met veel emotie. Misschien goed dus om daar op deze plek als voorzitter kort op in te gaan. Om met het 125-jarig jubileum te beginnen: we hebben er alle begrip voor dat dit in crisistijden ingetogen wordt gevierd, maar enige aandacht voor ons gepensioneerden zouden we zeker op prijs hebben gesteld. Maar misschien komt dat nog bij het boek dat in voorbereiding is! Veel meer emotie maakt de Stichting Lovinklaan bij velen van ons los. Per slot van rekening beschouwen we Lovinklaan als ónze stichting en moeten we constateren dat we op geen enkele manier meer hun aandacht hebben. In 2009 is Lovinklaan een foundation geworden met een internationaal samengesteld bestuur en internationaal gerichte activiteiten (zie www.lovinklaan.nl). Tot die tijd kregen wij nog een subsidie van € 5000,-, maar ondanks een emotioneel pleidooi van het VGA-bestuur om die – toch al minimale – band te behouden, is deze subsidie toen stopgezet. Let wel: het ging ons niet om die € 5000., maar om het feit dat Lovinklaan sindsdien geen enkele aandacht meer besteedt aan de gepensioneerden. Dat telt dubbel omdat zich onder de huidige gepensioneerden ook de oprichters van Stichting Lovinklaan bevinden. Veel fundamenteler is de vraag die bij velen van ons leeft: kan ­Lovinklaan niet iets doen aan de tekorten van ons Pensioenfonds?

Toen die vraag aan de stichting werd gesteld was het antwoord een duidelijk Neen: ‘De huidige statuten van Lovinklaan geven ons daartoe geen enkele mogelijkheid. Daarnaast is het zo dat als we als Lovinklaan iets in Nederland doen, we dat ook in andere landen moeten doen. Wij richten ons met onze activiteiten met name op alle (internationale) medewerkers van ARCADIS N.V.’ Binnen onze kring wordt ook regelmatig de vraag gesteld of de onderneming niet een hogere premie kan betalen. Los van het feit dat dit een druppel op een gloeiende plaat zou zijn (om de dekkingsgraad met 1% te laten stijgen moet de premie met 40% worden verhoogd!) zou dat op dit moment de concurrentiepositie van de onderneming aantasten. En daar zit niemand op te wachten, ook wij niet. Concluderend: laten we onze meer dan uitstekende relatie met ons Pensioenfonds koesteren. De via hen gegeven subsidie maakt onze activiteiten – denk aan de regionale bijeenkomsten en de lustrumleeftijden – ­immers mogelijk. En laten we daarnaast vooral proberen om realistisch te blijven en de ondersteuning van gepensioneerden door de Lovinklaan Foundation als een gepasseerd station beschouwen, hoe moeilijk dat ook is. It takes two to tango, immers… Luuk Kuipers

Mededeling VGA Rijksmonument en voormalig Jezuïetenklooster Gouden Handen hier even verderop te laten restaureren en een nieuwe bestemming te geven als appartementencomplex. Dat is prima gelukt! ” Inmiddels bijna bij zijn eigen tuindeur, gaat de vinger nog één keer richting een pand. Een piepklein, voormalig daglonershuisje langs de stadsmuur. “Dat moest plat, maar is nu ook een gemeentelijk monument én gerestaureerd. Prachtig, toch?”.

Luuk Kuipers heeft in verband met zijn gezondheid zijn functie als voorzitter van onze vereniging met ingang van 11 september j.l. neergelegd. Fer Saelman neemt, als plaatsvervangend voorzitter, zijn functie waar; dit naast zijn functie als landelijk coördinator. Wij zijn Luuk Kuipers erkentelijk voor zijn plezierige en constructieve bijdrage en wensen hem het allerbeste met zijn gezondheid. Wij beraden ons momenteel over zijn opvolging. Namens het Bestuur VGA, Fer Saelman

4

ARCADIS

Seniorennieuws

Pensioen & belasting: soms een m ­ ysterie Het ARCADIS Pensioenfonds werd benaderd door een wakkere gepensioneerde die zich het volgende afvroeg. “Jullie verlagen mijn pensioen met bruto € 174,--, maar netto is dat bij mij maar € 17,--. Houden jullie wel voldoende belasting in?” Ja, concludeerde de uitvoeringsorganisatie van SPAN: het ingehouden belastingbedrag is juist. Maar: de vraag is of dat in sommige gevallen ook geldt voor het gehele inkomen. Voor veel pensioengerechtigden betekende de pijnlijke verlaging van 5,6% die SPAN begin april moest doorvoeren dat hun netto pensioen met een soortgelijk percentage omlaag ging. Voor sommigen gold dat echter niet, zo blijkt uit bovenstaand voorbeeld. Wat is er aan de hand? Uit een analyse bleek dat de zogenaamde Groene belastingtabellen bepaalde grenswaarden hanteren en

Bonjour de France! Met regelmaat vragen we l­ ezers om van zich te ­laten horen als ze iets leuks, interessants of leerzaams te melden hebben. Nanny Nooitgedagt-Marquenie, ­tussen 1971-’91 in diverse functies werkzaam bij de Heidemij/KNHM, klom in de pen en liet ons weten hoe het met haar gaat vanuit haar huidige woonplaats Taradeau, in het achterland van Saint Tropez. “Ik ontvang hier regelmatig het Seniorennieuws en dan ga ik altijd naarstig op zoek naar namen of ontwikkelingen die oude herinneringen oproepen. Zo las ik over het 125-jarig bestaan en bedacht ik me dat ik 25 jaar terug nog het 100-jarig bestaan heb mogen mee-organiseren. En Kern met Pit van de KNHM: het bestaat nog steeds! Op dit moment houden mijn man Ad en ik ons vooral bezig met ons gastenverblijf en schrijven we columns voor een Nederlandse medische website www.niernieuws.nl. Ad is nierpatiënt, vandaar. Vorig jaar verscheen een verzameling van deze columns zelfs in boekvorm: ‘Enchanté, leven met dialyse in de Provence’. Dat bleek zo’n succes dat ook de Franse Nierstichting ons gevonden heeft en we sinds kort ook in hun tijdschrift publiceren. Daarnaast gaan we binnenkort lezingen en voordrachten houden voor artsen en verpleegkundigen in de nefrologie-zorg.” U kent Nanny van vroeger en wilt haar een levensteken sturen? [email protected].

daardoor soms merkwaardige sprongen vertonen. Zo wordt op een pensioen van 2.952 euro per maand 485,16 euro aan loonheffing ingehouden. Stijgt het pensioen echter met slechts vier euro per maand naar € 2.956,-- dan stijgt de loonheffing naar € 560,58. Kortom: vier euro meer pensioen leidt tot 75 euro netto minder! Omgekeerd leidde het verlágen van pensioen bij de betreffende collega tot lagere inhoudingen: het pensioeninkomen dat hij van SPAN ontvangt lag eerst boven de grens van € 2.956,-- , maar na de verlaging eronder. Dat betekende dat de loonheffing op zijn pensioen behoorlijk daalde. De verlaging van het pensioen werd deels gecompenseerd doordat de fiscus minder inhoudt.

Helder stappenplan De vraag is echter of de gepensioneerde hier ook daadwerkelijk voordeel bij heeft. Iedereen in Nederland moet immers belasting betalen. Daarvoor worden alle inkomsten bij elkaar opgeteld en wordt vervolgens gekeken welke belasting daarover verschuldigd is. Wat iemand uiteindelijk aan de Staat der Nederlanden kwijt is, hangt dus ook af van zijn overige inkomsten, zoals de AOW en wellicht inkomsten uit een ander pensioenfonds of van een verzekeraar. Om onaangename verrassingen te voorkomen, kunt u het volgende simpele stappenplan hanteren: • tel alle inkomsten voor het hele jaar op, van het ARCADIS pensioen en de AOW tot alle overige inkomsten. • tel alle bedragen op die staan vermeld als Loonheffing. • u beschikt nu over jaarbedragen. Deel zowel de inkomsten als de loonheffing door 12 om te komen tot de maandbedragen. • kijk in de Groene Tabel welke kolom op u van toepassing is. U vindt deze op de site van de Belastingdienst. De tabel lijkt ingewikkeld, maar is het niet. Belangrijk is dat u allereerst naar de kolommen gaat die bij uw geboortejaar horen. Kijk vervolgens in de kolom Zonder Heffingskorting. • vergelijk uw bruto maandinkomen met de bedragen die staan vermeld als Tabelloon. • zoek in de betreffende kolom op hoeveel loonheffing u moet betalen. Mocht nu blijken dat er te weinig wordt ingehouden en u moet straks bijbetalen, dan kunt u twee acties ondernemen: een voorheffing aanvragen bij de Belastingdienst of het ARCADIS Pensioenfonds een hogere loonheffing laten inhouden. Er zijn zo’n 15 tot 20 pensioengerechtigden die dat al doen. En wat natuurlijk ook kan is elke maand een bedrag terzijde leggen voor het betalen van de belastingaanslag volgend jaar. Meer weten over deze materie, of hebt u een andere prangende pensioenvraag die om opheldering vraagt? Neem contact op met SPAN! Het via de redactie spelen kan ook.

5

September 2013

Voor vallen

De tuinarchitect We maakten met een groep vrienden onze jaarlijkse fietstocht. De organisatoren hadden een route uitgezet in het mooie landschap op de grens van Gelderland en Overijssel. Op het eind van de tocht zou – zo was ons beloofd – een bezoek worden gebracht aan een tuin die qua architectuur een topper genoemd kon worden. Bij de tuin aangekomen werden we ontvangen door de eigenaar, een allervriendelijkst uitziende, kleine man die, nadat we de entree a raison van € 3,- hadden betaald, ons uitnodigde voor een wandeling door zijn tuin. Hij zei bereid te zijn om eventuele vragen te beantwoorden als ze maar niet over bloemen of planten gingen. Die konden we beter aan zijn vrouw stellen. Nu telt onze fietsgroep enkele echte tuinliefhebbers en voordat we de tuin inliepen werden er al een aantal vragen op de man afgevuurd, waaronder wie de architect van de tuin was. Op dat moment excuseerde hij zich met de opmerking dat hij eerst zijn vrouw even ging halen. Ik liep intussen vast in mijn eentje de tuin in en werd gegrepen door het schitterend aangelegde geheel. Wat daarin meteen opviel, was een bijzonder mooi vormgegeven grote vijver met bloeiende waterlelies. Het moois werd afgemaakt door twee zwarte zwanen die zich majestueus voortbewogen tussen de waterplanten. Rondkijkend zag ik tot mijn verrassing onze gastheer op mij toelopen. “Ik dacht, ik loop maar vast deze kant op. Mijn vrouw is nog moeilijke vragen aan het beantwoorden en daar hoef ik niet bij te zijn.”Terwijl hij sprak viel me zijn Saksisch accent op en zonder er verder bij na te denken maakte ik hem, sprekend in dat ook mij zo vertrouwde dialect, complimenten over de prachtig aangelegde tuin. Hij aanvaardde die met een minzame glimlach en dat werd het begin van een interessant gesprek. Ik kon niet nalaten om nogmaals te vragen welke architect het plan voor deze tuin gemaakt had. “Ach ja, deze tuin heb ik eigenlijk helemaal zelf aangelegd en de meeste bezoekers denken dan dat ik tuinarchitect ben. Maar dat is helemaal niet zo. Voor mijn pensi-

oen heb ik in de wegenbouw gewerkt en dan leer je hoe je met draglines en shovels grond moet verplaatsen. Zo heb ik deze tuin in een paar jaar gerealiseerd.” Hij moet van mijn gezicht ongeloof maar vooral bewondering hebben afgelezen. Want, zo vertelde hij verder, hij had weliswaar een soort plan gemaakt maar er had – en dit zei hij met trots in zijn stem – geen piket in de grond gestaan! Vervolgens mompelde hij nog iets in de trant van “dat een mens al doende veel kan leren” en wandelde van me weg richting zijn mooie vijver. Dit wat mij betreft gedenkwaardige gesprek bleef me bezig houden in de dagen erna, waarbij de vraag ‘waar heb ik deze man eerder gezien?’ zich steeds pregnanter in mijn hoofd vastzette. Na een kleine week wist ik het ineens. Het moet meer dan 40 jaar geleden zijn. Ik werkte bij Waterstaat, hij was uitvoerder bij een aannemer. We stonden op de aardenbaan van een weg in aanleg en we waren het er over eens dat de verticale boog in het lengteprofiel over een afstand van zo’n 100 meter, niet klopte. Ik sprak met hem af de landmeters het lengteprofiel ter plaatse opnieuw te laten inmeten, waarna de fout zou kunnen worden hersteld. Een dag later was ik toevallig in de buurt en besloot even te gaan kijken of de landmeters al bezig waren. Ik zag niemand, liep naar de plek waar we de vorige dag stonden, maar kon tot mijn verbazing het toen geconstateerde euvel niet meer terugvinden. Enigszins geïrriteerd liep ik naar de bouwkeet en trof daar mijn gesprekspartner van de vorige dag. Hij legde me uit dat ik wel degelijk op de goede plaats had gekeken, maar dat het probleem inmiddels opgelost was. “Ach voor zo’n stukje grondverzet heb ik eigenlijk de piketten van de landmeters niet nodig, dat doe ik gewoon op het oog”. Ik herinner me nog de bewondering en het respect die toen bij me opkwamen. Precies zoals een kleine week geleden. O.P. Schrijver

6

ARCADIS

Seniorennieuws

`Werk was lust en leven’ De dag na het interview laat Adrie van ’t Leven (78) weten dat hij het twee uur durende gesprek achteraf eigenlijk veel te kort vond. “Want ik had nog zóveel meer te vertellen over die goeie ouwe Heidemij-tijd.” Maar het kwartje was tijdens die ‘schamele’ twee uur al overduidelijk gevallen: hier spreekt iemand wiens werk zijn lust en zijn leven was. “Tijdens een project in het Veerse Meer heb ik mijn vakantie daar zelfs gevierd. ’Aan de Costa del Piet’, heette het toen. `Vierhonderd kilometer boven Parijs.’’’ De tongval van Adrie en zijn vrouw Lien is nog steeds Zeeuws, maar dat is dan ook zo’n beetje alles zeggen ze.“We hebben echt wortel geschoten hier in onze huidige woonplaats Hendrik Ido Ambacht, waar we inmiddels alweer 46 jaar wonen.” Bij de Heidemij maakte Adrie 35 jaar vol. Mooie jaren.“Ik ben opgegroeid op een gemengd bedrijf op Zuid Beveland en heb vervolgens de Rijkslandbouwschool gedaan. Die types hadden ze graag bij de Heidemij, reden waarom ik op de MCBS in Arnhem terecht kwam, richting Cultuurtechniek.” Al voor zijn in 1959 afgeronde opleiding deed Adrie werkervaring op bij de Heidemij, onder meer op een zandzuiger die in omgeving van Kruiningen gebruikt werd voor het opspuiten van klei in de aangrenzende polder. Eén van zijn eerste grote echte klussen was de al genoemde in het Veerse Meer. Adrie: “Met de aanleg van de Veersegatdam – tussen Noord Beveland en Walcheren – ontstond in 1961 het Veerse Meer. Dat schiep mogelijkheden voor de watersport en oeverrecreatie. En voor agrarisch gebruik, want er werd ook ongeveer 600 hectare schorgronden drooggelegd voor akkerbouw.”

Knappe oogst Omdat er geen eb en vloed meer was kwamen er ook grote oppervlaktes zandplaten definitief boven de waterspiegel te liggen, zoals de Schotman en Ruiterplaat, zo’n 150 hectare groot bij Noord Beveland. Adrie en zijn mannen kregen destijds de opdracht om verstuiving van deze zandplaten te voorkomen. Dat betekende dat er gedurende een korte periode veel materieel en mankracht ingezet moest worden voor inwerken van stro in het maaiveld en inzaaien van koolzaad en een passend graszaadmengsel.“Dat was nog een heel gepuzzel, samen met collega Versteeg van afdeling Zaden, want afhankelijk van de bodemsoort, grof of fijn zand en windgevoeligheid moest dat grasmengsel aan verschillende criteria voldoen. Om de wind zo goed mogelijk te pareren zaaiden

Adrie en Lien op de bank in Hendrik Ido Ambacht, geschoten tijdens hun 50-jarig huwelijk. De twee zijn nog steeds actief op meerder fronten. Zo badmintont Adrie nog steeds, en wil hij volgens zijn ega nog altijd winnen.”En iedere vrijdag ‘beun ik bij’ in het magazijn van een meubelzaak. Je moet bezig blijven als pensionado.”

we het bijvoorbeeld niet in één richting in, maar in meerdere. Gezien de grote oppervlakten werd ook gebruik gemaakt van een vliegtuigje.” Midden in het meer kwam een zandplaat van ongeveer 70 hectare droog te liggen: de Haringvreter. Adrie: “Die konden we dus alleen per boot met een pont bereiken. Daarvoor werd een boot van de Visserijpolitie ingezet waaraan een pont was gekoppeld waarop materieel kon worden vervoerd naar het eiland. Omdat de bovenlaag op de Haringvreter uit meer slibhoudend materiaal bestond, werd besloten hier rogge in te zaaien. Op de Haringvreter hebben we het jaar erop een oogst binnengehaald waar ze in de traditionele rogge-gebieden jaloers op waren! Voor het maken van een foto hebben we toen trots de zes combines op rij laten rijden.” Maar er ging ook wel eens wat mis, zegt de gewezen Senior Projectleider eerlijk. “ Ja, er is wel eens een dragline van z’n schotten afgegleden terwijl het hoofd ambtsgebied Butijn de dag erop in de agenda stond voor een projectbezoek met belangrijke gasten. Maar met behulp van scheepsstaaldraden en twee andere draglines hebben we die verzakte machine op tijd weer op het maaiveld gekregen.”

Oltied belle Later in zijn carrière heeft Adrie van ’t Leven zich onder andere bezig gehouden met het draineren van landbouwgronden op de Zuid-Hollandse Eilanden. Om het niveau van de landbouwsector op te krikken stelde `Den Haag` in de jaren ‘70 subsidies beschikbaar voor aanleg van nieuwe drainage ter verbetering van de ontwatering van grond. Dat moest zorgen voor minder water­ overlast, hogere opbrengsten en de mogelijkheid om andere

7

September 2013

gewassen te gaan verbouwen. Voor dit alles moest bodemkundig onderzoek worden verricht, berekeningen gemaakt en plannen gesmeed, iets waarin de Heidemij in die tijd ‘patent op had’. Adrie: “Of ook dit kunstje een heel gepuzzel was? Ja, want daar hadden we ook patent op… In dit geval moest je rekening houden met de hoogteligging van het maaiveld ten opzichte van van het polderpeil, de afwateringsmogelijkheden ter plaatse en het feit dat je het drainagesysteem eens in de zoveel jaar moest kunnen doorspuiten. Daar paste je dan onder meer de materiaalkeuze van je buizen en de omhulling op af. Soms was dat glasvlies of turf, soms kokos. ”Dat we dit destijds goed deden, ervaart Adrie als hij zo nu en dan nog wel eens een tour de nostalgia maakt door het gebied. ­“Normaal gesproken gaat zo’n drainagesysteem tien 10 tot 15 jaar mee. Ik ben wel eens bij een Landbouwer geweest die het er al 30 jaar in had liggen. En mijn dag is helemaal goed als zo’n man dan zegt: ‘Adrie as jie petoaten nodig ’eidt, nie kope, mae even belle. Ik kon joe vroeher toch ok oltied belle, bie wieze van spreke zelfs ’snachts as-tut most!”

Trouwen In zijn begindagen zat ook Adrie van ’t Leven in de kost. En ook hem ging dat vervelen, zeker toen hij ‘vaste verkering’ kreeg met zijn Lien. Toen er in Goes een Heidemij-woning vrij kwam was deze in principe voor hen, mits hij binnen twee weken besliste en: getrouwd was.“En dat waren we niet. Ik heb toen halsoverkop de boot naar ’s Heer Abtskerke genomen, waar Lien woonde en haar ten huwelijk gevraagd. Bijkomend probleem was dat je in die tijd twee weken ‘aangeplakt moest staan’ in een kastje aan de muur van het gemeentehuis. Dat paste maar net binnen die twee weken respijt van de Heidemij. Voeg daar bij dat ik ten tijde van ondertrouw een niersteenaanval kreeg en ja: eigenlijk was ook dit een heel ‘gepuzzel’ allemaal. Maar het is allemaal gelukt. Al hebben we niet lang in die woning – een flat! – gezeten, want jongens van de klei die aarden daar niet.”

Bevolkingsonderzoek darmkanker: meld u aan! ‘Doe de poepcheck’ is één van de opvallende posters waarmee de Maag Lever Darm Stichting (MLDS) op ‘ludieke’ wijze aandacht vraagt voor een minder ludiek, groot probleem: darmkanker, één van de meest voorkomende soorten kanker. Reden voor de overheid om tussen nu en 2019 een grootschalig bevolkingsonderzoek uit te voeren onder senioren tussen de 55 en 75 jaar. Darmkanker ontstaat meestal uit een darmpoliep, een goedaardige uitstulping aan de binnenkant van de darm. Veel mensen die ouder zijn dan vijftig hebben zulke poliepen. De meeste blijven gewoon goedaardig, maar sommige poliepen groeien uit tot een darmtumor. Darmtumoren kunnen in het hele darmkanaal voorkomen, al ontstaat meer dan de helft in het laatste gedeelte van de dikke darm of de endeldarm. Als de tumor de kans krijgt om door te groeien, kunnen tumorcellen losraken en uitgroeien tot nieuwe tumoren / uitzaaiingen in –meestal– de lever, longen of botten (al komen er ook uitzaaiingen voor in de lymfeklieren en het buikvlies). Cijfers & feiten Elk jaar krijgen meer dan 13.000 mensen de diagnose darmkanker. Dat is 4 à 5 %. Darmkanker komt iets vaker voor bij mannen dan bij ­vrouwen. In de meeste gevallen (90%) ontstaat de aandoening bij mensen boven de 55. Jaarlijks overlijden iets m ­ inder dan 5000 mensen aan darmkanker. Positief: het aantal mensendat aan darmkanker sterft

daalt, wat te danken aan de steeds breder wordende bekendheid van de symptomen die vooraf gaan aan darmkanker, zoals bloed of slijm in de ontlasting, een hogere (of juist lagere) ontlastingsfrequentie, buikpijn of het feit dat de ziekte in de familie zit. Door dit alles wordt darmkanker steeds eerder ontdekt en zijn de overlevingskansen groter. Bovendien verbeteren de behandelmethoden voortdurend. Het bevolkingsonderzoek darm­ kanker, dat recentelijk terecht veel aandacht kreeg in de media, gaat in januari 2014 van start. Geleidelijk, want er is tijd nodig om voldoende zorgverleners op te leiden voor het vervolgonderzoek. Meer dan vier miljoen mensen krijgen in de loop der jaren een uitnodiging. Wie en wanneer hangt af van het geboortejaar. Surf voor meer info naar www.rijksoverheid.nl of www.mlds.nl. Dan kunt u onder meer ook zien dat het onderzoek over de periode 2010-2039 gemiddeld 1400 sterfgevallen per jaar (op langere termijn zelfs 2400) kan voorkomen. En daarmee veel ernstig leed en hoge behandel- en zorgkosten.

8 ARCADIS

Seniorennieuws

ARCADIS

Seniorennieuws

Hart voor de zaak

Colofon

Netwerken Om contacten te leggen en zo mogelijk werk binnen te halen, bezoeken de marketingmensen van ARCADIS tegenwoordig symposia, zijn ze lid van business-clubs en aangesloten bij worldwideweb-netwerken zoals L ­ inkedIn, Twitter enzovoorts. Vroeger ging dat wat anders, zo valt te lezen in een tekstdeel over oud-ambtshoofd Wijnbergen. Een ambtshoofd behoorde vroeger niet alleen toezicht en uitvoering tot het takenpakket, maar ook het aantrekken van nieuwe werken. En bij gebrek aan elektronische netwerken was je destijds aangewezen op netwerken van vleesch & bloed, zo wist Wijnbergen. En dus werd hij als Heidemij’er voorzitter van het schaatsgewest Drenthe. “Geen dorp in Drenthe of het had wel

een schaatsclub en het waren altijd de grootste boeren die in het bestuur zaten. Dezelfde boeren, die ook wat in de melk te brokkelen hadden bij bijvoorbeeld de Waterschappen. Als voorzitter van het Gewest had ik zo een fijnmazig netwerk van contacten over de hele provincie. Zo trok je werk aan voor het bedrijf: een particulier ontginninkje hier, een stuk grondverbetering daar. Of je kweekte goodwill voor een ruilverkaveling. Zo werkte dat.” Bij mevrouw Wijnbergen duurde het even voordat zij de link werk-‘hobby’ legde. “Ik wist niet waar die lui over spraken als ik de telefoon opnam. Ze wilden zich opgeven voor het loop’n, ‘want er werden toch wedstried’n gehouden?’. Pas later begreep ik dat het om schaatsen ging en dat mijn man zich daar ook ‘vakmatig’ mee bezighield.”

Redactie (van links naar rechts op de foto): Jan Hoitink Brinkenhorst 20 6997 AT Hoog Keppel 0314 381 876 [email protected] Albert Westerbeek J.P. Sweelincksingel 6 2132 KL Hoofddorp 023 56 13 602 [email protected] Louk Inklaar Varenhof 159 3069 KG Rotterdam 010 420 49 59 [email protected] Ernst Grote Boterakker 2 9451 GS Rolde 0592 242 096 [email protected]

Albert van Rosmalen is zeer begaan met alles wat er zich in zijn woonplaats Uden afspeelt en afspeelde. Zo heeft hij met zijn vrouw Betsie een poffenmuseum in de kelder onder hun woonhuis; we maakten er een paar nummers terug melding van. Tijdens de laatste redactiebijeenkomst deelde Albert vers geplukte Udense kersen uit, voorzien van een boekwerk van zijn hand: ‘Lof der zoetheid’. Het boek beschrijft wat deze Brabantse kersen zo bijzonder maakt. Eén tip van de sluier: omdat Uden op het raakvlak van twee tektonische aardbreuken ligt, is de vochtigheidsgraad van de bodem er hoger dan elders in de omgeving. En daar houden kersen van, zo bleek na het proeven! Geïntrigeerd? Het ISBN/EAN-nummer van ‘Lof der Zoetheid’ is 978-90-77471-07-4.

Albert van Rosmalen Hurk 101 5403 LA Uden 0413 260 126 [email protected] Voor meer info: www.vvga.info/ www.erfgoed-knhm-arcadis.nl Teksten en coördinatie: Hoegen, Tekst & Communicatie. Amersfoort, 033-4450651, [email protected]. Vormgeving en reproductie: OBS Vormgeving en Drukwerk Heeft u kopij? Neem dan contact op met een van de ­redactieleden.