SELECTIVE LASER MELTING p.12

www.metallerie.nl Verschijnt 6 x per jaar, in januari, maart, mei, september, oktober en december, nr. 13, december 2012, 10 EUR (excl. btw)

SELECTIVE LASER MELTING p.12 VAKBLAD VOOR DE METAALVERWERKENDE INDUSTRIE

Hans-Christian vom Kolke 15 G.Elsinghorst Stahl und Technik “Ons volautomatisch distributiecentrum is uniek in de wereld”

Danny Peeters 18 Peeters Landbouwmachines “Voor de continuïteit en concurrentiekracht ben je genoodzaakt om voortdurend in moderne technologie te investeren”

Erwin van Soest 21 ERBA Plaatbewerking “Op EuroBLECH zagen we veel toepassingen van de fiberlasertechnologie, die ook voor ons bedrijf in de toekomst zeker aan de orde zal zijn“

VOORKOM VOCHT IN UW LASWERK

Elektroden kokers Portable ovens Bench ovens Rebacking ovens Flux ovens

Elektroden ovens van Phoenix (Made in the USA) Vlamboog Europees verdeler van Phoenix droogovens

Contacteer uw Vlamboog-dealer voor meer informatie en verkooppunten. Bel: 023-56 75 500 of mail: [email protected]

M E TA L L E R I E N R . 1 3 • D E C E M B E R 2 0 1 2

IN DIT NUMMER Deze laatste editie van het jaar 2012 draagt duidelijk de stempel van EuroBLECH, met enkele getuigenissen van collega's over interessante technologieën die ze hebben ontdekt, maar ook een uitgebreid overzicht van wat de fabrikanten ons zelf als innovaties hebben aangedragen. Blijven vernieuwen lijkt hoe dan ook het devies, willen we drama's zoals de sluiting van Ford in België vermijden. Kevin Vercauteren

SECTORNIEUWS................................................................4 Nieuwtjes en feiten uit de sector ELEKTROLYTISCH POLIJSTEN BIEDT RVS VEEL MEER DAN CORROSIEBESTENDIGHEID..........6 LAGERE RUWHEDEN, BETER TE REINIGEN, ANTIKLEEF, SNELLER GLIJVERMOGEN ... Roestvast staal is verre van roestvrij, wat niet alleen het esthetische – 'eeuwig nieuw' – uitzicht ondermijnt, maar ook de mechanische sterkte in gevaar brengt. Oplossing? Een correcte oppervlaktebehandeling. Behalve een verbeterde corrosiebestendigheid biedt het elektrolytisch polijsten nog andere voordelen AMB 2012...........................................................................8 EEN SELECTIE VAN AMB NIEUWIGHEDEN In niet-EMO-jaren lijkt de AMB-machinebeurs steeds meer het laken naar zich toe te trekken. Met toenemend succes haalt de beurs standhouders en bezoekers van over de hele wereld naar Stuttgart voor de laatste ontwikkelingen op het vlak van verspanende machines en precisiemachines, gereedschap, toebehoren, meettechniek, bedrijfssturing en automatisering SELECTIVE LASER MELTING ........................................12 DE BAL LIGT IN HET KAMP VAN DE INDUSTRIE Dat er nu al voor de derde keer in de Benelux een beurs rond Additive Manufacturing zal worden georganiseerd, bewijst dat de technologie er eindelijk is in geslaagd de interesse van de brede industrie op te wekken. Van alle mogelijke AM-varianten is selective laser melting (SLM) voor de metaalsector de meest interessante: diverse metaalpoeders zijn al beschikbaar en ook de bouwplatformen zijn intussen voldoende groot VAKBLAD METALLERIE is een uitgave van Professional Media Group Nederland bv Beech Avenue 54 - 80 1119 PW Schiphol-Rijk Tel.: 020 /65.86.151 Fax: 020 /65.86.111 PERIODICITEIT Metallerie verschijnt 6 x per jaar ABONNEMENTEN Tel.: 020/65.86.151 - Fax: 020/65.86.111 Jaarabonnement: 60 EUR (excl. btw) = 6 nrs. Intekenen via metallerie.pmg.nl of mail naar [email protected]

metallerie.pmg.nl

ELSINGHORST OPENT LOGISTIEK CENTRUM.......15 VOLAUTOMATISCH DISTRIBUTIECENTRUM Elsinghorst, ook in ons land geen onbekende op het gebied van de handel in staal, heeft een nieuw logistiek centrum geopend voor de opslag, bewerking en distributie van profielen. Bijzonder is dat de orderafhandeling, inclusief de bewerking van profielen, volautomatisch geschiedt BOTTLENECKS BEHOREN TOT HET VERLEDEN DANKZIJ ROBOTCEL.......................18 ONTWERP IN FUNCTIE VAN PRODUCTEN Van koudwatervrees bij de invoering van nieuwe technologieën heeft Dannie Peeters, directeur van Peeters Landbouwmachines, weinig last. De nieuwste investering is een plaatbewerkingscel waarin een Haco Euromaster ERM 36-150 kantpers bediend wordt door een Yaskawa ES 165 robot. Door de vergaande integratie en door de installatie te ontwikkelen vanuit de productportfolio is een optimale oplossing ontstaan INNOVATIEDAGEN EEN SUCCES.............................20 MORI SEIKI MAAKT INDRUK De Mori Seiki innovatiedagen in het Japanse Iga kenden een groot succes. Een totaal van 10.000 bezoekers bezocht gedurende drie dagen de Campus. De vele leerlingen en studenten zorgden er voor een vrolijke sfeer PRODUCTINFO................................................................34 Een overzicht van nieuwe producten

BLADMANAGER Kevin Vercauteren REDACTIE Directie Marianne Bouckaert Eindredactie Magali De Cannière - Mike De Craene Tom Harteel - Nils Rauwoens Kernredactie Tilly Baekelandt Valérie Couplez Dieter Devriendt Gauthier Geldhof Valerie Verkain

Medewerkers Marcel Cools - Luc Ghijs Jan Wijers - Chloé Martin Liam van Koert - Jac Hanssen Erik Steenkist - Hans Koopmans REALISATIE Grafische vormgeving Pascal Claeys Publicitair materiaal Johan Teerlinck Axelle Vereecke - Eva Seurinck Drukkerij Moderna – Paal-Beringen

EUROBLECH

STANDHOUDERS & BEZOEKERS TEVREDEN...20 Eind oktober vond in het Duitse Hannover de 22ste editie plaats van de beurs EuroBLECH. Die geldt als 'World's No.1' in de wereld van de plaatbewerkingstechnologie, met ook dit jaar weer heel wat internationale standhouders en bezoekers. “Een eerste analyse van de enquêtes toont aan dat de exposerende bedrijven erg tevreden terugblikken”, zegt directeur Nicola Hamann. Ook bij de bezoekers horen we positieve reacties, vooral wat de vele innovaties betreft die er te zien waren

BEURZEN

TOOLS & TOOLS 2013 27/01/13 – 28/01/13

Brussels Kart Expo – Groot-Bijgaarden (BE) METAALEXPO 05/03/13 – 07/03/13

Brabanthallen – 's Hertogenbosch MTMS 19/03/13 – 22/03/13

Brussels Expo – Brussel (België) EMO 2013 16/09/13 – 21/09/13

Messe – Hannover (Duitsland) PUBLICITEITSREGIE Professional Media Group Nederland bv Freddy Fierens – Birgen Filez Beech Avenue 54 -- 80 1119 PW Schiphol-Rijk Tel.: 020 – 65.86.151 Fax: 020 – 65.86.111 Uitgever Fernand Vanrie Overname artikelen is slechts mogelijk na verkregen schriftelijke toestemming van de uitgever

Metallerie 13 • December 2012

3

ACTUEEL

SANDVIK INVESTEERT IN ZWEDEN EN CHINA

NIEUWE PRODUCTIVITEITS- EN TOEPASSINGSCENTRA IN ZWEDEN EN CHINA Sandvik heeft besloten om circa 23,5 miljoen euro te investeren in Sandvik Coromant. De investering heeft betrekking op een nieuw prototype workshop voor hardmetalen gereedschappen, en een nieuw productiviteitsen toepassingscentrum in Sandviken (Zweden), in aanvulling op een nieuw toepassingscentrum op de bestaande productie-eenheid in Langfang (China). Sandvik Coromant is leverancier van hulpmiddelen, gereedschapssystemen, service en expertise op het gebied van het snijden van metaal. Door middel van uitgebreide investeringen in onderzoek en ontwikkeling, werden unieke innovaties gemaakt en worden nieuwe productiviteitsnormen vastgesteld in samenwerking met mondiale klanten in onder meer de

automobiel-, energie- en luchtvaartindustrie. Het bedrijf voert een breed, wereldwijd trainingsprogramma. In 26 productiviteitscentra en een aantal

trainingseenheden kunnen klanten, medewerkers en partners uit de hele wereld leren over de nieuwste trends op het gebied van snijden van metaal en hardmetalen gereed-

schappen, en hoe deze tools kunnen worden gebruikt door klanten om optimale resultaten te bereiken. Het programma omvat ongeveer 30.000 opleidingsplaatsen per jaar over de hele wereld. Sandvik Coromant heeft momenteel wereldwijd acht 'Application Centers', waarbij elke eenheid op een specifieke sector gericht is, zoals de automobiel-, de luchtvaart- en de energiesector. Het werk wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking met klanten en partners, met het oog op de ontwikkeling van productiviteitsverhogende toepassingen bij machinale bewerkingen.

MACHINEPARK UITGEBREID

DUITS ENGINEERING KIEST OPNIEUW VOOR SAFAN Duits Engineering, actief in de machine- en apparatenbouw, heeft het machinepark voor de rvs-afdeling onlangs uitgebreid met een nieuwe Safan E-Brake kantpers om aan de groeiende vraag naar kantwerk te kunnen voldoen. Na een eerdere goede ervaring met deze kantpers was de keuze niet moeilijk. Ditmaal is er gekozen voor de Safan Hybride guillotineschaar, Safan M-Shear 310-8 TS200. Gezien de grote variatie in werkzaamheden bij het bedrijf, waarbij snelheid en flexibiliteit centraal staan, is de nieuwe guillotineschaar de ideale machine voor het brede scala van producten.

BEDRIJFSBEZOEK SCHOLIEREN

PMG DOET OVERNAME IN NEDERLAND

Dormac CNC Solutions (leverancier van draai- en freesmachines) en Magifa (toeleverancier van metaalproducten) hebben deze week

Professional Media Group (PMG), de belangrijkste Belgische vakbladuitgever, gevestigd in Zedelgem, neemt zijn Nederlandse sectorgenoot, vakbladuitgever Industriële Pers, over en breidt zo zijn portfolio uit met vijf nieuwe titels binnen de industriesector. Industriële Pers, opgericht door Peter van Nierop en gevestigd in Amersfoort, is een Nederlandse vakbladuitgever met een portfolio van industriële vakbladen. Om de continuïteit van zijn publicaties in de toekomst te garanderen besloot Peter van Nierop om zijn titels vanaf heden onder te brengen bij Professional Media Group (PMG). Door de overname versterkt PMG zijn marktpositie in zowel België als Nederland, waar PMG sinds 2010 ook actief is met de vakbladen Metallerie en Chocolaterie. Om de overname succesvol en vlekkeloos te laten verlopen, blijft Peter van Nierop voor nog minstens drie jaar verantwoordelijk voor de commerciële uitbating van de overgenomen vakbladen. Professional Media Group neemt vijf titels over van Industriële Pers: - Total Industrial Maintenance Nederland: vakblad voor technisch verantwoordelijken en onderhouds-

150 LEERLINGEN BEZOCHTEN DORMAC EN MAGIFA 150 scholieren uit Alkmaar en de Zaanstreek ontvangen in hun machinedemoruimte en productieruimte. Het bedrijfsbezoek had tot doel de jongeren te laten zien hoe mooi en interessant de metaaltechniek kan zijn. De afgelopen jaren is het aantal leerlingen dat kiest voor technische opleidingen steeds verder gedaald en beide firma's hopen via het bezoek deze trend te doorbreken.

125.000 CNC-MACHINES VOOR HAAS EEN MIJLPAAL

Haas Automation heeft een mijlpaal bereikt: eerder dit jaar produceerde de machinefabrikant zijn 125.000e CNC-gestuurde bewerkingsmachine. Nummer 125.000 was een 2012-model van de VF-1 voor een klant in de Filipijnen, toevallig ook het model waar de geschiedenis van Haas bijna 25 jaar geleden mee begon. Een eenvoudige vergelijking tussen deze eerste VF-1 en de moderne versie ervan staaft de vooruitgang die Haas geboekt heeft. Toen Haas in 1988 de VF-1 introduceerde op de IMTS-beurs in Chicago, bedroeg de adviesprijs 49.900 dollar, wat nu zou overeenkomen met zo'n 94.880 dollar. De

verplaatsingen van 508 x 406 x 508 mm bleven behouden, maar de huidige versie beschikt over een krachtigere aandrijving, hogere toerentallen, borstelloze servomotoren op alle assen en een automatische gereedschapswisselaar. Ook het programmeergeheugen ligt tot acht keer hoger.

NEDERLANDSE MARKTPOSITIE VERSTERKT

managers in Nederland (verschijnt 8 x/jaar); - Total Industrial Maintenance België: vakblad voor technisch verantwoordelijken en onderhoudsmanagers in België (verschijnt 4 x/jaar); - NPT Procestechnologie: vakblad voor de Nederlandse procestechnologen (verschijnt 4 x/jaar); - Service Magazine: vakblad voor servicemanagers (verschijnt 6 x/jaar); - Smeertechniek: nieuwsbrief over smeerbeheer, olieanalyse, oliemanagement en onderhoud (verschijnt 6 x/jaar). De nieuwe aanwinsten verschijnen vanaf 2013 onder de PMG-vlag.

UITBREIDING KLANTEN CAAP

OVERNAME CLIENTEEL NA STOPZETTING SAMENWERKING SIEMENS PLM SOFTWARE EN PARTNER Na een jarenlange samenwerking hebben Siemens PLM Software en een van zijn partners in Nederland besloten om hun samenwerkingsverband te beëindigen. Als gevolg daarvan worden alle klanten die een supportcontract met deze partner

4

Metallerie 13 • December 2012

hadden, overgedragen aan andere bestaande resellers. CAAP, gevestigd in Leusden, heeft inmiddels een aanzienlijk deel van deze portefeuille overgenomen. Donald Kalff, directeur van de firma: “We zijn er helemaal klaar voor. Er zijn twee

nieuwe medewerkers toegevoegd aan het CAAP-team en een derde volgt nog. We zullen binnenkort verhuizen naar een groter pand om alle medewerkers te kunnen huisvesten en de trainingsfaciliteiten uit te breiden.” Bij het gebruik van

Solid Edge, het hybride 2D/3DCAD-systeem, en de overige producten die door het bedrijf verkocht en onderhouden worden, zullen zowel de nieuwe cliënten als het oude cliënteel op dezelfde ondersteuning kunnen rekenen.

metallerie.pmg.nl

W KIJ W K W SN B EL RU O M P A NL

"%42/57"!2% 0!24.%2).'%"25)+4% ,!3%23.)*-!#().%3 2%#%.4%"/57*!2%.6!."%+%.$%-%2+%. 5)46//22!!$,%6%2"!!2

$EBESTEKEUSINMODERNEGEBRUIKTE#.# VERSPANINGS EN#.# PLAATBEWERKINGSMACHINES

%DYWEG"!3PANKEREN., TEL  FAX E MAILINFO BRUMANL

Vaak onzichtbaar.

Voor u een voordeel.

Vezeltechnologie die een goede indruk achterlaat. Fronten en geverfde oppervlakken moeten zonder krassen en andere beschadigingen op hun bestemming aankomen. Door de bijzondere mogelijkheden van onze flexibele vezels worden de kwetsbare delen gefixeerd en schadevrij getransporteerd. Met het Minksysteem gebeurt dat behoedzamer dan met de gebruikelijke middelen. Dit is maar één voorbeeld op het gebied van transporteren. Bovendien zetten we onze kennis ook in voor oplossingen bij afdichten, breedstrekken en bij oppervlakbehandelingen. Gebruik onze knowhow ook om uw eigen processen te verbeteren.

TRANSPORTEREN

DRAGEN - PERFOREREN ETIKETTEREN

FIXEREN

GELEIDEN - GLIJDEN - ONDERSTEUNEN DOSEREN - SPANNEN

PORTIONEREN

AANDRUKKEN - AFREMMEN

Wij hebben de kennis... Mink Bürsten B.V. Fabrikant van technische borstels Zomerdijk 15 8064 XA Zwartsluis Tel.: +31 (0)38 38 66 177 | [email protected]

6_Fixieren_A5_Holland.indd 1

Think Mink! ® www.mink-buersten.com

9/24/2012 10:03:12 AM

OPPERVLAKTEBEHANDELING

ELEKTROLYTISCH POLIJSTEN BIEDT RVS VEEL MEER DAN CORROSIEBESTENDIGHEID LAGERE RUWHEDEN, BETER TE REINIGEN, ANTIKLEEF, SNELLER GLIJVERMOGEN ... Roestvast staal is verre van roestvrij, wat niet alleen het esthetische – 'eeuwig-nieuw' – uitzicht ondermijnt, maar ook de mechanische sterkte in gevaar brengt. Oplossing? Een correcte oppervlaktebehandeling. Elektrolytisch polijsten is hier een uiterst efficiënte methode voor. Behalve een sterk verbeterde corrosiebestendigheid zijn ook de andere voordelen van deze elektrochemische techniek niet gering: lagere ruwheden, betere reinigbaarheid, grote weerstand tegen kleven en aanbakken, minder bramen en metaalschilfertjes ... Door Valerie Verkain ROESTVAST STAAL Roestvast staal is een legering van ijzer, chroom en nikkel. De meest gebruikte soorten worden aangeduid als AISI 304, AISI 304L, AISI 316 of AISI 316L. Dat zijn gelegeerde staalsoorten die ongeveer 70% ijzer bevatten, 8 à 10% nikkel en 18 à 20% chroom. Toepassing • AISI 304 of 304L: is geschikt voor weinig corrosieve milieus. • AISI 316 of 316L: is aangewezen in milieus met een sterke verontreini­ ging door industriële activiteiten (ijzer, chloor, zwavel), in een zwembadomgeving, in de buurt van spoorwegen of drukke verkeerspunten, in een zone van 20 km langs de kustlijn... Eigenschappen Terwijl het nikkel in de legering ervoor zorgt dat roestvast staal niet magne­ tisch is, bepaalt het chroom de corro­ siewerende eigenschappen van het roestvast staal. Chroom dat in contact komt met zuurstof uit de lucht vormt

De te behandelen onderdelen worden opgehangen aan een elektrisch geleidende drager of rek en ondergedompeld in een chemisch bad

immers spontaan een chroom­ oxidehuid aan het oppervlak. Die 'film' beschermt het onderliggende staal tegen corrosie en vlekken. Roestvast staal dat roest Gewoon ijzer en staal roesten gemakkelijk en dat uit zich in bruine, opzwellende broze laagjes die van het metaaloppervlak loskomen. Roest­ vast staal daarentegen, bevat wel het legeringselement chroom, maar roest ook, zij het dan trager. Hier gebeurt het roesten veelal in putjes en vlekjes, die na verloop van tijd het metaal kunnen doorboren. Corrosie treedt niet zomaar op Het roesten treedt des te sneller op waar de chroomoxidehuid bescha­ digd is of waar andere vormen van verontreiniging aanwezig zijn die de spontane vorming van de chroomoxi­ defilm tegengaan. • Mechanische beschadiging: tijdens het verwerken verliest roestvast staal gedeeltelijk zijn corrosiewerende vermogen. Bij het buigen, het zagen, het snijden, het contact met ijzer, het lassen en andere

Het roesten treedt des te sneller op waar de chroomoxidehuid beschadigd is

6

Metallerie 13 • December 2012

warmtebehandelingen gaat de oorspronkelijke structuur verloren en verliest de roestvaststalen constructie de capaciteit tot spontane oxidevor­ ming. • Verontreiniging: vuil dat zich concentreert in spleten en kieren, condensdruppels, het gebruik van sterk verschillende materialen (bv. gegalvaniseerde bouten op roest­ vast staal), vervuiling van het opper­ vlak door bv. ijzerstof (rond trein-, tram- en metrobanen) en chemische aantasting door bv. chloriden of zuren, kunnen de oppervlaktelaag aantasten en corrosie of vlekken in de hand werken.

ELEKTROLYTISCH POLIJSTEN Als de corrosiewerende eigenschap­ pen van roestvast staal niet optimaal zijn, zal dat op termijn roestvlekken veroorzaken die behalve het esthetische aspect ook de mechani­ sche sterkte van het roestvast staal ondermijnen. Vandaar is het van belang om roestvast staal te gebruiken dat een oppervlaktebehandeling heeft ondergaan.

Elektrolytisch polijsten is een uiterst efficiënte methode voor de opper­ vlaktebehandeling en bescherming van roestvast staal tegen corrosie of andere aantastingen. Deze verduurzamingsmethode creëert immers een nieuwe, homogene, dichte en goed hechtende chroom oxidehuid. Het proces zelf Elektrolytisch polijsten is een galva­ nisch elektrochemisch veredelings­ proces waarbij de te behandelen onderdelen een circuit van chemische baden doorlopen. De belangrijkste stadia waren tot voor kort het ont­ vetten, beitsen en de elektrolyse zelf. Vandaag wordt de nabehandeling, de stap na de elektrolyse, echter steeds belangrijker. Tussen elke stap (bv. van beitsbad naar elektrolysebad) wordt het onderdeel grondig gespoeld.

VOORBEHANDELING Ontvetten Het is van belang om alle oliën en vetten grondig te verwijderen, want

Het elektrolytisch polijstproces: de metaalionen (het ijzer) van het te behandelen onderdeel worden verwijderd en aangetrokken tot de kathode

metallerie.pmg.nl

OPPERVLAKTEBEHANDELING een dergelijke vervuiling kan alle volgende stappen verstoren of verhinderen dat de elektrolyse goed gebeurt. Een alkalische oplossing, een zuuroplossing (fosforzuur) of een oplosmiddel volstaat meestal om achtergebleven olie, vetten, vuil of vingerafdrukken te verwijderen.

ficaties en het gewenste resultaat, worden de parameters als verblijftijd in het bad, temperatuur, stroom­ dichtheid en spanning aangepast.

Beitsen (of deoxideren) De oppervlaktelaag wordt geschikt gemaakt voor de elektrolyse. Alle onzuiverheden (zoals oxiden en carbiden) worden verwijderd. Door de inwerking van beitszuren verliezen onzuiverheden, lasverkleuringen en ingedrukte ijzerdeeltjes hun hechting met het basismateriaal. In feite wordt bij het beitsen een dun laagje van het roestvaststalen oppervlak weggeëtst. Door het egaal weg te etsen, krijgt het roestvast staal de kans om egaal een chroomoxidehuid op te bouwen.

Resultaten • De chroom-nikkelverhouding gaat omhoog, want het ijzer aan de oppervlakte wordt selectief verwij­ derd. IJzer gaat immers sneller in oplossing dan chroom en nikkel. Doordat het ijzer verdwijnt, wordt de oppervlakte relatief rijker aan chroom en nikkel. • De behandeling heeft een ontbra­ mend effect. De toppen van de ruwheden gaan in oplossing omdat de stroom er het hardst is. Als gevolg daarvan wordt het oppervlak gladder. • Het roestvast staal wordt edeler en verkrijgt een veel dikkere (tot factor 10) en dichtere chroomoxidehuid.

ELEKTROLYSE

NABEHANDELING

Het elektrolytisch polijsten vereist zowel chemicaliën als elektrische stroom. De te behandelen onderdelen worden opgehangen aan een elek­ trisch geleidende drager of rek (uit legeringen als titanium of koper die goed elektriciteit geleiden en bestand zijn tegen de zuren waarin ze worden gedompeld). Die drager is verbonden met de positieve pool (anode) van de stroombron, terwijl de negatieve pool (kathode) is verbonden met een stuk roestvast staal of koper dat het te behandelen onderdeel in vorm nabootst. Zowel de positieve als de negatieve pool wordt ondergedom­ peld in het chemische bad, waardoor een gesloten elektrisch circuit ontstaat (met een spanning van gemiddeld 20 V en grote stromen van 40 A/dm³). De chemicaliën in het bad (veelal een mengsel van fosforzuur, zwavelzuur en salpeterzuur) werken als geleider en zorgen ervoor dat de metaalionen (het ijzer) van het te behandelen onderdeel worden verwijderd en aangetrokken worden tot de kathode. De kathode is zodanig gebouwd dat die het te behandelen onderdeel nabootst en er zo voor zorgt dat alle zones optimaal worden behandeld tijdens het proces.

Napassivatie Dankzij het chemisch passiveren wordt de chroomoxidehuid in vergelij­ king met de gewone blootstelling aan de zuurstof uit de lucht versneld gevormd. Hiervoor wordt gedurende 15 minuten à 1 uur verdund salpeter­ zuur gebruikt.

Parameters Afhankelijk van de legering, de speci­

Micro-ondulatie Dit elektrochemische nabehandelings­ proces realiseert een golfstructuur op het rvs-oppervlak. De te behandelen onderdelen hangen ook in dit geval anodisch in de baden. Er wordt uitsluitend materiaal weggenomen. Net zoals bij het elektrolytisch polijsten zijn de toppen van de ruwheden afgerond, maar de basis­ ruwheid ligt iets hoger. Die ruwheid zorgt immers voor uitstekende glijdeigenschappen. Micro-ondulatie vindt vooral zijn toepassing bij verpak­ kingsmachines, trilgoten, trechters en glijbanen. Een variant van micro-ondu­ latie is non-fingerprint, eveneens een elektrochemische behandeling, maar dan om rvs-onderdelen te vrijwaren van zichtbare vingerafdrukken, wat vooral wordt toegepast voor keukens, leuningen, meubels enz. Elektrolytisch ontzwarten Nogal wat voedingsproducten, groenten en farmaceutische producten

Het aantal toepassingen met roestvast staal is groot: zoals gevelbekleding

metallerie.pmg.nl

ELEKTROLYTISCH POLIJSTEN VERSUS • Mechanisch polijsten: door mechanisch te schuren en vervolgens te polijsten kan een bijzonder glad en haast perfect spiegelend oppervlak worden verkregen. Het probleem is dat door het metaal aan de oppervlakte open te smeren, er insluitsels ontstaan net onder de oppervlakte, lichte vervormingen als het ware: minuscule krasjes, aanhechting van metaalgruis of inbedding van abrasieve deeltjes. • Elektroplateren: in tegenstelling tot bij het elektrolytisch polijsten, is het onderdeel bij het elektroplateren kathodisch. Er worden dus metaalionen op het onderdeel aangebracht (bv. vergulden van een onderdeel). Deze extra laag draagt echter niet bij tot de corrosievastheid van het roestvast staal. Integendeel, deze metallische lagen bevatten haast altijd onzichtbare microscheurtjes, die slijtage en afbrokkeling in de hand werken. Wanneer het basismateriaal bloot komt te liggen, vergroot het risico op corrosie. • Chromeren: bij het chromeren wordt op een chemische of thermische manier een chroomlaag afgezet op een ander materiaal (staal, koper- ...). Deze laag is afschilferbaar.

Oppervlak na mechanisch polijsten

vertonen zwartverkleuring door wrij­ ving over roestvast staal. Ook hier worden de onderdelen onder stroom in een chemisch bad gedompeld. De onzuiverheden die de zwartverkleu­ ring veroorzaken worden opgelost, zodat deze niet meer aan het oppervlak aanwezig zijn.

VOOR- EN NADELEN Voordelen Hoewel een sterk verbeterde corro­ siebestendigheid een van de meest gekende eigenschappen van elektro­ lytisch gepolijst rvs is, zijn de andere voordelen zeker ook niet gering: • een grote weerstand tegen aankleven en aanbakken; • een sterk verbeterde reinigbaarheid; • een uiterst hygiënisch en bacteriolo­ gisch zuiver oppervlak; • neutralere eigenschappen qua smaak en geur; • een verminderde hoeveelheid vrijkomende metaaldeeltjes; • minder weerstand tijdens het glijden door een kleiner oppervlak; • een zeer gesloten oppervlak dat zorgt voor een sneller en stabieler vacuüm, de pomptijden bij hoogvacuümtoepassingen dalen met een

Gelast onderstel voor en na polijsten

Oppervlak na elektrolytisch polijsten

factor ±10; • voorkomt rouging, een vorm van oxidatie die voorkomt in heel zuiver water of stoom; • neemt tot tien keer minder radioactiviteit op; • na elektrolytisch polijsten kan voor het binnenland veelal AISI 304 roestvrij staal gebruikt worden in plaats van het veel duurdere AISI 316. Nadelen • Voor complexe vormen zijn zeer complexe en dus dure kathodes nodig. De kathodebouw en instal­ latie ervan maakt sowieso al een groot deel uit van de kosten van de behandeling. • Elektrolytisch polijsten wordt gemak­ kelijk toegepast op duplex en auste­ nitische rvs-soorten. Het toepassen bij de goedkopere ferriet- en marten­ sietsoorten ligt veel moeilijker. Van deze laatste kan slechts een beperkt aantal legeringen elektrolytisch behandeld worden. Toepassing Alleen rvs wordt elektrolytisch gepolijst. Elektrolyse op staal, aluminium of titanium is mogelijk, maar wordt bijna nooit toegepast omdat er geen vraag naar is en omdat de chemicaliën die voor de bewerking nodig zijn veelal te milieu­ onvriendelijk zijn. Alle vormen en groottes rvs, zowel in- als uitwendig, kunnen worden behandeld, gaande van handgrepen en leuningen tot reactorvaten en onderdelen van airbusvliegtuigen. Zelfs het Atomium werd elektrolytisch gepolijst. Als gevolg hiervan worden elektroly­ tisch gepolijste onderdelen in zo ongeveer alle sectoren gebruikt: zoals de farmaceutische, chemische en voedingsindustrie, maar eveneens in de vliegtuig-, automobiel-, en meubel­ sector.  Metallerie 13 • December 2012

7

BEURZEN

EEN SELECTIE VAN AMB NIEUWIGHEDEN MACHINEBEURS OP WEG NAAR PLEKJE TUSSEN DE GROTEN In de niet-EMO-jaren lijkt de van oorsprong regionale AMB-machinebeurs steeds meer het laken naar zich toe te trekken. Met toenemend succes haalt de beurs standhouders en bezoekers van over de hele wereld naar Stuttgart voor de laatste ontwikkelingen op het vlak van verspanende machines en precisie­ machines, gereedschap, toebehoren, meettechniek, bedrijfssturing en automatisering. Gezien de beperkte ruimte kunnen we niet anders dan een beknopte selectie maken die sommigen tekort zal doen. Hoe dan ook, met uitzondering van een paar primeurs gaat het wel vooral om doorontwikkelingen van wat eerder in Hannover te zien was, en worden dezelfde grote trends bevestigd. Door ing. Jan Wijers GEREEDSCHAPPEN Omdat de opvallende vernieuwingen ook op de beurs meteen achter de inkomhal opgesteld stonden, beginnen we ons overzicht bij de gereedschaps­ sector. Vrijwel elke fabrikant kondigde nieuwe ontwikkelingen in slimme gebruiksvarianten en logistieke oplossingen aan, inclusief software en bewerkingstechno­ logieën. De nadruk kwam daarbij uiteraard op de daarbij geadvi­ seerde snij- en spangereed­ schappen te liggen, maar ook de tegenwoordig gebruikelijke extra assen kwamen duidelijk naar voren. Tussen al dat nieuws lieten een viertal trends zich voor een opmerk­ zame bezoeker onderscheiden. Ten eerste – maar dat is stilaan

Het drukbezochte AMB is zijn regionale karakter duidelijk ontgroeid

op elke grote beurs zo – opnieuw een hele reeks van standaardsnij­ gereedschappen met een aangepaste vorm. Daarop aansluitend is er de opkomst van totaal nieuwe freesgeometrieën met o.a. getwiste, variabele en ongelijk verdeelde snijkanten. Zeer geavanceerde draag­ materialen en coatings vormen, naast verschillende afwerkings­ modes, een tweede terugkerend patroon. Een derde trend, speciaal geschikt voor de hoogproductieve verspaning van de recente hoge­ sterktematerialen, gaande van titaan, nikkellegeringen tot hoog­ waardige vezelversterkte compo­ sieten: het gebruik van verrassende nieuwe snijgeometrieën. Daarbij moet men wel beseffen dat een

optimale scherpte van de snijkant in die gevallen essentieel is voor een dito bewerking. Helaas kost dat ook geld. In de marge van die laatste ontwikkeling bracht Vollmer, als een van de vele fabrikanten van gereedschapsslijpmachines (en EDM-machines), het gedeeltelijk polijsten van snijkanten als weleens vergeten afwerkingsoplossing weer onder de aandacht. Tot slot profiteren hoogwaardig hardmetalen gereedschap, CBN en keramiek van het alsmaar fijnere, microkristallijne basismateriaal en de mogelijkheden die het biedt. Deklagen zijn intussen onmisbaar geworden voor de bewerking en tonen in toenemende mate een uitermate uitgekiende en meer­ voudig gelaagde opbouw van

OVERWELDIGEND KADER AMB wordt groot. De beurs ontving ongeveer 90.000 bezoekers uit 65 landen en er waren maar liefst 1.356 exposanten. Of het gloednieuwe beurscomplex – dat overigens volgeboekt was – net buiten Stuttgart er iets mee te maken heeft, is niet zeker. Het vormt in ieder geval een indrukwekkend kader dat ideaal gelegen is, dicht bij de luchthaven, langs de A8 bovendien en met een ruime parkeergelegenheid op het areaal. Trein­ verbindingen en de metro liggen ondergronds op luttele minuten loopafstand. Als het weer meezit, kunnen de bezoekers een frisse neus halen in het echt groene hart tussen de negen hallen, samen 105.200 m² groot. Plannen voor een uitbreiding met twee hallen zitten intussen in een vergevorderd stadium, zodat niets een verdere groei van AMB in de weg staat.

8

Metallerie 13 • December 2012

multifunctioneel composietmateriaal voor specifieke jobs.

SIMPEL OF COMPLEX Première in hogere segment De groeiende reeks van multifunctionele draaifreesmachines en freesdraaicenters is, zelfs met geïntegreerde robots, intussen zo gewoon geworden dat ze in de volle hallen nauwelijks extra aandacht trekt. Los van multitaskingmachines, maar evengoed in het hogere segment, kwam Haas Automation met een wereldpremière: het vijfassige universele bewerkingscentrum UMC-750 dat in de definitieve versie gedemonstreerd werd, want op EMO vorig jaar stond er al een vrijwel identiek basisconcept, toen echter nog in uitgeklede vorm. Deze definitieve uitvoering beschikt na overleg met en afstemming op de wensen van de klanten over: • grote x-y-z-slagen van resp. 762 x 559 x 508 mm met een geïntegreerde, dubbelgesteunde draaikanteltafel (c-as 360° continu en b-as: +35°/-110°); • een directe inline aangedreven hoofdspindel met inwendige koelmediumdoorvoer; • een opzij gemonteerd standaard gereedschapsmagazijn van eigen fabricaat met veertig stations. De programmering blijft verlopen middels het gebruiksvriendelijke, eigen CNC met volle functionaliteit. Goedkopere standaardmachines Tegelijk valt ook het omgekeerde op, namelijk dat verschillende

metallerie.pmg.nl

BEURZEN fabrikanten meer oog krijgen voor simpelere en dus ook lager geprijsde machines, waarop 75 tot 80% – of zelfs meer – van de opdrachten nauwkeurig uit te voeren is, zonder dat ze daarvoor uitgerust zijn met alle beschikbare optionele toeters en bellen. Op deze beurs waren het enkele Europese fabrikanten van slijp­ machines die deze trend volgden. Onder meer Aba, Elb en G&H toonden kleinere types met een standaarduitrusting waarmee toch hetzelfde hoge kwaliteitsniveau, te realiseren als standaard binnen dit segment, geëist wordt.

OUD IN NIEUW JASJE Oudere bewerkingsprocessen zoals het trekfrezen en het honen zijn nieuw leven ingeblazen door recente inzichten in de technologie die gereputeerde onderzoeks­ instituten ontwikkeld hebben. Trekfrezen, om te beginnen, staat weer in de belangstelling omdat het dankzij zijn moderne jasje een hoogproductieve afwerktechniek geworden is. Bovendien kan men met de techniek perfect bepaalde doorlopende vormen ineens verspanen. Denk maar aan spiegleuven, tandwielen en de voet van turbineschoepen. Het Duitse ATL moderniseerde het eerdere Bosch concept op aantrekkelijke wijze tot het zeer efficiënte en effectieve thermische ontbramen (TEM), ook op moeilijk bereikbare, inwendige plaatsen. Ook het honen was opvallend vertegenwoordigd, zowel qua aantal als qua nieuwe varianten. Uiteraard zijn er intussen – al is het maar in naam – ecoversies leverbaar bij elke traditionele leverancier. Voor kleinere boringen gebruiken diverse fabrikanten HSC-opstellingen. Zo’n hoge­ snelheidshoonconcept met een versnelling tot 2 g bij een snelheid van maximaal 60 m/min is soms

beschikbaar in een standalone uitvoering en soms als een modulaire hooncel met een volledige automatisering van de bewerkingsketen. Dat betekent: inclusief werkstukoriëntatie, ontbraming, reiniging en eindmeting.

ENERGIEZUINIGE AANDRIJVINGEN Zoals bekend, is er in de machine­ bouw nog een aanzienlijke besparing van alsmaar duurdere energie te bereiken. Dat kan op verschillende manieren, maar er moet altijd een allesomvattende systeemevaluatie zijn als basis. In eerste instantie komen besparingen voort uit de bewuste overschakeling – ook in de machinebouw – op eraan komende lichtere (composiet)materialen enerzijds en op volelektrische machines anderzijds, tenminste wanneer het in te bouwen vermogen, het koppel en de vrije ruimte dat toelaten. Zeker die laatste overgang is algemeen merkbaar. Als volgende stap kan er gekeken worden naar het ontwerp van de elektromotor, met daarbij de (controversiële) keuze tussen meerdere uitvoeringen en slimme types van direct aangedreven motoren (vaak een synchroonmotor) zonder overbrenging en in de vorm van ofwel torque- ofwel lineaire varianten (met een hoog thermisch bijeffect). De discussie over de technisch-economische voor- en nadelen van de verschillende mogelijkheden is nog lang niet beslecht, noch bij fabrikanten, noch bij gebruikers. Mitsubishi Electric bijvoorbeeld presenteerde nieuwe MV-draadvonkmachines met een intelligentere draadinvoer die voortaan standaard uitgerust zijn met de eigen Tubular Direct Drive. Volgens de fabrikant zou die tientallen procenten aan energie besparen. De buisvormige servo­

Speciale opzetassen zoals die van ITS Technologies bevestigen de algemene trend van de acceptatie van het meerassig bewerken

metallerie.pmg.nl

motor stuurt alle assen zonder back­ lash supersnel en toch precies aan en reageert daarbij hoogdynamisch middels een data-uitwisseling over een glasfibercircuit. Voor de directe aandrijving van zijn lasersnijma­ chines van het type BySmart zweert Bystronic dan weer bij de DHMmotor die rechtstreeks om de kogelomloopspindel heen gebouwd is. Evenzeer zit er veel winst in een selectief gebruik. Dat dient dan wel automatisch te gebeuren en niet op initiatief van de operator. Daarbij is een intelligente(re) sturing van de hele machine absoluut vereist. Denk daarbij aan het in stand-by scha­ kelen na een x-aantal minuten zonder commando’s, het uitscha­ kelen van de pompen bij stilstand, het inbouwen van drukbuffers voor de veiligheid of het opslaan van afremenergie.

tot verbetering is dus immens, maar het nog te verzetten werk is dat evenzeer.

Niet-gepolijste snijkant

Grijsgepolijst voor standtijdverlening

MILIEUBEWUSTZIJN

in de houder opgespannen als een shuttle uit het wisselmagazijn gehaald wordt en automatisch aan de kop gekoppeld wordt, en dat de ondervoering tevens door diezelfde manipulatiearm exact in lijn geplaatst wordt. Een of twee tussenvoeringen zorgen, indien nodig, voor extra steun over de lengte om afwijkingen in bedrijf te voorkomen. Men claimt een viermaal snellere doorloop, inclusief de detectie bij het doorkomen.

Door de milieubelasting, de krapper wordende grondstoffen en de stijgende kosten voor energie en materialen worden we gedwongen om anders te denken. Nog een boel andere factoren dwingen ons daar trouwens toe. Bijgevolg komen, zowel privé als in de industrie, duurzaamheid, milieusparende aspecten en het zuinigere gebruik van energie vooraan in het prioriteitenlijstje te staan. In de industrie worden die inspanningen gebundeld onder het ‘blue competence’-initiatief, dat oorspronkelijk uitging van de VDMA (Vereniging Duitse Machine- en Systeembouwers). Het begrip omvat – beknopt gezegd – het energie-efficiënt construeren, produceren en gebruiken van gereedschaps­ werktuigen in hun algemeenheid en is intussen van een regionaal naar een Europees initiatief uitgegroeid. Dit groene bewustzijn is echter nog niet bij iedereen in dezelfde mate doorgedrongen. Het potentieel

NIEUWE DIMENSIE VAN (BOOR)TECHNIEKEN Zoals de nieuwe, op de beurs aangekondigde Makino EDBV3 vonkboormachine voor productie­ doeleinden aantoonde, komt er een herleving op gang van boortech­ nieken voor kleine en diepe gaten in metaal, en dat vooral in de richting van alternatieve, contact­ loze en slijtvaste processen. Het genoemde nieuwe type vonkboormachine werkt met een bad van gedeïoniseerd water. De werking is deels gebaseerd op voorgaande types zoals de EDFH1 fijnboormachine. Dat wil zeggen dat de lange, slanke elektrode

INTELLIGENTE ZELF MONITORENDE MACHINES In elke firma staan er machines die bedrijfsintern de achillespees vormen, hetzij door de grootte van de investering die ermee gepaard gaat, hetzij door het cruciale karakter van de bewerking. Hoe dan ook, loopt er iets mis mee, dan draait dat vaak acuut negatief uit in verschillende opzichten: een vertraagde aflevering, een dure reparatie en bijkomende onder­ delen. Geen wonder dus dat er steeds meer onderhuidse sensoren ingebouwd zijn, bovenop Metallerie 13 • December 2012

9

BEURZEN de alsmaar sterkere stimulatietrend, bedoeld om nog voordat de startknop ingedrukt wordt, de kans op fouten zoals spindelcrashes en botsingen tussen bewegende machinedelen, opspangereedschap en stukken te verkleinen.

ALTERNATIEVEN ALSMAAR SERIEUZER VAN AARD

Voor de industriële vormgeving van complexe delen van veeleisende materialen met een extreme vastheid worden de alternatieve processen die zonder mechanisch Spindelbeveiliging contact tussen het snijgereedschap De meest kwetsbare component – en het stuk functioneren, weer onder de altijd dure hoofdspindel – is de aandacht gebracht. Een bekend veelal het best gemonitord en voorbeeld is het elektrochemisch beveiligd. Een Zwitserse spindel­ bewerken (ECM), onder andere bouwer levert intussen aan doordat vroegere leveranciers gebruikers van machines waarin de opgegaan zijn in sterke groepen. spil ingebouwd is een makkelijk zelf De interesse van die groepen komt te raadplegen uitleessysteem voor voort uit de limieten waartegen diverse signalen, zoals vibraties en ze met traditionele verspanings­ het temperatuurverloop. technieken aanlopen, maar die Opvallend blijft dat hooggespeciali­ ECM niet kent. seerde firma’s zoals Montronix en Indrukwekkend om te zien is Brankamp extra aanbouwsystemen hoe deskundig de nieuwste aanbieden om de invloed van een geavanceerde ECM- en PECMmachinebotsing te minimaliseren, processen naar de hogere stand al dan niet met een additioneel van de techniek opgetrokken zijn. Zo presenteerde het Duitse EMAG, uitleesscherm op een smartphone of ook al op een tablet. dat daarvoor eerst het fameuze Amerikaanse bedrijf Extrude Hone inlijfde, een uiterst compacte Digitale gegevenstransfer en -controle ECM-machine voor het 2D- en 3D-structureren van oppervlakken Bij grotere machinetypes met abnormaal lange hoofdasslagen door middel van de preciezere PECM-variant. De goed vorm­ biedt het oprukken van een draad­ gegeven PT Smart is een voor loze, afgeschermde en beveiligde industriële toepassingen geschikte gegevenstransfer compacte machine dé oplossing om de anders benodigde, "A FGAAND OP WAT waarvan alle essentiële lange kabels, die WE GEZIEN HEBBEN subsystemen geïntegreerd vaak in de weg zijn in een goed TIJDENS ONZE zitten, overbodig te toegankelijke opbouw maken. Tevens geeft WANDELINGEN DOOR uit natuurgraniet, rvs en DE AMB- HALLEN , kunststof. een dergelijke LIJKT HET WEL OF digitale controle, zoals bekend, DE SLIJPTECHNIEK STATE-OF-THE-ARTeen vrijwel acuut IN HET ALGEMEEN PROFIELSLIJPEN signaal, waardoor TERREIN AAN HET Afgaand op wat we gereedschaps­ TERUGWINNEN IS " gezien hebben tijdens werktuigen binnen onze wandelingen door milliseconden de AMB-hallen, lijkt het wel of uitgeschakeld worden. Die kan botsingen niet helemaal voorkomen. de slijptechniek in het algemeen terrein aan het terugwinnen is. Wel slaagt men erin de ernst ervan Toepassingen vindt men in snij- en substantieel te beperken. Vooral vormgevende gereedschappen, Japanse merken als Makino geven hoogwaardige producten, maar aan dat de intelligente controle op zeker ook in de tegenwoordig door de freeskrachten gegene­ opvallend gemoderniseerde reerde vibraties in bepaalde types tandwielfabricage. standaard is bij de hoofdspindel. Amada – met in eigen huis Okuma draagt, naast de zowel het optische als het meer akoestische meting, nog een mechanisch georiënteerde CNCandere richting ter verbetering aan: profielslijpen – toonde aan de hand het autonoom meten en zelf corrigeren middels een standaard in van de DV-1 de vorderingen die gemaakt zijn in de geautomati­ het wisselmagazijn zittende tactiele seerde aanmaak van onder meer taster, samen met een extra op snijnippels met moeilijke buiten­ de tafel geplaatste precisiemeet­ contouren, direct vanuit een DXFkogel. Met de bijbehorende software in de CAD-file. 'In process' wordt het slijpprofiel dat CNC-besturing meet deze Japanse de operator onder handen neemt, machinefabrikant vaak voor­ samen met de betreffende slijpschijf, komende fouten in de machine­ automatisch opgemeten (en gedrest) geometrie automatisch op en middels een professionele corrigeert hij die (binnen het hogeresolutie-CCD-camera. haalbare). Na een terugkoppeling op micro­ Dit betreft onder andere de schaal volgt een bijsturing tot het haaksheid van verschillende assen gewenste eindprofiel en de maat (x-y, y-z, a-z, c-x, c-y, z-x, a-y) (meteen in een meetrapport en de afwijking in draaipunt vastgelegd) bereikt zijn.  (c-x, c-y …).

10

Metallerie 13 • December 2012

VIJF IN HET OOG SPRINGENDE, NIEUWE MACHINES

1. Vijfassig universeel bewerkingscentrum met direct aangedreven hoofdspindel en inwendige koelmiddel­ doorvoer

2. CNC-machine voor het profielslijpen van onder meer moeilijke buitencontouren. Ze maakt gebruik van een CCD-camera voor het automatisch opmeten van het slijpprofiel

3. Industrieel geschikte vonkboormachine die werkt met een bad van gedeïoniseerd water. Ideaal voor kleine en diepe gaten

4. Hogesnelheidshoonmachine met een versnelling van 2 g bij een snelheid van maximaal 60 m/min voor het gebruik bij kleine boringen

5. Draadvonkmachine met een intelligente draadinvoer die voor­ taan standaard voor­ zien is van de Tubular Direct Drive, goed voor een energiebesparing van tientallen procenten. De data-uitwisseling verloopt via een glas­ fibercircuit

metallerie.pmg.nl

www.tuwi.nl

Sunrise IW 60 K Standaard uitvoering •

24 V halogeen machinelamp

•

Tafel met aanslagen aan de ponszijde, deelbaar uitgevoerd t.b.v. bewerken van hoeklijn

•

Tafel met aanslagen aan de uitkapzijde

•

Snelwisselponshouder (bajonet), Mubea opname

•

Elektrische knipaanslag, lengte 1 meter

•

Hydraulische neerdrukker op de knipstations

Uw plaatbewerkingspecialist De SUNRISE IW 60 K kenmerkt zich door: •

60 ton ponskracht

•

Verticale beweging van zowel het pons- als knipstation, hierdoor optimale standtijd van het gereedschap (ponzen en messen) en minder vervorming bij het knippen

•

Cilinder volledig ingebouwd in het frame van de machine dus minder flectie en optimale levensduur (geen trek- of afschuifkrachten op bouten of assen)

•

Standaard uitgevoerd met hydraulische neerdrukker op de knipstations, resulterend in minder vervorming bij het knippen en langere standtijd van de messen

•

Mubea opname tot diameter 40 mm

Nu le verb

IW 60 aar! bel vo Bend or mee in r for 0543 5matie: 49 549

Tuwi Nederland b.v. Technopark 2 7102 JM Winterswijk T 0543 549 549 F 0543 549 501 [email protected] www.tuwi.nl

ADDITIEF PRODUCEREN

SELECTIVE LASER MELTING KLAAR VOOR INDUSTRIELE DOORBRAAK DE BAL LIGT IN HET KAMP VAN DE INDUSTRIE Dat er nu al voor de derde keer in de Benelux een beurs rond Additive Manufacturing georganiseerd zal worden, bewijst dat de technologie er na vele jaren sluimeren eindelijk is in geslaagd de interesse van de brede industrie op te wekken. Van alle mogelijke AM-varianten is selective laser melting (SLM) voor de metaalsector de meest interessante: diverse metaal­ poeders zijn al beschikbaar en ook de bouwplat­ formen zijn intussen voldoende groot. De technologie is m.a.w. klaar voor de definitieve doorbraak, alleen blijven de industriële toepassingen nog wat achter. Er zijn wel al bedrijven die de techniek in hun productie toepassen, maar de grote massa volgt nog niet. Vanwaar die koudwatervrees? Door Kevin Vercauteren ONGEKENDE MOGELIJKHEDEN De maakindustrie wordt in steeds grotere mate geconfronteerd met een mondiale concurrentiestrijd. Voor bedrijven uit westerse landen met relatief hoge lonen betekent het verdwijnen van de grenzen vaak een heroriëntatie van de activiteiten naar door kennis gedreven segmenten, omdat de strijd met lagelonenlanden niet kan worden gewonnen puur op prijs. Daarbij krijgt men te maken met hoogwaardige producten van een behoorlijke moeilijkheidsgraad – vaak op maat – die desondanks zo goedkoop mogelijk geproduceerd moeten worden. Dat additieve technieken die uitdaging in vele gevallen de baas kunnen, verklaart wellicht waarom stereolithografie (SLA), selective laser sintering (SLS), en ook selective laser melting (SLM) nu wel doorbreken na eerst vele jaren bijna te zijn doodgezwegen.

Immers, de fundamenten van Addi­ tive Manufacturing (AM) werden al in de late jaren 80 gelegd. De techniek Het basisprincipe is vrij eenvoudig en onderscheidt AM radicaal van de traditionele metaalbewerking. Waar bij het verspanen materiaal wordt verwijderd, voegen AMtechnieken materiaal toe. Additieve processen bouwen de gewenste stukgeometrie rechtstreeks vanuit het 3D-CAD-model deeltje voor deeltje en laag voor laag op. Daarbij gaat men te werk van onderen naar boven. Elke laag is een horizontale doorsnede van het te bouwen CAD-model, dat door specifieke software dus eerst in sneden is ingedeeld alvorens te worden opgebouwd. Hoe dunner de laagjes, hoe hoger de resolutie van het model en hoe egaler het oppervlak er uiteindelijk zal uitzien, al kunnen de oneffenheden later

Met SLM zijn heel complexe structuren te bereiken die met frezen bijvoorbeeld vrijwel onmogelijk zijn

12

Metallerie 13 • December 2012

Bij Selective Laser Melting wordt een stuk laag per laag uit een CAD-model opgebouwd door het smelten van metaalpoeder op een bouwplatform

nog worden weggewerkt.

schappen evenmin nodig, wat de logistieke en inventariskosten meteen sterk reduceert. • Er wordt veel efficiënter met het materiaal omgegaan aangezien er vrijwel geen restmateriaal is.

Voordelen Zeker op theoretisch vlak ontketent AM al een revolutie want voor de eerste keer wordt het productie­ proces bepaald door het design en niet omgekeerd. De technologie SELECTIVE LASER MELTING om een stuk te maken, kent immers geen vormbeperkingen meer en dus Van het brede spectrum aan AMprocessen zijn er niet eens zo veel is de ontwerper van zijn ketenen verlost. Qua look levert dat nieuwe, interessant voor de metaalindustrie. esthetische mogelijkheden op, maar De meeste lenen zich namelijk vooral of soms zelfs exclusief voor ook de functionaliteit gaat er danig op vooruit: complexe toepassingen in kunststof. vormen met interne C OMPLEXE VORMEN Selective Laser Melting koelkanalen die vormt daarop de MET INTERNE vroeger nagenoeg uitzondering. Diverse KOELKANALEN DIE metaalpoeders zijn vrij onmogelijk waren, VROEGER NAGENOEG op de markt beschikbaar liggen plots wel ONMOGELIJK zowel voor staal-, binnen de grenzen WAREN , LIGGEN van het maakbare. aluminium-, titaniumWe sommen de PLOTS WEL BINNEN als nikkelgebaseerde legeringen. belangrijke voordelen DE GRENZEN VAN van AM even voor u HET MAAKBARE op: Procesbeschrijving Het schema op de volgende • AM-technologie is niet gebonden pagina illustreert het werkings­ aan een (beperkt aantal) ruimte­ principe. Men begint met een lijke bewerkingen, noch aan de 3D-CAD-model dat in lagen wordt restricties van een gietvorm. opgedeeld, om vervolgens naar de De ontwerper beschikt over een SLM-machine te worden verstuurd. volledige geometrische vrijheid. Daarna zal het poedermateriaal • In het verlengde daarvan spelen (korrelgrootte doorgaans tussen additieve technieken in op de vraag naar producten met 10 en 45 µm) op een bouw­ complexe interne structuren. platform worden afgezet voor een • De doorlooptijd tussen het eerste dunne laag. De geometrische ontwerp en het functionele informatie van de individuele lagen product (lead time) wordt wordt dan doorgegeven aan het aanzienlijk korter. Bovendien kan poederbed via een laserstraal die men enkele stappen overslaan. de zones, bestemd om te worden Zo behoeft het werkstuk geen omgezet in vast materiaal, onder opspanning, en is het laden een inerte atmosfeer scant zodat het van productspecifieke gereed­ poeder smelt. Zo komt men tot een

metallerie.pmg.nl

ADDITIEF PRODUCEREN eerste vaste laag. Nadat men het bouwplatform of substraat lichtjes heeft laten zakken, wordt dit proces herhaald tot het stuk klaar is. Eigenschappen De stukken geproduceerd door SLM hebben (nagenoeg) dezelfde mechanische eigenschappen als die vervaardigd met traditionele technieken zoals frezen of gieten. Aangezien het poeder volledig wordt gesmolten, is met SLM een densiteit te halen die zeer dicht aanleunt tegen de 100%. Om precies te zijn: 99,5% volgens een onderzoek uitgevoerd aan de universiteit van Leuven door een team onder leiding van professor Kruth. Een andere vaak terugkerende kritiek is dat de oppervlaktekwaliteit niet afdoende zou zijn. Volgens datzelfde onderzoek levert SLM een gemiddelde ruwheid van 12 µm op. Echter, na het hersmelten kon de oppervlaktekwaliteit sterk worden verbeterd tot een waarde van 1,5 µm. Wat het onderzoek nog leerde is dat SLM resulteert in een lichte daling van de taaiheid. Alle andere eigenschappen zijn gelijkaardig aan die van het bulkmateriaal.

HINDERPALEN Gezien het voorafgaande, dringt er zich één vraag op: wat houdt de industrie dan voorlopig tegen? Immers, nog maar weinig bedrijven hebben al testen uitgevoerd, nog minder hebben SLM al in hun productieproces geïntegreerd. Anders ontwerpen Hoewel er met de opmars van CAD-/CAM-pakketten ook in de traditionele verspaning een verschuiving van de verantwoor­ delijkheden plaatsvindt van de operator naar de ontwerper, tekent die evolutie zich bij SLM nog veel scherper af. Doordat de fabrikanten al hun kennis via vooraf ingestelde parameters in de machine stoppen, wordt de bediening ervan kinder­ spel. Men hoeft alleen nog maar het juiste programma te selecteren en op de knop te drukken. Omgekeerd krijgt de ontwerper het veel moeilijker dan nu het geval is.

Niet alleen moet hij anders gaan denken vanwege de veel grotere vormvrijheid, van hem wordt ook een zekere kennis van pneumatiek, mechanica en andere vakgebieden verwacht. Immers, diezelfde vormvrijheid laat hem toe diverse functionaliteiten in zijn ontwerp op te nemen. Bitter weinig ontwerpers verenigen op dit moment al die competenties.

Veiligheidsmaatregelen Ook de aandachtspunten bij het productieproces liggen elders. In het geval van SLM moet de gebruiker bijvoorbeeld weten dat de combinatie lucht en reactieve poedermaterialen zoals aluminium en titanium zorgt voor een explosiegevaarlijke werkomgeving. Ook het gebruik van maskers dient gestimuleerd te worden om het contact tussen mens en het ultrafijne poeder te minimaliseren. De inrichting van de werkplaats in het algemeen moet daar trouwens op zijn gericht. Tijdens het schoonmaken van de machine is het dragen van beschermende kleding dan ook verplicht. Snelheid Bij gereedschapsmakers en in de industrie van tandprotheses worden nu al unieke stukken en kleine series met SLM vervaardigd. Wat de industrie, naast de eerder genoemde struikelblokken, echter vooral tegenhoudt om op grote schaal en in grote series te gaan produceren met SLM, is de relatieve traagheid van het proces. De huidige machines zijn uitgerust met een laserbron van 200 W (max. 400 W) en een focusdiameter van ongeveer 100 µm, waarmee men een groeisnelheid van 1 tot 4 mm³/s kan bereiken. Die groei- of opbouwsnelheid hangt van diverse factoren af, maar de laagdikte en scansnelheid behoren

MAXIMAAL BOUWVOLUME

250 x 250 x 200 mm

DENSITEIT

± 100%

TYPISCHE STUKNAUWKEURIGHEID

± 50 µm (afhankelijk van de geometrie van het stuk)

TYPISCHE OPPERVLAKTERUWHEID

5 µm Ra (kan verbeterd worden)

MINIMALE WANDDIKTE

0,2 mm

RESOLUTIE

0,005 mm

2

2. Opgedeeld in lagen

1. 3D-CAD-model

Anders calculeren Waar men bij het verspanen gewoon is de kostprijs te berekenen afhankelijk van de tijden nodig om te boren, frezen, draaien ... en te assembleren, zal men een heel ander systeem moeten uitwerken, bijvoorbeeld rekening houdend met de afwerkingsgraad.

TYPISCHE SLM-WAARDEN

metallerie.pmg.nl

1

3. Deponeren poeder

3

3. Scannen

3. Verlagen platform

4 4. Verwijderen component

tot de belangrijkste, samen met de hatchafstand. Terwijl de eerste twee factoren worden bepaald door het laservermogen, is de 'hatch distance' gekoppeld aan de straaldiameter. Logischerwijs, wanneer het laservermogen en/of de straaldiameter kunnen worden opgevoerd, zal ook de groei­ snelheid toenemen. Wat men bij het Fraunhofer Instituut ging onderzoeken, is of de kwaliteit van de stukken dan ook overeind blijft. De resultaten zijn alvast zeer hoopgevend. Door het laser­ vermogen op te voeren, zijn de onderzoekers erin geslaagd om een groeisnelheid te halen van maximaal 21 mm³/s, tenminste voor wat de aluminiumlegering ALSi10Mg betreft. Bij staal lag dat wat moeilijker. Een constante straaldiameter bij een verhoogd vermogen zorgde voor een instabiel proces. Daarom heeft men de optiek zo aangepast dat de straaldiameter tijdens het proces kan worden gewijzigd binnen een range van 200 tot 1.000 µm. Maar dan doken andere problemen op, zoals een te groot smeltbad dat de nauwkeurigheid en de detail­ resolutie in de weg stond. Door de skinstrategie toe te passen, waarbij men andere parameters gebruikt bij de binnen- dan bij de

buitenkern, is het toch gelukt om de groeisnelheid voor staallegeringen op te voeren naar 12 mm³/s.

CONCLUSIE Voor unieke stukken en kleine reeksen staat SLM al genoeg op punt om industrieel geïmplemen­ teerd te worden. Fabrikanten hebben daartoe het gebruiksgemak – in de breedste zin van het woord – naar een hoger niveau getild, via vooraf ingestelde parameters bijvoorbeeld, maar ook door de keuze van de poeders vrij beschikbaar te stellen, waar vroeger de fabrikant en de leverancier van de poeders verplicht een en dezelfde waren. Vaak kunnen de poeders ook al worden gerecycled en zijn de ladingen groter dan voorheen, zodat er langer met dezelfde charge gewerkt kan worden, wat voordelen biedt op vlak van traceerbaarheid. Deze ontwikkelingen nemen echter niet weg dat er voor grote series nog het nodige werk voor de boeg ligt. De mogelijkheden zijn er, zo heeft de Fraunhofer studie aangetoond. In de nabije toekomst mogen we daarom de komst van hogere vermogens verwachten, naast grotere bouwplatformen.  Metallerie 13 • December 2012

13

Uw specialist voor bandstaal, draad en vlakke draad Een overzicht van onze gangbare legeringen: • Roestvast staal: AISI 301 / 1.4310 - AISI 304 / 1.4301 - AISI 304L / 1.4307, 1.4306 - AISI 316L /1.4404 - AISI 430 / 1.4016, … zowel in tempergewalste (verende) als zachte uitvoeringen. Diktes van 0.025 tot 2(3) mm en breedtes tot 610 mm courant beschikbaar (tot 1000 mm op aanvraag), afhankelijk van legering, hoeveelheid, dikte en hardheid. • Veerstalen: C75S - C67S - C100S - 75Cr1 - 55Si7 - 51CrV4, zowel in dunne (0.05 tot 3-4 mm) als dikkere afmetingen (tot 20 mm), gehard en ongehard. • Laag koolstofstaal volgens EN 10139 (precisieband, geen geslit breedband): DC01 - DC04, zacht of hard gewalst, diktes van 0.05 tot 2 mm - max. breedte 650 mm. Veel voor shims gebruikt • Hardbare staalsoorten: C10E - C15E - C22E - C45E - 25CrMo4 - 42CrMo4 • Koper en zijn legeringen: (messing, fosfor brons, nieuw zilver, …) CuZn37 - Cu-ETP (E-Cu58) - CuSn6 - CuSn8 - CuNi18Zn20, CuBe2 … • Nikkel legeringen: Alloy 200, 201 - Monel 400 - Inconel 600, 625, 718 - X-750 - NiFe42, Kovar, Invar, … • Titanium band en platen: Grade 1, 2, 3, 4, 5 (6AlV4), 7, Ti 13-11-3 - bèta C (laatste 3 enkel in draad/ staf)

PRECISION METALS NV Wayenborgstraat 25 – 2800 Mechelen Tel. 015/44.89.89 – Fax. 015/44.89.90 [email protected] www.precision-metals.be

Precision metals foto 1.indd 1

14/02/11 10:57

Hoogwaardige industriële smeermiddelen Molykote smeert altijd ook onder zware omstandigheden en extreme temperaturen. Daarom vertrouwen OEM-ontwerpers, onderhouds- en materiaaltechnici over de hele wereld al bijna 60 jaar lang op het merk Molykote®. Een merk dat staat voor prestatie en expertise om smeerproblemen te voorkomen of op te lossen. Molykote® biedt het meest volledige assortiment industriële smeermiddelen, ook voor de voedingsmiddelenindustrie.

Promatt bv Handelsstraat 36b 7482 GW Haaksbergen Tel. (+31) 53 573 05 10 - Fax (+31) 53 573 05 15

TM

Smart Lubrication

E-mail: [email protected] - www.promatt.nl

TM

mavom bv - handelsweg 6 - postbus 5 2400 AA alphen aan den rijn tel. 0172-436361 - fax 0172-420310 [email protected] - www.mavom.nl

AdvMolykote182x247NL.indd 1

01-04-2008 13:10:53

www. wa a c h i n e s . nl w a t e rs n i j m ma Prijs: vanaf € 75.000

Distributeur Benelux I.W.E. B.V. Westringdijk 24 a 2913 LK Nieuwerkerk aan den IJssel Tel. 0031-180-326111

CASE PLAATBEWERKING

ELSINGHORST OPENT VOLAUTOMATISCH DISTRIBUTIECENTRUM PREMIERE Elsinghorst, ook in ons land een bekende naam op het gebied van de handel in staal, heeft een nieuw logis­ tiek centrum geopend voor de opslag, bewerking en distributie van stalen profielen. Bijzonder is dat de orderafhandeling, inclusief de bewerking van profielen, volledig automatisch geschiedt. Door Hans Koopmans IN WEERWIL VAN DE CONJUNCTUUR De internationale staalmarkt mag dan kwakkelen, dat weerhield de Duitse onderneming Elsinghorst er niet van om acht miljoen euro te investeren in een logistiek centrum met volledig geautomatiseerde voorbewerking van stalen balken. Op vrijdag 14 september jl. vond onder grote belangstelling de officiële opening van het nieuwe centrum in Voerde, niet ver van Arnhem, plaats. Twee divisies met breed industrieel productengamma Elsinghorst is een handelsonder­ neming met twee divisies. De ene wordt simpelweg aangeduid met de noemer techniek en omvat productgroepen als 'gereedschap en machines', 'bevestigingstechniek en ijzerwaren' en 'kogellagers en aandrijftechniek', om er maar enkele te noemen. De andere wordt al even kort samengevat als 'staal'. Vanuit Bocholt, waar de firma 160 jaar geleden werd opgericht, en de filialen in Emmerich, Vreden en Voerde, levert de staaldivisie van Elsinghorst duizenden klanten in vier westelijke deelstaten van de Bondsrepubliek en Nederland, naast gereedschappen en industriële producten, een breed programma stalen en non-ferro­ halffabricaten. Just in time Sterke punten van de onderneming zijn een flexibele, klantgerichte opstelling en een geavanceerd logistiek systeem.

metallerie.pmg.nl

Behalve gezaagd worden de profielen automatisch gestraald: in die volgorde om hinder van het straalmiddel te vermijden

Men is helemaal ingesteld op just-in-timelevering, die steeds meer bedrijven voor het interne productieproces hanteren. Elsinghorst GmbH was tot het eind van de jaren dertig het moederbedrijf van Elsinghorst Doetinchem, dat daarna zijn eigen weg ging. De zelfstandige Gelderse onderneming, groot­ handel in gereedschappen en bouwmaterialen, werd dit jaar failliet verklaard. De handels­ activiteiten zijn overgenomen door de technische groothandel in Bocholt.

DUURZAAM INSPELEN Elsinghorst noemt het logistieke centrum in Voerde zelf wereldwijd uniek. In het zeer moderne en efficiënte bedrijf worden staalprofielen met behulp van geavanceerde installaties volledig automatisch volgens klant­ specificatie bewerkt. Problematiek Al in 2007 was de leiding van het bedrijf ervan overtuigd dat vervangingsinvesteringen op de korte tot middellange termijn voor

De Behringer zagen vormen het kloppend hart van het distributiecentrum. De Duitse fabrikant hielp het proces ook mee ontwikkelen

de bestaande zaag-, straal- en conserveringsinstallaties voor de verwerking van staalprofielen in Bocholt onvermijdelijk waren. Het doel van het overleg hierover was duidelijk omschreven: duurzaam inspelen op de markt die steeds hogere eisen stelt aan de leveringsbetrouwbaarheid. In Bocholt zelf was dit doel echter nauwelijks te realiseren. Het bedrijf was in de loop der tijd zo gegroeid, dat er geen ruimte meer beschikbaar was voor verdere uitbreiding. Daarbij kwamen nog de problemen in verband met het opnieuw aanleggen van een spoorverbinding voor de aanvoer van goederen en van voorzieningen tegen geluidhinder, zodat moest worden omgezien naar een andere locatie. Die werd ten slotte gevonden in Voerde. Snel en constructief verlopen gesprekken met het gemeentebestuur van de 37.000 zielen tellende stad aan de Niederrhein leidden al in de herfst van 2008 tot een principiële overeenstemming over de uitgangspunten van de nieuwe vestiging. Nieuwe benadering Gedurende de daaropvolgende planningsfase koos het planningsteam voor een geheel nieuwe benadering: in plaats van een klassieke staalhandel zou er een modern productiebedrijf moeten worden opgezet, omdat inmiddels ruim 80% van de door Elsinghorst geleverde profielen een bewerking ondergingen alvorens aan de klant te worden afgeleverd. Vervolgens ontstond het idee om de machines Metallerie 13 • December 2012

15

Kosten die maat houden Uitval van machines kost geld. Gemiddeld gaat er teveel tijd verloren aan het herstellen van fouten in het productieproces. TRUMPF gaat voor een serviceverlening op maat en introduceert daarom het World Class Partner Programma. Hiermee kunnen we klanten “beschikbaarheid op maat” aanbieden. Dat doen we aan de hand van vier (partnership)modellen waarbij beide partijen precies weten wat van elkaar verlangd wordt. Bel vandaag nog voor “beschikbaarheid op maat”.

TRUMPF World Class Partner Programma: beschikbaarheid op maat T R U M P F N e d e r l a n d B . V. P o s t b u s 8 3 7 7 5 5 0 AV H e n g e l o Te l : 0 7 4 - 2 4 9 8 4 9 8 F a x : 0 7 4 - 2 4 3 2 0 0 6 e - m a i l : i n f o @ n l . t r u m p f . c o m w w w. n l . t r u m p f . c o m

CASE PLAATBEWERKING volautomatisch, dus zonder menselijke tussenkomst, te laten lopen. Daarbij moest een bijzondere creativiteit aan de dag worden gelegd, want over de hele wereld is er tot dusver nog geen volledig geautomatiseerde installatie voor de bewerking van staalprofielen in gebruik genomen. Het was dus min of meer een sprong in het diepe. Vele details van de nieuwe installatie werden door het Elsinghorst team ontwikkeld door nauwgezette gegevens­ analyse. Welke lengten zouden in de toekomst überhaupt opgeslagen worden? Hoe zou er moeten worden omgegaan met gestraalde en onbehandelde profielen? Hoe konden de profielen van meerdere zagen en een boor-, uitklink- en contourinstallatie storingsvrij en zonder handmatige tussenkomst naar de straalinstallatie worden geleid? Hoe konden het stralen en het conserveren gescheiden worden? Op vragen als deze moest een antwoord gevonden worden.

TOTAALCONCEPT Dat is uiteindelijk allemaal gelukt. Wat uit het overleg voortkwam, is overduidelijk te zien in de nieuwe vestiging in Voerde. Wat is ontstaan, is een samenhangend totaalconcept voor een van de modernste installaties voor staalhandel en staalbouw ter wereld. Op het beschikbare perceel van 60.000 vierkante meter zijn twee hallen met een lengte van 32 meter en een breedte van bijna 32 meter verrezen. De hoogte bedraagt bijna 12 meter. Voor het verplaatsen van de dragers zijn deze hallen voorzien van vier grote loopkatkranen met een mecha­ nische capaciteit van 11,7 ton; deze kranen beschikken over een

De data die het invoeren van een order oplevert, worden gebruikt doorheen het verdere proces

magnetische draagkracht van 9,3 ton. Het hart van de hal wordt gevormd door de volautomatische bewerkingsinstallatie die, met inbegrip van de nodige software, speciaal is ontwikkeld door Behringer (in Nederland vertegenwoordigd door Promatt, Haaksbergen). Dit computer­ gestuurde bewerkingscentrum meet 64 meter in de breedte en 40 meter in de diepte. Hierop kunnen profielen met een breedte tot 1.100 mm met een hoge precisie en afwerkingskwaliteit gezaagd worden, eventueel in verstek met een maximale hoek van 60°. Bewerkte profielen worden over een rollerbaan in een reinigings-/ conserveringsmachine gevoerd. Het volautomatische transportsysteem maakt de verplaatsing mogelijk van profielen met een lengte tot 26 m.

Overzicht van de hal met volautomatisch transport en bewerking van de stalen profielen

metallerie.pmg.nl

PROCESBESCHRIJVING Rekening houdend met toekomstige groei heeft Elsinghorst het project in twee investeringsfasen verdeeld. Nu de eerste bouwfase is voltooid, kunnen de Duitse en Nederlandse klanten van Elsinghorst profiteren van een moderne en betrouwbare logistieke afhandeling. Later kan verder worden uitgebreid met nog twee hallen. Het wordt dan waarschijnlijk ook mogelijk om additionele bewerkingen zoals boren uit te voeren. Workflow In het nu gerealiseerde eerste deel wordt het ruwe materiaal via een aansluiting op het spoor aangeleverd en in het aansluitende hoofdmagazijn, voorzien van een code, gesorteerd en opgeslagen. De speciale software zorgt ervoor dat inkomende orders automatisch worden verwerkt. De stalen balken worden volgens een vooraf bepaald traject uit het magazijn genomen en getransporteerd, bewerkt en naar het verzend­ gedeelte overgebracht. Hierbij wordt de voorkeur gegeven aan de volgorde waarbij er eerst wordt gezaagd en pas daarna wordt gestraald, tenminste wanneer beide bewerkingen noodzakelijk zijn. Anders kiest men voor een rechtstreekse routing. Voor deze volgorde werd gekozen om bij het verzagen geen last te hebben van het straalmedium. Men vertrekt steeds van een uitgangslengte van 24 m. Software Heel dit systeem wordt aangestuurd vanuit het verkoopsysteem (ERP). Met andere woorden, zodra een order wordt ingegeven, worden alle relevante data die daaraan gekoppeld zijn, zoals de uit te

voeren bewerkingen of de zaaglengte, gebruikt voor de verdere verwerking en snelste routing. In het proces zijn ook verschillende sensoren voorzien om elke storing te detecteren. Knapt bijvoorbeeld een band, dan zullen de te zagen orders onmiddellijk worden gebufferd of verandert de software de routing wanneer het betreffende profiel enkel gestraald hoeft te worden. Overigens, de profielen die gestraald moeten worden, buffert het systeem sowieso tot er voldoende zijn om de bewerking uit te voeren. Men zal dus niet elk afzonderlijk profiel gaan stralen.

CONCLUSIE Tijdens de drukbezochte opening op 14 september ging Oliver Ellermann, directeur van de branchevereniging van de Duitse staalhandelaren, in op de noodzaak van automatisering door de industrie in het algemeen. Demografische veranderingen, zo was de kern van zijn betoog, zouden op lange termijn (tot 2050) tot een aanzienlijke afname van de beroepsbevolking leiden. Al rond 2025 zou het arbeidskrachtenpotentieel al met 6,5 miljoen mensen afnemen. In de Duitse staalhandel zijn nu nog 77.600 mensen werkzaam, gemiddeld zo'n 120 per bedrijf. Binnen enkele decennia zullen die aantallen dus sterk teruglopen. Eén mogelijkheid om dit probleem aan te pakken, en verreweg ook de meest effectieve, is automatisering. In Voerde was te zien hoe dat op een succesvolle manier kan worden gerealiseerd: waar normaliter zo'n twintig medewerkers nodig zouden zijn voor alle voorkomende werkzaamheden, kan nu volstaan worden met drie.  Metallerie 13 • December 2012

17

BOTTLENECKS BEHOREN TOT HET VERLEDEN DANKZIJ ROBOTCEL

PLAATBEWERKING

ROBOTCEL ONTWORPEN IN FUNCTIE VAN PRODUCTEN Van koudwatervrees bij de invoering van nieuwe technologieën heeft Danny Peeters, directeur van Peeters Landbouwmachines in Etten-Leur, weinig last. Zijn onderneming was een van de eerste in Nederland die een lasrobot 'in dienst namen'. Aan het eind van het vorige millennium werd geïnvesteerd in de grootste lasersnijmachine van Europa en recenter in een buislasersnijmachine voor de bewerking van zeer grote kokerprofielen. De nieuwste aanwinst is een plaatbewerkingscel waarin een Haco Euromaster ERM 36-150 kantpers bediend wordt door een Yaskawa ES 165 robot. Door de vergaande integratie en door de installatie volledig te ontwikkelen vanuit de productenportfolio is een optimale oplossing ontstaan. Door Hans Koopmans STERK IN LANDBOUWMACHINES Bijna veertig jaar geleden begon de vader van de huidige directeur gebruikte tractoren en landbouwmachines door grondige renovatie een tweede leven te geven. Het was de start van een bedrijf dat zich ontwikkelde tot een internationale speler van formaat, met dertig productlijnen en een wereldwijde afzet naar veertig landen, waaronder Australië, de Verenigde Staten, China en het Verenigd Koninkrijk. Aanvankelijk maakte Peeters 'zo'n beetje alles wat je achter een trekker kunt hangen'. De vraag naar apparatuur voor mestverwerking, zo'n kwarteeuw geleden, gaf de stoot tot de opzet van een grote productie-

vestiging in Achtmaal met een modern machinepark, waar onder andere giertanks en mestinjecteurs gemaakt worden. In die tijd werd ook de eerste grote Haco kantbank aangeschaft, met een werklengte van 8.000 mm en een capaciteit van 500 ton. In 1996 nam Danny Peeters het roer over van zijn vader en hij vond ongeveer gelijktijdig een zelfladende voersnijmengwagen uit (bekend onder de naam Biga, naar de strijdwagen uit de film Ben Hur) uit. Peeters verwachtte er een stuk of 25 per jaar te verkopen. Dat aantal werd de eerste dag al gehaald; intussen zijn er meer dan 10.000 verkocht. Met de overname van de akkerbouwdivisie van Lely en de bouw van een nieuwe fabriek in Etten-Leur behoort Peeters vandaag tot een van de

De robotcel bij Peeters Landbouwmachines omvat een hydraulische kantpers type ERM 36-150 en een zesassige Yaskawa robot met een tilcapaciteit van 165 kg, gemonteerd op een draaiplatform (c-as), voorzien van een productspecifieke grijper

belangrijkste fabrikanten van landbouwmachines in ons land.

BOTTLENECK Last van de crisis heeft Peeters nauwelijks, vanwege de geografische spreiding en de veelzijdigheid van het programma met machines voor activiteiten in meerdere seizoenen. "Voor de continuïteit en de concurrentiekracht van het bedrijf ben je genoodzaakt om voortdurend in moderne technologie te investeren", zegt directeur Peeters. "Vandaar de investering in lasrobots, 3Dsnijmachines en nu dan de robotbediende kantpers. Het gaat ook om capaciteitsuitbreiding: we dreigden omzet te missen, omdat het buigen van plaatwerk, vaak met

vele zettingen, een bottleneck in de productie vormde. Met de nieuwe installatie kunnen we voor twee seizoenen op voorraad produceren en voor bepaalde producten (kunstmeststrooiers) de productie straks opvoeren van 700 tot 2.000 per jaar." Hoe kom je vanuit het inzicht dat capaciteitsuitbreiding nodig is tot een tastbare installatie met de optimale configuratie en de juiste parameters (werkbreedte, perskracht, tilgewicht) voor robot en kantpers? "Uitgangspunt zijn voor ons altijd de producten die op de machine worden bewerkt", zegt Roger Collins van de Nederlandse Haco vestiging. "Bij Peeters ging het om vijftig producten die in grote volumes worden geproduceerd, van staal en rvs met een dikte tot 8 mm. We maakten een analyse van de

PEETERS LANDBOUWMACHINES IN CIJFERS BEDRIJFSGEGEVENS JURIDISCHE VORM OPGERICHT IN

1973

GEVESTIGD IN

Etten-Leur

DIRECTEUR TOTALE OPPERVLAKTE AFZETMARKT PERSONEEL

Robotinstallatie voor het geautomatiseerd lassen van grote delen

18

Metallerie 13 • December 2012

Bv

INVESTERINGEN 2011/2012

Danny Peeters 25.000 m² in Etten-Leur, 20.000 m² in Achtmaal Wereldwijd, o.a. Australië, China en VS 120 Buislaser, lasrobot, lasersnijmachines, robotkantpers

Peeters ontwikkelde zelf aflegpallets voor de bewerkte plaatdelen

metallerie.pmg.nl

PLAATBEWERKING materialen, de dikten, de omvang, de seriegrootte en het gewicht van de producten en leidden daar stap voor stap de beste configuratie uit af, zoals het aantal assen van de achteraanslag, het merk, het type en de capaciteit van de robot (we zijn dus niet afhankelijk van één merk). Maar er kwamen ook vragen aan de orde zoals: moet de robot vóór of achter de machine geplaatst worden, op een traverse staan of aan een rail worden opgehangen? In dit geval is gekozen voor een zesassige Yaskawa robot met een tilcapaciteit van 165 kg vóór de machine, met een extra rotatieas om het bereik van de robot te vergroten. Voor een optimale hantering hebben we in overleg met Peeters een productspecifieke grijper ontwikkeld. Omdat de plaatdelen over het algemeen groot en dun zijn, worden ze eerst op een referentietafel uitgelijnd, maar is in de machine nog een extra referentie ingebouwd in de vorm van twee voelers in de achteraanslag die signaleren dat het product goed aanligt, wat aangegeven wordt door twee groene signaallampen."

GEINTEGREERD GEHEEL De hydraulische Haco ERM 36-150 kantpers (werklengte 3.600 mm, perskracht 150 ton) is voorzien van een bombeersysteem en een vierassige achteraanslag. Aan de onderzijde van de pers bevindt zich een overpakstation waarop de robot de producten kan neerleggen en opnieuw oppakken. Opvallend is voorts de grote daglichtopening van de kantpers. Het buigproces wordt bestuurd met Robosoft programmatuur. Robosoft behoort tot de Haco groep, hierdoor is Haco niet afhankelijk van derden; voor de klant heeft dat het voordeel dat de leverancier van de software en die van de hardware bij problemen de verantwoordelijkheden niet op elkaar kunnen afschuiven! Het programma bestuurt de

De opstelling vanuit een andere hoek, met rechts de referentietafel; uiterst links laten de twee groen oplichtende signaallampen zien dat de plaat goed tegen de achteraanslag aan ligt

cel als één geïntegreerd geheel. Robot en kantpers hoeven dus niet afzonderlijk geprogrammeerd te worden, waarna de programma's op elkaar afgestemd worden. Nadat de producttekening is geïmporteerd en de materiaaleigenschappen zijn gedefinieerd, stelt de software de optimale gereedschapsinstelling voor, waarbij overigens ruimte is voor manuele bijstelling. Vervolgens wordt de buigvolgorde volledig automatisch bepaald. Daarna volgt de simulatie van de bewerkingsafloop; het robotprogramma wordt volledig afhankelijk van het te bewerken product gecreëerd. Er zijn geen aanvullende 'teach-in'handelingen of kalibraties vereist.

GEEN PROEFBUIGINGEN Door het robotprogramma te simuleren

wordt het mogelijk het productieproces te testen in een gekopieerde weergave van de echte buigcel. De geïntegreerde botsingsdetectie signaleert eventuele botsingen met alle mogelijke objecten in de omgeving en past het programma waar nodig aan om die te vermijden. Met de Cell Builder module kan de gebruiker zelf de productieomgeving creëren met alle elementen van de buigcel. Op deze manier kan de software worden gebruikt om de optimale cel samen te stellen. Dankzij de innovatieve programmeermethode wordt tijdens de voorbereiding van het programma rekening gehouden met alle mogelijke factoren. Dat resulteert in een product dat vanaf het eerste exemplaar foutloos is. Van proefbuigingen en aanpassingen is er dus geen sprake. Al deze automatische handelingen tijdens de productbewerking zorgen ervoor dat een product in slechts

Met de Cell Builder module van Robosoft kan de gebruiker zelf een productieomgeving creëren met alle onderdelen van de buigcel

metallerie.pmg.nl

enkele seconden kan worden geprogrammeerd.

KORTE OMSTELTIJDEN Peeters: "We kozen voor Haco, omdat we al een zevental machines van dit merk hebben staan en daar goede ervaringen mee hebben. We hebben een eenvoudige opdracht geformuleerd: dit zijn de producten die we willen buigen, dit is het bedrag dat we voor deze investering willen uittrekken. Haco is erin geslaagd om binnen deze voorwaarden een buigcel te ontwerpen die aan onze verwachtingen voldoet. Dat wil zeggen dat betrekkelijk kleine series van 30 tot 80 stuks rendabel met korte omsteltijden geproduceerd kunnen worden. Waar we vroeger twee man voor de bediening van de pers nodig hadden, volstaat nu één medewerker die slechts enkele bedieningsfuncties heeft. De plaatdelen moeten nauwkeurig worden gebogen, opdat ze in een later stadium, in de lasmal, probleemloos te assembleren zijn. Dat vereiste een constant kwaliteitsniveau, terwijl de handmatige manipulatie van de platen zwaar werk was en vaak oorzaak van ziekteverzuim. Die problemen behoren tot het verleden, evenals de bottlenecks in de productie. We zetten de machine nu alleen nog in dagdienst in, zo'n zes uur per dag. Dat wordt straks tien uur per dag. Bij de verwachte toekomstige groei sluit ik niet uit dat de buigcel ook 's nachts zal worden ingezet."  Metallerie 13 • December 2012

19

INNOVATIEDAGEN 2012 EEN SUCCES MORI SEIKI MAAKT INDRUK

EUROBLECH

STANDHOUDERS & BLIKKEN TEVREDEN 1.520 STANDHOUDERS UIT 39 LANDEN

De Mori Seiki innovatiedagen 2012 in het Japanse hoofdkwartier in Iga kenden een groot succes. Een totaal van 10.000 bezoekers bezocht gedurende drie dagen de Campus. De vele leerlingen en studenten van over heel Japan die hier speciaal voor uitgenodigd waren, zorgden voor een vrolijke sfeer. Mori Seiki presenteerde 37 hoogtechnologische werktuigmachines waaronder twaalf nieuwigheden en de meest recente ontwikkelingen in machineconcepten. Er was ook een speciale focus op het vijfassig bewerken en multitaskingtechnologie. Op 15 machines, waarbij zeven van partner Gildemeister, werden de toekomstgerichte mogelijkheden van de technologieën getoond.

Eind oktober vond in het Duitse Hannover de 22e editie plaats van de beurs EuroBLECH. Die geldt als World's No.1 in de wereld van de plaatbewerkingstechnologie, met ook dit jaar weer heel wat internationale standhouders en bezoekers. “Een eerste analyse van de enquêtes toont aan dat de exposerende bedrijven erg tevreden terugblikken”, zegt directeur Nicola Hamann. Ook bij de bezoekers horen we positieve reacties, vooral wat betreft de vele innovaties die er te zien waren.

Door Kevin Vercauteren

Door ing. Wouter Verheecke

HIGHTECH MULTITASKING De NTX 2500/1500SZ werd gebruikt om het proces van spaanverwerking aan te tonen, dat vooral versneld wordt door de mogelijkheden van multitaskingmachines. De tijd die nodig is voor het maken van tandwielen kan verlaagd worden tot 80% dankzij het compleet bewerken van het stuk. Een ander voorbeeld is het gebruik van het zogenaamde 'Spinning Tool' gereedschap bij het draaien. Hiermee worden met een extreem snelle en hoge efficiëntie spanen gemaakt, met als resultaat een hogere productiviteit met factor 5. Vijfassig Het snelle vijfassige lineair bewerkingscentrum DMU 80 eVo , uitgerust met lineaire aandrijvingen, was zeker een blikvanger. Met zijn draai-zwenktafel en zijn snelle verplaatsingen tot 80 m/min biedt het centrum niet enkel snelheid en hoge nauwkeurigheid bij vijfassig bewerken, maar ook de mogelijk-

heid tot het zwaar verspanen van staal, en dit dankzij zijn krachtige spindel van 15 kW en 130 Nm koppel. Eocline De laagdrempelige machines in de Ecoline series veroorzaakten sensatie in de lagere prijsklasse – door maximale prestaties voor een heel aantrekkelijke prijs. Een compleet vernieuwd design en het uitgesproken functionele aspect hebben hiertoe bijgedragen. Snellere ijlgangen en een grotere keuze aan spindels zijn dan ook de ontegensprekelijke argumenten van de nieuwe Ecoline series. Advanced Technologies De ultrasoonmachines en de hightech lasermachines toonden duidelijk aan dat zowel Mori Seiki als de partner Gildemeister het volste vertrouwen hebben in nieuwe bewerkingsprocessen. De ULTRASONIC 55 lineair bv. geeft de mogelijkheid zowel vijfassig HSC te frezen als ultrasoon te werken. 

Voor dit event waren ongeveer 1.000 leerlingen en studenten uitgenodigd

20

Metallerie 13 • December 2012

5% MEER STANDHOUDERS

POSITIEVE EVALUATIES

Na vijf succesvolle dagen op de beursterreinen van Hannover, werd de 22e editie van de internationale plaatbewerkingstechnologiebeurs EuroBLECH op 27 oktober voor gesloten verklaard. Op een nettooppervlakte van 84.000 m², verdeeld over acht hallen, stelden in totaal 1.520 standhouders uit 39 verschillende landen hun programma innovatieve producten voor de hele bewerkingsketen voor. Met maar liefst 60.500 bezoekers van over de hele wereld wordt het cijfer van de vorige editie geëvenaard. Het aantal standhouders steeg met 5% tegenover de vorige editie, op een oppervlaktetoename van 7%.

De enquête van de standhouders toont verder aan dat het benaderen van nieuwe markten, het aantrekken van nieuwe klanten en de presentatie van producten de belangrijkste redenen waren voor een stand op EuroBLECH 2012. In het licht van het huidige bedrijfsklimaat waren ze uiterst positief over hun deelname aan de show. EuroBLECH ontving ook uitstekende evaluaties van bezoekers, in het bijzonder voor het grote aantal innovaties dat er te zien was en voor het internationale karakter van de beurs.

HOOGGEKWALIFICEERDE BEZOEKERS Na de eerste analyse van de bezoekersbevragingen is een significante verschuiving in de richting van hooggekwalificeerde bezoekers waar te nemen. Ongeveer 75% van de kijklustigen was afkomstig uit de industrie en het aantal bezoekers van bedrijven met meer dan 500 werknemers nam toe met 20%. Er was een stijging van het aantal bezoekers uit de topmanagementsectie en 40% van alle bezoekers gaf aan naar de beurs te komen met de intentie om te investeren in nieuwe toepassingen. “Hoewel de economische situatie onzeker blijft, geven de resultaten van de standhoudersenquêtes aan dat de exposerende bedrijven erg tevreden terugblikken op de beurs”, zegt beursdirecteur Nicola Hamann.

INTERNATIONALE KARAKTER Bijna de helft van de standhouders (48%) en 36% van de bezoekers kwam immers van buiten Duitsland. De best vertegenwoordigde landen onder de standhouders (na Duitsland) waren Italië, Turkije, China, Nederland, Zwitserland, Oostenrijk, Frankrijk en de Verenigde Staten. Wat de bezoekers betreft, ziet de top tien er als volgt uit: Oostenrijk, Nederland, Zweden, Zwitserland, GrootBrittannië, Italië, Denemarken, Tsjechië, Polen en India.

EUROBLECH 2014 Zo'n 70% van de standhouders heeft op de website al aangegeven dat ze op de volgende editie van de beurs weer aanwezig zullen zijn. EuroBLECH 2014 zal plaatsvinden van 21 tot en met 25 oktober 2014, opnieuw op de beursterreinen van Hannover in Duitsland. 

metallerie.pmg.nl

BEZOEKERS EUROBLECH TERUG

Nieuwe en lichtere materialen kregen op EuroBLECH veel aandacht

“OP ZOEK NAAR MOGELIJKHEDEN OM SET-UPKOSTEN TE REDUCEREN”

EUROBLECH “GROOTSTE WERELDBEURS OP HET VLAK VAN PLAATBEWERKING” Sirris is het collectieve centrum van de technologie. Sven De Troy is de specialist inzake plaatbewerking. “Ik bezocht EuroBLECH nu al voor de derde keer. Alle grote namen waren opnieuw aanwezig, wat erop duidt dat de beurs zijn status van mondiale nummer één in plaatbewerking bevestigt. Voor mezelf was ik benieuwd naar innovaties in het algemeen, terwijl ik van mijn collega's duidelijke lijstjes had gekregen. Bijvoorbeeld in verband met het project Smart Factory, waar het belang van meetapparatuur groot is. Wat dat segment betreft, viel me in eerste plaats op dat men het productieproces samen met de kwaliteitscontrole beter onder controle heeft, onder meer dankzij een terugkoppeling van de meetdata naar het proces. Een andere trend op het gebied van meetapparatuur is dat ze gebruiksvriendelijker wordt; het programmeren gaat gemakkelijker en de toestellen worden meer en meer draagbaar. Tot slot lijkt men weg te gaan van het tactiele en meer voor optische systemen te kiezen. Wat mijn specialisatie betreft, merkte ik dat de gerobotiseerde buigcellen duidelijk minder aanwezig waren dan tijdens de vorige editie. Dat heeft volgens mij niet zozeer met de technologie te maken, maar wel met het moeilijke economische klimaat waarbij men toch veel productie begint te verhuizen van Azië naar Europese landen met lage loonkosten, zoals ex-Joegoslavië. Voor Azië liggen de transporttijden vaak te hoog en aangezien de leveringstermijn, naast de kostprijs, een steeds sterkere rol speelt, komen sommige bedrijven daarvan terug. Die ontwikkeling, samen met het economische klimaat, maakt echter dat weinigen nog de investering durven te maken. Anderzijds zie ik wel dat de fabrikanten een andere belemmering aan het opheffen zijn. Er komen namelijk steeds meer oplossingen om de gereedschappen automatisch te Sven De Troy wisselen.” Production Technology Sirris

Neopost is de pionier en marktleider op het terrein van hightech oplossingen voor postverwerking. Albert Blaauw is verantwoordelijk voor de metaalafdeling, die naast enkele verspanende machines ook beschikt over ponsnibbelmachines voor de verwerking van vlakke platen. “Wij hebben EuroBLECH twee dagen bezocht met vijf personen. Twee van hen waren eerder al op deze beurs geweest, in 2008 en 2010. Wij zijn continu op zoek naar mogelijkheden om set-upkosten te reduceren, omdat we steeds meer naar kleinere series met grotere diversiteit gaan. We kijken momenteel uit naar een investering in een kantcel en/of een kantbank met automatische omstelling. Bovendien zal onze Trumpf 600 lasercombi in 2013 of 2014 aan vervanging toe zijn. Concreet is de fiberlasertechniek bijzonder interessant voor ons, dus hebben we verschillende leveranciers van deze techniek gesproken. Verder hebben we onze aandacht wat verdeeld over 2D-meettechniek laserQC, XY besturing stiftlassen, schuurmiddelen timesavers en CAM-software. In 2014 zullen we zeker weer een delegatie naar EuroBLECH sturen.” Albert Blaauw Manager Parts Production / Maintenance & Repair Neopost

Uiteraard was er voor de bezoekers een ruim aanbod aan demonstraties voorzien

”BIJBLIJVEN IN DE NIEUWSTE ONTWIKKELINGEN” ERBA Plaatbewerking is een relatief jong bedrijf dat zich volledig heeft toegelegd op het toeleveren van voornamelijk lasersnij- en zetwerk. Erwin van Soest is directeur van het bedrijf uit Veenendaal. “Voor ons was het de vierde keer dat we deze beurs bezochten. We kijken momenteel uit naar een extra kantbank en een vierde lasersnijmachine. We proberen ook bij te blijven in de nieuwste ontwikkelingen op plaatwerkgebied. Op EuroBLECH zagen we veel toepassingen van de fiberlasertechnologie, die ook voor ons bedrijf in de toekomst zeker aan de orde zal zijn. Voor wie met concrete vraagstukken zit, is dit een heel complete beurs, omdat je er alle merken bij elkaar vindt. In 2014 zullen wij zeker weer van de partij zijn.” Erwin van Soest Verspreid over vijf dagen en acht hallen werden maar liefst 60.500 bezoekers geteld op de plaatbewerkingstechnologiebeurs

metallerie.pmg.nl

Directeur ERBA Plaatbewerking

Metallerie 13 • December 2012

21

ER IS EEN ENERGIEMAATSCHAPPIJ DIE ER NET ZO HARD VOOR MOET WERKEN ALS U.

Ondernemen vraagt veel energie. Letterlijk en figuurlijk.

ondernemers. We doen er alles aan om u zo goed mogelijk te

En u weet als geen ander dat het inkopen van die energie

adviseren en houden van heldere, transparante afspraken.

een groot verschil kan maken. Steeds vaker hét verschil.

We investeren flink in kennis van uw markt. Maar ook in

Daarbij heeft u een energiemaatschappij nodig, die haar klanten net zo belangrijk vindt, als u uw klanten. Die energiemaatschappij is DONG Energy. We zijn niet heel erg groot en ook nog niet zo bekend in Nederland. We weten dat we het elke dag opnieuw moeten verdienen. Juist dat maakt dat we veel gemeen hebben met

DAT IS DAN DUIDELIJK.

innovatieve producten. Zoals de DONG

ONDERNEMEN MET DONG ENERGY

• Een persoonlijk adviseur • Slim en op het juiste moment inkopen • Een helder, transparant contract

Energy Alert, die de energiemarkt continu volgt en u helpt om op het juiste moment in te kopen. Het allerbelangrijkst vinden we bereikbaarheid en persoonlijke aandacht. Meer weten? Maak een afspraak met Jody Damen (073) 616 02 05. Of ga naar dongenergy.nl/ondernemen.

EUROBLECH EM 3612 ZRT

BYAUTONOM

Deze revolverstansmachine met vier in de revolver geïntegreerde draad­ snijstations, die auto­ matisch gewisseld worden, is in staat om grootformaatplaatmateriaal te bewerken zonder dit te hoeven herpositioneren. Dankzij het Tool ID gereedschapsherkenning­ systeem kan de machine elk beschikbaar gereed­ schap inzetten en dit automatisch laden. Het systeem weet de actuele status van elk gereedschap qua grootte, vorm, hoekpositie en aantal slagen. De onderste revol­ vertafel wordt door een intelligente borsteltafel volledig afgedekt. Voorts is de EM 3612 ZRT voor­

De ByAutonom werd ontwikkeld als een auto­ noom werkende machine die kan zorgen voor een uitvoering met een vermin­ derde bemanning. Dit is ook toepasbaar wanneer bijvoorbeeld het type en de dikte van het ruwe materiaal veranderd moeten worden. De machine stelt de toepas­ bare brandpuntsafstand in, selecteert het passende mondstuk, zorgt voor een automatische centrering en voor het continu snijden. Bij een crash detecteert ByAutonom die automatisch, stopt het die onmid­ dellijk en plaatst het het mondstuk automatisch weer centraal. Het systeem slaat op wanneer de crash

zien van een servo-elektrische dubbele aandrijving met energie­ terugwinning. AMADA + 49 (0) 210/421.12.61.00

QINEO TRONIC PULSE

ESAB M³ PLASMA

Deze nieuwe, volledig gedigitaliseerde lasstroom­ bronnen van 350 A, 450 A en 600 A maken effi­ ciënt MIG/MAG-lassen en gepulseerd MIG/MAGlassen mogelijk, zelfs voor kleine componenten. Het MAG-lassen kan worden toegepast op zowel laag- als hoogge­ legeerde basismaterialen. MIG-lassen kan op aluminium en koper. Tegelijkertijd voldoet de QINEO Tronic Pulse aan de strenger wordende eisen over de bogen, de aansluiting op de robots, de procesveiligheid en de reproduceerbaarheid. Deze digitale lasstroombron die wordt aangestuurd door een

ESAB presenteerde het m³ plasmasnij- en markeer­ systeem. Met het nieuwe systeem integreert ESAB verschillende technolo­ gieën zoals speed plasma cutting, high precision cutting, water injection cutting, plasmamarkeren, droog (multigas) snijden in één enkel toestel. Afhankelijk van de gekozen plasmabron kunnen de te snijden plaat­ diktes variëren van 2 mm tot 150 mm. Het gascon­ trolesysteem Vision CNC vereen­ voudigt het werk van de operator, die enkel nog het materiaaltype en de dikte ervan moet ingeven, waarna Vision CNC automatisch de juiste snijparameters, zoals

microprocessor brengt precieze lasnaden die zo veel als nodig kunnen worden gereproduceerd. CLOOS 036/524.06.70

P1

X-PRESS KANTPERS

P1 is een geheel nieuwe oplossing voor het automa­ tisch buigen. Dankzij de hoge producti­ viteit en lage kosten is de machine in staat eenvou­ dige bladen zoals planken van panelen tot 1,25 mm dik te produceren tegen lagere kosten en met hogere snelheid. P1 is bovendien makkelijk in gebruik, want zelfs oner­ varen operatoren kunnen zonder problemen nauw­ keurige onderdelen produceren. SiX Control, stations en sensoren zijn volledig digitaal, en gegevens worden doorgestuurd via Ethercat. Zo is het aantal kabels drastisch verminderd en is het onderhoud

Aan de nieuwe kantpers X-Press ging heel wat research vooraf. Daaruit is de ontwikkeling van het ECO-package concept voortgekomen. Het concept voorziet in een beperking van de inscha­ keling van de pomp voor het hydraulische systeem als het voetpedaal niet gebruikt wordt. Naast een reductie van stroomgebruik tot 50% heeft dit een positief gevolg voor de standtijd van de olie alsook het geluids­ niveau van de machine. Ook het comfort werd verhoogd. In de bovenbalk werd ledverlichting voorzien en werd een DSP Laser Safety Device voorzien, dat de

metallerie.pmg.nl

gebruiksvriendelijker gemaakt.

FLEVO TRADING 065/709.03.70

plaatsvond, omzeilt dat gedeelte en gaat over tot het snijden van de volgende. BYSTRONIC 018/461.10.20

gasdruk en -debiet, instelt. Daar­ naast kan de gebruiker ook heel eenvoudig customsnijparameters aanmaken. ESAB 0800/777.97.77

machine in stilstand zet, zodra de operator tijdens de rambeweging de veiligheidszone onderbreekt. H. MANAGEMENT +32 (0) 495/25.40.00 Metallerie 13 • December 2012

23

HACO Q5 Ponsmachine HACO INTRODUCEERT EEN NIEUWE INNOVATIEVE LIJN PONSMACHINES.

De HACO Q5 ponsmachine heeft een full index, alle gereedschappen zijn 360° high speed indexeerbaar, waardoor 40 tot 70% minder gereedschappen nodig zijn. Alle gereedschappen zitten in afzonderlijke houders. Bijgevolg; een betere gereedschapsuitlijning, minder braamvorming, minder krassen en een langere levensduur. De baansturing van de assen, maakt rolvorm en slitten mogelijk. Dankzij de hybride servo hydraulische ponskop is de Q5 energie besparend. De energie recuperatie module geeft de vrijgekomen energie terug af aan het energienet.

Lasermarkeren

Robot buigen

Haco BV Akkerstraat 11 5126 PJ Gilze T:0161-454874 [email protected] WWW.HACO-BV.NL

EUROBLECH FRONIUS DELTASPOT

PUSH/PULL VENTILATIESYSTEEM

Fronius bewees op de voorbije EuroBLECH het Deltaspot weerstands­ lassysteem nog steeds verder te optimaliseren, deze keer met de vernieuwde C-tang. In vergelijking met zijn voorganger valt vooral op dat zaken zoals de servo-elektrische aandrij­ ving niet langer in de C-tang zelf geïntegreerd zijn, maar zich voortaan langs de buitenzijde bevinden. Deze ontkoppeling resulteert in een simpeler, maar sterker systeem. Het gerestylede systeem is eenvoudiger te onderhouden terwijl ook de procesband sneller te vervangen is. Dat komt onder

Deze nieuwe modulaire push-and-pulltechnologie is een innovatief ventilatie­ systeem voor lichte tot gemiddelde luchtverontrei­ niging op de werkplaats. Het systeem onderscheidt zich door de uniforme, horizontale luchtstroom. Via speciale extractor­ buizen (pull) wordt de verontreinigde lucht aan­ gezogen. De schadelijke stoffen worden gescheiden door de filter en de gezui­ verde lucht wordt geretour­ neerd aan de andere kant van het gebouw (push). De gezondheid van werknemers die niet worden beschermd door een selectieve extractie of door een filter van de mobiele eenheid, is hierdoor beter

meer omdat componenten, zoals de aandrijving en transformator, voorzien zijn van plug-in connec­ toren van hoge kwaliteit. INTERLAS 018/129.57.50

beschermd. Een ander voordeel is het lage geluidsniveau en de individuele samenstelbaarheid. KEMPER + 49 (0) 256/46.81.37

ARCQUALITY SMART READER

ELECTRA FL

ArcQuality is een laskwaliteitsbeheersysteem waarmee gegarandeerd wordt dat de WPS tijdens het lassen wordt nageleefd en dat de kwalificaties van de lasser voldoen aan de eisen voor het project. Daarbij is de nieuwe Smart Reader een gebruiksvriendelijk toestel waarmee barcodes gescand kunnen worden en lasparameters door­ gestuurd worden naar de server. Alle barcodes krijgen een tijdstempel, zodat elke handeling achteraf kan worden getraceerd. Het verzamelen, de overdracht en de opslag van docu­ mentatie in het systeem zijn altijd ontworpen en geïmplementeerd

De nieuwe Electra FL wordt aangedreven door een energievriendelijke fiberlaserbron die zorgt voor de snelle en nauw­ keurige verwerking van dunne platen van zacht staal, rvs en aluminium, maar ook van koper en messing. Het materiaal absorbeert de laserstraal met de 1 µm- golflengte beter, waardoor de verwerkingssnelheid tot 50% hoger ligt. De machine biedt geïnte­ greerde automatische wisseltafels nestings direct op de sturing te met een wissel van 30 seconden. genereren. Tot slot is er een programmeer- en nestingfunctie om werkstukken recht­ LVD NEDERLAND streeks in de sturing te importeren, de snijtechnologie toe te wijzen en +32 (0) 56/43.08.50

volgens de behoeften van elke klant, voor een hogere nauwkeurig­ heid en een grote tijdsbesparing. KEMPPI 076/571.77.50

SM-C

POWERBLADE SNIJMACHINE

De nieuwe serie compacte watersnij­ machines van het Spaanse TCI werd door Landré Machines geïntroduceerd op EuroBLECH. In de nieuwe serie SM-C werden alle externe componenten zoals een hogedruk­ pomp, een abrasief reservoir en een abra­ sieve opvang in het machineframe geïnte­ greerd. Zo neemt de compacte machine een minimale ruimte in op de werkvloer. De nieuwe SM-C watersnijmachines zijn leverbaar in tafelafmetingen van 3 x 1,5 m tot 6 x 2 m en kunnen naar wens onder meer uitgebreid

Messer Cutting Systems stelde de nieuwe fiber­ lasersnijmachine Power­ Blade voor. Dankzij de fiberlasertechnologie, de grote werktafel en de zwenkbare snijkop is de PowerBlade inzetbaar in een breed scala aan toepassingen, die tot voor kort onmogelijk leken of op zijn minst erg lang­ zaam verliepen. Het gebruik van de fiber­ laser (en de glasvezel­ kabel) impliceert dat de kwaliteit van de snijstraal doorheen het proces identiek is. Het grote werkgebied zorgt ervoor dat de machine uitermate geschikt is voor het snijden van grote volumes. De machine wordt gekenmerkt door

metallerie.pmg.nl

worden met een waterkoeler, een anticollisionsnijkop en een abrasief doseersysteem. LANDRE 034/732.93.71

een intuïtieve bediening en lage gebruikskosten in combinatie met een hoge betrouwbaarheid. MEC DEPT. CUTTING SYSTEMS + 32 (0) 28/88.24.54 Metallerie 13 • December 2012

25

VED BY O R

PR

5

OFESS

IO

Dirk

Draaier/Frezer

Bescherming Goede prijskwaliteit Draagcomfort Visitekaartje voor bedrijf Voor ons is er geen twijfel mogelijk als

Rafael Draaier/Frezer

het om werkkleding gaat. Wij werken er elke dag in, dus wij weten waar we het over hebben. Als je alle kwaliteiten van HaVeP bij elkaar optelt en je kijkt ook naar prijs, service en levering, kom je tot maar één conclusie: HaVeP moet je hebben.

MEER WERKKLEDING OPLOSSINGEN ? KIJK OP WWW.HAVEP.COM/METAAL

T NL +31 (0)13 531 32 56 BE +32 (0)14 30 07 37 E [email protected]

LS

SIN

86 1 E C

NA

AP P

Havep moe.t. TEL MAAR OP! je hebben.

EUROBLECH ATCHANGER

E-BRAKE 130T 4.100 MM

Met de ATChanger van Kjellberg is er nu een station dat automatisch toortsen wisselt. Het is uitgerust met acht toorts­ hoofden, zodat zowel uniforme als variabele snij­ opdrachten mogelijk zijn. Op die manier kan de gebruiker gemakkelijk en snel wisselen tussen hoge snijprestaties en de fijnste markering. De ATChanger is vooral geschikt voor de productie van scheeps­ onderdelen, bedrijven die verschillende types en diktes bladmetaal verwerken en de productie van windturbines. Dankzij het toortswisselstation kan het werk naadloos voortgezet worden gedurende verschillende

Deze pers met 130 ton perskracht en een volledig benutbare werklengte van 4.100 mm is ontwikkeld voor de flexibele productie in de gevelbekledings­ industrie. Bij het buigen op 4 meter lengte is er geen bombe­ ring nodig, dankzij de speciaal ontwikkelde onderbalk die de minimale doorbuiging compenseert. Het vormvaste O-frame garandeert een optimale stabiliteit en precisie, ook bij maximale belastingen. Verder beschikt de E-Brake eveneens over een touchscreen­ bediening, een geïntegreerde veiligheid en een hoge productie­ kwaliteit met tot 30% kortere

shifts. Tot slot kan de ATChanger ook met 3D-systemen worden gecombineerd. PLASMA SOLUTIONS +32 (0) 93/30.45.54

MULTIROTERENDE ONTBRAAMMACHINE

TRULASER 3030

De nieuwe multiroterende borstelontbraammachine van Timesavers tast de oppervlakte nauwelijks aan en zorgt voor een afronding met radius van randen, scherpe kanten en zelfs gaten. De nieuwe, speciaal voor de metaalplaatbewer­ kende industrie ontwik­ kelde, multiroterende borstelontbraammachine is voorzien van 4 x 2 tegen­ gesteld draaiende borstels, gemonteerd op een rond­ draaiende schijf, gecombineerd met een draaiende slijpband aan de inputzijde van de machine. De te ontbramen vlakke metaal­ platen worden op een transport­ band gelegd van 1.350 mm

De 2D-lasersnijmachine TruLaser 3030, die tijdens EuroBLECH op de stand van Trumpf te zien was, valt vooral op door de beperkte plaatsinname. De laserbron, of het nu gaat om een fiber- of CO2-laser, en de sturing zijn niet langer afzonder­ lijke componenten, maar worden voortaan dus geïn­ tegreerd in de machine­ omkasting. Door te kiezen voor een fiberlaserbron als alternatief voor de CO2bron slaagt de gebruiker erin om dun plaatmateriaal nog sneller te snijden. Het model, dat het Trumpf 2D-lasergamma vervolledigt, is door de geringe plaatsinname de ideale vlakbedsnijmachine voor

breed en vastgehouden door een vacuümsysteem. TIMESAVERS 011/323.89.11

EVOLUTION ZWENKBUIGMACHINE

SUPER TURBO-X 510 MK III

Schröder was present op EuroBLECH 2012 met een stand vol machines, van handbediende apparaten tot volledige onbemande CNC-gestuurde buig­ cellen. Een van de high­ lights waren de Evolution zwenkbuigmachines met automatische gereed­ schapswisselaar. De zwenkbuigmachines werken met het 'up and down' buigprincipe t.b.v. positieve en negatieve zettingen. Met dit principe blijft het product in de machine liggen waardoor de cyclustijd tot wel 70% gereduceerd wordt. Uiteraard is ook de kwaliteit van het eindproduct hoger omdat de bediener de plaat niet meer hoeft

Van Mazak kreeg Euro­ BLECH de première van een nieuwe, energie-effici­ ënte lasersnijmachine: de Super Turbo-X 510 Mk III G. Deze is uitgerust met een 4kW-resonator om zowel het vermogen als de snijsnelheid te maxima­ liseren. Cruciaal voor de fabrikant, is de 'G' die staat voor green. De energiebesparing die het resultaat is van de ecomodefunctie, is dan ook een van de belang­ rijkste kenmerken. Die functie laat de machine werken met minder elektriciteit en lasergas, en redu­ ceert ook het luchtverbruik tijdens de snijoperatie. De snijkosten per stuk worden daardoor sterk vermin­

metallerie.pmg.nl

te keren, waardoor kans op positioneerfouten en beschadi­ gingen voorkomen worden. TUWI 054/354.95.49

productietijden en een tot 50% lager energieverbruik. SAFAN 057/322.22.22

toeleveringsbedrijven gespeciali­ seerd in de verwerking van dun plaatmateriaal. TRUMPF 074/249.84.98

derd. Voorts beschikt de machine onder meer over een intelligente autofocus en een constante straal­ lengte. YAMAZAKI MAZAK NEDERLAND 030/634.40.30 Metallerie 13 • December 2012

27

HET LAATSTE SECTORNIEUWS WEKELIJKS IN UW

MAILBOX De nieuwsbrief van Metallerie informeert u wekelijks kort en krachtig over het nieuws uit uw vakbranche, zowel productinformatie als sectornieuwtjes.

MULTIROTERENDE ONTBRAAMMACHINE TIMESAVERS SCOORT OP EUROBLECH De multiroterende borstelontbraammachine van Timesavers bleek tijdens de jongste editie van EuroBLECH 2012 in het Duitse Hannover nog steeds een schot in de roos. Niet minder dan vijf verkoopcontracten voor deze veelzijdige machine werden ondertekend. NABEHANDELING VAN PLAATUITSLAGEN De multiroterende borstelontbraammachine van Timesavers wordt ingeschakeld voor de nabehandeling van gelaserde en geponste plaatuitslagen. Ze is voorzien van viermaal twee tegengesteld draaiende borstels, gemonteerd op een ronddraaiende schijf, en wordt gecombineerd met een draaiende slijpband. Het grote voordeel is dat het oppervlak nauwelijks wordt aangetast, wat vooral bij producten uit zincorplaat belangrijk is. Bovendien worden de randen en scherpe kanten (en zelfs de gaten) rondom netjes met een radius afgerond. Deze borstelontbraammachine is vandaag de dag dan ook niet meer weg te denken uit de productie. Doordat de invoersnelheid, de rotatie van de slijpband en van de borstels en de ronddraaiende schijf onafhankelijk in te stellen zijn, kan het ontbraamproces altijd optimaal worden afgesteld.

28

Metallerie 13 • December 2012

Ook de plaatdikte is gemakkelijk instelbaar en door een krachtig vacuüm is het mogelijk om zeer kleine deeltjes te ontbramen.

Timesavers Al meer dan 60 jaar levert Timesavers wereldwijd breedbandslijpmachines voor de bewerking van metaal, kunststoffen en andere materialen. Onder de merknaam ‘Grindingmaster’ zijn er momenteel meer dan 50.000 breedbandslijpmachines van Timesavers International wereldwijd in gebruik.

MELD U NU AAN en ontvang gratis de nieuwsbrief van Metallerie per mail

✁

NIEUWSBRIEF METALLERIE ➧ Surf naar www.metallerie.nl ➧ Stuur een mail naar [email protected] en vermeld uw naam en voornaam ➧ Fax onderstaande gegevens naar 020/658.61.11

TIMESAVERS Fruitlaan 20 4462 EP Goes Tel.: 0113/23.89 00 Fax: 0113/23 20 03 www.timesaversint.com [email protected]

naam: .................................................................................. voornaam:........................................................................... e-mail: .................................................................................

www.metallerie.nl

NOVITEITEN VAN TUWI OP EUROBLECH NIEUWE MACHINES REDUCEREN CYCLUSTIJD EN VERHOGEN KWALITEIT EuroBLECH 2012 bleek andermaal een schot in de roos voor de tienduizenden bezoekers van deze internationale beurs voor de plaatverwerkende industrie die eind oktober plaatsvond in het Duitse Hannover. Zij maakten er kennis met tal van nieuwigheden uit de metaalsector.

EUROMAC Euromac stelde de nieuwe MTXR Flex ponsnibbelmachines voor. De MTXR Flex6 1250–2250 is uitgevoerd met een groot klapluik voor het afvoeren van producten. Er is een uitvoering van 350x350 en een om afgewerkte producten van 1.200x900 mm af te voeren. De succesvolle Digibend horizontale buigmachine is gerestyled met een nieuwe besturing. De Euromac Digibend is verkrijgbaar in 20, 40 of 80 tonsuitvoering met of zonder een CNC-gestuurde achteraanslag.

Prima Power Prima Power presenteerde de Platino Fiber vlakbedlasersnijmachine. Die heeft een

tafelafmeting van 3.000x1.500 en een automatische nozzlewisselaar, wisseltafel en 2 kW IPG fiberlaser. Deze machine koppelt uitstekende snijresultaten en hoge snelheid aan een zeer laag energieverbruik.

Durma Durma toonde de AD-MS 2030: een compleet servoaangedreven kantbank voor het snel en efficiënt zetten van kleine producten.

instapmodel zwenkbuigmachine, standaard met gedeelde gereedschappen en touchscreenregelbesturing en gepatenteerde excenterklemsysteem. De Evolution zwenkbuigmachines werken middels het up-and-downbuigprincipe t.b.v. positieve en negatieve zettingen. Het product blijft in de machine liggen waardoor de cyclustijd tot 70% gereduceerd wordt.

Schröder Schröder highlights waren de nieuwe MAKV-S en de Evolution zwenkbuigmachines met automatische gereedschapswisselaar. De nieuwe MAKV-S is een motorisch aangedreven

Spaanse CMA een versie voor de plaatverwerkende industrie. Die is een optimale aanvulling op laser-, plasma- en waterstraalsnijmachines voor de bewerkingen die met snijmachines niet mogelijk zijn zoals het boren van kleine gaten, het tappen van schroefdraad, verzinken en vloeiboren. Voor optimale nauwkeurigheid en bedieningsgemak kan de machine worden geleverd met hydraulische neerdrukker, automatische plaatdiktemeting, hydraulische klemming en volledige 2D- en 3DCAM-software.

TUWI CMA portaalboormachines GRD voor plaatbewerking Op basis van de portaalboormachines voor machinebouwers en constructiebedrijven ontwikkelde het

Postbus 219 7100 AE Winterswijk Tel.: 0543/549.549 Fax: 0543/549.561 www.tuwi.nl [email protected] Metallerie 13 • December 2012

29

De nieuwe L5 KINETIC neemt minder plaats in dan zijn voorganger, terwijl de stijfheid hoger komt te liggen

De E3 KINETIC, geschikt voor kleinere werkstukken, blinkt uit in ergonomie

B3 KINETIC combineert technologieën van de hybride afkantpers, de hydraulische en de elektrische pers in één systeem

Ook de S4 KINETIC + P4 KINETIC FMS-productielijn werd voor de gelegenheid onder handen genomen

P1 KINETIC: onklopbaar bij dun plaatmateriaal

SALVAGNINI PRESENTEERT HET CONCEPT VOOR EEN BETERE TOEKOMST EFFICIENTE TECHNOLOGIE EN INTELLIGENT GEBRUIK VAN RUWE MATERIALEN Voortaan zullen alle Salvagnini machines de vermelding KinEtic dragen, een concept dat garant staat voor het engagement in efficiëntie, duurzaamheid, veiligheid en afvalreductie van de Italiaanse machinebouwer. Het handhaven van deze ethische waarden gaat voor Salvagnini hand in hand met begrippen als snelheid, productiviteit, rendement en precisie. Dat bleek onder meer uit de vernieuwde Salvagnini machineconcepten op EuroBLECH.

P1 KINETIC Autonoom & economisch

Als alternatief voor afkantpersen presenteerde Salvagnini tijdens EuroBLECH de energiezuinige P1 KinEtic, een compacte zwenkbuigmachine waarmee stukken met een plaatdikte tot 1,25 mm en een lengte tot 1,25 m snel en economisch geproduceerd kunnen worden. De elektrisch aangedreven P1 KinEtic produceert tot drie keer sneller in vergelijking met manuele afkantpersen.

B3 KINETIC

E3 KINETIC

L5 KINETIC

Efficiënte hoogdynamische laser

S4 KINETIC + P4 KINETIC

De nieuwe serie afkantpersen van Salvagnini combineert de prestaties van een hydraulische afkantpers, de dynamiek en nauwkeurigheid van een elektrische pers en het verbruik van een hybride systeem in een machine. De energie wordt door het gebruik van directe aandrijving en borstelloze motoren voornamelijk toegespitst op de essentie, met name het afkantproces zelf. Hierdoor kan de bovenbalk van de B3 KinEtic snelheden halen tot 220 mm/s. Daarnaast is het systeem voorzien van KERStechnologie (zoals bij de moderne racewagens), die de energie nog tijdens het proces recupereert.

De compacte E3 KinEtic afkantpers is geschikt voor kleinere werkstukken en blinkt vooral uit in ergonomie. Zo is het bij deze nieuw gerestylede versie mogelijk op de plooimessen nog sneller te wisselen, wat deels toe te schrijven valt aan het gebruik van schuifdeuren in plaats van luiken. Net zoals bij de andere afkantpersen in het gamma van Salvagnini wordt ook dit type gekenmerkt door een hoge stijfheid, ongeacht welke buigkracht er wordt aangewend. Met dank aan het hoogperformante SiX-controlesysteem kan het bovenmes met een precisie van ca. 1 μm worden gepositioneerd.

Ook het design van de L5 KinEtic laser werd speciaal voor deze gelegenheid opgefrist. De nieuwe versie kent een geringere plaatsinname gecombineerd met een hogere stijfheid. Bovendien biedt Salvagnini de gebruiker ook de keuze om de machine uit te rusten met een 4kW-fiberlaser, als alternatief voor de 2kW- en 3kWvarianten. Hierdoor kunnen platen met een dikte van 3 tot 20 mm nog sneller worden gesneden onder een hogere kwaliteit. Het toevoegsel KinEtic heeft bij de L5 betrekking op de vervanging van de lineaire motoren door de energie-efficiëntere servomotoren.

Efficiënter, preciezer en sneller

Nieuwe definitie voor afkanten

30

Metallerie 13 • December 2012

Kleine stukken, microprecisie

Ook deze flexibele productielijn onderging naar aanleiding van EuroBLECH enkele ingrepen die het energieverbruik ten goede komen.

FLEVO TRADING Marconiweg 20 D/E 3899 BR Zeewolde Tel.: 036/522.39.70 Fax: 036/522.43.07 www.flevotrading.nl [email protected]

SAFANDARLEY OP EUROBLECH 2012 MET DRIE WERELDPREMIERES SAFAN EN DARLEY SAMEN VERDER ALS 1 WERELDMERK Tijdens EuroBLECH 2012 hebben Safan en Darley naast hun presentaties van de nieuwste ontwikkelingen ook hun nieuwe merknaam SafanDarley geïntroduceerd. Safan en Darley zijn twee koplopers in de innovatie van plaatbewerkingstechnologie met Safan als uitvinder van de Original E-Brake en Darley als innovator met klantspecifieke oplossingen. SafanDarley liet op zijn stand op de vakbeurs in Hannover maar liefst tien werkende machines zien. DRIE WERELDPREMIERES Nieuwe generatie SafanDarley H-Brake Het eerste resultaat van de samenwerking en synergie tussen Safan en Darley is de geboorte van een nieuwe range hydraulische afkantpersen. Energiezuiniger, efficiënter, gebruiksvriendelijker en duurzamer, dat zijn de kenmerken van deze nieuwe generatie. Leverbaar in een ‘entry-mid’ en een ‘high-end’ modelrange, zijn beide zeer efficiënt seriematig en dus kostengunstig geproduceerd. Beide zijn voorzien van unieke en duurzame techniek: een optioneel energiebesparende start-stopfunctie en de mogelijkheid om plantaardige olie toe te passen. Het

start-stopsysteem zorgt bovendien voor een lager geluidsniveau, minder onderhoud, een langere oliestandtijd en kortere cyclustijden. Zo worden aanzienlijke kostenbesparingen mogelijk!

De nieuwe E-Brake 130T 4100 Een wereldpremière op EuroBLECH was ook de introductie van de nieuwe E-Brake 130T 4100. Met zijn 130 ton perskracht en volledige benutbare werklengte van 4.100 mm is de nieuwste E-Brake bij uitstek geschikt voor de productie van gevelbekledingen. Zelfs bij het buigen op 4 meter lengte is geen bombering nodig, dankzij de speciaal ontwikkelde onderbalk die de minimale

doorbuiging compenseert. Het zeer vormvaste O-frame garandeert optimale stabiliteit en precisie, ook bij maximale belastingen. Kortom, een enorme aanwinst in het Safan E-Brake programma! De nieuwe SafanDarley E-brake heeft nog meer voordelen, zoals tot 30% kortere cyclustijden, een tot 50% lager energieverbruik, het ontbreken van olie, een geluidsarme werking, een hoge productiekwaliteit, touchscreenbediening en geïntegreerde veiligheid

SafanDarley-Eye-Kanten met Augmented Reality SafanDarley introduceert een nieuwe stap in de E-volutie in plaatbewerking. Na de machine is

het nu de operator zelf die evolueert naar een hoger prestatieniveau, met de SafanDarley Eye. Kanten met behulp van Augmented Reality maakt van elke operator een superoperator. Dankzij de projectie van alle mogelijke werkinformatie in de SafanDarley Eye bril kan de operator in de toekomst kijken, naar zijn volgende bewerkingsstap. Hij kijkt dwars door de bovenbalk heen naar de positie van de achteraanslag. Hij ziet voor zich hoe het product eerder is gemaakt of hoe de ingenieur het getekend heeft. Feilloos herkent hij ook het juiste gereedschap en weet hij dat op de juiste positie te monteren. Augmented Reality van SafanDarley vult de werkelijkheid aan met beelden uit de computer, geprojecteerd in het gezichtsveld van de operator.

SAFAN BV Kwinkweerd 11 7241 CW Lochem (NL) Tel.: 0573/222.222 Fax: 0573/252.057 www.safandarley.com [email protected] Metallerie 13 • December 2012

31

BUSINESS LINKS PLAATBEWERKINGSMACHINES AMADA AMADA ALLEE 1 -DE-42781 HAAN Tel: +49(0)2104/21.12.61.00 Fax: +49(0)2104/212.69.99 BYSTRONIC STEK 8 -NL-3371KG HARDINXVELD-GIESSEND Tel: 0184/61.10.20 Fax: 0184/61.77.74 JORG MACHINES EDISONRING 10 -NL-6669 NB DODEWAARD Tel: 0488/48.20.87 Fax: 0488/48.26.19 ROFIN BAASEL EDISONSTRAAT 52 -NL-2952 AD ABLASSERDAM Tel: 078/693.10.79 Fax: 078/693.10.37 SAFAN KWINKWEERD 11 -Tel: 0573/22.22.22 Fax: 0573/25.20.57 TRUMPF OUDE BOEKELOSEWEG 31 -Tel: 074/249.84.98 Fax: 074/250.51.61

NL-7241 CW LOCHEM

NL-7550 AV HENGELO

VOORTMAN AUTOMATISERING OZONSTRAAT 1 -NL-7463 PK RIJSSEN Tel: 0548/53.63.73 Fax: 0548/53.63.74 VERSPANINGSMACHINES

OPTIDRIVE WIJGMAALSESTEENWEG 108 -- BE-3012 LEUVEN (WILSELE) Tel: +32(0)16/30.07.10 Fax: +32(0)16/30.07.11

R2W DESSELGEMDRIES 17 -BE-8792 DESSELGEM Tel: +32(0)56/50.06.32 Fax: +32(0)56/50.66.92

MULTIWELD RIGA 3 -NL-2993 LW BARENDRECHT Tel: 0180/64.17.77 Fax: 0180/62.33.21

POMMEE MACHINES AND EQUIPMENT CANADAWEG 5 -NL-4661 PZ HALSTEREN Tel: 0164/68.27.54 Fax: 0164/68.56.88

POELMANN OUDER AMERSFOORTSEWEG 249B 1212 AD HILVERSUM Tel: 035/624.44.56 Fax: 035/623.48.70

SIR JOHN ZUIDBAAN 511 -NL-2841 MD MOORDRECHT Tel: 0182/39.69.31 Fax: 0182/39.69.37

ROFIN BAASEL EDISONSTRAAT 52 -NL-2952 AD ABLASSERDAM Tel: 078/693.10.79 Fax: 078/693.10.37

ISCAR ZWOLLEWEG 6 -Tel: 0182/53.55.23 Fax: 0182/572.77.77

NL-2803 PS GOUDA

--

NL-

SANDVIK FOUNTAIN PLAZA, BELGICASTRAAT -- BE-1930 ZAVENTEM Tel: +32(0)2/702.98.00 Fax: +32(0)2/726.01.87 SECO AVELINGEN WEST 5 -NL-4202 MS GORINCHEM Tel: 0183/63.66.00 Fax: 0183/66.06.01 VALK WELDING STAALINDUSTRIEWEG (PB60) 15 2950 AB ALBLASSERDAM Tel: 078/691.70.11 Fax: 078/691.95.15

--

NL-

LASSEN KEMPPI BENELUX MINERVUM 7284 -Tel: 076/571.77.50 Fax: 076/571.63.45

NL-4817 ZM BREDA

HERMLE NEDERLAND MOLIERELAAN 176 -- NL-5924 AN VENLO-BLERICK Tel: 077/396.17.61 Fax: 077/464.10.70

LASKAR PUNTLASTECHNIEK AVELINGEN WEST 26 -NL-4202 MS GORINCHEM Tel: 0183/61.88.88 Fax: 0183/66.61.01

HURCO STEYLERSTRAAT 18 -Tel: 077/326.89.12 Fax: 077/326.89.13

LORCH LASTECHNIEK POSTBUS 5 -NL-2200 AA NOORDWIJK Tel: 071/362.56.27 Fax: 071/362.38.85

NL-5931 BK TEGELEN

IJZERON MACHINE HANDEL KOSMONAUT 16 -NL-3824 MK AMERSFOORT Tel: 033/456.40.37 Fax: 033/457.08.30

PLYMOVENT POSTBUS 5661 -Tel: 076/578.95.91 Fax: 076/578.95.99

KALTENBACH TOOLS TURFSCHIPPER 2 -NL-2292 JA WATERINGEN Tel: 0174/27.27.27 Fax: 0174/31.50.31

THERMAL DYNAMICS WALLENBERGSTRAAT 85 -- NL-2131 TT HOOFDDORP Tel: 023/561.41.82 Fax: 023/565.50.74

LANDRE LANGE DREEF 10 -Tel: 0347/32.93.71 Fax: 0347/32.93.30

VALK WELDING STAALINDUSTRIEWEG (PB60) 15 2950 AB ALBLASSERDAM Tel: 078/691.70.11 Fax: 078/691.95.15

NL-4131 NH VIANEN

STYLE HIGH TECH NIJVERHEIDSWEG 15 -- NL-3751 LP BUNSCHOTEN Tel: 033/298.88.99 Fax: 033/298.38.84 TRUMPF OUDE BOEKELOSEWEG 31 -Tel: 074/249.84.98 Fax: 074/250.51.61

NL-7550 AV HENGELO

--

NL-

WELDING COMPANY BRANDEKENSWEG 6 -BE-2627 SCHELLE Tel: +32(0)3/880.81.80 Fax: +32(0)3/880.81.99 Email: [email protected] Web: www.weldingcompany.be

TOELEVERINGEN MAVOM HANDELSWEG 6 -- NL-2404 CD ALPHEN AAN DEN RIJN Tel: 0172/43.63.61 Fax: 0172/42.03.10 MD3 METAALTECHNIEK DUYSTER SPLIJTBAKWEG 113 -NL-1333 HJ ALMERE Tel: 036/532.33.33 Fax: 036/532.09.00 MULTIWELD RIGA 3 -NL-2993 LW BARENDRECHT Tel: 0180/64.17.77 Fax: 0180/62.33.21 PRECISION METALS WAYENBORGSTRAAT 25 -BE-2800 MECHELEN Tel: +32(0)15/44.89.89 Fax: +32(0)15/44.89.90 Email: [email protected] Web: www.precision-metals.be

OPPERVLAKTEBEHANDELING NL-5126 PJ GILZE

WERKPLAATSINRICHTING GRASSAIR COMPRESSOREN POSTBUS 316 -NL-5340 AH OSS Tel: 0412/66.41.14 Fax: 0412/66.41.99 HOFFMAN GROUP GEBO PLATINASTRAAT 110 -NL-7554 NB HENGELO Tel: 074/255.81.81 Fax: 074/243.27.34 KALTENBACH TOOLS TURFSCHIPPER 2 -NL-2292 JA WATERINGEN Tel: 0174/27.27.27 Fax: 0174/31.50.31 PROTEMPO POSTBUS 21 -Tel: 024/371.17.11 Fax: 024/371.17.00

NL-6500 AA NIJMEGEN

STOVE L.DE RAETLAAN 37 -Tel: +32(0)51/31.04.36 Fax: +32(0)51/31.32.69

BE-8870 IZEGEM

DIENSTEN NL-5943 AC LOMM

EASYFAIRS NETHERLANDS BENELUXWEG 49 -NL-4904 SJ OOSTERHOUT Tel: 0162/40.89.99 Fax: 0162/46.79.88 PROTEMPO POSTBUS 21 -Tel: 024/371.17.11 Fax: 024/371.17.00

NL-6500 AA NIJMEGEN

METAVAK P/A ENERGIEWEG 2 -NL-7772 TV HARDENBERG Tel: 0523/28.98.98 Fax: 0523/28.98.00

ROFIN BAASEL EDISONSTRAAT 52 -NL-2952 AD ABLASSERDAM Tel: 078/693.10.79 Fax: 078/693.10.37

MIKROCENTRUM POSTBUS 359 -NL-5600 AJ EINDHOVEN Tel: 040/296.99.22 Fax: 040/296.99.20

Siemens PLM Software HET ZUIDERKRUIS 63 -- NL-5215 MV 'S HERTOGENBOSCH Tel: 073/680.25.00 Fax: 073/680.25.25

Siemens PLM Software HET ZUIDERKRUIS 63 -- NL-5215 MV 'S HERTOGENBOSCH Tel: 073/680.25.00 Fax: 073/680.25.25

WELSER PROFIELTECHNIEK MOLENEIND 2 -NL-4751 GP OUD GASTEL Tel: 0165/51.10.00 Fax: 0165/51.36.55 HACO AKKERSTRAAT 11 -Tel: 0161/45.48.74 Fax: 0161/45.38.51

VOORTMAN AUTOMATISERING OZONSTRAAT 1 -NL-7463 PK RIJSSEN Tel: 0548/53.63.73 Fax: 0548/53.63.74

AGIE CHARMILLES SPIKWEIEN 21 -Tel: 077/473.82.17 Fax: 077/473.21.75

TECMO INDUSTRIEWEG 13 -BE-2630 AARTSELAAR Tel: +32(0)3/877.81.91 Fax: +32(0)3/877.81.92

YAMAZAKI MAZAK NEDERLAND PEPPELKADE 54 -NL-3992 AK HOUTEN Tel: 030/634.40.30 Fax: 030/634.40.35 HOFFMAN GROUP GEBO PLATINASTRAAT 110 -NL-7554 NB HENGELO Tel: 074/255.81.81 Fax: 074/243.27.34

VOORTMAN AUTOMATISERING OZONSTRAAT 1 -NL-7463 PK RIJSSEN Tel: 0548/53.63.73 Fax: 0548/53.63.74

NL-4801 EB BREDA

VOORTMAN AUTOMATISERING OZONSTRAAT 1 -NL-7463 PK RIJSSEN Tel: 0548/53.63.73 Fax: 0548/53.63.74

GEREEDSCHAPPEN & MACHINES

VARICLEAN DE STAR 23 G -NL-1601 MH ENKHUIZEN Tel: 0228/32.57.07 Fax: 0228/32.59.45

VOITH ERMO STARRENHOFLAAN 13 -- BE-2950 KAPELLEN (ANTWERPEN) Tel: +32(0)3/605.63.04 Fax: +32(0)3/605.63.07

ONDERAANNEMING EMKA MARCONIWEG 2 -Tel: 0413/32.35.10 Fax: 0413/31.09.07

NL-5466 AB VEGHEL

TECHNI-SHOW PO BOX 8500 -Tel: 030/295.27.09 Fax: 030/295.28.06

NL-3503 RM UTRECHT

Wise oplossingen Voor een productiever resultaat

Het beheer van het lassen vaardigheden, productiviteit en kwaliteit WISE ™ producten zijn softwarematige lasoplossingen, waardoor het niveau van de lasprestaties, die anders onmogelijk te bereiken zijn met een standaard MIG / MAGlasproces, wordt verhoogd. Gebruik Wise producten voor verbeterde inbrandingsdiepte, constante vermogensbeheer, geautomatiseerde booglengte controle en nauwkeurige, dunne plaat lassen. Geschikt voor gebruik met FastMig synergic en KempArc machines. Vraag om een demonstratie op locatie en ervaar het verschil in lasboog!

www.kemppi.com

FinishLiner lasnaadreiniging 3-in-1-apparaat Beitsen, Elektrolytisch polijsten, Markeren

MAKING THINGS WORK TOGETHER Besparing en prestatie in hetzelfde gereedschap. Uitstekende productiviteitsvoordelen. Nauwkeurigheid met opbrengst.

WWW.SECOTOOLS.NL @SecoToolsBX

HET LAATSTE SECTORNIEUWS WEKELIJKS IN UW

MAILBOX MELD U NU AAN via www.metallerie.nl

Gebruik inductie bij laswerken De FinishLiner reinigt lasnaden in korte tijd met een uitmuntende finish. Door gebruik van een kwast zeer gebruiksvriendelijk om iedere hoek of lasnaad te kunnen reinigen. Bel voor meer informatie of een demonstratie: Sir John b.v. Moordrecht [email protected] Tel. 0031 (0182) 39 69 31 www.sirjohn.nl

Werkstukken opwarmen en afkoelen? Gebruik de inductie-techniek: zo werk je sneller, efficiënter én goedkoper!

n.v./s.a.

Krasse taal? Overtuig jezelf op www.induction-heating.info of bel Jan Wils op +32 3 880 81 80.

PRODUCTINFO

TOOLCELL

CRONIGON NI10-BESCHERMGAS

3M CUBITRON II ROLOC 984F

RADAN WEBQUOTE

Deze nieuwe afkantpers met geïntegreerde en automatische gereedschapswisselaar beperkt de insteltijd. De capaciteit en efficiëntie bij kleine tot grote series worden zo geoptimaliseerd. Deze machine heeft een geïntegreerde bibliotheek van boven- en ondergereedschappen, ondergebracht in een 'gereedschapsstation' dat zich onder de achteraanslag bevindt van de machine. Dankzij een innovatieve grijper die in de aanslagvinger is geïntegreerd, kan de achteraanslag als gereedschapswisselmechanisme gebruikt worden. Configuratie met een capaciteit van 135 ton en een werklengte van 3.060 mm, capaciteiten van 170 en 220 ton met werklengtes van 3.060 en 4.080 mm zullen volgen.

Het CRONIGON Ni10-beschermgas is opgebouwd uit een argonbasis, aangevuld met 30% helium, 2% waterstof en een klein percentage stikstof (0,05%). Terwijl het aandeel waterstof instaat voor een optimale warmteoverdracht op het werkstuk, zorgt het heliumgas met zijn goede thermische geleiding voor ideale kenmerken van de smeltzone. Deze eigenschappen van het beschermgas elimineren het risico op een falende las, vooral bij het MAG-lassen van nikkellegeringen. Het gebruik van CRONIGON Ni10 resulteert in een betere productiviteit, en hogere proceszekerheid en geoptimaliseerde materiaalkarakteristieken.

De nieuwe Cubitron TM II 984Fschijven van 3M zijn uitgerust met het RolocTM snelwisselsysteem. De nieuwe snelwisselschijf is voorzien van het gepatenteerde 3M Cubitron II schuurmineraal waardoor de gebruiker diverse materialen zoals rvs, gereedschapsstaal, aluminium en non-ferrometalen probleemloos kan slijpen, finisseren en ontbramen. De Grinding-aid feature zorgt voor een geringe warmteontwikkeling, waardoor het verkleuren van het werkstuk beperkt blijft. Geruggensteund door de 3M Roloc steunschijf kunnen de Cubitron II 984F-schijven gebruikt worden op de pneumatische 3M Roloc haakse slijpmachine.

Deze software is ontwikkeld voor het maken van calculaties en offertes voor plaatwerkuitslagen via het internet. De fullserviceformule werkt volgens het Software As A Service (SAAS) model in een 'cloud'. Dat zorgt ervoor dat men de software niet hoeft te installeren of te downloaden op de computer. Bovendien werkt men altijd met de laatste softwareversie. De software is geïntegreerd in de website van de toeleverancier, waardoor men op elk tijdstip van de dag offertes kan aanvragen en men opdrachten kan ingeven. Zo wordt de stap naar webcalculatie voor heel wat toeleveranciers verkleind.

LVD  +32 (0) 56/43.05.11

LINDE GAS BENELUX  010/246.16.16

3M NEDERLAND  071/545.04.50

RADAN  031/843.92.00

SANDVIK CORODRILL 818

RMB-E EN RHM-E

TIGER TEC ® SILVER ISO P

ADSORPTIEDROGERS

Deze boor is ontworpen voor veilige procedés bij het boren van diepe gaten in materialen die moeilijk te verspanen zijn. Het is vooral bedoeld voor het boren in superlegeringen en titanium, maar werkt ook voor staal en rvs-werkstukken. De fabrikant gaat alvast prat op de uitstekende chipcontrole bij het verspanen, door een gemakkelijkere en verbeterde spaanafvoer, door een anders ontworpen koelkanaal en een verbeterd ontwerp van de chipmond. Radiale aanpassingen van 2,5 mm zijn ook mogelijk, wat resulteert in een grotere flexibiliteit van de diametermogelijkheden (66,7 tot 165,1 mm). De boor is beschikbaar in diameters tussen 65 tot 222,2 mm, met een radiale aanpasbaarheid van 2 of 8 mm.

De RMB-E monobloc en de RHM-E modulaire ruimers zijn nauwkeurige, eenvoudig toe te passen ruimgereedschappen die werken met een rotatiesleutel die zorgt voor een voorspelbare lineaire uitzetting van 2 µ voor elke 30° rotatie. Dat betekent dat er geen correctieve metingen nodig zijn en dat het gereedschap niet uit de machine hoeft te worden verwijderd tijdens het instellen ervan. Technische gegevens: - Bereik: max. 3 x de IT6-tolerantieklasse - Geleverd met interne koelvloeistofdoorvoermogelijkheden - Verkrijgbaar in twee geometrieën: recht geribbeld voor het bewerken van blinde gaten en spiraalvormig geribbeld voor doorlopende gaten

Downsizing is ook bij wisselplaten van belang. De optimale aanpassing van de insertgrootte naar het werkstuk en de snijdiepte toe resulteert immers in kostenbesparingen en vermindering van het gebruik van carbonpoeder. De insert size 09 is opgenomen in de serie Tiger Tec ® Silver wisselplaten, voor het draaien van ISO-P materialen. De gebruikers kunnen kiezen uit de vormen CNMG0903, SNMG0903 en TNMG1103 van de geometrieën KP5 en MP3. Die hebben allebei een dubbelzijdige negatieve basisvorm en hebben bijgevolg een maximumaantal nuttige snijkanten. Bewerkingen die eerder werden uitgevoerd met kleine positieve snijplaten, kunnen nu ook worden uitgevoerd met kostenefficiënte negatieve versies.

Deze nieuwe adsorptiedrogers zijn zowel koud als warm regenererend, voor klein en groot verbruik. De toestellen kunnen worden ingezet om de luchtvochtigheid van de perslucht te verlagen en voor processen waar een drukdauwpunt lager dan +3 °C is vereist. Er wordt tot 40% bespaard op spoelluchtverbruik bij regeneratie en de grotere drogers zijn standaard uitgerust met een freeze contact (compressor stopt als de droger stopt). Ze zijn compact uitgevoerd, gemakkelijk in onderhoud en hebben een robuust ontwerp. Geschikt voor sectoren die moeten voldoen aan BRC Issue 6.

SANDVIK  010/208.02.08

KENNAMETAL NEDERLAND  026/384.48.50

WALTER PROTOTYPE  +32 (0) 27/25.85.00

ALUP KOMPRESSOREN  030/280.90.00

34

Metallerie 13 • December 2012

metallerie.pmg.nl

Snelheid Ethiek

Energie

Kwaliteit

Beweging Omgeving

What’s KinEtic? [email protected] salvagninigroup.com

Lasergesneden buis&plaat - online 24 uur per dag - 7 dagen in de week 247TailorSteel.com levert buis en plaat op maat via het internet. Met als voordeel: snellere leveringsmogelijkheden en de scherpste prijzen. Maar ook een razendsnelle offerte, die met één muisklik in huis is. Het proces werkt snel en efficiënt. 24 uur per dag - 7 dagen in de week. Er wordt just-in-time geleverd, tegen een scherpe prijs, met een uitstekende kwaliteit. www.247tailorsteel.com

247TailorSteel.com A PO WERFUL EX TENSION OF YOUR COMPANY