Schoolstraat 10 - 5111 XP Baarle-Nassau - Tel. 013-5079453 -
[email protected]
Pestprotocol Plagen wordt vaak verward met pesten. Plagen is iets anders dan pesten. Bij plagen zijn kinderen aan elkaar gewaagd. De ene keer zegt of doet de een iets onaardigs, de volgende keer is het de beurt aan de ander. Plagen is een spel, niet altijd leuk, maar nooit bedreigend. Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en op onze school serieus aan willen pakken. Daarom heeft De Akkerwinde een pestprotocol opgesteld. Definitie: We spreken van pesten wanneer het om ruzies en vijandelijk gedrag gaat die blijft duren, steeds hetzelfde kind betreffen en waarbij het gepeste kind de pesterijen machteloos ondergaat waardoor het beschadigingen oploopt. Uitgangspunten:
Alle kinderen moeten zich op De Akkerwinde veilig voelen, zodat zij zich zo optimaal mogelijk kunnen ontwikkelen. Door elkaar te steunen en wederzijds respect te tonen stellen we alle kinderen in de gelegenheid om met veel plezier naar school te gaan! Door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen kinderen en volwassenen, als er zich ongewenste situaties voordoen, elkaar aanspreken op deze regels en afspraken. Aan het begin van het schooljaar worden in alle groepen en met alle kinderen deze regels besproken.
OORZAKEN van pestgedrag kunnen een problematische thuissituatie zijn, een gevoel van buitengesloten worden, de strijd om macht in de klas of in de buurt,… VOORWAARDEN verbonden aan pestgedrag: Pesten moet als probleem worden gezien door alle direct betrokken partijen: leerlingen (gepeste kinderen, pesters en de zwijgende groep), leerkrachten en de ouders/ verzorgers (hierna genoemd: ouders). De school moet proberen pesten te voorkomen. Los van het feit of pesten wel of niet aan de orde is, moet het onderwerp pesten met de kinderen bespreekbaar worden gemaakt, waarna met hen regels worden vastgesteld. Als pesten optreedt, moeten leerkrachten (in samenwerking met de ouders) dat kunnen signaleren en duidelijk stelling nemen. Wanneer de aanpak van het pesten niet het juiste resultaat oplevert dan is de inschakeling van een deskundige nodig. Het voorbeeld van de leerkrachten (en thuis de ouders) is van groot belang. Er zal minder gepest worden in een klimaat waar duidelijkheid heerst over de omgang met elkaar, waar verschillen worden aanvaard en waar ruzies niet met geweld worden opgelost maar uitgesproken. Agressief gedrag van leerkrachten, ouders en de leerlingen wordt niet geaccepteerd. Leerkrachten nemen duidelijk stelling tegen dergelijke gedragingen. Digitaal pesten? Gepest worden is alles behalve leuk. Wanneer je in de buurt, op de vereniging of op school gepest wordt weet je wie de pestkop is. Op Internet of via de telefoon werkt dit anders, daar kun je ook door iemand gepest worden die je niet kent. Juist dit onbekende maakt het pesten via mail, chats, sms en telefoontjes zo vervelend.
Digitaal pesten kan op school maar ook, en vooral, thuis gebeuren, je kunt je hierdoor onveilig voelen. Het hacken van email-accounts, bedreigingen of het plaatsen van vervelende foto’s zijn voorbeelden van digitaal pesten. HOE GAAN WIJ DAAR MEE OM? Een pestproject alleen is niet voldoende om een eind te maken aan het pesten. Op school stellen we regelmatig het onderwerp “pesten” aan de orde, zodat het preventief gaat werken. In de methode SEO (Soemo + SEO-Prikkels), die in alle groepen wordt gebruikt, behandelen we waarden en normen. Onderwerpen als veiligheid, omgaan met elkaar, rollen in een groep, aanpak van ruzies komen aan de orde, in allerlei werkvormen. Ook het digitaal pesten wordt besproken met kinderen. Een effectieve methode om pesten te stoppen of binnen de perken te houden, is het afspreken van regels voor de leerlingen. Belangrijke stelregels zijn: Het inschakelen van de leerkracht niet wordt opgevat als klikken. Vanaf de kleutergroep brengen we kinderen dit al bij. Een medeleerling heeft ook de verantwoordelijkheid om het pestprobleem bij de leerkracht aan te kaarten. Alle leerlingen zijn immers verantwoordelijk voor een goede sfeer in de groep. School en ouders ondersteunen elkaar, halen voordeel uit een goede samenwerking en communicatie. Bij problemen van pesten nemen de leerkrachten hun verantwoordelijkheid.
Word je gepest praat er op school en thuis over. Houd het niet geheim. Signalen van beginnend pestgedrag kunnen o.a. zijn: zogenaamde leuke opmerkingen maken over een klasgenoot, een klasgenoot voortdurend ergens de schuld van geven, briefjes doorgeven, beledigen, opmerkingen maken over kleding, iemand isoleren, buiten school opwachten, slaan of schoppen, op weg naar huis achterna rijden, spullen afpakken, schelden of schreeuwen tegen het slachtoffer. Signalen vanuit het mogelijke slachtoffer kunnen o.a. zijn: hoofdpijn, buikpijn, schoolresultaten gaan plotseling achteruit, niet graag meer naar school naar, zich isoleren van anderen, agressief gedrag vertonen, aanhankelijker zijn… Deze lijst kan nog verder worden uitgebreid: je kunt het zo gek niet bedenken of volwassenen en dus ook leerlingen hebben het bedacht. Leerkrachten en ouders moeten daarom alert zijn op de manier waarop kinderen met elkaar omgaan en duidelijk stelling nemen wanneer bepaalde gedragingen hun norm overschrijden.
ONZE SCHOOLREGEL LUIDT:
Respect voor jezelf, elkaar en elkaars spullen.
Vanuit het pestprotocol voor de kinderen, betekent dit:
1. We zijn aardig voor elkaar. Doe niets bij een ander kind, wat jezelf ook niet prettig zou vinden. 2. We zorgen voor elkaar en onze spullen. Kom niet aan een ander en zijn spullen als de ander dat niet wil. 3. We noemen elkaar bij de voornaam en we letten op onze woorden. We noemen elkaar bij de voornaam en gebruiken geen scheldwoorden. 4. Zit je iets dwars, vertel het aan de juf of meester Niet:zomaar klikken. Wel: aan de juf of meester vertellen als er iets gebeurt wat je niet prettig of gevaarlijk vindt. 5. Kinderen die pesten zitten in de nesten. Vertel de leerkracht of overblijfmoeder wanneer jezelf of iemand anders wordt gepest. 6. Lachen doe je samen. Uitlachen, roddelen en dingen afpakken of kinderen buitensluiten vinden we niet goed. 7. Je mag zijn zoals je bent Iemand niet op het uiterlijk beoordelen of beoordeeld worden. 8. We lossen samen problemen op door erover te praten Probeer ook zelf een ruzie met praten op te lossen. Na het uitpraten kunnen we ook weer vergeven en vergeten.
Deze regels gelden overal en altijd.
AANPAK VAN DE RUZIES EN PESTGEDRAG IN VERSCHILLENDE STAPPEN: Wanneer leerlingen onenigheid met elkaar hebben en/of elkaar pesten proberen zij en wij: STAP 1: Er eerst zelf ( en samen) uit te komen. STAP 2: Op het moment dat een van de leerlingen er niet uitkomt ( in feite het onderspit delft en verliezer of slachtoffer wordt) wordt het probleem aan de leerkracht en/of overblijfouder* voorgelegd. STAP 3: De leerkracht(en)* brengt(en) de partijen bij elkaar voor een verhelderinggesprek en probeert/proberen samen met hen de ruzie of pesterijen op te lossen en (nieuwe) afspraken te maken. * indien nodig wordt de eigen leerkracht erbij gehaald. Vanaf stap 3 wordt de eigen leerkracht in elk geval op de hoogte gebracht. STAP 4: Bij herhaling van onenigheid/pesterijen / ruzies zet de eigen leerkracht de naam van de ruziemaker/ pester in Inzicht (Leerlingdossier Æ huidig dossier Æ naar logboek Æ ga naar Æ logboek gedragskenmerken). Bij iedere melding omschrijft de leerkracht ‘de toedracht’. Bij herhaalde meldingen in het logboek worden de ouders op de hoogte gebracht van het ruzie/pestgedrag. Leerkracht(en) en ouders proberen in goed overleg samen te werken aan een bevredigende oplossing.
De leerkracht biedt altijd hulp aan de gepeste en begeleidt de pester, indien nodig in overleg met de ouders en/of interne deskundigen.
Leveren stap 1 t/m 4 geen positief resultaat op voor de gepeste, dan volgen de hieronder beschreven vervolgstappen:
STAP 5:
Strafmaatregelen voor de pester kunnen zijn:
Een of meerdere pauzes binnen blijven Nablijven tot alle kinderen naar huis vertrokken zijn Een schriftelijke opdracht zoals een stelopdracht over de toedracht en zijn of haar rol in het Pestprobleem Afspraken maken met de pester over gedragsveranderingen. De naleving van deze afspraken komen aan het einde van iedere week (voor een periode) in een kort gesprek aan de orde ......
STAP 6: Bij aanhoudend pestgedrag wordt externe, deskundige hulp ingeschakeld Schoolbegeleidingsdienst, de schoolarts van de GGD of schoolmaatschappelijk werk.
* De verantwoordelijkheid blijft te allen tijde bij de leerkracht!
zoals
de
STAP 7: Bij aanhoudend pestgedrag wordt er voor gekozen om een leerling (tijdelijk) in een andere groep te plaatsen, binnen de school. Ook het (tijdelijk) plaatsen op een andere school behoort tot de mogelijkheden. STAP 8: In extreme gevallen wordt een leerling geschorst of verwijderd. Deze
stappen
worden
ook
genomen
indien
er
sprake
is
van
digitaal
pesten.
Bijlage 1:
Signalen van pesten kunnen zijn: • • • • • • • • • • • •
Blauwe plekken Spullen die “kapot” gaan Ze lijken geen vrienden te hebben, ze zijn vaak alleen Ze worden als laatste gekozen Geen zin om naar school te gaan Ze proberen dicht bij de leerkracht te blijven Angstig en onzeker Zij zien er bang, neerslachtig of huilerig uit Verminderende schoolresultaten Overdreven clownesk gedrag Afkoopgedrag; geld/snoep of het maken van huiswerk voor anderen Andere kinderen uit de groep kunnen ook signalen geven dat een kind gepest wordt. Ze vertellen bijvoorbeeld dat een kind zit te huilen, niet mee mag doen of altijd alleen staat in de pauze
Voorbeelden van specifiek pestgedrag: Verbaal: • Vernederen: • • • • •
“Haal jij alleen de ballen maar uit de bosjes, jij kunt niet goed genoeg voetballen om mee te doen”. Schelden: “Viespeuk, etterbak, mietje” …. Enz Dreigen: “Als je dat doorvertelt, dan grijpen we je.” Belachelijk maken, uitlachen bij lichaamskenmerken of bij een verkeerd antwoord in de klas. Kinderen een bijnaam geven op grond van door de kinderen als negatief ervaren kenmerken. (rooie, dikke, dunne, flapoor, centenbak enz.) Gemene briefjes schrijven om een kind uit een groepje te isoleren of echt steun te zoeken om samen te kunnen spannen tegen een ander kind.
Fysiek: • Trekken en duwen of zelfs spugen • Schoppen en laten struikelen • Krabben, bijten en haren trekken Intimidatie: • Een kind achterna blijven lopen of een kind ergens opwachten • Iemand in de val laten lopen, de doorgang versperren of klem zetten tussen de fietsen • Dwingen om bezit dat niet van jou is af te geven • Een kind dwingen bepaalde handelingen te verrichten, bijvoorbeeld geld of snoep meenemen Isolatie: • Steun zoeken bij andere kinderen dat het kind niet wordt uitgenodigd voor partijtjes en/of leuke dingen • Uitsluiten: het kind mag niet meedoen met spelletjes, niet meelopen naar huis, niet komen op een verjaardag Stelen of vernielen van bezittingen: • Afpakken van schoolspullen, kleding of speelgoed • Beschadigen of kapotmaken van spullen, boeken bekladden, schoppen tegen en gooien met een schooltas, banden van fietslek steken
Bijlage 2: MOGELIJKE BEGELEIDING VAN DE GEPESTE LEERLING:
Medeleven tonen, luisteren en vragen: hoe en door wie wordt er gepest?
Nagaan hoe de leerling zelf reageert, wat doet hij/zij voor tijdens en na het pesten.
Huilen of heel boos worden is juist vaak een reactie die een pester wil uitlokken.
De leerling in laten zien dat je op een andere manier kunt reageren.
Zoeken en oefenen van een andere reactie bijvoorbeeld: je niet afzonderen.
Het gepeste kind in laten zien waarom een kind pest.
Nagaan welke oplossing het kind zelf wil.
Sterke kanten van de leerling benadrukken.
Belonen (schouderklopje) als de leerling zich anders/beter opstelt.
Praten met de ouders van de gepeste leerling en de ouders van de pester(s).
Het gepeste kind niet over beschermen. Bijvoorbeeld ‘Ik zal het die pesters wel eens gaan vertellen’. Hiermee plaats je het gepeste kind juist in een uitzonderingspositie waardoor het pesten zelfs nog toe kan nemen.
Inschakelen hulp; sociale vaardigheidstrainingen
Bijlage 3: BEGELEIDING VAN DE PESTER:
Praten; zoeken naar de reden van het ruzie maken/ pesten (baas willen zijn, jaloezie, verveling, buitengesloten voelen).
Laten inzien wat het effect van zijn/ haar gedrag is voor de gepeste.
Excuses aan laten bieden.
In laten zien welke sterke (leuke) kanten de gepeste heeft.
Pesten is verboden in en om de school: wij houden ons aan deze regel; straffen als het kind wel pest – belonen (schouderklopje) als kind zich aan de regels houdt.
Kind leren niet meteen kwaad te reageren, leren beheersen, de ‘stop-eerst-nadenkenhouding’ of een andere manier van gedrag aanleren.
Contact tussen ouders en school; elkaar informeren en overleggen. Inleven in het kind; wat is de oorzaak van het pesten?
Inschakelen hulp; sociale vaardigheidstrainingen ; Jeugdgezondheidszorg; huisarts; GGD.
Bijlage 4: BEGELEIDING VAN DE MEELOPERS:
“Wie pesten signaleert, is geen klikspaan”. Er zijn nog kinderen in de klas die pesten onrechtvaardig en oneerlijk vinden, maar het niet durven zeggen.
Informatie in vertrouwen meedelen aan de leerkracht: wie pest er, wat doen ze, waar gebeurt het, wat doet de rest van de klas,… ? Klikken of klagen? Bij klikken wil je dat een ander straf krijgt. Bij klagen hoop je dat het ongewesnt gedrag ophoudt.
Probeer oplossingen te bedenken om het pesten te stoppen.
Er moet iets gebeuren. Welke mogelijkheden zijn er om iets aan het pesten te doen?
Geef het goede voorbeeld.
Meedoen met pesten mag niet, ook niet omdat je bang bent om anders zelf gepest te worden.
Bijlage 5: ADVIEZEN aan de ouders van onze school: Ouders van gepeste kinderen: Houd de communicatie met uw kind open, blijf in gesprek met uw kind. Als pesten niet op school gebeurt, maar op straat, probeert u contact op te nemen met de ouders van de pester(s) om het probleem bespreekbaar te maken. Pesten op school kunt u het beste direct met de leerkracht bespreken. Door positieve stimulering en zgn. schouderklopjes kan het zelfrespect vergroot worden of weer terug komen. Uw gepeste kind niet overbeschermen, bijv. naar school brengen. Stimuleer uw kind tot het beoefenen van een sport. Steun uw kind in het idee dat er een einde aan het pesten komt. Ouders van pesters: Neem het probleem van uw kind serieus. Raak niet in paniek: elk kind loopt kans pester te worden. Probeer achter de mogelijke oorzaak te komen. Maak uw kind gevoelig voor wat het anderen aandoet. Besteed extra aandacht aan uw kind. Stimuleer uw kind tot het beoefenen van een sport. Corrigeer ongewenst gedrag en benoem het goede gedrag van uw kind. Maak uw kind duidelijk dat u achter de beslissing van school staat. Alle andere ouders: Neem de ouders van het gepeste kind serieus. Stimuleer uw kind om op een goede manier met andere kinderen om te gaan. Corrigeer uw kind bij ongewenst gedrag en benoem goed gedrag. Geef zelf het goede voorbeeld. Leer uw kind voor anderen op te komen. Leer uw kind voor zichzelf op te komen.
Bijlage 6: Vormen van cyberpesten: Beledigen via sms, mail of chat Via sms, mail of chat kun je elkaar vervelende boodschappen sturen. Dat gebeurt vaak anoniem of onder een verzonnen naam. Misleiden via internet of mobieltje Een ander kan zich voordoen als iemand anders, door bijvoorbeeld een nepprofiel aan te maken in een chatprogramma. Omdat je elkaar niet ziet, geloof je al snel dat degene aan de andere kant ook echt degene is die hij of zij zegt dat hij of zij is. En als je je herkenbaarheid uitschakelt op je mobieltje, zie je niet wie jou belt. Je kunt ook in een tekstberichtje (sms) verbergen wie je echt bent. Bedreigen via internet of mobieltje Omdat je kunt verbergen wie je echt bent in het contact via internet of mobieltje, kun je iemand gemakkelijk bedreigen. Roddelen via internet In het contact via internet kan gemakkelijk geroddeld worden. Bijvoorbeeld via mail of chat. Degene over wie geroddeld wordt, wordt gewoon niet uitgenodigd voor het gesprek. Inbreken in iemands mailbox of chatprogramma Door achter iemands wachtwoorden te komen, kun je in zijn of haar mailbox komen of je in een chatprogramma voordoen als die persoon. Je kunt dan uit naam van die persoon vervelende berichtjes rondsturen naar zijn of haar contactpersonen. Wachtwoord veranderen Als je achter iemands wachtwoord kunt komen, kun je het wachtwoord ook veranderen. En dan kan de ander niet meer bij zijn of haar eigen mail of chataccount. Wachtwoorden stelen en misbruiken Met het wachtwoord van een ander kun je bijvoorbeeld in Habbo Hotel credits stelen. Foto’s van mobieltjes en webcam op internet plaatsen Met je mobieltje kun je ongemerkt foto's maken. Met een webcam kan dit ook. Deze foto's kunnen heel persoonlijk en soms ook heel genant zijn. Door ze op internet te plaatsen, kunnen veel mensen deze foto's ook bekijken. Vaak worden ze ook nog bewerkt om degene op de foto nog belachelijker te maken. Foto's die op internet verschijnen, zijn heel moeilijk te verwijderen, omdat ze overal weer op kunnen duiken. Bezemen Dit is de nieuwste cybertrend. Daarbij plaatsen jongens filmpjes van meisjes op Youtube, met smerige teksten, waarbij ze voor hoer worden uitgemaakt, soms met adresgegevens erbij. Privé gegevens op een site plaatsen Het op een site zetten van iemands privé gegevens, kan ervoor zorgen dat deze persoon lastig wordt gevallen door vreemden. Iemand kan ook belachelijk gemaakt worden door deze gegevens op compromitterende sites te zetten. Virussen sturen Door virussen naar iemands computer te sturen, zorg je ervoor dat die computer crasht. Enkele goede websites met informatie over pesten: www.pesten.net www.pestweb.nl www.omgaanmetpesten.nl
www.sjn.nl/pesten www.pesten.stratpagina.nl www.posicom.nl
Voorleesboeken over pesten: Kleuterklassen Echte vrienden Manuela Olten, ISBN 90 20961209 In het boek Echte vrienden laat Manuela Olten op een lollige manier zien hoe echte vrienden met elkaar om gaan. In het prentenboek wordt in beeld gebracht hoe echte vriendschap ook wel eens kan omslaan in echte ruzie en de vriendschap op de proef wordt gesteld. Groep 1 t/m 3 Gewoon, en toch Helga van de sanden In ‘gewoon en toch’ staan korte, kindgerichte herkenbare verhaaltjes over heel gewone kinderen die te maken krijgen met verbaal of non-verbaal pestgedrag. Vechten tegen pesten Guurtje Leguijt, ISBN 9026610998 Laura is verhuisd. Op haar vorige school werd ze nogal gepest maar nu gaat alles goed en maakt ze veel vrienden. Ze merkt al gauw dat er iemand anders in de klas het slachtoffer is. Ze weet niet direct wat ze kan doen, maar samen met de onderwijzer bedenkt ze een ‘reddingsplan’. Guurtje Leguijt (1961) heeft veel ervaring in het onderwijs en werkte als vormingsleidster. Andere titels van haar hand zijn o.a. ‘heibel in m’n hoofd’. Geweld? Voor geen geld! Zes dieren verhalen over zes conflictsituaties. Sylvie Girardet heeft zes fabels geschreven over hoe je met conflicten om kunt gaan. De fabels geven geen pasklare oplossingen, maar geven stof tot nadenken en praten. Big Mireille Geus, ISBN 90 56377361 Het boek Big gaat over het meisje Lizzie dat geen vrienden heeft totdat plotseling Big op het speelpleintje verschijnt. Big is een dominant meisje met harde woorden dat zich aan Lizzy opdringt. Een universeel verhaal over macht uitoefenen, over hoe het is om onder druk te staan en hoe je slachtoffer wordt van omstandigheden.
Tirannen Aidan Chambers, ISBN 9021431564 Melanie, Sally-Ann en Vicky staan in de klas bekend als echte pestkoppen. Lucy is hun nieuwe slachtoffer. Angus heeft dat direct in de gaten maar hij durft haar niet te helpen. Zo moedig is hij niet. Groep 4 t/m 6 Treiterkoppen Mieke van Hooft, ISBN 9025107214 Hij hoort gegrinnik. Hij schudt het haar uit zijn gezicht en ziet nog net de blik die Derk en Michael met elkaar wisselen. Direct weet hij dat hij niet langer hoeft te zoeken. Hij schiet op van zijn stoel. Zijn handpalmen zijn nat van het zweet. Geef mijn verrekijker terug, zegt hij. Iedereen kijkt naar hem. Meneer Bert draait zich om en trekt zijn wenkbrauwen op. Olaf Stans… we zijn met de les bezig. Pesten doet pijn J.F. van der Poel EAN-nummer: 9789061409861 Heidi wordt op school erg geplaagd. Gelukkig krijgt ze een vriendin, Anja. Maar het pesten gaat door. Hoe kan dit allemaal nog weer goed komen?
Spijt Carry Slee, ISBN 9049920837 Jochem voelt zich niet erg gelukkig in de tweede klas. Hij is het mikpunt van getreiter. David doet er niet aan mee, maar hij durft er niks van te zeggen. De klassenleraar, die gymnastiek geeft, grijpt ook niet in. Hij heeft een hekel aan dikke Jochem. Jochem lijkt zich niets aan te trekken van de pesterijen, die elke dag erger worden. Als de klas weer eens dubbel ligt, lacht hij zelf mee. Maar op een ochtend krijgen ze van de rector te horen dat Jochem na de klassenavond niet is thuisgekomen. David voelt zich schuldig. Waarom heeft hij zijn mond ook nooit opengedaan? Samen met een vriendin gaat hij Jochem zoeken om te zeggen dat het hem spijt. Dan vinden ze Jochems tas in het meer. Misschien is het al te laat… Online! Iris Boter, ISBN 9023991842 In Online! Wordt brugklasser Ilze gepest op haar nieuwe school. Haar twee oude vriendinnen zijn naar een andere school gegaan en ze voelt zich erg eenzaam. Totdat haar ouders internet installeren. In cyberspace voelt Ilze zich helemaal thuis, zeker als ze vriendschap sluit met een zekere butterfly. Met haar kan ze alles delen. Een verhaal met een verassende ontknoping.
