Scheiding infrastructuurdenken en stadsontwikkeling in historisch perspectief. Nood aan een geïntegreerde visie en aanpak JEF VAN DEN BROECK, ir. architect – ruimtelijk planner
Ringland Colloquium
20 maart 2014
de Singel Antwerpen
Ontstaan en groei van het infrastructuurdenken •
1910: Wedstrijd van 1910 (plan Prost) en stadsontwikkelingsplannen in Interbellum van Verwilghen, Hanecroot,…, geïnitieerd door vrijkomen Brialmontvestingen: integratie verkeer en stadsontwikkeling en landschappelijlke integratie
•
1940: Duitse bezetter neemt voorstellen over maar plaatst ze in een militair, economisch, regionaal en internationaal perspectief: drie ringen, twee voor het lokale verkeer met een verzamelfunctie en een voor het internationale verkeer
•
1942: Toch terug een plan voor een koppeling verkeersstructuur en stadsontwikkeling voor Groot-Antwerpen
•
1957: Overname ideeën in voorstel Algemeen Plan voor de agglomeratie maar beslissingen over autobanennetwerk en bouw Kleine Ring ondertussen genomen onafhankelijk van stadsontwikkeling
•
1965: Richtplan streek Schelde-Dijle: terug poging tot koppeling/geïntegreerde benadering; overname ‘duits’ ringconcept
•
1969: Voor-voorontwerp gewestplan: koppeling aan gewenste v ingerstructuur op basis van de genomen beslissingen; lokalisatie van Grote Ring; realisatie Kleine Ring/Singel, Kennedytunnel
•
1979: Goedkeuring gewestplan met Grote Ring schrapping tracé Grote Ring
Schema voorstel dubbele ring en Singel (1940) Kleine Ring als verdeelweg met zuidelijke oeververbinding Grote Ring voor doorgaand verkeer met zuidelijke oeververbinding; niet gesloten ‘Singel’ met twee oeververbindingen
Voorlopig Aanlegplan 1942: terug koppeling met stadsontwikkeling Kleine Ring en Singel Behoud van bastions Compacte stadsontwikkeling Spoorweg op Krijgsbaan Luchthaven op LO
Algemeen Plan van Aanleg Agglomeratie 1957 Kleine en Grote Ring (autosnelwegennet vastgelegd onafhankelijk van ruimtelijke wenselijke ontwikkeling); sectoren nemen beleid over Verzamelweg op Krijgsbaan/Groenenborgerlaan/ Fruithoflaan/… Fortengordel als groene stadsrand Compacte stad Uitbouw LO
Volledige Grote Ring met noordelijke verbinding aan Liefkenshoek Doelstelling: bescherming open ruimte maar sinds 1962 is suburbanisatie sterk toegenomen. Tracé Grote Ring onrealistisch
Voor-voorontwerp Gewestplan Antwerpen (1968) Vingerstructuur als basis ontwikkeling (ontwikkeling langs assen openbaar vervoer en steenwegen) Tracé Grote Ring aangepast: een zuidelijke tangent en een noordelijke.
Ontwerp Gewestplan Antwerpen
Gewestplan Antwerpen (1979)
Schrapping tracé Grote Ring
De Oosterweelsage(soap) •
Ca 1995: - de Kleine Ring moet gesloten worden om de verkeersproblematiek op te lossen (gouverneur en ondernemerswereld) - dit moet met een brug gebeuren a la Golden Gate (sic)
•
de bewering is niet gesteund op enig onderzoek
•
1996: moet in RSV opgenomen worden
•
1998: moet in RSP opgenomen worden
•
keuze tracé wordt in interkabinetten werkgroep met de natte vinger gedaan louter op basis van bouwtechnische overwegingen
• Opmaak masterplan 2020: een sectoraal plan; een optelling van projecten • oprichting BAM/SAM; • weinig/geen reactie uit plannerswereld slechts dank zij Stratengeneraal en Ademloos terug op de maatschappelijke agenda • toonbeeld van puur sectoraal infrastructuurdenken los van stedebouwkundige ontwikkeling, los van milieu, van gezondheid,… •
referendum en GECORO tegen
•
S-RSA: contra Oosterweel in ontwerp maar Vlaanderen accepteert dit niet
•
2012: Overkappingsstudie Stad Antwerpen maakt dingen duidelijk
Quid?
•
MER: Oosterweeltunnel geen fundamentele oplossing voor mobiliteit, beperkte winst; niet duidelijk of remediërende maatregelen veel oplossen naar leefbaarheid; gezondheidsprobleem blijft
•
Welk beleid zie ik op korte termijn: - snelheid op Ring beperken verhoogt capaciteit, verbetert gezondheidsprobleem, veiliger (minder ongevallen) - invoeren rekeningrijden (niet meegenomen in MER) - verdere vertramming/verfietsen ook op regionaal niveau - meenemen ‘volledig intunnelingsconcept’ in MER R11 - aanleg A-102
Quid?
•
MER: Oosterweeltunnel geen fundamentele oplossing voor mobiliteit, beperkte winst; niet duidelijk of remediërende maatregelen veel oplossen naar leefbaarheid; gezondheidsprobleem blijft
•
Op langere termijn: - intunneling verbetert (waarschijnlijk) capaciteit, gezondheid, veiligheid en geeft ruimte voor groen en ontwikkeling; enig alternatief dat geïntegreerde oplossing mogelijk maakt - evtl. koppelen aan Meccano (niet aan BAM tunnel omdat onverenigbaar) ontwikkelen van een (niet sectorale) gebiedsgerichte geïntegreerde aanpak; koppelen aan verwachte bevolkingsgroei en noodzakelijk milieubeleid niet te laat om in de spiegel te kijken, na te denken en te veranderen
• •
