Schroders onderzoek naar de Nederlandse particuliere belegger in 2013 Ontwikkeling van de voorkeur, hoop, angst en verwachtingen van de Nederlandse belegger
Uitgevoerd door TNS Nipo
Embargo tot dinsdag 22 oktober 2013 6.00 uur (ochtend)
Onderzoeksopzet
Ondervraagde doelgroepen Totaal aantal Particuliere vermogende beleggers met een deelnemers: 305 vrij belegbaar vermogen van meer dan €50.000
Uitgevoerd door: TNS Nipo Finance, in opdracht van Schroders
Historie Dit is de vierde keer dat de Schroders Beleggings-barometer wordt uitgevoerd.
Veldwerkperiode 23 juli t/m 6 augustus 2013 16 t/m 31 augustus 2012
1
Wat is nieuw dit jaar? Nieuwe vragen over mogelijke angst voor inflatie
!
! !
Met het oog op de grote hoeveelheid geld in die door de centrale banken in het systeem is gepompt, vragen over inflatie en inflatieangst toegevoegd Hoe beschermt de Nederlandse belegger zich tegen inflatie? Welke beleggingscategorie wordt door de particuliere belegger als meest risicovol gezien?
2
Inhoud " Achtergrond onderzoeksgroep, inclusief doel, herkomst geld " Meer over beleggingsfondsen, actief/passief " Crisis en risicoperceptie " Gevolgen voor beleggingen " Toekomstverwachtingen en –plannen " Inflatie " AEX " Samenvatting
3
Onderzoeksgroep - 1 !
TNS NIPO heeft 305 particuliere beleggers met een vrij belegbaar vermogen van minstens € 50.000 ondervraagd die al dan niet gebruik maakten van een beleggingsadviseur
34% met adviseur vrij belegbaar vermogen
27% € 50.000-€100.000 36% € 100.000-€250.000 24% € 250.000-€500.000 13% meer dan € 500.000
4
Onderzoeksgroep - 2 !
TNS NIPO heeft 305 particuliere beleggers met een vrij belegbaar vermogen van minstens € 50.000 ondervraagd die al dan niet gebruik maakten van een beleggingsadviseur
85% man 15% vrouw Leeftijdverdeling
4% 30-39 jaar 15% 40-49 jaar 30% 50-59 jaar 52% 60 jaar en ouder 5
Belangrijkste beleggingsdoel Redenen waarom mensen beleggen !
Dit jaar is opbouw van vermogen weer de belangrijkste reden. In 2012 was het nog behoud van vermogen. Beleggen om aanvullend pensioen te verwerven zit sterk in de lift, behoud van vermogen is minder belangrijk geworden Wat is voor u het belangrijkste beleggingsdoel?
Opbouwen van vermogen (algemeen)
35 31
Behoud van vermogen Opbouw van aanvullend pensioen
4
Aflossen van mijn hypotheek
3 4 1 1 2 4
Vermogen opbouwen voor een specifieke uitgave
Anders, namelijk... Geen van deze Weet niet
36
10
6
(Noodzakelijke) aanvulling op mijn huidige inkomen
38
8
6 0 0
10
2013
2012
Voor beleggers met meer dan €500.000 vermogen is behoud van vermogen het belangrijkste beleggingsdoel
6
Waar komt het geld vandaan? Spaargeld, loon en rendement van eerdere beleggingen Wat is de herkomst van uw opgebouwde belegd vermogen?
Spaargeld
69
Inkomsten uit loondienst
65
Rente uit spaargeld, winst uit beleggingen
52
Erfenis
32
Inkomsten uit eigen onderneming (winst)
17
Lijfrente
9
Schenking
9
Gouden handdruk
9
Anders, namelijk... 1
Weet niet
0
Vermogen van beleggers met adviseur is vaker afkomstig uit een erfenis dan het vermogen van beleggers zonder adviseur (45% tegen 26%)
Ook onder vrouwen is het vermogen vaker afkomstig uit een erfenis
7
Welk deel van het vermogen in beleggingsfondsen Fondsbeleggen het meest populair, even groot als alle andere categorieën !
Beleggen via beleggingsfondsen is onveranderd populair. Ook in 2012 was 27% van het vrij besteedbaar vermogen belegd in beleggingsfondsen, na spaargeld meer dan alle andere categorieën Verdeling vrij besteedbaar vermogen (inclusief spaargeld)
Verdeling)vrij)besteedbaar)vermogen (exclusief spaargeld)
overig
overig
3 27
beleggingsfondsen
47
44
spaargeld
6
27
andere beleggingsvormen*
andere beleggings+ vormen*
47
beleggings+ fondsen
N.B. Let op: de resultaten zijn niet kapitaal gewogen! *andere beleggingsvormen: individuele aandelen, individuele obligaties, opties, structured products, derivaten, vastgoed 8
In welke beleggingsfondsen belegt u? Beleggers gaan voor diversiteit; one-asset class fondsen verliezen terrein
!
!
In vergelijking met 2012 zitten beleggers die in beleggingsfondsen beleggen in 2013 minder vaak in aandelenfondsen en (met name) obligatiefondsen De stijging van overige typen fondsen is opmerkelijk: multi asset is aan een sterke opmars bezig
In welke beleggingsfondsen belegt u?
55
Obligatiefondsen
61 21 26
Vastgoedfondsen Hedgefondsen
3 7
Absolute return fondsen
3 1
Andere typen fondsen
Beleggers met adviseur zitten vaker in obligatiefondsen (69%) dan beleggers zonder adviseur (46%)
88 92
Aandelenfondsen
Weet niet
15 10 2 2
2013
2012
N.B. Hoewel de aanwezigheid van fondstype zich wijzigt, zegt dat niet per se iets over de weging tussen de verschillende asset classes 9
Welke beleggingscategorie de meest risicovolle Angst voor hedgefunds !
Hedgefunds zijn volgens de vermogende belegger het meest risicovol. Aantal beleggers dat belegt in deze categorie is gedaald tot 3% in 2013 (2012: 7%) Cash 3%
Obligaties 8%
Aandelen 17%
Vastgoed 19%
Hedgefunds 50%
Er is geen verschil in risicoperceptie tussen beleggers met en beleggers zonder adviseur
10
Van actief naar passief? Gebruik van ETF’s groeit wel, maar blijft beperkt !
Positie ETF’s neemt nauwelijks toe. Nog maar 10% heeft het product in portefeuille en dat groeit niet ten opzichte van 2012. Van alle Nederlandse beleggers heeft slechts 8% zijn positie uitgebreid, maar 88% niet In welke van de volgende beleggingsvormen belegt u? 79 79
Beleggingsfondsen 69 70
Individuele aandelen (Nederlandse beurs)
35
15 17
Opties
Sprinters, Turbo's, Speeders e.d.
nee
23
Individuele obligaties
Vastgoed (NIET uw eigen woning)
88%
2013
91%
2012
94%
2011
25 26
Individuele aandelen (buitenlandse beurs)
Indextrackers (EFT's of certificaten)
Van deze 10%: Bent u het afgelopen jaar meer gaan beleggen in ETF's/Indextrackers?
10 10 8 15 3 6
2013
2012
Slechts 5% wil de komende 6 maanden zijn beleggingen in etf’s vergroten, tegen 7% vorig jaar. Beleggingsfondsen en individuele aandelen in Nederland en het buitenland kunnen op meer enthousiasme rekenen dan ETF’s. 11
In welke landen of regio’s bent u nu belegd? Beleggen in Nederlandse aandelen (en obligaties) daalt opnieuw verder !
!
Forse daling van beleggers die in Nederland belegd zijn (van 82% naar 77%). Een kwart van de beleggers heeft dus gen specifiek Nederlandse aandelen, obligaties of fondsen meer in bezit! China, India, Azië en LatijnsAmerika zijn eveneens uit de gratie, terwijl Afrika en Frontier Markets goed blijven liggen
In welke van de volgende landen of regio's belegt u momenteel, al dan niet via een beleggingsfonds?
57 54
Europa (behalve Nederland) 35 34
Verenigde Staten 23 25
Azie (behalve China en India) China
15
Latijns Amerika
14
India
10 13 6 5 5 6 4 6 3 3 2 3 2 2 11 7
Afrika Frontier Markets Rusland Wereldwijd/global world fund Anders, namelijk...
Het is opvallend dat jonge beleggers (<50 jaar) relatief vaker beleggen in China en India
77
Nederland
In geen van deze landen Weet niet
21 20
2013
2012
12
82
En hoe is de portefeuille dan geografisch verdeeld? Draai van Nederland naar Europa !
!
Beleggers zijn ook hier bezig met een draai uit Nederland, richting de bredere Europese markt. (Nederland daalt van 50,4% naar 45,6%, Europa van 16,5% naar 19,1%) Procentueel blijft Nederland in 2013 echter nog steeds veruit de grootste allocatie, gevolgd door Europa en de Verenigde Staten 2012
Verdeling vrij belegbaar vermogen over regio's Nederland
46
Europa (zonder Nederland)
19
Verenigde Staten
Azie (behalve China en India) China
8
2
2
India
1
Afrika
1
Rusland Overig
17 9
4
Latijns-Amerika
Frontier Markets
50
2013
1 0 19
Grote verschillen in categorie ‘belegd in Nederland’ tussen beleggers met en zonder adviseur (33% en 52%). Het verschil tussen de verschillende vermogensgroepen is echter niet heel groot
13
Heeft de crisis (nog) grote invloed? Beleggers hebben geleerd van de crisis en stappen af van extreme risicoaversie: risk on!
!
!
!
De helft van de beleggers (51%) zegt dat de financiële crisis en de daaropvolgende gebeurtenissen het inzicht in de risico’s van beleggen niet hebben veranderd De andere helft van de beleggers (48%) die wel heeft geleerd, blijkt veel minder bang dan vorig jaar In zijn algemeenheid: meer risicobereidheid, minder behoefte aan zekerheid; 2012: 81% kiest voor (veel meer) zekerheid, 2013: gedaald tot 70% Hebben de financiële crisis en de daarop volgende gebeurtenissen uw inzichten in de risico's van beleggen veranderd?
In welke zin is de mate waarin u bereid bent risico te nemen veranderd?
Ik kies voor veel meer zekerheid
48%
ja
Ik kies voor zekerheid Ik ben bereid risico’s te nemen
31%
28%
50%
42%
16%
21%
2012
2013 14
Heeft de crisis (nog) grote invloed? Revolutionaire ommezwaai in bezorgdheid: zon schijnt weer voor belegger !
Grootste verandering dit jaar: angst en zorgen over portefeuille zijn zeer sterk gedaald. Wie maakt zich nog zorgen? 77% maakt zich geen zorgen, tegen 58% vorig jaar. De middengroep (redelijke zorgen) is gehalveerd! 5
In welke mate maakt u zich zorgen over uw huidige beleggingsportefeuille?
1
1 2 7
4
21
0 1 7 helemaal geen zorgen geen zorgen redelijk zorgen grote zorgen hele grote zorgen
39 44
46
51
70 2011
2012
2013
Waarom maakt u zich redelijk of (hele) grote zorgen?
Waarom maakt u zich (helemaal) geen zorgen?
1.
Risico gespreid
2.
Eet er geen boterham minder om (niet van afhankelijk)
3.
Lange termijn denken
15
Belegger wil terug naar de beurs Bereidheid om spaargeld te beleggen groter !
Beleggers zijn veel vaker van plan een deel van hun spaargeld te gaan beleggen (in vergelijking met vorig jaar) Bent u van plan de komende maanden een deel van uw spaargeld te beleggen?
ja
2012 15%
2013 21%
Vooral de jongere vermogende belegger (<50 jaar) wil meer spaargeld gaan beleggen. Percentage beleggers die ‘ja’ antwoord is twee keer zo groot als bij beleggers gemiddeld.
Er zijn geen verschillen tussen beleggers met een hoger of lager belegbaar vermogen of tussen beleggen met of zonder adviseur.
16
Waar wil de belegger de komende zes maanden beleggen? Meer in fondsen, minder in individuele obligaties !
Sterke daling in obligaties wijst op vertrek uit deze markten. Dit is een trend die al is ingezet: beleggers stapten dit jaar al uit de categorieën beleggingsvastgoed en individuele obligaties In welke zin verwacht u de komende 6 maanden de samenstelling van uw beleggingsportefeuille te veranderen? Kunt u aangeven welke beleggingen u verwacht te handhaven, te verhogen of te verminderen? individuele aandelenen Nederlandse beurs
9
individuele aandelen buitenlandse beurs
8
individuele obligaties
57
40
1
6
36
26
5
opties Sprinters, Turbo's, Speeders e.d.
2
vastgoed (NIET uw eigen woning)
3
meer in beleggen
49
55
7
indextrackers
6
27 22
11
9
handhaven
22
61
10
27
23
46
14
12
beleggingsfondsen
11
59 67
10 minder in beleggen
59 weet niet
17
Eurocrisis verdwijnt naar de achtergrond Beleggers die Europa als meest risicovol zien, gehalveerd in aantal !
Europa was vorig jaar het meest risicovolle beleggingsgebied (22% van de beleggers had die overtuiging). In 2011 zelfs 30%. Nu nog maar 10%
In welke van de volgende landen of regio's vindt u het beleggingsrisico momenteel het grootst?
Europa
30%
22%
10%
2011
2012
2013
Beleggers met adviseur zien Europa nog minder vaak als meest risicovolle beleggingsgebied
18
Belegger handelt dit jaar rationeel Meer beleggen in Amerikaanse en Europese aandelen !
Europa en de Verenigde Staten stijgen gestaag; beleggers zijn minder vaak van plan te beleggen in China In welke van deze landen of regio's verwacht u in de komende 6 maanden meer te gaan beleggen? Nederland Verenigde Staten
12
Europa (behalve Nederland)
7
Latijns Amerika
4
Azie (behalve China en India)
3 4 3 3 2 3 2
Frontier Markets Afrika India China Rusland
Wereldwijd\global world fund Canada 1
2 2 1 1
11
18
23 22
14
De jongere belegger (<50 jaar) is relatief vaker van plan in Europa te beleggen en relatief minder vaak in de Verenigde Staten
10
6
5 2013
2012
0
31 30
In geen van deze landen Anders, namelijk... Weet niet
2 1
22
25
19
Belegger handelt dit jaar rationeel Meer beleggen in Amerikaanse en Europese aandelen (2) !
Diezelfde cijfers over 2013 in een andere verhouding (‘waar van plan om meer te beleggen’ in relatie tot ‘waar nu al belegd’): ook Europa en VS in trek
Nederland Europa (behalve Nederland)
14
Verenigde Staten Azie (behalve China en India) China
18 4 2
Latijns Amerika India
77
23
2
57 35
23
15
14 7 10
6 3 5 Frontier Markets 3 Rusland 4 2 Wereldwijd/global world fund 3 1 Canada 1 1 Anders, namelijk... 2 2
Beleggers met een adviseur zijn van plan om de komende tijd nog meer te beleggen in India en China (5% en 6%).
Afrika
huidige landen/regio's waarin wordt belegd belegt landen/regio's waarin men de komende maanden verwacht meer in te gaan beleggen
20
Waar ziet de belegger het grootste risico? China is het meest risicovol beschouwd !
Het risico van beleggen in China neemt sterk toe in de ogen van beleggers. China is het meest risicovol en wordt door 16% van de beleggers genoemd. Er zijn nauwelijks beleggers die van plan zijn om het komende halfjaar te beleggen in China (2%) Europa (behalve Nederland)
China 16
30
22 8
4
2011
10
2012
2013
2011
2012
Rusland
Afrika 14
10 11
2011
2013
2012
10
2013
9
7
2011
2012
2013
21
Welk land wordt de nieuwe grootmacht van het komende decennium? China is het meest risicovol en niemand heeft het plan om China te beleggen, maar………..toch de nieuwe grootmacht (hoewel dalend)
84
China 55
53
2011
Verenigde Staten 11
2012
2013
Europa
13
3 2
4
1 2011
2012
2013
2011
2012
2013
22
Bestaat er angst voor inflatie onder beleggers? Nauwelijks !
!
Drie van de vier beleggers verwacht dat de inflatie gelijk blijft of licht zal stijgen. Een sterke stijging (meer dan 5% inflatie) wordt maar door 1 op de 20 vermogende beleggers verwacht 15% van de vermogende beleggers verwacht een daling van de inflatie... explodeert*tot* boven*de*7% weet*niet
in*het*komende* jaar*sterk*zal*stijgen*en*op* circa*5%*zal uitkomen
zal*zijn*gedaald*tot*onder*het*huidige*niveau
5 2
15
39 38 licht*zal stijgen*tot*boven*het*huidige*niveau
gelijk*zal*blijven*(tussen huidige*2,9%*á*3,1%)
23
Hoe beschermt belegger zich tegen inflatie? Meerderheid van de beleggers doet niets
58% heeft niets gedaan aan inflatiebescherming
35% heeft (deels) belegd in aandelen(fondsen) die een goede bescherming bieden tegen het inflatierisico
7% heeft (deels) belegd in vastgoed(fondsen) die een bescherming bieden tegen inflatie
24
Voorspelling en werkelijke stand AEX Voorspellingen beleggers in 2011 en 2012 waren voorzichtig; bij herhaling patroon…..
!
Werkelijke stand AEX blijkt een jaar na het onderzoek hoger te zijn dan de gemiddelde voorspelling van de beleggers
2011 Vragen gesteld
(26 oktober t/m 8 november)
2012
2013
(16 t/m 31 augustus)
(23 juli t/m 6 augustus)
Stand AEX bij aanvang onderzoek
305
332
368
Voorspelling stand AEX na 1 jaar
314
345
390
Werkelijke stand AEX na 1 jaar
335
371
?
25
Samenvatting (1/3) De angst voor de financiële crisis lijkt overwonnen !
De Nederlandse particuliere belegger blijkt de toekomst zeer zonnig in te zien. Het aantal beleggers dat pessimistisch is over zijn beleggingsportefeuille is dit jaar gehalveerd tot 22% ten opzichte van vorig jaar (41% van de beleggers maakten zich redelijke tot hele grote zorgen). De groep beleggers die zich geen of helemaal geen zorgen maakt, is gestegen tot 77%, van 57% vorig jaar. Tegelijkertijd is de bereidheid om risico te nemen is sterk toegenomen (21% tegen 16%), terwijl de risicoaversie juist afnam. Dat uit zich ook in de afnemende belangstelling voor ‘vluchthavens’ als vastgoed en obligaties.
Meer geld naar de beurs, Europa minder risicovol !
!
Een op de vijf Nederlandse beleggers (21%) heeft het voornemen de komende maanden meer spaargeld naar de beurs brengen, en dat is een stijging ten opzichte van het jaar daarvoor, toen dat voornemen nog maar bestond bij 15% van de beleggers. Met name de aandelenmarkten van Europa en (in iets mindere mate) de VS blijken op dit moment populair onder beleggers. De meest opvallende verandering in de mening van beleggers heeft zich voorgedaan in de visie op Europa. Waar in 2011 en 2012 Europa nog met stip te boek stond als regio met verreweg het grootste beleggingsrisico (30% en 22%), is dit sentiment volledig omgeslagen. Nu ziet nog maar 10% Europa als het meest risicovol.
26
Samenvatting (2/3) Meer geld richting Europese aandelen !
Beleggers zijn van plan om de komende maanden meer te beleggen in Europa (14% tegen 11% vorig jaar) en het percentage van het vermogen dat is belegd in Europa, is afgelopen tijd al gestegen van 16,5% tot 19%. Het lijkt erop dat ook naar de Verenigde Staten meer geld zal vloeien: 18% wil meer beleggen in de VS, tegen 12% vorig jaar. De interesse voor de westerse aandelenmarkten steekt af tegen de desinteresse die er bestaat voor ‘veilige’ categorieën als (individuele) obligaties en vastgoed. De interesse daarvoor is sterk gedaald en met name obligaties zullen ook in de komende maanden last houden van het sentiment.
China meest risicovol !
Het optimisme over Europa en de Verenigde Staten staat in schril contrast met de angst die er bestaat over het risico dat beleggen in China en de opkomende markten op dit moment met zich meebrengt. China wordt door de grootste groep beleggers als meest risicovolle land gezien. Er zijn dan ook nauwelijks meer beleggers die het plan hebben om nieuw geld in China te beleggen (slechts 2%). Opvallend is dat op de lange termijn het plaatje er heel anders uitziet. De Nederlandse belegger blijft namelijk overtuigd van de kracht van China: meer dan de helft ziet het land als de economische grootmacht van de toekomst (over 10 jaar), hoewel ook dit percentage dalend is.
27
Samenvatting (3/3) Geen angst voor inflatie !
De grote hoeveelheden geld die door de westerse centrale banken in het monetaire systeem zijn gepompt, hebben niet geleid tot een grote angst voor inflatie onder de Nederlandse belegger. Drie op de vier beleggers (75%) gaat uit van een inflatie die gelijk blijft of slechts licht zal stijgen. Een sterke stijging van de inflatie (tot een inflatie van 5% per jaar) wordt slechts door een op de twintig beleggers verwacht. Meer dan de helft (58%) van de beleggers heeft dan ook niets gedaan aan specifieke bescherming tegen inflatie. Een op de drie beleggers heeft belegd in aandelen(fondsen) die bescherming bieden.
AEX over 12 maanden; hoe goed is de belegger in het voorspellen? !
!
Hoe goed is de particuliere belegger in voorspellen? We vragen al enkele jaren naar de verwachte stand van de AEX-index over twaalf maanden. Tot nog toe is de raming altijd optimistisch geweest: de belegger ziet de AEX omhooggaan, tussen de 3% en 4%. De praktijk over 2011 en 2012 wijst uit dat de werkelijkheid nog beter is: de AEX blijkt een jaar na dato gestegen te zijn met tussen de 6,7%-7,5%. Als we die cijfers loslaten op de beleggersverwachting van dit jaar, zal de AEX over twaalf maanden ergens tussen de 416 en 419 punten staan.
28
Over Schroders Meer over Schroders !
!
Schroders is een onafhankelijke, gespecialiseerde asset-manager met een sterke traditie, gefundeerd op meer dan 200 jaar ervaring op de beleggingsmarkten. Schroders is genoteerd aan de London Stock Exchange en beschikt over een zeer solide balans en een stabiele eigendomsstructuur (47% van de stemgerechtigde aandelen is in bezit van de familie Schroder). Het bedrijf en de werknemers leggen zich exclusief toe op het genereren van rendement voor de klanten. Met in totaal € 298,5 mrd* onder beheer en een internationaal netwerk van 37 kantoren in 27 landen beschikt Schroders over de mensen én de middelen om veelbelovende beleggingskansen op te sporen, waar die zich ook voordoen. Meer informatie is te vinden op www.schroders.nl en www.schroders.com. Research is te vinden op www.schroderstalkingpoint.com. Schroder Investment Management Ltd, staat onder toezicht van de Financial Services Authority.
*Gegevens per 30-06-2013 29
Contact Meer informatie over de Schroders Beleggingsbarometer?
Frans Gunnink Pers- en mediarelaties
[email protected] +31 (0)6 29 541 542
Tania Jeronimo
Michel Vermeulen
Marketing Manager Benelux
Algemeen Directeur Benelux
[email protected] +31 (0)20 305 2840
[email protected] +31 (0)20 305 2840
30
