Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Hoofdstuk
Delfstoffenproductie en -verwerking____
8
SECTORAAL PRODUCTIEBELEID In de navolgende paragrafen wordt het beleid ter stimulering van de productie in de primaire, de secundaire en tertiaire sectoren aangegeven. In volgorde komen aan de orde: Delfstoffenproductie en - verwerking, Agrarische productie en agro-industrie; Bosbouw en houtverwerking; de Overige (niet op natuurlijke hulpbronnen gebaseerde "non-resource based" industrie; Handel en toerisme; Transport en Communicatie evenals Nutsvoorzieningen.
8.1.
DELFSTOFFENPRODUCTIE EN - VERWERKING
Inleiding In het hoofdstuk Delfstoffenproductie wordt de productie binnen de sector Mijnbouw beschreven. Na de inleiding wordt een overzicht gegeven van de ontwikkelingen in de afgelopen vijf jaar. Vervolgens worden na de gesignaleerde knelpunten en het voorgenomen beleid in de komende planperiode, de beleidsmaatregelen in een beleidsmatrix gepresenteerd. Ontwikkeling van de productie in de periode 1996 -2000 De mijnbouwsector heeft als belangrijkste subsectoren bauxiet-, aardolie- en goudwinning. De bauxiet- en de aardoliesector kennen ook verwerkingsindustrieën, die op hun beurt een bijdrage leveren aan de totale productie. De mijnbouwsector kende in de periode 1996-1999 een stijging van de productie van gemiddeld 5.4%. De stijging was marginaal in 1998 en 1999 en wel 0.1% om 1.6%, na een stijging van 12,1% in 1997. De mijnbouwproductie steeg in mindere mate in die jaren vanwege een daling van de goudproductie van gemiddeld -5% op jaarbasis. In het jaar 2000 wordt de daling binnen deze subsector geschat op -15% wat leidde tot een daling van de totale mijnbouwproductie van –6.3%.
155
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Delfstoffenproductie en -verwerking____
De bauxietsector kende in de afgelopen 5 jaar slechts in 1999 een bauxietproductiedaling van 5% en in de jaren 1998 en 1999 een daling in de aluminiumproductie van respectievelijk 1.5% om 75%. In april 1999 werd de aluminiumsmelterij gesloten en de aluminiumproductie volledig stopgezet. De productie van bauxiet en aluinaarde steeg in 2000 met 3% om 4%. De exporten uit deze sector zijn voornamelijk aluinaarde exporten en in het nabije verleden waren er ook aluminiumexporten. De exportopbrengst die een gemiddeld exportaandeel van 74% heeft, steeg in 1997 en daalde in de daar opeenvolgende jaren. Zo bedroeg deze in 1997 USD 359 mln. en in 1999 USD 305 mln. De oorzaken hiervan moeten gezocht worden in de daling en de uiteindelijke stopzetting van de aluminiumproductie alsook daling van wereldmarktprijzen vanaf 1998. Vanwege de multi -inzetbaarheid van werknemers en de sluiting van de smelterij, nam het aantal arbeiders af van 2783 personen in 1996 tot 1843 in 1999. Binnen de aardoliesector is de productie van ruwe aardolie constant aan het toenemen en steeg met gemiddeld 11% in de afgelopen 5 jaar als gevolg van een steeds toenemend aantal boorputten: van 390 in 1996 tot 459 in 1999. De aardolieverwerking die na een proefproductie in 1997 van start ging, steeg in de twee daaropvolgende jaren significant (233%
om
16%)
en
daalde
in
het
afgelopen
jaar
met
12%
vanwege
onderhoudswerkzaamheden, waardoor de raffinaderij voor 6 weken niet operationeel was. De exportopbrengst, met een exportaandeel van gemiddeld 6.7%, steeg van USD 25.2 mln. in 1996 naar USD 41 mln. in 1999. Wel was er in 1998 sprake van een daling van exportopbrengsten tot USD 22.8 mln. door de lage wereldmarktprij zen in dat jaar. De opleving van deze prijzen en een stijgend exportvolume, deden de opbrengsten stijgen in 1999. Het aantal arbeiders in de sector is gemiddeld 625 personen en de verwachting is dat dit aantal in de toekomst zal stijgen, vanwege de vele mogelijkheden en investeringen, die nu gedaan worden in offshore- en nieuwe on-shore gebieden. De goudsector kende een opleving aan het begin van de jaren 90. De sector heeft veelal een informeel karakter, waardoor de ontwikkelingen moeilijk te volgen zijn. De geschatte productie bedroeg in 1996 ca. 20 ton en in 1999 19.8 ton. De goudopkoop door de CBvS bedroeg in 1996 1.02 ton en in 1999 6.6 ton. De geschatte productiecijfers vertonen voor de afgelopen twee jaar een negatieve groei van -4% in 1998 en -5% in 1999. De oorzaken hiervan zijn het uitgeput raken van de lucratieve
156
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Delfstoffenproductie en -verwerking____
goudontginningsgebieden, waarbij goud ontgonnen wordt uit verweerde gesteenten. Ook is de aanloop van de Braziliaanse goudzoekers vanaf het tweede halfjaar van 1999 per saldo aan het afnemen. Deze maken ca. 60% uit van het totale aantal werknemers binnen de informele goudwinning. De criminaliteit rondom de ontginningsgebieden en op de transportroute naar de stad, alsook het malariaprobleem zijn hier de voornaamste oorzaken van. Het aantal informele mijnbouwers binnen de kleinschalige goudwinning is zo’n 25000, waarvan ca. 10.000-12.000 Surinamers en ca.15.000 Brazilianen. Naast deze informele mijnbouwers kent de sector 3 of 4 grootschalige en middelschalige goudwinningsbedrijven. Geïdentificeerde knelpunten bij productie -ontwikkeling Na de specifieke knelpunten in de diverse subsectoren, zullen in deze paragraaf in grote lijnen de algemene knelpunten worden gepresenteerd, waarmee de private sector die in vrijwel alle productiesectoren opereert, te kampen heeft (gehad). Deze zijn: §
de instabiele wisselkoers in de periode 1997-2000 en de kloof tussen de officiële koers en de parallelmarktkoers maakten het voor ondernemingen moeilijk om te plannen en te voorzien in voldoende deviezen voor de import van inputs in een volgende aankoopperiode;
§
toegang tot kredietverleningen is vanwege de hoge kredietrente beperkt. Hierdoor is er moeilijk te beschikken over kapitaal t.b.v. uitbreidings - en vervangingsinvesteringen;
§
slecht functionerende parastatale productiebedrijven;
§
achteruitgang van de fysieke infrastructuur in productiegebieden;
§
slechte management en controle van productiegebieden;
§
gebrek aan moderne wetgevingsproducten afgestemd op onze regionale en internationale relaties ter stimulering van productie, investeringen en exporten; bepaalde wetgevingsproducten zijn niet altijd eenduidig te interpreteren;
§
zwakke overheids- en particuliere instituten die de sector ondersteunen;
§
gebrek aan productiestatistieken t.b.v. planning en monitoring van de sectoren, als ook sub-sectorale onderzoeksgegevens wegens het ontbreken van doelgerichte research en trainingscentra voor de mijnbouw;
157
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
§
Delfstoffenproductie en -verwerking____
onderontwikkelde ruimtelijke ordening en geografische informatie, waardoor structuur en bestemmingsplannen met een wettelijke basis, ontbreken
§
bureaucratische en tijdrovende procedures bij het opzetten van bedrijven, bij import- en exportaangiften enz. en
§
onvoldoende belastingincentieven voor producenten.
Het mijnbouwbeleid De mijnbouwsector levert een grote bijdrage aan de economie van ons land, zowel in termen van de bijdrage aan de inkomsten van de Overheid, als in relatie tot vergrote exportopbrengsten, infrastructurele ontwikkeling en werkgelegenheidscreatie. Uitgaande hiervan staat de Regering een verantwoorde en geordende expansie van de mijnbouwindustrie voor, met inbegrip van een verbeterde regulering van de informele sector. Daarbij zullen, naast een systematische uitbreiding van de subsectoren bauxiet-, aardolie- en goudmijnbouw, ook ontwikkelingsinitiatieven worden ondersteund, die de ontwikkeling van de bekende voorkomens van koper en andere metalen, natuursteen en overige mineralen als oogmerk hebben. Voor een verdere diversificatie van de subsector zal de Regering speerpunten aandragen, waardoor voor het private ondernemerschap interessante mogelijkheden ontstaan om ontwikkelingsinvesteringen te plegen. Het beleid zal gericht zijn op het scheppen van een aantrekkelijk investeringsklimaat voor lokale en buitenlandse investeerders in zowel klein- als grootschalige mijnbouwprojecten. Hiertoe zal de Regering naast een aangepaste investeringswet, een nieuwe mijnbouwwet en aanverwante regelgeving introduceren, om daarbij aan investeerders een titel te verlenen, die zekerheid verschaft met betrekking tot operationele vrijheden en een redelijk fiscaal regime biedt. Aan grootschalige investeerders zal bovendien de gelegenheid worden geboden om een speciale mijnontwikkelingsovereenkomst (standaard mineralenovereenkomst), met de Overheid te sluiten, waarin financiële en milieustabilisatievoorzieningen zijn opgenomen. Naast aanpassing van het wettelijk kader zullen de relevante kerninstituten, waaronder de Geologische Mijnbouwkundige Dienst (GMD), Grassalco en het Bauxiet Instituut geherstructureerd worden.
158
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Delfstoffenproductie en -verwerking____
De Regering is zich ervan bewust dat vergroting van de nationale productie noodzakelijk is om ons volk uitzicht te bieden op welvaart en welzijn. Een intensieve en alomvattende mobilisatie van ons menselijk potentieel en een verantwoorde exploitatie van de natuurlijke hulpbronnen moeten ons de mogelijkheden verschaffen om dit doel te realiseren. Het mijnbouwbeleid zal met het oog hierop worden gekenmerkt door, naast het scheppen van condities voor de volle inzet van ons menselijk potentieel, een aantal voorwaarden waaronder: -
het aanpassen van de wetgeving, in het bijzonder aan de milieueisen;
-
het stimuleren van particuliere investeringen, door het bieden van investeringsfaciliteiten;
-
continuering van bestaande garantiestellingen ten aanzien van de veiligheid van de operaties en transfer van kapitaal, goederen, diensten en personeel;
-
actieve promotie van de Surinaamse mogelijkheden;
-
een Overheid, die zich gefaseerd zal concentreren op haar kerntaken.
Bauxietsector De bauxietsector is de belangrijkste deviezenverdiener van ons land met een gemiddelde bijdrage van ca. 33% aan de financiering van de importen ten behoeve van de overige sectoren van onze economie over de laatste vijf jaren; in 2000 bedroegen de staatsinkomsten ca. Sf 78,5 mld. De Regering zal in de komende beleidsperiode de continuering en verantwoorde uitbreiding van deze subsector krachtig ondersteunen, rekening houdende met de tegen het eind van 2002 te nemen langetermijninvesteringsbesluiten. Met het oog hierop zijn de bedrijven bereids een intensief onderzoeksprogramma gestart naar diverse mogelijkheden binnen de reeds verstrekte concessies, welke geconcentreerd zijn in Oost-Suriname en in het Paragebied en omgeving. Deze concessies hebben een gezamenlijke reserve van ca. 125 mln. ton, geschikt om de aluinaarderaffinaderij van bauxiet te voorzien voor de volgende periode van ca. 25 jaren, na 2006. De grootste belemmeringen zijn echter de ongunstige ligging, waardoor additionele investeringen nodig zijn om het gebied toegankelijk te maken; de Regering is zich echter ervan bewust, dat deze investeringen van groot belang zijn bij de verdere ontwikkeling van het Marowijnegebied. Daarnaast bestaat er ook interesse voor de bauxietvoorkomens te Bakhuys in WestSuriname. Het beleid ten aanzien van de ontwikkeling van de aangetoonde bauxietreserves te West- Suriname van ca. 200 mln. ton, is bij voorkeur gekoppeld aan een forse uitbreiding
159
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Delfstoffenproductie en -verwerking____
van de aluinaardecapaciteit in ons land; momenteel wordt ca. 1,9 mln. ton per jaar geproduceerd met een waarde van meer dan Sf 660 mld. De uitbreiding van de aluinaardecapaciteit is uiteraard gericht op de verruiming van de bijdrage van de sector aan de ontwikkeling van onze economie. Binnen ditzelfde kader wordt thans onderzoek verricht naar een aanzienlijke verhoging van de energie-opwekking in het Tapanahonygebied via onder andere het Prof. W.J. van Blommensteinmeer, met het oog op het mogelijk opzetten van een nieuwe moderne aluminiumsmelter van minimaal 100.000 ton op jaarbasis. De gewijzigde omstandigheden nationaal en internationaal, zijn redenen om de Brokopondo-overeenkomst aan een herbeschouwing te onderwerpen.
Aardoliesector Binnen de formele economie is de aardoliewinning uitgegroeid tot de belangrijkste sector na de bauxietsector. Op wereldniveau zijn de perspectieven voor wat betreft de afzetmogelijkheden en de prijzen voor aardolie voor de komende jaren goed te noemen. Bij de ontwikkeling van de aardolievoorkomens in Suriname is aan Staatsolie Maatschappij Suriname N.V. de functie van agent van de Staat toebedeeld; daartoe kan het bedrijf in eigen beheer het onderzoek naar aardoliereserves en de productie ervan ter hand nemen of zij kan middels production sharing overeenkomsten, strategische allianties aangaan met particuliere ondernemingen. Naast de aardoliewinning in het Tambaredjoveld en de voorgenomen productieactiviteiten in het aangrenzende Wayamboveld, zullen in deze beleidsperiode de volgende on-shore gebieden in aanmerking komen voor exploratie: §
het “Weg naar Zee” gebied, dat ligt tussen de oostelijke grens van het Wayambo Production Sharing Contract gebied en de Surinamerivier;
§
het “Calcutta” gebied, dat ligt tussen de westelijke grens van het Tambaredjo olieveld en de Coppenamerivier;
§
de gebieden “Coronie I”, “Coronie II”, “Nickerie I” en “Nickerie II”, die aaneengesloten liggen tussen de Coppenamerivier en de Corantijnrivier.
160
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Delfstoffenproductie en -verwerking____
De Regering onderschrijft het strategisch belang van onze aardolieactiviteiten. Derhalve zal de Regering de inspanningen van de Staatsolie Maatschappij Suriname N.V. en haar contractpartners krachtig ondersteunen. Voor deze sector staan in deze regeerperiode de volgende doelen voor ogen: §
verhoging van de bestaande olieproductie in het Tambaredjo gebied van 12.400 naar 20.000 barrels per dag (De huidige reserves zijn gesteld op 150 miljoen barrels.);
§
het in productie brengen van nieuwe oliereserves in het zogenaamde Wayambogebied (De reserves in dit gebied worden ook geschat op circa 150 miljoen barrels; verder onderzoek zal dit dienen uit te wijzen.)
§
het onderzoeken van en in productie brengen van potentiële aardolievoorkomens in het zeeareaal;
§
het opvoeren van het onderzoek naar aardolievoorkomens in andere delen van Suriname;
§
de uitbreiding van de capaciteit van de raffinaderij en vergroting van het productenassortimen en
§
versterking van de marktpositie, met name in het Caribisch gebied, voor de in ons land geproduceerde aardolie en geraffineerde producten.
Het oorspronkelijke doel van de raffinaderij was om voldoende diesel, LPG, asfalt en stookolie uit de Saramacca Crude te maken voor de lokale markt. Vanwege de complexiteit en de hoge investeringen werd besloten om de raffinaderij in twee fasen te bouwen, waarvan fase I eind 1997 in bedrijf werd genomen. Na beheersing van de operations, zal fase I geëvalueerd worden, waarna een bes lissing zal worden genomen over consolidatie en/of uitbreiding. Goudsector Het beleid met betrekking tot de subsector goud is in het algemeen erop gericht om middels regulering van de kleinmijnbouw, de goudsector te ordenen, opdat de wildgroei, die daarin in de achter ons liggende jaren is ontstaan, kan worden teruggedrongen. Als onderdeel van dit beleid zal de Regering een pakket van maatregelen treffen waaronder: het reserveren van gebieden voor middelschalige mijnbouw; daarbuiten zal het verboden zijn om aan deze vorm van mijnbouw te doen; het aanwijzen van gebieden ten behoeve van binnenlandbewoners, waar zij zelf of in samenwerking met derden activiteiten kunnen
161
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Delfstoffenproductie en -verwerking____
ontplooien;het stopzetten van de import van kwik (import zal slechts geschieden voor industriële bedrijven, die kwik in hun productieproces hebben); dit beleid zal worden gekoppeld aan een awareness programma, terwijl alternatieve methoden zullen worden gepropageerd voor concentratie van het gewonnen goud. Er zullen drinkwaterputten in de dorpen worden aangelegd, terwijl de mensen zullen worden gestimuleerd om vee te houden ten behoeve van de eiwitvoorziening. Om speculatie tegen te gaan, zal uitgifte van mijnbouwrecht worden gekoppeld aan een investeringsprogramma, uitgedrukt in een minimum per hectare. De Regering heeft maatregelen in voorbereiding om het Staatsmijnbouwbedrijf Grassalco grondig te evalueren, waarna overgegaan kan worden tot herstructurering. In de gehanteerde visie zal het bedrijf zich daarna concentreren op een aantal kernactiviteiten in de mijnbouw. Met betrekking tot de mijnontwikkeling zal de Regering op basis van te voeren gesprekken met Golden Star/Cambior naar opties omzien om het goudwinningsproject op te starten.
Bouwmaterialen In deze subsector ontwikkelt zich een trend, waarbij speculanten rechten verwerven en traditionele producenten een fee afdwingen om op hun terrein te ontginnen. Oorzaak hiervan is de schaarste aan deze delfstoffen, vanwege uitputting in de traditionele productiegebieden. Het beleid van de Regering zal zich in de komende beleidsperiode richten op ordening van deze subsector, waarbij voor relevante bestemmingsgebieden aan een associatie van producenten het recht tot ontginning wordt verleend. De toepassing van dit model op andere traditionele bouwmaterialen als schuurzand, klinkzand en schelpzand zal eveneens in overweging worden genomen. Naast het ontmoedigen van speculatie, heeft zo een beleid ook het voordeel dat het makkelijker te controleren is en dat het bestemmingsgebied zodanig kan worden gekozen, dat de omgeving daar geen last van ondervindt.
Kaolien en natuursteen Uitgaande van de potenties van zowel kaolien als natuursteen voor export naar de regio, zal het beleid van de Regering voor de komende beleidsperiode zich richten op het opzetten van promotiecampagnes, die het lokaal particulier initiatief moeten ondersteunen bij het initiëren
162
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Delfstoffenproductie en -verwerking____
van strategische samenwerkingsverbanden met buitenlandse partners. Mogelijkheden voor ontwikkelingsinvesteringen zullen, mede met inzet van onze Ambas sades in het buitenland, worden aangedragen.
BELEIDSMATRIX DELFSTOFFEN PRODUCTIE EN -VERWERKING Start/ duur 0 0 0 0 2 4
Programma’s
- -
MAATREGELEN
-
Invest.
0 0 0 1 3 5
GENERAAL TOTAAL
in SRG mln
4893
ALGEMEEN MIJNBOUWBELEID
Vergroting buitenlandse mijnbouw investeringen
4428
Installeren van een commissie ter bevordering investeringen in de mijnbouwsector Creëren gunstige investeringsklimaat
-,-
Herziening wetgeving (mijnwet) bijzonder tot milieu-eisen.
66
m.b.t. in het
-,-
Herstructurering van het Staatsbedrijf Grassalco en institutionele versterking andere kerninstituten zoals Geologische Mijnbouwkundige Dienst (GMD), en het Bauxiet Instituut
1500
Uitvoeren milieumanagement programma
2862
Optimale benutting van de financieringsmogelijkheden uit de ACP -EU relatie.
-,-
BAUXIETSECTOR Veiligstellen bauxietproduktie na 2006 Ondersteuning bij de ontwikkeling van bauxietvoor komens in het Paragebied en Oost -Suriname in het kader van bauxietvoorziening na het jaar 2006
163
-,-
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Delfstoffenproductie en -verwerking____
Het ondersteunen van het particulier initiatief bij ontwikkeling van bauxietvoorkomens in WestSuriname Herevaluatie van de energie-overeenkomst met de bauxietmaatschappijen Facilitering bouw moderne aluminium smelter
-,-,P.M
Het uitvoeren van een feasibility studie in samenwerking met de Suralco
-,-
Ondersteuning ontwikkeling energie potentie Marowijne gebied (Tapanahony rivier). Het uitvoeren van een feasibility studie in samenwerking met Suralco
-,-
Het in productie brengen van nieuwe oliereservoirs in het Wayambo gebied Exploratie naar en exploitatie aardoliereserves in het zeeareaal. Uitbreiding van de capaciteit van de raffinaderij en van de diversiteit van aardolie producten
-,-
-,-
AARDOLIE SECTOR Vegroting aardolie produktie en deviezen inkomsten
-,-,-
GOUDSECTOR Ordening goudsector
95 Evaluatie van de goudopkoop door de Centrale Bank van Suriname Creeren van mogelijkheden en ondersteunen van gouddelvers om inkomsten uit de sector te investeren in leefgemeenschappen in het binnenland Het verbeteren van het toezicht op afzet van goud; het verbeteren van de voorlichting, begeleiding en wetgeving en controle ter bescherming van mens en milieu Het introduceren van verantwoorde productietechnieken en gereedschap Het treffen van maatregelen ter financiering van de bestrijding van milieuvervuiling Stopzetten import van kwik Gebieden reserveren t.b.v. middelschalige goudwinning
164
-,-
30
30
35
Meerjaren Ontwikkelingsplan 2001 t/m 2005
Delfstoffenproductie en -verwerking____
OVERIGE BOUWSTOFFEN 370 Stimulering exploitatie bouwmaterialen Stimuleren van de ontwikkeling en exploitatie van locaties van bouwmaterialen dicht bij de markt
20
Optimale toepassing van de Investeringswet ter facilitering van investeringen in natuursteenexploitatie Vergroting van de bereikbaarheid van exploitatielocaties met grote potenties Promotie activiteiten starten voor ontginning natuursteen en kaolien
-,-
165
300 50
