Doel van het spel De spelers zijn roekeloze ruiters van de Pony Express, racend van St. Joseph in Missouri naar Sacramento in Californië. Winnaar is de ruiter die als eerste zijn post bezorgd heeft en de vallen, trucs en gevaren van het Wilde Westen overleefd heeft!
Onderdelen • 5 spelerkaarten, één per speler overeenkomend met de kleur van zijn pion • 5 poker dobbelstenen met de zijden A, K, Q, J, 10, 9 • 20 voorwerpkaarten • Een duel fiche • Een dobbelbeker • Een spelbord • 30 goudklompjes • 5 “ruiter” pionnen, één voor elke speler • 3 Indianen pionnen • Deze spelregels
Voorbereiding Leg het spelbord op tafel. Elke speler kiest een ruiter en zet deze op veld #1 bij St. Joseph 1 neemt de bijbehorende spelerkaart en legt deze zichtbaar voor zich neer 2 om zijn kleur te onthouden en om zijn goudklompjes neer te leggen. 3
2
7
Geef elke speler 3 goudklompjes en leg het resterende goud naast het spelbord als reserve. 4 Elke speler gooit de vijf dobbelstenen en de speler met de beste pokerhand begint. Gelijke handen worden als volgt opgelost: De dobbelstenen gaan van A-K-Q-J-10-9 van hoog naar laag, waardoor bijvoorbeeld een Full House met drie K’s beter is dan één met drie Q’s. Als de drie dobbelstenen overeenkomen, vergelijk je de resterende twee. (Deze regel geldt voor elke worp tijdens het spel waar meerdere spelers bij betrokken zijn, zoals tijdens de pokerspelen). Bij een exact gelijke hand gooien de betroffen spelers opnieuw. Het spel wordt volgens de wijzers van de klok gespeeld.
5
Schud de voorwerpkaarten en geef er twee aan elke speler. De spelers moeten één kaart houden en de andere terug geven. 5 Schud de teruggegeven kaarten terug in de stapel en leg deze dicht naast het spelbord. 6 Zet de 3 Indianen pionnen op de 3 rode plaatsen onder Sacramento. 7 Leg het duel fiche naast het bord, klaar om gebruikt te worden (zie “Duel of Pokerspel”). 8
Een spelbeurt
1 – Aalmoes?
Als de actieve speler zijn beurt zonder goud begint, krijgt hij 1 goud van de bank.
2 – Gooi de dobbelstenen
Een aalmoes voor geldlozen…
De actieve speler gooit de vijf dobbelstenen met de dobbelbeker. Hij tilt de beker dan voorzichtig op om het resultaat te bekijken zonder dat de andere spelers zijn worp kunnen zien.
3 – Betaal goud om opnieuw te gooien (optioneel)
De actieve speler mag 1 goud betalen om enkele dobbelstenen opnieuw te gooien. Hij kan ofwel: • Enkele dobbelstenen onveranderd uit de beker halen, waardoor ze zichtbaar worden voor de andere spelers, en dan de overgebleven dobbelstenen met de beker opnieuw gooien. of • Enkele dobbelstenen uit de beker halen en deze openlijk opnieuw gooien (zonder beker) en de andere dobbelstenen verborgen houden onder de beker. Na elke worp mag de speler de zichtbare en verborgen dobbelstenen naar keuze herschikken (i.e. één of meer zichtbare dobbelstenen onder de beker leggen en/of één of meer dobbelstenen uit de beker halen en ze onthullen) zolang hij de ogen van de dobbelstenen niet veranderd. De speler moet ten minste één dobbelsteen houden als hij opnieuw gooit, waardoor hij nooit alle vijf dobbelstenen opnieuw kan gooien. De speler mag dit herhalen zolang hij goud heeft om te betalen; dobbelstenen in en uit de beker plaatsen en opnieuw gooien met of zonder beker. 6
Uitzondering #1: De actieve speler mag één keer gratis opnieuw gooien als hij alleen op de laatste plaats staat, maar moet betalen als hij daarna opnieuw wil gooien.
3
1 8 Laatste speler krijgt een gratis herkansing.
4
Uitzondering #2: Zodra een speler de woestijn in rijdt, vanaf veld #25, is de prijs voor het opnieuw gooien 2 goud i.p.v. 1 goud.
3 2
De woestijn start op veld 25.
Uitzondering #3: Zodra een speler in Sacramento komt (veld #33, op de brievenbus met één kogel) gooit hij geen dobbelstenen om te bewegen; In plaats daarvan gaat hij elke beurt naar de volgende brievenbus, van de eerste naar de tweede en daarna van de tweede naar de derde (zie “Laatste veld: Sacramento en post bezorgen”). Voorbeeld: Ted gooit met de vijf dobbelstenen. Na ze bekeken te hebben houdt hij twee J’s verborgen onder de beker. Hij betaalt 1 goud en gooit de andere dobbelstenen openlijk zonder beker. Hij gooit nog een J – uitstekend! Hij besluit nog een keer opnieuw te gooien en laat de nieuwe J zichtbaar liggen en betaalt nog 1 goud. Hij haalt de verborgen J’s uit de beker (waardoor ze onthuld worden) en gooit de 2 overgebleven dobbelstenen met de beker. Hij gooit een Q en een 9. De andere spelers zien de drie zichtbare J’s maar weten niet of hij Drie, Vier of Vijf Dezelfde heeft of misschien een Full House. Een goed moment om een Full House te claimen…
4 – Meld je claim
De actieve speler meldt een pokerhand en claimt dat dit het resultaat van zijn worp is. Deze hand bepaalt het aantal plaatsen dat de speler zijn ruiter kan verplaatsen, aangegeven in onderstaande tabel. De speler moet ten minste Één Paar claimen, maar hij mag een sterkere of zwakkere hand claimen dan wat hij daadwerkelijk gegooid heeft.
Geclaimde hand
Beweging
ÉÉN PAAR
1 veld
TWEE PAAR
2 velden
DRIE DEZELFDE
3 velden
STRAAT
4 velden
FULL HOUSE
5 velden
VIER DEZELFDE
6 velden
VIJF DEZELFDE
7 velden
*Opmerking: een Straat kan bestaan uit 9+10+J+Q+K of 10+J+Q+K+A
De speler beweegt zijn ruiter hierna nog niet, maar moet wachten tot de volgende fase.
4
5 – Bluf roepen?
De actieve speler heeft een bepaalde hand geclaimd, maar hij kan een hogere of lagere hand bluffen. Een ruiter op hetzelfde veld als de actieve speler (en niet in de gevangenis) mag bluf roepen of niet. Als er geen speler op hetzelfde veld staat krijgt de speler het dichtst bij de actieve speler op het spoor (en niet in de gevangenis) deze kans. Als er twee of meer ruiters op hetzelfde veld als de actieve speler staan of op dezelfde afstand, heeft de eerste die bluf roept voorrang en kan niemand anders bluf roepen. Spelers in de gevangenis kunnen nooit bluf roepen en hun ruiters worden genegeerd bij het bepalen wie bluf kan roepen. Als alle andere spelers in de gevangenis zitten kan de actieve speler elke hand claimen omdat niemand zijn bluf kan roepen.
4 3
1 Actieve speler
2
3 Kan de bluf roepen
1 5
4 Genegeerd
2 Kan de bluf roepen
5 Genegeerd
Ted (bruin) en Bill (wit) kunnen Harry’s (groen) bluf roepen.
6 – Onthul de worp en beweeg
• Als de actieve speler niet van bluf beschuldigd wordt Hij moet zijn ruiter exact zoveel plaatsen voorwaarts bewegen als aangegeven in de tabel op het bord, gebaseerd op de hand die hij geclaimd heeft. Na het bewegen worden duels en eventuele speciale effecten van het veld waar hij op eindigt uitgevoerd. Hij onthuld de pokerhand die hij gegooid heeft niet.
• Als de actieve speler van bluf beschuldigd wordt Hij tilt de beker op onthuld alle dobbelstenen en:
• Als hij gebluft heeft: De speler die bluf heeft geroepen mag als hij wil, zijn ruiter voorwaarts bewegen gelijk aan het aantal plaatsen van de geclaimde pokerhand. Hij hoeft de beweging niet uit te voeren. Negeer de eventuele speciale effecten van het veld waar hij eindigt. De ruiter van de actieve speler beweegt niet.
• Als hij niet gebluft heeft: De speler die bluf heeft geroepen wordt in de gevangenis gegooid (zie Gevangenis). De actieve speler moet zijn ruiter voorwaarts bewegen gelijk aan het aantal plaatsen van de geclaimde pokerhand. Duels en eventuele speciale effecten van het veld worden uitgevoerd na de beweging.
Voorbeeld:
Bill gooit met de dobbelstenen en heeft Twee Paar: K+K+10+10+J. Zijn doel is om drie velden voorwaarts te bewegen, dus heeft hij Drie Dezelfde nodig om te slagen. Hij betaalt 1 goud (aangezien hij niet laatste ligt) om opnieuw te gooien. Hij haalt de twee Koningen uit de beker en gooit de andere 3 dobbelstenen met de beker en krijgt A+J+9. Hij heeft nu dus slechts Één Paar Koningen. Ondanks dit slechte resultaat kijkt hij tevreden en meld: “Drie Dezelfde”! Ted, die slechts 1 veld achter hem staat, denkt dat Bill bluft maar wil het niet riskeren om naar de gevangenis te gaan. Hij meldt met een wrang gezicht dat hij de claim gelooft. Bill glimlacht en beweegt 3 velden voorwaarts en geeft de dobbelstenen door zonder zijn worp te onthullen.
Duel of Pokerspel Als de actieve speler naar een veld met één en slechts één andere ruiter beweegt vindt er een duel plaats. Als er twee of meer andere ruiters op het veld staan spelen ze een pokerspel.
Uitzondering: The eerste vijf velden op het spoor zijn in St. Joseph, het hoofdkwartier van de Pony Express. Twee of meer ruiters kunnen vreedzaam ( ) op deze velden staan zonder dat er een duel of pokerspel plaatsvindt.
5 St. Joseph is een vreedzaam dorp.
• Duel :
Leg het duel fiche op het veld waar de twee ruiters staan 1 . Elke speler pakt dan zijn ruiter en zet deze op een van de “duel” velden in de tegenoverliggende hoeken op het bord 2 . De speler die naar het veld bewogen heeft bepaalt waar elke ruiter komt te staan. Elke duellist neemt een dobbelsteen in de hand. 2
4 3
1 Rick probeert om
standers te ontw
ijken ter wijl hij op
Beginnend met de speler die naar het veld bewogen heeft schieten de spelers om de beurt met hun dobbelsteen vanaf de lijn voor de ruiter, als een knikker, om te proberen de andere ruiter te raken. 3 Een duel veld. Dit duel duurt totdat een van de spelers de ruiter van zijn tegenstander raakt of totdat beide spelers drie keer geschoten hebben. 2
Sammy schiet.
De verliezende speler geeft de helft van zijn goud, afgerond naar boven, aan de winnaar*. Als er geen winnaar is gebeurd er niets. Zet de twee ruiters terug op het bord en verwijder dan het duel fiche van het veld. Speciaal geval: als tijdens een duel een ruiter die niet aan het duel deelneemt door een dobbelsteen geraakt wordt, 4 verliest de speler die schoot het duel en wordt hij door de sheriff gearresteerd en in de gevangenis gegooid (zie Gevangenis). * Speciaal geval: als de verliezende speler geen goud heeft, gaat hij naar de gevangenis en betaalt de bank 1 goud aan de winnaar.
• Pokerspel:
Als er twee of meer andere ruiters op het veld staan spelen deze spelers een pokerspel i.p.v. een duel. De spelers gooien elk openlijk de vijf dobbelstenen één keer en noteren het resultaat. Nadat alle spelers gegooid hebben krijgt de speler met de hoogste worp 2 goud van elke tegenstander.* Als twee of meer spelers dezelfde worp gooien, gooien zij opnieuw totdat er slechts één hoogste worp is. * Speciaal geval: als een speler geen goud genoeg heeft, betaalt de bank (de rest) en gaat hij naar de gevangenis.
Actievelden Als de actieve speler eindigt op een actieveld (met een gekleurde stip) wordt het effect van het veld uitgevoerd – maar enkel nadat een duel of pokerspel uitgevochten is en als de actieve speler niet in de gevangenis is gegooid.
Treinstation:
De speler mag het aangegeven bedrag op het veld betalen om zijn ruiter naar het volgende station te verplaatsen. Hij mag echter nooit meer dan één station naar voren. Het laatste station (veld #22) is het eindpunt van de lijn. Opmerking: Omdat duels vóór speciale effecten plaatsvinden, kan er een duel zijn vóór het op de trein stappen, maar nooit op het station waar de ruiter naar toe beweegt als gevolg van deze actie. 2
Indianen:
Zet de drie Indianen pionnen op de drie rode velden in de hoek van het bord. 1 1 Rick probeert de Indianen te raken.
6
3
4
Nog
stee
ds o
vere
ind!
De actieve speler neemt een dobbelsteen en schiet deze vanaf de lijn in de tegenoverliggende hoek 2 en probeert zoveel mogelijk Indianen omver te gooien. 3 Hij krijgt 1 goud van de bank voor elke omvergeworpen Indiaan. Daarna beweegt hij zijn ruiter zoveel velden achterwaarts als er nog Indianen overeind staan. 4 Speciaal geval: als de actieve speler de ruiter van een andere speler raakt wordt hij gearresteerd en in de gevangenis gegooid. Hij krijgt geen goud en beweegt niet achterwaarts.
Goudmijn:
De speler gooit openlijk alle vijf dobbelstenen één keer en krijgt goud van de bank, gelijk aan de bewegingswaarde van de geworpen pokerhand.
Saloon:
De speler moet alle andere spelers vragen of ze iets willen drinken en dit uit de dichtstbijzijnde koelkast halen. De speler gooit dan openlijk alle vijf dobbelstenen één keer en betaalt goud aan de bank, gelijk aan de bewegingswaarde van de geworpen pokerhand. Als de speler geen goud genoeg heeft, betaalt hij al zijn goud en wordt in de gevangenis gegooid.
Postwissel:
De speler trekt twee voorwerpkaarten, houdt er één en legt de andere terug onder de trekstapel.
Speciale regel voor duels, pokerspel en actievelden:
Duels, Pokerspelen en Actievelden worden alleen uitgevoerd als de ruiter van de actieve speler voorwaarts beweegt als gevolg van een normale dobbelsteen beweging. Dit betekent dat er geen duel op het station van bestemming is als een speler voorwaarts beweegt d.m.v. een trein. Er is ook geen duel of effect als een (andere) speler zijn ruiter beweegt als gevolg van het bluf roepen, of als een speler achterwaarts beweegt dankzij de Indianen.
Gevangenis Leg de ruiter van een speler op zijn kant naast het veld waar deze staat als een speler in de gevangenis gegooid wordt. Deze speler spendeert zijn volgende beurt in de gevangenis zonder bewegen, tenzij hij ontsnapt of 3 goud aan de bank betaalt. In zijn volgende beurt kan de speler 3 goud aan de bank betalen en zijn beurt normaal spelen, en zelfs een aalmoes krijgen als hij nu geen goud meer heeft. Als hij niet betaalt gooit hij alle dobbelstenen één keer. Twee Paar of beter resulteert in onderstaand effect (Als hij minder dan Twee Paar gooit gebeurt er niets).
Sammy (blauw) zit in de gevangenis.
TWEE PAAR
1 GOUD
DRIE DEZELFDE
1 KAART
STRAAT
ONTSNAP
FULL HOUSE
ONTSNAP + 1 GOUD
VIER DEZELFDE
ONTSNAP + 1 KAART
VIJF DEZELFDE
ONTSNAP + 1 GOUD + 1 KAART
Als de speler ontsnapt, krijgt hij een aalmoes als hij geen goud heeft en daarna gooit hij zijn dobbelstenen voor de beweging als normaal. Als de speler niet ontsnapt, zet hij zijn ruiter weer overeind op het veld; in zijn volgende beurt kan hij weer normaal spelen.
Voorwerpkaarten Elke speler begint het spel met een voorwerpkaart, één van de twee die hij aan het begin gekregen heeft. Een speler verdient een extra voorwerpkaart (één van de twee getrokken houdend) als hij op een Postwissel eindigt. Verwijder gespeelde voorwerpkaarten uit het spel. Als de trekstapel op is, worden er geen voorwerpkaarten meer genomen als de speler op een Postwissel eindigt.
Laatste veld: Sacramento en post bezorgen Het laatste veld (#33), Sacramento, hoeft niet exact bereikt te worden. Zodra de eerste speler Sacramento bereikt zet hij zijn ruiter op de eerste brievenbus. Als in zijn volgende beurt geen andere speler Sacramento bereikt heeft beweegt hij naar de tweede brievenbus. Als in zijn volgende beurt geen andere speler Sacramento bereikt heeft beweegt hij naar de derde brievenbus en wint onmiddellijk het spel (zie “Overwinning: twee manieren om te winnen”).
Overwinning: twee manieren om te winnen
1 – Haas: “Pak me als jullie kunnen, coyotes!”
Post bezorgen in Sacramento.
Een speler die lang voor de andere spelers Sacramento bereikt, heeft tijd genoeg om zijn brieven te bezorgen (zie “Laatste veld: Sacramento en post bezorgen”). Hij staat direct als de Snelste Ruiter van het Westen bekend zodra hij de derde brievenbus bereikt en wint de race!
2 – Laatste man: “Er is geen plek voor ons beiden!”
Als aan tweede speler Sacramento bereikt voordat de eerste speler de derde en laatste brievenbus bereikt is er één beslissend duel tussen deze spelers om de winnaar te bepalen. De speler die het eerst in Sacramento was begint. Als zijn ruiter al op de tweede brievenbus staat mag hij twee keer schieten voor de andere speler kan terug schieten. Dit duel wordt gevochten tot de dood, wat betekent dat de spelers net zo lang schieten totdat één van hen geraakt is of is gearresteerd door de sheriff voor het neerschieten van een “onschuldige” ruiter; die speler verliest het spel. Tijdens het “laatste man” duel mogen spelers voorwerpkaarten uitspelen zoals normaal. De winnaar van het “laatste man” duel is de snelste en moedigste ruiter van de Pony Express zijn en wint de race!
7
Pony Express Een spel van Bruno Faiduti en Antoine Bauza Geïllustreerd door Mathieu Beaulieu Art Direction door Philippe Nouhra
Pony Express wordt uitgegeven door:
FUNFORGE Boulevard Saint Germain 16 75005 Parijs - Frankrijk www.funforge.fr
[email protected]
Dankwoord: Speciale dank van Bruno Faidutti (www.faidutti.com) aan: Serge Laget, Bruno Cathala, Ludovic Maublanc, Marc Laumonnier, Jef Gontier, William Jayne, Stéphanie Pantin, Cyrille Daujean, Maud Daujean, Adrien Martinot, Pierô en alle vaste bezoekers van de Ludopathic Gatherings, de spelavonden in Aix en de spelavonden bij mij thuis in Parijs. Speciale dank van Antoine Bauza (http://toinito.free.fr) aan: Matthieu Houssais, Mathias Guillaud, Bruno Goube, Michaël Bertrand, Florian Grenier en de leden van de spellenvereniging “Jeux en société” uit Grenoble. Speciale dank van Funforge aan: Antoine en Bruno om een dergelijk waanzinnig spel te maken. Mathieu Beaulieu voor zijn talent. Claude Amardeil voor alles en alle speltesters die met teveel zijn om hier individueel bedankt te worden! © 2009 Funforge - Alle rechten voorbehouden.
