schetsschuit Blauwzaam Lint Alblasserwaard - Vijfheerenlanden 13 februari 2013

schetsschuit

Blauwzaam Lint Alblasserwaard - Vijfheerenlanden 13 februari 2013

2 | impressie schetsschuit Blauwzaam Lint

impressie schetsschuit Blauwzaam Lint | 3

Inhoud Inleiding Excursie Werksessie 1: Dromen Werksessie 2: Op de kaart zetten Werksessie 3: Concreet uitwerken Presentatie resultaten Deelnemers

Dienst Landelijk Gebied Postbus 20021 | 3502 LA Utrecht t 030 275 66 00 www.dienstlandelijkgebied.nl In opdracht van: de Green Deal ‘Blauwzaam Lint’

februari 2013

Initiatiefnemer Piet de Winter in gesprek met dagvoorzitter Vincent Tiel Groenestege


Inleiding Wat is het Blauwzaam Lint? Het Blauwzaam Lint is een Green Deal tussen Stichting Blauwzaam, de Nationale Bomenbank en de Rijksoverheid. Het idee is om op natuurlijke wijze een kleurrijk parelsnoer te vormen door de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden. De parels zijn cultuurhistorisch waardevolle landschappen, duurzame initiatieven en andere karakteristieke elementen. Ze worden verbonden door het snoer. Dit snoer bestaat uit bestaande natuurlijke linten (zoals kades, wegen, groenstroken) en – vooral – tijdelijk aangelegde natuur op nu nog ongebruikte gronden en overhoeken. Wat is het doel? Met het Blauwzaam Lint willen wij iets bijzonders en opvallends creëren: een kleurrijk lint door de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden dat bedrijven en burgers uitnodigt kennis te maken met de streek, kennis te nemen van de duurzame initiatieven in de streek en zelf duurzaam aan de slag te gaan. Met het lint willen wij bovendien nieuwe vormen van samenwerking en financiering ontwikkelen tussen overheid, bedrijfsleven, onderwijs en burgers. Gerard de Winter, projectleider

Wat is er gebeurd op 13 februari 2013? De Stichting Blauwzaam heeft de Dienst Landelijk Gebied gevraagd een zogenaamde Schetsschuit te organiseren. Het doel van deze Schetsschuit was om in korte tijd met alle belanghebbenden tot een realistisch beeld van dit uitdagende en veelbelovende idee te komen. Het ontwerpatelier duurde één volle dag. Het was een dag waarin wij met z’n allen onze hersenen hebben laten kraken om tot een goed resultaat te komen. De deelnemers vormden een zeer gemêleerd gezelschap. Het werd een dag die je niet had willen missen!

Programma Schetsschuit • Aftrap • Excursie • Werksessie 1: Verbeelding (dromen) • Lunch • Werksessie 2: Verdieping (op de kaart zetten) • Werksessie 3: Haalbaarheid (concreet uitwerken) • Diner • Presentatie van resultaten aan bestuurders • Afsluiting


Stichting Blauwzaam Stichting Blauwzaam is een initiatief van ondernemers in de regio Alblasserwaard en Vijfheerenlanden. De stichting wil bedrijven helpen vanuit het hart en met het oog gericht op de toekomst te ondernemen, met als doel om die toekomst een stukje gezonder dan nu te kunnen overdragen aan ons nageslacht. Uitgangspunt daarbij is duurzaam ondernemerschap gericht op innovatie en continuïteit. De regio Alblasserwaard - Vijfheerenlanden biedt geweldige kansen. Er is een sterk gemeenschapsgevoel, aandacht voor goed rentmeesterschap en een grote betrokkenheid bij de natuur en bij het cultuurhistorisch landschap. In korte tijd heeft Blauwzaam al een breed draagvlak verworven onder ondernemers, burgers en overheden. Met het Blauwzaam Lint wil de stichting dit draagvlak zichtbaar maken en versterken.

Nationale Bomenbank bv Nationale Bomenbank b.v. is al meer dan 40 jaar een bepalende speler op het gebied van boomverplanting, boomverzorging en onderzoek naar boom en bodem. Mensen zorgeloos laten genieten van bomen in hun woon- en werkomgeving, dat is de missie van de Nationale Bomenbank. Want bomen geven kleur aan de leefomgeving en schaduw aan de mensen. Ze zuiveren de lucht en bevorderen de biodiversiteit. De Nationale Bomenbank is van nature groen. Maatschappelijk verantwoord ondernemen zit in het DNA van de organisatie. Het bedrijf wil daarom niet alleen een betrouwbare dienstverlener en goede werkgever zijn, maar ook bijdragen aan de lokale samenleving. Het Kleurrijk Blauwzaam Lint is één van de maatschappelijke projecten waarin de Nationale Bomenbank een actieve rol heeft.

Rolia Wiggelinkhuijsen

Piet de Winter

Bestuurslid Stichting Blauwzaam

Bestuurslid Stichting Blauwzaam en oud-directeur Nationale Bomenbank


Excursie Braakliggende bouwkavel langs de A27 in gemeente Zederik

Buiten kijken naar braakliggende terreinen:


Braakliggende bouwkavel in gemeente Bleskensgraaf

“Hoe kunnen wij hier meer waarden creëren?”


Werksessie 1:

Dromen



Het is ons cadeautje Cadeautje voor de streek voor de recreant voor de economie natuur is er ook voor de mens we zijn allemaal verantwoordelijk tijdelijke natuur hoeft niet veel te kosten Ook verdienen maaisel: afval = grondstof pay it forward: zaad oogsten en weer zaaien


We doen het samen Doe het samen met de 6 B’s: bestuurders, beheerders, belangenorganisaties, bedrijven, bewoners, bezoekers kansen zien voor het lint, elkaar zien en ontmoeten Biodiversiteit een kleurrijk en geurrijk lint zachte overgangen water - land kruidenrijke zones laat onze herder beheren


We kunnen er ook aan verdienen Groen van ons lokaal kunnen we beheer overnemen de natuur is ook belangrijk voor bedrijven en werknemers groen moet doorlopen in bebouwing natuur van overheden kan in het lint er zijn veel handjes beschikbaar

Mogelijke verdienmodellen biobased economy snelgroeiende gewassen voor energie bloemrijke akkerranden tegen plagen lokaal voer telen = minder transport


We maken gebruik van wat er is Bestaand Kapitaal kenmerken van de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden: openheid horizon donkenstructuur knotwilgen boeren Ruimte voor natuur door een natuurlijker beheer gebruik bestaande natuur als zaadbank verkoop CO2-opslag door veengroei Verbinden van mens en natuur met burgerparticipatie van bedrijven en lokale activiteiten


Werksessie 2:

Op de kaart zetten



Parelkettingen met bedels


Bestaande linten en waterlopen zijn de inspiratie voor parelkettingen Ontwikkelen van 4 parelkettingen met natuurbedels: 1. 2. 3. 4.

de Donk (oude linten) Riverway (grote rivieren) Giessen (kleine rivieren) Zouwedief (Zouweboezem)

Langs de linten vind je mooie plekken en nieuwe tijdelijke natuur:

Kijken hoe we bestaande linten leuker kunnen maken

Samen bekijken waar het nog beter kan

Meedenken over het beheer

En meedoen aan het beheer!


Bloemrijke routes en gemeenschappelijke plekken


Braakliggende terreinen (vaak getemporiseerde woningbouw/industrie) • Waar in de toekomst op grotere schaal gebouwd gaat worden: Aanleggen van een groenstructuur vooruitlopend op de bouwopgave zodanig dat die nu direct al bruikbaar is en waarde toevoegt. • Bij de kleinere dorpen/kernen: Samen met de plaatselijke gemeenschap inrichten. Hier een sociaal gebeuren van maken. Provinciale weg Lang lint waar bloemrijke berm kan worden ontwikkeld. Benutten als uitvalsbasis: • Transferia bij A27/Mc Donalds en A15/gaswinningsterrein • Ommetjes vanaf carpoolplaatsen • wandelen fietsroutes vanaf parkeerplaatsen en bushaltes Kades/kadetjes Geïsoleerde linten in bezit bij het waterschap Kijken of hier het beheer lokaal kan worden overgenomen. Daarbij inzetten op het ontwikkelen van lange bloemrijke linten

Weidegebieden Groene dooradering middels natuurvriendelijk slootkantbeheer Spoorlijn Routes van station naar station


Kilometers van waterrijke linten


Er liggen duizenden kilometers slootkant in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden: 20.000 km berm …..‘de halve wereld ligt in het gebied’ Kijk naar wat er al is in het gebied: er is al heel veel moois Een voorbeeld zijn de Tiendwegen: die vormen een netwerk! Inventariseer per plek wat de mogelijkheden zijn: maak een kaart van beschikbare slootkanten en bermen Zoek per plek samenwerking met andere partijen: welke waarden kunnen we creëren door anders met bermen en slootkanten om te gaan en voor wie kan het waarde opleveren Ga met die partijen/mensen in gesprek Maak landschappelijke kwaliteiten zichtbaar en benoem ze: zo werk je aan bewustwording Dan worden mensen zich er ook van bewust dat een mooi landschap geen vanzelfsprekendheid is.


Benutten van ons bestaande kapitaal

2 3 6

1 5 4


Maak mooie linten en plekken zichtbaar Voeg kenmerken toe, zoals een brug waardoor een prachtig pad ineens aansluit op een wandelroute Plekken in het gebied die de moeite waard zijn voor een ‘opwaardering’: 1. Van bijentuin tot boomgaard 2. Bermen zijn lastig: kruidenrijk is duurder o gefaseerd maaien o maaisel = biomassa? o overeenkomst: verschillen in kosten oplossen Het moet beleefbaar zijn 3. Interessante strook van het waterschap, maar een eventuele brug is duur! (of valt dat wel mee?) 4. Een kansrijk perceel om iets te doen: Niet voor toeristen, wel voor bloemen en bijen 5. Hier ontbreekt een brug. Is die er, dan is het een fantastische route! 6. Van productiebos naar natuurlijk bos. Een mogelijkheid om zelf brandhout te kappen (burgerinitiatief)


Werksessie 3:

Concreet maken



Hoe langer het kan, hoe waardevoller het wordt Braakliggend terrein Bleskensgraaf Het bedrijventerrein zal van west naar oost langzaam in gebruik worden genomen Fasering aanbrengen in (tijdelijk) gebruik, afhankelijk van duur beschikbaarheid Samen met gemeente, bedrijven, bewoners, school en een agrariër Permanent rond het gemeentekantoor: zonnebloemen inzaaien beschikbaarheid 0-2 jaar: bloemen inzaaien tijdelijke evenementen beschikbaarheid 5-10 jaar: afgraven en vochtig hooiland maken beschikbaarheid 10-20 jaar: ophogen en griend ontwikkelen verwaarden als biomassa


Een visitiekaartje voor onze streek Braakliggend terrein Zederik langs de A27 (Mc Donalds/AC) De gemeente wil het toekomstige bedrijventerrein aantrekkelijker maken voor ondernemers door (tijdelijke) natuur. Het moet wel een zichtlocatie blijven. Bij de grote parkeerplaats kan goed een transferium ontstaan met overstap naar wandelen en fietsen. Bij het bestaande bedrijventerrein is nu al een bosje waar werknemers bijvoorbeeld in de pauze kunnen wandelen. Er ontstaat nu de mogelijkheid dit bosje ook te ontsluiten voor mensen die vanuit McDonalds/AC een ommetje willen maken. 4 scenario’s: 1. Bij het al gerealiseerde bedrijventerrein is (omdat de ontwateringssloten zijn gedempt) een bergingsplas langs de A27 gemaakt. Meest voor de handliggend zou zijn ook dit perceel af te graven en om te zetten in een waterpartij. Dat zou goed voortborduren op de huidige structuur. 2. Een andere mogelijkheid is om bloemrijk grasland te ontwikkelen en er een eenvoudig struinpad doorheen te leggen. 3. Een variant zou kunen zijn om het beheer te laten doen door een kudde schapen met herder als visitekaartje van het gebied 4. In de meest uitgewerkte variant wordt een gradiënt gemaakt waarbij een lage natte zone aansluitend aan de waterplas bij het huidige bedrijventerrein uiteindelijk overgaat in een heuvel vlakbij de McDonalds/ AC. Hierop zou een landmark kunnen worden aangebracht. En door het nattere gebied kan een laarzenpad komen. Dit kan met gesloten grondbalans.


Hier kan je meer dan schaatsen alleen Tijdelijke ijsbaan bij Bleskensgraaf Terrein meerwaarde geven in alle seizoenen Betrekken Speelgelegenheid - speeltuinvereniging Educatie - school/Imkers die cursus wil geven Natuur - wilgenknotploegen Schaatsen - IJsclub (Meer)waarden bepalen Welke waarden willen/kunnen we nog meer creëren rond de huidige ijsbaan? Voor wie kan het waarde opleveren? • voor milieu, • voor mensen uit het dorp, • voor lokale economie? Eerste stap Wie betrekken bij eerste brainstorm?


Wij presenteren: Het Blauwzame Lint !


Het Blauwzame lint verbindt: Het getekende Blauwzame lint is een verbinding tussen Leerdam en Molenwaard/Kinderdijk. Het lint kan bijvoorbeeld starten bij De Broekgraaf, voorbestemd als woningbouwlocatie, en via Kinderdijk eindigen bij de Alblasserpoort ,waar een recreatief transferium wordt ontwikkeld voor de stedelijke recreant en de mensen van de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden. De schets verbindt 3 belangrijke ‘braakliggende’ terreinen (de rode peilen) waar mogelijkheden zijn voor een tijdelijke blauwzame invulling. Voorbeelden van zo’n invulling zijn hiervoor geschetst. Het lint kenmerkt zich door het versterken van bestaande fietspaden, wandelpaden en lokale weggetjes. Denk hierbij aan het inzaaien van de bermen, informatievoorziening bij speciale cultuurhistorische waarden, of ondernemers en bewoners die iets speciaals doen aan het lint. Zoals een speciaal ecologisch gerecht in een restaurant, een uitzichtpost of een bijzonder stukje natuurbeheer door een particulier.

voor de wandelaar, fietser en ondernemer


Langs het lint worden waarden en activiteiten ontwikkeld. Denk hierbij aan: Geel:

horeca

Rood:

bedrijfsleven

Lichtgroen:

natuurbeleving (Staatbosbeheer)

Bruin: Cultuurhistorische waarden (Molendijk, QR code paaltje, vogelwacht uitzichtplekken) Blauw:

Waterhistorie en bloemrijke graslanden (Oude Hollandse waterlinie, kades inzaaien)

Donkergroen: Particuliere vereniging die met particulier beheer groen kunnen realiseren (zoals knotwilgen op de Brandwijksedijk)

door zijn groene en levendige identiteit


Met bestuurders:

Presentatie resultaten




Els Boot, Burgemeester Giessenlanden:

“Dromen liggen vaak aan de basis van een geslaagde onderneming”

Mijn taak bestaat uit het besturen van de gemeente en de gemeenschap Door de crisis is er minder geld om zaken via de gemeente te regelen Daarom besteed ik nu juist graag meer aandacht aan initiatieven uit de gemeenschap, dus ...

“Kom maar op met jullie initiatieven!” Stichting Blauwzaam: “Onze volgende stap is nu om een eerste overzichtelijke plek aan het lint uit te werken!”


Deelnemers Ontvangende bestuurders

Particulieren/ondernemers

Burgemeester Giessenlanden

Els Boot

Agrarisch ondernemer

Ad van Rees

LTO

Arie Bassa

Bijenhoudster

Esther Dijkstra

VNO/NCW

Mireille Horden

Boerderij Het Noorderlicht

Maria Inckmann-Van Gaalen

Wethouder Gorinchem

Arjen Rijsdijk

De Chinese Schouw

Ria van Wijngaarden – Van Harten

De Kuiper Noordeloos BV

Bastiaan de Groot

De Kuiper Noordeloos B.V.

Wouter de Kuiper

Stichting Blauwzaam/Nationale Bomenbank - initiatiefnemers Nationale Bomenbank

Gerard de Winter

Stichting Blauwzaam

Piet de Winter

Provincie/gemeenten

Stichting Blauwzaam

Koos Timmer

Gemeente Giessenlanden

Arie van den Berg

Stichting Blauwzaam

Rolia Wiggelinkhuijsen

Gemeente Leerdam

Cees Uittenbogaard

Gemeente Molenwaard

Willem van Valen

Gemeente Zederik

Tessa Nijsen

Provincie Zuid-Holland

Mags Dootjes

Vertegenwoordigende organisaties CLM

Adriaan Guldemond

Gebiedsplatform

Teunis Jacob Slob

Gebiedsplatform

Marieke Kok

Dienst Landelijk Gebied – facilitatoren

Den Hâneker

Max Zevenbergen

Dienst Landelijk Gebied

Berthe Jongejan

LTO

Arie Bassa


Jan Heersche

Natuur en Vogelwacht Papendrecht

Leen den Ouden


Karin Gras

Stichting Groene hart

Esther van de Borg


Marloes Bijlsma

Waterschap Rivierenland

Peter Willems


Stephan Hermens

Werkorgansisatie de Waard

Folkert Both


Vincent Tiel Groenestege (dagvoorzitter)

Natuur- en Milieu Federatie Zuid-Holland Alex Ouwehand


Met dank aan De Kuiper Noordeloos BV voor het beschikbaar stellen van de locatie en de catering

Dienst Landelijk Gebied werkt vandaag aan het landschap van morgen. Als publieke organisatie met kennis van het landelijk gebied zorgen wij dat beleid wordt uitgevoerd. Wonen, werken en recreëren in een mooi en duurzaam ingericht Nederland. Met waardevolle natuur, ruimte voor water en gezonde landbouw. Daar zetten wij ons voor in, samen met bewoners, overheden en belanghebbenden. Van ontwerp tot realisatie.

Dienst Landelijk Gebied werkt vandaag aan het landschap van morgen

schetsschuit Blauwzaam Lint Alblasserwaard - Vijfheerenlanden 13 februari 2013

Recommend Documents