School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 1
1.
Inleiding passend onderwijs .................................................................................................................... 4
2.
Visie van stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel ......................................................................... 4
3.
School informatie .................................................................................................................................... 6
4.
5.
6.
3.1.
Visie: Montessori............................................................................................................................. 6
3.2.
Leerkrachtniveau............................................................................................................................. 6
3.3.
Leerling niveau ................................................................................................................................ 7
3.4.
Onderwijsbehoefte ......................................................................................................................... 7
3.5.
Ouderniveau.................................................................................................................................... 7
3.6.
Kenmerken van de populatie .......................................................................................................... 7
3.7.
Gevolgen voor aanbod .................................................................................................................... 7
Actualiteit. Gericht op professionalisering ............................................................................................. 8 4.1.
Algemeen ........................................................................................................................................ 8
4.2.
WSNS/LGF/Wijkgericht samenwerken ........................................................................................... 8
4.3.
Passend onderwijs .......................................................................................................................... 8
4.4.
Ontwikkeling HGW/OGW................................................................................................................ 9
4.5.
Rol van de ouders............................................................................................................................ 9
Basisondersteuning van de school .......................................................................................................... 9 5.1.
Inleiding ........................................................................................................................................... 9
5.3.
De interne begeleiding .................................................................................................................. 10
5.4.
De remedial teacher...................................................................................................................... 10
5.5.
De groepsleerkracht ...................................................................................................................... 11
5.6.
Andere leerkrachten die kinderen begeleiden. ............................................................................ 11
5.7.
Typering basiskwaliteit van het team ........................................................................................... 11
5.8.
Informatie uit een recent inspectiebezoek of verbetertraject ..................................................... 12
Zorgstructuur. ....................................................................................................................................... 12 6.1.
Wolkjesschema ............................................................................................................................. 12
6.2.
Signaleren van de juiste ondersteuningsbehoefte bij onze leerlingen. ........................................ 14
6.3.
H-OGW in relatie tot het groepsplan ............................................................................................ 14
6.4.
Toetsen LVS / testen /ZIEN observatie/registratie ....................................................................... 16
6.5.
Middelen voor overlegstructuur; .................................................................................................. 18
6.6.
Onderwijs arrangementen ............................................................................................................ 20
6.7.
Overzicht van de uren binnen de Externe ondersteuning ............................................................ 20
6.8.
Aantallen kinderen per groep (diversiteitsoverzicht) ................................................................... 21
6.9.
Routeschema: wie doet wat: ........................................................................................................ 22
6.10.
Groepsbespreking / leerling-bespreking ................................................................................... 25
6.11.
ZAT/OKT en SBD ........................................................................................................................ 25
6.12.
Leeskliniek, Focus op leren ....................................................................................................... 25
6.13.
Omgaan met leer- en/of gedragsstoornis ................................................................................. 25
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 2
6.14.
OP Ontwikkelingsperspectief (eigen leerlijn) ............................................................................ 25
6.15.
Verlengen / versnellen .............................................................................................................. 26
6.16.
Verwijzen;.................................................................................................................................. 26
6.17.
Toelating; .................................................................................................................................. 26
7.
Onhoudbare situaties............................................................................................................................ 27 7.1.
Inleiding ......................................................................................................................................... 27
7.2.
Stappenplan .................................................................................................................................. 27
7.3.
Dossiervorming ............................................................................................................................. 27
8.
Begeleiding in school ............................................................................................................................ 27 8.1.
Pedagogisch handelen .................................................................................................................. 27
8.2.
Pedagogisch signaleren (ZIEN) ...................................................................................................... 27
8.3.
Dyslexieprotocol............................................................................................................................ 28
8.4.
Beschrijving specifieke arrangementen binnen de school ........................................................... 29
9.
Ouderbetrokkenheid ............................................................................................................................. 30 9.1.
Inleiding ......................................................................................................................................... 30
9.2.
Ouders als ervaringsdeskundige ................................................................................................... 30
9.3.
Intentieverklaring educatief partnerschap ................................................................................... 30
10.
Geschillen .......................................................................................................................................... 30
10.1.
Inleiding ......................................................................................................................................... 30
10.2.
Klachtenafhandeling ..................................................................................................................... 31
10.3.
Stagnerende samenwerking en het voorkomen van een escalerend conflict .............................. 31
11.
Medezeggenschapsraad.................................................................................................................... 32
12.
Ambities en ontwikkeltrajecten ........................................................................................................ 32
13.
Begroting budget passend onderwijs ............................................................................................... 33
13.1
Inleiding ......................................................................................................................................... 33
13.2.
Begroting 2016 .......................................................................................................................... 33
Bijlage 1 Dyslexie protocol. ........................................................................................................................... 34 Bijlage 2 pestprotocol ................................................................................................................................... 37 Bijlage 3 regelingen verlengen versnellen ................................................................................................... 42 Bijlage 4 ouderovereenkomst ....................................................................................................................... 46 Bijlage 5 toetskalender ................................................................................................................................. 48
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 3
1. Inleiding passend onderwijs Per 1 augustus 2014 is de wet op passend onderwijs ingetreden. Het schoolbestuur van de school waar ouders hun kind aanmelden, is vanaf dan wettelijk verplicht voor passend begeleiding te zorgen. Dat kan op de school van aanmelding zijn, maar het kan ook op een andere school zijn. Ook de financiering van passend onderwijs gaat veranderen. Ons schoolbestuur zal de komende jaren meer geld binnen krijgen voor passend onderwijs. Dat komt, omdat wij weinig kinderen naar het speciaal (basis)onderwijs verwijzen en daar worden we voor beloond. Scholen krijgen vanaf 1 augustus een vast bedrag om bijzondere begeleiding mogelijk te maken en het leerlinggebonden budget verdwijnt. In Amsterdam is er gelukkig voor gekozen om af te rekenen met tijdrovende en dure bureaucratie die het gevolg was van ‘teveel lagen’. Er is besloten om veel van de verantwoordelijkheden met bijbehorend budget bij de schoolbesturen te leggen. Ons bestuur heeft vervolgens ook het grootste deel van de verantwoordelijkheden en budget weer bij de scholen gelegd. Zodoende hebben wij meer ruimte om zelf keuzes te maken en is er meer geld voor het begeleiden van kinderen. Een nieuw begrip is het ‘schoolondersteuningsprofiel’. Scholen zijn verplicht om dat te schrijven. Voor ons is het document bedoeld voor ouders. Tevens is het een verantwoordingsdocument naar de rijksinspectie Passend onderwijs gaat over hun kind of kinderen. Het moet duidelijk maken wat de school te bieden heeft op het gebied van passend onderwijs, hoe de school te werk gaat en welke ambities de school heeft om zaken te verbeteren of te verdiepen. Het gaat hier dus om ouders goed informeren en de juiste verwachtingen creëren. Het is gebleken dat dat heel belangrijk is voor ouders, zeker als een kind bijzondere aandacht nodig heeft. Daarnaast is het document ook bedoeld voor de school zelf. Het geeft de school de mogelijkheid om het aanbod beter te formuleren, explicieter na te denken over principiële keuzes en scherper in beeld te hebben welke verbeteringen nodig zijn. Tot slot is het ook een verantwoordingsdocument. De scholen en hun schoolbestuur kunnen zo aangeven hoe zij hun maatschappelijk en wettelijke plicht vervullen. Het schoolondersteuningsprofiel is gebaseerd op de visie van stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel. Het gaat hier om een levend document dat jaarlijks wordt geactualiseerd. Namens de ouders en het schoolteam is de medezeggenschapsraad een belangrijk orgaan om de vinger aan de pols te houden en met de school mee te denken over dat wat goed is voor de kinderen. In ieder geval moet elk geactualiseerd schoolondersteuningsprofiel ter advies worden voorgelegd aan de medezeggenschapsraad. Alle scholen van stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel hanteren dezelfde indeling voor dit document. In ons schoolondersteuningsprofiel worden de volgende onderdelen behandeld:
Algemene informatie Een beknopte visie op passend onderwijs Analyse van de onderwijsbehoefte van onze kinderen De basisondersteuning Onze werkwijze (ondersteuningsroute) Onze arrangementen voor extra ondersteuning Ouderbetrokkenheid Geschillen Onhoudbare situaties Ambitie en ontwikkeltrajecten Begroting
2. Visie van stichting Openbaar Onderwijs aan de Amstel In veel publicaties wordt passend onderwijs vooral neergezet als ‘iets wettelijks’. Het schoolbestuur van de school waar ouders hun kind aanmelden, is vanaf dan wettelijk verplicht voor passend begeleiding te zorgen. Dat kan op de school van aanmelding zijn, maar het kan ook op een andere school zijn. Minstens net zo vaak krijgen de financiële gevolgen de aandacht. Scholen krijgen namelijk vanaf 1 augustus een vast bedrag om bijzondere begeleiding mogelijk te maken en het leerlinggebonden budget verdwijnt. School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 4
Het belangrijkste gevolg van passend onderwijs is volgens onze stichting een andere. Het onderstreept wat we allemaal al weten, namelijk dat het kunnen omgaan met verschillen tussen kinderen hoort tot de ‘core business’ van het onderwijs. Ons onderwijs moet zo passend mogelijk zijn. Dat leidt tot het uitgangspunt om kinderen zoveel mogelijk in de gewone basisschool te willen begeleiden en zoveel mogelijk in de eigen klas, door de eigen leerkracht. Pas als dat echt niet kan, hebben scholen vormen van extra ondersteuning en pas als dat niet voldoende is, kan het speciaal (basis)onderwijs tijdelijk of permanent een uitkomst zijn. Passend aanbod? Ons aanbod zal daarbij nooit 100% passend kunnen zijn voor elk kind. Daarvoor zijn de groepen te groot en de tijd en de middelen te beperkt. Los daarvan, denken wij dat een 100% passend aanbod onze kinderen niet goed voorbereid op de toekomstige samenleving die dat namelijk zeker niet is. Wij zien het als onze uitdaging om samen met ouders hiervoor de juiste balans te vinden. Wat heeft uw kind nodig? Passend onderwijs betekent ook dat we niet langer allerlei etiketten die in het verleden zijn bedacht centraal stellen, maar dat we de focus richten op wat het kind aan begeleiding van ons vraagt, wat het wel goed kan en wat dat voor ons onderwijs betekent. Het gaat om alle kinderen en niet alleen om de kinderen die ‘ergens moeite mee hebben’. De onderwijsbehoeftes van alle kinderen wegen bij ons even zwaar. In het bijzonder willen we aangeven dat kinderen die makkelijk leren of hoogbegaafd zijn net zoveel recht hebben op bijzondere begeleiding als de kinderen die moeilijk leren. Dat betekent dat we altijd goed zullen afwegen of passend onderwijs voor het ene kind wel passend onderwijs is voor de andere kinderen. Die afweging zal bepalen of en hoe we een kind op onze school kunnen begeleiden. Welke kinderen we niet kunnen begeleiden Van onze school mag u verwachten dat wij een breed repertoire hebben als het gaat om kinderen met bijzondere onderwijsbehoeftes. Desondanks zijn er kinderen die wij op onze school niet kunnen begeleiden en waarvan wij vinden dat ze het recht moeten hebben op speciaal (basis)onderwijs. Het is goed om daar eerlijk en heel duidelijk over te zijn. Het gaat om de volgende drie categorieën: a) Kinderen die meerdere uren per dag een individuele begeleiding nodig hebben bij het leren en/of het functioneren in een groep en/of voor wie voortdurend medisch personeel in de buurt moet zijn; b) Kinderen met een ernstige gedragsproblematiek waardoor het functioneren in een grote groep niet veilig en/of werkbaar is voor het kind zelf, de andere kinderen en de leerkracht; c) Kinderen die door andere omstandigheden redelijkerwijs niet veilig en werkbaar kunnen functioneren in een grote groep in het regulier onderwijs; Kans om kwaliteit te versterken Wij zien passend onderwijs als een kans om onze kwaliteit te versterken en ons repertoire te verbreden. De ruimte die we binnen Amsterdam en van ons schoolbestuur krijgen, biedt mogelijkheden voor innovatie, creativiteit en ondernemerschap. Dat vraagt van ons een houding die gericht is op het per kind zoeken naar goede aanpakken en het uitproberen van mogelijke oplossingen. Elk teamlid zal het normaal moeten vinden om het eigen functioneren kritisch tegen het licht te houden en grenzen en mogelijkheden duidelijk aan te geven. Werken aan kwaliteit is bij ons altijd gericht op de complete ontwikkeling van een kind. Hoe laten we aantoonbaar zien dat we daarin van waarde zijn? Uitslagen op cito-toetsen vormen daarbij slechts één van de indicatoren om dat vast te stellen. Benutten van expertise Wij geloven dat het met passend onderwijs tijd is geworden om meer dan nu al gebeurt gebruik te maken van de kennis en expertise binnen ons team, binnen onze stichting en bij netwerken en kenniscentra. Daar moeten we de samenwerking gaan zoeken! Uitdaging Wij zien het als onze grootste uitdaging om het zo te organiseren dat we ook daadwerkelijk de tijd hebben om creatief en innovatief te zijn en van elkaar te leren. Wij willen dat kinderen en ouders voelen dat het team van onze school alles uit de kast haalt voor de beste begeleiding van alle kinderen.
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 5
3. School informatie Algemene gegevens: 6e Montessorischool Anne Frank Bestuurlijk registratie informatie nummer 20TX00 Niersstraat 41 1078VJ Amsterdam Directie S. Moll - K Rakic 342 leerlingen 14 groepen (verwachting 360 leerlingen) De 6e Montessorischool Anne Frank heeft al lange tijd een traditie van uitgebreide leerling zorg. De school heeft 25 jaar geleden als een van de eerste scholen in Amsterdam ingezet op het systeem van interne begeleiding door mee te doen aan het ontwikkelingsproject “zorgbreedte door interne begeleiding”. In de loop van de afgelopen jaren hebben we steeds die zorgbreedte bijgesteld en aangepast aan de veranderende eisen en de veranderende omgeving. Van het vastleggen in een duidelijk zorgplan is het de afgelopen jaren niet gekomen. Met dit document willen we in die behoefte voorzien. Het eerste hoofdstuk beschrijft de visie van de school, Het tweede hoofdstuk beschrijft de ontwikkelingen die op ons afkomen, het derde hoofdstuk is de kern van dit zorgplan, het beschrijft de huidige werkwijze. Tevens gaan we in hoofdstuk 4 in op professionalisering. Dit plan sluit af met de ontwikkelingen waar we in de toekomst aan willen werken, zoals ook beschreven in het schoolplan 2015-2019. Dit plan is ons ondersteuningsprofiel SOP in het kader van Passend onderwijs. Dit plan is geschreven door de directie van de school samen met de intern begeleider. Het plan is besproken in de teamvergadering en in de medezeggenschapsraad. Visie: Montessori In onze school gaan we uit van de Montessoriprincipe dat ieder kind zich wil ontwikkelen. 3.1.
Uitgangspunten die daarbij belangrijk zijn, zijn onder andere zelf regulatie en verantwoordelijkheid. Kinderen ontwikkelen verantwoordelijkheid en respect voor zich zelf en voor de omgeving. Daarnaast onderkennen we bij ieder kind de basisbehoefte aan:
relatie, leren samen met anderen autonomie, zelfstandig leren vanuit het Montessori principe, help mij het zelf te doen competentie, kinderen leren zicht te hebben op hun eigen ontwikkeling versterkt het zelfvertrouwen. Wij willen als school recht doen aan die basisbehoeften. Het is de taak van de school de ontwikkeling van de kinderen zo goed mogelijk in een ononderbroken ontwikkeling te begeleiden. Daar zijn een aantal voorwaarden voor nodig zoals een goed voorbereide omgeving, goede moderne methoden voor lezen, spellen en rekenen, gemotiveerde en professionele leerkrachten en een sfeer in school waarbij het leren van allen voorop staat. Hoewel we als school niet denken in etiketten, kan het benoemen van een diagnose zoals aan autisme verwante stoornissen (ASS) de ondersteuningsbehoefte wel verder concretiseren. De uitwerking van onze visie hebben we nog verder geconcretiseerd op leerkracht niveau, leerling niveau en ouder niveau. Leerkrachtniveau Voor leerkrachten betekent onze visie dat we de kinderen voor een groot deel van de dag zelfstandig laten werken en zelfstandig leren keuzes te maken. Daar is een voorbereide omgeving voor noodzakelijk waarin kinderen worden uitgedaagd tot leren en ontwikkelen en waarin kinderen zelfstandig kunnen werken. Die voorbereide omgeving is toegesneden op de leeftijd van het kind. Voor het werken met methodes voor technisch lezen, begrijpende lezen, spelling en rekenen is een korte bondige 3.2.
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 6
groepsinstructie nodig. Ook in de groepsinstructie staat het gedifferentieerd werken voorop. Instructie voor kinderen die dat minder nodig hebben is kort, instructie voor kinderen die dat heel duidelijk wel nodig hebben is toegesneden op de instructiebehoefte van het kind. Kinderen worden wat betreft instructiebehoefte ingedeeld in 4 niveaus. Het standaard niveau is basis instructie, voor kinderen die meer aankunnen kennen we het verdiepte niveau, voor kinderen met behoefte aan extra ondersteuning hebben we het intensief niveau, voor een enkel kind hebben we nog het zeer intensief niveau. Zie ook onderwijs behoefte hoofdstuk 6.3 Leerling niveau Kinderen wordt al vanaf dag 1 als vierjarige geleerd keuzes te maken, wat ga je doen? Naast die vrijheid van werkkeuze staat ook de verplichting om werk op niveau te kiezen. Het omgaan met vrijheid en verantwoordelijkheid is een kern van ons onderwijs. Vrijheid is nooit vrijblijvendheid. Kinderen worden in het proces van leren kiezen ondersteund door de groepsleerkracht. Vrijheid in kiezen wordt gestuurd met bijvoorbeeld een week taak in de middenbouw en een periode kaart in de bovenbouw. Ook het samenwerken is een onderdeel van ons systeem. Samen werken in de klas of op de gang aan reken of taal werk, maar ook aan het verwerken van kosmische opdrachten. Zelf je werk nakijken geeft inzicht hoe je het gedaan hebt en wat je nog moet leren. Het jaarlijkse startgesprek is, hoe pril ook een eerste onderdeel van zelfreflectie. 3.3.
Onderwijsbehoefte Voor iedere leerling staat de onderwijsbehoefte centraal. Met onderwijsbehoefte bedoelen we dat wat een kind nodig heeft om zich zo goed mogelijk te kunnen ontwikkelen. Het bedienen van drie niveaugroepen valt binnen het standaardrepertoire van een leerkracht. Er zijn kinderen voor wie dat niet genoeg is. Dan zal de leerkracht meer moet kunnen of in sommige gevallen zal hij of zij extra ondersteund moeten worden. Deze kinderen bepalen de ‘zwaarte van de groep’. Voor hen ligt er een specifiek van plan voor de ondersteuning. In sommige gevallen is dat een zogenaamd ontwikkelingsperspectief. Een ontwikkelingsperspectief beschrijft vanuit een aangepast eindniveau hoe het aanbod en de begeleiding er uit moet zien. Inzicht in de onderwijsbehoefte en de spreiding van deze kinderen over de groepen kan de directeur helpen bij het maken van de juiste keuzes over de inzet van personeel en middelen. 3.4.
Overigens is het begrip ‘zwaarte van de groep’ een relatief begrip. De ene leerkracht kan de zwaarte van een groep anders ervaren dan een andere leerkracht. We mogen bijvoorbeeld van een ervaren leerkracht meer verwachten dan een startende leerkracht Ouderniveau Ouders willen hun kinderen graag helpen en begeleiden. Een van de doelstellingen van het Montessori onderwijs is het kind bevrijden uit de afhankelijkheid van volwassenen. Dat betekent ook voor ouders dat ze de kinderen los moeten leren laten wanneer dat kan, maar anderzijds de kinderen moeten ondersteunen waar nodig. Een duidelijk voorbeeld daarvan is het proces van aanvankelijk technisch lezen. Thuis extra oefenen is haast een voorwaarde om snel door dit eerste lastige deel heen te komen. Ook het objectief kijken naar de mogelijkheden en onmogelijkheden is een belangrijk punt. Kinderen ontwikkelen zich binnen hun eigen mogelijkheden. We streven naar een optimale ontwikkeling, maar vragen niet het onmogelijke van kinderen. Zie verder hoofdstuk Ouderbetrokkenheid 3.5.
3.6. Kenmerken van de populatie Onze school wordt bezocht door kinderen uit de nabijheid van de school. De toelatingsprocedure heeft afstand tot de school als een voorrangscriterium. Mede hierdoor is de school iets gemengder geworden dan voorheen toen de afstand tot de school nog iets beperkter was geformuleerd. Ouders van de kinderen die de school bezoeken zijn over het algemeen hoger opgeleid en afkomstig uit hogere sociaal economische klasse. 3.7. Gevolgen voor aanbod Aan onze populatie stellen we mede vanwege de kenmerken van de populatie hogere doelen. Wij verwijzen gemiddeld 40% van de kinderen naar de hoogste vormen van voortgezet onderwijs. Dat betekent dat we ook gedurende de
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 7
schoolloopbaan de lat voor kinderen en leerkrachten hoog leggen. We kijken gedurende de schoolloopbaan van alle kinderen dan ook naar het huidige niveau in vergelijking tot dat uitstroomprofiel.
4. Actualiteit. Gericht op professionalisering Algemeen Er zijn meerdere veranderingen die op ons afkomen en op ons afgekomen zijn, waardoor wij anders zijn gaan kijken naar leerlingzorg. De ontwikkelingsbehoefte en de ondersteuningsvraag van kinderen staat voorop in beleidsnotities die verschijnen. Ook voor ons onderwijs is dat een goede benadering. Dit is geconcretiseerd in de inmiddels aangenomen wet “passend onderwijs” 4.1.
In dit hoofdstuk schetsen we een aantal van die veranderingen en hun gevolgen voor ons onderwijs. WSNS/LGF/Wijkgericht samenwerken In het verleden was de doelstelling van Weer samen Naar School het zo veel mogelijk leerlingen opvangen in het reguliere onderwijs en het omlaag brengen van het aantal kinderen dat verwezen werd naar het speciaal basisonderwijs. Inmiddels worden er al gedurende zeven jaar bij ons op school bijna geen leerlingen meer verwezen Naar speciaal basisonderwijs. Ook verwijzen wij hoogst zelden leerlingen naar het Speciaal onderwijs. Onze school vangt indien enigszins mogelijk ook kinderen op met fysieke beperkingen. 4.2.
In het kader van passend onderwijs hebben we gekozen voor een wijkgerichte benadering waarbij collegiale uitwisseling van ervaringen voorop staat tussen de scholen van verschillende denominaties in de wijk. Het aantal kinderen dat verwezen wordt naar ander onderwijs is gedaald, het aantal kinderen met leerling-gebonden financiering LGF, ook wel rugzak genoemd, is in het verleden flink echter gestegen. Met de invoering van passend onderwijs is de LGF regeling afgeschaft met uitzondering van cluster 2 spraak taal gehoorstoornis. Onze school kiest er voor de begeleiding van deze leerlingen zoveel mogelijk door de remedial teacher van school zelf te laten uitvoeren, aangevuld met expertise vanuit de ambulante begeleiding vanuit cluster 2 Dat zijn kinderen die zonder die extra ondersteuning vermoedelijk wél in het speciaal basisonderwijs waren terecht gekomen. 4.3. Passend onderwijs Passend onderwijs is een ontwikkeling die al geruime tijd op papier in gang is gezet. Het toenemende beslag dat de LGF deed op het beschikbare budget en het uitgangspunt dat kinderen minder apart onderwijs van elkaar moeten hebben deed de minister besluiten tot het formuleren van passend onderwijs als eis aan alle scholen en schoolbesturen.
Passend onderwijs is echter geen inclusief onderwijs waarbij alle scholen alle kinderen inclusief alle hulpvragen moeten kunnen opvangen. Onze school kijkt binnen haar mogelijkheden welke kinderen er opgevangen kunnen worden. Daartoe is op school een diversiteitoverzicht opgesteld waarmee snel gekeken kan worden hoeveel kinderen met welke ondersteuningsvraag in welke groep zitten. Dit telkens geactualiseerde document geeft ons houvast in het bepalen of we kinderen met een specifieke vraag wel of niet in een groep kunnen plaatsen. Ook expertise van de betreffende groepsleerkracht speelt hierbij een belangrijke rol. Het schoolbestuur is samen met de andere schoolbesturen binnen het samenwerkingsverband overigens wel verplicht adequate zorg te bieden aan alle leerlingen die aangemeld worden. Deze zorgplicht impliceert dat scholen en schoolbestuur samen naar adequate oplossingen moeten zoeken opdat er geen kinderen thuis zitten. Voor financiering van passend onderwijs zie hoofdstuk begroting en financiën blz. 33
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 8
Het zorgprofiel waar wij als school achterstaan is brede zorg voor het individuele kind. Dat uit zich onder andere in het goed kunnen omgaan met kinderen met een leerbeperkingen of leerstoornissen , dan wel een gedragsproblemen of gedragsstoornissen. Wij kiezen dus niet voor één speciaal zorg arrangement. Ontwikkeling HGW/OGW Een nieuwe ontwikkeling is het handelingsgericht denken, onderzoeken en begeleiden. Voorheen was veel onderzoek gericht op het bepalen van tekortkomingen, problemen etc, tegenwoordig is het onderzoek, en dus ook de begeleiding meer gericht op hoe te begeleiden. We gaan uit van de sterke punten van het kind. We brengen dat in kaart door de stimulerende en belemmerende factoren in beeld te brengen, waardoor we de onderwijsbehoefte kunnen bepalen 4.4.
De tweede ontwikkeling is opbrengstgericht werken. Uitgangspunt daarbij is steeds het stellen van haalbare, concrete en verifieerbare doelen. Welke kennis en vaardigheden kan dit kind of deze groep kinderen aan het eind van een periode in vergelijking tot het begin van een periode. Om gericht te kunnen werken aan vergroten van kennis en vaardigheden hoort bij opbrengstgericht werken ook het denken in instructiegroepen en instructie niveaus. Bij ons op school was de instructiegroep al ingeburgerd, nieuw daarbij is dat binnen een instructiegroep uitgegaan wordt van vier niveaus. Daarvoor is nodig dat er met data gewerkt wordt. Niet alles is echter in data te vangen. Toch willen wij als school ook op het gebied van bijvoorbeeld samenwerken, zelfstandigheid en verantwoordelijkheid doelen stellen. Immers niet alleen rekenen, lezen en spelling zijn belangrijk. Om met deze nieuwe ontwikkelingen goed om te gaan wordt het team, de IB’er en de schoolleiding geschoold. Schoolleiding en IB volgden de cursus ontwikkelings gericht passend onderwijs. Het gehele team zal in de komende twee jaar geschoold worden gericht op de aanpak van data duiden, doelen stellen en doen. Kortweg aangeduid als de DDDD aanpak. Onderdeel van die scholing is ook het klassenmanagement. Immers alleen binnen een groep waar de organisatie goed op orde is, is het mogelijk vorm te geven aan OGW. Zie ook hoofdstuk Fout! Verwijzingsbron niet gevonden. blz 12 Een andere ontwikkeling is de invoering van meerdere functies in school. Naast de vroegere indeling, onderwijs ondersteunend personeel, groepsleerkracht, IB’er en schoolleiding worden daar aan toegevoegd specialisten voor onder andere taal, lezen, ICT, rekenen, gedrag en cultuur en kosmisch onderwijs. Bij ons hebben we specialisten op het gebied technisch lezen, ICT, meer en hoogbegaafden en KOO aangesteld. Meerdere collega’s volgden of volgen de opleiding Master Special Educational Needs. Rol van de ouders Binnen het onderwijs krijgen ouders ook een andere rol. Ouders zijn in toenemende mate mondige partners in het onderwijs en de opvoeding van de kinderen. Formeel heeft de school wel de eindverantwoordelijkheid voor het onderwijs, ouders willen die ontwikkeling echter heel nauwgezet volgen en deels begeleiden. Die nieuwe rol is soms wennen. Ouders hebben soms te hoge verwachtingen van hun kind enerzijds en van de mogelijkheden van de school en de leerkracht anderzijds. Communicatie over heldere verwachtingen wederzijds is daarbij essentieel. 4.5.
5. Basisondersteuning van de school Inleiding Passend onderwijs stelt eisen aan de basiskwaliteit van onze school. We noemen dat ‘basisondersteuning’. Een sterke basisondersteuning zorgt ervoor dat de middelen voor extra ondersteuning terechtkomen bij de kinderen die dat het hardst nodig hebben. Als we de kwaliteit van de basisondersteuning willen aangeven, komen we bij een aantal vragen uit. Hoe wordt het personeel ingezet? Wat is de kwaliteit van het team en wat vond de inspectie van onze kwaliteit? Hoe zorgen we dat de kwaliteit verbetert en op peil blijft? Welke specifieke know how hebben we in huis? Wat is ons aanbod voor lichte ondersteuning zoals een dyslexie-aanbod? 5.1.
5.2.
Inzet personeel
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 9
We kennen bij ons op school meerder functies. We beschrijven ze hieronder : 5.3. De interne begeleiding Een heel belangrijke spil van de zorgstructuur is de intern begeleider. Hieronder geven we haar taken weer aangesteld voor FTE 0,8892 De taken van de interne begeleiders zijn onder te brengen in drie gebieden: COÖRDINERENDE TAKEN • opstellen van procedures en richtlijnen; o.a. het opzetten en uitwerken van het LVS • organiseren van onderzoek en hulp; • bewaken van procedures en afspraken • plannen van activiteiten • voorbereiden en voorzitten van leerlingbesprekingen, groepsbesprekingen en ZAT • regelmatig overleg met directeur • dossiervorming en dossierbeheer • opstellen van de toetskalender • verzamelen van toetsgegevens en /of groepsoverzichten • coördineren van aanmelding en verwijzing van leerlingen voor interne zorg (remedial teacher, logopediste, motorisch remedial teacher, maatschappelijk werkster, psychologe) • bijwonen bijeenkomsten; onderhouden van contacten met andere interne begeleiders uit het werkverband • onderhouden van contacten met externe instanties • coördineren activiteiten m.b.t. schoolverlaters • coördineren van het terugplaatsen van leerlingen van het SBO naar het BAO BEGELEIDENDE TAKEN • collegiale consultatie; hulp en advies geven aan collega’s m.b.t. zorgleerlingen, didactische vragen e.d. wanneer daar behoefte aan is. • signaleert methode overstijgend. • diagnosticeert, remedieert en evalueert individuele leerlingen. • bespreekt de leerlingen o.a. binnen de RT groep en stelt, zo mogelijk samen met de RT.er en indien gewenst, samen met groepsleerkracht een individueel of groepshandelingsplan op. • indien gewenst, leerkrachten hulp bieden bij het maken van een groepsplan, of individueel Handelingsplan/ ontwikkelingsperspectief en groeidocument Zie hoofdstuk >>>>>> • leerkrachten ondersteunen bij het zoeken van remediërend materiaal / wegwijs maken in de orthotheek • observeren van klassensituaties • informeren van leerkrachten en directie • coachen van leerkrachten • onderhouden van contacten met ouders INNOVERENDE TAKEN • kennisoverdracht bij inhoudelijke vergaderingen • analyseren van de zorgverbreding; uitwerken van didactische leerlijnen n.a.v. toetsresultaten en gegevens afkomstig uit groeps- en leerlingbesprekingen, plannen/ ideeën terugkoppelen naar het team • evalueren van de zorgverbreding • motiveren van leerkrachten • initiatieven nemen in innovatieve veranderingen m.b.t. het didactisch en sociaal-emotioneel functioneren van de leerlingen binnen de school
De remedial teacher Bij ons op school zijn RT’ers aangesteld voor werktijd factor 0.6 en 0.2 en 0,1 • Remedial teacher (RT), verricht werkzaamheden met individuele of groepjes leerlingen. Werkzaamheden vinden zowel binnen als buiten de groep plaats. Alle aanmeldingen lopen via de interne begeleiders. • Signaleert methode overstijgend. (indien nodig) • Diagnosticeert, remedieert en evalueert individuele leerlingen. • RT, bespreken de aangemelde leerlingen met de interne begeleider en stelt, zo mogelijk samen met de leerkracht en indien gewenst, samen met interne begeleider een individueel of 5.4.
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 10
groepshandelingsplan op. • RT, geeft een kopie van het handelingsplan aan de leerkracht en aan de interne begeleider. • RT, draagt zorg voor de evaluatie van de handelingsplannen. • RT, heeft regelmatig een voortgangsoverleg met de interne begeleider. • RT, geeft indien nodig ouders schriftelijk bericht wanneer de speciale begeleiding start, waaraan gewerkt zal worden en wanneer geëvalueerd wordt. Hij/zij geeft ouders een kopie van het handelingsplan indien nodig. • Ouders kunnen op rapportavonden een gesprek aanvragen met de RT. • Nieuwe leerlingen worden gescreend door I.B.er of RT.er. Dit wordt besproken binnen de RT groep, waarna wordt bepaald welke kinderen speciale begeleiding nodig hebben. De groepsleerkracht • De leerkracht is verantwoordelijk voor het stimuleren en begeleiden van de didactische en sociaalemotionele ontwikkeling van alle leerlingen in zijn groep en gaat er van uit dat leerlingen verschillende onderwijsbehoeften hebben. De taak van de leerkracht is om zo goed mogelijk aan deze behoeften tegemoet te komen. • De leerkracht is bekend met het interne zorgsysteem van de school. • De leerkracht maakt een jaarplan. • De leerkracht neemt de methodegebonden toetsen af en kijkt ze na. • De leerkracht maakt een groepsoverzicht. • De leerkracht geeft toetsinformatie door aan de interne begeleiders. • De leerkracht legt schriftelijk verslag van de vorderingen van de leerlingen in het leerlingvolgsysteem. • De leerkracht signaleert, observeert en interpreteert de toetsgegevens, indien gewenst, samen met de interne begeleiders en stelt een groeps- of individeel handelingsplan op. • De leerkracht bereidt groepsbesprekingen voor d.m.v. het invullen van het groepsbespreekformulier. • De leerkracht bereidt leerlingbesprekingen voor d.m.v. het invullen van logvellen. • De leerkracht meldt zorgleerlingen aan bij de interne begeleiders voor nader overleg. • De leerkracht onderhoudt regelmatig contact met ouders van alle leerlingen in de groep en draagt zorg voor rapportage. • De leerkracht draagt bij aan innovaties en ontwikkelingen binnen de school. 6 • De leerkracht dient op de hoogte te blijven van recente ontwikkelingen op het gebied van zorg en / of leerlingproblematiek. 5.5.
Andere leerkrachten die kinderen begeleiden. In onze school zijn meerdere leerkrachten extra opgeleid aangezien zij een opleiding master Special Educational Needs hebben gevolgd. Een leerkracht begeleidt een ochtend leerlingen specifiek met spelling problemen in de bovenbouw. Er is een middag beschikbaar voor het begeleiden van leerlingen die meer aankunnen. 5.6.
Typering basiskwaliteit van het team We kunnen leerkrachten in drie categorieën indelen: 1. Basis bekwaam 2. Vakbekwaam 3. excellent 5.7.
In de gesprekscyclus personeelsbeleid komt deze onderverdeling ook terug. Zowel bij de functioneringsgesprekken als bij de beoordelingsgesprekken wordt bekeken op welk onderdeel op welke manier een leerkracht functioneert. Leerkrachten die op zeer veel essentiële terreinen excellent functioneren komen in aanmerking voor een benoeming in een hogere loonschaal LB in plaats van LA. Jonge startende leerkrachten functioneren meest op vakbekwaam. Het is echter het streven, onder andere op het terrein van leerlingzorg zo snel mogelijk vakbekwaam te zijn. Die ontwikkeling maakt deel uit van het persoonlijk ontwikkelings plan van iedere leerkracht.
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 11
5.8.
Informatie uit een recent inspectiebezoek of verbetertraject
De rijksinspectie heeft in augustus 2014 de school bezocht. De school heeft het basis toezicht arrangement. Op het gebied van het volgen van leerlingen op een gelijksoortige valide manier kon de inspectie geen voldoende geven. Reden voor school om dat nogmaals in de komende jaren onder de loep te nemen. 5.9.
Bewaken van de kwaliteit te houden
De school reflecteert voortdurend over de behaalde en de gewenste kwaliteit van leerlingzorg. We doen dat aan de hand van de kwaliteitskaarten WMKMO (werken met kwaliteitskaarten Montessori onderwijs) en aan de hand van evaluaties van de opbrengst van de groeps en leerling besprekingen. 5.10.
Specialismen in het team (overzicht)
Meerdere leerkrachten hebben diverse cursussen gevolgd in het begeleiden van leerlingen. Autisme (kenmerken)Cursus meerdere leerkrachten hebben cursus gevolgd bij autisme centrum Amsterdam Dyslexie Cursus middag bij Regionaal Instituut Dyslexie RID schoolleiding en IB’er Ook een Cursus Sprint (dyslexie software) door een bovenbouw leerkracht. Dyscalculie is ontwikkelpunt. Nog geen cursus gevolgd Sociale vaardigheden/weerbaarheid Alle leerkrachten volgen of volgden opleiding kanjertraining Gedragsproblematiek o.a. via Kanjertraining en bovenbouw werkt mee aan het vrienden project, een cursus faalangst reductie voor oudere leerlingen vanuit Punt P Werkhouding. Geen specialisten, maar wel terugkerend onderwerp in team en bouwvergadering. Meer- en hoogbegaafdheid een leerkracht specialiseert zich hierop. Zij heeft o.a. de opleiding IB gevolgd emt extra aandacht voor dit onderwerp Nederlands tweede taal. Dat is in ontwikkeling en het aantal leerlingen met Nederlands als tweede taal is stijgend. Reden om daar extra aandacht aan te geven met name in de onderbouw.
6. Zorgstructuur. Wolkjesschema In onderstaand schema geven we aan hoe signalering, remediëren en evalueren schematisch loopt. Het schema start onderaan bij de groepsbespreking en leerling-bespreking. Dit gesprek tussen de internbegeleider en de leerkracht, waarbij de leerkracht feitelijk expert is vanwege het dagelijkse werken met de kinderen en vanwege de kennis vergaard uit toetsen en het gestandaardiseerde observatie instrument zien, bepaalt welke zorg een kind wanneer kan krijgen. Het feedback wolkje is hierbij essentieel. Vaak helpt de IB’er de groepsleerkracht weer verder op weg. 6.1.
Soms kan het zijn dat de leerkracht samen met de IB’er bepaalt dat er extra ondersteuning nodig is. Er is daarom een pijl getekend naar rechts, richting ondersteuning door RT, dan wel dat er extra middelen aangevraagd moeten worden. Nu via LGF leerling gebonden financiering, dan wel na 01-08-2014 bij het samenwerkingsverband. Evaluatie van de geboden zorg gebeurt met de IB’er. Ouders worden ingelicht, pijl naar beneden. Indien er sprake is van het aanvragen van rugzak middelen, LGF hebben de ouders formeel de rol van aanvragers. Pijl naar boven. IB stelt directie op de hoogte van het geheel van leerlingzorg activiteiten. Pijl naar boven van IB naar directie. Directie heeft weer formeel contact met samenwerkingsverband Passend onderwijs en de begeleider Passend onderwijs vanuit het schoolbestuur. IB en directie nemen beide deel aan het zorgadvies team waarbij ook een vertegenwoordiging van leerplicht, GGD en schoolbegeleidingsdienst aanwezig is.
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 12
Bestuur Z.
samenwerkingsver
OKA BPO
afstemming A.
Dir.
verslag; evaluatie
T.
I.B.
Z. G. L.
evaluatie roosters
feedback/forward
L.
RT
ZLL kort
ZLL lang
LGF
evaluatie H.P.; G.H.P.
B.
ouders
leerkracht: toetsen, Zien
Groep- Leerling bespreking A.B.
= ambulant begeleider
H.P.
= handelingsplan
G.H.P.
= groepshandelingsplan
G.L.L.B.
= groepsleerlingbespreking
H.G.W.
= handelingsgericht werken
I.B.
= interne begeleiding
L.G.F.
= leerling gebonden financiering
R.T.
= remedial teaching
B.P.O.
= begeleider passend onderwijs
O.K.A.
=ouder kind adviseur
Z.A.T.
= zorg advies team
ABC
= orthopedagoog school begeleidingsdienst
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 13
Signaleren van de juiste ondersteuningsbehoefte bij onze leerlingen. Om zo goed mogelijk aan te kunnen sluiten bij het ontwikkelingsniveau van onze kinderen is het van belang om gebruik te maken van de juiste wijze van signaleren en registreren. 6.2.
Op systematische wijze registreren we wat een kind doet, welke vorderingen het maakt en welk niveau het bereikt heeft. De vorderingen worden vooral bekeken in het licht van de eigen ontwikkeling van het kind. Daarbij kijken we zowel naar het didactisch als het sociaal-emotionele functioneren van het kind op individueel en op groepsniveau Bij onze observatie maken we gebruik van de volgende resultaten; Zowel materiaal- als methode gericht. De resultaten van het LVS behorend bij CITO en ParnasSys ZIEN voor de ontwikkeling van de sociale competenties op groep- en schoolniveau. Testen door zowel in- als externe ondersteuners… Om op die manier een zo compleet mogelijk beeld van het kind te krijgen en antwoord te vinden op de volgende vragen; Wat zijn de sterke factoren binnen het kind? Waar heeft het moeite mee? Wat betekent dat voor ons handelen? Onderstaand schema geeft de evaluatieve cyclus weer
H-OGW in relatie tot het groepsplan In hoofdstuk 4.4 is al iets gezegd over de ontwikkeling van het Handeling- en Opbrengst gericht werken op de Anne Frankschool. 6.3.
De nadruk is daarbij meer komen liggen op hoe te begeleiden, waarbij we uitgaan van de sterke punten van het kind. Ook het Opbrengstgericht werken, waarbij het uitgangspunt steeds is het stellen van haalbare, concrete en verifieerbare doelen maakt steeds meer deel uit van onze leerling- groep- en teambesprekingen. Het groepsplan is het document waarin we gericht beschrijven welke leerlingen op welk niveau instructie ontvangen, gericht op hun mogelijkheden en rekening houdend met de ambitie die wij voor het betreffende kind hebben.
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 14
Om gericht te kunnen werken aan vergroten van kennis en vaardigheden hoort bij opbrengstgericht werken ook het denken in instructiegroepen en instructie niveaus. Wij hanteren de volgende niveaus: basis, verdiept, intensief en zeer intensief, waarbij wij uitgaan van een basisinstructie voor alle kinderen op dat betreffende vakgebied. Het mag duidelijk zijn dat het groepsplan geen statisch document moet zijn, maar dat de ontwikkeling van het kind daarin steeds meer zichtbaar moet worden. Dit betekent dat instructieniveaus kunnen veranderen al naar gelang hetgeen de leerkracht observeert en registreert. In de groepsbespreking worden de gegevens uit het LOVS gekoppeld aan de observatie- en registratiegegevens van de leerkracht, zodat duidelijk wordt welke instructiebehoefte het kind heeft (groepsplan), afhankelijk van het instructieniveau en zorgvraag zo nodig beschreven in een HP. Vervolgens wordt in overleg tussen directie/IB/RT besproken voor welke kinderen extra ondersteuning gegeven moet worden, beschreven in een HP. Mocht een leerling door die achterstand op één of meerdere vakgebieden het verwachte uitstroomniveau niet behalen wordt een OP opgesteld. Basisstramien van een groepsplan. Groep Vak Periode Wie leerjaar gebied Instructieniveau Leerling VDS én niveau waarde Ambitie Beschrijving niveau onderwijsleerproces verdiept LK RT/ IB basis LK intensief LK RT/ IB Zeer LK intensief RT/ IB VDS= vaardigheidsscore / niveau waarden LK= leerkracht RT= Remedial teacher IB= Internbegeleider
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 15
Toetsen LVS / testen /ZIEN observatie/registratie Toetsen geven aan wat een kind op het moment van toetsen weet of kan. 6.4.
Testen geven aan wat de mogelijkheden van een kind zijn en mogen uitsluitend afgenomen worden door een erkende orthopedagoog/psycholoog met testbevoegdheid. Testen doen wij in overleg met ouders en vooral om als school zo goed mogelijk aan te kunnen sluiten bij de mogelijkheden van het kind. De toetskalender geeft duidelijk weer hoe wij onze methode onafhankelijke toetsen gebruiken, waarbij wij ons richten op de afspraken zoals die gelden binnen ons bestuur (OoadA) maar tevens kijken naar onze eigen school specifieke ontwikkeling. Weten wat onze leerlingen al beheersen en aan kunnen is belangrijk, daarom hanteren wij het CITO leerlingvolgsysteem (LOVS). Daarnaast maken wij, zo nodig, gebruik van extra toetsen om het specifieke leerling functioneren in kaart te brengen. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat wij in de onderbouw CITO Taal en Rekenen bij onze risicoleerlingen zowel in de midden als eindperiode afnemen. De gegevens voortkomend uit bijv. de CPS toets dienen dan om te signaleren welke ondersteuningsbehoeften onze toekomstige 3e groepsleerlingen vragen, zodat het leerkracht handelen daarop afgestemd kan worden. Om het handelen van de leerkracht zo goed mogelijk af te stemmen op de instructiebehoeften van onze leerlingen maken wij gebruik van een groepsbespreking (2 x per jaar) die is gekoppeld aan onze toets kalender, waarbij wij de uitgangspunten van het Opbrengst Gericht Werken hanteren. In deze groepsbespreking kijken wij per vakgebied naar de instructiebehoeften van onze leerlingen, (zie schema OGW) en stemmen wij het onderwijsleerproces daar zoveel mogelijk op af. Middels dit volgen proberen wij in kaart te brengen waar onze leerlingen de doelen (ambitie) niet halen, zodat wij het leerstofaanbod/ondersteuning daarop kunnen richten. Dat kan ook betekenen dat wij verder moeten kijken dan wat de toetsen uit ons LOVS in kaart brengen. IB/RT maakt hiervoor gebruik van verschillende toets materialen o.a. aanwezig binnen onze orthotheek. Het kan echter ook zo zijn dat we de hulp inroepen van externen die zowel binnen als buiten onze school werkzaam zijn. Te denken valt o.a. aan de Leeskliniek, het ABC, het RID etc. (zie hiervoor hoofdstuk 6.5 Middelen voor overlegstructuur) Voor de ontwikkeling van de sociale competenties op groep- en schoolniveau maken wij gebruik van ZIEN een pedagogisch expert- systeem dat de voorwaarden om tot leren te komen en het sociaal functioneren van kinderen in kaart brengt. Dat gebeurt zowel op individueel als op groepsniveau. Wanneer daar aanleiding toe is, geeft het programma indicaties voor hulp. Door deze indicatie-uitspraken te wegen bepaalt de leerkracht de ingang waardoor de leerling versterkt kan worden. ZIEN! geeft vervolgens doelen waaraan gewerkt wordt om de sociaal emotionele vorming te versterken. De wijze waarop deze doelen kunnen worden bereikt is te vinden in het uitgebreide arsenaal van handelingssuggesties, die voor de gebruiker voorgeselecteerd worden. Dat wij naast de hier beschreven middelen om onze kinderen te volgen ook en vooral gebruik maken van het vermogen tot observeren en registreren bij onze leerkrachten mag duidelijk zijn. Onderstaand schema handelingsgericht werken geeft de stappen weer die wij nemen
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 16
• Evalueren groepsplan en verzamelen leerling gegevens in groepsoverzicht mbv Parnassys
• Uitvoeren van het groepsplan
realiseren en vastleggen in Zien en LOVS
Waarnemen observeren
Begrijpen Plannen Doelgericht onderwijs aanbod • Opstellen groepsplan • Clusteren van leerlingen met vergelijkbare ondersteuningsbehoefte
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Analyse van groepsoverzichten uit P en na.v. groepsbespreking leerling bespreking
• Benoemen van leerlingen met specifieke ondersteuningsbehoeften
Pagina 17
Weergave Toetskalender (zie Bijlage 5 toetskalender )
6.5.
Middelen voor overlegstructuur;
Intern IB/LK
Groep- en leerling-bespreking
IB/RT
Concreet overleg over in- en opzet van ondersteuningsbehoeften van leerlingen. Onderwijsleeraanpak van de verschillende vakgebieden bouwspecifiek ontwikkelen.
IB/Taalleescoördinator
Interpreteren van de toetsresultaten uit het LOVS, vaststellen van signalering en afstemmen.
IB/MT
Afstemming zoeken voor inzetten op al en nog te bepalen beleid gezien in het licht van HOGW.
IB/Taakgroepen
Concreet vorm geven van plannen benoemd in Schoolplan in relatie tot H-OGW.
IB/Bouwoverleg
Terugkoppeling en draagvlak peilen, naast het in gang zetten van ontwikkelingen.
IB/Teamoverleg
Vergaderingen en studiedagen koppelen aan in gang gezette ontwikkelingen (o.a. voorbereid in de verschillende taakgroepen).
Extern (binnen school) Middelen voor overlegstructuur; ABC orthopedagoog
Ouder kind adviseur en
ZAT
ZAT
Begeleider Passend onderwijs
ouders
Individueel begeleidingstraject n.a.v. observatiegegevens en leerlingbespreking.
ouders
LK, IB
LK, IB
GGD Ouder Kind team
Individueel onderzoek n.a.v. LOVS, observatiegegevens en leerlingbespreking.
Onderzoek en terugkoppeling onderzoeksgegevens 5- en 10 jarigen
LK, IB
Individueel begeleidingstraject n.a.v. LOVS en leerling-bespreking.
ouders
ZAT
Verpleegkundige Leerplichtambtenaar Focus op leren
ZAT
LK, IB LK, IB Bascule
Behandelingstraject n.a.v. promotieonderzoek
ouders LK, IB
Extern (buiten school) School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 18
Middelen voor overlegstructuur; Wijkgerichte Samenwerking
Overleg buurtscholen m.b.t. ontwikkelingen aangaande Passend Onderwijs, uitwisseling expertise.
Dir IB
OKT
Opvoedingsondersteuning, advies en begeleiding en verwijzing
ouders IB
GGD
Individueel onderzoek en begeleidingstraject (kind/leerkracht/ouders) n.a.v. observatiegegevens en leerlingbespreking.
ouders
Individueel onderzoek n.a.v. leerling-bespreking en observatiegegevens.
ouders
Verpleegkundige GGD schoolarts Leerplichtambtenaar
LK, IB
LK, IB Individueel onderzoek n.a.v. ZAT, leerling-bespreking en observatiegegevens.
ouders
Advies m.b.t. Jeugdzorg, verzuim.
IB
LK, IB
Dir ABC-Praktijk
Individueel onderzoek n.a.v. LOVS observatiegegevens en leerling-bespreking.
orthopedagoog
ouders LK, IB
Advies ABC-Praktijk
OKA Samenwerkingsverband en adviseur passend onderwijs OOADA
Individueel begeleidingstraject n.a.v. observatiegegevens en leerling-bespreking.
ouders LK, IB
Advies Verwijzing Indicatie en advies aanvraag met betrekking tot onderwijs behoefte van een leerling
IB en dir.
IB RID
IWAL
GGZ in Geest
Individueel begeleidingstraject n.a.v. LOVS en leerlingbespreking.
ouders
Individueel begeleidingstraject n.a.v. LOVS en leerlingbespreking.
ouders
Individueel onderzoek en zo nodig behandelingstraject n.a.v. LOVS, observatiegegevens en leerling-bespreking.
ouders
LK, IB
LK, IB
LK, IB Bascule
UVA- minds
Individueel onderzoek en zo nodig behandelingstraject n.a.v. LOVS, observatiegegevens en leerling-bespreking.
ouders
Individueel onderzoek en zo nodig behandelingstraject n.a.v. LOVS, observatiegegevens en leerling-bespreking.
ouders
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
LK, IB
LK, IB
Pagina 19
6.6. Onderwijs arrangementen In onze school zijn de volgende onderwijs arrangementen gekoppeld aan kinderen te onderscheiden:
OO Arrangement
In de groep
G
SG
Subgroep in school
Individueel in school
Individueel buiten school
I
Focus op Leren
3 tot 4 leerlingen
RT voor individueel, groepjes en rugzakken
12
7
RT voor meer en hoogbegaafden en rugzakken
6
6
RID ea.
20
6.7. Overzicht van de uren binnen de Externe ondersteuning In onze school zijn de volgende onderwijs arrangementen in uren te onderscheiden:
Aanbieders externe ondersteuning / omvang in uren per jaar
Directe ondersteuning
G
SG
Focus op leren
Totaal
I 160
Begeleider passend onderwijs
120
Ambulant begeleiders
80
OKA
240
Day a week Vriendenproject Punt P/ GGD
Indirecte ondersteuning
320 120
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 20
6.8.
Aantallen kinderen per groep (diversiteitsoverzicht)
Groepen
OB A
OB B
OB C
OB D
OB E
MB A
MB B
MB C
MB D
MB E
BB A
BB B
BB C
BB D
Totaal aantal per groep per??
20
21
21
21
21
25
26
25
25
25
29
28
28
29
17
19
18
19
18
22
23
23
21
21
25
24
23
27
30 0
Leergebieden
0
1
1
1
1
1
2
0
2
2
0
1
1
1
14
Werkhouding
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
0
0
0
3
Gedrag
2
0
1
1
1
2
0
2
2
2
2
2
4
1
17
Thuissituatie
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
1
Fysiek?
0
1
1
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
3
1.
Leerlinge n zonder noemens waardige probleme n
2.
Leerlinge n met speciale onderwij s vraag
3.
Leerlinge n met een SBO indicatie
Beschikking
1
1
Handhavingstraje ct Leerlingen met een OPP
4.
0
2
2
1
2
1
2 10
Leerlinge n met een SO indicatie / rugzak
Cluster 1 Cluster 2
1
1
Cluster 3 Cluster 4
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
2 1
1 1
1
Pagina 21
6.9. Routeschema: wie doet wat: Fase 1: Vroeg signaleren De route begint al voordat het kind op school komt. Dan al moet er zicht zijn op bijzondere ondersteuningsbehoeftes. Eventueel aangevuld vanuit het VVE traject. Als een kind ingeloot of automatisch geplaatst wordt in het kader van het toelatingsbeleid moet de school direct na die loting intakegesprekken voeren om zo te kijken of er voor een kind bijzondere ondersteuning nodig is. Als het kind een bepaalde ondersteuning nodig heeft en de school het niet kan bieden, zoekt de school samen met het bestuur naar een alternatief binnen de stichting. En als het binnen de stichting niet lukt, wordt er bij andere stichtingen aangeklopt. Als men verwacht dat het kind in eerste instantie beter kan starten in het speciaal onderwijs, wordt de onderwijsadviseur van het samenwerkingsverband ingeschakeld. Het komt voor dat ouders niet alles vertellen tijdens de intake en problemen al snel zichtbaar worden vanaf de eerste schooldag. In dat geval trekken leerkracht en intern begeleider meteen aan de bel bij de adviseur passend onderwijs. Gezamenlijk wordt dan met ouders gekeken wat er moet gebeuren om tot de juiste begeleiding te komen.
Fase 2: Leerkracht geeft ondersteuning op maat Als het kind eenmaal op school zit, zal de leerkracht zorgen voor een passend aanbod in de klas op basis van eigen vaardigheid en overleg met andere collega’s. De leerkracht beschrijft de organisatie van de ondersteuning in een groepsplan en soms in een individueel plan. De leerkracht blijft altijd verantwoordelijk voor het kind in het verdere proces en neemt het initiatief voor de te zetten stappen. Er zijn drie geplande oudergesprekken per jaar waarin de ontwikkeling van het kind wordt besproken. Tussentijds kan dat ook als het nodig is, en zeker als de leerkracht over een specifieke aanpak wil spreken. Fase 3. De leerkracht heeft advies nodig De leerkracht geeft bij de intern begeleider aan dat ondanks allerlei pogingen de gewenste ontwikkeling achter blijft. Er wordt een overleg gepland met de ouder(s). De intern begeleider, ouder(s) en leerkracht stellen in een gesprek vast wat er nodig is om de juiste ondersteuning te kunnen bieden. De leerkracht kan het initiatief nemen om de ontwikkeling van een kind aan te kaarten, maar het initiatief kan ook door de intern begeleider genomen worden tijdens een groepsbespreking of observatie. Ook ouders kunnen dat initiatief nemen. Hoe het ook zij, de leerkracht blijft verantwoordelijk voor het zoeken naar de juiste ondersteuning van het kind en het contact met de ouder(s). De aanpak wordt opgenomen in het groepsplan en soms in een individueel plan. Afhankelijk van de situatie is het mogelijk om in deze fase te starten met het groeidocument, maar dat is in deze fase nog niet verplicht. Fase 4. Ondersteuningsteam bijeen, start groeidocument Als fase 3 onvoldoende effect heeft, roept de intern begeleider een ondersteuningsteam bijeen. In het ondersteuningsteam zitten in ieder geval de schooldirecteur, intern begeleider, betrokken leerkracht, relevante deskundige(n) en de ouder(s). De schooldirecteur kan per situatie vaststellen wie nog meer aansluiten bij het ondersteuningsteam. Zo maakt de directeur een inschatting of de adviseur passend onderwijs ingeschakeld moet worden. Dat heeft vooral te maken met de complexiteit van de ondersteuningsbehoefte en de wijze waarop het contact met ouders verloopt. Als dat contact stroef of slecht verloopt, is het aan te raden om de adviseur passend onderwijs te betrekken. Verder kunnen nog aanschuiven: de begeleider passend onderwijs (BPO), een schoolpsycholoog, schoolarts, jeugdzorg, leerplicht, specialisten uit het speciaal (basis)onderwijs, schoolmaatschappelijk werk, wijkagent. Een nieuwe stedelijke functie is die van ouder en kindadviseur. Deze persoon is voor de school degene die de hulpverlening coördineert als de thuissituatie om aandacht vraagt of zorgelijk is. De ouder- en kindadviseur kan ook een rol spelen in het ondersteuningsteam van onze school. Het ondersteuningsteam blikt terug op voorgaande fasen in de ondersteuningsroute. Van daaruit wordt bekeken welke stappen gezet moeten worden en wie daarin wat doet. Dit is dus ook de fase waarin school verplicht is te starten met het groeidocument. Voorgaande plannen worden in het groeidocument opgenomen.
Als het ondersteuningsteam over voldoende informatie omtrent de onderwijsbehoefte beschikt, stelt het ondersteuningsteam vast: School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 22
a) of de school het kind zou moeten kunnen begeleiden b) of er nog andere mogelijkheden zijn voor in de klas; c) of extra ondersteuning aan de orde is. Ondersteuning die uit deze fase voortvloeit, kunnen we achteraf als “extra ondersteuning” verantwoorden, tenzij het ondersteuningsteam constateert dat bepaalde interventies in de voorgaande fasen niet zijn benut. Als extra ondersteuning nodig is, wordt bekeken welke arrangementen de school heeft en welke arrangement voldoet aan de onderwijsbehoefte van het kind. De uitvoering en bijstelling van het groeidocument kan alleen met toestemming van de ouders starten. Ook tijdens de uitvoering worden ouders nauw betrokken. Als er onvoldoende zicht is op de onderwijsbehoefte, zal het ondersteuningsteam het voorstel doen om een onderzoek te laten doen dat leidt tot een handelingsgerichte diagnose. De directeur kan hiertoe besluiten na instemming van de ouders. Als er sprake is van een onhoudbare situatie door het gedrag van het kind en er veel onduidelijkheid is over de onderwijsbehoefte, zal gebruik worden gemaakt van een stedelijke time out voorziening (observatieplaats). Van daaruit wordt dan bekeken wat er in het belang van het kind verder moet gebeuren. Fase 5. Overplaatsing naar een andere school Het kan zijn dat de ondersteuning in de klas aangevuld met extra ondersteuning niet voldoende is waardoor de ontwikkeling van het kind in gevaar komt. Als de juiste ondersteuning niet geboden kan worden, zal de onderwijsadviseur van het samenwerkingsverband om advies worden gevraagd. Dat kan alleen met een groeidocument waaruit blijkt dat de voorgaande fasen zijn doorlopen en er dus van alles is geprobeerd. In deze fase moet de directeur de adviseur passend onderwijs betrekken. Ook ouders hebben hun deel van het groeidocument ingevuld. Als ouders dat niet willen doen, dan kan school besluiten om een onvolledig groeidocument naar de onderwijsadviseur te sturen. Er kunnen ook omstandigheden zijn waardoor die overplaatsing met grote spoed moet plaatsvinden. In dat geval wordt de noodprocedure gestart door een aanvraag te doen bij de stedelijke coördinator noodprocedure. Deze coördinator heeft de mogelijkheden om een spoedplaatsing te realiseren.
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 23
Groep 8 Bepalen type VO mbv LOVS observatie en overleg met IB / directie MT. Volgen kernprocedure
Groep 7 Entree toets Groeps leerlingbespreking Toetsen, observeren Sociaal emotioneel volgen
Groep 6 Start bovenbouw Groeps leerlingbespreking Toetsen, observeren Sociaal emotioneel volgen
Start
Intake met leerkracht en directie met zicht op alle ontwikkelingsgeb ieden Spraak taal Ruimtelijke oriëntatie en begrippen Soociaal emotionele ontwikkeling en motoriek en overdracht vanuit VVE
Groep 1 Behoefte van kinderen in kaart brengen mbv observeren Groeps en leerling bespreking Spraak taal Ruimtelijke oriëntatie en begrippen Soociaal emotionele ontwikkeling en motoriek volgen. Evt aanmelden voor logopedie / Fysiotherapie via GGD of huisarts
Groep 2 Mbv toetsen didactisch in kaart brengen ontwikkeling Bepalen verlengen of versnellen iom ouders met name voor herfst kinderen, geboren in juli t/m december Verdiept onderzoek bij uitvallers op toetsen of bij opvallend gedrag bij alle ontwikkelingsgebieden.
Groep 3 start middenbouw Groeps leerlingbespreking gekoppeld aan LOVS en, observeren Sociaal emotioneel volgen met Zien Start leesproces Herfstsignalering Risico leerlingen meteen extra begeleiden bij proces van aanvankelijk lezen door leerkracht en eventueel 1e HP. RT inzet indien nodig iom IB en directie Onderzoek door externen indien nodig Volgen dyslexie protocol Risico leerlingen ondersteuning bieden, passend bij hun ontwikkelingsvraag en eventueel start groeidocument
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Groep 4 Groeps leerlingbespreking gekoppeld aan het LOVS en observatie Toetsen, observeren Sociaal emotioneel volgen In kaart brengen extra ondersteunings-behoefte mbv collegiale consultatie observatie door IB RT Verwijzen dyslexie voor behandeling
Groep 5 Groeps leerlingbespreking Toetsen, observeren Sociaal emotioneel volgen Bepalen overstap naar bovenbouw Instructie Aan de hand van groepsplan inzetten op juiste instructie behoefte al of niet met een HP of HP+ Evt Start eind groep 5 met leerlingen met een ontwikkelings-perspectief
HP voor leerlingen met specifieke onderwijs vragen. Zowel voor leerlingen met een vertraagde, dan wel een versnelde ontwikkeling
Pagina 24
Eind groep 7 geven van eerste voorlopig advies VO (schot voor de boeg) Signaleren leerlingen voor capaciteiten en leerachterstanden toets CAP/LAT ivm aanvragen leerweg ondersteuning op het voortgezet onderwijs.
Groepsbespreking / leerling-bespreking Aansluitend op de groepsbespreking volgt de leerling-bespreking (2 x per jaar) waarin alle leerlingen individueel besproken worden door de leerkracht en IB-er. Vanuit deze leerling-bespreking ontstaat een actielijst waarin beschreven staat welke actie er, en door wie, genomen moet worden voor leerlingen met een aanvullende hulpvraag . Te denken valt aan observaties, aanvullend didactisch onderzoek door IB/RT, of een andere hulpvraag aan in- en externen binnen en buiten school, altijd in goed overleg met ouders, leerkracht en andere betrokkenen. 6.10.
ZAT/OKT en SBD Eenmaal per zes weken is er op school een zogeheten zorg advies team ZAT. Deelnemers zijn de directie van de school, de intern begeleider, een psycholoog van de schoolbegeleidingsdienst ABC, de ouderkind adviseur vanuit het ouder kind team. Een leerplicht ambtenaar zo nodig, en de school verpleegkundige van de GGD. Doelstelling van dit overleg is vanuit een breed perspectief te kijken naar de ondersteuningsvraag en ondersteuningsbehoefte van het door de school aangemelde kind. Het is de bedoeling dat ook een ouder eventueel kan deelnemen aan het ZAT. De IB’er bereidt dit overleg voor en continueert en volgt de gemaakte afspraken . 6.11.
6.12. Leeskliniek, Focus op leren In school hebben we een bijzondere voorzieningen, de Leeskliniek, onderdeel van het lees- en spellingcentrum, voortgekomen uit het speciaal basisonderwijs.
Doelstelling van de Leeskliniek is het gedurende minimaal een half jaar en maximaal een jaar extra begeleiden van een leerling met lees- en/of spellingproblematiek waarbij sprake kan zijn van dyslexie, maar niet noodzakelijk. Voor de stappen bij dyslexie zie verder8.3dyslexie protocol. 6.13. Omgaan met leer- en/of gedragsstoornis Als school is het ons beleid om zoveel als het binnen onze mogelijkheid ligt, ook leerlingen met een meer complexe ondersteuningsbehoefte van goed onderwijs te voorzien. Bij leerlingen waar sprake is van een leer en/of gedragsstoornis werken wij nauw samen met ouders, behandelaars, ondersteuners e.a. en proberen wij af te stemmen met, en aan te sluiten op, voorgestelde behandelwijze in samenhang met de juiste onderwijsleeraanpak.
Het kan ook betekenen dat school en/of behandelaar van mening is dat een leerling het meest gebaat is bij het aanvragen van een onderwijs arrangement waarvoor school en betrokkenen een aanvraag indienden bij OOADA / samenwerkingsverband. Dit alle wordt beschreven in het groeidocument. Een document opgesteld door de leerkracht, de intern begeleider en de ouders, allen in nauw overleg. OP Ontwikkelingsperspectief (eigen leerlijn) Voor kinderen waarvan het de verwachting is dat zij niet op het niveau van groep 8, de school zullen verlaten stellen we een ontwikkelingsperspectief op. De school heeft een ontwikkelingsperspectief voor leerlingen waarvan: 6.14.
verwacht wordt dat zij de school zullen verlaten op het niveau van groep 7 of lager en al of niet met een onderwijs arrangement de school een uitstroom naar praktijkonderwijs of voortgezet speciaal onderwijs verwacht een wettelijk verplicht HP is verplicht overleg gevoerd is met externen en waarvan eventueel een IQ-onderzoek is
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 25
de kindkenmerken dominanter zijn dan school- of klaskenmerken
Het ontwikkelingsperspectief is een gepland aanbod met meetbare en verifieerbare doelen, gekoppeld aan een realistisch ambitieniveau met tussendoelen. Verlengen / versnellen Kinderen doen in principe 2 tot 2 ½ jaar over de onderbouw en 3 jaar over de middenbouw periode en 3 jaar over de bovenbouw. 6.15.
Het kan zijn dat kinderen afwijken van deze gemiddelden. Soms is het kind gebaat bij een verlenging in de desbetreffende bouw, soms komt dit kind juist in aanmerking voor versnellen. Het uitgangspunt om dit te bepalen is altijd de vraag beantwoorden, waar kan dit kind het best geholpen worden. Waar komt dit kind het beste tot zijn recht. Voor verlengen en versnellen is een apart protocol opgesteld Bijlage 3 regelingen verlengen versnellen Verwijzen; Mochten wij als school te maken krijgen met een zo complexe hulpvraag waarvoor wij niet de juiste ondersteuning en expertise in huis hebben, dan kan school overgaan tot verwijzen naar een school voor speciaal (basis)onderwijs. Argumenten voor een dergelijke verwijzing kunnen zijn: de kleinere groepen, een aangepast leerprogramma, meer structuur en de aanwezigheid van leerkrachten en andere deskundigen (zoals logopedisten en ergotherapeuten) die extra opgeleid zijn voor het begeleiden van kinderen die speciale zorg en aandacht nodig hebben. Voordat het komt tot een verwijzing naar een school voor (speciaal) basisonderwijs zijn drie stappen te nemen: 6.16.
De ouders en de school vragen samen advies aan bij het schoolbestuur OOADA en het samenwerkingsverband
Na een positief advies van het samenwerkingsverband krijgt de school een beschikking voor toelating voor het speciaal (basis)onderwijs
Na het ontvangen van de beschikking maken de ouders de keuze voor een bepaalde school voor speciaal (basis) onderwijs. De keuze is beperkt tot de scholen binnen het Samenwerkingsverband.
Toelating; Kinderen van 4 jaar worden bij ons geplaatst conform de regeling binnen ons bestuur. Kinderen die tijdens hun schoolloopbaan bij ons aangemeld worden, worden geplaatst conform de regeling toelating zij instromers. Kern van deze regeling is dat we kijken naar de volgende 5 factoren 6.17.
1. Woonachtig in het verzorgingsgebied 2. Overleg met de vorige school waaruit blijkt dat er geen zwaarwegende bezwaren zijn tegen verwisseling van school 3. Plek in de desbetreffende bouw 4. Mogelijkheid voor de school om een passend aanbod te hebben passend bij de ondersteuningsvraag van het kind 5. Een groep waar dit kind bij past wat betreft de samenstelling van de overige kinderen Indien deze voorwaarden allemaal positief beoordeeld worden plaatsen we dit kind
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 26
7. Onhoudbare situaties 7.1. Inleiding Per jaar kan er door het gedrag van een kind een onhoudbare situatie ontstaan. Het kind kan een gevaar voor zichzelf en de omgeving zijn en/of het onderwijs in de klas ernstig verstoren. Dit is een verdrietige situatie voor het kind en de ouder(s), maar het is ook bedreigend voor de andere kinderen en geeft de school een machteloos gevoel. Hoe extreem het gedrag ook is, het kind heeft er recht op om snel uit de situatie gehaald te worden en de begeleiding te krijgen die op dat moment nodig is. Voor iedereen is het belangrijk te weten hoe de school dan handelt. De scholen binnen onze stichting handelen volgens het volgende stappenplan. 7.2.
Stappenplan
1. De schooldirecteur neemt direct contact op met het schoolbestuur. De directeur haalt het kind tijdelijk uit de situatie waar de escalatie heeft plaatsgevonden. Schorsen is daarbij een mogelijkheid, maar het kind kan ook tijdelijk in een andere groep geplaatst worden. De tijd wordt dan gebruikt om de vervolgstappen te zetten. 2. De schooldirecteur arrangeert direct na het incident een overleg met ouder(s), leerkracht en intern begeleider, vertegenwoordiger van het bestuur om de onhoudbare situatie te bespreken en om met elkaar te bespreken welke stappen gezet kunnen gaan worden. Het kan zijn dat de oplossing binnen de eigen school wordt gevonden. Indien nodig wordt de leerplichtambtenaar betrokken. 3. Als duidelijk wordt dat de oplossing niet binnen de school gevonden kan worden, onderzoekt het bestuur of een andere school binnen de stichting de expertise heeft om het kind te begeleiden. Als dat zo is, zal het bestuur die overplaatsing coördineren. Eventueel wordt een tijdelijke oplossing georganiseerd. Het is de taak van de directeur om daar bekostiging voor te vinden. 4. Als het bestuur vaststelt dat het gedrag niet binnen het regulier onderwijs kan worden begeleid, zal de noodprocedure gestart worden. Dat betekent dat het kind met spoed in het speciaal onderwijs geplaatst kan worden. Het kan ook zijn dat het kind in eerste instantie geplaatst wordt op een observatieschool. Dit is een optie als er nog teveel onduidelijkheden zijn omtrent de onderwijsbehoefte van het kind. Op de observatieschool krijgt het kind onderwijs èn wordt het onderzocht. Daaruit kan volgen dat het kind geplaatst moet worden in het speciaal onderwijs of dat het kan terugkeren naar het gewone basisonderwijs. Dossiervorming Dossier vorming heeft bij ons op school twee vormen. Voor elk kind is een papieren dossier dat achter slot bewaard wordt in de werkruimte van de IB’er. Daarnaast maken we in toenemende mate gebruik van de dossiervorming in ParnasSys het digitale administratie en leerlingvolgsysteem op internet. ParnasSys is goed beveiligd met wachtwoorden. Ouders kunnen een deel van dit dossier inzien via het ouder portal. Ouders hebben recht op inzage in het totale dossier. Dit recht van inzage is echter altijd wel gekoppeld aan een mondelinge toelichting. Het dossier wordt nooit zonder toelichting verstrekt. 7.3.
8. Begeleiding in school 8.1. Pedagogisch handelen De school beschouwt een goed pedagogisch klimaat als een essentiële voorwaarde voor leren. We hebben heel duidelijk opvoedkundige uitgangspunten in de school gebaseerd op onderling respect en veiligheid. 8.2. Pedagogisch signaleren (ZIEN) De school gebruikt voor het signaleren van problemen in de sociaal emotionele ontwikkeling het expert systeem ZIEN. Eenmaal per jaar worden voor alle kinderen 28 stellingen beoordeeld. Aan de hand van de resultaten kan bepaald worden of er nauwkeuriger gekeken moet worden naar kinderen, dan wel of er voor het kind of een groepje kinderen extra aandacht nodig is voor de sociaal emotionele ontwikkeling. He systeem verwijst ook naar de door de school gebruikte kanjertraining.
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 27
Dyslexieprotocol Onze school maakt voor het signaleren van dyslexie heel nauwgezet gebruik van het protocol dyslexie zoals dat is beschreven door het Expertise centrum taal en vastgesteld is door de overheid. Zie Bijlage 1 Dyslexie protocol. 8.3.
Concreet houdt dat voor ons de volgende stappen in. 1. In de onderbouw in de leerjaren 1 en 2 wordt door de leerkracht aandacht besteed aan het proces van beginnende geletterdheid met aandacht voor de stappen zoals beschreven in het protocol. Hierbij wordt o.a. gebruik gemaakt van de Montessori materialen en materiaal dat aansluit op de gebruikte methodiek in de middenbouw. Daarnaast wordt het taalbewustzijn geobserveerd. 2. In de onderbouw wordt bij de leerlingen van groep 1 de rijmtoets van het CPS gedaan, daarnaast wordt bij die leerlingen die vanuit observatie opvallen de CITO Taal voor kleuters afgenomen. De E afname CITO Taal voor kleuters groep 1 is standaard. In groep 2 gelden dezelfde afspraken wat betreft voor de afname CITO Taal voor kleuters, daarnaast doen de leerlingen de toets Benoemsnelheid cijfers en letters uit het toetspakket beginnende geletterdheid van het CPS. 3. Kinderen die opvallen dan wel uitvallen op de toetsen worden besproken in de leerlingbespreking met de intern begeleider en worden aanvullend getoetst m.b.v. de analyse- en synthesetoets van het CPS. De hieruit voortkomende gegevens worden gebruikt voor een gerichte leesaanpak in groep 3. 4. In groep 3 starten alle kinderen met de methode Leeslijn, afhankelijk van hun instructiebehoefte volgen zij Leesweg, dan wel Leespad middels groepsinstructie op niveau. 5. Rond de herfstvakantie volgt de Herfstsignalering. Deze signalering behelst een aantal korte toetsjes gebaseerd op de Leeslijn. Uitvallende leerlingen worden besproken met LK, IB en RT en zo nodig verder in kaart gebracht met toetsmateriaal van CITO, het Pi- dictee en DTLAS.(Diagnostiek Technisch Lezen en Aanvankelijk Spellen) Deze leerlingen krijgen wekelijks extra instructie van de groepsleerkracht, naast de vaste instructie. 6. Medio jan/febr van groep 3 worden alle kinderen getoetst met behulp van de AVI toets en de drieminuten toetsen van het CITO. Wederom worden alle uitvallende kinderen besproken met de IB’er. Voor uitvallende kinderen wordt het eerste handelingsplan opgesteld. 7. Het handelingsplan wordt opgesteld in overleg met de IB’er / taal- leescoördinator en voor een deel uitgevoerd door een RT’er, i.v.m. eventuele vermoedens van dyslexie. 8. Driemaal per week wordt er ook door de onderbouw leerkrachten aan deze kinderen extra leesonderwijs gegeven. Voor die kinderen waar al een handelingsplan voor is wordt dit aangehouden, voor de kinderen waar gewoon extra mee gewerkt moet worden wordt kort bijgehouden wat er gedaan wordt (groepsplan). 9. Mocht er aan het eind van groep 3 na de tweede toetsronde nog steeds sprake zijn van een achterstand dan worden de kinderen aangemeld voor verdere diagnostiek. Dat gebeurt in overleg met de ouders bij een daartoe erkend extern instituut. 10. Mocht er sprake zijn van dyslexie dan kunnen deze kinderen extern behandeld worden. Intern bestaat er bij ons op school ook de mogelijkheid twee kinderen aan te melden voor behandeling door een specialist van het lees spelling centrum (Leeskliniek), dit zijn echter niet altijd leerlingen met dyslectische kenmerken.
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 28
11. Vanaf het moment van onderzoek tot diagnostiek en behandeling, is het gebruikelijk om te komen tot afstemming tussen leerkracht/IB/RT en behandelaar aangaande de onderwijs leeraanpak. 12. Voor de kinderen met ernstige gediagnostiseerde dyslexie die op een zeker moment uitbehandeld raken komt het moment dat ze in de bovenbouw vastlopen. Dit hangt onder meer samen met het feit dat ze vanwege hun lees- en of spelling beperking vastlopen bij de overige vakgebieden. De oplossing zoeken we in de nabije toekomst in het inzetten van digitale ondersteuningsmiddelen. Hiervoor is het nodig dat de kinderen beschikken over laptop’s benodigde software (Kurzweil) en kennis van hoe hier mee om te gaan. De LB’er voor ICT samen met de taakgroep ICT moet deze inzet begeleiden en coördineren. Beschrijving specifieke arrangementen binnen de school Lees spelling begeleiding 8.4.
De school maakt gebruik van de ondersteuning van Focus op leren (Odette Guldenaar) voor begeleiding 4 a 5 kinderen per jaar met ernstige vermoedens dyslexie. Sociaal emotionele ontwikkeling We doen we als sociale begeleiding het Vrienden programma vanuit Punt P in overleg met het Ouder kind team OKT ouder kind team. en de ouder kind adviseur OKA. Inzet voor spraak taal hoor problemen Inzet vanuit AB cluster 2 spraak taal gehoor problemen. Zij begeleidt kinderen, maar het merendeel van de begeleiding gebeurt door de eigen RT’er. Begeleiding door orthopedagoog vanuit het ABC schoolbegeleidingsdienst. Zij observeert kinderen, doet capaciteiten onderzoeken, voert oudergesprekken, en geeft advies en handelingssuggesties voor leerkracht en ouder. Hieronder staan de arrangementen die volgens de wet Passend Onderwijs verplicht zijn.: 1. Dyslexie en dyscalculie Protocol bijgevoegd als bijlage zie ook hierboven inzet FOL 2. Meer en hoogbegaafde kinderen Begeleiding door een leerkracht specialist meer en hoogbegaafde 3. Kinderen met een lagere intelligentie worden gesignaleerd door leerkracht in overleg met o.a. orthopedagoog en BPO begeleider passend onderwijs. Er wordt een ontwikkelings perspectief opgesteld en dit wordt jaarlijks geëvalueerd en bijgesteld. 4. Leerlingen met een lichamelijke handicap (aanpassingen van gebouw en begeleiding) Wij hebben een lift voor kinderen met fysieke beperkingen. Voor kinderen met hoor problemen hebben leerkrachten zo nodig geluidsapparatuur. 5. Sociale veiligheid en gedrag Er is een apart document sociale veiligheid in school Daarnaast is voor ons de kanjertraining een belangrijk uitgangspunt Toegevoegd is het vriendenproject vanuit PUNT P en het volgend van leerlingen middels Zien 6. Protocol voor medisch handelen en inzet BHV en met daarin o.a. medicijngebruik protocol staat in het sociaal veiligheidsplan met daarin specifieke protocollen voor ziektebeelden zoals bv pinda-allergieën.
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 29
9. Ouderbetrokkenheid 9.1. Inleiding
Een kind heeft niet alleen recht op goed onderwijs, maar het heeft ook recht op een goede samenwerking tussen school en zijn of haar ouder(s). Alleen dan kan een kind zich goed ontwikkelen. Dat legt een grote verantwoordelijkheid bij beide partijen. 9.2. Ouders als ervaringsdeskundige
Uitgangspunt is dat ouders de rol hebben van ‘ervaringsdeskundige’. Sterke schoolteams werken al zo met ouders, maar dat is per 1 augustus 2014 de norm geworden. De ervaring en inzichten van ouders worden gebruikt om de juiste ondersteuning voor een kind te formuleren. Ouders zullen dit verschil merken op het moment dat hun kind bijzondere aandacht nodig heeft. Zij krijgen niet meer een plan toegelicht dat moet worden ondertekend. Nee, eerst worden ouders uitgenodigd voor een gesprek om de situatie goed te bespreken, realistische doelen te stellen en het beste plan te bedenken. Dit plan wordt neergelegd in het groei document. Daarna komt er een document waarin dat wordt vastgelegd. Duidelijk moet wel zijn dat de school altijd de regie voert over het realiseren van de zorgplicht tijdens schooltijd. 9.3.
Intentieverklaring educatief partnerschap Wij willen graag met ouders een duurzame samenwerking aan die vraagt om een afstemming van wederzijdse verwachtingen. Dit is bij ons beschreven in de ouderovereenkomst (zie zijlage 4) die met alle ouders besproken is bij toelating tot de school. Een getekend exemplaar wordt bewaard bij het inschrijfformulier Hoewel dit niet een bindend document is, is het wel goed voor de samenwerking dat bepaalde intenties expliciet door school en ouders worden benoemd en onderschreven. Het gaat dan om de volgende intenties:
Ouders worden door school gezien en behandeld als waardevolle ervaringsdeskundigen om tot de juiste ondersteuning van hun kind te komen. Ouders worden door school intensief betrokken bij de ondersteuning van hun kind als het kind om bijzondere aandacht vraagt. School investeert in een goede verstandhouding (goed luisteren, inleven in situatie van de ouder(s), oog hebben voor wensen en behoeften van de ouder(s), open en duidelijk zijn, betrouwbaar zijn, etc.) School zorgt ervoor dat er alles is gedaan om wrijving in de samenwerking te voorkomen en te verhelpen, inclusief het inschakelen van externe hulp daarbij. Ouders hebben kennisgenomen van het aanbod, de mogelijkheden, beperkingen en de werkwijze van de school, zoals vastgelegd in de schoolgids en dit schoolondersteuningsprofiel. Ouders geven blijk van vertrouwen in de expertise van de school om tot de juiste ondersteuning te komen. Ouders onderschrijven dat de regie over de wijze waarop de ondersteuning tot stand komt bij de school ligt en dat de schooldirecteur uiteindelijk besluit welke ondersteuning de school biedt. Ouders willen meewerken mee aan onderzoeken die de school noodzakelijk acht om tot de juiste ondersteuning te komen; Ouders en school formuleren hun bevindingen zo nodig in een groeidocument gericht op het vormgeven van onderwijsbehoefte van hun kind Zie ook Bijlage 4 ouderovereenkomst
10.
Geschillen 10.1.
Inleiding
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 30
Ondanks de intentieverklaring en de inspanningen van school en ouders om goed samen te werken, kan het zijn dat school en ouders niet meer op één lijn staan. In dit hoofdstuk omschrijven we wat dan de te nemen stappen zijn. 10.2.
Klachtenafhandeling
Als ouders ontevreden zijn over de handelwijze van de school, bespreken zij dat eerst met het teamlid waar het om gaat. Als dat de onvrede niet wegneemt, gaan ouders naar de schooldirecteur. Als dat niet helpt, kunnen ouders een schriftelijke klacht indienen bij het bestuur. Op dat moment is de geldende klachtenprocedure van Openbaar Onderwijs aan de Amstel van toepassing. Ouders worden gehoord, school wordt gehoord, het bestuur formuleert standpunt en zoekt naar een oplossing.
Stagnerende samenwerking en het voorkomen van een escalerend conflict 10.3.
Het kan ook zijn dat er sprake is van een stagnerende samenwerking tussen school en ouder(s) die nadelig is voor de begeleiding van het kind. Het kan bijvoorbeeld gaan om situatie waarin: 1. ouders geen toestemming willen geven aan een onderzoekstraject dat de school noodzakelijk acht; 2. ouders de school geen of slechts gedeeltelijk inzage geven in een onderzoeksrapport dat relevant is voor de begeleiding van het kind. 3. ouders het niet eens zijn met een bepaalde ondersteuning die de school wil verzorgen of deze ondersteuning niet toereikend vinden; 4. ouders het niet eens zijn met de manier waarop de school een onhoudbare situatie wil de-escaleren; 5. ouders het niets eens zijn met de school om hun kind over te plaatsen naar een geschiktere school (Dat kan een andere reguliere basisschool zijn of het speciaal (basis)onderwijs). Binnen onze stichting zijn wij erop gebrand om een ‘dreigende escalatie’ te voorkomen, omdat het belang van het kind in het geding is. We hanteren een procedure bestaande uit vier opschalende escalatiefases. Fase 1: De schooldirecteur krijgt van de leerkracht en/of de ouder(s) te horen (of merkt) dat de samenwerking tussen leerkracht en ouder(s) stagneert en stelt vast dat de ontwikkeling van het kind door de situatie wordt bedreigd. Hij/zij treedt op als bemiddelaar en trekt in de meeste gevallen de situatie in een paar gesprekken weer vlot, zodat de begeleiding van het kind niet meer onder druk komt te staan. Ouders wordt ook de mogelijkheid geboden om mee te praten over de begeleiding van het kind in het Zorg advies team ZAT. Als situatie is opgelost wordt dit schriftelijk vastgelegd. Fase 2: Ondanks de interventie van de directeur blijft de samenwerking stagneren. De schooldirecteur schakelt het schoolbestuur in die zelf kan bemiddelen. Een expert kan ingeschakeld worden als het vermoeden bestaat dat de ouder of één van de ouders leidt aan een psychische aandoening waardoor ondersteuning in de communicatie nodig is. Overigens zal de school dan geruime tijd begeleid moeten worden in de gesprekken met deze ouder(s). Bij een verschil van inzicht over de noodzakelijke ondersteuning kan de schooldirecteur bij het samenwerkingsverband een second opinion aanvragen. De schooldirecteur informeert de ouders altijd over de te nemen stappen. Deze interventie betekent in veel gevallen dat de samenwerking weer beheersbaar is. Als dat zo is, wordt dit schriftelijk vastgelegd. Fase 3: Als de bemiddeling of second opinion onvoldoende effect heeft gehad op de samenwerking, vraagt het schoolbestuur aan ouders en school deel te nemen aan een mediationtraject met een externe mediator. Het schoolbestuur regelt en financiert die mediation. De inhoud van een mediation kan niet worden vastgelegd, maar de schooldirecteur kan wel vastleggen of het traject succesvol is verlopen. Fase 4. Als ouders echt niet mee willen werken aan mediation of als mediation niet heeft geleid tot een goede samenwerking, zal het schoolbestuur bepalen hoe ernstig de situatie is voor het kind èn voor de school. Als het schoolbestuur vaststelt dat de situatie aantoonbaar onwerkbaar is voor de school en/of de ontwikkeling van het kind ernstig wordt bedreigd, zal het bestuur de verwijderingsprocedure starten en een zorgmelding doen. Dat betekent de situatie geforceerd wordt om ervoor te zorgen dat het kind de ondersteuning kan krijgen waar het recht op heeft. De
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 31
procedure start met een brief aan de ouders waarin het bestuur het voorgenomen verwijderingsbesluit kenbaar maakt en die ook mondeling aan de ouders wordt toegelicht. Gedurende 8 weken heeft het bestuur een verplichting om aantoonbaar te proberen een andere school voor het kind te vinden, dat kan een gewone basisschool zijn, maar ook een school voor speciaal (basis)onderwijs. Voor aanvang van de verwijderingsprocedure wordt het samenwerkingsverband, de ouder- en kindadviseur, de leerplicht en onderwijsinspectie ingelicht. Na 8 weken neemt het college een definitief besluit omtrent verwijdering. Voordat het bestuur een definitief besluit neemt, moeten ouders zijn gehoord. Ouders kunnen binnen 6 weken bezwaar maken tegen het definitieve verwijderingsbesluit, maar dit heeft geen opschortende werking voor de verwijdering.
11. Medezeggenschapsraad De medezeggenschapsraad heeft adviesrecht als het gaat om het schoolondersteuningsprofiel. Op (datum) heeft de medezeggenschapsraad positief geadviseerd over ons schoolondersteuningsprofiel. Elk schooljaar moet dit schoolondersteuningsprofiel bijgewerkt worden. Elke bijgewerkte versie wordt ter advisering voorgelegd aan de medezeggenschapsraad. De medezeggenschapsraad speelt geen rol bij geschillen. Geschillen worden in eerste instantie door de directeur behandeld en als ouders daar niet tevreden over zijn, gaat het geschil naar het schoolbestuur. De medezeggenschapsraad kan wel signalen die opgevangen worden, bespreken met de schooldirecteur.
12. Ambities en ontwikkeltrajecten Opbrengstgericht passend onderwijs OPO cursus en DDDD scholing De implementatie van de cursus opbrengstgericht passend onderwijs moet de komende twee jaar plaats vinden in combinatie met de team cursus DDDD Data, Duiden, Doelen, Doen. Kern in beide aanpakken is uitgaan van concrete verifieerbare doelen, koppelen aan welke respons daar op komt om vervolgens het eigen handelen bij te stellen gericht op je doelen. ISB cursus Karin Rappagne gaat de cursus Intern begeleiding Montessori onderwijs volgen Master SEN Komende periode gaan nog twee leerkrachten de opleiding Special Educational Needs afronden. Voor verdere plannen zie het schoolplan 2015-2019 .
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 32
13. Begroting budget passend onderwijs 13.1
Inleiding Elke school krijgt een schoolbudget waaruit verschillende zaken betaald moeten worden (salaris, huisvesting, onderwijsmaterialen, scholing, etc). Aan dit budget wordt een bedrag voor passend onderwijs toegevoegd. Dit is maar voor een deel geoormerkt, namelijk minimaal € 69,- per leerling moet aan een vorm van extra ondersteuning worden besteed. De rest van de middelen zijn lumpsum. In onderstaande overzicht laten we zien welke bedragen aan passend onderwijs worden besteed. Deze begrote uitgaven zouden moeten passen binnen de totaalbegroting van de school.
13.2. Begroting 2016
begroting passend onderwijs 2016 Basisondersteuning
Begroot
3010 Inzet formatie basisondersteuning Karin Rappange Intern begeleider
fte 0,8
€
61.000,00
€
14.000,00
€
6.716,00
€
81.716,00
fte fte 3200 Inhuren derden basisondersteuning
3150 Scholing cursus DDDD 3210 Schoolbegeleidingsmiddelen
oa. ZAT consultatieve leerling begeleiding subtotaal
Extra ondersteuning (begeleiding van kinderen èn leerkracht) 3010 Inzet formatie Ingrid Ham
fte 0,6
€
33.000,00
Will van Beusekom
fte 0,2
€
11.000,00
Daniëlle Tjepkema
fte 0,2
€
11.000,00
€
6.716,00
€
8.000,00
€
1.500,00
€
71.216,00
€
152.932,00
8114 Rijskvergoeding zorg (via SWV)
€
57.465,00
8240 Gemeentelijke subsidie (SBM)
€
6.946,00
€
64.411,00
3200 Inhuren derden taal lees centrum FOL 4501 Materialen laptops sprint subtotaal minimum bedrag voor extra onderst
Totaal uitgaven
Totaal inkomsten School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 33
Saldo
€
-88.521,00
Bijsluiter bij het financiële overzicht
1. De inkomsten voor passend onderwijs bestaan uit twee onderdelen: a) 8114. Dat is het geld dat het bestuur van OOadA van het SWV krijgt en vervolgens heeft verdeeld over de 22 scholen. b) 8240. Dat is de gemeentelijke subsidie voor Schoolbegeleidinsmiddelen (SBM). 2. Vorig jaar ontstond er onduidelijkheid over de financiële mogelijkheden voor het uitvoeren van het SOP. Vandaar dat de totaalbegroting leidend is voor de financiering van het SOP. Alleen € 69 euro per leerling is geoormerkt geld voor extra ondersteuning. (Vorig jaar was dat € 34,-). De rest van de inkomsten vanuit het SWV is lumpsum. Het moet duidelijk worden welk bedrag aan passend onderwijs wordt uitgegeven en waarom niet meer of minder (integrale keuzes). De schoolbegeleidingsmiddelen zijn overigens ook geoormerkt en moeten worden geboekt op 3210 (geen kostendrager nodig). 3. Het is dit jaar verplicht om in het financiële overzicht de namen van de medewerkers (eigen formatie) aan te geven die ingezet worden voor passend onderwijs en om welk deel van hun aanstelling (fte) het gaat. 4. Het kan zijn dat er meer uitgaven begroot worden voor passend onderwijs dan de ‘totaalinkomsten passend onderwijs’ die de school binnenkrijgt. Dan is het bedrag in de balk ‘saldo’ negatief. Dat is geen probleem zolang die uitgaven passen binnen een kostendekkende totaalbegroting van de school. 5. Er moet sprake zijn van een gezonde balans in de uitgaven voor basisondersteuning en extra ondersteuning. Geeft een school een groot deel van het geld voor passend onderwijs uit aan extra ondersteuning dan leidt dat wel tot de kritische vraag hoe de school investeert in de basisondersteuning.
Bijlage 1 Dyslexie protocol. In op dracht van het Procesmanagement Primair Onderwijs is het “Protocol Leesproblemen en
Dyslexie” ontwikkeld. Het is bedoeld als handleiding voor het vroegtijdig signaleren en zoveel mogelijk verhelpen van leesproblemen. Dyslexie is een handicap die iedereen kan treffen. Dyslexie betekent letterlijk niet kunnen lezen. Het is een ernstige beperking bij het lezen en spellen van taal. Kinderen met dyslexie herkennen woorden niet op dezelfde snelheid als hun leeftijdsgenootjes. Voor een kind met dyslexie is het moeilijk om letters direct als klanken te herkennen. Daardoor is het moeilijk om van die letters één woord te maken en om van alle woorden een vloeiende, logische zin te maken. Dyslexie is aangeboren en onafhankelijk van intelligentie. Het kan de schoolprestaties ernstig belemmeren waardoor kinderen met dyslexie op school vaak onder hun niveau presteren. Bij een vroegtijdige diagnose en, indien noodzakelijk behandeling van dyslexie, kunnen kinderen een aanvaardbaar niveau van technisch lezen, spellen en schrijven bereiken Vanaf 1 januari 2009 is de financiering van diagnose en behandeling van ernstige, enkelvoudige dyslexie bij kinderen opgenomen in het basispakket van de zorgverzekering. Vergoeding van diagnose en behandeling is vanaf 1 januari 2009 een zaak tussen ouders en zorgverzekeringen. Voordat dyslexie bij kinderen kan worden vastgesteld, fungeren basisscholen als ‘poortwachter’. Na het eerste jaar leesonderwijs stelt de school vast of een kind leesproblemen heeft of dat er een vermoeden van dyslexie bestaat. Wanneer de school vaststelt middels genormeerde toetsen, dat er sprake is van een leesachterstand, zal zij extra hulp aanbieden. Deze extra hulp staat ondermeer omschreven in het Protocol Leesproblemen en Dyslexie (Masterplan Dyslexie). De school dient, middels minimaal drie meetmomenten en twee interventieperiodes van drie maanden, het vermoeden
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 34
van ernstige, enkelvoudige dyslexie voldoende te onderbouwen. Gedurende de begeleiding op school, wordt een dossier opgebouwd. Met dit dossier kunnen ouders in samenwerking met de school, hun kind aanmelden bij een externe gecertificeerde organisatie De veranderingen per 1 januari 2009 op een rijtje: 1. Scholen volgen het Protocol Leesproblemen en Dyslexie (Masterplan Dyslexie, www.masterplandyslexie.nl) en krijgen de functie van poortwachter, als de extra begeleiding niet door de school is geboden, wordt de diagnose en behandeling niet door de zorgverzekeraars vergoed. 2. Bij onvoldoende resultaten van extra leesinstructie en intensieve leesbegeleiding op school, en voldoende onderbouwing van het vermoeden van ernstige dyslexie, heeft het kind recht op diagnosestelling via de basisverzekering. Wanneer uit het onderzoek ernstige, enkelvoudige dyslexie kan worden vastgesteld, heeft het kind recht op individuele behandeling, eveneens vergoed via de basisverzekering. 3. Volgens de richtlijnen van het landelijke diagnostische Protocol Diagnostiek en Behandeling (Blomert, 2006) wordt de ernst van de dyslexie vastgesteld. Dyslexie in samenhang met ernstige leer- en/of gedragsproblemen is uitgesloten van de zorgverzekering. Hiervoor zijn andere voorzieningen via AWBZ-instellingen (zoals de jeugd-GGZ). 4. De vergoedingsregeling geldt voor leerlingen die geboren zijn ná 1 januari 2000 en waarbij de zorg in 2009 aanvangt vóór de negende verjaardag. Leerlingen die voor die datum geboren zijn, vallen buiten de regeling. 5. Lichte gevallen van dyslexie worden door de school zelf begeleid met extra leesinstructie De aanpak van lees- en spellingproblemen is primair de verantwoordelijkheid van scholen. De school zal de kinderen van wie het vermoeden bestaat dat zij (ernstige) dyslexie hebben, moeten signaleren en verwijzen. Het Protocol Dyslexie Diagnostiek & Behandeling (voor de Zorg) stelt eisen aan de informatie die door de school moet worden aangeleverd over het voortraject dat op school is doorlopen bij de aanpak van de dyslexieproblemen op school Om voor vergoeding in aanmerking te komen moet op school een aantal fasen worden doorlopen. De school ‘volgt’ de ontwikkeling van leerlingen door toetsen af te nemen. Wanneer blijkt dat een leerling bij lezen en/of spellen uitvalt, wordt extra begeleiding aangeboden aan de hand van het Protocol Leesproblemen en Dyslexie. Welke hulp geboden wordt, wanneer en met welk resultaat, wordt vastgelegd in het dossier van de leerling. Wanneer de extra begeleiding na 3 tot 6 maanden niet voldoende resultaat oplevert, kan het vermoeden ontstaan dat er sprake is van dyslexie. De school heeft een poortwachterfunctie. Op basis van de informatie uit het dossier moet een inschatting gemaakt worden of een leerling in aanmerking zal komen voor het vergoede onderzoeken behandeltraject. De eerste stap in het onderzoek is namelijk de beoordeling van het dossier. Als de gegevens compleet zijn zal een medewerker van Onderwijszorg Nederland een afspraak maken voor een diagnostisch onderzoek. Wordt de diagnose ‘ernstige enkelvoudige dyslexie’ vastgesteld dan kunnen de leesbehandelingen beginnen. Over een periode van 1 tot 1 ½ jaar krijgt een leerling 40 tot 60 leesbehandelingen die vergoed worden door de zorgverzekeraar. Het leerling-dossier Om een kind te kunnen aanmelden voor diagnose en behandeling dyslexie moet de school een leerling-dossier aanleveren met de volgende onderdelen: • de basisgegevens uit het leerlingvolgsysteem; • een beschrijving van het lees- en spellingprobleem; • signalering van het lees- en spellingproblemen: datum, toets (criteria, score), afgenomen door…; • omschrijving van de extra begeleiding (doelen, duur, inhoud, organisatievorm, begeleider); • resultaten van de extra begeleiding en beschrijving van gebruikte toetsen en normering; • vaststelling van toenemende achterstand ten opzichte van de normgroep, met vermelding van • gebruikte toetsen en normcriteria; • argumentatie voor het vermoeden van ernstige dyslexie; het aantonen van didactische resistentie • na geboden begeleiding van voldoende intensiteit en kwaliteit; en indien bekend, vermelding
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 35
en beschrijving van eventuele andere (leer)stoornissen. Het dossier wordt getekend door de directeur van de school, namens het bevoegd gezag. Ongeacht de uitkomst van het diagnostisch onderzoek blijft de school verantwoordelijk voor een adequate (pedagogische/didactische) ondersteuning en begeleiding van de leerling. Als bij een kind ernstige, enkelvoudige dyslexie wordt vastgesteld, is behandeling binnen de gezondheidszorg een mogelijkheid. De verwachting is, op basis van eerder onderzoek, dat gemiddeld 3 à 4 procent van de totale leerlingenpopulatie aanspraak kan maken op (vergoede) behandeling. Voor een optimaal resultaat is het belangrijk dat de aanpak van de school en de dyslexiebehandelaar op elkaar worden afgestemd. Het initiatief hiertoe wordt genomen door de voor de behandeling eindverantwoordelijke psycholoog of orthopedagoog, met instemming van de ouders De vergoede zorg in verband met ernstige dyslexie geldt aan het eind van het invoeringstraject (in 2013) in principe voor leerlingen van 7 jaar en ouder in het primair onderwijs en leerlingen van 7 t/m 13 jaar in het speciaal onderwijs. In 2009 geldt de zorg voor kinderen die in 2009 zeven of acht jaar oud zijn (geboren op of na 01-012000). De vergoede zorg geldt voor leerlingen met ernstige, enkelvoudige dyslexie. Dat wil zeggen dat er bij deze leerlingen, naast dyslexie, geen sprake is van een of meer andere leer- of ontwikkelingsstoornissen (co-morbiditeit). Is dat wel het geval, dan hebben deze leerlingen uiteraard recht op zorg, maar door specialistische ggz-instellingen welke vallen onder de zogenaamde AWBZ. Als ouders aanspraak willen maken op vergoeding van diagnostiek en behandeling bij ernstige dyslexie, moet de school bij hun verwijzing het leerling-dossier leveren waarmee het vermoeden van (ernstige) dyslexie wordt onderbouwd. Voor de scholen zijn er sinds enkele jaren de zogenaamde Protocollen Leesproblemen en Dyslexie. Deze protocollen zijn ontwikkeld door het Expertisecentrum Nederlands vanuit de Radboud Universiteit Nijmegen. Voor zorgverleners in de dyslexiezorg is het Protocol Diagnose en Behandeling (Blomert, 2006) ontwikkeld in opdracht van het College voor Zorgverzekeraars (CVZ). Dit protocol biedt richtlijnen voor de diagnosestelling en de behandeling van dyslexie. De basis voor dit protocol is wetenschappelijk onderzoek door o.a. de Universiteit van Maastricht naar de effectiviteit van bestaande behandelingen. Ten aanzien van de diagnosestelling heeft men zich gebaseerd op de nieuwste inzichten en wetenschappelijke (internationale) studies naar dyslexie. Dit protocol is voor zorgverleners verplicht gesteld om te gebruiken en te volgen. Onderwijszorg Nederland heeft haar gestandaardiseerde onderzoeksprotocollen en de behandeling daar eveneens op gericht. Bij de diagnosestelling wordt de indicatiestelling volgens de richtlijnen van het protocol Diagnose en Behandeling opgesteld. Aanvullend wordt bij de diagnosestelling de richtlijn van de Stichting Dyslexie Nederland (SDN) gevolgd. De SDN vereist naast alleen het geven van de diagnose van dyslexie, ook een uitbreiding van de diagnose door de ernst van de dyslexie te classificeren, de mogelijke oorzaken / diverse tekorten te benoemen en een handelingsgerichte diagnose te stellen. Onderdelen van het onderzoek Uitgangspunten bij de behandeling van dyslexie: • Het vergroten van de lees- en spellingsvaardigheid van de leerling met een vaste methode. Hierbij ligt grote nadruk op het herkennen van de (klank) structuur van woorden en het bevorderen van het vloeiend lezen. • Aandacht voor specifieke problemen van een leerling. • Vergroten van de leesmotivatie en het kind leren omgaan met zijn/haar leesproblemen. • Wij hechten zeer aan een goede samenwerking met ouders en scholen. Het is belangrijk dat ouders thuis tijd vrijmaken om hun kind te helpen met het extra huiswerk. De basisschool zal het werk aanpassen aan het door het onderwijsadviesbureau gevolgde behandelplan. Leraren, interne begeleiders en ouders/opvoeders hebben een nadrukkelijke plaats in het traject.
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 36
Bijlage 2 pestprotocol Inleiding De 6eMontessorischoolAnne Frank wil haar kinderen een veilig pedagogisch klimaat bieden, waarin zij zich harmonieus en op een prettige en positieve wijze kunnen ontwikkelen. Het is belangrijk om een duidelijk en helder beleid te hebben waar alle betrokkenen op kunnen terugvallen in voorkomende gevallen. Natuurlijk is het beter om het pesten te voorkomen door het scheppen van een goed pedagogisch klimaat. Daar gaat in eerste instantie de aandacht naar uit. De leerkrachten bevorderen deze ontwikkeling door het scheppen van een veilig klimaat in een prettige werksfeer in de klas en op het schoolplein. Ons pedagogisch uitgangspunt is dat alle kinderen met elkaar moeten leren omgaan. Dat leerproces verloopt meestal vanzelf goed, maar het kan ook voorkomen dat een kind in een enkel geval systematisch door andere kinderen wordt gepest. Dan kan een kind zodanig in de knoop komen met zijn schoolomgeving, dat de (ongeschreven) regels van de leerkracht niet meer voldoende veiligheid bieden en daarmee de gewenste ontwikkeling onderbreken. In een dergelijk geval is het van groot belang dat de leerkracht onder ogen ziet, dat er een ernstig probleem in zijn of haar groep is. In een klimaat waarin het pesten gedoogd wordt, wordt ook de pedagogische structuur en de veiligheid ernstig aangetast. Soms gebeurt pesten buiten de school. Toch heeft de school er veel last van. Het ruziën en pesten gaat op school door. Schoolresultaten lijden eronder. Er ontstaat een onveilig klimaat. Kinderen kunnen minder goed leren. Dit protocol is een vastgelegde wijze waarop we het pestgedrag van kinderen in voorkomende gevallen benaderen. Het biedt alle betrokkenen duidelijkheid over de impact, ernst en ook specifieke aanpak van dit ongewenste gedrag.
‘Pesten is (psychisch, fysiek of seksueel) systematisch geweld van een leerling of een groep leerlingen ten opzichte van één of meer klasgenoten die niet meer in staat is / zijn zichzelf te verdedigen.’
Plagen of pesten? Het verschil tussen plagen en pesten is groot. Kinderen die elkaar plagen kunnen elkaar wel aan. Nu eens plaagt de een, dan weer de ander. Een geplaagd kind kan terugplagen. Na een tijdje maken ze het samen weer goed. Tegen af en toe geplaagd worden, moet je kunnen. Je hebt zelfs leuke en vriendelijke plagerijtjes. Er is sprake van een pedagogische waarde: door elkaar eens uit te dagen leren kinderen heel goed om met allerlei conflicten om te gaan. Dat is een vaardigheid die ze later in hun leven van pas komt bij conflicthantering, waar iedereen in zijn leven mee te maken krijgt.
Het specifieke van pesten is gelegen in het bedreigende en systematische karakter. We spreken van pestgedrag als het regelmatig gebeurt, waardoor de veiligheid van de omgeving van een kind wordt aangetast. De inzet van het pestgedrag is altijd macht door intimidatie. Pesten komt voor in het gezin, de buurt of op school. Enkele symptomen van specifiek pestgedrag Verbaal
Schelden Dreigen:’Als je dat doorvertelt, dan grijpen we je.’ Belachelijk maken, uitlachen bij lichaamskenmerken of bij een verkeerd antwoord in de klas. Gemene briefjes schrijven om een kind uit een groepje te isoleren of echt steun te zoeken om samen te kunnen spannen tegen een ander kind.
Fysiek
Trekken, duwen of zelfs spugen. Schoppen en laten struikelen.
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 37
Krabben, bijten en haren trekken.
Intimidatie Een kind achterna blijven lopen of een kind ergens opwachten. Dwingen om bezit dat niet van jou is af te geven. Een kind dwingen bepaalde handelingen te verrichten, bijvoorbeeld geld of snoep meenemen. Isolatie
Steun zoeken bij andere kinderen zodat het kind niet wordt uitgenodigd voor partijtjes en leuke dingetjes. Uitsluiten: het kind mag niet meedoen met spelletjes, niet meelopen naar huis, niet komen op een verjaardag.
Stelen of vernielen van bezittingen
Afpakken van schoolspullen, kleding of speelgoed. Beschadigen en kapotmaken van spullen: boeken bekladden, schoppen tegen en gooien met een schooltas, banden van de fiets lek steken.
Digitaal pesten
Anonieme berichten versturen via MSN en SMS, schelden, roddelen, bedreigen, foto’s van mobieltjes en webcam op internet plaatsen, privégegevens op een site plaatsen, wachtwoorden stelen en misbruiken,
Effecten digitaal pesten De effecten van digitaal pesten kunnen erger zijn dan bij traditioneel pesten. Opnames die via de webcam worden gemaakt, worden vastgelegd door een ander. Deze opnames verdwijnen nooit meer. Over de hele wereld kan een foto op een site staan. Foto’s die eenmaal op internet staan zijn vaak niet meer te verwijderen. Digitaal pesten is overigens strafbaar. Uitgangspunten van de school Pesten is een probleem van ons allen, directie, interne begeleiding, leerkrachten, overblijfmedewerkers, ouders en leerlingen (gepeste kinderen, pesters en de zwijgende middengroep). Alleen door gezamenlijk stelling te nemen tegen pesten kunnen we een geod schoolklimaat voor alleen creëren. De school past een preventieve aanpak toe door de behandeling van het onderwerp in de groep, het vaststellen van regels en de Kanjertraining. We proberen zo alert mogelijk te zijn op alle signalen van pestgedrag door te observeren in de groep. We bevragen kinderen regelmatig naar hun gevoel van veiligheid. Als pesten desondanks toch optreedt nemen leerkrachten daar duidelijk stelling tegen. Wanneer pesten ondanks alle inspanningen toch weer de kop opsteekt gebruikt de school de directe aanpak zoals hieronder beschreven. De school beschikt over een contactpersoon die ouders inlicht over een eventueel overleg met de vertrouwenspersoon. De vertrouwenspersoon onderzoekt de situatie en begeleidt de ouders bij een eventuele procedure bij de landelijke klachtencommissie indien de school het pesten verwijtbaar niet heeft voorkomen. Namen van beide personen staan in de jaarlijkse schoolgids. De betrokkenen Ter verduidelijking schetsen we hier kort enkele kenmerken van pesters en gespesten. Het gaat slechts om voorbeelden. Het gepeste kind Sommige kinderen hebben een grotere kans om gepest te worden dan anderen. Dat kan komen door uiterlijke kenmerken maar het heeft vaker te maken met vertoond gedrag, wijze waarop gevoelens worden beleefd en de manier waarop dat geuit wordt. Veel kinderen die worden gepest hebben een beperkte weerbaarheid. Ze zijn niet in staat daadwerkelijk actie te ondernemen tegen de pestkoppen. Vaak zijn ze angstig en onzeker in een groep, ze durven weinig of niets te zeggen, omdat ze bang zijn om uitgelachen te worden. Deze angst en onzekerheid worden
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 38
verder versterkt door het ondervonden pestgedrag, waardoor het gepeste kind in een vicieuze cirkel komt waar het zonder hulp zeker niet uitkomt. Adviezen aan ouders van gepeste kinderen: -
geloof je kind en steun je kind. stel de leerkracht op de hoogte. schets oplossingen in de vorm van samen met de leerkracht overleggen.
De pesters Kinderen die pesten zijn vaak juist fysiek wel de sterksten uit de groep. Ze kunnen zich permitteren zich agressiever op te stellen en ze reageren dan ook met dreiging van geweld of de indirecte inzet van geweld. Pesters lijken in eerste indruk populair te zijn in een klas, maar ze dwingen hun populariteit in de groep af door te laten zien hoe sterk ze zijn en wat ze allemaal durven. Adviezen aan ouders van kinderen die pesten: -
neem het probleem serieus. raak niet in paniek. probeer achter de mogelijke oorzaak van het pesten te komen. probeer het kind gevoelig te maken voor wat het anderen aan doet. corrigeer agressieve buien en stel duidelijke grenzen. besteed aandacht aan je kind. stimuleer je kind aan sport te doen.
De meelopers De meeste kinderen zijn niet direct betrokken bij pesten in de direct actieve rol van pester. Sommige kinderen behouden enige afstand en andere kinderen doen incidenteel mee. Dit zijn de zogenaamde “meelopers “.De zwijgende meerderheid en potentiële meelopers krijgt een keuze die onuitgesproken wordt opgelegd. Je hoort bij de pester of bij de gepeste. Veel kinderen kiezen dan voor de pester. Alles is immers beter dan door de “machtige pester” zelf gepest te worden. Adviezen aan ouders van meelopende kinderen: -
Luister naar het verhaal van je kind en neem het serieus. Neem duidelijk stelling. Pesten is geen grapje! Moedig aan het met de leerkracht te bespreken
Maatregelen op school Preventief: -
De leerkracht bespreekt met de leerlingen de algemene afspraken en regels in de klas aan het begin van het schooljaar. De kinderen denken zelf ook mee over die te hanteren regels. De Kanjertraining wordt in de hele school ingezet. Jaarlijks worden er twintig lessen in de klas gegeven. Naast de reguliere lessen komt leeft de Kanjertraining bij ons op school in de dagelijkse omgang met elkaar.
Repressieve maatregelen: -
-
De leerkracht is voortdurend opalert op signalen van pesten zowel in als buiten de klas Indien er sprake is van pestgedrag op het schoolplein, wordt er tijdens het overblijven geobserveerd door de overblijfkrachten. Wanneer er bijzonderheden worden opgemerkt, wordt dit teruggekoppeld aan de overblijfcoördinatrice en de leerkracht. Uit dit overleg volgen afspraken die teruggekoppeld worden aan het kind en de ouders. Indien er sprake is van incidenten betreffende pestgedrag wordt dat met de betrokken kinderen besproken door de leerkracht van het kind. Dit gesprek staat niet op zichzelf maar wordt regelmatig herhaald om het probleem aan te pakken. Van dit gesprek worden aantekeningen gemaakt in het kindvolgsysteem van zowel de pester als het gepeste kind. Ouders worden van dit gesprek op de hoogte gesteld. Observaties en gesprekken worden geregistreerd in het kindvolgsysteem c.q. Parnassys.
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 39
-
-
-
Indien er ondanks de eerdere aanpak, blijvend sprake is van pesten worden de ouders van de pester in het bijzijn van de pester is van op de hoogte gesteld van de ongewenste gebeurtenissen in een gesprek op school. Aan het eind van dit oudergesprek worden de afspraken met de pester uitdrukkelijk doorgesproken en ook vastgelegd. Ook de op te leggen sancties bij overtreding van de afspraken worden daarbij vermeld. Gedacht kan worden aan uitsluiting van met name de situaties die zich in het bijzonder lenen voor pestgedrag. Daarbij kan gedacht worden aan: buitenspelen, overblijven, bewegingsonderwijs, excursies, schoolreisjes en bibliotheekbezoek. Indien het probleem zich toch blijft herhalen meldt de leerkracht dit aan de directeur van de school. De leerkracht overhandigt de directeur een gedocumenteerd protocol met daarin de data van de gebeurtenissen, de data en inhoud van de gevoerde gesprekken en de vastgelegde afspraken zoals die gemaakt zijn om het pesten aan te pakken.De directeur roept de ouders op school voor een gesprek. Ook het kind kan in dit directiegesprek betrokken worden. De directeur gaat uit van het opgebouwde archief van de leerkracht en vult dit archief verder aan met het verloop van de gebeurtenissen. Indien het gedrag niet verbetert kan er een verwijzing plaatsvinden naar het maatschappelijk zorgsysteem in de richting van de afdeling jeugdzorg van de G.G. en G.D. dan wel het R.I.AG.G. Indien het pestgedrag van de pester niet aanzienlijk verbetert, en / of de ouders van het kindwerken onvoldoende mee om het probleem ook aan te pakken kan de directeur van de school overgaan tot bijzondere maatregelen: isoleren van de pester of een tijdelijke uitsluiting van het bezoeken van de lessen van de school met een maximum van drie dagen als omschreven in de schoolgids.
Wat betreft digitaal pesten hebben we nog een aantal specifieke afspraken, uitgangspunten -
Digitaal pesten is ook pesten en valt dus onder dit pestprotocol. We maken leerlingen bewust van de gevaren op internet, de effecten van digitaal pesten en de strafbare feiten. We maken jaarlijks afspraken over internetgedrag samen met de leerlingen We informeren ouders en leerkrachten over het gebruik en mogelijk misbruik van internet. We leren leerlingen dat ze terughoudend moeten zijn in het verstrekken van e mail adressen of telefoonnummers.
-
Hulp Hulp aan het gepeste kind De begeleiding van het gepeste kind is van groot belang. Het kind is eenzaam en slachtoffer en heeft recht op professionele zorg vanuit de school. De eerst aangewezene is naast de groepsleerkracht de intern begeleider. Ouders zullen bij deze aanpak direct betrokken worden. Naast het voorkomen van nieuwe ongewenste ervaringen staat het verwerken van de ervaringen. Dit gebeurt door achtereenvolgens: -
-
Gesprekken met een vertrouwenspersoon, bij voorkeur de leerkracht van het kind. Bij het monitoren van ontwikkelingen is het van belang naast incidentele momenten ook vaste momenten van gesprek in te bouwen waarin het kind gevraagd wordt naar de gewenste vooruitgang. Het doel is tweeledig: zowel het signaleren van nieuwe prikkels als het verwerken van de eerdere ervaringen. Schriftelijke verwerking door het kind. Het kind krijgt de beschikking over een dagboek dat op elk gekozen moment door het kind kan worden ingevuld in en buiten de reguliere schooltijd om. Het gaat hier om een vertrouwelijk instrument van kind en leerkracht. Het kind krijgt op die manier de gelegenheid de traumatische ervaringen van zich af te schrijven/tekenen.
Hulp aan de pester: De pesters hebben ook recht op hulp, zij zijn niet in staat om op een normale wijze met anderen om te gaan en hebben daar onze professionele hulp bij nodig. Die hulp kan bestaan uit de volgende activiteiten -
Een gesprek vanuit het protocol in het bijzijn van de ouderswaarin zal worden aangegeven welk gedrag niet geaccepteerd wordt op de school. Dit gesprek wordt gevoerd als een slechtnieuwsgesprek. Er wordt een schriftelijk verslagje van gemaakt. Een duidelijk afspraak voor een vervolggesprek op termijn ongeacht de ontwikkelingen en welke maatregelen er zullen volgen indien het pestgedrag toch weer voorkomt.
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 40
-
-
Pestgedrag wordt binnen het team van de school gemeld zodat al het personeel alert kan reageren De ouders van zowel de pester als het gepeste kind worden geïnformeerd. Van alle gesprekken met de pester en /of ouders worden verslagen gemaakt. Indien deze activiteit geen oplossing biedt voert de leerkracht samen met de internbegeleidereen aantal probleemoplossende gesprekken met de leerling waarbij getracht zal worden de oorzaak van het pesten te achterhalen. Daarnaast proberen we de pester gevoelig te maken voor hetgeen hij/zij aanricht bij het gepeste kind. Als het pestgedrag blijft voortduren roept de school de hulp in van het RIAGG of de Onderwijsadviesdienst. Indien dit alles niet leidt tot een verbetering zal de ouders geadviseerd worden te kijken naar een andere school voor hun kind.
Hulp bij digitaal pesten -
Luister naar de leerling Toon begrip en veroordeel niet We nemen contact op met de ouders, contactpersoon en eventueel de vertrouwenspersoon Leer hoe afzenders te blokkeren zijn en hoe je een e mail adres kan wijzigen. Misbruik melden we bij de internetprovider
Hulp aan de zwijgende middengroep en de meelopers De zwijgende middengroep en de meelopers hebben een belangrijke rol in de aanpak van het probleem. Als de groep eenmaal in beweging is gebracht, hebben kinderen die pesten veel minder te vertellen. Deze middengroep is te mobiliseren, niet alleen door de leerkracht, maar ook door de ouders. De leerkracht doet dit door het onderwerp veiligheid en een goede sociale omgang met elkaar in de klas te bespreken en te oefenen. Indien nodig wordt er ook een ouderavond voor georganiseerd. Hulp aan de ouders Voor de ouders van het gepeste kind is het van belang dat de school vanaf de eerste melding ernst maakt met de aanpak van het pesten. Met de ouders van het gepeste kind zal overleg zijn over de aanpak en de begeleiding van hun kind. Dit protocol vormt hierbij het uitgangspunt. De ouders van de pesters moeten absoluut op de hoogte zijn van wat er met hun kind gebeurt. Zij hebben er recht op te weten dat hun kind in sociaal opzicht bepaald zorgwekkend gedrag vertoont dat dringend verbetering behoeft. Ook worden ouders via dit protocol en in de schoolgids uitgenodigd ook klachten over pesten die buiten de school plaatsvinden te melden bij de leerkracht. De ouders van de zwijgende middengroep en de meelopers moeten zich bij de leerkracht kunnen melden als zij van hun kind vernemen dat er een kind gepest wordt. Ook voor ouders moet een klimaat geschept worden waarin het duidelijk is dat de school open staat voor dit soort meldingen. Ouders kunnen hun kinderen zeggen dat zij het verschrikkelijk vinden als kinderen elkaar pesten. Dat als hun kind het ziet, het zeker niet mee moet pesten, maar stelling moet nemen. Indien het kind die stelling niet durft te nemen, het altijd aan de ouders of aan de leerkracht moet vertellen. Praten over pesten is fundamenteel iets anders dan klikken. Ouders kunnen hun kind daarin ondersteunen en begeleiden. De belangrijkste regels
In 2003 hebben we de volgende regels opgesteld. Inmiddels zijn er de regels van de kanjertraining bijgekomen. Onderstaande regels zijn bedoeld als richtinggevend voor het gesprek met leerlingen. Ik ben mijzelf maar houd rekening met anderen. Doe niets bij een ander kind wat je zelf ook niet prettig vindt. Kom alleen aan de ander als die dat wil. We noemen elkaar bij de voornaam en gebruiken geen scheldwoorden. Ruzie los je op met praten. Als dat andere kind niet luistert, zeg het dan pas tegen de leerkracht. We sluiten andere kinderen niet buiten. We lachen andere kinderen niet uit. De afspraken proberen we niet alleen op school, maar ook onderweg, thuis en bij anderen na te komen. Een grapje is een grapje als je er alletwee om kunt lachen. Als je iets wil hebben vraag je het.
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 41
Informatieve websites over pesten en digitaal pesten www.pestweb.nl www.schoolenveiligheid.nl www.kanjertraining.nl www.mijnkindonline.nl www.mijnleerlingonline.nl www.dekinderconsument.nl www.iksurfveilig.nl www.internetsoa.nl www.i-respect.nl
Bijlage 3 regelingen verlengen versnellen Inleiding: Leerkrachten vinden het soms lastig te bepalen op grond waarvan kinderen al of niet een jaar langer of korter over een bouw mogen doen. Heldere criteria daarvoor ontbreken en al gauw komt er dan een te sterke focus op de leerstof. Hieronder de procedure omtrent verlengen en versnellen in de verschillende bouwen, het vastleggen daarvan en de communicatie naar de verschillende partijen: ouders, IB en directie. Denken in leerstof of denken in ontwikkeling: Onze school probeert ontwikkelingsgericht onderwijs te geven door middel van zo goed mogelijke afstemming te zoeken bij de ontwikkelingsbehoefte van het individuele kind. Dat is makkelijker opgeschreven dan uitgevoerd. Daarom probeert dit stuk wat houvast te geven. Uitgangspunt is dat kinderen 2 tot 2 ½ jaar doen over de onderbouw en 3 jaar over midden- en bovenbouw. De scheiding tussen de bouwen is, of je het wil of niet, scherper dan we soms denken. In de middenbouw wordt niet meer gespeeld, maar moeten alle kinderen rond de kerst kunnen lezen. Althans dat is de aanname. Gezien het feit dat de kinderen in groep drie een maximaal 9 maanden kortere of langere onderbouw tijd hebben gehad voelt iedereen wel aan dat, dat eigenlijk een onredelijke eis is. Zo is het ook onredelijk dat iedere 7e groeper precies even lang doet over een kaart met leerstof. Het is de bedoeling dat er ontwikkeling is en dat die zichtbaar gemaakt wordt. Voor de cognitieve vakken is dat simpel. De toetsen geven bij herhaalde afname een voortgang te zien in het CITO LVS. Wat betreft andere veel gehoorde opmerkingen als taakgerichtheid of concentratie als reden voor achterblijvende ontwikkeling, zit de oplossing in bijvoorbeeld tijd meten en observaties. Een week nauwgezet opschrijven wat een leerling gedaan heeft met een herhaling 8 weken later, kan ook een oplossing zijn. Uitgangspunt moet zijn het zichtbaar maken van ontwikkeling of het aantonen van achterblijvende stagnerende ontwikkeling.
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 42
De sociaal emotionele ontwikkeling van kinderen als onderwerp voor al of niet verlengen of versnellen speelt zeker een grote rol. Verslag hiervan wordt gedaan in ZIEN dat we twee keer per jaar invullen. Voor twijfelaars zal men dat moeten uitbreiden met observaties. Kinderen kunnen werken op hun eigen niveau. Er kan dus geen sprake zijn van 4e, 5e of 6e groepsleerstof. Het gaat om leerstof aansluitend bij de ontwikkelingsbehoefte.
Van het kind waarover je twijfelt, moeten er altijd handelingsplannen zijn met de daarbij horende evaluaties, Het kind is besproken in de groepsbespreking met de IB-er en komt terug op de leerlingbespreking, Twijfels moeten terug te vinden zijn in de verslagen in het (digitale) leerlingdossier, Bij twijfel is het zeker ook raadzaam om een collega uit een andere bouw om advies te vragen. De IB-er meldt aan de directie welke leerlingen verlengen en versnellen. Dit moet vóór de indeling* gedaan zijn. Bij voorkeur verlengen we kinderen in groep 4 en 7, en versnellen we binnen een bouw Er is nooit sprake van zittenblijven, maar wel sprake van een jaar langer over een bouw doen, Bij verlengen moet er naar het oordeel van de leerkracht duidelijk een positief ontwikkelingsperspectief zijn. Ouders moeten tijdig ingelicht worden. Voor de onbo geldt de volgende route: In de eerste ronde oudergesprekken (najaar) geeft de leerkracht aan dat de doorgang naar de middenbouw voor alle kinderen met een geboortedatum tussen 01-08 en 30-12 extra zorgvuldig bekeken wordt (zie “overgang van bouw”). De leerkracht kan hierbij twijfels en/of verwachtingen aangeven omtrent het kind van de betreffende ouders. In de tweede ronde oudergesprekken geeft de leerkracht een duidelijke verwachting naar ouders aan wat betreft verlengen of overgang naar de middenbouw betreffende hun kind. Indien er uit dit gesprek nog geen definitieve afspraak volgt, is er vóór de indeling* nog een oudergesprek. In dit gesprek krijgen de ouders de definitieve beslissing over verlengen of overgang te horen. Dit wordt vastgelegd in een verslag over dit gesprek. In de communicatie met ouders maken we duidelijk ernaar te streven samen met hen tot een beslissing te komen. We geven daarbij echter ook aan dat als we het niet eens worden de beslissing bij school (leerkracht, IB en directie) ligt. Voor de midden- en bovenbouw geldt de volgende route: In de eerste ronde oudergesprekken (najaar) worden eventuele twijfels door de leerkracht(en) uitgesproken. In de tweede ronde oudergesprekken (voorjaar) geeft de leerkracht een duidelijke verwachting aan. Indien er uit dit gesprek nog geen definitieve afspraak volgt, is er indien mogelijk voor de meivakantie nog een oudergesprek. In dit gesprek wordt de definitieve beslissing genomen over verlengen of versnellen Als ouders en school daarover van mening verschillen is het de school die uiteindelijk beslist.
Indien een kind verlengt behoort een overstap binnen de bouw tot de mogelijkheden, zie beleidsstuk: ‘overstap binnen de bouw naar een andere groep’. Voor de versnellers geldt dat deze kinderen binnen hun eigen klas het beste in hun ontwikkeling gevolgd kunnen worden, omdat de wisseling van groep al een “overstap” op zich vormt.
*) ‘de indeling’ is de nieuwe klassenindeling voor het komende schooljaar, die door de onder- en middenbouwbouwleerkrachten wordt gemaakt meestal rond de meivakantie.
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 43
Wat
wanneer
wie
Verslaglegging
Eerst gedachte over verlengen
Bij iedere groeps bespreking inbrengen én bij iedere leerlingbespreking
Leerkracht en IB
Groepsbespreking verslag in P
Blijvende gedachte over verlengen
Voor kerstmis
Leerkracht IB én een tweede collega
In P verslag observatie ook in P
Op de hoogte stellen
Concrete gedachte over verlengen gekoppeld aan een HP!
Tussen kerst en krokus
Leerkracht IB
HP in P en geëvalueerd voor krokus
Op de hoogte stellen en HP laten lezen. Verslag in P voor ouders zichtbaar
Tussen krokus en voor plaatsingsmoment
Leerkracht IB en directie
Verslag van gesprek met ouders, verslag van tweede HP
Ouders in kennis stellen, wel toelichting maar geen directe invloed
IB doet een werkobservatie n.a.v. de M toets.
En gekoppeld aan een observatie door IB Definitief besluit over verlengen Gekoppeld aan tweede HP
Ouders
Hieronder specifiek de procedure omtrent verlengen in de onderbouw, het vastleggen daarvan en de communicatie naar de verschillende partijen: ouders, IB en directie. Verlengers zijn alle kinderen met een geboortedatum voor 01-10 die niet doorgaan naar de middenbouw. We houden de ‘1-oktobergrens’ in principe aan. Kinderen rondom deze geboortedatum worden wel extra zorgvuldig bekeken. Indien nodig worden jonge kinderen mee getoetst met groep 2, n.a.v. observatie van de leerkracht en/of hoge toetsscores bij de toetsen van groep 1. Kinderen met een geboortedatum vóór 1 oktober gaan door naar de middenbouw, tenzij er goede redenen zijn (cognitief en/of sociaal-emotioneel) om een jaar langer in de onderbouw te blijven. Bij deze kinderen spreken wij op school van verlengen. Kinderen met een geboortedatum ná 1 oktober blijven in de onderbouw, tenzij ze beter geholpen zijn in de middenbouw, op zowel cognitief als sociaal-emotioneel gebied voorlopen. Bij deze kinderen spreken wij op school van versnellen, dit gebeurt bij hoge uitzondering. Samengevat:
Kinderen geboren tussen 01-08 en 01-10 gaan wel door, tenzij ze in overleg met IB voor hun ontwikkeling, sociaal en cognitief gebaat zijn bij nog een vol jaar in de onderbouw. Er moeten voor deze kinderen wel plannen op papier staan en het moet met ouders kortgesloten zijn Kinderen tussen 01-10 en 31-12 gaan door mits ze echt ver genoeg zijn in hun ontwikkeling, op sociaal en cognitief vlak.
Ouders
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 44
In de eerste ronde oudergesprekken (najaar) geeft de leerkracht aan dat de doorgang naar de middenbouw voor alle kinderen met een geboortedatum tussen 01-08 en 30-12 extra zorgvuldig bekeken wordt (zie “overgang van bouw”). De leerkracht kan hierbij twijfels en/of verwachtingen aangeven omtrent het kind van de betreffende ouders. In de tweede ronde oudergesprekken geeft de leerkracht een duidelijke verwachting naar ouders aan wat betreft verlengen of overgang naar de middenbouw betreffende hun kind. Indien er uit dit gesprek nog geen definitieve afspraak volgt, is er vóór de indeling* nog een oudergesprek. In dit gesprek krijgen de ouders de definitieve beslissing over verlengen of overgang te horen. Dit wordt vastgelegd in een verslag over dit gesprek. In de communicatie met ouders maken we duidelijk ernaar te streven samen met hen tot een beslissing te komen. We geven daarbij echter ook aan dat als we het niet eens worden de beslissing bij school (leerkracht, IB en directie) ligt. IB Met de IB worden in de groepsbesprekingen voorafgaand aan de oudergesprekken de potentiële verlengers en versnellers besproken. De leerkracht kan de IB dan ook om advies vragen in deze beslissing. Er wordt ook besproken of het nodig is het kind ‘door te toetsen’ (mee te laten doen met toetsen van groep 2). Als de beslissing definitief is, meldt de leerkracht dit aan de IB-er. In een groepsbespreking, maar in ieder geval vóór de indeling*. In geval van verlenging wordt dit beargumenteerd vastgelegd in het leerlingdossier. Denk hierbij aan verslag oudergesprek, verslag groepsbespreking, toetsgegevens, of een mededeling op de leerlingkaart. Directie De IB-er meldt aan de directie welke leerlingen verlengen en versnellen in hun overleg. Ook dit moet vóór de indeling* gedaan zijn. *) ‘de indeling’ is de nieuwe klassenindeling voor het komende schooljaar, die door de onderbouwleerkrachten wordt gemaakt meestal voor de meivakantie.
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 45
Bijlage 4 ouderovereenkomst Respect met elkaar en voor elkaar Wat kunnen we van elkaar verwachten? Een richtinggevend document over de relatie tussen leerlingen, ouders en school. 1. Voorwoord
Leerlingen hebben baat bij een goede relatie tussen hun ouders en de school. Samenhang in de opvoeding thuis en op school is daarbij erg belangrijk. Vaak heeft dat een positief effect op de schoolprestaties. Wij willen als school graag de contacten met alle ouders optimaliseren. Dat is de reden dat we dit document hebben opgesteld. Hierin leggen ouders en de school hun wederzijdse verwachtingen vast. Door dit document is voor iedereen helder wie welke verantwoordelijkheden heeft. Ouders, leerlingen en de school kunnen elkaar er op aanspreken. Er zijn daarnaast nog andere manieren om bij school betrokken te zijn. Ouders kunnen zitting nemen in de ouderraad, de medezeggenschapsraad of in bepaalde werkgroepen. Anderen verlenen ondersteuning bij sportactiviteiten, schoolreizen of bij vieringen. Ouders die actief willen worden, kunnen dat op school aangeven via het Formulier Ouderhulp. 2. Wat kunnen ouders van de school verwachten?
De school informeert ouders regelmatig over hoe hun kinderen het op school doen; De school zorgt ervoor dat de leerlingen zich veilig en vertrouwd voelen op school, zorgt voor een goed pedagogisch klimaat; Naast aanbrengen van kennis heeft de school ook oog voor het ontwikkelen van sociaalemotionele aspecten; De school besteedt aandacht en tijd aan culturele en creatieve activiteiten; De school werkt met een pestprotocol om het pesten op school tot een minimum te beperken; De ouders kunnen naast de vaste oudergesprekken, indien nodig, een afspraak maken met de leerkracht; De ouders kunnen indien gewenst een afspraak maken met de directeur; De school zal doen wat binnen haar mogelijkheden ligt om de leerlingen op een zo hoog mogelijk niveau te laten functioneren; De school besteedt extra zorg aan leerlingen die moeite hebben met de leerstof of die juist veel meer aankunnen; De school staat open voor ideeën en adviezen van ouders omtrent het verbeteren van de communicatie;
De school zorgt voor: * het jaarlijks aangepaste informatieboekje met allerlei praktische informatie; * de schoolgids; * de tweewekelijkse nieuwsbrief; * de informatieavond aan het begin van het cursusjaar en inhoudelijke avonden; School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 46
* de tienminutengesprekken in november, maart en juni naar aanleiding van het rapport; * een actuele website: www.annefrank-montessoril.nl; *(telefonisch) contact zodra daar aanleiding voor is. 3. Wat verwacht de school van ouders?
De school verwacht van ouders dat: Datum:
ze erop toezien dat hun kinderen de leerplicht nakomen; ze erop toezien dat hun kinderen op tijd op school zijn; ze er zorg voor dragen dat hun kinderen voldoende uitgerust op school komen; ze opvoedadviezen van school serieus nemen; ze een verwijzing door school naar een externe hulpverlener serieus nemen; ze bij verwijzing door school naar externe hulpverleners dit advies overnemen; ze belangstelling tonen voor school en zoveel mogelijk aanwezig zijn op de informatieavonden, ouderavonden en rapportbesprekingen; ze belangstelling tonen voor het schoolwerk van hun kinderen en hen aanmoedigen; ze regelmatig met hun kinderen over school praten en hun een positieve schoolhouding bijbrengen; ze, voor zover van toepassing, erop toe zullen zien dat hun kinderen hun huiswerk maken; ze tijdig en op afgesproken wijze relevante informatie over hun kind doorgeven aan school; ze ervoor zorgen dat hun kinderen toegerust zijn om aan alle activiteiten op school mee te kunnen doen; ze hun kinderen stimuleren deel te nemen aan activiteiten die de school organiseert (sport, excursies, culturele activiteiten, schoolreizen, enzovoort); ze met respect over school praten, zodat andere leerlingen, leraren, overig personeel en andere ouders serieus worden genomen; ze bij problemen zo snel mogelijk contact opnemen met de school; ze ervoor zorgen dat de ‘schoolpleinverhalen’ zo snel mogelijk worden geverifieerd bij de betrokken ouders, leerkrachten of directie; ze deze overeenkomst aanvaarden en ondertekenen.
Naam: Handtekening:
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
Pagina 47
Bijlage 5 toetskalender Toetskalender schooljaar 2015-2016
Toetsen LVS
Herfstsignalering
week
groep(en)
40-41
3
sept
okt
nov
dec
jan
feb
x
x
apr
mei
juni
x
x
x
AVI/DMT
M-afname
2-6
3 t/m 8
AVI/DMT
E-afname
18-22
3 t/m 7
ZIEN (door LK)
46-47
1 t/m 8
ZIEN (door lln)
2-3/24
5 t/m 8
x
CITO TBL M
3-4
4 t/m 8
x
CITO TBL E
18-22
4/risico lln.
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
mrt
x x
x
Pagina 48
x
juli
CITO Spelling
M-afname
2-6
3 t/m 8
x
CITO WW-Spelling
M-afname
2-6
8
x
CITO Spelling
E-afname
18-22
3 t/m 7
x
x
CITO WW-Spelling
E-afname
18-22
7
x
x
CITO R & W
M-afname
2-6
3 t/m 8
CITO R & W
E-afname
18-22
3 t/m 7
x
x
TBG Rijmen
13-15
1
x
TBG Benoemsnelh. cijfers/letters
13-15
2
x
TBG Analyse en Synthese
18-20
Risico lln. 2
x
x
x
x
CITO Taal kleuters
M-afname
2-6
2
x
x
CITO Rek kleuters
M-afname
2-6
2
x
x
CITO Rek kleuters
E-afname
18-22
Risico lln. 2
2-6
8
Studievaardigheden M-afname
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
x
x
Pagina 49
x
x
Studievaardigheden E-afname
18-22
CAP/LAT/NIO
41-42
CITO Eindtoets
15
School ondersteuningsplan 6e Montessorischool Anne Frank
7
x
x
8
x
Pagina 50
x