SCALPEL TERUG NAAR AF EEN COLLEGA IN DE KIJKER SILS NIEUWS VANUIT DE WETSTRAAT F OTO' S ZOL

NScalpel_79

09-09-2010

14:33

Pagina 1

DRIEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT - VERENIGING VAN VLAAMSE OPERATIEVERPLEEGKUNDIGEN NR 79 - JULI - AUGUSTUS - SEPTEMBER 2010

- P2A9798

TERUG NAAR AF EEN COLLEGA IN DE KIJKER SILS NIEUWS VANUIT DE WETSTRAAT AFGIFTEKANTOOR 2400 MOL

V.U. HASELAARS MARC, ST. LODEWIJKSTRAAT 76, B-3600 GENK

SCALPEL

FOTO'S ZOL

SUPPORTED BY:

AND

AND

NScalpel_79

09-09-2010

14:33

Pagina 2

Initial Textiles Sterilin uw betrouwbare partner voor: • • • •

klantgerichte operatiesets in reusable en disposable custom procedural trays verzorgingssets met inox instrumentarium omloopkledij voor het operatiekwartier

Hinnenboomstraat 1H, 2320 Hoogstraten, 03 340 23 40,  03 314 93 55, www.initialservices.be

Inhoud Edito . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 Van de redactie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Colofon . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 Activiteitenagenda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Adverteerderslijst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Over de Beroepstitel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7 Single Incision Laparoscopic Surgery of Sils . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Een collega in de kijker . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12 Federale overheidsdienst - Volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14 Bedenkingen voor prikbord of koffiekot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17 Uit de oude doos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18 Nationaal bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20 Boeken review . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21 Voor U gelezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22 The finnish exchange student . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25 Vraag en antwoord . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26 Nieuws vanuit de wetstraat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28 Regionale werkgroepen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30 Vooraankondiging 28ste Nationaal Symposium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31

2 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:33

Pagina 3

Edito Terug naar af Als je goed nadenkt, zitten wij in een vicieuze cirkel. Er is een tekort aan verpleegkundigen, het beroep is weinig aantrekkelijk en slecht betaald, het maatschappelijk aanzien daalt. Er wordt een promotiecampagne opgezet om het beroep aantrekkelijker te maken. Er is een crisis en de gezondheidszorg biedt werkzekerheid. De kwaliteit van de instroom is echter van bedenkelijke kwaliteit, hierdoor daalt het maatschappelijk aanzien nog meer, is de interesse van de beleidsmakers om de aantrekkelijkheid te bevorderen miniem en blijven wij met een tekort zitten. Reëel is dat er een tekort is en dat dit moet verbeteren. In het operatiekwartier is het nog slechter gesteld, hier wordt vooral gesteund op de ouderen, de anciens. Dit omdat het meestal onbekend terrein is, het de kandidaten afschrikt, het niveau er niet is, in verhouding tot collega's op de afdelingen ook nog minder verdiend wordt. De nieuwste trend is het inschakelen van niet- of minderopgeleide personen bv kinderverzorgsters, verzorgenden, zorgkundigen en andere. Daar heb ik nu wel een probleem mee. Zij zijn immers bedoeld om de noden op de afdelingen op te lossen. Wij zijn een hoog technische en technologische afdeling waar iedereen die daar werkzaam is zijn verantwoordelijkheden heeft, waar kennis en kunde een voorwaarde is en waar een bachelor het minimum niveau is. En dan hebben wij nog niet gesproken over levenlang leren. Ja, wat nu? Er zijn drie mogelijkheden om enigszins uit de moeilijkheden te geraken: – bij KB zijn er normen gepubliceerd ivm personeelsnorm in het OK; – deze verschillen voor universitaire en niet-universitaire ziekenhuizen. Als deze normen nu strikt zouden nageleefd worden is al een groot probleem van de baan. Met deze normen wordt nogal gegoocheld. Veel hangt af van het financieringsmodel oa financiële bijdrage van geneesheren. Veel verpleegkundigen die budgettair op de OK-lijst staan werken op een andere afdeling vb spoed of IC; – de rol van de hoofdverpleegkundige; – persoonlijk verwacht ik van hen dat ze wat meer kl.. aan hun lijf zouden hebben. Is het niet zo dat ze met zich laten sollen? Zij staan in voor personeelsverdeling in functie van hun competenties maw de chirurg of anesthesist mag over die verpleegkundige beschikken die er voor zorgt dat de hoogste kwaliteit wordt gegarandeerd; – daar moeten ze gebruik van maken, als er geen personeel of onvoldoende gekwalificeerd personeel aanwezig is moet er bijgestuurd worden, operatiezaal gesloten of ingreep uitgesteld; – wij kunnen voor kwaliteit en voldoende operatietijd zorgen maar enkel onder die voorwaarden en omstandigheden. Het klinkt hard maar is het enigste wapen. Als hoofd OK moet ge uw geneesherencorps ondersteunen maar ook afspraken durven maken; – taakuitzuivering; – onze corebusiness is assistentie bij anesthesie en chirurgie, instrumenteren en omlopen en een optimale patiëntenzorg. Laat ons de verpleegkundigen die over de nodige deskundigheid beschikken hiervoor gebruiken. Al de rest kan uitbesteed worden. En dat is de cruciale vraag, wat is de rest, waar begint en eindigt het en wie mag of kan dat doen? Is kunnen schrijven en lezen voldoende? Enerzijds weren wij vertegenwoordigers uit het OK wegens niet competent anderzijds zijn wij op zoek naar minder opgeleide personen om bepaalde taken uit te voeren. Is steriel aangeven van hulpmiddelen een taak die wij kunnen overdragen? Kan een onbevoegde met een operatiepatiët naar de recovery rijden? Kan zo een persoon waken over de steriliteit tijdens de ingreep? Of sussen wij ons met het feit dat enkele uren opleiding zullen volstaan om deze taken uit te voeren? Of willen wij dat de echtgenote van de chirurg komt assisteren of instrumenteren om zo de(eigen) kosten te drukken? Er gebeuren vreemde dingen in verschillende OK's waar ik mij ongemakkelijk bij voel. Het opleidingsniveau moet omhoog, de normen moeten toegepast. Veel vertrekt vanuit de theorie, weinig vanuit de praktijk Er is nog werk aan de winkel! Claudio 3 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

3M™ Surgical Clippers Infection Prevention : working together

n

Snij het haar nietde patiënt “Preoperative hair removal using a razor damages the skin, making the site vulnerable to microorganism colonization and wound contamination.”(1) “The use of clippers for preoperative hair removal has been shown to reduce infection rates compared to infection rates in surgical patients who were shaved.”(2)

More information? Contact 3M Belgium N.V./S.A. 02/722.53.51 or www.3m.be/healthcare

eng280691_ClipperAdvert.indd 1

(1) Jepsen OB, Bruttomesso KA. AORN Journal 1993;58:477-484 Ko W, Lazenby WD, Zelano JA, Isom OW, Krieger KH. Annals of Thorarcic Surgery 1992; 53:301-305 (2) Jepsen OB, Bruttomesso KA. AORN Journal 1993;58:477-484 Alexander JW, Fischer JE, Boyajian M, Palmquist J, Morris MJ. Archives of Surgery 1983; 118:347-352 Ko W, Lazenby WD, Zelano JA, Isom OW, Krieger KH. Annals of Thorarcic Surgery 1992; 53:301-305 Sellick JA, Stelmach M, Mylotte JM. Infection Control and Hospital Epidemiology 1991; 12(10):591-596

06-05-2008 13:28:07

NScalpel_79

09-09-2010

14:33

Pagina 5

Van de redactie Beste VVOV-er, Beste lezer, Operatieverpleegkundigen werken in een technisch hoogstaande omgeving waar de snelle technische evolutie een enorme impact heeft. Impact op het snelle wisselen van operatietechnieken, toestellen, materialen. Uiteraard heeft dit ook zijn weerslag op de verpleegkundigen en meer specifiek op de kwalificatie, zeg maar opleiding en de eisen die gesteld worden ifv deze snelle evolutie. Er dreigt, misschien is die er al, een tekort aan goed gekwalificeerd personeel. Wij kunnen dit opvangen door bepaalde taken door niet gekwalificeerden te laten uitvoeren, zie verder in deze editie, maar wij kunnen ook verder impulsen geven aan de opleiding. Wij kunnen alle kandidaat OKverpleegkundigen buiten de traditionele vorm van opleiding een bijzonder opleidingskader aanbieden. Er is uiteraard het 4de jaar Banaba, maar in het kader van de bijzondere beroepstitel komt ook de accreditering. Anders gezegd de bijzondere beroepstitel is een garant voor bijkomende verloning maar niet blijvend, er moet voortdurend bijgeschoold worden. Wij als vereniging zijn verantwoordelijk voor die accreditering. In het kader van levenlang leren, het onderhouden van de accreditering moeten wij de OK verpleegkundigen middelen ter beschikking stellen om hieraan te voldoen. Ik denk hier aan: – website, het ontwikkelen van online education; – uitwisselen van ervaring, dit is een voorname bron van kennis; – educatieve, praktijk gerichte artikels gekoppeld aan een vragenlijst met punten. Dit is een enorm werk of belasting voor een individu. Daarom een oproep aan eenieder die begaan is met het OK, de OK verpleegkundigen, de opleiding of begeleiding van OK verpleegkundigen om actief deel te nemen aan dit project. Wij met zijn allen kunnen er enkel beter van worden. Alle kandidaturen zijn welkom en zullen onderzocht en beantwoord worden. Hier moet een heel actief beleid gevoerd worden. Wij rekenen op jullie. Met vriendelijke groet, de redactieraad

Colofon Scalpel Tijdschrift van de Vereniging Vlaamse Operatie Verpleegkundigen. (VVOV) 26 jaargang, nr. 73 februari 2008 http://www.VVOV.info Verschijnt driemaandelijks. Afgiftekantoor 2400 Mol. ISSN 1370-6594 Abonnementen Prijs per jaargang: 20 eur. ( lidgeld ) Los nummer: 5 eur. Rek. nr.: 001-1281906-30 t.n.v. VVOV. lidgeld Redactieleden Haselaars Marc Roncada Claudio Suzy Kimpen

Advertenties dienen bij de drukkerij binnen te zijn uiterlijk 1 maand voor verschijnen. I.e. 15/2, 15/5, 15/8, 15/11

Eindredactie Roncada Claudio Redactiesecretariaat Roncada Claudio Keinkesstraat 16 3600 Genk Tel. 089/30.85.90 [email protected]

Druk en Lay-out Drukkerij Dils NV. Grote Steenweg 3 B-2440 Geel

Abonnementenadministratie en advertenties Haselaars Marc Sint Lodewijkstraat 76 3600 Genk Tel. 089/35.75.35 Werk : 089/325060 [email protected] [email protected]

De redactie laat de verantwoordelijkheid over de inhoud van de artikels volledig aan de auteurs.

http://www.VVOV.info

5 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:33

Pagina 6

Activiteiten Agenda VVOV WEST- & OOST VLAANDEREN THORACOSCOPIE VERSUS THORACOTOMIE Dr. Meerschaut

VVOV WEST- & OOST VLAANDEREN SCHOUDERPROTHESE Dr. Verborgt

Za 13 november 2010

Za 18 september 2010 Brugge

8h30 AZ ALMA Campus Sijsele Gentsesteenweg 132 8340 Sijsele Inschrijven verplicht voor 7 november Leden gratis, niet leden 4 Euro Info: [email protected] [email protected]

08h30 AZ St Lucas Brugge St Lucaslaan 29 8310 Brugge Inschrijving verplicht voor 12 september Leden gratis, niet leden 4 Euro Info: [email protected] [email protected]

VVOV ANTWERPEN

VVOV HOOP

VVOV NATIONAAL

Za 25 september 2010 09h30 UZA Infertiliteit Info Kristin De Jongh 03 380 23 30

Za 20 november 2010 09h30 UZA Safe surgery-saves lifes Prof Michel en Geert Mouchaers, hoofdverpleegkundige OK Jessa Ziekenhuis Info Chris DeBleser 03 890 16 95

26-27 mei 2011 28ste Symposium Blankenberge Info Guy Stercq 03 880 95 40

Website Hou ook onze website in de gaten voor nieuws en tal van activiteiten WWW . VVOV . INFO WWW . OPERATIEVERPLEEGKUNDIGE . BE PASWOORD ORSCALPELOR

Adverteerderslijst Sterilin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2 3M . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4 Molnlycke . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .8 Hereaus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19 Aleamed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27 Johnsson & Johnsson . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32

6 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:33

Pagina 7

Over de Beroepstitel Beste lezer, Zoals de opleiding Master kadert in de professionalisering van ons beroep, zo maakt het halen van de beroepstitel voor operatieverpleegkundige hier ook deel van uit. Reeds vele jaren zijn er leden van de VVOV, de beroepsvereniging voor operatieverpleegkundigen, zeer actief aan het werk om een beroepstitel te halen. Dit gaat gepaard met vele uren onderhandelen met ministers, ministeries en scholen. Dossiers moeten opgemaakt worden en moeten verschillende diensten doorlopen voor bespreking in de NRV Nationale Raad van Verpleegkunde, Technische commissie en het kabinet van de Minister van Gezondheidszorg om uiteindelijk te verschijnen in het Belgisch Staatsblad. Onderhandelingen met Minister Onckelinkx leidde tot een vruchtbaar resultaat en deze zag het zelfs zitten om de beroepstitel voor Okverpleegkundigen in 2011 – 2012 toe te kennen… Jammer genoeg kwam er een andere regering en moeten we nu afwachten welke persoon deze dossiers gaan overnemen … Zij drukte haar zorg uit over dringende dossiers uit de gezondheidszorg die nog afgewerkt moesten worden nu de regering gevallen is. Zij maakte reeds aanzienlijke budgetten vrij om beroepstitels, opleidingen, gezondheidsprojecten te financieren.Deze moeten enkel nog onderworpen worden aan evaluatie om ze dan te kunnen toekennen. De lijst van de toegekende titels en bekwamingen werd reeds gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad in 2006. Jaarlijks kunnen er technisch gezien maar zo’n 2 titels uitgereikt worden. De volgorde van uitreiking gebeurt vaak in een breder kader vanuit de regering: zo kaderde de titel van Geriatrie in het aantrekkelijk maken van deze specialisatie daar de regering op dat moment verscheidene projecten had lopen betreffende geriatrische patiënten, veroudering van de bevolking… Titels zijn voorbehouden aan verpleegkundigen met een Bachelordiploma: sinds de Bologna akkoorden zijn deze de vroegere A1 verpleegkundigen. Reeds 5 scholen in Vlaanderen zijn bereid om het specialisatiejaar voor Okverpleegkundige in te richten. In Wallonië worden deze kosten gefinancierd door de Waalse regering terwijl in Vlaanderen de scholen zelf de kosten dragen. Onderwijs is een materie van de gewesten terwijl gezondheidszorg een federale materie is. Daarom is het noodzakelijk dat de Waalse en Vlaamse vereniging van OKverpleegkundigen een nauwe samenwerking er op na houden om de beroepstitel te halen. Stilstaan is achteruitgaan …zeker met alle nieuwe ontwikkelingen. Vandaar dat longlife learning een attitude vereist om jezelf levenslang bij te scholen op professioneel gebied. Immers specialisatie zie je in alle medische sectoren. Het is dan ook relevant dat verpleegkundigen dezelfde ingesteldheid aan de dag leggen om op die manier de patiënt een hoogstaande kwalitatieve zorg aan te bieden. Het tekort aan personeel, de steeds hogere werkdruk waaraan we dagelijks blootgesteld worden, mag geen reden zijn om de fundamentele waarden van ons beroep te laten varen; kwaliteit van zorg naar de patiënten toe blijft voor ons primordiaal. Verpleegkundigen kunnen een bijdrage leveren in het implementeren van kwaliteitsprojecten om de patiëntenzorg op een hoger niveau te brengen cfr. Project van de WHO Wereldgezondheidsorganisatie die ons oplegt om een Surgical Safety Checklist te implementeren op alle OK’s om de mortaliteit te reduceren die kan ontstaan door “verkeerde handelingen” of “vergeten vragen te stellen” of dingen die over het hoofd gezien worden. Wereldwijd werd reeds aangetoond dat deze reductie van mortaliteit tot 30% kan oplopen.Toch wel een aanzienlijk getal lijkt mij. Dit is slechts 1 voorbeeld maar er zijn tal van voorbeelden waar verpleegkundigen een bijdrage kunnen leveren als ze maar de mogelijkheid krijgen om dit te realiseren.

Isolde

7 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

Behandel meer patiënten door efficiëntere zorg

ProcedurePak® trays, BARRIER® afdekmateriaal en operatiejassen - Oplossingen die een cumulatief effect creëren Mölnlycke Health Care biedt kwaliteitsproducten aan met een volledige serviceoplossing. Ons unieke aanbod is opgebouwd rond onze: • Procedure-specifieke producten • Training en ondersteuning • Efficiënte bevoorrading en logistiek Samen maken die elementen dat u tijd, inspanning en kosten bespaart. Hierdoor komen waardevolle middelen vrij en kan efficiënter worden gewerkt, zodat u meer patiënten kunt behandelen door efficiëntere zorg.

www.molnlycke.com Mölnlycke Health Care NV, Berchemstadionstraat 72 bus 2, B-2600 Berchem - België. Tel. 0032 (0)3 286 89 50, Fax. 0032 (0)3 286 89 52 Mölnlycke Health Care BV, Postbus 3196, NL-4800 DD Breda – Tel. 0031 (0)76 521 96 63, Fax. 0031 (0)76 522 17 82 Mölnlycke Health Care, BARRIER® en ProcedurePak® zijn geregistreerde merken van de groep Mölnlycke Health Care Copyright (2009)

MOL 172 PPK ad.indd 1

05-03-2010 11:08:30

NScalpel_79

09-09-2010

14:33

Pagina 9

Single Incision Laparoscopic Surgery of SILS B EWERKT

VOOR

S CALPEL

DOOR

C LAUDIO R ONCADA

INLEIDING

TECHNIEK:

Of het nu SILS/Single Incision Laparoscopic Surgery, LESS/Laparoendoscopic Single-site Surgery, SPA/Single-port Access Surgery of SAS Single-Site Access Surgery, om maar enkelen te noemen, heet, al deze technieken hebben een gemeenschappelijk kenmerk nl dat ze uitgevoerd worden via een opening meestal thv de navel.

Via een 2 tot 2,5 cm lange intraumbilicale incisie wordt het mogelijk om het nieuwe type trocar, meestal uit een sponsachtige structuur gemaakt, te introduceren waarbinnen het mogelijk is met 3 trocars van 5 mm te werken en zelfs deze ad libitum te vervangen door 12 mm trocars voor optiek of cliptang bijvoorbeeld, in plaats van de normaal 4 huidincisies zoals bij een conventionele laparoscopische cholecystectomie. In het Imeldaziekenhuis in Bonheide is het wel de gewoonte de operatie te starten met insufflatie bij middel van de verresnaald transumbilicaal en dan met een conventionele reusable 10 mm trocar de optiek intraabdominaal te schuiven om te zien of de galblaaspathologie zich leent tot een SILS procedure. Het systeem kost immers, met 1 articuleerbare grasper althans, rond de 350 euro, zodat we het materiaal niet graag inzetten voor niet in aanmerking komende gevallen.

Laparoscopische cholecystectomie is op de dag van heden nog steeds de standaard voor cholecystectomie. Zoals ook duidelijk in andere chirurgische procedures is er een verhoogde tendens tot steeds minimaal invasievere technieken. Een cholecystectomie, verricht via “single incision” laparoscopische chirurgie werd een eerste maal uitgevoerd in 1998. Met de komst van uit speciaal materiaal gemaakte triportsystemen is er een verhoogde vraag naar “single incision” chirurgie. Deze nieuwe techniek wint aan interesse en chirurgen vragen om deze nieuwe techniek te mogen(kunnen) uitvoeren. Het blijft wel afwachten of de voordelen(een opening) opwegen tegen de verhoogde leercurve, duur van de operatie en de verhoogde kosten van instrumentarium en dit met de NOTES techniek als voorlopig eindpunt.

Langs deze SILS tri poort is het vaak zelfs, zelfs zonder suspensie van de galblaas met een transabdominale ethilonsteek, mogelijk om een volledige dissectie inclusief afclippen van de arteria en ductus cysticus met verwijdering van de galblaas al dan niet in een plastic zakje, met één incisie uit te voeren. 9

SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:33

Pagina 10

SINGLE INCISION LAPAROSCOPIC SURGERY OF SILS

VOORDELEN: De voordelen van de single incision cholecystectomie ten opzichte van de klassieke cholecystectomie zijn niet zo spectaculair als de overgang van de klassieke open naar de laparoscopische cholecystectomie. In allereerste instantie zal deze techniek vooral uiteraard in aanmerking genomen worden voor patiënten waarbij de reductie van elk litteken adamant is, ook al is dit uiteraard een voor elke patiënt na te streven doel bij gelijke efficiëntie van de techniek. Verder is het uiteraard ook zo dat elke supplementaire insnede en poort op zich al een risico geeft tot bloeding, vergroeiingen, orgaanbeschadiging en littekenbreuk. Er blijft uiteraard nog de vraag wat een single incision chirurgie(2,5 cm) in de navelstreek betekent voor de belasting van de buikwand. Verder is er minder pijn, moeten er minder narcotica gegeven worden en is er een verkorte verblijfsduur.

NADELEN: De nadelen situeren zich op het technisch vlak, het is complexer, vraagt een verhoogde leercurve en zorgt voor een verlengde operatietijd. Het invoeren van camera en instrumenten via een opening beperkt uiteraard de manoeuvreerruimte en instrumenten staan soms in de weg. Chirurgen werken niet graag met gekruiste armen, hetgeen bij deze techniek nochtans nodig is. Dr Romanelli beweert dat hij na 2 jaar deze techniek te hebben gebruikt de operatietijd van een gewone laparoscopische cholecystectomie benadert. Dit is echter niet helemaal juist, omdat de SILS techniek voorlopig enkel gebruikt wordt bij “gemakkelijke gevallen”. Dr Roberts heeft voor een appendectomie en een cholecystectomie gemiddeld 10-15 min langer dan voor de conventionele laparoscopische techniek. De leercurve en operatietijd werden duidelijk positief beïnvloed door de ontwikkeling van nieuwe trocars en articulerende instrumenten. Minder positief is dat de instrumenten voorlopig nog single used zijn, hetgeen de kostprijs de hoogte in stuurt en voor de programmatie van een dergelijke ingreep goede en klare afspraken dienen gemaakt te worden.

Er zijn echter tot nu toe nog geen data beschikbaar die aantonen dat een grote incisie thv de navel esthetisch beter is en minder pijn geeft. Dr. John Romanelli, een van de eerste chirurgen die zich deze techniek eigen maakte, zegt dat er degelijk een esthetisch voordeel zal bewezen worden maar dat er voor de pijn geen verschil zal aangetoond worden vermits de pijn hoofdzakelijk veroorzaakt wordt door het pneumoperitineum en dit bij beide technieken wordt toegepast. Dr Kurt E.Roberts blijft erbij dat het esthetisch element het grootste voordeel is, er is haast geen zichtbaar litteken te bespeuren indien de techniek goed wordt uitgevoerd.

INSTRUMENTARIUM De nieuwe trocars en instrumenten zijn zoals hoger vermeld duur en single used. Er is geen specifieke terugbetaling voor deze techniek 10

SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:33

Pagina 11

SINGLE INCISION LAPAROSCOPIC SURGERY OF SILS

tenzij deze voor de gewone laparoscopische ingrepen. Er wordt dus geen onderscheid gemaakt. De ontwikkeling staat niet stil en er komen steeds meer instrumenten voor de SILS techniek op de markt.

BESLUIT: SILS cholecystectomie is anno 2009 beschikbaar en zal het ons inziens ook blijven, al dan niet complementair aan de chirurgie. Zoals steeds zal, na uitvlakken van de leercurve, deze techniek in geselecteerde gevallen zeker concurrentieel worden met de klassieke laparoscopische cholecystectomie. Andere indicaties zoals bijvoorbeeld een appendectomie, gynaecologische procedures en zelfs meer geavanceerde ingrepen zullen waarschijnlijk een volgende era geven aan deze veelbelovende techniek met bovenop uitstekende cosmetische resultaten. Uiteraard blijft men niet stilstaan. Maar als men de techniek via een opening nl de navel optimaal beheerst wat houdt ons tegen om die opening niet in de maag of de vagina te plaatsen? De techniek beheersen is een ding, het ontwikkelen van het juiste instrument een ander. Deze ontwikkeling is de laatste stap naar NOTES. REFERENTIES Technology for surgery Will single incision laparoscopic surgery become mainstream OR manager january 2010

ROBOTCHIRURGIE: Is er concurrentie? Eerlijk gezegd ik denk het niet, het is eerder elkaar aanvullen, de een leert van de ander. Eerder werden er specifieke instrumenten ontwikkeld voor de robotchirurgie en dit proces gaat verder.

Met dank aan het Operatiekwartier Imelda Ziekenhuis Bonheide voor de foto’s en Dr Aelvoet voor zijn gewaardeerde bijdrage.

11 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:33

Pagina 12

Een collega in de kijker… SUZY KIMPEN, STAFMEDEWERKER

Het doet me plezier dat ik de kans krijg om mijn dierbare collega en mentor voor te stellen en haar ervaringen als ORP (operating room personnel) van de AO (Arbeitsgemeinschaft für Osteosynthesefragen/Association for the Study of Internal Fixation) organisatie aan jullie te vertellen. Annita Mellebeeckx is een begrip in het operatiekwartier van het UZ Leuven en daarbuiten. Op elk congres komt ze wel ‘oude’ bekenden tegen, de traumatologen en verpleegkundigen die de afgelopen 25 jaar binnen het UZ Leuven in opleiding zijn geweest passeerden wel bij Annita en haar collega’s. Ze wil dat nooit gezegd hebben want bescheiden als ze is vind ze alles wat ze doet vanzelfsprekend.

OPERATIEKWARTIER

Annita is niet alleen een gedreven professional maar ze staat samen met de preceptoren van de C cluster (traumatologie en thoraxchirurgie) altijd klaar om studenten en startende verpleegkundigen op te vangen en op te leiden. Toen ik haar vroeg waarom ze deze taak zo ter harte nam vertelde ze: “ik wil er zeker van zijn dat de mensen die ik opleid beter worden dan dat ik ben en ik wil dat ze zich goed voelen bij wat ze doen”. Hieruit kan je duidelijk opmaken dat Annita bij uitstek iemand is die kennis zal delen met haar collega’s. ‘Ik ben in de loop der jaren veranderd van tactiek’ zegt ze, ‘daar waar ik jaren aan een stuk alle kennis voorkauwde, leg ik nu het leerproces in hun eigen handen’. Ze zal altijd met raad en daad klaarstaan maar het engagement moet van twee kanten komen. Samen levenslang leren! Vanuit die insteek is ze in het avontuur van haar leven gestapt,

Wij, de operatiezaalverpleegkundigen, die door haar werden opgeleid binnen de wondere wereld van de traumatologie weten wel beter. Het enthousiasme en de kracht waarmee zij haar vak aan ons leerde en nog steeds leert is een voorbeeld. De meeste onder ons kennen haar als de mentor of preceptor die het heeft over ‘de peper’! Elke gemotiveerde professional in het operatiekwartier moet voldoende ‘peper’ hebben om enerzijds te overleven binnen deze context en anderzijds de juiste drive te bezitten om er elke dag opnieuw voor te gaan. Die drive heeft ze nog steeds zelfs na 25 jaar dienst!

namelijk als eerste Belgische ORP een training gaan geven in Kuweit.

12 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

UZ LEUVEN

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:33

Pagina 13

EEN COLLEGA IN DE KIJKER…

westerlingen werden bevestigd. Maar daar waar het hele time-out concept bij ons nog in zijn kinderschoenen staat is dit al een gouden standaard in de meeste Arabische landen. Als je geen overvloed aan materiaal kan te voorschijn toveren dan moet je leren werken met de middelen die voorhanden zijn. Ze had het genoegen om dit avontuur te delen met haar Britse collega en ervaren ORP Judy Orson. Een aantal aspecten sprongen bij Annita onmiddellijk in het oog m.n. – Scopie is niet overal en altijd beschikbaar! – De ‘kakkerlakkentest’ om na te gaan of een set al dan niet steriel is?! Er wordt een kakkerlak in een set geplaatst de set gaat in de autoclaaf en is het insect overleden dan is de set steriel! – Uitgesproken duidelijke communicatie, iedereen weet wat er moet gebeuren. – Kwaliteit bieden met beperkt materiaal, de Surgical Safty checklist was al jaren een vaste waarde in het operatiekwartier. – Er is weinig ruimte voor innovatie maar de ‘gouden standaards’ zoals een DHS zijn er dagelijkse kost.

De AO foundation is een internationale non-profit organisatie die sinds 1960 trainingen in osteosynthesemateriaal organiseert voor chirurgen en vanaf 1963 deze traditie ook opnam voor verpleegkundigen. De hoofdzetel van de AO organisatie is gelegen in Davos, Zwitserland. Binnen deze organisatie bestaat er een netwerk van operatieverpleegkundigen die worden opgeleid als ORP om samen met de chirurgen van AO internationaal congressen en workshops te organiseren. Annita deed haar eerste ervaringen op als ORP in Spa met het congres van traumatologie dat er om het 1,5 jaar wordt georganiseerd. Verder kreeg ze in 2007 de kans om een AO training te volgen in Davos. Verder gaf Annita nog een aantal voordrachten in binnen- en buitenland.

Uiteindelijk gaf Annita aan dat de cultuur verschillen echter geen invloed hebben op de permanente vorming van de operatieverpleegkundigen. Deze teams werken met evenveel enthousiasme en gedrevenheid samen om de kwaliteit van zorg te garanderen en zij hebben misschien zelfs meer overleg. Het viel haar ook op dat de deelnemers van dit kleurrijk internationaal congres, ondanks het feit dat dit allemaal expert verpleegkundigen waren, enthousiast en gedreven aan deze opleiding deelnamen.

Kuweit was een bijzondere onderneming omdat het letterlijk en figuurlijk grensverleggend was. Dit land dat tot de verbeelding spreekt was een grote onbekende voor haar en er werd slechts een tipje van de sluier gelicht. Bij het binnen rijden van het hotel werd de onderkant van de taxi gecontroleerd op eventuele verborgen of verboden wapens. Op het plafond van de hotelkamer stond een pijl richting Mekka en de typische clichés zoals wij die kennen als

Deze buitenlandse ervaring heeft haar gestrekt en verrijkt niet alleen in haar functie als ORP maar ook als mens. 13

SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:33

Pagina 14

FEDERALE OVERHEIDSDIENST VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU een termijn die het hen mogelijk maakt ze toe te kennen alsook te beschikken over de informatie betreffende de toekenningsvoorwaarden; Overwegende dat het financieringsbesluit en de notificatie van het Budget van Financiële Middelen door de FOD Volksgezondheid voor wat de ziekenhuizen en de financieringsbesluiten en stortingen, door het RIZIV, voor wat de andere structuren betreft, de vereffening van de financiering voorzien op 1 juli; Overwegende dat men moet garanderen dat de premies en salaristoeslagen effectief toegekend worden aan de betrokken personen volgens de overeengekomen bepalingen; dat huidig besluit hen, in uitvoering van artikel 59quater van de Programmawet van 2 januari 2001, ingevoegd bij de wet van 10 december 2009, een individueel recht geeft om van deze premies en salaristoeslagen te genieten; Overwegende dat dit besluit garandeert dat het gestorte geld ook werkelijk wordt toebedeeld aan de betaling van deze premies en salaristoeslagen; Overwegende dat de werkgevers zonder verwijl moeten beschikken over de reglementaire informatie die het hen mogelijk maakt om zich aan te passen; dat de effectieve storting van deze premies en salaristoeslagen van de instellingen vereist dat ze hun procedures met betrekking tot de invoer van de gegevens betreffende de gepresteerde uren aanpassen, alsook de uitbetalingsprocedures aanpassen; dat deze aanpassingen tijd vergen gezien de wijzigingen van de informaticaprogramma’s; dat deze aanpassingen bijzonder zijn in die zin dat ze alleen betrekking hebben op bepaalde personeelscategorieën, wat ze complexer maakt; dat ze bovendien, voor wat de salaristoeslagen voor de oncomfortabele prestaties betreft, ze verschuldigd zijn vanaf 1 januari 2010; dat de werkgevers maatregelen moeten nemen met betrekking tot de periode gaande van 1 januari 2010 tot de datum waarop deze salaristoeslagen zullen berekend worden in het kader van de normale procedures, maar overeenkomstig de nieuwe verplichtingen ingesteld door huidig koninklijk besluit; Gelet op het advies nr. 48.357 van de Raad van State, gegeven op 3 juni 2010, met toepassing van artikel 84, § 1, eerste lid, 2°, van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973;

22 JUNI 2010. - KONINKLIJK BESLUIT BETREFFENDE UITVOERING VAN HET ATTRACTIVITEITSPLAN VOOR HET VERPLEEGKUNDIG BEROEP WAT BETREFT DE PREMIES VOOR DE TITELS EN BIJZONDERE BEROEPSBEKWAAMHEDEN EN ONREGELMATIGE PRESTATIES ALBERT II, Koning der Belgen, Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet. Gelet op de programmawet van 2 januari 2001, artikel 59quater, ingevoegd bij de wet van 10 december 2009; Gelet op het protocol van akkoord nr. 2010/01 van 17 maart 2010 van het Comité voor de provinciale en plaatselijke overheidsdiensten; Gelet op het advies van de Inspecteur van Financiën van 17 en 21 mei 2010; Gelet op de akkoordbevinding van de Staatssecretaris voor Begroting, gegeven op 27 mei 2010; Gelet op het verzoek om spoedbehandeling, gemotiveerd door de omstandigheid dat de budgetten voor de maatregelen vervat in dit koninklijk besluit, goedgekeurd werden op 13 oktober 2009 door de Algemene Raad van het RIZIV, in het kader van het RIZIV-budget van 2010; Dat concretisering van de bepalingen voor het toekennen van de premies of salaristoeslagen sinds november 2009 onderhandeld werden en het voorwerp uitmaakten van een akkoord met de sociale partners van de non-profit sector op 4 maart 2010; Dat dit akkoord werd vastgelegd in het protocolakkoord van 17 maart 2010; Dat deze akkoorden een betaling van de salaristoeslagen voorzien vanaf 1 juli 2010 aan de personeelsleden voor de betrokken onregelmatige prestaties; Dat de periode januari-juni 2010 onder vorm van een unieke inhaalpremie wordt geglobaliseerd, waarvan overeengekomen werd de betaling in juli 2010 uit te voeren; Overwegende dat, opdat de begunstigden van deze maatregelen de voorziene en gebudgetteerde bedragen effectief in juli 2010 zouden kunnen ontvangen, de betrokken werkgevers de financiële middelen moeten ontvangen binnen 14 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:33

Pagina 15

FEDERALE OVERHEIDSDIENST VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU

gehouden bij de berekening van sommige bijdragen van de sociale zekerheid der arbeiders, alsmede de verplichtingen op sociaal gebied opgelegd aan de zelfstandigen, aan het indexcijfer van de consumptieprijzen worden gekoppeld. De basisindex is 110,56. De bedragen in dit hoofdstuk worden geïndexeerd voor de publieke sector overeenkomstig de bepalingen van de wet van 1 maart 1977 houdende inrichting van een stelsel waarbij sommige uitgaven in de overheidssector aan het indexcijfer van de consumptieprijzen van het Rijk worden gekoppeld.. De basisindex is 138,01. HOOFDSTUK II. - Uurroostertoeslagen Afdeling 1. - Toepassingsgebied Art. 4. Dit hoofdstuk is van toepassing op het personeel aan het bed van de patiënt zoals gedefinieerd in artikel 5, en tewerkgesteld in : – alle vormen van daghospitalisatie en de ziekenhuisdiensten bedoeld in artikel 8, a) en b), van het koninklijk besluit van 25 april 2002 betreffende de vaststelling en de vereffening van het budget van financiële middelen van de ziekenhuizen; – de rustoorden voor bejaarden en rust- en verzorgingstehuizen; – de psychiatrische verzorgingstehuizen; – de diensten thuisverpleging; – de wijkgezondheidscentra; – de initiatieven beschut wonen. Art. 5. Onder personeel aan het bed van de patiënt wordt verstaan : – de verpleegkundigen; – de zorgkundigen; – de personen die de functie uitoefenen van opvoeder in de psychiatrische equipes van de algemene ziekenhuizen, in de psychiatrische ziekenhuizen en de psychiatrische verzorgingstehuizen. Afdeling 2. - De uurperiodes Art. 6. De 24 uren van een dag worden verdeeld in 4 uurperiodes : Dag : van 8 uur tot 18 uur Avond : van 18 uur tot 20 uur Nacht : van 20 uur tot 6 uur Ochtend : van 6 uur tot 8 uur De huidige regels die voortvloeien uit protocollen getekend in het Comité voor de Provinciale en Plaatselijke Overheidsdiensten (Comité C) voor

Op de voordracht van Onze Minister van Sociale zaken, Onze Minister van Werk en op het advies van Onze in Raad vergaderde Ministers, Hebben Wij besloten en besluiten Wij : HOOFDSTUK I. - Premies met betrekking tot de titels en bekwaamheden Artikel 1. § 1. Vanaf 2010 wordt een jaarlijkse bijkomende premie van 1.113,80 euro, toegekend aan de verpleegkundigen die houder zijn van een bijzondere beroepsbekwaamheid, zoals bepaald in de ministeriële besluiten die de erkenningscriteria vastleggen van de kwalificaties, vermeld in het koninklijk besluit van 27 september 2006 houdende de lijst van bijzondere beroepstitels en bijzondere beroepsbekwaamheden voor de beoefenaars van de verpleegkunde. § 2. Vanaf 2010 wordt een jaarlijkse bijkomende premie van 3.341,50 euro, toegekend aan de verpleegkundigen die houder zijn van een bijzondere beroepstitel, zoals bepaald in de ministeriële besluiten die de erkenningcriteria vastleggen van de titels vermeld in het bovenvermeld koninklijk besluit van 27 september 2006. § 3. Ongeacht de voorwaarden bepaald in de paragrafen 1 en 2, moet, in een ziekenhuis de verpleegkundige effectief tewerkgesteld zijn in een dienst, in een functie of een zorgprogramma die deze specialisatie voorziet. Ongeacht de voorwaarden bepaald in de paragrafen 1 en 2, wordt in de rusthuizen voor bejaarden en de rust- en verzorgingstehuizen de premie toegekend aan die verpleegkundigen die effectief de functie uitoefenen. Art. 2. De premie wordt jaarlijks in de maand september betaald door de werkgever aan de verpleegkundigen. De premie wordt betaald a prorata van hun arbeidsduurregeling en het aantal gewerkte maanden van 1 september van het voorgaande jaar tot 31 augustus van het lopend jaar. Art. 3. De bedragen in dit hoofdstuk worden geïndexeerd voor de private sector overeenkomstig de bepalingen van de wet van 2 augustus 1971 houdende inrichting van een stelsel waarbij de wedden, lonen, pensioenen, toelagen en tegemoetkomingen ten laste van de openbare schatkist, sommige sociale uitkeringen, de bezoldigingsgrenzen waarmee rekening dient 15 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:33

Pagina 16

FEDERALE OVERHEIDSDIENST VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU

Art. 11. Bovendien worden alle uren of delen van een uur van een prestatie die middernacht overschrijdt, beschouwd en betaald als nachturen zelfs indien de prestatie start vóór 20 uur of eindigt na 6 uur. Art. 12. Deze toeslag voor de nacht wordt als volgt berekend en toegekend : aan het personeel dat betaald wordt volgens het zogenaamde regime « per prestatie » : de nachtuurtoeslag van toepassing op 31 december 2009 ongeacht de dag van de week; de toeslag op zaterdag, zon- en feestdagen is van toepassing indien voordeliger dan deze uurtoeslag; aan het personeel dat momenteel via het forfait van 11 % betaald wordt : de toeslag voor het nachtuurloon toegevoegd aan het basisbarema van 111 %, ongeacht de dag van de week, inclusief zaterdag en zon- en feestdagen. Art. 13. De akkoorden of gebruiken, vooruitvloeiend uit sectoriële onderhandelingen, die betere arbeidsvoorwaarden bepalen, blijven van toepassing voor de andere personeelscategorieën en in de andere sectoren. Art. 14. Indien voor een deel van een prestatie twee verschillende premies bestaan, wordt de hoogste premie toegekend. HOOFDSTUK III. - Inwerkingtreding Art. 15. De bepalingen vermeld in de hoofdstukken I en II zijn van toepassing met ingang van 1 januari 2010. De betaling van de afgesproken toeslagen gebeurt door de werkgever vanaf 1 juli 2010 en wordt geïntegreerd in het loon van de werknemer. De toeslagen die verdiend werden in de periode van 1 januari tot en met 30 juni 2010 worden ten laatste op 1 juli 2010 als eenmalig inhaalbedrag uitbetaald. Art. 16. Dit besluit heeft uitwerking op 1 juli 2010. Art. 17. Onze Minister van Sociale Zaken en Onze Minister van Werk zijn, ieder voor wat haar betreft, belast met de uitvoering van dit besluit. Gegeven te Brussel, 22 juni 2010. ALBERT Van Koningswege : De Minister van Volksgezondheid en Sociale Zaken, Mevr. L. ONKELINX De Minister van Werk, Mevr. J. MILQUET

wat betreft de publieke sector, uit collectieve arbeidsovereenkomsten afgesloten in een paritair comité voor wat betreft de private sector of bij gebrek aan, uit een lokaal akkoord, blijven onveranderd voor wat betreft de uren gepresteerd tijdens de uurperiode van de dag (van 8 uur tot 18 uur) en van de ochtend (van 6 uur tot 8 uur) van maandag tot vrijdag, op zaterdag, zon- en feestdagen. Afdeling 3. - Avondprestaties Art. 7. Een toeslag voor avondprestaties, wordt toegekend voor de uurschijf van 19 tot 20 uur aan het personeel aan het bed van de patiënt zoals gedefinieerd in artikel 5, tewerkgesteld in de instellingen bedoeld in artikel 4, en dit a prorata van de effectief uitgevoerde prestaties in deze uurschijf. Art. 8. Deze toeslag wordt als volgt berekend en toegekend : – voor het personeel dat betaald wordt volgens het zogenaamde regime « per prestatie » : 20 % van het barema-uurloon ongeacht de dag van de week waarbij de toeslag op zaterdag, zon- en feestdagen van toepassing is indien deze voordeliger is dan die 20 %; – voor het personeel dat via het forfait van 11 % betaald wordt : de toeslag voor het nachtuurloon toegevoegd aan het basisbarema van 111 %, ongeacht de dag van de week, inclusief zaterdag en zon- en feestdagen. Art. 9. De akkoorden of gebruiken, vooruitvloeiend uit sectoriële onderhandelingen, die betere arbeidsvoorwaarden bepalen, blijven van toepassing voor de andere personeelscategorieën en in de andere sectoren. Afdeling 3. - Nachtprestaties Art. 10. Alle uren gepresteerd tussen 20 u en 6 u worden beschouwd als nachturen zowel van maandag tot vrijdag als op de zaterdagen, zondagen en feestdagen. Een toeslag voor nachtprestaties, wordt toegekend voor de uurschijf van 20 uur tot 6 uur, volgens regels geldende op 31 december 2009, aan het personeel aan het bed van de patiënt zoals gedefinieerd in artikel 5, tewerkgesteld in de instellingen bedoeld in artikel 4, en dit a prorata van de effectief uitgevoerde prestaties in deze uurschijf.

16 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:34

Pagina 17

Bedenkingen voor prikbord of koffiekot Een organisatie met regels en plichten heeft he t gemakkelijker. De medewerkers kunnen zich toeleggen op da tgene waarvoor zij aangenomen zijn : hun werk. Judith Mair

en is e Het rstand t a ve mis nken d ken r e e te d isch w als t is o cha zelfde rken. e t w e h tief s crea T. Vo

Geld dan is bet al w armoe er as d om het m e, fina aar red nciël Woo enen. e dy A llen

Wat is de waarde van een examen waar zowat alle studenten slagen ?

oggi l S t n rika eclame b a f p i Sl ijn r ens z n i toont die niet e n. slips cht worde verko akt a m n enke n stuk d a n Eerst esprek ee . een g nvoudiger en ee lder e G n a Ron V naar n e k ie we t schat? r d n a a Wij ga aar ligt d W je Laos. m o o r en d v e l e sj en. Tijden 4 volle jar

Wie het denkt h laatst lacht et lan M.L. Gele gzaamst. ijnse Ons softwar nieuwe e slaat au programma tomatis werk op ch je als je ie als het denkt t wat de m s gedaan hebt oeit om bij t e waard is e ho Glasberg uden. en

Mach t is van een mi d o om b nzekere del n eves te k tiging ri L.M’ jgen. Rabe t Van de f achter te h eiten geen ollen k aan goed rijg je e co ndit ie.

17 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:34

Pagina 18

Uit de oude doos C LAUDIO R ONCADA

Mijn teleurstelling, vanaf het moment dat de deur werd geopend, was groot. Dit was echt niet datgene wat ik had verwacht. Allemaal zeer vriendelijke mensen die toekomstige collega’s, zelfs geen norse chirurgen of anesthesisten, integendeel. Dat heeft mijn teleurstelling even verzacht.

Veel jonge lezers zullen zich afvragen of het toen allemaal wel zo goed was of zoveel beter dan nu. In se gaat het daar niet over, het gaat wel over iemand die zich nog heel veel van toen herinnert en die deze herinneringen met anderen wil delen. Ik was toen ook jonger, slanker, krachtiger en mogelijk ook mooier dan nu en het is met die ogen, die tijdgeest dat ge dit artikel moet lezen. Ik had mijn sollicitatie voor de COO raad achter de rug en nam contact op met zuster directrice. Ik werd zeer vriendelijk ontvangen en er werd mij meegedeeld dat ik in het OK terecht zou komen. Mijn eerste keuze en droom. Zuster directrice gaf mij het advies om even langs het OK te gaan om kennis te maken met de hoofdverpleegkundige. Ik moest pas maandag beginnen vandaar, dus op naar het OK en de hoofdverpleegkundige.

Het was er somber, veel combinaties van beige en bruin. De patiënten, geopereerd of nog te opereren, lagen naast elkaar in de gang en iedereen liep er in het wit rond. Voor verluchting werd het venster geopend, laminar airflow nooit van gehoord, monitoren in de verste verte niet te bespeuren. Alles is veranderd behalve de tijdgeest. Het denken van toen, het werken van toen, het et elkaar omgaan, het behandelen van de patiënt, alles is weg. Het heeft moeten wijken voor de harde realiteit van cijfers, efficiëntie, optimalisatie en winst. In die tijd waren wij nog een COO, later OCMW, ziekenhuis. Een van de beleidspunten van het COO was ook om kansarmen werkelijk een kans te geven. Niet iedereen is even slim en verschillende mensen vallen door de mand. Wel deze mensen kregen een kans. In ons personeelbestand waren ook mindere goden, mensen die nergens terecht konden, altijd door de mand vielen, maar met de nodige begeleiding en begrip in het ziekenhuis werden tewerkgesteld, ook in het OK. Er waren altijd taken die zij konden uitvoeren, niet patiënt gebonden uiteraard. Dat zie ik nu niet gebeuren, vroeger kon dit wel. Er is nu de vraag, wegens tekort, om niet of laag geschoolden bepaalde taken te laten uitvoeren. Mits de juiste afspraken is dit mogelijk, de geschiedenis herhaalt zich niet maar komt meestal onder een licht gewijzigde vorm terug.

Van horen zeggen, literatuur, foto’s van nieuwe operatiezalen, had ik mij al een bepaalde voorstelling gemaakt hoe het er zou uitzien. Mijn enigste kennis van het OK was mijn stage en een sollicitatie bij Prof. Stalpaert. Wegens mijn aankomende legerdienst viel dit laatste in het water.

Ik moet de jongeren inderdaad gelijk geven, het was misschien niet beter maar anders. Maar wij voelden er ons wel bij. 18

SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

PALAMIX

®

ü

engsyste em

Vac u

Optimaal mengen van botcement: Eenvoudig – veilig – efficiënt* mm

EUS VAN HERA or botceme

nt

vo

PALAMIX® – eenvoudig gebruik voor alle toepassingen * eenvoudig in slechts een paar stappen naar een homogeen en gebruiksklaar botcement * veilig betrouwbare vacuümcontrole door vacuümindicator aan het luchtslangetje * efficiënt een systeem voor alle toepassingen in de gecemen-teerde prothesiologie door een keur aan patronen es met verschillende afmetingen en speciale accessoires Heraeus Kulzer Benelux BV · Postbus 986 · 2003 RZ Haarlem · Nederland · Tel.: 02 252 5923 · www.heraeus-medical.com

36636_AZ_Palamix_Scalpel_210x297_NL.indd 1

20.08.2010 16:46:39 Uhr

NScalpel_79

09-09-2010

14:34

Pagina 20

Nationaal bestuur Website: http://www.VVOV.info e-mail: [email protected] Maatschappelijke zetel VVOV Keinkestraat 16, 3600 Genk

HOOP • Chris DeBleser Meir 77B, 2890 Sint-Amands 03 889 05 12 Sint-Jozef kliniek Bornem [email protected] 03 890 16 95

Rekeningnummer 001-1281906-30 Voorzitter Van Hiel Monique Mechelsesteenweg 340, 2820 Bonheiden, 015 55 0560 Imeldaziekenhuis, Bonheiden, 015 50 5315 [email protected]

Bestuursleden • Vekeman Chantal Assestr. 16 9550 Herzele, 054 502576 St Lucas Gent [email protected] 09 224 5790, gsm 0496 250803

Ondervoorzitter • De Geyter Chantal Aarschotsebaan 153, 1910 Kampenhout 016 65 0002 UZ Gasthuisberg Leuven 016 34 016 [email protected] •

Loureiro Maria Volaardestraat 75 A, 9200 Dendermonde 052 41 4292 UZ Brussel 02 477 8927 [email protected]

Secretaris Catrysse Els Ringovenlaan 52, 2845 Niel 03 663 7051 Eeuwfeest kliniek MKA Antwerpen 03 240 2611 [email protected] Penningmeester Stercq Guy Hoogstraat 159, 2830 Tisselt [email protected] Operatiekwartier AZ Heilige Familie, Rumst 03 880 9540, fax 03 880 9539 [email protected] Ledenadministratie Meert Wouter Linkhoutstraat 225, 3560 Lummen 013 554416, gsm 0478 302226 UZ Gasthuisberg Leuven 016 34 4007 [email protected]

Verelst Glenn J.Beckerlaan 28, 2990 Wuustwezel 03 297 1768 AZ KLINA Brasschaat 03 650 5234 [email protected]

•

Meert Wouter Linkhoutstraat 225, 3560 Lummen 013 554416, gsm 0478 302226 UZ Gasthuisberg Leuven 016 34 4007 [email protected]

•

Philippe Boucherie Tempelstraat 15, 9700 Oudenaarde UZ Gent [email protected]

•

Suzy Kimpen UZ Gasthuisberg Leuven 016 343019 0497 578389 [email protected]

•

Kristof Tassenoy UZ Gent 09 3320362 0487 364455 [email protected]

•

Peter de Gang AZ KLINA Brasschaat 03 6505234 [email protected] [email protected]

Redactie Scalpel Haselaars Marc St. Lodewijkstraat 76, 3600 Genk 089 357535, fax 089 357535 3600 Genk 089 325060 [email protected] [email protected]

EORNA • Loureiro Maria. Volaardestraat, 75 A, 9200 Dendermonde 052 414292 UZ Brussel 02 477 8927 [email protected] •

•

Vandewalle Brigitte Duindistellaan 19, 8370 Blankenberge 050 416261 [email protected] AZ Fabiola ZH Blankenberge, 050 434910

Roncada Claudio Keinkestraat 16, 3600 Genk 0479 433929 [email protected]

20 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:34

Pagina 21

Boeken review C LAUDIO R ONCADA

Hoe assisteer ik de anesthesist? Hoe positioneer ik de patiënt op een correcte wijze? Wat met de steriliteit? Hoe correct tampons tellen? Hoofdstuk 3 gaat dieper in op de problemen die zich per specialiteit kunnen voordoen. Hoofdstuk 4 behandelt veiligheidsproblemen die ouderdom gerelateerd zijn.

COMPETENCY FOR SAFE PATIENT CARE DURING OPERATIVE AND INVASIVE PROCEDURES MARK L PHIPPEN, BRENDA C ULMER, MARYANN P WELLS 95$ CCI 1440 PAGINA’S ISBN 978-0-9787582-9-5

Dit boek is zeker een hulpmiddel om een beter inzicht te krijgen in de problematiek van de patiëntenveiligheid. Zeker aanschaffen. Bespreking door Claudio Roncada INSPECTING SURGICAL INSTRUMENTS AN ILLUSTRATED GUIDE RICK SCHULTZ RMPS PUBLISHING LLC ISBN 0976909200 83$

De veiligheid van de chirurgische patiënt is een van de aandachtspunten die wij als VVOV sterk willen benadrukken. Wij hebben dit al gedaan in vorige scalpels of op ons symposium of lezingen. Competency of Safe Patient Care heeft in verschillende recensies hoog gescoord door zijn volledigheid en up to date zijn. Het is inderdaad niet eenvoudig om zo een werk te publiceren en toch up to date te blijven. Het bestaat uit 4 grote hoofdstukken. In het eerste hoofdstuk gaat het voornamelijk over het concept rond patiëntveiligheid. Wat is dat precies? Hoe kunnen wij hiertoe bijdragen? Wat is de rol van de verpleegkundige? Hoe beginnen wij hieraan? Wat zegt de wetgeving?

De basiskennis voor het OK gebeuren is bij nieuwe verpleegkundigen tot een minimum herleid. Alle middelen die dit zouden kunnen verbeteren zijn welkom. “Inspecting Surgical Instruments” is een dergelijk middel. Hoe heet dit instrument? Waarvoor dient het? Waarvoor wordt het gebruikt? Hoe is de nazorg?

Een tweede hoofdstuk behandelt de competenties die nodig zijn om een veiligheidscultuur te introduceren. Hoe verloopt de chirurgische voorbereiding? 21 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:34

Pagina 22

VOOR U GELEZEN C LAUDIO R ONCADA

Hoe moet ik een instrument op fouten controleren? Hoe moet het gereinigd worden en waar moet ik precies op letten? Hoe worden instrumenten hersteld? Waarom zijn instrumenten zo duur?

materiaalstroom en het materiaalbeheer. Dit onderwerp is zeer actueel en wordt op een zeer goede wijze uit de doeken gedaan. Het laatste hoofdstuk handelt over performantiemeting in het OK, het doel en nut hiervan. Welke indicatoren zijn belangrijk, wat is de missie van het OK? Het boek staat bol van de goede ideeën, een aanrader voor alle OK hoofdverpleegkundigen, zeker een must Het geeft u ook instrumenten om wat strijdvaardiger te zijn.

Dit zijn maar enkele van de vragen die in dit boek een antwoord krijgen. Veel problemen waarmee de verpleegkundigen geconfronteerd worden vinden hier een oplossing. Het is goed gedocumenteerd, er zijn zeer gedetailleerde foto’s en andere illustraties

Bespreking door Claudio Roncada Het moet zeker in de bibliotheek POST OPERATIEVE INFECTIERATIO BIJ VOET- EN ENKEL CHIRURGIE JOURNAL OF BONE AND JOINT SURGERY FEBRUARI 2010 DK WUKICH, NJ LOWERY, RL MCMILLEN, RG FRYKBERG.

Bespreking door Claudio Roncada HET OPERATIEKWARTIER: KNOOPPUNT OF KNELPUNT PAUL GEMMEL EN FILIP BOURGONJON KLUWER ISBN 905928 022 9

Hoewel de complicaties bij zuivere orthopedische ingrepen laag zijn, tussen 0,5% en 6,5%, is de ontwikkeling van een postoperatieve infectie bij orthopedische ingrepen uiteraard zeer ernstig en zwaarwegend. Een infectie kan leiden tot bewegingsbeperking, eventueel amputatie en zelfs dood indien de infectie niet oordeelkundig wordt behandeld. Het risico op post operatieve infectie is bij voeten enkelchirurgie hoog in verhouding tot andere type ingrepen. De reden hiervoor is dat dit type chirurgie veel bij diabetici moet worden uitgevoerd. Diabetici, zeker als ze niet onder controle zijn, hebben nog bijkomende problemen die het risico op post operatieve infectie verhogen oa perifere neuropathie, perifere vasculaire aandoeningen, Charcot neuroarthropathie en hun immuun systeem is aangetast. Laat het duidelijk stellen dat er geen wetenschappelijke gegevens zijn die deze stelling bevestigt en er is ook nog geen studie bekend die bewijst dat er een verhoogde infectie ratio is bij diabetici die voet- of enkelchirurgie ondergaan. Dit neemt niet weg dat er enige objectieve aanduidingen zijn dat het risico hoger ligt bij diabetici dan bij niet diabetici. De doelstelling van deze retrospectieve studie was om na te gaan of patiënten met diabetes mellitus een verhoogd risico hebben op het

Inderdaad, knooppunt of knelpunt? Is het OK nu echt het hart van het ziekenhuis of is het een chaos waar alleen moeilijkheden ontstaan? Het boek dateert van 2002, mogelijk is het wat bijgewerkt en geactualiseerd en is er een recente uitgave. Ik weet het niet en heb eerlijk gezegd ook niet verder gezocht. Maar ook al dateert het van 2002 het is en blijft actueel. Enerzijds omdat de problemen nog altijd dezelfde zijn anderzijds door het feit dat er een mooie analyse wordt gemaakt van het OK, dat alle problemen worden besproken en dat er kapstokken worden aangereikt die probleem oplossend kunnen zijn. Wij kennen Prof.Gemmel en F.Borgignon van de Vlerickschool waar zij voornamelijk werken rond management in de gezondheidszorg. In het eerste hoofdstuk wordt de nadruk gelegd op procesdenken rond patiënt, materiaal, informatie en de nieuwe technologie. Het tweede hoofdstuk handelt over de patiëntenstroom en dit zeer uitgebreid. Hoe kan ik de patiëntenstroom optimaliseren, hoe kan ik de operatiezalen efficiënt benutten, wat is capaciteitsplanning en capaciteitsbenutting. Het derde hoofdstuk geeft een inzicht in de 22 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:34

Pagina 23

VOOR U GELEZEN C LAUDIO R ONCADA

ontwikkelen van een post operatieve infectie dan niet diabetici en ook om na te gaan in hoeverre de verwikkelingen van diabetes mellitus een invloed hebben op de infectieratio dan bij diabetes die onder controle is. Men gaat uit van de veronderstelling dat de infectie ratio lager is bij de gewone patiënt dan bij diabetici en dat er ook een hoger infectie risico is bij patiënten met verwikkelingen ten gevolge van de diabetes. Voor deze studie werden 1000 patiënten geselecteerd, allen door dezelfde chirurg geopereerd tussen januari 2006 en december 2007. Patiënten met diabetes was de studiegroep, patiënten zonder was de controle groep. Volgende gegevens werden ingegeven: – ouderdom; – geslacht; – geschiedenis van diabetes; – geschiedenis van vroegere post operatieve infectie waarbij gebruik van antibiotica nodig was; – graad van infectie; – dagziekenhuis of opname; – gebruik van interne of externe fixatie; – roker of niet roker; – geschiedenis van orgaantransplantatie; – reumatoïde artritis; – duur van de ingreep; – post operatieve follow up.

Er was een merkelijk hoger % post operatieve infectie bij diabetici dan bij de controle groep 13,2% tegen 2,8%. Patiënten met diabetes en een infectie dienden ook frequenter opgenomen te worden, 5% tegen 1%. Een diabetes met complicaties verhoogde het infectie risico met factor 10 voor niet diabetici en factor 6 voor niet gecompliceerde diabetes BESLUIT Deze studie toont duidelijk aan dat patiënten met diabetes wel degelijk een risicogroep zijn. Hier is ook een belangrijke opvoedkundige taak weggelegd voor de verpleegkundigen nl het opvoeden van de patiënt om zijn diabetes onder controle te krijgen en te houden. Ook het pre operatief toedienen van antibiotica hoort bij deze strategie. Voor u gelezen door Claudio Roncada BEÏNVLOEDT HET TIJDSTIP VAN DE DAG VAN DE CHIRURGISCHE INGREEP HET EINDRESULTAAT? JOURNAL OF AMERICAN COLLEGE OF SURGEONS OKTOBER 2009 RR KELZ, TT TRAN, P. HOSOKAWA. Het fenomeen is u bekend, koop geen auto die op een maandag werd geproduceerd of op een donderdag na de champions league finale. Meestal ontbreekt er iets aan. Kan dit fenomeen doorgetrokken worden in de chirurgie? Het is geweten dat het tijdstip, dag van de week zelfs het seizoen een invloed heeft op het chirurgisch resultaat. Recent werd aangetoond dat het moment van de dag van de ingreep invloed heeft op de morbiditeit, niet de mortaliteit, bij electieve chirurgie. We kunnen dit niet veralgemenen maar het is toch een reden om dit verder te onderzoeken. De doelstelling van deze retrospectieve studie was om aan te tonen of er een verband bestaat tussen tijdstip van de ingreep, duur van de ingreep, einduur van de ingreep en het eindresultaat. Hiervoor werd de database gebruikt van 14 instellingen waar algemene en vasculaire ingrepen werden uitgevoerd.

Een post operatieve infectie werd gedefinieerd als een infectie indien het zich binnen de 30 dagen na de ingreep manifesteerde. Indien er externe fixatiemateriaal werd gebruikt rekende men 30 dagen vanaf het verwijderen van het vreemd materiaal. De ernst van de infectie werd als mild of ernstig omschreven op basis van de klinische bevindingen bij consult. Mild is een purulente drainage kleiner dan 2 cm rond de wonde en een behandeling met antibiotica oraal nodig is. Een ernstige infectie is purulente drainage groter dan 2 cm, een opname nodig is voor behandeling en eventueel opnieuw een chirurgische ingreep nodig blijkt. BEVINDINGEN Van de 1000 patiënten waren 19% diabeet, deze groep was gemiddeld ook ouder dan de controle groep. De infectieratio lag bij 4,8%, 65% was een mildere vorm, 35% had een ernstige infectie. 23 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:34

Pagina 24

VOOR U GELEZEN C LAUDIO R ONCADA

56920 procedures uitgevoerd tussen oktober 2001 en september 2004 werden in het onderzoek betrokken. Volgende data werden geanalyseerd: – pre operatieve risico van de patiënt; – type ingreep, starttijd, eindtijd, duur; – gegevens over morbiditeit en mortaliteit en dit tot 30 dagen na de ingreep. De dag werd vanaf 07h30 ingedeeld in zones van 2 uur

De doelstelling van deze gerandomiseerde prospectieve studie was de aanwezige bacteriën thv schouder en oksel te inventariseren en de invloed na te gaan van de 3 oplossingen, die gebruikt werden voor de huidontsmetting, bij het elimineren van deze bacteriën. De onderzoekers gingen van de veronderstelling uit dat de prepionibacterium acnes overwegend aanwezig zou zijn en dat een oplossing met chloorhexidine en alcohol zeer effectief zou zijn. Hiervoor werden 150 patiënten geselecteerd in de periode van september 2007 tot februari 2008. Werden niet weerhouden patiënten met immuunsysteem aandoeningen, met open wonden of een infectie. Elke van de drie oplossingen kreeg 50 patiënten toegewezen: Oplossing 1: chloorhexidine gluconaat 2% en isopropyl alcohol 70%; Oplossing 2: iodophor 0,7% en isopropyl alcohol 74%; Oplossing 3: povidone iodine. Patiënten moesten pre operatief een douche nemen, alle patiënten kregen pre operatief antibiotica. Voor gewone procedures 2g cefa, bij prothese chirurgie bijkomend 1g vancomycine en werd er een drape met bacteriocide werking gebruikt. Elke schouder werd op dezelfde wijze ontsmet. Bij de patiënten werden aerobe en anaerobe culturen genomen en dit op 3 plaatsen nl voorkant en achterkant van de schouder en de oksel, en dit voor en na de huidontsmetting.

BEVINDINGEN Het morbiditeitrisico steeg met 10% tot 18% bij ingrepen die werden uitgevoerd tussen 09h30 en 13h30 en na 17h30 in vergelijking tot de ingrepen die als eerste werden uitgevoerd. Ingrepen uitgevoerd tijdens de nacht hadden zelfs een verhoogd risico van 30%. Urgente ingrepen hadden een verhoogd risico op morbiditeit (x3.13) en mortaliteit (x8.75) dan geplande ingrepen. BESLUIT Het tijdstip van de ingreep heeft wel degelijk een invloed op de morbiditeit en mortaliteit. De oorzaak moet nog uitgeklaard worden. Is het vermoeidheid, gebrek aan expertise, niet beschikbaar zijn van het juist materiaal of andere? Aandacht moet geschonken worden bij de wisseling van personeel en voornamelijk voor ingrepen die de avond en/of de nacht worden uitgevoerd. Voor u gelezen door Claudio Roncada

BEVINDINGEN Meest prominent aanwezig voor de ontsmetting waren de coagulase negatieve Staphylococcus(40), de prepionibacterium acnes(28), de Corynebacterium(14) en de micrococcus(7). Na de ontsmetting was de kolonisatie merkelijk minder bij gebruik van chloorhexidine 7% tov povidone iodine 31% en 19% in de iodophor groep. Na 10 maanden werd geen enkele besmetting vastgesteld.

DE PRE-OPERATIEVE HUIDONTSMETTING BIJ SCHOUDERCHIRURGIE: EEN VERGELIJKENDE STUDIE VAN 3 HUID- ONTSMETTINGSMIDDELEN THE JOURNAL OF BONE & JOINT SURGERY AUGUSTUS 2009 MD SALTZMAN, GW NUBER, SM GRYZLO, GS MARECEK, JL KOH. Post operatieve wondinfecties komen gelukkig weinig voor bij schouderchirurgie, indien deze echter optreedt, zijn de gevolgen ernstig, de behandeling moeilijk en lang en het resultaat onzeker. Het gebruik van een goede pre operatieve huidontsmetting is mogelijk een belangrijke stap in het voorkomen van wondinfecties.

BESLUIT Deze studie heeft aangetoond dat de coagulase negatieve Staphylococcus prevalent aanwezig zijn en dat chloorhexidine alcohol het effectiefste middel hiertegen was. Voor u gelezen door Claudio Roncada. 24

SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:34

Pagina 25

THE FINNISH EXCHANGE STUDENT

it´s busy and you have your hands full of work.

Hello! My name is Ville Juntunen and I´m 23-years old guy from Finland. I study nursing in the University of Applied Science Vaasa and I´m starting my final year now in the fall of 2010.

It´s not always easy to be a stranger in a new place and sometimes I was a bit outsider because I couln´t speak Dutch but I was prepared for it. It´s also a fact that I would have learned more if I had done my practices in Finland but it doesn´t bother me. Instead of learning a lot about nursing I feel that I learned a lot more about myself and how to get along with different kinds of people than if I had stayed home.

I did an Erasmus exchange in Belgium in the spring of 2010. I arrived on the 27th of February to begin my practical training of home nursing in Antwerpen and after that the practical training of surgery and operating room at Imelda Ziekenhuis in Bonheiden. I ended my exchange on the 23rd of May. The first question people always asked me: “Why Belgium?” Well the reason was that the international office of my school suggested it. They said that it´s a good place for a nursing student to go and there has been students before me and all of them gave good comments. I really didn´t know anything about Belgium but I knew that I wanted to go somewhere in Europe so I accepted.

This year I´ll be guiding new students who start their nursing school and I will be speaking for exchange trips and I can warmly recommend Belgium as a exchange country.

As I said before I did my surgery and operating room practice at Imelda Ziekenhuis in Bonheiden and I had really good time there. I spent five weeks in Heelkunde 2 and two weeks in the operating room. The staff in both places was really helpful and kind. I think that the situation was strange not only to me but to the nurses as well when they suddenly have a English speaking person at their work place. But still I feel that everything went well and if I had a question it was always answered. I think that Belgians are a bit more open than Finnish and they smile a lot more and that´s why a liked the Belgians.

Dit is een klein verslag gemaakt door een student binnen een studenten uitwisselings programma. Misschien is dit een prikkel om zelf, binnen de bestaande operatiezalen, aan uitwisseling te doen. Het uitwisselen van ervaring is een van de bronnen van kennis.

P.S. If anyone has any question please feel free to send me email at my address [email protected]. And a lot of greetings to nurses in Imelda Ziekenhuis!

Two weeks in the operating room isn´t that long but that´s the amount of time that we practice there in Finland. Of course if we choose to specialize in surgery we have a longer practise later. Still two weeks is enough to give a general view of the work although it´s hard as a student to really learn what to do there. During this practise I felt that the most suitable places for me were the preparation and recovery rooms. I love it when 25 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:34

Pagina 26

Vraag en antwoord C LAUDIO R ONCADA

van propofol bij verschillende patiënten gebruiken. Kan of mag dat? Wat zegt het VVOV hierover?

Niet bevoegde personen of personeel buiten het OK wordt gevraagd om schoenovertrekken te gebruiken bij het betreden van het OK. Wat is jullie advies hierover?

ANTWOORD: Zeer interessante vraag waar ik slechts onrechtstreeks een antwoord op kan geven. Het VVOV is bezig met uitschrijven van aanbevelingen en procedures, wat anesthesie betreft zijn wij nog niet zo ver. Het is inderdaad verleidelijk om deze tubings en spuiten te hergebruiken, het spaart tijd en centen. Maar mogelijk wordt de veiligheid hierdoor in gevaar gebracht. Dezelfde vraag dook onlangs op bij onze Amerikaanse collega’s en ik wil graag hun advies hierover geven.

ANTWOORD: Dit is een item dat echt tot de fabeltjes behoort. Er is iemand mee begonnen en anderen hebben het overgenomen. Er is geen enkel bewijs, lees wetenschappelijk onderzoek, dat het nut van het dragen van schoenovertrekken aantoont. De vloer in het OK is uiteraard het vuilst. Er moet daarom ook voldoende aandacht aan geschonken worden. Daarom dat de zalen tussen de procedures in worden gedweild en dat de gangen 1 of 2maal per dag worden opgefrist en grondig gereinigd. Wij vragen ook om de bewegingen in het OK te beperken maw de zalen niet onnodig verlaten, gaan ipv lopen, liefst met gesloten schorten anders ontstaan er wervelingen. Het is aangewezen om specifiek schoeisel te dragen in het OK. Het schoeisel moet veilig zijn, gesloten tip, geen hakken, waterbestendig en glijvast. Het moet dagelijks thermisch gereinigd worden. Bij ingrepen waar veel vloeistoffen worden gebruikt vb arthroscopies is het aangeraden om daarvoor ontwikkelde beschermers te dragen, deze worden na elke procedure verwijderd. Met koude en natte voeten in het OK staan is niet aangenaam. Schoenovertrekken voor bezoekers zijn overbodig en indien niet gevolgd door goede handhygiëne erger dan met vuile schoenen het OK te betreden. U kent het, even nog iets halen in het OK, snel schoenovertrekken aandoen en met gecontamineerde handen het OK betreden. Het is wel zo dat indien deze personen de steriele zone binnen komen specifiek schoeisel ter beschikking moet gesteld worden.

Leidingen en spuiten voor eenmalig gebruik dienen als dusdanig ook zo gebruikt te worden en na gebruik verwijderd te worden. Patiënten worden onnodig bloot gesteld aan een infectierisico indien men multidose vials doorprikt met gebruikte spuiten. Tussen 1998 en 2008 werden er, in niet ziekenhuis milieus oa pijn kliniek, hemodialyse centra, endoscopische afdelingen, 35 gevallen van hepatitis opstoten gedocumenteerd. Deze waren te wijten aan: – hergebruik van spuiten bij verschillende patiënten; – contaminatie van de anesthesie vials; – gebrek aan handhygiëne. Bij een dergelijke hepatitis opstoot in een endoscopie afdeling waren er 5 van de 6 gevallen vastgesteld bij patiënten die op dezelfde dag werden behandeld. Hier werd inderdaad vastgesteld dat het personeel de spuiten en leidingen bleef hergebruiken. Propere naalden en spuiten werden gebruikt voor het optrekken van het medicament en daarna via de IV leiding ingespoten. Indien verdere medicatie nodig was werd dezelfde spuit met een nieuwe naald gebruikt. De mogelijkheid bestaat dat bij het aanleggen van een infuus en een terugstroom is en alsdusdanig de leiding gecontamineerd werd. In 2002 was er een hepatitis opstoot in Oklahoma. Al de patiënten werden in dezelfde

Er was onlangs een klein meningsverschil ivm anesthesie en het hergebruik van verlengleidingen en spuiten. Een anesthesist wil de leidingen gebruikt bij toedienen 26 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:34

Pagina 27

VRAAG EN ANTWOORD pijnkliniek behandeld. 795 patiënten werden onderzocht en 71 gevallen van hepatitis C en 31 gevallen van hepatitis B werden vastgesteld. Onderzoek heeft aangetoond dat een en dezelfde spuit en naald werden gebruikt voor 3 verschillende medicamenten en deze spuit en naald werden ook bij alle patiënten gebruikt. Buiten het gebruik van een aseptische techniek dienen volgende maatregelen getroffen: – gebruik een single use spuit ook maar eenmalig; – gebruik voor elke handeling bij dezelfde patiënt een andere naald; – gebruik voor het optrekken van medicatie steeds een nieuwe naald; – vervang bij elke patiënt de IV leiding; – gebruik de juiste en aseptische techniek bij het optrekken van medicatie. Elke patiënt heeft recht op een veilige behandeling. Het drukken van de kosten, het verkorten van de voorbereiding en de turnover time zijn geen excuses. Aleamed

U kan dit artikel terugvinden in AORN Journal maart 2010, p 403-404. Hopelijk voldoet dit antwoord. Onze contactmomenten met de patiënt zijn in tijd beperkt, een terugkoppeling is moeilijk. Toch zijn er patiënten die ons OK verpleegkundigen nog herinneren. Van een patiënt:

Velen zeggen hoe jullie moeten zijn, anderen eisen wat jullie moeten zijn sommigen vragen dat jullie zo zouden zijn enkelen hopen dat jullie beter zouden zijn gelukkig zijn er ook mensen die gewoon blij zijn dat jullie er zijn Met dank aan Greta Jacobs.

27 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:34

Pagina 28

Nieuws vanuit de wetstraat uitgerust operatiekwartier maar niets weerhoudt hun ervan om risicovolle ingrepen uit te voeren. Er wordt daarbij nauwelijks of geen rekening gehouden met de veiligheid voor de patiënt. Het is duidelijk dat dergelijke centra het niveau van de gezondheidszorg sterk naar beneden halen. Daarbovenop komen de klinieken die wel de nodige voorzorgsmaatregelen nemen in een slecht daglicht.

BELGISCHE SENAAT ________ Zitting 2008-2009 ________ 9 april 2009 ________

Schriftelijke vraag nr. 4-3302 Patiënten die kiezen voor een privékliniek, doen dit bewust, uit vrije wil en weloverwogen. Zij nemen de totale kosten van hun behandeling, verblijf en verblijfskosten voor hun eigen rekening. Het ziekenfonds komt in dit geval niet tussen. Zowel de overheid als de privésector wint hierbij.

van Marc Verwilghen (Open Vld) aan de vice-eersteminister en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid ________

Privéklinieken - Wettelijk kader Chirurgische ingrepen - Aantallen ________

Hierover wens ik de volgende vragen te stellen: 1) Binnen welk wettelijk kader opereren dergelijke privéklinieken die chirurgische ingrepen uitvoeren? Indien dit niet bestaand is, voorziet de wet op de ziekenhuizen van 7 augustus 1987 de mogelijkheid om dergelijke privéklinieken als “commerciële ziekenhuizen” te reglementeren? Zo ja, acht de geachte minister dit realiseerbaar? 2) Beschikt zij over relevante cijfergegevens over de aantallen privéklinieken die chirurgische ingrepen uitvoeren in Vlaanderen, Wallonië en Brussel in de jaren 2005, 2006, 2007, 2008 en 2009?

ziekenhuis medisch centrum chirurgie privé-geneeskunde kwalitatieve analyse ziekteverzekering ________ 9/4/2009

Verzending vraag (Einde van de antwoordtermijn: 14/5/2009 ) 20/5/2009 Antwoord ________

Antwoord ontvangen op 20 mei 2009 : 1. Het is onjuist te beweren dat privé-klinieken opereren buiten elk wettelijk kader. De deontologische regels, de patiëntenrechtenwetgeving, de algemene zorgvuldigheidsplicht uit het Burgerlijk Wetboek,… zijn voorbeelden van bepalingen die ook van toepassing zijn op privé-klinieken en de gezondheidswerkers die daar prestaties uitvoeren. Onder meer het recht op kwaliteitsvolle zorg uit de wet patiëntenrechten en de zorgvuldigheidsplicht uit de regels van het Burgerlijk Wetboek betreffende de aansprakelijkheid verplichten de privé-klinieken om, rekening houdend

Vraag nr. 4-3302 d.d. 9 april 2009 : (Vraag gesteld in het Nederlands) Heden ten dage worden er steeds meer privéklinieken opgericht waar patiënten terecht kunnen voor medische en cosmetische behandelingen. Daarbij stel ik vast dat er enerzijds klinieken zijn die kosten noch moeite sparen om een veilige en hygiënische omgeving te creëren voor patiënten; en anderzijds privéklinieken die niet over een degelijke infrastructuur beschikken. Sommige centra beschikken niet eens over een adequaat

28 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:34

Pagina 29

Het lijkt mij weinig opportuun om elk privéinitiatief financieel te gaan ondersteunen, om nog maar te zwijgen over de budgettaire weerslag van een dergelijke maatregel. Bovendien lijkt het in het licht van de Europese regelgeving moeilijk verdedigbaar om voor bepaalde instellingen een subsidiëring te koppelen aan kwaliteitsnormen en voor andere instellingen niet.

met de stand van de wetenschap en het handelen van een normaal zorgvuldige en voorzichtige arts, veilige en kwaliteitsvolle zorg aan te bieden. 2. Het grote verschil tussen erkende ziekenhuizen en privé-klinieken is echter dat de erkende ziekenhuizen aan specifieke kwaliteitscriteria moeten voldoen en dat er gerichte kwaliteitscontroles worden uitgevoerd.

5. Er zal eerder moeten nagedacht worden over een ruimer kader van kwaliteits- en controlenormen die gelijk gelden voor de instellingen “binnen” en die “buiten” het systeem.

3. De wet betreffende de ziekenhuizen en andere verzorgingsinrichtingen is enkel van toepassing op erkende ziekenhuizen. Om deze erkenning te krijgen moet het ziekenhuis voldoen aan alle bepalingen van de wet en haar uitvoeringsbesluiten. De controle op de normen en het geven van de erkenning behoren tot de bevoegdheden van de Gemeenschappen en Gewesten.

6. Het opstellen van een dergelijke “kwaliteitswet” (met de nodige controles) zal nauw overleg met de Gemeenschappen en Gewesten vereisen. Kwaliteitscontrole is namelijk, zoals al eerder vermeld, in essentie een bevoegdheid van de Gemeenschappen en Gewesten. Maar ook de Federale overheid zou bepaalde initiatieven kunnen nemen via haar bevoegdheid in het kader van de reglementering met betrekking tot de uitoefening van de geneeskunst.

4. De ziekenhuiswetgeving steunt op drie basisprincipes die samen een logisch geheel vormen, namelijk de programmatie, de erkenning en de financiering. Dit houdt onder meer in dat ziekenhuizen die voldoen aan de erkenningsnormen daarvoor ook een financiering ontvangen. Privé-klinieken onder het toepassingsgebied brengen van de ziekenhuiswetgeving betekent automatisch dat we deze instellingen gaan financieren.

1. De gegevens die worden geregistreerd door mijn diensten betreffen enkel de erkende ziekenhuizen. Ik beschik dan ook niet over gegevens in verband met het aantal privé-klinieken die chirurgische ingrepen uitvoeren.

29 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:34

Pagina 30

Regionale werkgroepen DOOR

G UY S TERCQ

Regio Antwerpen

Regio West-Vlaanderen

Voorzitster: Kristin De Jongh Schildebaan 28 2240 Zandhoven Tel: 03 464 14 14 AZ St. Jozef Zoersel, tel: 03 380 23 30 [email protected]

Voorzitster: Isabelle Neuville AZ Gezondheidszorg Oostkust, campus OLV Ter Linden Knokke

Regio Brabant

Regio Oost-Vlaanderen

Voorzitster: Frieda Mathay Broekstraat 11a, 3210 Lubbeek. Tel: 016/348650 [email protected]

Voorzitster: Edith Haemers Poolse-Winglaan 82 9051 Sint-Denijs-Westrem Tel: 09 371 65 57 AZ.Maria Middelares Gent, tel: 09 260 67 08 [email protected] Greta Pauwels Stationsstraat 91/4 9900 Eeklo Tel: 09 345 62 85 Elizabeth ZH- HH Kliniek, tel: 09 376 05 70 [email protected]

Regio Limburg Voorzitster: Anita Steensels Solterweg 48 3960 Bree Tel: 089 86 51 28 Salvatorziekenhuis Hasselt Tel: 011 28 95 26 [email protected] [email protected]

30 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

NScalpel_79

09-09-2010

14:34

Pagina 31

Vooraankondiging VVOV 28ste Nationaal Symposium 26-27 mei 2011 - Blankenberge Thema's • Neurochirurgie: nieuwe ontwikkelingen en technieken • Hightech in het operatiekwartier: conventionele operatiezaal versus hybride operatiezaal • HOOP: een steun voor alle leidinggevenden in het OK • Anesthesie: nieuwe parameters • Hygiëne en centrale sterilisatie: een updating • Verschillende workshops

VERENIGING VAN VLAAMSE OPERATIEVERPLEEGKUNDIGEN 31 SCALPEL

-

V.V.O.V. NIEUWSBRIEF

-

JULI

-

AUGUSTUS

-

SEPTEMBER

2010

FEEL THE CONNECTION.

A natural extension of you.

Experience the freedom of true one-handed natural articulation. The enhanced system-wide compression provides uniform and consistent staple formation for hemostasis in a wide range of tissue thickness.

AD131, © 2009 Ethicon Endo-Surgery (Europe) GmbH. All rights reserved. ENDOPATH and Echelon are trademarks of Ethicon Endo-Surgery, Inc.