SCHAARBEEK GEZOND Wollen truien, mantels, mutsen en sjaals worden uit de kast gehaald. De winter doet zijn intrede.Tijd om ons lichaam voor te bereiden op de koude en energie op te doen om het te beschermen tegen microben om ziekte te vermijden. Fruit en groenten eten versterkt uw immuniteit en vermindert het risico op kanker, diabetes en zwaarlijvigheid. De winter is het ideale seizoen om lekkere soep en fruitsapjes klaar te maken. Eet vlees met mate en verkies beter nog vis. Kom toch buiten ondanks de koude! Warm ingeduffeld een wandeling maken is de ideale manier om mooie winterlandschappen te bewonderen. Bewegen is eveneens een goede manier om je goed in je hoofd en je lichaam te voelen. Dit zijn een paar tips van professionelen in gezondheid die ons geholpen hebben bij het realiseren van deze tweede editie van de brochure « Schaerbeek en Santé Schaarbeek Gezond ». In dit tweede nummer vindt u enkele recepten voor een meer evenwichtige voeding. U kan eveneens artikels lezen over diabetes en chronische ziektes waaraan sommige Schaarbekenaren lijden, vaak zonder het zelf te weten…
Ik wens u prettige eindejaarsfeesten en mijn allerbeste wensen voor 2011! Zorg goed voor uzelf,
Afaf Hemamou Schepen van Gezondheid
2
DIABETES BEGRIJPEN…
WAT IS DIABETES? Bij diabetes ontstaat een verhoging van het bloedsuikergehalte. Het is een chronishe niet geneesbare aandoening.
Type 1 Deze vorm ontstaat meestal op jongere leeftijd (voor 40 jaar). Hierbij wordt onvoldoende insuline aangemaakt door een stoornis ter hoogte van de insuline producerende cellen (betacellen) van de alvleesklier of pancréas.
Type 2 In hoofdzaak treft het volwassenen, ouder dan 40 jaar. De insulineproductie initieel nog wel aanwezig, maar de werking van insuline ter hoogte van de cellen is onvoldoende. Onbehandeld of onvoldoende behandeld kan een verhoogde bloedsuiker aanleiding geven tot aantasting van de grote en kleine bloedvaten. Deze kunnen leiden tot hart-en vaatlijden, blindheid, nierlijden,… De ontwikkeling van diabetes verloopt meestal langzaam. Daardoor kunnen gedurende meerdere jaren reeds licht verhoogde bloedsuikerwaarden aanwezig zijn en schade aanrichten, zonder dat men zich van enig kwaad bewust is.
WAT ZIJN DE OORZAKEN? Er zijn erfelijke factoren en bij type 2 is er een verband met zwaarlijvigheid en een tekort aan lichaamsbeweging. Zorgen voor gezonde en gevarieerde voeding, overgewicht voorkomen en lichaamsbeweging helpt diabetes te voorkomen. In België, zijn er 450 000 mensen die van diabetes lijden, waarvan 45% mannen zijn en 55% vrouwen. Veel mensen met type 2 diabetes weten niet dat ze de ziekte hebben.
WELKE SYMPTOMEN? In het begin, zijn er bijna geen symptomen, maar diabetes kan al schade brengen. Daarom is het zo belangrijk om opsporingstesten te doen. De patiënt is vaak zeer dorstig, moet vaak urineren en heeft een droge tong/mond.Als u deze symptomen herkend is het best om naar uw arts te gaan. Hij/Zij zal een diagnosis stellen en u een speciaal voedingsdieet voorstellen. Een orale bloedsuikerverlagende medicatie te combineren met insuline injecties zal u waarschijnlijk ook worden voorgeschreven. Aarzel niet om naar uw arts te gaan,hij/zij kan een bloedafname maken en een nuchtere bloedsuikerwaarde evalueren.
PREVENTIEVE TIPS: - Zoetigheden en vetten met mate eten - Meer graanproducten, fruiten en groenten eten - Geen of weinig tussendoortjes - Veel bewegen: 3x 30 min fysieke inspanning per week. De schrijvers van dit artikel zijn Mijnheer Bernard COCHINAUX,Verpleger, en Mevrouw Myriam PROVOST, Algemeen Geneesheer, Medisch Huis Noord. 3
ONTMOETING MET L’ASSOCIATION BELGE DU DIABÈTE (ABD) L'Association Belge du Diabète, gesticht in 1942, brengt diabeten, paramedisch personeel en artsen samen. Haar missie is informatie verstrekken die noodzakelijk is om de ziekte op de juiste manier aan te pakken en het verdedigen van de rechten van diabeten.
Haar realisaties: Het ABD houdt zich enerzijds bezig met basispreventie, een doelstelling die zij bereikt door haar vele publicaties (Diabetengids, tweemaandelijks tijdschrift, dieetfolders, ...), haar deelname aan sensibiliseringscampagnes en de organisatie van debatten of sensibiliseringsacties rond diabetes. Ze werkt eveneens nauw samen met de medische wereld door beurzen en seminaries te verstrekken rond toegepaste diabetologie, vormingen aan te bieden voor paramedisch personeel (diëtisten, verplegers, etc.) alsook informatiesessies te houden voor alle professionals die bezig zijn met gezondheid die van ver of dichtbij met de ziekte in aanraking komen (familiehulp, werkhulp, OCMW, enz.) Het ABD houdt zich daarnaast ook bezig met het verdedigen van de rechten van diabeten met betrekking tot de sociale gevolgen van hun ziekte en komt op tegen elke vorm van discriminatie o.a. door middel van een juridische permanentie. Het ABD vertegenwoordigt eveneens de diabeten bij openbare instanties zoals het INAMI.
Op te sporen risicofactoren… Op basis van enkele eenvoudige vragen kan u nagaan of u al dan niet risico loopt op het ontwikkelen van diabetes : -
Bent u ouder dan 45 jaar? Lijdt éen van uw ouders of broers en zussen aan diabetes? Lijdt u aan een ernstige vorm van overgewicht? Bedraagt uw tailleomtrek meer dan 84 cm (vrouwen) of 94 cm (mannen) ? Lijdt u aan een hoge bloeddruk? Heeft u vaak last van wonden die moeilijk genezen of weerkerende infecties? Bent u sinds korte tijd vermoeid, sterk vermagerd of heeft u abnormaal veel dorst? Zette u een kind op de wereld met een gewicht van meer dan 4 kilo? Leed u aan zwangerschapsdiabetes? Kreeg u reeds te horen dat uw bloedsuikerspiegel te hoog ligt?
Indien u “ja” antwoordde op meerdere van deze vragen is het aangewezen om uw dokter te raadplegen om een eventuele diagnose te stellen.
Diabetes is een chronische ziekte Diabetes heb je voor het leven, er zijn vaak momenten van ontmoediging wanneer de vooropgestelde gezondheidsresultaten niet bereikt worden. Om de diabetes onder controle te houden moet de diabeet absoluut een bepaald levensritme integreren dat soms erg beperkend kan zijn: het volstaat niet om medicijnen te nemen of insulinespuiten te zetten, het is eveneens belangrijk om regelmatig te bewegen, evenwichtig te eten in functie van het voorgeschreven dieet, zijn gewicht in de gaten te houden, te leren hoe men zichzelf in het oog moet houden, etc.
4
ONTMOETING MET L’ASSOCIATION BELGE DU DIABÈTE (ABD) In het Nederlands, kunt u zich tot de volgende Vlaamse Vereniging richten :
Vlaamse Diabetes Vereniging (VDV) Ottergemsesteenweg 456 9000 Gent Tel.: 09/220.05.20 Fax 09/221.00.82
Diabetes Infolijn: 0800/96.333 (gratis nummer)
E-mail :
[email protected] www.diabetes.be
Vivez mieux votre diabète, l’ABD peut vous accompagner. Pour tout renseignement vous pouvez contacter l’ABD :
Association Belge du Diabète ASBL Place Homère Goossens, 1 1180 Bruxelles Tél. : 02 / 374 31 95
L’Association Belge du Diabète
E-mail:
[email protected] www.diabete-abd.be
In samenwerking met de ABD ASBL, dit artikel bevat uitsluitend informatie gegeven door deze vereniging.
5
VOEDING Geniet van verschillende en gevarieerde fruiten en groenten Groenten beschermen ons Groenten vormen een belangrijk onderdeel van onze dagelijkse voeding. Dankzij hun vezelinhoud zorgen ze bovendien voor een voldaan gevoel na de maaltijd. In verhouding tot hun volume en gewicht leveren groenten weinig calorieën, maar veel essentiële voedingstoffen. Groenten beschermen het hart, vermindert de kans op kanker en obesitas en zijn een goed strijdmiddel tegen suikerziekte.
« Minstens 5 porties fruiten en groenten per dag » Een portie is ongeveer 80 tot 100 grammen. Bijvoorbeeld: een gemiddeld tomaat, een soep, een kom slaat, een appel, twee abrikozen, 4-5 aardbeien, een banaan, … Diëtisten raden aan groenten te eten bij elk warme maaltijd en rauwkost bij de broodmaaltijd en als tussendoortje.
Om een goed en gezond evenwicht te bereiken, is het best om zoveel mogelijk af te wisselen. Dan weet je zeker dat je van alles genoeg binnen krijgt. Het is beter om verse groenten en fruiten te eten maar diepvriesgroeten en blikgroenten zijn bijna zo goed als vers. LEXICON : Vitaminen zijn stoffen die in geringe hoeveelheden in de voeding voorkomen. Het zijn voedingscomponenten die in tegenstelling tot de voedingsstoffen (koolhydraten, vetten en eiwitten) geen energie leveren, maar die wel essentieel zijn voor een goed verloop van de stofwisseling. Bij gebrek aan vitaminen kan o.a. optrede door een gebrek ervan in de voeding. Er zijn verschillende soorten vitaminen: A, B, C, D, E en K.
Antioxydanten zijn belangrijke stoffen voor een gezonde stofwisseling van het lichaam en zijn in alle cellen aan treffen. Voorbeelden van antioxydanten in voeding zijn vitamine C in voeding zijn vitamine C, vitamine E, en citroenzuur dat u o.a. vindt in groenten, fruiten en noten.
Polyfenolen, zijn een groep van chemische verbindingen die voorkomen in planten. Belangrijk polyfenolbronnen zijn bessen, thee, bier, wijn, olijfolie, chocolade/cacao, walnoot, pinda en andere vruchten en groenten. Polyfenolen werken ontstekingsremmend en hebben een anticarcinage werking. Ze beschermen de lichaamscellen tegen vrije radicalen en vertragen de verbranding in de cel. Ook verminderen ze de afzet van vetachtige stoffen in bloedvaten, waardoor minder arteriosclerose optreedt.
In samenwerking met de l’ASBL Question Santé, dit artikel bevat uitsluitend informatie aangeboden op de site : http://www.mangerbouger.be/
6
VOEDING WINTERGROENTEN EN FRUITEN
GROENTEN VAN HET SEIZOEN “Groenten uit België zijn in het groen geschreven.”
DE BASISPAKKET VAN DECEMBER TOT MAART : Knoflook, bieten, rode bieten, wortelen, knoflook, rode en witte kool, spruitjes, groene kool en uit Savoie, witloof, sjalotten, venkel, bladgroenten (rucole), uien, pastinaken, peterselie, aardappelen, pompoenen, radijs, koolraap, schorseneer, schorseneel, tomaten, aardperen.
DECEMBER: Broccoli, groene en witte selderij, kervel, bladsla, prei, paprika. JANUARI EN FEBRUARI: Selderij, taugé MAART: Komkommer, courgette, spinazie
FRUITEN VAN HET SEIZOEN “Belgische fruiten in het oranje.” DE FRUITMAND VAN DECEMBER TOT MAART: Ananas, bananen, citroenen, kiwi, mandarijnen, sinaasappels, grapefruit, peren, appelen.
De seizoengebonden informaties in verband met fruit en groenten komen uit de Kalender van de seizoenen opgesteld door CRIOC, site : http://fr.observ.be/article/3607-fruits_et_légumes_de_saison.html en het boekje Belgische seizoensgerechten opgesteld door de Stichting tegen Kanker.
7
FEESTELIJKE RECEPTEN: HEERLIJK EN GEZOND ! Schrijf vis op het menu… met seizoengroenten Velen onder ons eten te weinig vis.Vis zou twee keer per week een vaste plaats op het menu moeten hebben.We geven u een aantal recepten mee, die aantonen dat met vis koken ook snel kan, en zonder graten.
OVENSCHOTEL VAN VENKEL EN VIS INGREDIËNTEN (4 personen) 4 visfilets van ongeveer 150 g per stuk - 2 grote venkelknollen – 1/2 kg aardappelen – 250 ml magere room - 2 el olie of 100% plantaardige margarine – peper, zeezout.
VOORBEREIDING Schil de aardappelen, kook ze half gaar en snijd ze in plakjes. Maak de venkel schoon en snijd ze in schijven. Snijd het groen van de venkel fijn en houd dit apart. Bak de venkelschijven kort in de vetstof, voeg de bouillon toe en laat het geheel nog een 5-tal minuten stoven.Verwarm de oven voor op 250°C.
BEREIDING Leg in een ingevette ovenschotel eerst de venkelschijven. Bedek ze met de visfilets en vervolgens met de aardappelen. Kruid met peper en zeezout en overgiet met de room. Laat het geheel in 30 minuten gaar worden in een oven van 250°C.Versier de schotel met het venkelgroen.
TIP Witte vis is ook heel lekker, vers of diepvries: kabeljauw, wijting, zeeduivel, tarbot, zwaardvis, enz.
VISKERRIE INGREDIËNTEN (4 personen) Zo’n 600 g witte visfilets (in blokjes) – 250 g rijst – 2 bananen (in plakjes) – 250 g doperwtjes (gegaard) – 250 g worteltjes (in plakjes en gegaard) – 1 appel (in stukjes) – 1 ui (fijngesneden) - 1 el olie of plantaardige margarine - 1 à 2 theelepels kerrie – paprikapoeder – versgemalen peper – gehakte (verse) peterselie – zeezout.
BEREIDING Meng de kerrie met de paprikapoeder en kruid er de vis mee. Fruit de ui glazig in de olie.Voeg de vis toe en bak, onder voortdurend omroeren, gedurende drie minuten. Voeg de overige groenten en fruit toe, verhit en laat het mengsel drie tot 5 minuten trekken. Breng op smaak met peper, paprikapoeder en kerrie. Bestrooi met peterselie en dien op met rijst.
TIP U mag ook diepvrieserwtjes gebruiken.
In samenwerking met de Stichting tegen Kanker, deze recepten vindt u in de brochures uitgegeven door deze Stichting : Belgische seizoensgerechten en Lekker en gezond. 8
GEZONDHEIDSKALENDER u CONFERENTIE EN DEBAT
"Gevolgen van roken en mogelijke hulp" Elk jaar in ons land zijn 20.000 mensen slachtoffer van roken. Dat is 10 keer meer dan doden ten gevolge van verkeersongevallen. Stoppen met roken is mogelijk! Je aarzelt en je vraag je af waarom stoppen? Wat is er aan de hand? Hoe? Wat bestaat als hulp om dit te bereiken? Of bent u al gestopt met roken... En wenst u hulp om vast te houden? Sprekers: Dr. Didier VANDEN STEICHEL, medische en wetenschappelijke Directeur, Mevrouw Colot, Psycholoog tabacoloog. In samenwerking met de Stichting tegen Kanker DONDERDAG 13 JANUARI 2011 OM 18 UUR, Trouwzaal in het Gemeentehuis van Schaarbeek Colignonplein. Gratis toegang - Conferentie gevolgd door een receptie. Info:Tel: 02/244.71.07
u DIABETESOPSPORINGTEST : Maandelijks: gratis diabetesopsporingstests uitgevoerd in samenwerking met ONE in de lokalen van de zuigelingenconsultatie van Schaarbeek gedurende het ganse jaar. De verpleegsters van de “Association Belge du Diabète” (ABD) voeren tests uit van 9u30 tot 12u30 op de volgende data en adressen: ZATERDAG 15 JANUARI 2011 - Josafatstraat, 105 In juni start een nieuwe sensibiliseringscampagne “Diabetes”, met gratis tests. Info:Tel: 02/244.71.07
u BLOED GEVEN
In samenwerking met het Rode Kruis van Schaarbeek, organiseert uw gemeente van Schaarbeek driemaandelijks een bloedinzameling onder leiding van Mevrouw Afaf Hemamou, Schepen van Gezondheid. VRIJDAG 4 FEBRUARI 2011 van 15u tot 19u - A. Francestraat, 31. VRIJDAG 29 APRIL 2011 van 15u tot 19u - A. . Francestraat, 31.
Info : Pierre Legein - GSM : 0478/56.86.87 of onze “online” kalender: www.dondesangdondevie.be of in uw bloedcentrum.
u CAMPAGNE (NU):
« 1030 SCHAARBEEK IN GEZONDHEID » « 1030 Schaarbeek in gezondheid », is een bewustmakingscampagne over het belang van een gezond leven zelf garant voor een goede gezondheid. Laten we proberen om het risico van hart-en vaatziekten te voorkomen, maar ook obesitas, diabetes en kanker... Drie tips voor het dagelijks leven: gezond eten, niet roken en dertig minuten van lichamelijke activiteit.
“3 tips om gezond te blijven:” • 1 portie groente of een stuk fruit per dag
• 0 sigaretten
• 30 minuten sport per dag
Deze glazen-onderzetters zijn gratis verkrijgbaar op aanvraag 02/244.71.07 Deze initiatieven zijn van Mevrouw Afaf Hemamou, Schepen van Gezondheid, met de steun van het College van Burgemeester en Schepenen van Schaarbeek. 9
GEZONDHEIDSKALENDER u « ALZHEIMER CAFE » Elke tweede maandag van de maand (behalve tijdens de schoolvakanties), nodigt “La Ligue Alzheimer” alle familieleden en vrienden uit op zijn "Alzheimer Café" (voorlopig, enkel in het Frans) in Schaarbeek, in het dagcentrum Pater Baudry VZW, Sq. Prévost Delaunay, 107. Het is een initiatief van Dhr. B. Guillaume, voorzitter van de VZW Pater Baudry. MAANDAG 10 JANUARI 2011 - van 14u tot 16u MAANDAG 14 FEBRUARI 2011 - van 14u tot 16u MAANDAG 14 MAART 2011 - van 14u tot 16u Info: La Ligue Alzheimer ASBL – Gratis telefoonnummer : 0800/15.225
u KALENDER VAN DE WORKSHOPS VAN HET HUIS VAN DE
VROUWEN VAN SCHAARBEEK « GEZONDHEID EN WELZIJN » .Workshops in januari, februari en maart 2011 . Op 253, Josafatstraat te Schaarbeek – Tel. : 02/240.43.50 . E-mail :
[email protected] .Trams : 92, 25 – Bus : 65, 66, 59
GYM door het « Medisch Huis Neptune » - Donderdag: van 14u tot 15u Gymnastieklessen alleen maar voor vrouwen Info : 02/243.05.85 - Prijs :3 €
DO-IN door Marcel Pirard Maandag : van 12u tot 13u ; 13u30 tot 14u30; 15u tot 16u; 16u tot 17u Verwarwing door te stretchen : een goede ademhaling leren, het energie van het lichaam te leren, de rug versoepelen, druk op de acupunctuur punten om de pijn te verlichten. Info : 0495/68.91.47 - Prijs : 7 €
SPEELPLAATS door het « Medisch Huis Neptune » Eerste woensdag van de maand van 14u tot 16u30 Een verpleegster gespecialiseerd in algemene gezondheid, een psycholoog en een spelotheek expert van de Franse Gemeenschap zullen deze speelplaats verlevendigen voor alle mama’s en hun kinderen van 3 tot 10 jaar. Neptunus bied activiteiten aan om samen te leren leven en familiebonden te versterken. Info : 02/243.05.85 - Gratis.
Met de steun van Mevrouw Afaf Hemamou, Schepen van Gelijkheid Man-Vrouw. 10
