SCRIPTIEBROCHURE STAATS- EN BESTUURSRECHT September 2012
Erasmus Universiteit Rotterdam
Voorwoord
Het schrijven van een scriptie vergt discipline en planning. De sectie Staats- en bestuursrecht vindt het belangrijk u goed te informeren en te begeleiden bij het sluitstuk van uw Master Staats- en bestuursrecht en heeft daarom deze scriptiebrochure samengesteld. Hierin vindt u informatie en tips over het schrijven van een scriptie en over de procedure van afstuderen. U kunt de brochure in digitale vorm downloaden vanaf SIN Online. Deze brochure is zo zorgvuldig mogelijk samengesteld. Mocht u opmerkingen of suggesties ter verbetering van de brochure hebben, dan horen wij dat graag. U kunt hiervoor terecht bij de scriptiecoördinator van de sectie Staats- en bestuursrecht, A.R.G. van Dijk-Barkmeijer, e-mail:
[email protected] De docenten van de sectie Staats- en bestuursrecht wensen u veel succes bij het schrijven van uw scriptie.
2
Inhoud
1.
Een scriptie schrijven bij de sectie Staats- en bestuursrecht 1.1 Algemeen 1.2 Begeleiding (begeleider en tweede lezer) 1.3 Keuze van het scriptieonderwerp 1.4 Scriptievolgsysteem 1.5 Scriptiebegeleiding 1.6 Beoordelingscriteria 1.7 Overige zaken met betrekking tot de scriptie en de scriptiebegeleiding 1.8 Het begeleidingstraject 1.9 Titelblad 1.10 Vorm en omvang van de scriptie
2.
Fraude
3.
Logistieke procedure scriptie Staats- en bestuursrecht
4.
Beoordelingsformulier
5.
Overzicht van scriptiebegeleiders en scriptieonderwerpen
3
1. Een scriptie schrijven bij de sectie staats- en bestuursrecht 1.1 Algemeen De sectie Staats- en bestuursrecht hanteert de gebruikelijke minimumeisen met betrekking tot scripties. De omvang van een scriptie bedraagt voor studenten die vanaf 1 september 2009 de Master Staats- en bestuursrecht instromen 10 ECTS. De scriptie is een individueel werkstuk. Een collectief verslag van deelname aan een pleitwedstrijd, een pleitnota of iets dergelijks kan daarom niet gelden als scriptie. Een korte handleiding voor het schrijven van een scriptie is te raadplegen via SIN Online: http://www.frg.eur.nl/onderwijs/facultaire_regelingen_en_scriptie_eisen/scripties/ 1.2 Begeleiding (begeleider en tweede lezer) Voordat u met het schrijven van een scriptie begint dient u contact op te nemen met de scriptie coördinator van de sectie, mevrouw mr. A.R.G. van Dijk-Barkmeijer. In overleg met haar zal naar een begeleider binnen de sectie gezocht worden. Begeleiding bij het schrijven van een scriptie vindt plaats door één begeleider, afkomstig van de sectie Staats- en bestuursrecht. De begeleiding geschiedt via individuele afspraken met de begeleider. Een tweede lezer, ook afkomstig van de sectie Staats- en bestuursrecht, beslist mee over het cijfer. De beoordeling van de scriptie geschiedt dus door de begeleider en de tweede lezer gezamenlijk. De tweede lezer wordt normaliter ingeschakeld na inlevering van de eindversie van de scriptie bij de begeleider. Onder omstandigheden kan de tweede lezer in een eerder stadium worden ingeschakeld. De tweede lezer wordt aangezocht door de scriptiebegeleider. 1.3 Keuze van het scriptieonderwerp De keuze van het scriptieonderwerp is in beginsel vrij. Er zijn wel twee randvoorwaarden. Het onderwerp moet op het terrein liggen van het staats- en bestuursrecht (1) en moet zoveel mogelijk aansluiten bij de expertise van de leden van de sectie staats- en bestuursrecht (2). Om inzicht te krijgen in die expertise, kunt u het overzicht van scriptiebegeleiders en scriptieonderwerpen raadplegen. Dit overzicht is opgenomen in hoofdstuk 5 van deze brochure. De student wordt aangeraden om hoofdstuk 5 van deze brochure te raadplegen alvorens over te gaan tot het kiezen van een scriptieonderwerp. Indien u geen gemotiveerde keuze kunt maken uit de in hoofdstuk 5 genoemde scriptieonderwerpen, dan kunt u per e-mail contact op te nemen met de scriptiecoördinator om een afspraak met haar te maken voor een oriënterend gesprek. Als u al een specifiek onderwerp op het terrein van het staats- en bestuursrecht in gedachten hebt, en dit onderwerp staat niet vermeld in hoofdstuk 5, dan kunt u ook per e-mail contact op te nemen met de scriptiecoördinator. Een eerder in het onderwijs ingebracht werkstuk mag niet worden hergebruikt, tenzij er in de scriptie een duidelijke verdiepende of verbredende uitbreiding wordt aangebracht, in overleg met de scriptiecoördinator. Als u een scriptieonderwerp hebt gekozen, dient u per e-mail contact op te nemen met de scriptiecoördinator. 1.4 Scriptievolgsysteem De Master Staats- en bestuursrecht maakt voor het scriptiebegeleidingsproces gebruik van het zogenoemde scriptievolgsysteem. De scriptant dient zicht, zodra de scriptie coördinator een scriptiebegeleider heeft aangewezen zich te abonneren op de SIN-Online-channel ‘Scriptie Staats- en bestuursrecht’. De verdere communicatie m.b.t de scriptie en het doorsturen van scriptiestukken verlopen dan in het vervolg via deze channel, folder, My Papers
4
N.B: De Sin-Online-channel ‘Scriptie Uploads’ is niet bedoeld voor het scriptiebegeleidingsproces. Deze channel wordt alleen gebruikt voor het uploaden van de uiteindelijke, definitieve scriptie die is goedgekeurd door de scriptiebegeleider en de tweede lezer. 1.5 Scriptiebegeleiding. Als door de scriptie coördinator een scriptiebegeleider is gevonden kan vervolgens de scriptiebegeleider u verzoeken een scriptievoorstel te maken. Een scriptievoorstel omvat in het algemeen:
de (voorlopige) titel van de scriptie; de uitgewerkte indeling waarin zijn opgenomen: inleiding tot de probleemstelling; begrenzing van het onderwerp; omschrijving van relevante te gebruiken begrippen; de probleemstelling; de doelstelling d.w.z. wat men met het schrijven van de scriptie duidelijk wil maken; de te volgen werkwijze, d.w.z. een weergave in principe van de wijze waarop men denkt de doelstellingen te verwezenlijken. Hieronder valt ook de motivering van de volgorde in de hoofdstukken; de voorlopige inhoudsopgave, ingedeeld in hoofdstukken en zo mogelijk, globaal de onderverdeling naar paragrafen; de voorlopige lijst van in verband met de scriptie te bestuderen literatuur en jurisprudentie en eventueel te verrichten onderzoeken; de voorlopige planning met daarin een schatting van de te besteden tijdsduur (aantal uren) per onderdeel, alsmede een schema met data waarop die onderdelen zullen zijn voltooid.
Het scriptievoorstel wordt op de Sin-Online channel “Scriptie Staats en bestuursrecht”, folder My Papers, geplaatst. De begeleider zal via de folder my papers de student verder begeleiden. Mocht u problemen hebben met het opstellen van het scriptievoorstel, dan kunt u contact opnemen met de (beoogde) begeleider of met de scriptiecoördinator. 1.6 Beoordelingscriteria De scriptie dient te voldoen aan de volgende minimumeisen: 1.
Onderwerp Het onderwerp is gebonden aan de Mastervariant Staats- en bestuursrecht en dient derhalve op het terrein van deze opleiding te liggen. Goedkeuring van het uiteindelijke onderwerp geschiedt door de scriptiebegeleider.
2.
Probleemstelling Aan het scriptieonderzoek dient één probleemstelling, zo nodig uitgewerkt in deelproblemen, ten grondslag te liggen Deze probleemstellingen moeten in de ‘Inleiding’ van de scriptie worden weergegeven.
3.
Logische opbouw en consistentie Het scriptieonderzoek is erop gericht dat één of meer antwoorden op de gestelde vragen zo overzichtelijk en inzichtelijk mogelijk over het voetlicht worden gebracht; Hierbij dienen consistente indelingscriteria geformuleerd te worden; De argumentatiestructuur van het betoog moet helder zijn (Welke standpunten worden ingenomen, welke argumenten worden daarvoor gegeven en hoe hangen die argumenten precies samen?).
5
4.
Toegevoegde waarde (originaliteit) Relevantie voor het vakgebied (wetenschap) Relevantie voor de praktijk.
5.
Formulering De formuleringen dienen grammaticaal correct en stilistisch aanvaardbaar te zijn. Begeleiders zullen indien zij stuiten op taalfouten de scriptie allereerst op dit punt laten verbeteren, alvorens de verdere inhoud te lezen! Cruciale begrippen dienen duidelijk en voor één uitleg vatbaar te worden omschreven en steeds in die betekenis te worden gehanteerd.
6.
Inhoudsopgave De scriptie dient een ‘Inleiding’, een ‘tussenstuk en een ‘conclusie’ en een literatuurlijst te bevatten; Het tussenstuk dient te zijn onderverdeeld in hoofdstukken, paragrafen en alinea’s; Bij de indeling dient te worden uitgegaan van de eerder genoemde logische indelingscriteria, (zie punt 2); Zowel de scriptie als geheel als de delen ervan krijgen een titel die de inhoud dekt.
7.
Bronvermelding In de scriptie worden de gebruikte bronnen steeds zo volledig en nauwkeurig mogelijk weergegeven, inclusief de precieze vindplaatsen van citaten of ontleningen, zie ook hoofdstuk 2 van deze Brochure ‘Fraude’; De lezer van de scriptie moet steeds gemakkelijk kunnen onderscheiden of bevindingen uit de geraadpleegde literatuur dan wel eigen uitgangspunten en opvattingen worden gepresenteerd; Indirect citeren wordt zoveel mogelijk vermeden; Voor het schrijven van een scriptie bevelen wij u dringend aan gebruik te maken van onderstaande boekjes. Een praktische gids voor het schrijven van een scriptie en een boekje dat handzame richtlijnen biedt voor de meest voorkomende vragen rond het op eenduidige wijze van citeren, het gebruik van afkortingen, het maken van voetnoten, bronvermeldingen en literatuurlijsten: - W. Oosterbaan, Een leesbare scriptie, Prometeus/NRC Handelsblad; - De ‘Leidraad voor juridische auteurs’ van Kluwer (gratis te downloaden).
1.7 Overige zaken met betrekking tot de scriptie en de scriptiebegeleiding De scriptiebegeleider streeft ernaar binnen twee weken mondeling of schriftelijk commentaar te geven op het scriptievoorstel. Hij waakt erover dat de hoeveelheid te bestuderen literatuur in een redelijke verhouding staat tot het beoogde aantal studiepunten. Zodra het scriptieonderwerp en het scriptievoorstel zijn goedgekeurd door de begeleider dienen deze te worden vastgelegd in een scriptieovereenkomst. Een model hiervan is te downloaden via de facultaire onderwijssite: http://www.frg.eur.nl/onderwijs/facultaire_regelingen_en_scriptieeisen/scripties/ Na goedkeuring door de scriptiebegeleider van het onderwerp en het scriptievoorstel verricht de student nader onderzoek. Over de uitkomsten wordt periodiek contact onderhouden met de scriptiebegeleider via de channel Scriptie Staats- en bestuursrecht, my papers. Dit periodieke contact zal vaak geschieden naar aanleiding van het inleveren van een scriptiehoofdstuk door de student: de begeleider leest dit hoofdstuk en maakt vervolgens zo nodig een afspraak met de student om het hoofdstuk te bespreken of geeft feed back via de folder my papers, channel Scriptie Staats- en bestuursrecht
6
Indien de scriptie gereed is, wordt deze via de folder My Papers, channel Scriptie Staats- en bestuursrecht ingeleverd bij de scriptiebegeleider. De scriptiebegeleider streeft ernaar om de scriptie, met uitzondering van de vakantieperiode, uiterlijk drie weken na de inleverdatum na te hebben gekeken. Als de begeleider akkoord is met inhoud van de scriptie, stuurt hij/zij de scriptie naar de tweede lezer, die uiterlijk na twee weken een oordeel geeft. In het onderwijsprogramma van de sectie staats- en bestuursrecht is het schrijven van een scriptie geplaatst in blok 4. Het streven zal er dan ook op gericht moeten zijn, tenzij met een begeleider andere afspraken worden gemaakt, dat de scriptie op 1 juli van het lopende studiejaar voltooid moet zijn. De scriptiebegeleider kan schriftelijk of mondeling aan de student meedelen dat de scriptie in ieder geval voldoende is. Er vindt vervolgens een eindgesprek plaats, waaraan de student, de scriptiebegeleider en zo mogelijk de tweede lezer deelnemen. Tijdens het eindgesprek wordt het cijfer meegedeeld aan de student. Zie voor meer informatie over het eindgesprek en de verdere procedure om het scriptietraject af te sluiten, hoofdstuk 3 van deze brochure. Als de scriptie met een onvoldoende wordt beoordeeld, krijgt de student gedurende een redelijke termijn de gelegenheid om een verbeterde scriptie in te leveren. Indien de beoordeling van deze verbeterde versie ook een onvoldoende oplevert, is dit oordeel in beginsel definitief. In geval van problemen tussen de student en de begeleider treedt de scriptiecoördinator in eerste instantie op als bemiddelaar. 1.8. Het begeleidingstraject. Het voorbereidingstraject van het schrijven van een scriptie Staats- en bestuursrecht start met het voor het voor de Master staats- en bestuursrecht verplichte vak Onderzoeksproject in Blok I. Dit voorbereidingstraject geldt niet voor studenten die de Togamaster volgen, zij volgen het traject Togamaster, maar kunnen een staatsrechtelijke of bestuursrechtelijke scriptie schrijven. De scriptie is te vergelijken met een vak van 10 ects. De scriptie is in het rooster in blok 4 geplaatst, maar het verdient aanbeveling eerder aan de scriptie te beginnen en het schrijven ervan over twee blokken te spreiden. Het streven zal zijn dat de scriptie begin juli is afgerond. 1.9 Titelblad Het titelblad van de uiteindelijke scriptie dient het volgende te vermelden: Erasmus Universiteit Rotterdam, Faculteit der Rechtsgeleerdheid, Sectie Staats- en bestuursrecht, Scriptietitel, Naam student en examennummer, Naam begeleider en tweede lezer, Maand en jaar van afronding scriptie. 1.10. Vorm en omvang De scriptie dient te zijn gemaakt met behulp van een moderne tekstverwerker. De scriptie dient te worden ingeleverd in papieren vorm én in elektronische vorm. Zie verder onder hoofdstuk 3 van deze brochure. Een scriptie van 12 ECTS omvat minimaal 16.000 woorden (ongeveer 40 pagina’s) Een scriptie van 10 ECTS omvat minimaal 12.000 woorden (ongeveer 30 pagina’s) en een scriptie van 5 ECTS omvat minimaal 8.000 woorden (ongeveer 20 pagina’s). Studenten worden geadviseerd het hierboven aangegeven aantal pagina’s niet te overschrijden.
7
2. Fraude De Erasmus Universiteit Rotterdam hanteert een streng fraudebeleid. Wie fraude pleegt of plagieert overtreedt de regels van de universiteit en in sommige gevallen ook de wet. Alle bronnen die u aanhaalt zult u zelf gelezen moeten hebben. Verwijzingen mogen niet uit een secundaire bron worden overgenomen. De scriptant dient een authenticiteitsverklaring te ondertekenen waarin hij verkaart geen plagiaat te zullen plegen. Deze verklaring dient los, maar wel tegelijkertijd met de definitieve papieren exemplaren van de scriptie te worden ingeleverd. Het cijfer van de scriptie wordt niet geregistreerd als een ondertekende authenticiteitsverklaring ontbreekt. De authenticiteitsverklaring is te downloaden van SIN Online. Fraudegevallen die aan het licht komen, worden altijd gemeld bij de examencommissie en zullen bestraft worden. Bij het opleggen van de sanctie zal geen rekening worden gehouden met eventuele studievertraging voor de scriptant. U wordt dringend aangeraden om de informatie over fraude en plagiaat goed door te nemen om misverstanden te voorkomen. Deze informatie vindt u op de facultaire en universitaire webpagina’s: http://www.frg.eur.nl/onderwijs/facultaire_regelingen_en_scriptie_eisen/plagiaat_en_fraude/ en http://www.eur.nl/plagiaat.
3. Logistieke procedure scriptie staats- en bestuursrecht Om tijdverlies te voorkomen is het goed de logistieke procedure, die te vinden is op de facultaire website, van te voren door te nemen. Daarin zijn er twee momenten: Enkele weken na het eerste gesprek: invullen/inleveren van de scriptieovereenkomst bij het Studiepunt ESL, (L5-69). http://www.frg.eur.nl/onderwijs/facultaire_regelingen_en_scriptieeisen/scripties/ Enkele weken voor het laatste gesprek invullen van een examenbriefje bij de ESSC, u dient daarbij de code van de scriptie Staats- en bestuursrecht in te vullen, de code: RS 113. Mr. A.R.G. van Dijk-Barkmeijer- scriptie coördinator sectie staats- en bestuursrecht
[email protected] Versie september 2012.
8
4. Maatstaven voor het beoordelen van de Scriptie. De eerste en de tweede begeleider van de scriptie zullen aan de hand van het onderstaande criteria het uiteindelijke cijfer van de scriptie bepalen.
Beoordelingscriteria Onderwerp
Uitwerking Moeilijkheidsgraad
Probleemstelling
Formulering, reikwijdte
Beoordeling
eenduidigheid,
Logische opbouw en consis- Heldere argumentatiestructentie tuur, consistentie in uitwerking probleemstelling Originaliteit
Toegevoegde waarde wetenschap en praktijk
voor
Taalgebruik en formulering
Grammaticale correctheid, stilistische aanvaardbaarheid
Gebruikte bronnen
Adequate literatuur- en jurisprudentielijst, nauwkeurige correcte bronvermeldingen
Conclusies
Beantwoording probleemstelling, kritische eigen visie
Lay-out
Adequate onderverdeling in hoofdstukken en paragrafen, aanwezigheid inhoudsopgave en titelblad
Zelfwerkzaamheid
In welke mate was (aan-) sturing en begeleiding noodzakelijk
Verdediging
Kwaliteit presentatie, reactie op vragen
Eindoordeel
9
5. Overzicht van scriptiebegeleiders en scriptieonderwerpen Hieronder volgt een algemeen overzicht van scriptiebegeleiders met de onderwerpen die zij begeleiden. Dit overzicht zal regelmatig worden geactualiseerd. Onderstaand overzicht is niet uitputtend bedoeld. Het is mogelijk dat in het kader van (te verrichten) onderzoek van sectieleden vragen bij die sectieleden opkomen die in een scriptie beantwoord kunnen worden.
Algemeen overzicht Mr. A.R.G. van Dijk–Barkmeijer 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.
14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29.
Bodembescherming, saneringsparagraaf en kostenverhaal. Handhaving en toezicht in de in de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht Wet ruimtelijke ordening, van decentralisatie naar centralisatie, jurisprudentie onderzoek naar instrumenten Rijk en Provincie. Voldoet de Nationale wetgeving m.b.t. milieueffectrapportage aan de EU richtlijnen op dit gebied? Invoering van het relativiteitsvereiste uit de Crisis- en Herstelwet in de Algemene wet bestuursrecht. Verhouding natuurbeschermingsrecht met de vergunning ingevolge de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht. Bevoegdheidsverdeling in de wet algemene bepalingen omgevingsrecht. Handhaven bestemmingsplan. Ontvankelijkheid milieuorganisaties in de Crisis- en Herstelwet en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, mede in het kader van internationale regelgeving. Zorgplichtbepalingen in Wet milieubeheer, Woningwet en Wro vergeleken. Relatie tussen de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht en de Waterwet. Is de Nederlandse regelgeving omtrent luchtverontreiniging in overeenstemming met de Richtlijn betreffende de luchtkwaliteit? Wat betekent de aanwezigheid van een beschermde plant en diersoort in een gebied voor de eventuele aanleg van bouw- en infrastructuurprojecten in het natuurlijk verspreidingsgebied van de diersoort? Betekenis en gevolgen van invoering van de voorstellen voor een nieuwe Wet omgevingsrecht. Wanneer mag een besluit worden ingetrokken? Wat is de juridische status van een dadingsovereenkomst met betrekking tot een besluit? Wat is de grondslag van het onderscheid tussen bestuurscompensatie op grond van het égalité-beginsel en materiële zorgvuldigheid? In welke gevallen is een uitvoeringsovereenkomst in het subsidierecht geboden? In hoeverre is ook buiten het belastingrecht sprake van interne compensatie? Het leerstuk van de formele rechtskracht in vergelijkend perspectief. In welke gevallen mag het bestuur de motivering van een besluit wijzigen? In welke gevallen is sprake van een bestuursorgaan op grond van het publieketaakcriterium? Hoe kan worden vastgesteld tot bescherming van welke belangen een norm dient? Waar ligt de grens tussen subsidiëren en aanbesteden? Wanneer is sprake van een appellabel bestuurlijk oordeel? Op welk moment in de rechtsbescherming kunnen gegevens voortvloeiend uit de informatieplicht niet meer bij het geschil betrokken worden. Wat zijn besluit-delen in het licht van artikel 6:15 Awb nieuw? Wanneer heeft een heroverweging in bezwaar tot gevolg dat een nieuw primair besluit moet worden genomen. In welke gevallen kan een z.g. appel-verbod worden doorbroken?
10
30. Welke rol speelt de goede procesorde bij de mogelijkheid om nog nieuwe stukken in te dienen? 31. Welke vormen van finale geschilbeslechting kan de rechter toepassen?
Dr. N.S. Efthymiou: Algemeen staatsrechtelijke kwesties op het terrein van: 1. Regering en parlement (of meer algemeen gekozen ambten en bestuursambten): a. Politieke verantwoordelijkheid, de vertrouwensregel en het parlementaire stelsel; b. Controlerende bevoegdheden van het parlement; discussies over het kiesstelsel; het tweekamerstelsel. 2. Wetgeving: a. De uitsluitende bevoegdheid van de wetgever en delegatie van wetgeving (mede in het kader van het denken over de rechtsstaat). 3. Overheidsorganisatierecht: a. De leer van de stelselverantwoordelijkheid; b. Problematisering van politieke verantwoordelijkheid; c. Bevoegdheidsverdeling tussen algemeen bestuur en dagelijks bestuur op gemeentelijk of provinciaal niveau; d. Openbare lichamen in de zin van artikel 134 Gw; e. Gemeenschappelijke regelingen en plusregio’s. Staatsrechtsgeschiedenis: 1. De ontwikkeling van de staat in Nederland: a. vestiging van de eenheidsstaat (Bataafse republiek, Koningrijk Holland); b. vestiging van de parlementaire democratie (ontwikkeling van het parlementaire stelsel; Thorbecke). 2. Koloniaal constitutioneel recht: a. Constitutioneel recht voor Nederlands Oost-Indië. Verdiepend staatsrecht: 1. Verschillende denkers over de staat. 2. Democratie en rechtsstaat. 3. Wie moet in de staat regeren (regering door een, door enkelen, door velen). 4. Soevereiniteit, absolutisme en beperking van staatsmacht. 5. De plaats van de Grondwet in het constitutionele recht. Vergelijkend staatsrecht en staatsrecht van andere landen: 1. Regering en parlement in andere landen (zoals Duitsland, Frankrijk, VK, VS, Ierland). 2. Het proces van wetgeving in andere landen (idem). 3. Specifiekere onderwerpen in overleg met de student.
Prof.dr. K.A.M. Henrard: Theoretische vraagstukken in het kader van rechten van de mens, zoals daar zijn: 1. horizontale werking en botsing van mensenrechten, onder andere: a. Welke verplichtingen rusten er op de overheid om grondrechten in zogenaamde horizontale relaties (dat wil zeggen tussen burgers onderling) te verwezenlijken? b. In hoeverre zijn burgers gebonden aan grondrechten in hun relaties met andere burgers? c. Hoe vertaalt zich dat in de belangenafweging van de (nationale en Europese) rechters? 2. beperking van mensenrechten in het kader van de strijd tegen het terrorisme;
11
3.
4. 5.
mensenrechten en de Europese Unie: vragen naar de bevoegdheid, de impact van ‘mainstreaming’ in dit opzicht, beperkingen qua reikwijdte (toepassingsgebied ratione materiae en bevoegdheid) versus mainstreaming enz.; de wenselijkheid dan wel gepastheid van de margin of appreciation doctrine van het EHRM; positieve verplichtingen van de overheid en het leerstuk van de ‘legitieme beperkingen’.
Verdieping met betrekking tot bepaalde rechten van de mens: 1. gelijkheid/non-discriminatie, onder andere: a. de grenzen aan positieve actie; b. een plicht tot het maken van redelijke aanpassingen? c. het gelijkheidsbeginsel en spreidingsbeleid (huisvesting, onderwijs...); d. ontwikkelingen binnen de EU (en implicaties voor Nederland); 2. verbod van marteling; 3. recht op respect voor privacy; 4. vrijheid van godsdienst; 5. vrijheid van meningsuiting. Rechtsvergelijking met betrekking tot rechten van de mens. 1. Zuid Afrika; 2. Canada; 3. Duitsland; 4. UK; 5. België; 6. Frankrijk. Juridisch relevante thema’s rond minderheidsbescherming, accommodatie van bevolkingsdiversiteit, multiculturele samenleving. Onder andere: 1. nieuwe versus traditionele minderheden; 2. religieuze diversiteit en de overheidsplicht tot neutraliteit; 3. minderheden en onderwijs; 4. minderheden in de media; 5. politieke participatie van minderheden.
Scriptie onderwerpen prof.mr. R. de Lange Algemeen 1. Is er aanleiding om in de Grondwet een bepaling op te nemen omtrent het gebruik van het Nederlands en het Fries? Politiek staatsrecht, regering & parlement e.d. 1. Vervolging van volksvertegenwoordigers wegens ambtsmisdrijven: achtergrond en toepassing van artikel 119 van de Grondwet. 2. Hoe beoordeelt het Europese Hof voor de rechten van de mens de regels met betrekking tot immuniteit van volksvertegenwoordigers? 3. Welke regels beheersen de financiële uitkeringen aan politieke ambtsdragers? 4. Is de Wet ministeriele verantwoordelijkheid (1855) geschikt voor de 21 e eeuw? 5. Is er aanleiding om hoofdstuk 2 van de Grondwet te moderniseren? Zo ja, dienen de bepalingen over het koningschap te worden gedeconstitutionaliseerd? 6. Wat betekent collectieve ministeriële verantwoordelijkheid? 7. Geldt tussen burgemeesters en de gemeenteraad een vertrouwensregel? 8. Hoe werkt de ministeriële verantwoordelijkheid voor het handelen of nalaten van ambtsvoorgangers?
12
9. 10. 11. 12. 13.
Kunnen verklaringen die men tegenover een parlementaire enquêtecommissie aflegt tegen iemand gebruikt worden in een eventueel later strafproces? Wat behelst het oppergezag over de krijgsmacht? Wat is de hedendaagse betekenis van de bepaling in de Grondwet over het ‘in oorlog verklaren’? Hoe verhoudt zij zich tot artikel 100 Grondwet? Welke mate van parlementaire controle bestaat er ten aanzien van de inzet van de krijgsmacht in Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland? Wat is de invloed van ontwikkelingen in de Europese Unie onder het Verdrag van Lissabon op de zeggenschap van de nationale overheid ten aanzien van de inzet van de krijgsmacht?
Grondrechten 1. Hoe oordeelt het EHRM over uitsluiting van het kiesrecht? 2. Wat is de betekenis van het woord ‘schriftelijk’ in artikel 5 Grondwet in het digitale tijdperk? 3. De implementatie van de Richtlijn audiovisuele mediadiensten in de Mediawet 2009: op gespannen voet met artikel 7 Grondwet? 4. Mogen pornografische en haatdragende uitingen op Internet geblokkeerd worden? 5. Het huisrecht in het digitale tijdperk: aanleiding voor herziening van artikel 12 Grondwet? 6. Handelsreclame in Grondwet, EVRM en EU-recht: wat zijn de consequenties van het verschil in bescherming? 7. Commerciële uitingen in rechtsvergelijkend perspectief. 8. Europese regels voor sluikreclame. 9. Horizontale werking van het briefgeheim. 10. De persoonlijke levenssfeer en persoonlijke autonomie in de rechtspraak van het EHRM 11. Wat is de betekenis van het arrest van de Hoge Raad over de SGP-zaak? 12. Wat betekent het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (in zijn uitspraak in de SGP-zaak) dat art. 6 VN-Vrouwenverdrag een een ieder verbindende bepaling is die ter uitwerking nadere wetgeving vereist? 13. Gelden voor bekleders van bestuurlijke ambten andere grenzen aan de uitingsvrijheid? 14. Gelden voor ambtenaren andere grenzen aan de uitingsvrijheid? 15. Gelden voor volksvertegenwoordigers andere grenzen aan de uitingsvrijheid? 16. Is het ‘gesloten stelsel’ van de Algemene wet gelijke behandeling toe aan herziening in het licht van de oordelen van de Commissie gelijke behandeling? 17. In welke mate is de bescherming van sociale grondrechten in rechte afdwingbaar? 18. Is er reden om bescherming van de menselijke waardigheid als een begrenzing van de uitingsvrijheid te beschouwen? (vgl. F. Hyman, Freedom of Speech and Human Dignity)? 19. Wanneer is er sprake van ‘strictly required’ in de zin van art. 15 EVRM? 20. Wat is de opvatting van het Europese Hof voor de rechten van de mens over het vertonen van religieuze symbolen in openbare ruimtes? (n.a.v. het arrest Lautsi t. Italië). 21. Hoe verhoudt het eigendomsbegrip van art. 14 Grondwet zich tot het eigendomsbegrip van art. 1 Eerste Protocol EVRM en van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie? Wetgeving, bestuur en verdragen 1. De Aanwijzing van nevenzittingsplaatsen en de delegatieproblematiek (n.a.v. HR 7 juli 2009). 2. Wat is ‘afwijken van de Grondwet’ in de zin van artikel 91, derde lid van de Grondwet? 3. Is er aanleiding om de bepaling in de Grondwet omtrent openbaarheid van bestuur te wijzigen in het licht van het Handvest van de grondrechten voor de Europese Unie? 4. Hoe is het toezicht op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten geregeld, en welke eisen vloeien in dit verband volgens de rechtspraak van het Europese Hof voor de rechten van de mens uit het EVRM voort?
13
Staatsnoodrecht/uitzonderingstoestanden 1. Nieuwe ontwikkelingen in het staatsnoodrecht en de regeling van uitzonderingstoestanden. 2. Rechterlijke toetsing van de beslissing tot derogatie aan het EVRM krachtens art. 15 EVRM (n.a.v. EHRM 19-2-2009 A v UK). 3. Crisismaatregelen en crisisbeheersing naar Nederlands en Europees constitutioneel recht: parallellie of spanning? Rechtspraak 1. Welke regels beheersen de positie van de Procureur-Generaal bij de Hoge Raad? 2. Is er aanleiding om in de Grondwet een bepaling op te nemen omtrent het recht op toegang tot de rechter? 3. De positie van de Raad voor de rechtspraak in relatie tot de onafhankelijkheid van de rechter. 4. Wraking van rechters. 5. Stelt de onafhankelijkheid van de rechter grenzen aan de samenwerking en afstemming tussen rechterlijke colleges? 6. Behoeft artikel 113, tweede lid van de Grondwet herziening in het licht van de ontwikkeling van de bestuurlijke boete en andere bestuurlijke sancties? 7. Wat zijn ‘geschillen die niet uit burgerlijke rechtsbetrekkingen zijn ontstaan’ (art. 112, tweede lid van de Grondwet) en hoe verhouden zij zich tot de rechtspraak van het EHRM over ‘civil rights and obligations’ (art. 6 EVRM)? 8. De consequenties van een Richtlijn Europees beschermingsbevel (zie Kamerstuk 22112 nr. 999). 9. De consequenties van een Richtlijn over het recht op een eerlijk proces (zie EuObserver 10 maart 2010). 10. Kostendekkende griffierechten en het recht op toegang tot de rechter. Grondwetsherziening 1. Ontbinding van de Tweede Kamer als onderdeel van de procedure van grondwetsherziening: de betekenis van artikel 137 vierde lid van de Grondwet (zie kabinetsnotitie december 2009). Europa, rechtsvergelijking, nationaal/internationaal 1. De Duitse Grondwet en het Lissabon-arrest van het Bundesverfassungsgericht (n.a.v. BVerfG 30 juni 2009). 2. Constitutionele toetsing in Frankrijk: de prioriteit van de Grondwet (n.a.v. Grondwetsherziening 2008 en loi organique december 2009). 3. Prejudiciële vragen van constitutionele hoven aan het Hof van Justitie van de EU (n.a.v. HvJEG 17 november 2009 na prejudiciele vragen van het Italiaanse Constitutionele Hof) 4. Kunnen constitutionele hoven ook toezien op de naleving van het EVRM? 5. Wat betekent de bepaling over de menselijke waardigheid in het Handvest van de grondrechten voor de Europese Unie en waar vindt zij toepassing? 6. Is er aanleiding in de Grondwet een bepaling op te nemen omtrent de voordracht van kandidaten voor benoeming tot rechter in het Europese Hof voor de rechten van de mens of het Hof van Justitie van de Europese Unie? 7. De status van het EVRM in de constituties van de lidstaten van de Raad van Europa 8. Wat is de verhouding tussen het nationale parlement en de JBZ-raad? (Zie brief regering d.d. 5 februari 2010, TK 32 317 nr 1). 9. Welke opvattingen bestonden aan het eind van de 19e eeuw in Nederland omtrent de doorwerking van internationaal recht in de nationale rechtsorde? 10. Wat zijn de uitspraakbevoegdheden van het Supreme Court of the United States met betrekking tot ongrondwettigheid van wetten? 11. Wat is de betekenis van het recht op goed bestuur in het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie voor Nederland?
14
12. Europese territoriale eenheden en de autonomie van decentrale overheden. 13. Is er aanleiding de bepalingen omtrent geheimhouding van overheidsdocumenten (o.a. in de Archiefwet) te herzien om snellere inzage mogelijk te maken? 14. Wat kunnen we leren van een buitenlandse grondwet? Geschiedenis 1. Hoe is de Grondwet van 1814 tot stand gekomen? Welke rol speelde de Britse buitenlandse politiek daarbij? 2. Wat was de betekenis van het Verdrag van Parijs (1814) voor de Grondwet van 1815? 3. Wat was de relatie tussen het Aletta Jacobs-arrest van 1883 en de Grondwetsherziening van 1887 op het punt van het vrouwenkiesrecht? 4. Heeft het arrest van de HR van 1919 over het Grenstractaat Aken nog actuele betekenis? Constitutionele theorie 1. Wat is de actuele betekenis en bruikbaarheid van J.H.A. Logemann, Over de theorie van een stellig staatsrecht (1948)? 2. Wat is de opvatting van Niklas Luhmann over de betekenis en functie van de grondwet? 3. Wat is de opvatting van Dieter Grimm over de juridisering van de Grondwet?
Prof. mr. L.J.J Rogier: Kwesties rond handhaving zoals: 1. De punitieve intrekking van een begunstigende beschikking. 2. Wat is er veranderd in de last onder dwangsom door de Vierde Tranche Awb? 3. Wat is en enkelvoudige last in de zin van art. 5:2 lid 2 Awb en waarin verschilt deze van de last gekoppeld aan bestuursdwang of dwangsom? 4. Wat is er veranderd in de (last onder) bestuursdwang door de Vierde Tranche Awb? 5. Hoe verhoudt de OM boete zich tot de bestuurlijke boete? 6. Is bestuurlijke inbeslagname mogelijk en wenselijk? 7. Welke (bestuurlijke) boetemogelijkheden zijn er en waarin verschillen ze? 8. In hoeverre verschilt het bestuurlijke overtrederbegrip van het strafrechtelijke overtrederbegrip? 9. Handhavingsbevoegdheden van de burgemeester, zoals: cameratoezicht (is dat wel een vorm van handhaving?) aanwijzing veiligheidsrisicogebieden. Wat is het handhavingselement daarbij? Verblijfsverboden? Op basis van welke wets- of verordeningsgrondslag. Wat zijn de verschillen? Wat heeft de burgemeester voor bevoegdheden tot handhaving ‘achter de voordeur’? En waarom is dat nodig? Wanneer kan de burgemeester een woning sluiten? Op basis van welke bevoegdheden? Wat zijn de verschillen? Hoe gaat met de Wet tijdelijk huisverbod? Daarnaast algemenere bestuursrechtelijke kwesties zoals: 1. Wat zijn de specifieke problemen bij administratief beroep? 2. Wat is bestuurlijk toezicht? 3. Wat is het verschil tussen subsidie en nadeelcompensatie/schadevergoeding? 4. Tweewegenleer, (grenzen en mogelijkheden voor de wetgever en voor de praktijk). 5. In hoeverre is het beginsel van formele rechtskracht nog houdbaar? 6. Schadevergoeding in het bestuursrecht.
15
Europeesrechtelijke onderwerpen: 1. Waarin verschilt de Europeesrechtelijke plicht tot bestuurlijke handhaving van de nationale bestuurlijke beginselplicht tot handhaven? 2. Wat zijn de verschillen tussen besluiten in de zin van de Awb en Europeesrechtelijke bestuurlijke besluiten? Wat zit daarachter? 3. Wat zijn de (enkele) verschillen in rechtsbescherming tussen het Europese en het nationale bestuursrecht? 4. Zal het Europese bestuursrecht de nationale beginselen van behoorlijk bestuur op den duur verdringen? 5. Wat is het verschil tussen het Europeesrechtelijke en het nationale begrip ‘bestuursorgaan’? 6. Wat wordt Europeesrechtelijk verstaan onder het verdedigingsbeginsel? Is het noodzakelijk om dat beginsel ook nationaal te regelen? 7. Wat wordt verstaan onder het legal privilege? Is het noodzakelijk omdat ook nationaal te regelen?
Prof.mr. A.B. Blomberg (rechtshandhaving) 1. Het discretionaire karakter van de handhavingsbevoegdheid in het licht van de beginselplicht-jurisprudentie. 2. De effectuering van herstelsancties (juridisch en praktisch; sluit de bestuursrechtelijke regeling voldoende aan op het privaatrecht?). 3. De overtreder in het bestuursrecht (natuurlijke personen en rechtspersonen; medepleger; toepasselijkheid van strafrechtelijke leerstukken; adressaat van sanctiebeschikkingen etc.). 4. Toezicht en opsporing (gegevensuitwisseling; tweepettenproblematiek; sfeerovergang; onderzoek idzv de Mededingingswet; waarborgen). 5. Gedogen (ruimte voor gedogen; bestuurlijk en/of justitieel; voorwaarden; rechtsbescherming; gevolgen voor derden; gedogen en strafrecht; wenselijkheid wettelijke grondslag? etc.). 6. Rol van private actoren bij de handhaving (al dan niet toegespitst op bepaald beleidsterrein). 7. Nieuwe vormen van toezicht (certificering, systeemtoezicht, zelfhandhaving, integraal toezicht, risicogestuurd toezicht etc.). 8. Rol van het bestuursrecht bij de preventie en bestrijding van criminaliteit. 9. Verhouding bestuursrechtelijke en strafrechtelijke handhaving (typering; keuze tussen sanctiestelsels; taakverdeling; afstemming en samenwerking; fricties; algemeen of toegespitst op bepaald beleidsterrein). 10. Europese invloed op handhaving in Nederland.
Prof.mr. P.W.A.Huisman (Onderwijsrecht) Onderwijsconstitutionele onderwerpen 1. Het verbod tot het dragen van gezichtsbedekkende kleding in relatie tot de vrijheid van onderwijs. 2. De vrijheid tot het stichten van scholen. 3. Horizontale en verticale werking van grondrechten binnen het onderwijs. 4. Het recht op onderwijs volgens het EVRM en artikel 23 Grondwet vergeleken. 5. Het juridisch karakter van de neutraliteit van het openbaar onderwijs.
16
Rechten en plichten van overheden, besturen, ouders, leerlingen, docenten en studenten 1. Verschillende vormen van rechtsbescherming van ouders in het primair onderwijs. 2. Het recht op thuisonderwijs voor ouders. 3. De aansprakelijkheid van bestuurders in het onderwijs; een vergelijking tussen de onderwijswetgeving en de WOR. 4. De rechten van studenten op toegang en studiefinanciering binnen Europa. 5. Definitieve verwijdering en schorsing van leerlingen in het voortgezet onderwijs. 6. Het toezicht van de inspectie op de vakbekwaamheid van docenten. 7. Toezichthoudende taken en bevoegdheden van de gemeenteraad bij verzelfstandigd openbaar onderwijs. 8. Zorgplichten van de onderwijsinstelling bij toelating van studenten met een handicap of chronische ziekte. Onderwijsrecht en wet/regelgeving 1. 2. 3. 4. 5.
Bekostigingswetgeving in het onderwijs en de subsidietitel volgens de Awb. De regelgevende bevoegdheid van de overheid inzake kwaliteit van onderwijs. Regelgevende bevoegdheden van de gemeente bij het vormgeven van lokaal onderwijsbeleid. Experimenteerregelgeving in het onderwijs. De regelgevende bevoegdheden van toezichthouders en zbo’s in het onderwijs.
17
