Jaarbericht 2012
Seniorennetwerk in beweging Het jaar 2012 was voor Swon een jaar van vernieuwing en beweging in een turbulente tijd. De vragen van Nijmeegse senioren en mantelzorgers veranderen snel door nieuwe regelgeving, bezuinigingen en de veranderende tijdgeest. Als seniorennetwerk bewegen we mee. De ‘eigen kracht’ van senioren is een hot issue. Tegelijkertijd is er een leven dige discussie gaande over de grenzen aan de zelfred zaamheid bij de meest kwetsbare groepen. En over de grenzen aan wat je kunt vragen van vrijwilligers en mantel zorgers. Daar houden we oog voor. We staan dichtbij oude ren en mantelzorgers, zoeken hen op in de wijk, zijn aan spreekbaar en dichtbij, realiseren ontmoeting. Het proces van ‘kantelen’ is ingezet in onze organisatie. De afgelopen jaren hebben we bezuinigingen weten te rea liseren zonder dat onze klanten daar direct veel van merk ten. Dat lukt ons tot nu toe ook door nog meer samen te werken met andere instellingen en door open te staan voor nieuwe ideeën en werkwijzen. Bij dit alles houdt één essentiële drijfveer ons bij de les: aandacht blijven houden voor de menselijke maat! In dit jaarbericht geven we u hiervan een impressie. Caroline Kooij, directeur/bestuurder
Meerwaarde Dagopvang Dagbesteding werkt preventief. Zo voorkomt Dagopvang dat mensen met een zorgvraag ver eenzamen en een beroep doen op duurdere zorg. Daarnaast bieden Swon Salons een plek waar mensen hun sociale netwerk kunnen versterken.
Jubileum Dagopvang Op donderdag 15 maart hing op alle dagopvanglocaties de vlag uit en stonden de deuren wijd open voor buurtbewo ners en andere belangstellenden: de Dagopvang bestond 25 jaar. De wethouder Zorg en Welzijn kwam de oudste deelneemster verrassen met een bos bloemen. Ontmoeting is nog altijd een belangrijk aspect van Dagopvang. Even zwaarwegend zijn nu het bieden van structuur, begeleiding en ondersteuning voor mantelzor gers. Manager Marjan Schaminée: ‘Tegenwoordig levert de Dagopvang ‘welzijnswerk met zorg’ voor een zeer kwets bare groep ouderen.’
met andere instellingen. Een autistische jongen bezorgt bijvoorbeeld brood om te oefenen met contact.
Onderzoek Het is nog onduidelijk wat de gevolgen zijn voor de Dag opvang als in de toekomst de begeleidingsfunctie vanuit de AWBZ wordt overgeheveld naar de gemeente (Wmo). Op initiatief van Swon startte de Radboud Universiteit in 2012 een onderzoek om de meerwaarde van Dagopvang in kaart te brengen. Ook is er een norm vastgesteld voor minimale bezetting met behoud van maximale kwaliteit, die in 2012 gefaseerd is doorgevoerd op de locaties.
Salons Verbinding Elke dagopvanglocatie ligt midden in de wijk en zoekt daarmee actief verbinding, waardoor deelnemers contact houden met de maatschappij. Er is veel uitwisseling met de kinderopvang, met wederzijdse bezoekjes. Deelnemers verzorgen tijdens vakanties de plantjes van een kinderop vang in de buurt. Dagopvanglocaties werken ook samen
De Swon Salon en Zondag Salon bieden ouderen in de wijk wekelijks ontmoeting en activiteiten. Ze blijken een waardevolle toevoeging aan het dagbestedingsaanbod. Naast de Swon Salon in Neerbosch-Oost en de Zondag Salon in het Centrum kwam er in 2012 een Swon Salon in Nijmegen-West. In Neerbosch-Oost ontmoeten deelne mers elkaar inmiddels ook buiten de Salon.
Dagbesteding ‘Dankzij mijn begeleidster Nienke weet ik precies per dag welke hulpverleners er bij mij langskomen of wat er gebeurt. Dat geeft me houvast. Nienke komt op maandag en woensdag. En ze stimuleert mij iets te doen wat ik leuk vind, zoals wenskaarten maken. Als ik me ´s avonds niet zo fijn voel, houdt dat me op de been.’ Nina Vermeulen, cliënt Dagbesteding Thuis
Informele netwerken versterken Naast haar vertrouwde aanbod richt Swon zich steeds meer op (praktische) ondersteuning van informele sociale netwerken. Die worden de komende jaren – voor senioren en voor mantel zorgers – steeds belangrijker. In 2012 ontwikkelden Swon en het COiL een aanbod voor senioren na partnerverlies. Een half jaar na het overlijden van de partner krijgen 65-plussers een uitnodiging voor een thuisbezoek door een ouderenadviseur. Tijdens het bezoek bespreekt de ouderenadviseur mogelijkheden voor praktische of emotionele ondersteuning. Een vrijwil liger van het COiL wordt desgewenst ingeschakeld voor ondersteuning op het gebied van zingeving en levensvra gen. Nabestaanden waarderen het initiatief.
Mantelzorgondersteuning Allochtone en jonge mantelzorgers zijn moeilijk bereikba re groepen. Toch zijn er signalen dat veel jonge en alloch tone mantelzorgers vastlopen. Het Coördinatiepunt Mantelzorgondersteuning, onderdeel van Swon, gaf hen bijzondere aandacht. Voor allochtone mantelzorgers was er de cursus Samen Sterk. Om aandacht te vragen voor jonge mantelzorgers was er (i.s.m. Spectum CMO) een theatervoorstelling op scholengemeenschap NSG. Zo’n
330 leerlingen stonden stil bij de zorgtaken van leeftijdsgenoten.
Klus Service In het najaar van 2012 vernieuwde Swon de Klus Service voor senioren en mensen met een beperking. Door het wegvallen van gesubsidieerde arbeid verdween de functie van de buurtconciërges, die voorheen klussen uitvoerden. In de nieuwe vorm werkt Swon samen met het OBG en Hobbycentrum Nijmegen-Oost en worden de klussen uit gevoerd door vrijwilligers. Klanten betalen hiervoor een kleine vergoeding. De omschakeling bleek succesvol: begin november werd de honderdste klus al geklaard.
Personenalarmering In 2012 is de toekomstbestendigheid van Personen alarmering in kaart gebracht. Op basis van de bevindin gen zijn scenario’s uitgewerkt, waarbij vooral aan de tech nische kant veranderingen nodig zijn. Het plan van aanpak voor de toekomst is gereed in het voorjaar van 2013.
Hulp en ondersteuning ‘Samen met mijn collega Nicole heb ik een interactieve workshop voor senioren verzorgd tijdens de Senior City Week. We nodigden mensen uit om na te denken over hun eigen sociale netwerk. Als je ouder wordt moet je daar meer moeite voor doen. Maar wie mensen om zich heen heeft, staat een stuk sterker.’ Fem Groen, ouderenadviseur
Samen de wijk in Senioren, mantelzorgers en organisaties kennen Swon als centraal aanspreekpunt voor welzijnsvragen of ondersteuning van senioren. Als seniorennetwerk leggen we verbindingen tussen mensen onderling en tussen mensen en organisaties. En we brengen onze expertise in bij diverse samenwerkingsverbanden. Steeds vaker opereren we dichtbij in de wijk. In 2012 startten er Sociale Wijkteams in Lindenholt, Hatert en Dukenburg. Daarin bundelen hulpverleners uit diverse welzijns- en zorginstellingen in de wijk hun krachten. Bewoners kunnen hier terecht met hun vragen of zorgen. Ouderenadviseur Lütfiye Apaydin-Görgen werkt in het Sociaal Wijkteam in Dukenburg, waar veel migranten ouderen wonen: ‘Ik ken hun achtergronden en weet waar ze tegenaan lopen. Ook heb ik goede contacten met hulp verleners en werkers die ervaring hebben met migranten. We maken in ons Sociaal Wijkteam gebruik van elkaars expertise.’ In het najaar is het programma van eisen voor Stips vastgesteld (informatiepunten in de wijk). Het Swoninformatiecentrum is hierin een belangrijke speler.
Informele zorg Het driejarige project Makelaar informele zorg – een ini tiatief van Swon en de Vrijwilligerscentrale – ondersteunt sinds mei de Sociale Wijkteams. Door het aanbod van informele zorg (mantelzorg en ondersteuning door vrijwil
ligers) beter in beeld te brengen, worden vraag en aanbod van informele zorg beter op elkaar afgestemd. Bij hiaten stimuleert het project nieuwe initiatieven in de wijken.
Netwerken Swon is actief in meerdere samenwerkingsverbanden en -programma’s. Zo nemen we deel aan Stichting MAAT, waarin twaalf instellingen op het gebied van wonen, wel zijn en zorg samen werken aan verbetering van de dienst verlening in de regio. Swon-medewerkers op alle niveaus delen hun expertise en werken samen met andere MAAT-partners. Ook bij ‘100, uw welzijns- en zorgnetwerk’ (voorheen Zowel NN) delen we onze kennis en ervaring. Bijvoorbeeld in multidisciplinaire teams en in projectgroepen rond dementie. Daarnaast is de samenwerking verstevigd met het COiL (Centrum Ontmoeting in Levensvragen).
Verhuizing In 2012 heeft Swon de verhuizing voorbereid naar een nieuw ‘welzijnskwartier’ (Castella) in de wijk Bottendaal. Door huisvesting van Tandem, MEE en Swon in één gebouw kunnen we elkaars expertise makkelijker benut ten en versterken. Het delen van kantoorruimten en voor zieningen bespaart kosten. Swon blijft ook vanuit het nieuwe gebouw actief in de wijken. Manager Staf en Bedrijfsvoering Anja van Baardewijk: ‘Omdat we allemaal onze eigen specialiteit hebben, levert samenwerking méér op dan de som van de aparte organisaties. Zo genereren we meer welzijnskracht.’
Alles over ouder worden ‘Voor klanten zal er na de verhuizing niet zoveel veranderen: ook vanuit Castella beantwoorden we in ons informatiecentrum telefoontjes en mails. Cliënten kunnen binnenlopen bij de receptie, waar wij hen te woord kunnen staan in een spreekkamer.’ Astrid Jacobs, medewerker Swon-informatiecentrum
Bij de ontwikkeling van nieuwe cursussen en activiteiten betrekken we deelnemers, docenten en een klankbordgroep. Verder is er volop aan dacht voor beweging en ontmoeting.
Leren, beleven, bewegen, ontmoeten Leren Nieuwe cursussen in 2012 waren onder meer ‘Creatief met Taal’ en ‘Thuisadministratie’. De laatste is gekoppeld aan het project Thuisadministratie, maar dan bedoeld voor mensen die met minder begeleiding toekunnen. Na een zetje in de goede richting kunnen zij zelfstandig en systematisch hun rekeningen en paperassen verwerken. Bezuinigingen en de wens van de gemeente Nijmegen om cursussen en activiteiten kostendekkend te maken, nood zaakten Swon om de prijzen te verhogen. Er is intensief overlegd met de gemeente, die belang hecht aan ontmoe tingsmogelijkheden. Mede daardoor kon de prijsstijging worden beperkt. Een kortingsregeling voorkomt dat mensen door de verhoging noodgedwongen afhaken.
uit hun omgeving en voor de stimulans van vrienden, familie en medische professionals. Senioren doen vooral mee aan beweegactiviteiten vanwege gezondheid en plezier. Uit het onderzoek kwamen nuttige aanbevelingen naar voren, waar Swon in haar beleid mee verder kan.
Ontmoeten Bewegen Voldoende beweging draagt ertoe bij dat senioren langer zelfstandig kunnen wonen. Een HAN-stagiair heeft voor Swon onderzocht hoe bewegen meer en beter in het beleid geïntegreerd kan worden. Dit onderzoek toont aan dat ouderen gevoelig zijn voor beweeggedrag van mensen
Senioren ontmoeten elkaar bij de cursussen en activitei ten, het Zomerprogramma, Salons of activiteitenbemid deling via Swon Contact. Mantelzorgers konden in 2012 tijdens diverse Mantelzorgsalons ervaringen delen. Ook kregen zij tips om fysieke en mentale belasting te vermin deren, zodat ze hun taken beter kunnen combineren.
Leren en beleven ‘Bij de Mantelzorgsalon krijg je veel nuttige informatie, bijvoorbeeld over het Mantelzorgcompliment of het Persoonsgebonden Budget. Maar ook krijg ik er nieuwe inzichten. Het is vooral fijn eens te kunnen praten met andere mantelzorgers. Af en toe tijd nemen voor jezelf, dan houd je de zorg langer vol!’ Deelnemer Mantelzorgsalon
Medewerkers, betaald en onbetaald, vormen ons kapitaal. Vrijwilligers (zo’n 380) maken veel diensten van Swon mogelijk en zijn van onschat bare waarde voor onze klanten en voor onze organisatie. Omgekeerd zijn onze vrijwilligers heel tevreden over hun werk. Swon breekt een lans voor mantelzorgers en geeft daarbij graag het goede voorbeeld. Met mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid bijvoorbeeld.
Hooggewaardeerd (vrijwilligers)werk Swon heeft veel loyale vrijwilligers die langer dan tien jaar voor ons werken. Daarnaast is er ruime nieuwe aan was van actieve senioren en jonge mensen. Het lukt Swon dus om vrijwilligers zowel te werven als te binden.
Tevreden Onze vrijwilligers zijn tevreden: ze doen met plezier zinvol werk, voelen zich gewaardeerd en blijven zich ontwikke len. De 7,9 die zij geven in de tevredenheidsmeting 2012 is hoger dan de landelijke benchmark (7,5).
Vrijwilligers leveren diensten, signaleren problemen en bieden klanten een luisterend oor. Hun werkzaamheden lopen uiteen: zij helpen senioren bij het invullen van for mulieren, vervoer, klusjes, geven hen informatie over regelingen of doorbreken hun eenzaamheid met een praatje. Daarnaast zijn er ook vrijwillige docenten en redactieleden voor de maandelijkse Seniorenpagina in de Brug.
Website voor vrijwilligers Speciaal voor (potentiële) vrijwilligers is er sinds 2012 een vrijwilligerswebsite: http://vrijwilligers.swon.nl. Hier staat alles over de soorten vrijwilligerswerk, vacatures, voorwaarden en contactgegevens. Als vrijwilligers inlog gen met een code, vinden ze nieuwtjes en kunnen ze informatie uitwisselen. Dat versterkt hun binding met Swon en met elkaar. Swon bouwt de site in 2013 verder uit.
Mantelzorgvriendelijk personeelsbeleid Eén op de acht werknemers in Nederland combineert werk met mantelzorgtaken. Swon wil graag doen wat ze preekt en geeft haar medewerkers ruimte om werk en mantelzorg te combineren en bespreekbaar te maken aan de hand van een protocol. In mei ontving Swon hiervoor het certificaat ‘Wij werken Mantelzorgvriendelijk’.
Cliëntenraad Swon betrekt leden van haar Cliëntenraad, met hun expertise en ervaring, in een vroeg stadium bij de ontwik keling van nieuwe of vernieuwde dienstverlening. Voor het eerst is de tevredenheid gemeten onder leden van de Cliëntenraad. Die is zeer hoog.
Vrijwilligerswerk bij Swon ‘Ik ben wel vrijwilliger, maar eigenlijk heb ik helemaal niet het gevoel dat ik vrijwilligerswerk doe: ik doe namelijk precies wat ik leuk vind! En dat is gezellige dingen ondernemen met anderen. Dat ik dat toevallig doe bij de Dagopvang, waar ik er ouderen blij mee maak, maakt het alleen nog maar plezieriger voor mij.’ Een vrijwilliger bij de Dagopvang
Een restaurant in De Meiberg Drie partners in Zorgzame Buurt Meijhorst - Swon, woningcorporatie Woongenoot en ZZG zorggroep - peil den in het najaar de behoefte onder bewoners van senio renflat De Meiberg om samen te eten. Op initiatief van Zorgzame Buurt startte eind 2012 een bewonersrestau rant in De Meiberg. Het wordt gerund door vrijwilligers en is meerdere dagen per week open voor bewoners van de flat. Het eten wordt bereid in zorgcentrum De Doekenborg. Het restaurant blijkt een succes en voor herhaling vatbaar in andere seniorencomplexen.
Diversiteit De ene senior is de andere niet: sommige groepen heb ben specifieke behoeften. Swon komt daaraan tegemoet met haar diversiteitsbeleid. Zo hopen we allochtone senioren beter te informeren en te ondersteunen met een nieuw adviesteam, bestaande uit een Swonouderenadviseur en twee medewerkers van Het InterLokaal. Zij kunnen mensen zo nodig te woord staan in het Turks, Arabisch of Berbers. Het team opereert vanaf november stadsbreed. De medewerkers houden inloop spreekuur in Titus Brandsma (Nijmegen-West) en in OpMaat (Neerbosch-Oost) en gaan op huisbezoek. Met de opleiding ‘Samen Sterk’, gestart in september, kunnen allochtone mantelzorgers uit Nijmegen en Arnhem zich ontwikkelen tot groepswerkers. Zij leren om
groepen mantelzorgers uit hun eigen netwerk op te zetten en te begeleiden. Ervaringsdeskundigheid speelt een belangrijke rol. Swon en het Coördinatiepunt Mantelzorg ondersteuning zijn initiatiefnemers van de opleiding; Het Inter-Lokaal, SWOA en IVC zijn andere partners. De eerste deelcertificaten zijn inmiddels uitgereikt.
Roze ontmoetingsgroepen Veel oudere homoseksuelen zijn opgegroeid in een tijd dat ‘uit de kast komen’ taboe was. Sommigen hebben daar door weinig contact met familie, anderen houden hun homoseksualiteit geheim. Ouderenbond ANBO en Swon peilden de behoefte aan ontmoeting onder deze groep ‘roze 50-plussers’. Inmiddels zijn er maandelijks ont moetingsbijeenkomsten, met gevarieerde thema’s. Naar aanleiding van de inventarisatie zijn er naast deze bijeenkomsten een cultuurgroep en een gespreksgroep ‘Ontmoeten in Levenskunst’ (i.s.m. het COiL) gestart.
Eten uit en thuis ‘Ik eet elke vrijdag mee in het restaurant van De Meiberg. Eerst zag ik die vastigheid niet zo zitten, maar nu ik steeds meer mensen in de flat leer kennen, kijk ik er echt naar uit. We doen nu ook meer andere dingen samen buiten het eten om.’ Een bewoner van De Meiberg
Raad van Toezicht De Raad van Toezicht ziet toe op het efficiënt behalen van (statutaire) doelstellingen en behartigt de belangen van iedereen die gebaat is bij het goed functioneren van Swon, waaronder cliënten, medewerkers, vrijwilligers, finan ciers. Uitgangspunt daarbij is de Governance code. Tijdens de vijf vergaderingen in 2012 kwamen onder meer de financiële en andere rapportages aan de orde, evenals de uitkomst van de HKZ-toetsing en het meerjarenplan 2013-2015. Ook besteedde de Raad permanent aandacht aan de komende bezuinigingen en de gevolgen daarvan voor het functioneren van de organisatie. Voorzitter Henk van Galen: ‘De Raad van Toezicht is verheugd dat 2012 met een goed financieel en inhoudelijk resultaat is afgesloten.’
Jaarcijfers 2012 Aantal vragen informatiecentrum Contacten ouderenadviseurs met of voor cliënten of Contacten allochtone ouderenadviseurs met of voor
950
cliënten of mantelzorgers Welzijnsbezoeken aan 75-jarigen
322
Bezoeken Partnerverlies Dagdelen Dagopvang AWBZ
23 41.619
Dagdelen Dagopvang Wmo en PGB
856
Begeleidingsuren Dagbesteding Thuis
1.815
Deelnemers cursussen en activiteiten
1.762
Deelnemers Zomerprogramma
693
Deelnemers Swon Contact
291
Bemiddelingen advertentieblad Swon Contact Bemiddelingsmails Ontmoetingssite Contact Maaltijden Tafeltje Dekje
292 4.242 99.930 1.334
Uitgevoerde klussen buurtconciërge (half jaar)
579
Werkzaamheden Plus Service en Klus Service
4.235
Contacten mantelzorgconsulenten
786
Deelnemers Swon Salon en Zondag Salon
121
Resultatenrekening 2012 Financiering AWBZ
1.794.401
Subsidie Gemeente Nijmegen
2.219.514
Eigen bijdrage deelnemers / klanten
807.535
Overige opbrengsten
92.082
Bedrijfsopbrengsten
4.913.532
Personeelskosten
2.954.406
Afschrijvingen Colofon Redactie Swon en Claudia Fitsch, Brollensteyn Tekst & Advies Fotografie Goedele Monnens Ontwerp en opmaak Einder Communicatie , De Ruyterstraat 246, 6512 GG Nijmegen Tel. (024) 365 01 90
[email protected] www.swon.nl
7.963
mantelzorgers
Klanten Personenalarmering
Voor de uitvoering van het toezicht overlegt de Raad periodiek met de directeur/bestuurder, de accountant, de Ondernemingsraad en de Cliëntenraad. In 2012 heeft de Raad de organisatie van het toezicht verder verbeterd, met een visie, met profielschetsen voor haar leden en voor de directeur/bestuurder en met een jaaragenda voor toezicht.
14.934
139.822
Overige bedrijfskosten
1.795.775
Bedrijfslasten
4.890.003
Bedrijfsresultaat
23.528
Financiële baten en lasten
13.013
Resultaat boekjaar
36.541
Meer cijfers en het uitgebreide jaardocument vindt u op www.swon.nl
