Schiedam op weg naar toekomstvast lokaal openbaar vervoer (?) Struikelblokken en valkuilen
Lex Boersma, strategisch beleidsadviseur mobiliteit
Openbaar vervoer in Schiedam • 1990 inzet op hoogwaardig OV • Vorming stadsregio Rotterdam (vervoerregio Rijnmond): • Metro • Tram (1985) naar Schiedam Noord, Tramplus (2004) • Voorinvestering nieuw station Schiedam Kethel • Hoekselijn light rail (2017)
Schiedam regionaal knooppunt MRDH
Kaartje lokaal OV
Omvang en rentabiliteit huidig busvervoer •
Ca 3.500 instappers bus per (werk)dag = ca. 1.200.000 instappers per jaar
•
Buskosten in Schiedam ( o.b.v. DRU’s en € 80 ): – – – –
Lijn 51 Lijn 53 Lijn 54 Lijn125
500.000, niet ‘s avonds , zaterdag uursdienst en zondag niet 220.000, niet ‘s avonds , niet in het weekend 350.000 410.000
•
Totaal € 1.480.000
•
Kosten per reiziger rit: ca € 1.25
•
Opbrengsten per reiziger per rit : ca. € 1,00 – 75% van voltarief €1,35
• • •
Rendement volgens RET (minder bezette buslijnen): 30-40% Eigen berekening (zie boven) : 80% “nog maar eens goed uitzoeken”
Negatieve spiraal kwaliteit lokaal OV •
Bus : negatieve kwaliteitsspiraal, – minder reizigers, minder opbrengsten, minder vervoeraanbod, minder reizigers
•
Toekomstvast OV ? (Stadsregio) – – – –
•
norm: grofmazigheid (500 m.-800 m.). fijnmaziger hoeft niet Rentabiliteit uitgangspunt inzet (meer reizigers voor hetzelfde geld) 40% van de businzet wegbezuinigd (2011) en ook tram is niet heilig (2012) ‘s avonds en in weekend geen vervoer in delen van de stad
Tegelijkertijd: vergrijzing – (Te) grote loopafstanden: minder bussen: vervoersarmoede – Taak voor de gemeente ?: 40% 65 plussers heeft al WmO indicatie
•
Last mile bedrijventerreinen ??
Negatieve kostenspiraal bezuinigingen •
Busreiziger kost € 1,25 , waarvan € 1,00 gedekt door opbrengst (of RET € 0,50)
•
Regiotaxireiziger kost € 10,50, waarvan € 1,35 gedekt
• •
Regio betaalt (tekort) busreiziger Gemeente betaalt Regiotaxi / WmO vervangen bus zou 7 mio euro kosten
•
Bezuinigingen OV = Negatieve kostenspiraal voor samenleving
•
Wat dan ?
•
toch door bezuinigen + toenemende vervoersarmoede ?
•
of wat anders ?
uitdaging
Rendabel OV : zelf versterkend
marginaal rendabel Meer reizigers : geen toename overheidsbijdrage
• Want anders - indien succesvol- meer reizigers • We kunnen het niet betalen: stoppen
• Slachtoffer van eigen succes
Oplossingsrichtingen: rendabel • Inkomsten: beter vervoer, meer reizigers – acceptabele reistijd • Wachttijd: 1 maal per uur = wachttijd half uur, uitschieter 1 uur • Reistijd: én perceptie: directheid en snelheid, geen reis om de wereld
– comfort: • loopafstanden beperken • minder moeite overstappen
– Kosten : OV-tarief wel OK
• Lagere marginale kosten: maar zonder kwaliteitsverlies
Oplossingsrichting beter lokaal OV Minder overstappen: • waar naar toe: overal • centrum, stations trein en metro, maar ook andere wijken • Buslijnen belangrijkste bestemmingen • Ringbuslijn ? • Loopafstand is bottleneck: 95 % WmO ritten • Combinatie ritten WmO ? • Taxi ?
Oplossingsrichting: kostenbeperking • Kleinere vervoermiddelen ? • € 40 per uur kleine bus versus € 80 per uur grote bus
• soms heb je een piek in vervoer – bijrijden in de spits (hogere frequentie)
• chauffeur is de grootste kostenpost (>> 50%) – Vrijwilligers ? – Arbeidsreïntegratie ?
Kostenefficiency : Vraagafhankelijk of lijngebonden OV • Lijngebonden: – “automatische” bundeling – Grote(re) voertuigen – Kleinschaliger, hoge frequentie, “spoorboekloos” , meer reizigers
• Vraagafhankelijk – Betere vervoerkwaliteit (deur tot deur) – Betere afstemming vraag en aanbod (rentabiliteit) – Kleinere voertuigen
• Combinatie / compromis : Fijnmazig flexibel busnet ? • Uber ? Internet of things : volledig marktdoorzicht
Kan vraagafhankelijk marginaal rendabel voor OV tarief €1,25 ? Marginaal : wat hoeft niet Regio: besparen busvervoer – korting senioren en abonnementen – voor- en natransport: (geen ) dubbel instaptarief
Gemeente : besparen WmO – Elektrische voertuigen: kosten beheersbaar, duurzaam – Stalling : gemeentelijk garage. – Overhead OV-taxicentrale
Avond: lagere norm acceptabel – M.u.v. aansluitingen OV : regio (en/of positionering voertuigen)
Marginaal : wat moet wel : chauffeurskosten
Vrijwilligers/ arbeidsreïntegranten: achterkant van een sigarendoosje • Uurtarief € 7,50 = 6 ritten per uur • 1 rit per kwartier = 1,5 klanten per rit • = geen probleem
De Argos Mobiel
Maar schaalbaarheid ? Groeipijnen ? Voldoende instroom vrijwilligers of arbeidsreïntegranten ? – 1000 reizigers per dag = 660 ritten a 6 ritten per uur = 90 vrijwilligers of arbeidsreïntegranten
Op professionele basis: achterkant van een sigarendoosje • Uurtarief €20 = minimaal 16 ritten per uur (!) • Logistieke optimalisatie: slimme algoritmen (1000 reizigers per dag)
• 1 stadsroute per 15 minuten, 4 klanten => • Geen tijd om echt voor de deur te stoppen (woonstraten inrijden) • Individuele stop: hoofdwegen en buurtwegen (elke willekeurige plaats langs route)
`A la Uber voor OV-tarief: ‘t ken net • Net wel of net niet, dat is de vraag • Simulaties Verder: • Kostendekking niet chauffeurskosten (zie hiervoor) • Kostendekking onrendabele top • Hogere kwaliteit (voor de deur) hoger tarief bv € 2,50 – Medisch noodzakelijk meerkosten subsidie
• Combi met arbeidsreïntegratie en/of vrijwilligers en 65plussers Maar: • Meer reizigers: beter product en lagere kosten • Vraag: Hoeveel ritten (per uur) heb je nodig voor een goed product
Groeipotentie deur tot deur • Huidig bus: 3500 reizigers
• Auto: 12 maal het aantal OV-ritten (*) • Autobestuurder: 6 maal het aantal OV-ritten • Fiets: 20 maal het aantal OV ritten (* landelijke cijfers tot 5 km korte afstand)
Wordt dit het ?
Nissan 7 persoons ENV200
Avanti Wordt Vervolgd !
