SECTORFOTO Social profit 2008 DEpaRTEmEnT WERk En SOCialE ECOnOmiE

SECTORFOTO

Social profit 2008

Departement Werk en Sociale Economie

Colofon Samenstelling: Vlaamse overheid Beleidsdomein Werk en Sociale Economie Departement Werk en Sociale Economie Koning Albert II-laan 35 bus 20 1030 Brussel Tel 02/553 42 56 [email protected] Verantwoordelijke uitgever: Dirk Vanderpoorten Secretaris-generaal Depotnummer: D/2008/3241/337 Lay-out: Vingerhoets.com Uitgave: december 2008

Synthese • De social profit is een heterogene en complexe sector omwille van de brede waaier aan activiteiten ten behoeve van de bevolking (gezondheidszorg, welzijn, socioculturele activiteiten, gepaste tewerkstelling, …) die vallen onder zowel federale als Vlaamse beleidskaders en worden verricht door ondernemingen met een privaat of publiek statuut. De verschillende subsectoren kennen onderling vaak ook zeer verschillende dynamieken. De sectorfoto van de social profit moet samen gelezen worden met de sectorfoto’s van de lokale besturen en het vermakelijkheidsbedrijf (podiumkunsten). • In 2007 werkten 247.531 Vlamingen in de social profit (excl. de vele werknemers in publieke instellingen behorend tot de lokale overheidssector), die daarmee een aandeel van 12,1% in de totale loontrekkende tewerkstelling in Vlaanderen heeft. • Bijna de helft van alle jobs in de social profit worden uitgeoefend in grote ondernemingen met minstens 200 jobs. In de ganse privésector vinden we slechts 29,5% van alle jobs terug in dergelijke grote ondernemingen. • Bijna 8 op 10 werknemers in de social profit zijn vrouwen. Bijna 60% van de werknemers werkt deeltijds, dubbel zoveel als in andere sectoren. • In 2007 ontving de VDAB 30.133 vacatures uit de social profit. • Van de 203 beroepen uit de sector waarvoor de VDAB minstens 10 vacatures ontving, worden er 69 beschouwd als knelpuntberoep. • In 12,2% van de ondernemingen uit de sector werden in 2006 opleidingen georganiseerd voor de werknemers. In alle sectoren samen organiseerden slechts 4,8% van de ondernemingen dergelijke opleidingen. Bijna de helft van alle werknemers uit de social profit namen deel aan een opleiding. • Vanuit de social profit werden in 2007 niet minder dan 126 diversiteitsplannen ingediend, 20,3% van alle diversiteitsplannen die dat jaar vanuit alle sectoren samen werden ingediend.

- Departement Werk en Sociale Economie

Sectorfoto Social profit 2008

3

Voorwoord Sectoren zijn een belangrijke motor in het Vlaamse arbeidsmarktbeleid. We denken hierbij bijvoorbeeld aan acties in het kader van diversiteit, opleiding van werknemers en toeleiding van leerlingen en werkzoekenden naar de arbeidsmarkt. Via de sectorconvenants (protocollen tussen de Vlaamse Regering en sectoren) engageren de sectorale sociale partners zich om de prioriteiten van het arbeidsmarktbeleid mee gestalte te geven. Op die manier werkt het sectorale beleid versterkend ten aanzien van het Vlaamse arbeidsmarktbeleid. In 2001 werd de eerste generatie sectorconvenants afgesloten in het kader van het Vlaams Werkgelegenheidsakkoord 2001-2002. De bestaande samenwerking van de Vlaamse Regering met de sectoren d.m.v. sectorconvenants werd later telkens verlengd en uitgebreid op basis van de volgende Werkgelegenheidsakkoorden. Anno 2008 is het vooral de Competentieagenda die inspirerend werkt op de werking van de sectorconvenants. Via de sectorconvenants trachten de sectoren meer mensen aan het werk te krijgen en houden en elk talent te (h)erkennen, ontwikkelen en benutten. Om de sectorconvenants en de sectoren te kunnen plaatsen binnen een socio-economisch kader, worden sectorfoto’s gemaakt die we ter beschikking stellen van de sectoren en publiek maken via de portaalsite www.werk.be. Op deze website kan u ook de gehanteerde cijferreeksen en uitleg bij de methodologie terugvinden. We geloven namelijk in de sectorfoto’s als steunpunt én hefboom om in overleg met de sectoren en vanuit een sectorale invalshoek een strategische visie te ontwikkelen als antwoord op de huidige en toekomstige uitdagingen van de arbeidsmarkt. Sectoren krijgen aan de hand van de sectorfoto’s zicht op de realiteit in hun sector en op hun positie ten opzichte van het Vlaamse gemiddelde. Dit kan inspirerend werken bij de totstandkoming van nieuwe sectorconvenants (verlengingen) of kan sectoren aanzetten om tussentijds bij te sturen. Alle gepubliceerde sectorfoto’s werden eerst gekeurd en goed bevonden door de sectorale sociale partners. We beseffen dat de onderstaande cijfers, tabellen en grafieken geen perfecte weergave zijn van de sectorale dynamiek. Misschien had uzelf als fotograaf vanuit een ander perspectief een andere kadering gekozen of gefocust op andere elementen. We nodigen u dan ook uit om dit instrument gaandeweg samen met ons te blijven versterken. We hopen met deze snapshots alvast het sectoraal beleid verder te inspireren.

Dirk Vanderpoorten Secretaris – generaal, departement Werk en Sociale Economie



4

Inhoudsopgave SYNTHESE

3

VOORWOORD

4

INHOUDSOPGAVE

5

1. INLEIDING

6

2. HET AANTAL VLAAMSE WERKNEMERS

7

3. AANTAL JOBS EN VESTIGINGEN IN VLAANDEREN

9

4. KENMERKEN VAN DE BEROEPEN EN VACATURES

11

5. OPLEIDINGSINSPANNINGEN

19

6. DE INDIVIDUELE BEROEPSOPLEIDING IN DE ONDERNEMING

20

7. DIVERSITEITSPLANNEN

22

Figuren 1: Verdeling van de Vlaamse werknemers naar achtergrondkenmerken (2007) 2: Verdeling van de jobs naar ondernemingsgrootte (Vlaams Gewest, 2005)

8 10

Tabellen 1: Evolutie van het totale aantal Vlaamse werknemers (2005-2007)

7

2: Aantal Vlaamse werknemers en verdeling naar achtergrondkenmerken (2007)

8

3: Verdeling van de jobs naar ondernemingsgrootte (Vlaams Gewest, 2005)

9

4: Verdeling van de vestigingen naar ondernemingsgrootte (Vlaams Gewest, 2005)

10

5: Kenmerken van de ontvangen vacatures in de social profit (Vlaams Gewest, 2007)

11

6: Overzicht van de belangrijkste beroepen en vacatures in de social profit (Vlaams Gewest, 2007) 12 7: Overzicht van de belangrijkste beroepen en vacatures in de social profit (Vlaams Gewest, 2007) 17 8: 0pleidingsinspanningen in de bedrijven in de social profit (België, 2006)

19

9: Kenmerken van de opgestarte IBO’s (Vlaams Gewest, 2007)

20

10: Diversiteitsplannen (Vlaams Gewest, 2007)

22



5

1. Inleiding De social profit is een heterogene sector, die heel wat verschillende ondernemingen omvat met een brede waaier aan activiteiten ten behoeve van de bevolking: gezondheidszorg, welzijn, socioculturele activiteiten, gepaste tewerkstelling,… Ze zijn actief binnen federale en Vlaamse beleidskaders. Bovendien bestaat de social profit zowel uit private ondernemingen (vzw’s e.a.) als uit instellingen met een publiek statuut die vooral ressorteren onder de lokale overheidssector. In deze sectorfoto wordt de publieke sector niet mee opgenomen. Deze gegevens vindt u terug in de specifieke sectorfoto van de lokale besturen. De databestanden waarmee de cijfers uit deze sectorfoto opgemaakt zijn steeds afgebakend volgens óf paritair comité óf nace-codes, rekening houdend met gebruikte registratiepraktijken. De beide populaties stemmen weliswaar niet volledig overeen, maar bieden wel een voldoende inzicht voor een globale positionering van de social profit. Op basis van de paritaire (sub)comités wordt de social profit hier als volgt afgebakend1: 318.02 Gezins- en bejaardenhulp 319.01 Opvoedings- en huisvestingsinrichtingen en –diensten (gehandicaptenzorg, bijzondere jeugdbijstand, algemeen welzijnswerk, sociale verhuurkantoren, CIG-CKG …) 327.01 Beschutte en sociale werkplaatsen 329.01 Socioculturele sector 330 (meer bepaald 330.01, 330.02 en delen van 330.04) Ziekenhuizen, residen tiële ouderenzorg, thuisverpleging, autonome revalidatiecentra, beschut wonen, wijkgezondheidscentra, diensten van het bloed van het Rode Kruis, palliatieve thuiszorg, … (noot: voorheen in PC’s 305.01 en 305.02) 331 Vlaamse welzijns- en gezondheidssector: kinderopvang, centra voor gees telijke gezondheidszorg, centra voor ontwikkelingsstoornissen, adoptie diensten, … (noot: voorheen in PC 305.02) Op basis van de activiteitennomenclatuur NACE wordt de social profit hier als volgt afgebakend2: Code 85 Gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening Code 92 Cultuur, recreatie en sport In deze sectorfoto vindt u totale cijfers voor de globale social profit terug (met eventueel tweedeling volgens NACE-code) maar geen cijfers voor afzonderlijke subsectoren. De resultaten van de analyse worden per sector steeds afgewogen tegen een gemiddelde voor alle sectoren samen. Hierdoor kan vastgesteld worden of de sector beneden- of bovengemiddelde cijfers haalt voor de verschillende indicatoren. De sectorfoto biedt zo een globaal cijfermatig portret van de sector. Een uitgebreide toelichting over de gebruikte methodologie/bronbestanden kan u terugvinden op www.werk.be. De cijfers die in deze sectorfoto gebruikt worden, evenals in de sectorfoto’s van andere sectoren, worden u integraal online aangeboden. Ook de sectorfoto’s zijn downloadbaar in pdf-formaat. De podiumkunsten (PC 304: vermakelijkheidsbedrijf) worden hier niet opgenomen aangezien deze sector een aparte sectorconvenant heeft. Het nieuwe, aanvullend paritair comité voor de non-profitsector (PC 337) is nog niet operationeel. 2 Bij het gebruik gegevens op basis van deze NACE-codes is overlapping met de sectorfoto’s voor lokale besturen en podiumkunsten niet uit te sluiten. 1



6

2. Het aantal Vlaamse werknemers Voor het berekenen van het aantal loontrekkende werknemers in de social profit maken we gebruik van de gecentraliseerde statistieken van de RSZ3. In deze statistieken wordt de tewerkstelling berekend in functie van de woonplaats van iedere werknemer, i.c. het Vlaams Gewest (dus exclusief het BHG). De sector wordt hier afgebakend als alle werknemers uit de geselecteerde paritaire comités 318.02, 319.01, 327.01, 329.01, 330, 331, aangevuld met alle werknemers uit ‘paritair comité 999’ (d.w.z. overheid excl. lokale besturen of geen paritair comité bekend) voor zover die werken in de nace-activiteiten 85 (gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening) of 92 (recreatie, cultuur en sport). Door de kruising van PC 999 met Nace-codes 85 en 92 konden 15.707 werknemers toegekend worden aan de social profit. De social profit telde in het tweede kwartaal van 2007 247.531 loontrekkende werknemers die in het Vlaams Gewest wonen. In alle sectoren samen waren op dat moment 2.045.049 Vlaamse loontrekkende werknemers actief. De social profit is dus goed voor een aandeel van 12,1% van alle loontrekkende Vlamingen. Dit cijfer is een onderschatting omdat een grote groep van werknemers in publieke instellingen die behoren tot de lokale besturen (d.w.z. gemeentelijke en provinciale overheden) en ressorteren onder de RSZ-PPO, hier niet zijn meegeteld. Voor meer informatie wordt verwezen naar de sectorfoto van de lokale besturen. Tabel 1: Evolutie van het totale aantal Vlaamse werknemers (2005-2007) Social profit

(n)

2006

2007

239.033

247.531

(%) Quartaire sector

4

(n)

+3,6% 611.089

(%) Alle sectoren

(n)

619.790 +1,4%

2.014.451

(%)

2.045.049 +1,5%

Bron: Gecentraliseerde statistiek RSZ-DMFA, toestand op 30/06/2005-2007 (Bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE)

• De Vlaamse social profit werknemers bevinden zich voor 96,7% in de gezondheidszorg en de maatschappelijke dienstverlening (nace 85) en voor 3,3% in de sector recreatie, cultuur en sport (nace 92). • De social profit is een sterk vervrouwelijkte sector. 78,6% van de loontrekkende werknemers in 2007 waren vrouwen. • Meer dan 7 op 10 werknemers hebben een bediendenstatuut, 26,8% is arbeider en 1,7% ambtenaar.

De gecentraliseerde statistieken worden opgemaakt op basis van de onderneming als een homogeen geheel en worden geteld naar personen. Hierdoor worden dubbeltellingen door personen met meerdere jobs uitgezuiverd. 4 De quartaire sector omvat, naast de social profit, ondermeer ook overheidsinstellingen, onderwijs en beroeps-, werkgevers- en andere organisaties. 3



7

• De meeste werknemers zijn tussen 25 en 49 jaar (72,5%). Dit is een groter aandeel dan in alle sectoren samen (69,2%) • Deeltijds werken is sterk ingeburgerd in de social profit. 57,1% van de werknemers in de sector werken deeltijds, dubbel zoveel als in andere sectoren (28,7%). Tabel 2: Aantal Vlaamse werknemers en verdeling naar achtergrondkenmerken (2007) Social profit

Totaal Vlaams Gewest

n

%

%

247.531

100,0

100,0 (n=2.045.049)

Mannen

52.906

21,4

54,8

Vrouwen

194.625

78,6

45,2

Arbeiders

66.268

26,8

38,7

Bedienden

176.948

71,5

48,5

4.315

1,7

12,8

18-24 jaar

18.799

7,6

9,8

25-49 jaar

179.422

72,5

69,2

50-64 jaar

48.541

19,6

20,1

769

0,3

0,8

Voltijds

106.051

42,8

67,4

Deeltijds

141.423

57,1

28,7

57

0,0

3,8

Totaal aantal Geslacht

Statuut

Ambtenaren Leeftijdsklasse

Andere (-18 en +65) Arbeidsregime

Speciaal regime

Bron: Gecentraliseerde statistiek RSZ-DMFA, toestand op 30/06/2007 (Bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE)

Figuur 1: Verdeling van de Vlaamse werknemers naar achtergrondkenmerken (2007) Ambtenaren

Andere

Andere

Speciaal regime 100%

50-64

90%

50-64 Deeltijds

Vrouwen

50% 40%

Bedienden

Mannen

Mannen

Social profit

Vlaams Gewest

Geslacht

70% 60%

Deeltijds

Bedienden Vrouwen

80%

30%

Arbeiders Arbeiders Social profit

Vlaams Gewest

Statuut

20%

25-49

25-49

18-24

18-24

Voltijds

Voltijds

Social profit

Vlaams Gewest

Social profit

Vlaams Gewest

Leeftijd

10% 0%

Arbeidsregime

Bron: Gecentraliseerde statistiek RSZ-DMFA, toestand op 30/06/2007 (Bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE)



8

3. Aantal jobs en vestigingen in Vlaanderen De cijfergegevens betreffende het aantal jobs en vestigingen zijn gebaseerd op de gedecentraliseerde statistieken van de RSZ. Binnen deze statistieken telt men met het aantal arbeidsplaatsen naar ‘werkplaats’ (plaats van tewerkstelling). Het is dus ook de werkplaats die toegewezen wordt aan de sector, en niet de individuele werknemer. De afbakening is gebeurd op basis van nace-codes 85.1 (gezondheidszorg), 85.3 (maatschappelijke dienstverlening) en 92 (cultuur, recreatie en sport). In 2005 was de social profit goed voor een totaal van 236.281 jobs of 14,8% van het totale aantal jobs in de Vlaamse privésector5. Ook hier worden de werknemers in publieke instellingen die behoren tot de lokale besturen niet meegeteld. Het gaat om zo’n 70.000 werknemers die besproken worden in de sectorfoto van de lokale besturen. Het gaat hier ook om jobs binnen het Vlaams Gewest. Er zijn heel wat vestigingen gelokaliseerd in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, die gereglementeerd en/of gesubsidieerd zijn door de Vlaamse overheid, die hier niet in rekening gebracht worden. Bijna de helft van alle jobs in de social profit (48,9%) is terug te vinden in grote ondernemingen met minstens 200 jobs. In de ganse Vlaamse privésector wordt slechts 29,5% van de jobs uitgeoefend in dergelijke grote ondernemingen. Het zijn vooral de jobs in de gezondheidszorg die in grote ondernemingen uitgeoefend worden. Jobs in de socio-culturele sector vinden we vaker in kleinere ondernemingen. Tabel 3: Verdeling van de jobs naar ondernemingsgrootte (Vlaams Gewest, 2005) Social profit Ondernemingsgrootte

Privésectoren

n

%

%

236.281

100,0

100,0 (n=1.544.659)

9.474

4,0

10,8

5 tot 9 jobs

7.214

3,1

9,7

10 tot 19 jobs

11.454

4,8

10,6

20 tot 49 jobs

31.425

13,3

16,1

50 tot 99 jobs

34.441

14,6

12,2

100 tot 199 jobs

26.718

11,3

11,3

200 tot 499 jobs

48.787

20,6

13,7

500 tot 999 jobs

32.760

13,9

7,5

Meer dan 1.000 jobs

34.008

14,4

8,3

Totaal 1 tot 4 jobs

Bron: Gedecentraliseerde statistiek RSZ, toestand op 31/12/2005 (Bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE)

Jobs bij de overheid werden niet mee opgenomen in het totaal omwille van de atypische dimensie van de overheidsinstellingen. 5



9

Figuur 2: Verdeling van de jobs naar ondernemingsgrootte (Vlaams Gewest, 2005) 25% 20,6% 20% 16,1% 13,3% 10,8%

9,7%

14,6% 12,2%

10,6%

13,7%

13,9%

14,4%

11,3%11,3% 7,5%

8,3%

15% 10%

4,8%

4,0%

3,1%

1-4

5-9

5%

10-19

20-49

50-99

100-199

200-499

500-999

+1.000

0%

Ondernemingsgrootte (aantal werknemers)

Social profit Privésector Bron: Gedecentraliseerde statistiek RSZ, toestand op 31/12/2005 (Bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE)

In tabel 4 vinden we de verdeling van de organisaties naar ondernemingsgrootte. Het gaat hier om alle vestigingen van alle ondernemingen, niet om de ondernemingen in hun geheel. In 2005 telt de social profit 9.651 vestigingen, wat goed is voor 6,8% van het totale aantal inrichtingen in de Vlaamse privésector. Het aandeel in het aantal bedrijven in het Vlaams Gewest is kleiner dan het sectoraandeel in het totale aantal jobs omdat de sector relatief meer grote ondernemingen heeft. Tabel 4: Verdeling van de vestigingen naar ondernemingsgrootte (Vlaams Gewest, 2005) Social profit Ondernemingsgrootte

Totaal privésectoren

n

%

%

Totaal

9.651

100,0

100,0 (n=141.511)

1 tot 4 jobs

5.820

60,3

65,9

5 tot 9 jobs

1.086

11,3

16,2

10 tot 19 jobs

833

8,6

8,5

20 tot 49 jobs

996

10,3

5,8

50 tot 99 jobs

485

5,0

1,9

100 tot 199 jobs

197

2,0

0,9

200 tot 499 jobs

146

1,5

0,5

500 tot 999 jobs

51

0,5

0,1

Meer dan 1.000 jobs

18

0,2

0,0

Onbekend

19

0,2

0,2

Bron: Gedecentraliseerde statistiek RSZ, toestand op 31/12/2005 (Bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE)



10

4. Kenmerken van de beroepen en vacatures Voor de afbakening van de social profit maakt de VDAB gebruik van een indeling op basis van Nace-code 85 (gezondheidzorg en maatschappelijke dienstverlening) en 92 (cultuur, recreatie en sport)6. Het betreft vacatures uit het normaal economisch circuit zonder interimopdrachten. Zowel de vacatures uit het AMI-systeem, die beheerd worden door consulenten van de VDAB, als de vacatures uit Jobmanager, die door de werkgever zelf worden ingevoerd, zijn opgenomen in de cijfers. Bij de interpretatie van de gegevens, dient men rekening te houden met het feit dat de sectoren ook andere pistes bewandelen in hun aanwervingsbeleid. Tabel 5: Kenmerken van de ontvangen vacatures in de social profit (Vlaams Gewest, 2007) Social profit

Vlaanderen

n

%

%

30.133

100,0

100,0 (n=281.661)

Antwerpen

8.780

29,1

23,3

Vlaams-Brabant

3.722

12,4

12,7

West-Vlaanderen

5.846

19,4

25,8

Oost-Vlaanderen

7.254

24,1

18,6

Limburg

2.238

7,4

9,0

Buiten Vlaanderen

2.293

7,6

10,5

Laag

14.264

47,3

45,3

Midden

6.182

20,5

22,0

Hoog

9.687

32,1

32,7

<6 maanden

22.201

73,7

60,1

6 maanden - 2 jaar

6.837

22,7

26,1

+2 jaar

1.095

3,6

13,8

2.262

11,7

8,0

Totaal Vestigingsplaats bedrijf

Studieniveau7

Gevraagde ervaring

Jobkanaal

8

Bron: VDAB (Bewerking departement WSE)

• In de social profit zocht men in 2007 voornamelijk laaggeschoolde werknemers (47,3%), gevolgd door hooggeschoolden (32,1%) en middengeschoolden (20,5%). Dit komt ongeveer overeen met het gemiddelde in alle sectoren samen. • Voor bijna driekwart van de vacatures in de sector was weinig of geen ervaring vereist. Slechts 3,6% van de vacatures vroegen naar mensen met meer dan 2 jaar ervaring.

Bij het gebruik van de betreffende gegevens op basis van deze NACE-codes is overlapping met de sectorfoto’s voor lokale besturen en podiumkunsten niet uit te sluiten. 7 Definitie onderwijsniveau: (1) laag: max. secundair onderwijs 2de graad of wanneer geen minimum studienveau vermeld werd door de werkgever; (2) midden: secundair 3de of 4de graad; (3) hoog: hoger onderwijs. 8 Jobkanaal is een rekruteringskanaal dat zich exclusief richt op werkzoekende ouderen, personen met een handicap en allochtonen. Het aandeel wordt berekend door het aantal vacatures ontvangen via Jobkanaal te delen door het totaal aantal vacatures in het AMI-systeem (vacatures in beheer van VDAB-consulenten), dus exclusief jobmanager. 6



11

• VDAB ontving 2.262 vacatures van de social profit via Jobkanaal, 11,7% van alle vacatures uit de sector. Van alle vacatures die VDAB in 2007 registreerde, waren 8% via Jobkanaal ontvangen. Voor 203 beroepen in de social profit werden in 2007 minstens 10 vacatures ontvangen. In totaal waren er 30.133 vacatures (uit het NEC zonder interim) voor de social profit. Dit is 10% van het totale aantal vacatures bij VDAB uit het NEC zonder interim in heel Vlaanderen. Dit komt dus redelijk overeen met het sectoraandeel in de totale Vlaamse werkgelegenheid (11,7%). 69 van de 203 beroepen zijn volgens VDAB knelpuntberoepen, waarvan enkele sectorspecifieke knelpuntberoepen, zoals verpleegkundige, opvoeder en apotheker. Volgens de VDABanalyse van knelpuntvacatures zijn er te weinig kandidaat-verpleegkundigen omwille van de zware fysieke en psychische belasting die het beroep inhoudt, en de variabele uurregeling met geregeld nacht- en weekendwerk. Wat opvoeders en apothekers betreft, gaat het om kwantitatieve knelpunten. In het eerste geval door de toenemende vraag door de uitbreiding van het aantal plaatsen in instellingen, in het tweede geval door het teruglopende aantal studenten farmacie en de stijgende vraag naar loontrekkende apothekers. Naast de verpleegkundigen is de sector ook verantwoordelijk voor een groot deel van de vraag naar schoonmaakpersoneel. VDAB ontving in 2007 bijna 6.000 vacatures voor particuliere schoonmakers vanuit de social profit, meer dan 35% van alle vacatures voor particulier schoonmaakpersoneel. Tabel 6: Overzicht van de belangrijkste beroepen en vacatures in de social profit (Vlaams Gewest, 2007) Nace 85 (gezondheidszorg en

Ontvangen vacatures in 2007

maatschappelijke dienstverlening)

Knelpunt

Vlaanderen

Sector

Aandeel

Ziekenhuisverpleegkundige - gebrevetteerde/gediplomeerde

ja

2119

1674

79,0%

Ziekenhuisverpleegkundige - gegradueerde

ja

680

563

82,8%

Thuisverpleegkundige

ja

295

269

91,2%

Hoofdverpleegkundige

ja

239

204

85,4%

Geriatrisch verpleegkundige - gegradueerde

ja

143

126

88,1%

Psychiatrisch verpleegkundige - gegradueerde

ja

118

114

96,6%

143

104

72,7%

75

74

98,7%

Verpleegkundige

Sociaal verpleegkundige - gegradueerde Psychiatrisch verpleegkundige - gebrevetteerde/

ja

gediplomeerde Verpleegassistente

77

50

64,9%

Kinderverpleegkundige - gegradueerde

ja

62

48

77,4%

Vroedkundige - gegradueerde

ja

48

37

77,1%

Verpleegkundige dringende hulpverlening

ja

26

21

80,8%

Verpleegkundige palliatieve zorgen - gegradueerde

ja

14

12

85,7%

ja

Verzorgende Gekwalificeerd verzorgende

1355

1002

73,9%

Ziekenverzorgster

1053

814

77,3%

Zieken, bejaarden of gehandicapten begeleider

538

328

61,0%

Bejaardenhelpster - niet gebrevetteerde

170

67

39,4%



12

Ontvangen vacatures in 2007 Knelpunt

Vlaanderen

Sector

Aandeel

ja ja

553 887 382

323 202 201

58,4% 22,8% 52,6%

ja

657 648 370 65 46 84 17

531 474 70 47 43 23 14

80,8% 73,1% 18,9% 72,3% 93,5% 27,4% 82,4%

513 500 85 565 602 117 633

437 388 65 31 19 12 10

85,2% 77,6% 76,5% 5,5% 3,2% 10,3% 1,6%

Maatschappelijk assistent-individuele problemen Maatschappelijk assistent - vormingswerk

989 374

658 179

66,5% 47,9%

Maatschappelijk assistent - personeelszaken Consulent Consulent welzijnswerk Maatschappelijk adviseur Consulent training en advies personeelszaken Consulent sociaal secretariaat Consulent werving en rekrutering van personeel Buurtwerker - migrantenwerker

341 1580 257 121 196 338 500 66

139 131 85 60 32 19 17 17

40,8% 8,3% 33,1% 49,6% 16,3% 5,6% 3,4% 25,8%

711 460 119 176 175 138 91 45 719 38 258 29 26 51 13

515 356 108 102 98 58 40 35 34 34 28 22 12 10 10

72,4% 77,4% 90,8% 58,0% 56,0% 42,0% 44,0% 77,8% 4,7% 89,5% 10,9% 75,9% 46,2% 19,6% 76,9%

Kinderopvang Kinderverzorgster Begeleider buitenschoolse kinderopvang Kinderoppas - kindermeid - gouvernante Opvoeder Opvoeder klasse 1 - orthopedagoog Opvoeder klasse 2 Monitor opvoeder - spelleider Opvoeder klasse 3 Hoofdopvoeder Studiemeester-opvoeder (inslapend - internaat) Eerste opvoeder (opvoeder groepschef) Animatie Ergotherapeut Psycho-sociale begeleider Bejaardenanimator Helper in de diensten- of vermaaksector Pastor / pastoraal medewerker Helper voor sportbeoefening Animator toeristische centra Maatschappelijk werk - Consulenten

ja

Paramedische beroepen Kinesitherapeut Logopedist Klinisch psycholoog Psycholoog Pedagoog Apothekersassistent Dietist Ziekenhuisapotheker Laborant Psychotherapeut Assistent in de psychologie Operator van medische apparatuur Psycholoog in studie- en beroepsorientering Audioloog Muziektherapeut


ja


13


Vlaanderen

Sector

Aandeel

Particuliere Schoonmaker

ja

17012

5920

34,8%

Klassieke (professionele) schoonmaker

ja

4076

780

19,1%

530

381

71,9%

Administratieve bediende

9745

680

7,0%

Uitvoerend bediende

2497

237

9,5%

Medisch assistent

249

221

88,8%

Medisch secretaresse

299

218

72,9%

Receptionist

2514

118

4,7%

Boekhouder

162

90

55,6%

Administratief kaderpersoneel niveau 1 openbaar bestuur

479

30

6,3%

Hulpbediende

176

28

15,9% 2,6%

Logistiek - Onderhoud

Logistieke hulp - afdelingshulp in zieken&rusthuizen Ondersteunende administratieve functies

Bediende in de boekhouding Technisch-administratief bediende

ja

Bediende - begeleider op trein, tram, bus Magazijnbediende

840

22

1906

21

1,1%

185

20

10,8%

1159

20

1,7%

Bediende planning en logistiek

ja

1373

17

1,2%

Call center medewerker

ja

2341

16

0,7%

Keukenhulp

3668

368

10,0%

Handlanger (halfzwaar werk)

1450

265

18,3%

Ondersteunende uitvoerende functies

Klusjesman gebouwen

ja

Productiearbeider Inpakker met de hand Strijkster met de hand

ja

Onderhoudsarbeider van gebouwen

ja

Bewaker - bedrijfsportier

768

210

27,3%

4531

163

3,6%

1727

112

6,5%

515

110

21,4%

707

102

14,4%

1783

99

5,6%

Arbeider in de land- en tuinbouw

ja

887

90

10,1%

Chef de partie - hulpkok

ja

1091

87

8,0%

Tuinier

ja

523

78

14,9%

199

69

34,7%

Keukenhulp - collectiviteiten Keukenverantwoordelijke - chef-kok

601

59

9,8%

Huisknecht - huismeid (niet inwonend)

ja

345

58

16,8%

Kok grootkeuken

125

57

45,6%

Chauffeur - ambulancier

97

51

52,6%

3081

47

1,5%

Insteller bediener van een inpakmachine

242

41

16,9%

Bedrijfschauffeur (personenwagens en minibusjes)

177

36

20,3%

383

35

9,1%

368

35

9,5%

Mecanicien-hersteller van fietsen

162

34

21,0%

Afwasser

557

33

5,9%

753

33

4,4%

Magazijnarbeider onderdelen en wisselstukken - opslag- en

ja

stapelplaatsen

Helper magazijnarbeider Kok traiteurdienst - onderchef keuken - sous-chef

Bestuurder lichte vrachtwagen - vaste wagen (max. 7,5 ton)


ja

ja


14


Vlaanderen

Sector

Aandeel

Handlanger bouw

357

30

8,4%

Afvalsorteerder

419

30

7,2%

Helper wasserijarbeider

234

27

11,5%

Drankkelner brasserie, taverne, bistro, cafe, tea-room

ja

1428

27

1,9%

Schilder - decorateur

ja

601

24

4,0%

430

22

5,1%

464

22

4,7%

96

20

20,8%

Handlanger (zwaar werk) Sanitair installateur - loodgieter

ja

Helper ordehandhaver Bestuurder van ziekenwagen Chauffeur distributie

ja

Perser , strijkster met de machine

ja

Bestelwagenbestuurder

18

18

100,0%

683

18

2,6%

79

17

21,5%

259

17

6,6%

Onderhoudselektricien

ja

823

16

1,9%

Tuinaanlegger - bosaanlegger

ja

308

16

5,2%

Dierenverzorger - stalknecht

109

15

13,8%

Helper kapper of schoonheidsspecialist

107

15

14,0%

Bestuurder kleine bus (maximum 9 meter)

ja

30

15

50,0%

Stikster - geen kleding -

ja

119

14

11,8%

79

12

15,2%

Kapper voor dames en heren

ja

676

12

1,8%

Onderhoudsmecanicien en hersteller machines en

ja

2064

12

0,6%

Residentieel elektrotechnisch installateur (bouwelektricien)

ja

870

12

1,4%

Dispatcher - transportplanner

ja

595

12

2,0%

Carrosserieschilder

ja

147

11

7,5%

Hulpkelner

ja

353

11

3,1%

Kamerpersoneel

ja

Conciërge - huisbewaarder

industriële installaties

430

11

2,6%

Arbeider in de bosbouw

109

10

9,2%

Handlanger ruwbouw

294

10

3,4%

Steward - horeca

28

10

35,7%

Arts

70

22

31,4%

Arts - specialist

42

21

50,0%

487

121

24,8%

1551

117

7,5%

594

98

16,5%

Artsen

Management functies Kwaliteitsverantwoordelijke Veiligheidsverantwoordelijke

ja

Secretaris District verkoopsmanager-area salesmanager

ja

Marketingsverantwoordelijke, -manager Directieassistent personeelszaken - hrm

ja

Verantwoordelijke loon-, salaris-en personeelsadministratie Projectleider (project in matrixverband) Coördinator / functionaris (cultuur, sport, jeugdwerking, ...)

ja

Directiesecretaris

ja

Directieassistent van de algemene directie



115

91

79,1%

2072

88

4,2%

2606

86

3,3%

1254

52

4,1%

125

50

40,0%

1800

38

2,1%

508

37

7,3%

1162

28

2,4%

15

Ontvangen vacatures in 2007 Economist

Knelpunt

Vlaanderen

Sector

Aandeel

ja

1038

25

2,4%

598

25

4,2%

1697

24

1,4%

118

18

15,3%

Personeelsverantwoordelijke Jurist

ja

Verantwoordelijke logistiek Verantwoordelijke vorming en opleiding

660

17

2,6%

ja

461

16

3,5%

692

14

2,0%

ja

1803

13

0,7%

Kwaliteitscontroleur

28

13

46,4%

Projectleider - informatica

160

13

8,1%

Verantwoordelijke interne communicatie

2083

11

0,5%

86

10

11,6%

688

60

8,7%

Financieel en/of administratief verantwoordelijke Productieverantwoordelijke Algemeen verantwoordelijke profit sector

Algemeen verantwoordelijke non profit sector Technische beroepen Toepassingsprogrammeur - informatica Stedenbouwkundige

973

42

4,3%

2061

38

1,8%

Support - informatica

392

34

8,7%

Technicus

267

33

12,4%

Netwerkbeheerder - informatica

465

25

5,4%

Ingenieur bouwkunde

ja

Technicus klinische scheikunde

ja

1626

23

1,4%

Ingenieur

ja

633

21

3,3%

Tandtechnicus

ja

66

20

30,3%

Architect

ja

3846

19

0,5%

Systeembeheerder - informatica

416

17

4,1%

Technicus elektromechanica

207

17

8,2%

Monitor beschutte werkplaats

839

13

1,5%

Leraar-docent in de wetenschappen - hoger onderwijs

703

45

6,4%

Leerkracht basisonderwijs

1827

27

1,5%

Niet onderwijzend pedagogisch personeel

376

17

4,5%

Leraar 3de graad secundair onderwijs - ASO-KSO-TSO

1685

14

0,8%

Leraar-docent in de letteren - hoger onderwijs

189

11

5,8%

7201

55

0,8%

Onderwijs - Vorming

Commerciële functies Vertegenwoordiger

ja

Commercieel bediende

ja

6021

28

0,5%

11067

28

0,3%

4930

27

0,5%

2389

24

1,0%

Schoonheidsspecialist(e)

555

17

3,1%

Reclame- en publiciteitsmedewerker - promoteam

108

16

14,8%

Handelsagent

69

10

14,5%

Verkoper Winkelverkoper - aanvuller - kassier Filiaalhouder of handelszaakbeheerder

ja

Bron: VDAB



16

Tabel 7: Overzicht van de belangrijkste beroepen en vacatures in de social profit (Vlaams Gewest, 2007) Ontvangen vacatures in 2007

Nace 92 (Cultuur, recreatie en sport)

Knelpunt

Sector

Management functies Coordinator / functionaris (cultuur, sport, jeugdwerking, ...) Filiaalhouder of handelszaakbeheerder Organisator evenementen - beurzen - tentoonstellingen - popconcerten, ... Directieassistent van de algemene directie Financieel en/of administratief verantwoordelijke

ja

28 19 57 13 20

Animatie - vorming Monitor opvoeder - spelleider Kinderoppas - kindermeid - gouvernante Animator toeristische centra Helper voor sportbeoefening Redder (strand en zwembad) Leraar 3de graad secundair onderwijs - ASO-KSO-TSO Kinesitherapeut Sporttrainer Monitor lichamelijke opvoeding en sportactiviteit Acteur

15 16 84 81 56 26 21 319 294 11

Ondersteunende administratieve functies Receptionist Administratieve bediende Onthaalhostess - toerisme Boekhouder Bediende planning en logistiek Bediende in de boekhouding Call center medewerker Uitvoerend bediende Reclame- en publiciteitsmedewerker - promoteam

ja ja ja

146 132 115 13 16 18 20 54 99

Ondersteunende technische en logistieke functies Helper in de diensten- of vermaaksector Technicus elektromechanica Kok traiteurdienst - onderchef keuken - sous-chef Productiearbeider Tuinaanlegger - bosaanlegger Klusjesman gebouwen Dierenverzorger - stalknecht Tuinier Zaalmedewerker fast-food, sneldienstrestauratie Keukenverantwoordelijke - chef-kok Handlanger (licht werk) Barman Onderhoudsarbeider van gebouwen Bewaker - bedrijfsportier Chef de partie - hulpkok Keukenhulp Helper zaal Handlanger (halfzwaar werk) Keukenmedewerker fastfood - sneldienstrestauratie Drankkelner brasserie, taverne, bistro, cafe, tea-room



ja ja ja ja ja ja

ja ja

ja

276 10 12 11 10 16 17 17 20 20 32 52 41 41 38 63 95 28 76 73

17


Sector

Technicus

ja

10

Support - informatica

ja

10

Technische beroepen

Cameraman (film - video - tv)

11

Filmmonteur

10

Standen- en decorbouwer

ja

11

Beeld- en/of geluidstechnicus

ja

37

Klassieke (professionele) schoonmaker

ja

111

Particuliere Schoonmaker

ja

67

Onderhoud

Commerciële functies Croupier

28

Schoonheidsspecialist(e)

11

Verkoper

124

Vertegenwoordiger

ja

61

Commercieel bediende

ja

31

Televerkoper

ja

14

Filiaalassistent - eerste verkoper - rayon verantwoordelijke

ja

13

Kassier

36

Winkelverkoper - aanvuller - kassier

34

Klantendienstmedewerker - verkoopsassistent

34

Loketbediende - weddenschappen, kansspelen

21

Bron: VDAB



18

5. De opleidingsinspanningen Hieronder vinden we de opleidingsinspanningen in de social profit. In tegenstelling tot de voorgaande hebben deze cijfers betrekking op België in z’n geheel, en niet enkel op het Vlaams Gewest. De social profit werd hier afgebakend aan de hand van nace-code 85 (gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening). Gegevens voor Nace 92 (cultuur, recreatie, sport) zijn niet beschikbaar9. Onderstaande cijfers zijn gebaseerd op de Sociale Balansen van 5.761 ondernemingen uit de social profit, 40,9% van alle ondernemingen uit de sector die hun jaarrekeningen hebben ingediend10. Tabel 8: Opleidingsinspanningen in de bedrijven in de social profit (België, 2006) Ondernemingen met

Deelnemers aan

opleidings-activiteiten

een opleiding

Opleidingskost

Opleidingsuren

% van

% van de

% van

% van

Gemiddelde

totaal aantal

gemiddelde

personeels-

Gemiddelde

gewerkte

per

ondernemingen

werkgelegenheid

kosten

per uur (€)

uren

deelnemer

Social profit

12,2

47,1

0,77

29,1

0,72

17,4

Privésector totaal

4,8

32,5

1,08

46,8

0,71

29,6

Bron: Nationale Bank van België (Sociale Balansen CD-rom 2006) (Bewerking Steunpunt WSE/Departement WSE)

De social profit (enkel Nace 85) is erg actief in het creëren van mogelijkheden aan hun werknemers om opleidingen te volgen. 12,2% van de ondernemingen uit de sector hebben hun werknemers in 2006 opleidingen laten volgen, bijna 3 maal zoveel als in de gehele privésector. Bijna 1 op 2 werknemers nam ook effectief deel aan zo’n opleiding (47,1%), tegenover 1 op 3 in alle sectoren samen. De opleidingen zijn wel vrij kort, gemiddeld 17,4 uur per deelnemer, waardoor ook de kost van de opleidingen veel lager ligt dan in de meeste andere sectoren.

Bij het gebruik van de betreffende gegevens op basis van deze NACE-codes is overlapping met de sectorfoto’s voor lokale besturen niet uit te sluiten. 10 Meer informatie over welke bedrijven jaarrekeningen en/of sociale balansen moeten indienen vindt u op de website van de Nationale Bank van België (www.nbb.be). 9



19

6. De individuele beroepsopleiding in de onderneming De tewerkstellingsmaatregel IBO staat voor individuele beroepsopleiding in de onderneming. Dit is een opleiding waarbij de cursist door de onderneming op de werkplek wordt getraind en begeleid. De IBO kan 1 tot 6 maanden duren en tijdens deze opleiding betaalt de werkgever geen loon of RSZ, enkel een productiviteitsvergoeding. Na deze opleiding is het bedrijf verplicht om hem een contract voor onbepaalde duur te geven. De social profit werd afgebakend op basis van nace-codes 85 (gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening, exclusief dierenartsen, artsen- en tandartsenpraktijken) en 92 (cultuur, recreatie, sport)11. Tabel 9: Kenmerken van de opgestarte IBO’s (Vlaams Gewest, 2007) Social profit

Vlaanderen

n

%

%

Totaal aantal IBO’s

343

100,0

100,0 (n=14.718)

Man Vrouw

144 199

42,0 58,0

69,3 30,7

88 159 96

25,7 46,4 28,0

40,7 44,7 14,6

168 155 20

49,0 45,2 5,8

52,4 44,9 2,7

98 82 39 88 36 -

28,6 23,9 11,4 25,7 10,5 -

21,7 12,5 19,1 25,5 19,6 1,6

134 59 61 53 25 11

39,1 17,2 17,8 15,5 7,3 3,2

47,1 17,7 16,4 11,0 6,5 1,3

<10 werknemers 10-49 werknemers 50-199 werknemers 200-499 werknemers >499 werknemers

140 80 82 22 19

40,8 23,3 23,9 6,4 5,5

54,3 25,4 8,7 4,6 7,1

Allochtonen

30

8,7

16,7

Arbeidsgehandicapten

29

8,5

6,4

Ongunstige stopzettingen

66

19,2

19,4

Studieniveau Laag Midden Hoog Leeftijd -25 jaar 25-49 jaar +50 jaar Woonplaats Antwerpen Vlaams-Brabant West-Vlaanderen Oost-Vlaanderen Limburg Buiten Vlaanderen Werkloosheidsduur < 3 maanden 3 - 6 maanden 6 maanden - 1 jaar 1 - 2 jaar 2 - 5 jaar + 5 jaar Ondernemingsgrootte

Bron: VDAB Bij het gebruik van de betreffende gegevens op basis van deze NACE-codes is overlapping met de sectorfoto’s voor lokale besturen en podiumkunsten niet uit te sluiten. 11



20

• In de social profit werden in 2007 343 IBO’s opgestart, of 2,3% van alle opgestarte IBO’s in Vlaanderen, wat vrij weinig is in vergelijking met het aandeel van de social profit in de Vlaamse privésector (11,7%). Een verklaring hiervoor is dat de meest typische social profit beroepen enkel toegankelijk zijn voor personen die beschikken over een bepaald diploma of die een erkende opleiding gevolgd hebben. 192 van deze IBO’s werden opgestart in de gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening, en 151 in de socioculturele sector. • 58% van de IBO’s werden ingevuld door vrouwen. In de gezondheidszorg zijn vrouwen sterk oververtegenwoordigd in de IBO’s. In de socio-culturele sector zijn het vooral mannen die in een IBO stappen. • De meeste IBO’s in de social profit worden opgestart door middengeschoolden, maar het zijn vooral de hooggeschoolden die oververtegenwoordigd zijn ten opzichte van het gemiddelde. Over het algemeen maken hooggeschoolden minder vaak gebruik van dit instrument, maar omdat in de social profit relatief hoge scholingsvereisten bestaan stappen hooggeschoolden toch vaker in een IBO. • Jongeren zijn relatief ondervertegenwoordigd in de IBO’s in de gezondheidssector, maar niet in de socio-culturele sector. • Allochtonen zijn ondervertegenwoordigd in de IBO’s in de social profit, en arbeidsgehandicapten zijn (licht) oververtegenwoordigd tov het IBO bereik in het Vlaamse gewest.



21

7. Diversiteitsplannen Met een subsidiëring van diversiteitsplannen moedigt de Vlaamse Overheid ondernemingen, organisaties en lokale besturen aan om werk te maken van een divers personeelsbeleid. Een diversiteitsplan kan afgesloten worden voor een enkele vestiging of voor een gans bedrijf met al haar vestigingen samen. In elk diversiteitsplan worden streefcijfers mbt de instroom, doorstroom, opleiding en/of retentie van de prioritaire kansengroepen (allochtonen, 50+ en personen met een arbeidshandicap) opgenomen. Organisaties kunnen onder bepaalde voorwaarden een subsidie verkrijgen voor de ontwikkeling en uitvoering van een diversiteitsplan en kunnen beroep doen op de kosteloze externe begeleiding via een projectontwikkelaar.Er zijn 4 verschillende varianten van diversiteitsplannen: • • • •

Instapdiversiteitsplannen: opstap naar HR-beleid Diversiteitsplannen: meerdere diversiteitsbevorderende acties Groeidiversiteitsplannen: verankering van diversiteitsbeleid door opvolgacties Clusterdiversiteitsplannen: in meerdere bedrijven of bedrijfseenheden

Tabel 10: Diversiteitsplannen (Vlaams Gewest, 2007) 2007 2006

Instapplan

Diversiteitsplan

Clusterplan

Groeiplan

Totaal

Social profit

43

45

9

29

126

Alle sectoren

257

186

88

89

620

Social profit

37

22

13

21

93

Alle sectoren

251

184

36

56

527

Bron: Departement WSE

Tussen 2006 en 2007 steeg het aantal diversiteitsplannen in de social profit van 93 naar 126, een stijging van +35,5%. Met deze 126 diversiteitsplannen vertegenwoordigt de sector niet minder dan 20,3% van alle diversiteitsplannen in Vlaanderen.



22

Samen talent in goede banen leiden

Departement Werk en Sociale Economie

SECTORFOTO Social profit 2008 DEpaRTEmEnT WERk En SOCialE ECOnOmiE

Recommend Documents