School als Erkend Leerbedrijf
Inhoudsopgave
pagina
1. Inleiding
1
2. Waarom SELECT school?
2
3. Voordelen SELECT school
2
4. Drie soorten SELECT scholen
3
5. Aanvraag SELECT school
3
6. Certificaat C- school - De stage school -
4
7. Certificaat B- school - De coachende school -
7
8. Certificaat A- school - De lerende school -
10
Bijlage 1: Voordelen
13
Bijlage 2: School als Erkend Leerbedrijf
16
Bijlage 3: Bachelorprofiel (Dublin)
27
Bijlage 4: Vragenlijst
29
Bijlage 5: Samenvatting workshop Meta Krüger
32
Aanmeldingsvoorwaarden
34
School als Erkend Leerbedrijf
1
1. Inleiding SELECT scholen: zichtbaar maken van kwaliteit. Na jarenlang afwachten of OCW het ‘erkend leerbedrijf’ zou gaan regelen voor alle opleidingsscholen heeft de CHE nu het initiatief genomen. Dit is gedaan in nauwe afstemming met een aantal relatiebasisscholen. Zij willen erkenning voor hun investering om voor studenten en (nieuwe) leerkrachten een goede leeromgeving te zijn. Als u dat ook doet en mee wilt doen met deze erkenning, meldt u dan aan. De ABC certificeringsstructuur is getrapt, helder omschreven en wederkerig. Dat wil zeggen dat de Pabo een soortgelijke kwaliteit moet laten zien om het de basisschool mogelijk te maken kwaliteit te leveren op het terrein van informatie, begeleiding en beoordeling. Wij zien er naar uit om de SELECT vignetten te mogen uitreiken en natuurlijk terug te zien op de websites van basisscholen, bij de ingang van uw scholen of de docentenkamer. SELECT, een uitdaging aan de basisscholen om positief zichtbaar te maken wat ze aan kwaliteit in huis hebben. drs. Joop Korteland Directeur Academie Educatie drs. Han Schipper Unit manager Transfer Educatie
School als Erkend Leerbedrijf
2
2. Waarom SELECT school? SELECT staat voor School als Erkend Leerbedrijf. Het gaat om een instrument waarbij u als partnerschool zelf een keuze maakt (selecteert) op welk niveau u als Erkend Leerbedrijf met ons (als Pabo) de samenwerking wilt aangaan. Daarnaast kan het als een instrument gebruikt worden om u verder te ontwikkelen als lerende organisatie. Ook kan dit instrument gebruikt worden als impuls voor het professioneel en innoverend handelen van teamleden. Bovendien kunt u zich als gecertificeerde school profileren als kwaliteitsschool naar ouders, de inspectie en andere instanties. Daarom spreken we over SELECT scholen als we het hebben over scholen met een certificaat erkend leerbedrijf.
3. Voordelen SELECT school Die samenwerking in de drie ‘configuraties’ vinden we zo belangrijk dat we gecertificeerde scholen als preferred partner vanaf 1 augustus 2008 ook tal van voordelen aanbieden, zoals relatiekorting van 10% op alle CHE Transfer dienstverlening (A- en B-accountscholen), speciale services (zoals stage- en LIO verzoeken), gratis toegang tot platforms van kennis en kunde en support bij schoolontwikkeling (zoals invoering meertaligheid, techniek en nieuwe media). Zie voor het uitgebreide CHE voordeeloverzicht bijlage 1.
School als Erkend Leerbedrijf
3
4. Drie soorten SELECT scholen Een certificaat houdt in dat een school over en periode van 2 jaar aantoonbaar een bepaald aantal minimum voorzieningen heeft getroffen om: C. als stage school studenten een goede stageplek te bieden en startende leerkrachten goede begeleiding, B. als coachende school studenten en teamleden professioneel te begeleiden (partner in begeleiden), A. als lerende school studenten en teamleden verder te professionaliseren in het kader van de eigen schoolontwikkeling (partner in opleiden). U treft in deze brochure een nadere specificatie aan van de verschillende kwalificaties. Bij iedere kwalificatie is een deel dat de basisschool betreft en een complementair deel dat de CHE betreft (grijs). 5. Aanvraag SELECT school De school vraagt een nulmeting aan bij de adviseur (meestal de eigen RB) voor het certificaat A, B of C. De school vraagt daarna een audit aan via CHETransfer. De school zorgt voor bewijsmateriaal. Een onafhankelijk schoolonderzoeksteam (CHE met externe auditor) visiteert de school aan de hand van indicatoren en rapporteert schriftelijk aan de stuurgroep ABC. CHE-Transfer verleent het certificaat voor een periode van 3 jaar, voorzien van een schriftelijk advies voor zowel de SELECT-school als de CHE Pabo. CHE-Transfer wordt gecontroleerd door de werkveldadviesraad van bovenschoolse managers (WAR1). In de bijlage 2 staat de uitgebreide procedure van de aanvraag.
School als Erkend Leerbedrijf
6. Certificaat C- school
4
- De stage school -
Een C-school biedt in het kader van maatschappelijke verantwoordelijkheid jaarlijks een mixed groep (CHE) studenten gekwalificeerde stageplekken. De school ondersteunt nieuwe leerkrachten met het oog op een duurzame ontwikkeling binnen het onderwijs. De school biedt jaarlijks goede stageplekken* voor een mix studenten jaar 1 – 4 VT, DT of duaal, heeft mentoren die primaire coachvaardigheden* hanteren, op de hoogte zijn van de leercontext en tijdig een eerlijke eindbeoordeling geven van de student, geeft startende leerkrachten de gelegenheid een ‘beveiligde’ start* te maken in het onderwijs. De CHE communiceert de groep beschikbare studenten met de school binnen de afgesproken termijn en bereidt ze daar op voor, verstrekt een actuele handleiding en beoordelingsformulieren behorende bij de betreffende student en leerfase, levert een relatiebeheerder (of regiocoördinator) en evalueert digitaal of mondeling de stage met de school.
School als Erkend Leerbedrijf
5
Indicatoren Eenderde van het aantal groepen wordt tijdig beschikbaar gesteld als stageplek voor gecontracteerde lerarenopleidingen. Mindering hierop kan worden verantwoord vanwege een tekort aan kwalitatieve stage- en opleidingsplekken of tekort aan beschikbare studenten. Kwalitatieve stageplekken worden in overleg evenwichtig verdeeld onder eerste-, tweede-, derde- en vierdejaars studenten. LIO stagiaires krijgen aantoonbare en gefaciliteerde werkbegeleiding vanuit de school. Er worden schriftelijke afspraken gemaakt met de LIO over taken/bevoegdheden en evt. beloning. Afspraken ten aanzien van plaatsingsmogelijkheden (hoeveelheid) en toewijzing (onder/bovenbouw) worden wederzijds nagekomen en bij overmacht tijdig gecommuniceerd. MENTOREN: De mentoren zijn leerkrachten met minimaal 3 jaar onderwijservaring. Zij hebben een mondelinge of digitale instructiebijeenkomst gevolgd vanuit de CHE. Hierbij wordt uitgelegd wat de context is van iedere student (competenties en inhouden) en een korte training wordt gegeven van primaire coachingsvaardigheden. De relatiebeheerder (RB) is hiervoor aanspreekbaar en verantwoordelijk. De mentoren zorgen ervoor dat de student direct na afloop (binnen 3 werkdagen) van de stageperiode een heldere eindbeoordeling meekrijgt voor de CHE (geen Z/V). De handleiding en bijbehorende beoordelingsformulieren worden aan de student meegegeven voor de mentor en zijn ook (digitaal) beschikbaar op de CHE site. 75% van de CHE studenten (van de afgelopen 2 jaar) is tevreden over de stagebegeleiding op de school. 75% van de startende leerkrachten is tevreden over een ‘beveiligde’ start tijdens het eerste jaar.
School als Erkend Leerbedrijf
6
* DEFINITIES Onder een goede stageplek verstaan wij een stageplek waarbij de mentor en zijn groep voorbereid is op de komst van de stagiaire: de mentor heeft een duidelijk beeld wat de student komt doen en leren, hij weet wat er van hem/haar verwacht wordt. Hij kan de doelstelling van het betreffende semester vertalen naar onderwijsactiviteiten. Hij heeft voldoende onderwijservaring heeft om professioneel te begeleiden en beoordelen. VT = voltijd, DT = deeltijd Onder primaire coachvaardigheden verstaan wij het professioneel hanteren van het ‘begeleidingscontinuüm’ afhankelijk van de situatie: luisteren, samenvatten, doorvragen, herkaderen, feedback geven, adviseren, confronteren, corrigeren, doceren, opdracht geven, voordoen (uit ‘Leren begeleiden’, handboek mentoren in het primair onderwijs, Wieke Bosch, HB uitgevers, 2005). Onder een ‘beveiligde’ start verstaan wij dat vanuit de schoolleiding maatregelen worden genomen om startende leerkrachten randvoorwaardelijk de gelegenheid te geven een goede start te maken in het onderwijs. Te denken valt aan de groepstoewijzing (niet de ‘moeilijkste’ groep), werkbegeleiding vanuit de bouw, coaching en het ontzien van starters bij niet-lesgebonden activiteiten. Tevredenheid over: tijd voor begeleiding, lesobservaties, feedback, lesbezoek door collega, bespreekbaar maken van problemen op het werk, vakinhoudelijke begeleiding, ondersteuning in het omgaan met moeilijke leerlingen.
School als Erkend Leerbedrijf
7. Certificaat B- school
7
- De coachende school -
Een coachende school is een C school, maar nu met een cultuur en structuur van permanente verbetering van de onderwijspraktijk. Dit komt tot uitdrukking o.a. in coaching, collegiale consultatie, intervisie, beoordeling en continue professionalisering. De school stelt jaarlijks de helft van de groepen beschikbaar als stageplek voor Pabo studenten, coacht aankomende leerkrachten professioneel, kent een begeleidingsinfrastructuur voor Pabo studenten, starters en mentoren door een professionele coach, zorgt voor een doorgaande leerweg van alle teamleden. De CHE biedt jaarlijks een basis- en aanvullende opleiding voor de interne coach (ICO), zorgt via de relatiebeheerder (RB) voor het up-to-date houden van de ICO, biedt kaders wat betreft de professionele begeleiding en beoordeling van studenten. levert handvatten voor individuele- en teamprofessionaliseringsactiviteiten ook op het terrein van collegiale consultatie, intervisie en supervisie.
School als Erkend Leerbedrijf
8
Indicatoren: STAGE: De helft van de groepen wordt beschikbaar gesteld als stageplek voor de CHE . Mindering hierop kan worden verantwoord vanwege een tekort aan kwalitatieve stage- en opleidingsplekken of contracten met andere Pabo’s. COACHING & BEGELEIDINGSINFRASTRUCTUUR: de school beschikt over een gecertificeerde Interne Coach Opleider (en ‘achtervanger’ in geval ziekte of uitval). De CHE zorgt voor voldoende opleidingscapaciteit en kwaliteit. Een B-school lost operationele vragen en knelpunten van studenten en mentoren in eerste instantie zelf op. De ICO zorgt jaarlijks voor een goede afstemming tussen vraag en aanbod, een goede match van persoonlijkheden en evalueert het traject op verbeterpunten. De mentoren volgen de mentorentraining onder leiding van de ICO-RB voor ‘mentorgeschiktheid’. De ICO zorgt samen met de RB voor instructie en begeleiding van de mentoren ondersteunt de mentoren bij het formuleren van studentopdrachten die passen in het schoolcurriculum. De ICO zorgt per student voor minimaal 1 x per semester video interactie (met nagesprek) De ICO kan vanuit kwaliteitszorg van het instituut en Dublin descriptoren de studentcoaching en mentorbegeleiding gestalte geven. De ICO is in staat om - onafhankelijk van de mentor als werkbegeleider – de studenten te beoordelen als zijnde ‘opleidingsgeschikt’(L1) en LIO geschikt (L3). De CHE biedt heldere indicatoren en beoordelingskaders in de handleiding voor stagementoren en behoudt de eindverantwoordelijkheid voor de beoordeling. De school geeft de ICO jaarlijks voldoende faciliteiten en flexibiliteit om de taak naar behoren in de stageweken te kunnen vullen. De CHE zorgt uiterlijk in april voor het bekendmaken van de stageweken en minimaal 4 weken voor aanvang stage voor de studentnamen.
School als Erkend Leerbedrijf
9
Duale variant De contractschool geeft de duale student werkbegeleiding op maat en trajectbegeleiding op maat door de ICO (inclusief video interactie) volgens het leerplan van de opleiding. De contractschool kent het betreffende opleidingstraject (persoonlijke advies na het assessment) en kan effectief inspelen op de competentiegerichte ontwikkeling en opdrachten vanuit het portfolio. De contractschool heeft (in samenwerking met het instituut) de begeleiding en beoordeling professioneel gescheiden. In het contract zijn verifieerbare afspraken gemaakt over de kwaliteit van een leerwerkplek. DOORGAANDE LEERWEG (IPB en Kwazo) Toelichting: Scholen met een cultuur en structuur van permanente verbetering van de onderwijspraktijk kennen bijvoorbeeld een systeem van F en B gesprekken. Het bekwaamheidsdossier POP/PAP is logisch gelinkt aan talentontwikkeling en kwaliteitszorg. Deze scholen kennen vaak ook een pro-actief professionaliseringsbeleid. Het budget wordt overeenkomstig de doelen en prioriteiten verdeeld over individuele- en collectieve professionalisering. Daarnaast profileren deze scholen zich vaak met een structuur van collegiale consultatie, intervisie en studie van generieke thema’s (bijv. omgang met agressie, pesten, ouderverwachtingen, passend onderwijs, identiteit en andersgelovige leerlingen). Op een B-school wordt het niet vreemd gevonden als een (startende) collega de coach vraagt om een videointeractiebegeleiding te geven.
School als Erkend Leerbedrijf
8. Certificaat A- school
10
De lerende school
Een lerende school is een B-school, waarbij opleiding, professionalisering en schoolontwikkeling dynamisch op elkaar betrokken zijn. De school heeft een heldere en gedragen visie op schoolontwikkeling in het kader van het eigen onderwijskundig en identitair concept, kent een geïntegreerde benadering van opleiden (van studenten) en professionalisering (van teamleden) in het kader van schoolontwikkeling, doet op systematische wijze aan gezamenlijke kennisontwikkeling, -deling en -verspreiding. De CHE levert (indien mogelijk) gekwalificeerde studenten die ervoor kiezen hun opleiding in het 3e of 4e jaar een werkplekvariant te doen of om hun (minor) onderzoeksopdracht te verbinden met de actuele schoolontwikkelingsvraag. levert een opleidingskader waarbij sprake is van ‘samen opleiden en professionaliseren’ (indien van toepassing in ‘WPL breed’), stelt kennis en middelen (netwerk, programma’s en sites) ter beschikking van gezamenlijke kennisontwikkeling, -deling en – verspreiding en draagt zorg voor de doorwerking daarvan in de onderwijsprogramma’s.
School als Erkend Leerbedrijf
11
Indicatoren bij Basis: systematische kennisontwikkeling, kennisdeling en kennisverspreiding. Basisschool en opleidingsinstituut doen jaarlijks op aantoonbare wijze aan gezamenlijke kennisontwikkeling en kennisdeling. Scholen kennen een onderzoekende cultuur score minimaal ‘goed’ op de quickscan Krüger Scholen formuleren vanuit de schoolontwikkelingsvraag één of meerdere onderzoeksvragen die (in overleg) mede door Pabo-studenten onderzocht worden. Bepaalde leerkrachten kunnen betrokken worden bij Pabo opleidingsactiviteiten (bijv. gastlessen, formuleren en beoordelen van onderzoeksopdrachten). Medewerkers van beide instellingen participeren in elkaars kringen als ‘critical friends’ (bijv. klankbordgroepen minoren) en voorzien elkaar van kritische reflecties op inhoud en vorm. Basisschool en opleidingsinstituut geven elkaar (onder voorwaarden) toegang tot professionaliserings- en/of bezinningsbijeenkomsten, educatieve kennisnetwerk en educatieve partners. Er vindt gestructureerd kennisdeling en terugkoppeling plaats tussen leerkrachten en CHE-docenten die acteren in diverse kennisnetwerken. Er vindt systematische terug- en doorkoppeling plaats van kennis en ervaring (succes en mislukking): bezoek van studiedagen, collegiale consultatie, vakliteratuur etc. Er vindt een open en veilige manier van kennisverspreiding en kennisterugkoppeling plaats. Het educatieve kenniskapitaal wordt pro-actief ten dienste gesteld van derden. Succes en mislukking worden telkens benut als input voor nieuwe kennis. Er is sprake van effectief gebruik van externe kennisbronnen. Bijv. Pabo als kenniscentrum en leerkracht-specialist als gastdocent op Pabo
School als Erkend Leerbedrijf
12
Optie A: werkplek breed Er is een breed draagvlak onder collega’s, directie, BM, ouders en bestuur voor het werkplek concept. In overleg wordt gedurende één jaar een geselecteerd team van CHEstudenten toegevoegd aan het schoolteam. De geselecteerde mentoren weten zich voldoende bekwaam om het concept ‘maatjesleren’ in WPL breed gestalte te geven. De RB-A en ICO werken nauw samen in het kader van competentiegerichte individuele ontwikkeling: opdrachten, begeleiding en beoordeling. Daarin heeft de ICO ook een zelfstandige functie in de begeleiding, POP gesprekken en beoordeling van stageactiviteiten. Het schoolteam is projectmatig nauw betrokken bij het formuleren van de schoolontwikkelingsvraag voor het projectteam, bij de begeleiding en beoordeling van het resultaat. De schoolontwikkeling wordt verbonden met de professionalisering van teamleden. Optie B: werkplek smal Er is een breed draagvlak onder collega’s, directie, BM, ouders en bestuur voor het werkplek concept. De onderzoeksvraag van minor- of afstudeerstudenten is integraal onderdeel van de actuele schoolontwikkelingsvraag. Er wordt projectmatig gewerkt vanuit een gedeelde projectgroep onder leiding van een ICO en RB. Het schoolteam is via de projectgroep en de ICO nauw betrokken bij het resultaat en de daadwerkelijke implementatie. De schoolontwikkeling wordt verbonden met de professionalisering van teamleden.
School als Erkend Leerbedrijf
13
Bijlage 1 Voordelen Certificaat Erkend leerbedrijf bij de CHE per 1 augustus 2008: 1. relatiekorting op alle dienstverlening (A- en B-accountscholen) 2. toegang platforms van kennis en kunde 3. speciale services 4. Support bij schoolontwikkeling CHE en partnerscholen
Certificaat scholen A-B-C
Andere stagescholen
KORTING ‘Transfer’ diensten 2008-2009
10 % korting voor A/B scholen op alle diensten + voorkeursregeling bij overaanmelding
Normale tarief
‘coaching on the job’, coaching, supervisie en intervisie.
1 sessie gratis voor A/B-scholen als kennismaking, daarna 10% korting
Normale tarief
TOEGANG PLATFORMS Inspiratiedag 3e woensdag van september Workshops, platform, ontmoeting, inspiratie, nieuwe ideeën.
Toegang gratis (onder voorbehoud). Daarnaast kunt u in overleg zelf een onderdeel van het programma verzorgen als onze kennispartner.
100 euro per team 25 euro per persoon (vanaf 2009)
Kenniskringen Onderzoek, kennisdeling van scholen, HBO en WO
U krijgt de gelegenheid om deel te nemen aan kenniskringen en kennisnetwerken rond bepaalde onderwijs innovaties
Nee
School als Erkend Leerbedrijf
14
SPECIALE SERVICES Stage service: Er wordt rekening gehouden met speciale wensen van de school
Ja, de RB zal samen met het stagebureau voor u zoeken naar maatwerkoplossingen.
Nee
Methodeverkenning en kopieerservice Pabo onderwijswerkplaats (OWP)
Ja, tegen kostprijs te verkrijgen via de OWP deskservice.
Nee (vanaf 2009)
Drama voorstellingen (door 2e jaars studenten in dramaweek)
Ja, u participeert in de pool. Toewijzing hangt wel af van vraag en aanbod. Studenten krijgen wel reiskostenvergoeding.
Nee
LIO bemiddeling
Ja, uw advertentie wordt opvallend Uw advertentie onder de aandacht gebracht van 4e jrs komt op de grosstudenten lijst aan het prikbord
Onderzoek bemiddeling
Ja, de RB zal de onderzoeksvraag Nee proberen te koppelen aan een 3e of 4e jaars student met een opdracht. Studenten krijgen na afloop wel een passende vergoeding.
Management assistent bemiddeling
Ja, de RB zal samen met betrokkenen Nee zoeken naar een student die de directie een half jaar kan ondersteunen.
CHE opleidingen bemiddeling
Ja, de RB zal voor u onderzoeken of studenten andere opleidingen (bijv. communicatie, SPH) u kunnen ondersteunen
Nee
School als Erkend Leerbedrijf
15
SUPPORT Ondersteuning bij schoolontwikkeling Implementatie Meertaligheid, Techniek en Nieuwe media met een student team
Ja, gratis wat betreft inzet van minor studenten
Nee
Financiële support ICO
Ja, de jaarlijkse vergoeding van bege- Alleen nog in overleiding wordt per jaar vastgesteld en leg uitgekeerd
+10% korting op expert begeleiding van het team.
School als Erkend Leerbedrijf
16
Bijlage 2 SCHOOL ALS ERKEND LEERBEDRIJF - ‘SELECT’ SELECT= afkorting en symboliseert de eigen keuze (‘selectie’) van de school Inhoud 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.
Wat is een ‘SELECT’ school? Waarom zouden wij starten met een ‘SELECT’ certificering? Waarom komt de CHE Pabo met SELECT? Voor wie is SELECT? Wat levert SELECT op? Wat kost een certificeringstraject? Hoe worden wij SELECT? De audit Van audit tot certificaat. Wat te doen bij veranderingen binnen de organisatie? Alle stappen in schema
School als Erkend Leerbedrijf
1.
17
Wat is een ‘SELECT’ school?
‘School als erkend leerbedrijf’ is een instrument op drie kwalificatieniveaus. Het dient als een beschrijvingsinstrument voor het zichtbaar maken van begeleidings- en opleidingskwaliteiten in samenhang met de Pabo en als ontwikkelinstrument voor een continu verbeterproces. Dit geldt dan met name op het terrein van de samenhang tussen instroombeleid, professionalisering, schoolontwikkeling en kwaliteitszorg. Leren gebeurt op verschillende niveaus: -
door Pabo studenten als aankomende leerkrachten een goede stage- en begeleidingsplek te bieden (C: de stageschool),
-
door een opgeleide ICO en gekwalificeerde mentoren in te zetten voor studenten, een kennisdelings- en professionaliseringsinfrastructuur voor teamleden (B: de coachende school),
-
door schoolontwikkeling, opleiding, kennisverwerving en professionalisering dynamisch op elkaar te betrekken en de opgedane kennis weer te verspreiden (A: De lerende school).
School als Erkend Leerbedrijf
2.
18
Waarom zouden wij starten met een ‘SELECT’ certificering?
Certificering maakt zichtbaar op welke wijze de school kwaliteit levert in het kader van begeleiding, opleiding en ontwikkeling (personeelsbeleid, schoolontwikkeling). Daarmee is het ook een profileringsinstrument voor de (nieuwe) ouders, inspectie en partnerorganisaties. Certificering is een beloningsinstrument omdat het de eerder gemaakte keuze voor (begeleidings-)kwaliteit transparant maakt voor interne en externe instanties. Certificering leidt indirect tot een proces van reflectie op het eigen professioneel handelen en geeft impulsen aan vernieuwing van onderop. Certificering A werkt als een spiegel voor de gewenste schoolontwikkeling en voor een proces van bewustwording ten aanzien van een bepaald kwaliteitsniveau. Certificering A ondersteunt het beleid tot een integrale benadering van stageplekken, professionalisering, talentmanagement, schoolontwikkeling en kwaliteit en meetbaar gedrag. Deze integrale benadering is niet alleen kostenbesparend maar ook effectiever omdat hij zichzelf aanjaagt. Certificering A maakt professionele relaties met externe partners als opleiding- en kennisinstellingen als de Pabo helder en transparant. Kortom, iedere school die op deze manier aan de leerinfrastructuur wil verbeteren, werkt automatisch aan het ontsluiten van verborgen potentieel binnen en buiten de school (student, mentor, leerkracht en Pabo).
School als Erkend Leerbedrijf
3.
19
Waarom komt de CHE Pabo met SELECT?
In de oude situatie was Pabo verantwoordelijk voor het onderwijskundig curriculum en de basisschool verantwoordelijk voor het ‘leveren’ van stageplaatsen. De opleiding kan zich steeds minder beperken tot het louter aanbrengen van een startkwalificatie. Ze krijgt de taak een initiërende rol te spelen in het levenslange leerproces dat van nieuwe generatie professionals in het onderwijs wordt gevergd (Frans Leijnse, lector Hogeschool Utrecht). De Pabo veranderde haar visie op leren: competentiegericht past ze nu constructivistische principes toe op een houding van levenslang leren. Daarbij benut ze de intrinsieke motivatie van studenten in authentieke contexten. De basisschool participeert sinds OIDS 2003 steeds actiever in de professionele begeleiding van studenten. Ze wordt als leeromgeving (nog) belangrijker als voorheen. Omgekeerd kan de basisschool nu nog beter haar eigen ontwikkeling combineren met een gerichte vraag naar de nieuwe kennis die door studenten ontwikkeld moet worden. Door deze praktijk- en kennisgerichte opleiding wordt de basisschool aldoende kennispartner van de Pabo en vice versa. Ons gemeenschappelijk doel is: kwaliteitsverbetering van het onderwijs door een gemeenschappelijke infrastructuur van begeleiding, coaching en kennisontwikkeling. Het ministerie van OCW heeft de afgelopen jaren afwachtend gekeken naar het werkveld: neem zelf initiatief! CHE Pabo is met een aantal partnerscholen nu zelf een traject gestart. Andere Pabo’s zijn afwachtend of op hun eigen manier bezig een soort standaard te ontwikkelen.
School als Erkend Leerbedrijf
4.
20
Voor wie is SELECT?
We denken daarbij direct aan onze huidige A- en B-scholen die de afgelopen jaren van binnen uit een ontwikkeling hebben doorgemaakt in de richting van de verschillende configuratieniveaus. Maar ook veel van onze C-scholen kunnen (misschien met kleine aanpassingen) het kwalificatieniveau C binnen korte tijd behalen. Kortom, iedere partnerschool is geschikt die zelfbewust werk maakt van het gastvrij ontvangen van studenten, tot scholen die investeren in begeleiding, opleiding, professionalisering en schoolontwikkeling in de afgelopen 2 jaar. 5.
Wat levert SELECT op?
Uit onafhankelijk onderzoek in 2006 onder deelnemende directies van Bscholen kwamen veel voordelen naar voren van de status van B-school. De meest genoemde waren: De ICO is direct en makkelijk aanspreekbaar, ook in de wandelgangen, de lijnen zijn korter voor zowel de mentor als de student. Het contact en de begeleiding is veel intensiever. De ICO ziet de student van dag tot dag en de docent kwam periodiek. De ICO maakt deel uit van de school en kent deze daarom beter. Door de ICO kan de school invloed uitoefenen op het curriculum van de Pabo om zo het niveau van de studenten te verbeteren. Er wordt gebruik gemaakt van moderne middelen zoals Video interactie begeleiding. De signalering of iemand beroepsbekwaam is, kan sneller plaatsvinden. De student heeft naast de mentor ook een onafhankelijk persoon als begeleider. Uit onderzoek onder A-scholen in 2006 is gebleken dat directies ontdekten dat het werkplek leren van een groep derdejaars studenten als vliegwiel werkte voor het in beweging komen van leerkrachten, interne specialisatie en de beoogde schoolontwikkeling.
School als Erkend Leerbedrijf
21
Jarenlange topdown inspanning werd opgelost door deze bottom-up benadering. Ook het instroombeleid voor nieuw personeel loopt nu veel vloeiender (zie Basisschoolmanagement nr. maart 2006). Andere voordelen zullen komende jaren nog sterker aan het licht komen. Beoogde effecten: betere onderlinge communicatie basisschool met Pabo; betrokkenheid en trots van leerkrachten bij profiel, doelen en kwaliteit van de school; meer bereidheid om in zichzelf als mentor en leerkracht te investeren; meer bereidheid om van elkaar te leren tussen Pabo en basisschool; grotere bereidheid van leerkrachten en Pabo docenten om gerichte cursussen of opleiding te volgen in het kader van de school- en academieontwikkeling. Voordelen Certificaat Erkend leerbedrijf van een basisschool bij de CHE per 1 augustus 2008 (zie bijlage 1) relatiekorting op alle dienstverlening (B/A) toegang tot platforms van kennis en kunde speciale services (stage, student, onderzoek etc.) Support bij schoolontwikkeling en verzekerd van financiële vergoeding ICO. 6.
Wat kost een certificeringstraject?
Eerste aanvragen SELECT scholen 2008: C-scholen: € 250,00 B-scholen: € 550,00 A-scholen: € 550,00 Vervolgvragen SELECT scholen 2008 C naar B: € 450,00 B naar A: € 550,00 Kosten van verlenging (in dezelfde configuratie) na 3 jaar: 75%
School als Erkend Leerbedrijf
7.
22
Hoe worden wij SELECT?
De SELECT standaard is het raamwerk dat u als organisatie helpt om u zelf te kwalificeren op het huidige niveau en/of een helder proces van ‘continue verbetering’ op gang te brengen en vast te houden. De aanvraag wordt stapsgewijs doorlopen. SELECT schrijft daarin alleen voor ‘wat’ een organisatie moet bereiken en niet ‘hoe’ zij dit moet doen. Leidend zijn de eigen ambitie, visie en doelen van de organisatie, als drijvende krachten achter alle ontwikkeling. Hierdoor houdt de organisatie volledig grip op de ontwikkeling. Deze werkwijze is bij soortgelijke certificeringtrajecten (zoals IiP) heel effectief gebleken. Het traject Het traject start met bewustwording ten aanzien van de meerwaarde van SELECT. Daarna moet een goed zelfbeeld (nulmeting) worden verkregen ten aanzien van het gewenste niveau, waarvoor een SEL-adviseur wordt ingeschakeld (meestal de eigen RB van de CHE). Wie bijv. de status van B aanvraagt, moet tegelijk bewijzen dat hij ook voldoet aan de C kwalificaties. Idem voor aanvraag A. Bij aanvraag A-school hoeft geen sprake te zijn van een traditioneel werkplekleren school (concept WPL breed). Ook het betrekken van een groep derdejaars minorstudenten kan hetzelfde resultaat opleveren (concept WPL smal). Vervolgens is de organisatie aan zet met het opstellen van een actieplan ter verkrijging van bewijsmateriaal. Afgesloten wordt met een onafhankelijke beoordeling van de bereikte effecten (audit). In de beoordeling bepalen de visitatoren, aan de hand van schriftelijke bewijsstukken en interviews met bijvoorbeeld directie, ICO, mentor en studenten oordeel van de studenten voldoende aangetoond kan worden dat de school recht heeft op ‘School als erkend leerbedrijf’ (SEL). Zie verder onder 8. Ten slotte vormen de aanbevelingen van de visitatoren de opstap naar de volgende verbeterronde en daarmee borging van een verbetercultuur.
School als Erkend Leerbedrijf
8.
23
De audit
Om er zeker van te zijn dat u effectief bezig bent, is het van groot belang dat een externe, onafhankelijke deskundige dit voor u onderzoekt. Dit onderzoek is het SELECT audit door twee visitatoren (één vanuit het werkveld en één van binnen de CHE)*. Door middel van interviews met betrokkenen en schriftelijk bewijsmateriaal beoordelen twee SELECT visitatoren voor u of u uw doelen heeft behaald en wat er eventueel kan worden verbeterd. De audit vormt dan ook het einde van een implementatiecyclus en het begin van een verbetercyclus. Na uiterlijk 18 maanden moet de visitor weer terugkomen, want na 3 jaar moet opnieuw worden beoordeeld of uw organisatie nog steeds een SELECT is. Raadzaam is om na 2 jaar als team al te bepalen of de school verlenging wil van kwalificatie of verandering wil van configuratie. Gesprek met: A-school Directie, ICO, studenten samen: 2 uur B-school ICO 1 uur, directie 0.5 uur C-school Directie 1 uur
Gesprek door: CHE visitator en veldvisitator CHE visitator of veldvisitator CHE visitator
N.B. Bij een B- en C-school worden studenten (en RB) tevoren middels een vragenlijst geconsulteerd.
School als Erkend Leerbedrijf
9.
24
Van audit tot certificaat
Als de visitator zijn werk heeft gedaan en het resultaat is positief, dan draagt hij uw organisatie voor erkenning voor aan het erkenningscomité van de Certificerende Instelling (CI). Dit comité bestaande uit een groep onafhankelijke onderwijsspecialisten (uit de Werkveld adviesraad). Deze beoordeelt of de visitator zijn werk volgens de regels heeft uitgevoerd en stelt hierover, binnen vier weken, een protocol op. Dit protocol wordt ter beoordeling aan de kwaliteitsmanager (voorzitter) van SELECT voorgedragen. Er kan aanvullende bewijsverzameling nodig zijn, voordat de voordracht definitief bekrachtigd of ontkracht kan worden. Na goedkeuring verstrekt CHE SELECT een certificaatnummer, een bordje aan de muur en een digitaal embleem voor op de website. Op dit moment bent u officieel erkend en kunt u hiermee naar buiten treden als u dat wenst. De CI verstrekt vervolgens binnen twee weken aan de organisatie een (eigen) certificaat. Dit certificaat is drie jaar geldig. Om de erkenning te behouden, moet de organisatie iedere drie jaar een nieuwe visitatie ondergaan.
School als Erkend Leerbedrijf
10.
25
Wat te doen bij veranderingen binnen de organisatie?
Organisaties kunnen diverse veranderingen ondergaan die van invloed kunnen zijn op de naleving van de SEL-Standaard A, B of C. Het grondbeginsel van de CHE SEL is om de organisatie zo veel mogelijk te helpen de erkenning te behouden. Als zo’n verandering optreedt, dient de organisatie de certificerende instelling (CI) hiervan op de hoogte te brengen. De actie die de CI vervolgens neemt, hangt af van de aard en de ingrijpendheid van de veranderingen. Voor vragen over de audit of voortzetting van uw erkenning kunt u terecht bij: drs. J.G. (Han) Schipper Unitmanager Transfer Educatie Stagecoördinator, tevens voorzitter CI Tel.: mobiel:
0318-696321 06-22600040
Secretariaat Transfer Educatie Tel.: 0318-696504 Email:
[email protected]
School als Erkend Leerbedrijf
26
11. Alle stappen in schema fase
actie
doorlooptijd
Voorbeeld tijdpad
Draagvlak
Directie – team: aantoonbare meerwaarde voor SELECT
Advies aanvraag A, SEL adviseur doet nulmeting B of C bij secreta- Dit doet eigen RB. riaat Transfer
Na 1 maand
September 2008
Actiefase school en/of CHE
Uitvoering verbeterplan op kwalificatieniveau door het team (indien nodig).
2
Oktober
Visitatie
Visitatie door CHE Transfer met extern deskundige (Aaccount) of visitatie door CHE Transfer (B- en C-account): interview met protocol. Consultatie van betrokkenen
3
November
Certificerings aanvraag
Visitatoren leggen hun rapportage voor aan onafhankelijk panel van de certificerende instelling
4
December
Toekenning SELECT-status A, B of C
CHE-Transfer geeft betreffende school certificeringsnummer, digitaal embleem en bordje voor 3 jaar school als ‘erkend leerbedrijf van de CHE’
5
Januari 2009
Actiefase school en /of CHE
Optioneel: samenwerken aan een nieuw kwalificatieniveau (verbeter cyclus)
Verlenging of verandering aanvraag
Na maximaal 2 jaar attendeert de RB op verlenging of verandering
School als Erkend Leerbedrijf
27
Bijlage 3 Bachelorprofiel (Dublin) 1 Kennis en inzicht De Bachelor heeft actuele kennis en inzicht op het niveau van (inter-)nationaal geaccepteerde handboeken op belangrijke onderdelen van zijn vakgebied. Zijn kennis richt zich op het kunnen vinden van oplossingen voor vraagstukken in het beroepenveld. 2 Toepassen kennis en inzicht De Bachelor kan de genoemde kennis en inzicht toepassen met als doel een professionele benadering van de beroepspraktijk, het opstellen van argumentaties en het oplossen van problemen. Concreter: Professionaliteit De Bachelor is in staat een adequate analyse te doen van een vraagstuk en te komen tot een adequate probleemstelling. te komen tot een projectmatige aanpak waarbij meerdere invalshoeken worden bekeken alvorens een standpunt wordt ingenomen. Daarbij wordt actuele (internationale) kennis en inzicht gebruikt. Argumenteren De Bachelor is in staat een argumentatie op te bouwen met een logische opbouw (oorzaak-gevolg keten) in herkenbare stappen. Oplossen van problemen De Bachelor bekijkt meerdere alternatieven alvorens hij tot een oplossing komt. Hij onderbouwt waarom hij juist voor die oplossing kiest. Hij is in staat om als coördinator in een overzichtelijk project op te treden. 3 Oordeelsvorming Verzamelen en interpreteren van relevante gegevens en van daaruit een oordeel vormen dat mede gebaseerd is op maatschappelijke, wetenschappelijke en ethische afwegingen. Verzamelen van gegevens De Bachelor verzamelt gegevens doelgericht en systematisch, gerelateerd aan een beroepsgericht vraagstuk. Hij ziet erop toe dat de verzamelde gegevens consistent en realistisch zijn en relevant voor het vraagstuk.
School als Erkend Leerbedrijf
28
Interpreteren De Bachelor is in staat om gegevens te analyseren en te verwerken en een uitleg te geven over het belang van de gegevens. Hij verzamelt gegevens uit de beroepspraktijk en hanteert actuele inzichten en gegevensverwerkingmethodieken. De oordeelsvorming van een Bachelor blijkt uiteindelijk uit het oordeel dat op grond van de gegevens tot stand komt en daaruit logisch af te leiden is. Hij biedt een adequate oplossing voor een vraagstuk in de beroepspraktijk en overziet gevolgen van de oplossingen. Kan realistische aanbevelingen doen, ook voor eventueel vervolgonderzoek. 4 Communicatie De Bachelor is in staat om verbaal en schriftelijk kennis, motieven en informatie over te dragen op een publiek van specialisten en niet-specialisten. Hij realiseert zich dat gekozen oplossingen ook negatieve effecten kunnen hebben. Mee kunnen werken in een multidisciplinaire en/of internationale omgeving en het voldoen aan eisen die het participeren in een arbeidsorganisatie stelt. 5 Leervaardigheden De Bachelor bezit leervaardigheden om een studie succesvol af te ronden. De Bachelor neemt initiatieven als de studievoortgang dreigt te staken. Hij heeft zelfinzicht en beschikt over reflectievaardigheden. Weet zichzelf te stimuleren en vertoont de noodzakelijke discipline om een studie op Bachelorniveau af te ronden binnen afzienbare tijd.
School als Erkend Leerbedrijf
29
Bijlage 4 Vragenlijst: het creëren van een onderzoekende cultuur 'leidinggeven aan een onderzoekende cultuur', Meta Krüger, lector UvA Scoor uw school op een schaal van 1 tot 5, waarbij 5 het hoogst is. 1.
Worden op uw school de leraren aangemoedigd door de schoolleiding tot het zoeken en bediscussiëren van nieuwe informatie en ideeën?
2.
Nodigt de schoolleiding op uw school teamleden uit, bijvoorbeeld tijdens vergaderingen, om hun expertise te delen met collega's?
3.
Worden de leraren op uw school door de schoolleiding uitgedaagd om geldende veronderstellingen over het werk in twijfel te trekken?
4.
Eist de schoolleiding op uw school van het team een gezamenlijke reflectie op de uitkomsten van evaluaties (bijv. inspectierapportages en leerlingprestaties)?
5.
Wordt op uw school aandacht besteed aan het Ieren onderzoeken door docenten en schoolleiders?
6.
Zijn er op uw school onderzoekers of anderen aangetrokken om ondersteuning te bieden aan leraren en schoolleiders bij het begrijpen en interpreteren van data?
7.
Investeert uw school in een data-infrastructuur zodat leraren en schoolleiders zelf op zoek kunnen gaan in en kunnen werken met de data?
8.
Wordt er op uw school gewerkt aan het creëren van een cultuur waarin leraren en schoolleiders zich prettig voelen bij reflectie op en monitoring van het eigen werk, de wijze van werken en de eigen competenties?
9.
Worden op uw schoolonderzoeksgegevens gebruikt om richting te geven aan onderwijsvernieuwing en schoolontwikkeling?
10. Zijn discussies op grond van onderzoeksgegevens en analyse van gegevens een normale routine op uw school (bijv. op personeelsvergaderingen)?
School als Erkend Leerbedrijf
30
11. Leidt het werken met data op uw school tot een besef van urgentie over wat er aangepakt moet worden? 12. Wordt er op uw school tijd vrijgemaakt voor schoolleiders en leraren om gezamenlijk met data te werken en/of de eigen praktijk te onderzoeken? 13. Wordt er op uw school gewerkt met critical friends van buiten de school? 14. Wordt er op uw school tijd vrijgemaakt voor leraren om informatie te verzamelen en overleg te voeren om tot afgewogen besluitvorming te komen? 15. Stelt uw school data ter beschikking aan managers, schoolleiders en leraren in zo'n vorm dat zij de data kunnen gebruiken voor besluitvorming?
School als Erkend Leerbedrijf
31
Uw score: 58 - 75 = excellent! De leiding op uw school heeft een goed gedefinieerde werkbare visie op het gebruikmaken van data om de besluitvorming te beïnvloeden. Ga vooral door met deze succesvolle acties. 40 - 57 = goed. Uw school heeft veel sterke kwaliteiten, maar er zijn ook terreinen waarop verbetering mogelijk is. Behoud wat succesvol is en verander wat niet succesvol is. 21 - 39 = redelijk. De leiding zou het beter kunnen doen; er zijn duidelijk verwaarloosde gebieden die als daar niet snel iets aan gedaan wordt veel energie zullen opsouperen en die er de oorzaak van zullen zijn dat systematische schoolontwikkeling op een zijspoor komt te staan. Elimineer ingewortelde gewoonten en pak de situatie snel aan. 0 - 20 = zwak. Het is tijd om ondersteuning in te roepen, de onderwijspraktijk te onderzoeken of te overwegen het leiderschap te veranderen. Zorg snel voor ondersteuning.
School als Erkend Leerbedrijf
32
Bijlage 5 Waarom een onderzoekende cultuur op basisscholen 2008-2012? Samenvatting workshop Meta Krüger Octaafconferentie 31 januari 2008 A. B. C.
Werkdruk: keuzes kunnen maken die echt werken en duurzaam zijn. Kwaliteit: voorkomen om telkens het wiel uit te vinden. Schoolontwikkeling: controle hebben over de verandering, voorkom innovatiemoeheid.
Belemmeringen 1. houding van ‘ik weet alles’ (heb 20 jaar ervaring of 2 jaar ervaring en doe 18 jaar hetzelfde), ontbreken reflectieve attitude 2. cultuur van ‘trial and error’, ‘jump into conclusions’, weinig kritische mensen 3. gebrek aan praktisch toepasbare onderzoeksresultaten 4. overvloed aan data, onbekendheid met onderzoek 5. gebrek aan relevantie en richting, of te algemeen of te specifiek. Urgent 1. mogelijkheden voor autonome school, behoefte aan schoolprofilering, vorm geven aan eigen ontwikkeling (lumpsum) 2. verantwoordingsplicht naar ouders , inspectie , externe instanties 3. professionalisering van het beroep. Voorwaarde 1. van tacit knowledge (onbewust) naar meer evidence-based (feitelijke) 2. goede en relevante onderzoeksvragen in samenwerking met het werkveld 3. gedegen onderzoek (in samenwerking! Bijv. projectgroep) 4. uitkomsten reflecteren en vertalen samen met de individuele onderwijsprofessionals (voorkom los setje met tips & aanbevelingen) 5. benutten van onderzoek in concrete context (leiderschap en faciliteiten) 6. goede terugkoppeling na verloop van tijd bijv. effect op leerlingen.
School als Erkend Leerbedrijf
33
Hamvraag (Eric Verbiest): TEAM: willen wij een professionele leergemeenschap zijn? SCHOOLLEIDER: kan ik leiding geven aan een professionele leergemeenschap (evt. samen met minorstudenten)? Hoe te beginnen? 1. Vorm voorhoede groep van onderzoekende leerkrachten (samen met onderzoekende studenten) 2. creëer tijdblokken in het jaarrooster om onderzoek en plek te geven 3. werk aan een onderzoekende cultuur en attitude 4. zorg dan mensen data onderlegd zijn (kunnen lezen van tabellen, grafieken). Focus 1. 2. 3. 4. 5.
ontdekken van issues diagnose van situaties voorspellen van toekomstige voorwaarden verbeteren beleid en praktijk evalueren van effectiviteit
Onderzoekende cultuur krijgt een impuls als 1. relevantie onderzoek 2. kunnen participeren in ontwerp, 3. vaardig in interpretatie 4. betrokken bij translation naar eigen onderwijspraktijk 5. veilige en lerende context van intervisie en feedback Rol van schoolleider (Verbiest) 1. voorbeeldfunctie (cultuurbouwer) 2. leraar van leraren: gezamenlijke visie en zorgen dat doelen van de school geïnternaliseerd worden 3. participatief leiderschap stimuleren: vergroting eigenaarschap! 4. randvoorwaarde creëren o.a. overleg, uren, werken in projectteams Tenslotte 1 professionele kennis ontstaat in onderzoeken van de eigen praktijk 2 professionals fungeren als opdrachtgever voor externe onderzoekers 3 just in time wordt gebruik gemaakt van evidence based kennis
School als Erkend Leerbedrijf
34
Aanmeldingsvoorwaarden 1. Aanmelding vindt plaats door middel van het inzenden, faxen of mailen van het ingevulde en ondertekende aanmeldingsformulier. De datum van ontvangst geldt als inschrijvingsdatum. Na aanmelding ontvangt de opdrachtgever een bevestiging van inschrijving. 2. Gegevens die zijn ingevuld op het aanmeldingsformulier worden niet aan derden verstrekt. 3. De Christelijke Hogeschool Ede is een protestants-christelijke hogeschool. De opdrachtgever wordt geacht de grondslag van de hogeschool te respecteren. 4. Voldoende deelname aan een cursus veronderstelt een aanwezigheid van minimaal 80% bij het aangeboden onderwijs. Indien hieraan op grond van een gewichtige reden niet kan worden voldaan, wordt de mogelijkheid geboden vervangende opdrachten uit te voeren. 5. Een cursus wordt verzorgd op de locaties van de hogeschool te Ede, tenzij een andere plaats met de opdrachtgever is overeengekomen of in de betreffende brochure is vermeld. 6. Waar noodzakelijk bij de uitvoering van de cursus wordt gebruik gemaakt van binnen de Christelijke Hogeschool Ede aanwezige faciliteiten. 7. Een aantal cursussen voldoet aan de criteria post-hbo zoals vastgesteld door de Stichting Post Hoger Beroepsonderwijs Nederland. De deelnemers van een als zodanig geregistreerde cursus of opleiding ontvangen dienovereenkomstig een extra getuigschrift. 8. De prijs van de cursus is vermeld op het aanmeldingsformulier en in de brochure. Betaling dient veertien dagen na ontvangst van de rekening en/of acceptgiro te zijn voldaan. Deelnemers die hieraan niet hebben voldaan, worden niet tot het onderwijs toegelaten. De prijs van de cursus is inclusief examengeld, tenzij anders vermeld. 9. De opdrachtgever kan deelname aan een cursus annuleren tot 21 dagen voor de aanvang van de cursus of opleiding. Hierbij is de deelnemer 10% van het cursusgeld én € 25,00 administratiekosten verschuldigd. Daarna is de deelnemer de volledige prijs van de cursus verschuldigd. Wanneer gedurende meer dan de helft van de looptijd van de cursus, wegens ziekte of wegens andere nader te motiveren
School als Erkend Leerbedrijf
35
gewichtige redenen deelname aan de cursus niet mogelijk is, kan naar rato en op verzoek een percentage van het cursusgeld worden gerestitueerd. 10.Wanneer een cursus geen doorgang vindt of uitgesteld wordt wegens onvoldoende deelname, zal een ingeschreven deelnemer zo spoedig mogelijk daarvan op de hoogte worden gesteld. Betalingen die reeds zijn gedaan, zullen volledig worden gerestitueerd. 11.Indien er tussen de opdrachtgever en de Christelijke Hogeschool Ede een geschil ontstaat, kan de opdrachtgever zich wenden tot een commissie bestaande uit de manager CHE-Transfer namens de hogeschool, waar relevant een lid aangewezen door degene met wie de opdrachtgever een geschil heeft, en een lid aangewezen door de opdrachtgever. De uitspraak van de commissie is bindend.