SBM. september 2007 nummer 1. De waarde van internationale onderwijscontacten 8. Aansluiting vmbo-mbo: Wie weet wat-ie wil, valt niet uit 10

SBM Maandblad van de Besturenraad voor managers, bestuurders en toezichthouders

september 2007

nummer 1

De waarde van internationale onderwijscontacten

8

Aansluiting vmbo-mbo: Wie weet wat-ie wil, valt niet uit Ledenraad: stem van de leden in roerige tijden

12

Juristen Besturenraad: Bedreven in een vak apart Minder regels? Zo voelen scholen het niet

10

14

18

VROUWELIJKE KRACHT IN PLAATS VAN EGO-GETOB

6

Op de Besturenraad kunt u bouwen Ook als het om huisvesting gaat. In onze nieuwe brochure leest u alles over onze belangenbehartiging en dienstverlening. Van inzet voor voldoende middelen tot hulp bij het opstellen van contracten, levering van voordelige energie en advies over frisse lucht.

Huisvesting BELANGENBEHARTIGING

■

DIENSTVERLENING VOOR PO

■

VO

DE BROCHURE IS NA TE BESTELLEN VIA [email protected] OF 070 348 11 48

■

■

OPLEIDINGEN

BVE

■

HBO

■

WO

SBM

Colofon

Maandblad voor managers, bestuurders en toezichthouders september 2007 nummer 1

SBM is het maandblad van de Besturenraad, de organisatie van het christelijk onderwijs. Wij vertegenwoordigen scholen, directeuren, besturen en raden van toezicht bij overheden en andere instellingen. Wij verlenen diensten rond de thema’s onderwijs & identiteit, personeel & organisatie, financiën, huisvesting, communicatie & kwaliteit en maatschappelijk draagvlak. Bij de Besturenraad zijn 650 besturen aangesloten, met 2.250 onderwijsinstellingen en meer dan 800.000 leerlingen en studenten in het basis-, speciaal, voortgezet onderwijs, bve, hoger en wetenschappelijk onderwijs. Redactie Grada Huis (eindredacteur) Guido de Bruin (coördinerend redacteur) Corine de Reus (beeldredacteur) Elise van Bokhorst

6

Vrouwelijke kracht in plaats van ego-getob Psycholoog Roos Vonk werkt aan zelfbeeld vrouwen

8

Vrienden en bondgenoten in Us ¸ak en Brussel De waarde van internationale onderwijscontacten

Hans Bruggeman Kees Jansen Anne-Els Valstar Redactieadres Oosteinde 114 Postbus 907, 2270 AX Voorburg

10

“Wie weet wat-ie wil, valt niet uit” Aansluiting vmbo-mbo bij Amarantis Onderwijsgroep

12

Stem van de leden in roerige tijden Ledenraad

16

Bedreven in een vak apart Juridische dienstverlening van de Besturenraad

18

Minder regels? Zo voelen scholen het niet

20

Interne arbeidsmarkt voor blije mobiliteit Voortgezet onderwijs Noord-Holland bundelt krachten

24

Staatssecretaris legt mbo liberaal mensbeeld op

E-mail: [email protected] Vormgeving Ontwerpwerk, Den Haag Foto omslag iStockphoto / Andrejs Pidjass Druk Drukkerij Giethoorn ten Brink, Meppel Abonnementen SBM voor leden € 25,00 SBM voor niet-leden € 37,00 SBM met Thema voor leden € 35,50 SBM met Thema voor niet-leden € 51,00 Zonder schriftelijke opzegging voor 1 december van het lopende jaar worden abonnementen automatisch verlengd voor het daaropvolgende kalenderjaar. Voor informatie en losse nummers: 070 348 11 48. Copyright Voor overname van artikelen of gedeelten daarvan graag voorafgaand contact met de redactie. Disclaimer Aan de informatie in dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties. ISSN: 1570-2332

rubrieken 4 Nieuws | 14 Open Plek | 22 De Praktijk | 25 Column | 27 Nieuws Besturenraad

NIEUWS

“Check je eigen lingo, ouwe!” Die koters kunnen je als boxieh behoorlijk op je pyreneeën werken met hun krotse lingo. Wie de jongerentaal toch een beetje wil bijhouden, is gebaat bij het Prisma-miniwoordenboekje Drop je lyrics 2. Het is alweer de tweede editie binnen een jaar. Sommige ‘verouderde’ woorden zijn geschrapt. De nieuwe versie is echter vooral te danken aan een paar honderd nieuwe woorden en uitdrukkingen, die de jongeren zelf hebben ingebracht via de website www.dropjelyrics.nl. Meisjes zijn bezig met een inhaalslag als het gaat om het bedenken en gebruiken van jongerentaal, signaleert samensteller Wim Daniëls. Was hiphoplingo voorheen vooral een zaak van jongens, met een hele reeks woorden voor schatjes, bitches en sletjes als gevolg, nu laten ook de meisjes zich niet onbetuigd. Zo duiken er steeds meer benamingen op voor leuke of minder leuke jongens: brok, chimboy, flubber-reteman, grasmaaier. Woorden voor zuipen blijven onverminderd populair. Nieuw zijn diverse verwijzingen naar bekende personen. Zo gaat het woord parhil rond als benaming voor een verwend kind, verwijzend naar de hotelerfgename Paris Hilton. Verder zijn alternatieven voor het woord homo goed vertegenwoordigd. “Het is een mooie serie, en als de woorden niet in afkeurende zin gebruikt worden, kunnen we er blij mee zijn, want homo’s horen erbij”, stelt Daniëls optimistisch. Uiteraard is de jongerentaal voor een niet onaanzienlijk deel gewijd aan seks. “Sterk seksistische woorden en al te grove beledigingen” hebben het woordenboekje echter niet gehaald. Toch blijven er nog genoeg “afzeikwoorden” over. Minder prettig misschien, maar de lijst is nu eenmaal een afspiegeling van “wat er zoal leeft”, aldus Daniëls. “En het is ook de vraag of afzeikwoorden of scheldwoorden wel allemaal zo kwaad bedoeld zijn”, sust de samensteller.

Check je eigen lingo: kijk naar wat je zelf zegt

Wie erbij wil horen, moet het woord cool nu echt vermijden. Het is inmiddels zo’n 25 jaar

Koter: brugklasleerling

meegegaan – “absurd lang” voor een jongerenwoord – maar is definitief op zijn retour. En

Boxieh: docent

wie niet voor granma versleten wil worden, kan ook met boeiuh zo langzamerhand niet

Pyreneeën: zenuwen Krots: vreemd

meer aankomen. Dat woord is volgens Daniëls aan het einde gekomen van de normale

Hiphoplingo: straattaal

levenscyclus van een jongerenwoord – een jaar of vijf.

Granma: vrouw van boven de dertig

Ouders willen strengere scholen

Vrijstelling schenkingsrecht voor scholen

Maar liefst 89 procent van de ouders is voor een

procent toe wel eens fouten te hebben gemaakt.

strenger en gedisciplineerder klimaat op school.

De opvoeddoelen die ouders zich stellen, liggen

De Belastingdienst wil instellingen die het alge-

Dat blijkt uit een onderzoek dat J/M, het ‘vakblad

meer op sociaal terrein dan een aantal jaren

meen belang bevorderen, een erkenning uit-

voor ouders’, ter gelegenheid van zijn tienjarig

geleden. Het geluk van hun kind staat nog

reiken. Zulke instellingen, waaronder scholen,

bestaan heeft laten uitvoeren door bureau Qrius

steeds op nummer 1, maar het bijbrengen van

culturele en onderzoeksinstellingen, komen in

onder 317 moeders en 296 vaders, een repre-

verantwoordelijkheidsgevoel en het leren reke-

aanmerking voor vrijstelling van schenkings-

sentatieve doorsnee van de bevolking.

ning houden met andere mensen vinden ouders

recht als zij bijvoorbeeld legaten of schen-

Maar liefst twee derde van de ouders spreekt

bijna net zo belangrijk.

kingen ontvangen. Daartoe moeten zij per 1

zich uit voor een steviger pedagogische aanpak

Maar liefst 81 procent vindt dat de maatschappij

januari 2008 over een erkenning als ‘algemeen

in de opvoeding. De vroegere opvoedregel Rust,

verloedert. Veel ouders maken zich zorgen over

nut beogende instelling’ beschikken.

Reinheid, Regelmaat

agressie, expliciete seks, de problematiek rond

De Belastingdienst reikt die erkenning de

mag van 63 procent weer worden opgepoetst.

moslims, terrorismedreiging, milieuvervuiling en

komende maanden uit. Instellingen die al

De ondervraagden zijn vooral kritisch over hun

de algehele commercialisering. Ze zijn echter

bekend zijn bij de Belastingdienst, hebben

collega-ouders. Ruim driekwart ergert zich aan

onzeker over de vraag of ze hun kinderen

inmiddels bericht ontvangen. Instellingen die

andere kinderen. Ze vinden die brutaal, asociaal,

genoeg wapenen tegen de gevoelde maat-

dat niet zijn, kunnen zich bij de Belastingdienst

stiekem en ongehoorzaam. Hun eigen opvoed-

schappelijke ellende.

melden, zodat die kan beoordelen of zij voor

kwaliteiten vinden zij ruim voldoende, al geeft 84

Meer informatie op www.jmouders.nl.

deze beschikking in aanmerking komen. Meer informatie op www.minfin.nl.

4

School en kerk zoeken elkaar op

Het ministerie van OCW heeft cabaretier en tv-presentator Jörgen Raymann ingezet voor

“De kerk heeft het druk genoeg met overleven.

opvoeding, pastoraat en maatschappelijke

de campagne 'Jij moet verder leren dan je

Zij kan zich niet veroorloven, om ook nog eens

betrokkenheid bevorderen.

neus lang is’, die de kwalificatieplicht onder

energie te steken in de school in de buurt”,

Staatssecretaris Van Bijsterveldt (Onderwijs) is

de aandacht moet brengen. Sinds 1 augustus

wordt soms vanuit de kerk gezegd. “De school

gevraagd de opening te verzorgen en enkele

moeten leerlingen tot hun achttiende door-

is een samenleving op zich en heeft de kerk

stellingen te spijkeren op een symbolische

leren, tenzij ze al een havo-, vwo- of mbo2-

niet nodig”, zou een stelling vanuit het onder-

School & Kerk-deur. In workshops kunnen de

diploma hebben. Hierdoor moeten 19.000 extra

wijs kunnen zijn.

deelnemers kennismaken met initiatieven als

leerlingen een startkwalificatie halen. Informatie

maatschappelijke stage in de kerk, een jaar-

op www.jijmoetverderleren.nl.

Onder de titel ‘School & Kerk, betrok-

lijkse fietstocht van leerlingen in het voortgezet

ken stellingen’ wil de Protestantse Kerk in

onderwijs langs kerken en interreligieus vieren

Staatssecretaris Dijksma opent 17 september

Nederland met een studiedag op 31 oktober

op school.

de vernieuwde website www.schoolbieb.nl. De

(Hervormingsdag) de samenwerking tussen

digitale schoolmediatheek voorziet behalve het

kerken en scholen in het primair en voort-

Meer informatie op www.pkn.nl/

vmbo ook de bovenbouw van het primair onder-

gezet onderwijs op het gebied van geloofs-

kerk&onderwijs.

wijs van informatie. Schoolbieb.nl biedt vanuit de gezamenlijke bibliotheken ondersteuning aan het onderwijs.

Het kabinet stelt vanaf 2008 extra geld beschik-

Minister debatteert over plaats religie in samenleving

baar om de samenhang tussen brede scholen, sport en cultuur te verbeteren. De hoogte en de verdeling van de middelen worden na

Minister Plasterk (Onderwijs) spreekt 4 oktober in De Meern tijdens een debatbijeenkomst van

Prinsjesdag bekend gemaakt. De impuls is

het Platform Waarden en Normen over de plaats van religie in de samenleving. Vervolgens gaat

in eerste instantie voor de gemeenten uit het

de overtuigde atheïst over het onderwerp in debat met prof. dr. ir. J.H. van Bemmel, oud-rector

grotestedenbeleid (G31).

magnificus en hoogleraar medische informatica aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. 23 Studenten van diverse studies en univerEen fundamenteel debat over de betekenis van godsdienst voor het individu en de samenleving

siteiten storten zich dit najaar op de actuele

is volgens het platform “broodnodig”. De scheiding van staat en religie dreigt te verworden tot

problemen in het onderwijs. In de tweede editie

een “ideologisch dogma”, stelt de aankondiging van de bijeenkomst. “In toenemende mate wordt

van de Nationale DenkTank buigen zij zich

met een beroep op de scheiding tussen kerk en staat het religieuze element in het publieke debat

onder begeleiding van McKinsey-consultants

geheel buitenspel gezet. Het lijkt erop dat de postmoderne ideologie in het publieke leven vrij spel

over de vraag hoe de kloof tussen samenleving

heeft, terwijl de opvattingen van religieuze minderheden worden buitengesloten.”

en arbeidsmarkt enerzijds en leerlingen en studenten anderzijds door veranderingen in het

Meer informatie op www.rmu.org > agenda.

onderwijs kan worden gedicht. Informatie op www.nationale-denktank.nl.

Docenten en andere professionals moeten beter toegerust worden om signalen van pola-

Extra formatie voor kleine nevenvestigingen op platteland

risatie en radicalisering bij jongeren tijdig te herkennen en er adequaat op te reageren. Dat schrijft minister Ter Horst (Binnenlandse Zaken)

Kleinschalige nevenvestigingen van instellingen voor voortgezet onderwijs op het platteland komen

in haar Actieplan Polarisatie en Radicalisering

sinds 1 augustus in aanmerking voor extra formatieplaatsen. Staatssecretaris Van Bijsterveldt

2007-2011. Er moeten volgens haar onder

(Onderwijs) wil daarmee het voortgezet onderwijs in dunbevolkte gebieden bereikbaar houden.

meer instrumenten en methodieken komen om

Het gaat om kleinschalige nevenvestigingen die minstens tien kilometer verwijderd zijn van een

weerwoord te bieden aan radicale uitingen.

soortgelijke school en minstens 120 leerlingen hebben. Zij kunnen aanvullende bekostiging

Informatie op www.minbzk.nl.

aanvragen voor één extra formatieplaats voor onderwijsondersteunend personeel en één extra formatieplaats voor directiepersoneel.

Meer informatie op www.cfi.nl.

5

Psycholoog Roos Vonk werkt aan zelfbeeld vrouwen

Vrouwelijke kracht in plaats van ego-getob Dat vrouwen nog steeds moeilijk doordringen tot topfuncties, ligt aan de organisaties waar zij werken, aan het gebrek aan kinderopvang en natuurlijk aan de mannen – allemaal waar. Maar door aan zichzelf te sleutelen kunnen vrouwen zelf ook veel bijdragen aan hun carrièreperspectieven, weet psycholoog Roos Vonk. Ze laten volgens haar veel energie verloren gaan door “ego-getob”. Met haar Girl Power-trainingen boort Vonk de vrouwelijke kracht aan. Tekst: Guido de Bruin, Fotografie: Roy Beusker

De Besturenraad maakt zich hard voor meer vrouwen in leidinggevende en bestuurlijke

“Dat is voor mij spiritualiteit: dat de dingen die je doet,

functies in het onderwijs. In zogeheten Rode Loper-bijeenkomsten op initiatief van de

een plaats hebben in een groter verhaal”

Besturenraad ondersteunen vrouwen elkaar in hun functie en zoeken ze naar wegen om in het onderwijs meer seksegenoten aan de top

ger van? Ook ontlenen ze hun zelfwaardering

zelfvertrouwen hebben dan mannen. “Om

te krijgen.

minder dan mannen aan hun prestaties en

ambitie te hebben, heb je het vertrouwen nodig

Tijdens de eerste Rode Loper-bijeenkomst

meer aan zaken als hun uiterlijk en hun relatie

dat je het kunt. Vrouwen tobben vaak met de

liet Roos Vonk, hoogleraar sociale psycholo-

met andere mensen.”

vraag ‘doe ik het wel goed’. Daardoor zijn ze te

gie aan de Radboud Universiteit Nijmegen en

Voor veel mannen is aan de top komen vol-

veel met zichzelf bezig in plaats van de zaak

management consultant, haar licht over het

gens Vonk juist het belangrijkste doel. “Het

waar het om gaat, en betrekken ze ten onrechte

onderwerp schijnen vanuit haar vakgebied.

moet en het zal voor hen, en ze spelen de

veel dingen op zichzelf. Goede leidinggeven-

Ze vermoedt dat de redenen waarom vrou-

spelletjes die daarbij horen. Vrouwen zijn

den hebben juist een ruim perspectief en besef-

wen moeilijk tot topfuncties doordringen, in

vaak minder goed in het spelen van dat spel:

fen dat het niet om henzelf gaat en dat ze deel

het onderwijs niet veel anders zullen zijn dan

zorgen voor je persoonlijke pr, geregeld pra-

zijn van een groter verhaal.”

in andere sectoren, zegt ze in een vooraf-

ten met de baas, zorgen dat anderen er niet

Aan het “ego-getob” van vrouwen gaat echter

gaand gesprek met SBM.

met jouw ideeën vandoor gaan.”

veel energie verloren, merkt Vonk. Met haar bureau voor training en coaching Vonk-

ELLEBOGENWERK

‘DOE IK HET WEL GOED?’

Zelfbepaling probeert ze dan ook onder de

“Allereerst zijn er natuurlijk de heersende ste-

Een van de belangrijkste factoren is volgens

noemer Girl Power de vrouwelijke kracht aan

reotypen over vrouwen. Leidinggeven wordt

Vonk het feit dat vrouwen doorgaans minder

te boren.

vaak geassocieerd met eigenschappen die als mannelijk worden beschouwd: initiatiefrijk, krachtdadig, voortvarend”, aldus Vonk.

MINISTER PLASTERK BIJ RONDETAFELBIJEENKOMST

“Verder hebben vrouwen vaak minder of

Minister Ronald Plasterk (Onderwijs), die ook emancipatie in zijn portefeuille

andere ambities dan mannen en reageren ze

heeft, is dinsdag 9 oktober te gast bij de Besturenraad voor een rondetafelbijeen-

sterker als het sociaalemotionele klimaat niet

komst voor vrouwen. Die bijeenkomst is bedoeld voor genodigden.

goed is. Is de sfeer in een organisatie bijvoor-

De Besturenraad organiseert dit schooljaar nog twee Rode Loper-bijeenkomsten

beeld erg competitief en vergt het ellebogen-

voor vrouwen in leidinggevende of bestuurlijke functies in het onderwijs, op 17

werk om hogerop te komen, dan vragen

januari en 15 april 2008 van 15.00 tot 20.30 uur (inclusief diner) in Voorburg.

vrouwen zich eerder af of ze hier nu wel

Voor meer informatie kunt u terecht bij Anne Marie Vetten, e-mail amvetten@

zoveel energie in willen steken. Ze vragen

besturenraad.nl, telefoon 070 348 11 48.

zich sowieso eerder af: word ik hier gelukki6

DE INTERESSES VAN ROOS VONK: ZELFBEELD, EERSTE INDRUK, SLIJMEN Roos Vonk, hoogleraar sociale psychologie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, heeft vooral onderzoek gedaan naar de vraag hoe mensen zich een indruk vormen van anderen. Dat heeft onder meer geresulteerd in haar populair-wetenschappelijke boek ‘De eerste indruk’. Door dat onderzoeksthema is ze ook steeds meer geïnteresseerd geraakt in het zelfbeeld dat mensen hebben. Hun behoefte aan een positief zelfbeeld kan volgens haar zeer bepalend zijn voor hun denken en doen. Het strelen van het zelfbeeld van een ander neemt Vonk onder de loep in een aparte onderzoekslijn over de effecten van ‘slijmen’. Andere onderzoeksvelden die haar interesseren, zijn onder meer binding, macht en afhankelijkheid, autonomie en authenticiteit, emoties en emotieregulatie. Door bijdragen aan onder meer Psychologie Magazine en optredens in televisie- en radioprogramma’s werkt Vonk mee aan de popularisering van inzichten uit de psychologie.

EIGEN STIJL

creativiteit van medewerkers en prikkelt hen

niet de vraag stelt ‘wat wil ik hebben’, maar ‘wie

Als vrouwen zich laten leiden door hun

om tot vernieuwing te komen.

wil ik zijn’. Als je het bijvoorbeeld belangrijk vindt om met respect behandeld te worden,

waarden en doelen in plaats van gepieker over de vraag of ze wel goed genoeg zijn,

HET KLEINE VERHAALTJE OVERSTIJGEN

begin dan eens met respectvol te zijn. Dan komt

kunnen ze volgens Vonk hun eigen stijl van

Zo’n manier van leidinggeven vergt een

dat op een gegeven moment ook bij je terug.”

leidinggeven “op een vrouwenmanier”

“innerlijke transformatie” die de leider op het

ontwikkelen. Vrouwen zijn bij uitstek

spoor brengt van zijn of haar authenticiteit,

PSYCHOLOGISCHE KANT

geschikt voor transformationeel leiderschap,

weet Vonk. De spirituele dimensie speelt hierin

Vonk weet natuurlijk dat ook heersende

in de ogen van Vonk de beste vorm die er is.

voor haar een grote rol.

opvattingen in organisaties over bijvoobeeld

Leidinggevenden die deze leiderschapsstijl

“Als je maar blijft worstelen met de vraag ‘ben

parttime werken en maatschappelijke factoren

hebben ontwikkeld, worden gezien als

ik wel goed genoeg’, leef je in een klein verhaal-

als het gebrek aan kinderopvang de kansen van

authentiek en betrouwbaar. De werknemers

tje dat vooral over jezelf gaat. Maar als je jezelf

vrouwen op leidinggevende functies negatief

vertrouwen erop dat de leider het beste voor

de vraag stelt ‘wat zijn mijn belangrijkste waar-

beïnvloeden. Voor Vonk is de psychologische

heeft met haar of zijn team en met de

den en wat kan ik daarmee bereiken voor mijn

kant van het probleem het meest interessant.

organisatie, een hoge morele standaard

instelling’, dan verhef je je boven je eigen ego”,

“In onze trainingen werken we vooral aan het

heeft en het team vooruit helpt. Daardoor

zegt de psycholoog.

zelfvertrouwen van vrouwen en aan het over-

zijn ze bereid om zich te verbinden aan de

“Dat is voor mij spiritualiteit: dat de dingen die

stijgen van het kleine verhaaltje van ‘ben ik

visie en de waarden van de leider. Een

je doet, een plaats hebben in een groter verhaal

wel goed genoeg’. Omdat ik psycholoog ben,

‘transformationeel’ leider stimuleert de

en de mensen om je heen beïnvloeden. Dat je

kan ik dáár iets aan doen.” 7

De waarde van internationale onderwijscontacten

Vrienden en bondgenoten in Us ¸ak en Brussel “Wat moet ik ermee, met dat buitenland.” Menig leerling van het Vechtdal College in Hardenberg kan aanvankelijk maar weinig enthousiasme opbrengen voor het Europaprogramma van de school. Vooroordelen, taal en onbekendheid vormen volgens docente Duits Marja Ritterfeld flinke drempels. “Maar breng je de leerlingen uit verschillende landen bijeen, dan gaan ze met elkaar om alsof ze al jaren vrienden zijn.” Wereldburgers moeten het worden. Of op z'n minst burgers van een verenigd Europa. De Besturenraad juicht de initiatieven toe en steunt internationalisering volop. Tekst: Loek Mulder, Fotografie: Vechtdal College Hardenberg

Ritterfeld is als coördinator Internationali-

enthousiast”, legt ze uit. “En dat werkt aan-

voor zichzelf ontdekken dat ze als wereld-

sering van het Vechtdal College betrokken

stekelijk, de bereidheid van leerlingen om

burger in Europa veel meer mogelijkheden

bij de grensoverschrijdende onderwijs-

mee te doen breidt zich dan uit als een olie-

hebben. Ik wil ze enthousiast maken voor het

programma's van de Overijsselse onderwijs-

vlek. Nu wordt er zelfs buiten schooltijd uren

idee dat de wereld groter is dan Hardenberg

instelling. Sinds 2005 neemt het Vechtdal

achtereen met leerlingen uit Polen of Turkije

alleen.” Ritterfeld ziet de leerlingen groeien

College deel aan Europese uitwisselings-

ge-msn’d en komen Duitse leerlingen van de

door deelname aan uitwisselingsprogramma's.

projecten. Voor zowel de leerlingen als de

samenwerkingsschool vlak over de grens, hier

Hun blik verruimt zich en het zelfvertrouwen

leraren en de school als geheel hebben die

op de fiets op bezoek.”

neemt toe. Iets dat hun in een latere carrière

internationale projecten een enorme meer-

zeker van pas zal komen, meent de docente.

waarde, vindt Ritterfeld.

DE WERELD IS GROTER DAN HARDENBERG

En internationalisering is niet alleen goed

De aanvankelijke terughoudendheid bij

Hoe eerder jongeren met elkaar in contact

voor de leerlingen zelf, zegt Ritterfeld. Want

leerlingen is volgens haar van niet al te

komen, des te sneller zullen vooroordelen

zolang landsgrenzen en cultuurverschillen

lange duur. “Ze worden gaandeweg

verdwijnen, zegt Ritterfeld: “Jongeren moeten

niet worden geslecht, blijft de muur van vooroordelen en onbegrip overeind: “Als wederzijds begrip ontbreekt, kan Europa niet

De Besturenraad participeert in een reeks Europese onderwijsorganisaties:

functioneren.”

■ Europees Platform: deze organisatie streeft naar internationalisering van het Nederlandse onderwijs. Het EP is tevens agentschap van EU- en landelijke

GEZELPROJECT

internationaliseringsprogramma's

Het Vechtdal College participeert met nog

■ ECNAIS (European Council of National Associations of Independent Schools)

enkele tientallen Nederlandse scholen in het

■ IV (Internationaal Verband van Organisaties van Christelijke Opvoeding en

Socrates Comenius-project, een breed

Onderwijs)

8

Europees uitwisselingsprogramma. De school

■ EFTRE (European Forum for Teachers of Religious Education)

in Hardenberg heeft samengewerkt met

■ CoGREE (Co-ordinating Group for Religion in Education in Europe):

scholen in Duitsland (Neuenhaus), Polen

Onder deze koepel vallen de volgende organisaties:

(Klonowa) en Turkije (Us¸ak) aan het project

IV

European Dimensions of Historic Experience.

EFTRE

Vanaf augustus 2006 doet ook een school in

EAWRE: The European Association for World Religions in Education

het Franse Sancerre mee.

ECCE: The European Conference on Christian Education

Een van de hoofdonderdelen van het pro-

EUFRES: European Forum for Religious Education in Schools

gramma is de samenwerking van leerlingen

ICCS: The Intereuropean Commission on Church and School

uit de onderbouw met leeftijdgenoten van

creativiteit voor nodig. Zo bedenken ze ideeën en oplossingen waar we hier niet waren opgekomen. Contacten over de grens verbreden dus ons blikveld, ze leren de eigen context relativeren, en we bouwen er een netwerk mee op waar we van kunnen profiteren.” De Besturenraad is reeds geruime tijd actief in diverse internationale samenwerkingsverbanden (zie kader). “We willen leidend zijn”, zegt Frouws. Profilering op Europees niveau is – naast het laten horen van een christelijk geluid – ook om een andere reden van belang, onderstreept Frouws. “De

een buitenlandse school in het kader van het zogeheten gezelwerkstuk, een voorbereiding

“Als wederzijds begrip

“Door koppeling aan het gezelproject wordt

ontbreekt, kan Europa

aldus Frouws. “Ofschoon de afspraak luidt dat onderwijs een beleidsterrein van landen

internationalisering geïntegreerd in het onderwijsprogramma”, legt Ritterfeld uit.

invloed van EU-organen op het onderwijsbeleid van de afzonderlijke lidstaten groeit”,

op het profielwerkstuk in de bovenbouw.

niet functioneren”

zelf is, worden in het kader van de zogeheten

“Zo voorkomen we ook dat het een extra

open coördinatie bijvoorbeeld onderwijs-

last wordt.”

prestaties van landen met elkaar vergeleken.

Het Vechtdal College werkt nu aan uit-

gezicht”, licht Frouws toe. “We willen laten

Dat kan leiden tot ongewenste maatregelen

breiding naar de bovenbouw. Tevens wordt

merken dat het christelijk onderwijs wat te

van de rijksoverheid in eigen land. Het is

gezocht naar meer samenwerkingspartners.

bieden heeft. We hebben een boodschap. Niet

beter wanneer onderwijsorganisaties daar

Ritterfeld: “Ons streven is iedere leerling aan

alleen op onderwijsgebied, ook op moreel

met elkaar afspraken over maken. Wanneer

een buitenlandse leerling te koppelen. Dat

vlak. De Besturenraad wil bijdragen aan het

de invloed van beleidsorganen in Brussel

lukt niet wanneer met slechts enkele scholen

bieden van een gezamenlijk gezicht en het

groter wordt, is het van belang daar meer

wordt samengewerkt. Bovendien willen we

laten horen van een gezamenlijke stem van

grip op te krijgen.”

een grotere landenvariatie, zodat we aan

het bijzonder onderwijs en van het christelijk

de interesse van leerlingen kunnen beant-

onderwijs in Europa.”

woorden.”

MORELE WAARDEN

De Besturenraad heeft dus ook een lobbyLEIDEND ZIJN

functie als het gaat om concrete Europese

MISSIE EN BOODSCHAP

'Bijzonder onderwijs eindigt niet bij de lands-

beleidszaken waar de leden belang bij

Behalve om de blik van de leerlingen te ver-

grens', is het leidmotief van de Besturenraad in

hebben, benadrukt Frouws.

ruimen, onderhouden christelijke scholen

internationaal verband. Frouws: “In andere

“Op een ander niveau hopen we dat scho-

ook internationale contacten om ervaringen

landen treffen we scholen met dezelfde christe-

len onderkennen dat Europa meer is dan

uit te wisselen over hoe scholen uiting kun-

lijke achtergrond, die opereren in heel andere

samenwerking op grond van economische

nen geven aan hun christelijk identiteit.

omstandigheden. Dat betekent dat we van

waarden. Europa moet ook een optelsom

Swier Frouws, die namens de Besturenraad

elkaar kunnen leren. Elders kijkt men wel eens

van morele waarden en geestelijke stromin-

internationale contacten behartigt en in diverse

jaloers naar het Nederlandse onderwijssy-

gen zijn. En dan hebben we als Europees

Europese samenwerkingsverbanden zit, bena-

steem, waar het bijzonder onderwijs geheel

christelijk onderwijs de plicht duidelijk te

drukt het belang daarvan voor het bevorderen

bekostigd wordt en zijn eigen ruimte krijgt. In

maken waar we voor staan. Wij denken dat

en versterken van de vrijheid van onderwijs.

het buitenland moeten ze vaak in minder

de scholen in eigen land daar uiteindelijk

“Europa krijgt een steeds duidelijker

goede omstandigheden iets neerzetten. Daar is

ook beter van worden.”

9

Aansluiting vmbo-mbo bij Amarantis Onderwijsgroep

“Wie weet wat-ie wil, valt niet uit” Met het Kaderlyceum en het Beroepscollege laat de Amarantis Onderwijsgroep vmbo en mbo zo nauw mogelijk op elkaar aansluiten. Doel: minder schooluitval. Vmbo’ers blijken bereid te zijn een deel van hun vakantie in te leveren: na hun examen blijven ze in de schoolbanken om alvast met hun mbo-opleiding te beginnen. Vmbo en mbo zijn in Amsterdam “naar elkaar toe gekropen”, met als bijkomend effect een “fusie van onderop”. Tekst: Guido de Bruin, Fotografie: iStockphoto / Felix Möckel

Fred Carduck, adviseur onderwijs bij de Amarantis Onderwijsgroep,

“Als er krachtig onderwijskundig

weet nog precies wat de directe aanleidingen waren voor de toenadering tussen vmbo en mbo in Amsterdam. In Lissabon stelde de

leiderschap onder zit lukt het,

Europese Unie zich in 2000 ten doel het percentage jongeren van 18 tot 24 jaar zonder startkwalificatie in 2010 gehalveerd te hebben. Een

anders niet”

jaar later drong de commissie-Boekhoud aan op betere aansluiting tussen vmbo, mbo en hbo. samenwerkingsverband met INHOLLAND en de Hogeschool van NAAR ELKAAR TOE GEKROPEN

Amsterdam kunnen die doorstromen naar het eerste jaar van hbo. Een

De Interconfessionele Scholengroep Amsterdam (ISA) en ROC ASA

directe overstap van mbo-4 naar het tweede jaar van het hbo behoort

spraken vervolgens af om daar samen de schouders onder te zetten.

ook tot de mogelijkheden, maar lijkt voor de meeste deelnemers een

“We realiseerden ons dat het vmbo niet tegen het mbo kon blijven

brug te ver.

zeggen: los je eigen problemen maar op, en dat het mbo het vmbo niet

De eerste resultaten zijn bemoedigend. Het Kaderlyceum is in 2005

mocht blijven verwijten dat het slecht voorbereide leerlingen afle-

begonnen met 24 leerlingen in de sector economie. Van hen zijn er elf

verde”, aldus Carduck.

gekwalificeerd op niveau 4 (en voor het grootste deel doorgestroomd

“ISA en ROC ASA zijn daarom intensief gaan samenwerken en zo

naar het hbo). Zeven bereiken die mijlpaal nog voor het einde van dit

dicht naar elkaar toe gekropen dat op bestuurlijk niveau is gezegd:

jaar. Twee hebben een andere richting gekozen. Blijven over: vier uit-

laten we maar fuseren.” Het onbedoelde effect was eerder dit jaar de

vallers.

geboorte van de Amarantis Onderwijsgroep, een “fusie van onderop vanuit de gedeelde overtuiging dat vmbo en mbo samen een rol te

VMBO-DIPLOMA NIET MEER DAN TOEGANG TOT MBO

spelen hebben in het maatschappelijk kwalificeren van leerlingen”,

Een tweede doorlopende leerlijn, het Beroepscollege, is voortgeko-

zegt Carduck.

men uit het besef dat een vmbo’er met het diploma basisberoepsgerichte leerweg eigenlijk nog met lege handen staat. “Werkgevers

VASTGEPLAKT

kunnen pas iets met mensen op mbo-niveau 2”, aldus Carduck.

Allereerst werd in Amsterdam-Noord de theoretische leerweg van het

“Zolang het vmbo denkt dat leerlingen in de basisberoepsgerichte

vmbo “vastgeplakt” aan het mbo. “Wij gaan ervan uit dat de mavo

leerweg na hun eindexamen klaar zijn, begint daar de uitval.”

thuishoort in de beroepskolom”, legt Carduck uit. “Van de leerlingen

Het Beroepscollege relativeert daarom het gewicht van het vmbo-

die de theoretische leerweg volgen, gaat immers 80 procent naar het

diploma. “We proberen de boodschap tussen de oren van de leerling

mbo. Daarom hebben we programma-onderdelen van het mbo laten

te krijgen dat het diploma niet meer is dan een certificaat voor toela-

indalen in het derde en vierde leerjaar van het vmbo-t, eerst in de sec-

ting tot het mbo.”

tor economie, later ook bij zorg en welzijn en toerisme.”

Om dat te benadrukken, houdt het Beroepscollege vmbo’ers die dat

Dat is het Kaderlyceum geworden, waarin vmbo’ers na hun examen

willen, na hun eindexamen nog vijf weken op school om alvast aan de

gewoon doorgaan naar leerjaar vijf en zes. “Sterke tl-leerlingen halen

mbo-opleiding te beginnen. “In het eerste jaar, 2005-2006, deed de

in twee tot 2,5 jaar niveau 4 van het mbo”, aldus Carduck. Door een

helft mee, nu al 80 procent. We hadden erop gegokt dat de leerlingen

10

wel vijf weken van hun drie maanden vakantie konden missen, en dat

Beroepscollege, gewoon in hetzelfde gebouw blijven.

blijkt ook zo te zijn.”

“We hebben creatieve oplossingen moeten bedenken, maar het gaat

Via het Beroepscollege kunnen leerlingen in vijf in plaats van zes jaar

om de leerlingen, dus doen we het gewoon”, zegt Carduck. “Formeel

(gerekend vanaf leerjaar 1 in het vmbo) hun startkwalificatie halen.

doen we alles correct.” Het Kaderlyceum en het Beroepscollege tornen

“Tijdwinst is niet het doel, maar wel een psychologisch gunstig effect

dan ook niet aan wat Carduck met een verwijzing naar de vorige

dat leerlingen prikkelt”, heeft Carduck gemerkt.

minister van Onderwijs “de Heilige Drieëenheid van Maria” noemt. “We zijn afgebleven van het onderscheid tussen de wet op het voort-

INSPIRATIE EN UITDAGING

gezet onderwijs en de wet op de bve, van de structuur van het vmbo

Voorkómen dat leerlingen tussen de wal van het vmbo en het schip

met de vier leerwegen, en van de plaats van het eindexamen.”

van het mbo vallen, is niet alleen een organisatorische kwestie, bena-

Voor ROC ASA was de doorlopende leerlijn alleen al op financiële gron-

drukt Carduck. “Het gaat erom de passie en de interesse van de leer-

den een hele stap. “Het mbo levert bij het Beroepscollege een jaar en bij

lingen vast te houden. Als ze inspiratie en uitdaging in hun opleiding

het Kaderlyceum zelfs twee jaar bekostiging in”, rekent Carduck voor.

vinden, gaan ze ervoor.”

“Maar doordat het meer leerlingen vasthoudt en er meer doorstromen

Met succes het Kaderlyceum of Beroepscollege doorlopen, vereist wel

naar een hoger niveau, wordt dat verlies wel weer goedgemaakt.”

dat de leerlingen weten wat ze willen. “Ons credo is: wie weet wat-ie wil, valt niet uit.” Daarom doet het vmbo in de eerste twee leerjaren

TUSSEN DROOM EN DAAD

veel aan praktische sectororiëntatie en het schetsen van beroepsper-

Zo’n onderwijsinnovatie vraagt niet alleen veel van de organisatorische

spectieven.

slagkracht van een onderwijsinstelling maar ook van de docenten. “Als

“In het derde en vierde leerjaar doen we ons best om het programma

er krachtig onderwijskundig leiderschap onder zit, lukt het, anders niet.

nog vrij breed te houden”, zegt Carduck. “Dat is lastig, omdat leerlin-

Een deel van de docenten zette aanvankelijk de hakken in het zand”,

gen een sector moeten kiezen. Eigenlijk zouden we leerlingen die nog

herinnert Carduck zich. “Soms leek de invoering op de processie van

niet weten wat ze willen, een brede intersectorale opleiding moeten

Echternach: twee stappen vooruit, één stap terug. Maar we zijn er uit-

kunnen bieden en leerlingen die dat wel weten, een smalle opleiding.

eindelijk in geslaagd een behoorlijk deel van het personeel mee te krij-

Maar dat kan wettelijk nog niet.”

gen. We moeten wel oppassen dat we de docenten niet overbelasten. We vragen veel van hun inzet, denkkracht en flexibiliteit.”

WETTELIJKE OBSTAKELS

Al met al is Carduck tevreden over de voortgang van de doorlopende

De twee onderwijsinstellingen die nu de Amarantis Onderwijsgroep

leerlijn. “In Noord loopt het goed, en we zijn inmiddels ook al in

vormen, zijn tegen meer wettelijke obstakels opgelopen. Twee onder-

Amsterdam-West en –Zuid begonnen. In Utrecht werkt ROC ASA

wijssectoren met aparte wetgeving, financiering, cao’s en leerlingad-

met vmbo-scholen van de Willibrordstichting aan een Kaderlyceum

ministratiesystemen die een gezamenlijk programma bieden onder

en een Beroepscollege. Voor een deel geldt dat tussen droom en daad

één dak – dat is natuurlijk vragen om moeilijkheden. Al was het alleen

nog wetten in de weg staan en praktische bezwaren, om met Elsschot

maar omdat leerlingen bij de overgang naar wat in het Kaderlyceum en

te spreken, en dat het ideaal nog hoger is dan de werkelijkheid laat

het Beroepscollege leerjaar vijf heet, moeten worden overgeschreven

zien. Maar het denken vanuit een gedeelde verantwoordelijkheid is

van het voortgezet onderwijs naar het mbo, terwijl ze, althans in het

echt op gang gekomen.”

11

Ledenraad

Stem van de leden in roerige tijden De ledenraad zit op het vinkentouw nu bestuur en directie een nieuwe koers voor de Besturenraad uitzetten. En terecht. Het hoogste orgaan van de vereniging is immers de stem van de leden. Meer dan ooit wordt de leden om richting gevraagd. Tekst: Guido de Bruin, Fotografie: Dick den Bakker

In deze roerige tijden voor de Besturenraad is

Marianne Luyer. Die koers is wat haar betreft

spelen de leden een cruciale rol, niet alleen

het cruciaal dat de leden nauw betrokken zijn

vooral een onafhankelijke. Dat betekent aller-

intern als beleidsbepalers, maar ook naar bui-

bij het uitzetten van een nieuwe koers. Op de

eerst dat de Besturenraad minder afhankelijk

ten toe als “ambassadeurs van de

schouders van de ledenraad, het hoogste

wordt van inkomsten uit contributie en zijn

Besturenraad”, aldus Luyer.

orgaan van de vereniging, rust meer dan ooit

geld vooral gaat verdienen met zakelijke

Identiteit is de belangrijkste troef van de

de verantwoordelijkheid om het belang van

dienstverlening.

Besturenraad om naast de sectororganisaties

de leden te behartigen. Op verschillende

De onafhankelijkheid uit zich ook in een zelf-

in het onderwijs een onderscheidende positie

momenten heeft de ledenraad dit jaar belang-

bewuste keuze van samenwerkingspartners

in te nemen, is de breed gedeelde overtuiging

rijke beslissingen genomen over het proces

met wie de Besturenraad zijn doelen het best

in de ledenraad.

van vernieuwing dat bestuur en directie heb-

kan bereiken.

Het christelijk onderwijs kan zijn identiteit nog veel meer verbinden met “maatschappe-

ben aangezwengeld. IDENTITEIT ALS TROEF

lijk engagement”, vindt Cees Joosen, lid van

KOERS HOUDEN

De veranderende verhoudingen in het onder-

het college van bestuur van Onderwijs-

“Het is nu van groot belang om elkaar vast te

wijsveld vragen volgens Luyer om een “her-

stichting MOVARE in Kerkrade en nieuw in

houden en koers te houden”, zegt voorzitter

positionering” van de Besturenraad. Daarin

de ledenraad. “Ook op thema’s als buiten-

12

WELKOM EN AFSCHEID Op de foto de nieuwe en herkozen leden van de ledenraad. Van links naar rechts: ■ Cees Joosen, lid college van bestuur Onderwijsstichting Movare in Kerkrade ■ Hans Evers, bovenschools directeur VPCPO Groenlo en Winterswijk ■ Johan Heddema, algemeen directeur Vereniging Penta Primair in Grootegast ■ Wally Marchand, bestuursmanager Stichting voor SO en VSO Harderwijk e.o. ■ Jan den Ouden, algemeen bestuurslid Stichting Christelijk VMBO voor Harderwijk e.o. ■ Marius Harkema, rector CSG Prins Maurits in Middelharnis ■ Pieter Dijkshoorn, lid centrale directie Kalsbeek College in Woerden ■ René Luijpen, lid college van bestuur Amarantis Scholengroep in Amsterdam.

waken dat de Besturenraad de stem van de

■ Dick de Boer, bestuurder van Het Baken/SIVOA in Almere.

leden vertolkt als het om het speciaal onder-

■ Ad van Bijnen, lid raad van toezicht Stichting Landstede in Zwolle (niet op de

wijs gaat.

foto) TE MANNELIJK

Afscheid namen:

Centraal in het vernieuwingsproces dat direc-

■ Wander Hoen, bestuurder VPCO Sneek

teur Jan van Galen in gang heeft gezet, staan het

■ Gerrit Jan Binnenmars, voorzitter Federatie SWV PCO De Sleutel in Vroomshoop

aanboren van nieuwe financiële bronnen, de

■ Frank van Efferink, directeur Praktijkschool in Katwijk

ontwikkeling van nieuwe dienstverlening waar

■ Jan Tim, directeur Martinuscollege in Grootebroek

vraag naar is, en het betrekken van de leden bij

■ Pieter Bruinink, bestuurder ROC Landstede.

de bezinning op zingeving en identiteit. Dat laatste heeft de gedaante aangenomen van het project Zin in School, dat de bezinning op zingeving in het onderwijs wil sti-

schoolse opvang, brede school, opvoedings-

niet te snel, klinkt het soms. En gaat de

muleren. Negen ledenraadsleden zijn actief

problemen en schooluitval is profilering van

Besturenraad niet te veel op de commerciële

betrokken bij de opzet van het project. Een

het christelijk onderwijs heel erg gewenst”,

toer? “Voor je het weet, ben je als

creatief en inspirerend gebeuren, vindt een

zegt hij. “Ook daarin speelt zingeving een

Besturenraad alleen maar producten in de

van hen, Heleen de Haan. Al was het alleen

belangrijke rol. Zo zijn wij druk bezig met

markt aan het zetten”, waarschuwde een van

maar doordat haar voornamelijk mannelijke

overgewicht bij de jeugd. Ook daar kun je een

de leden tijdens de laatste vergadering.

collega-ledenraadsleden zich tijdens de eerste voorbereidende bijeenkomst van een heel

relatie met identiteit leggen. Het gaat immers om een normerende vraagstelling: wat is een

EVEN DE HELPDESK BELLEN

andere kant lieten zien.

goede leefwijze?”

Dat de Besturenraad zich meer moet richten

“Als de heren in een vergadering bij elkaar

op de vraag van de leden, staat echter niet ter

zitten, gaan ze al gauw uit van hetzelfde

ROER OMGOOIEN

discussie. De tijd van “aanbodgestuurd wer-

denkkader”, aldus De Haan, lid van de raad

Een reorganisatie van het bureau van de

ken” is voorbij, benadrukt Johan Heddema,

van toezicht van het Albeda College en de

Besturenraad is onontkoombaar, houdt Luyer

algemeen directeur van Penta Primair in

Vereniging voor Christelijk Voortgezet

de ledenraad voor. Joosen ziet de noodzaak

Grootegast. In plaats van de leden “plat te

Onderwijs in Rotterdam en omstreken. “Bij

van verandering in. “De Besturenraad zit dui-

gooien met flyers en folders” moet de

Zin in School heb ik een andere kant van de

delijk in een situatie waarin de koers

Besturenraad volgens hem zijn aanbod

mannen gezien.”

opnieuw bepaald moet worden. Het is goed

afstemmen op wat de leden willen.

Dat laat onverlet dat de ledenraad net als de

dat de Besturenraad dat zelf en op tijd doet.”

Wally Marchand, bestuursmanager van de

meeste onderwijsbesturen veel te mannelijk is,

Als lid van de ledenraad wil Joosen zich naar

Stichting voor SO en VSO in Harderwijk en

vindt De Haan. Onder de 44 leden zijn slechts

eigen zeggen volop inzetten om “invloed uit

omstreken en ook nieuw in de ledenraad,

vijf vrouwen – een schamele 11 procent.

te oefenen, mede het beleid te bepalen, toe te

ziet wel heil in een meer marktgerichte

zien op beleid en bestuur en klankbord van

benadering.

JONG ELAN

het bestuur te zijn”.

De laagdrempelige dienstverlening ziet hij als

De Haan, die al eerder een periode in de

een belangrijk concurrentievoordeel. “Dat je

ledenraad zat, is er een jaar geleden opnieuw

OP DE GOEDE WEG

zomaar even naar de helpdesk kunt bellen,

in gekomen. Met hoop op verandering. Het

Het is een breed gedeeld gevoelen in de leden-

dat vind je niet gauw ergens anders.” De

ingezette vernieuwingstraject vindt ze “onge-

raad: de Besturenraad is op de goede weg met

Besturenraad is voor zijn organisatie een

looflijk kansrijk”, zegt ze. “Dit komt goed, dit

de omvorming van de organisatie tot een ken-

“belangrijke partner” voor advisering, oplei-

gaat lukken.”

nis- en expertisecentrum voor het christelijk

ding en juridische dienstverlening. “Daarom

Tevreden constateert ze dat de Besturenraad in

onderwijs dat dicht bij de leden staat, een

willen we ook meewerken aan het besturen

beweging is. “Dat levert energie op. De organi-

onafhankelijke koers vaart en inspeelt op

van de Besturenraad.”

satie moet weer jong elan krijgen, zodat men-

maatschappelijke ontwikkelingen.

Die blijft voor zijn bestuur ook onmisbaar als

sen zeggen: daar wil ik werken, want daar krijg

Met de nodige kanttekeningen uiteraard.

belangenbehartiger, verzekert Marchand. In

ik kansen. En dan ook graag een nieuwe naam

Gaan de veranderingen voor de medewerkers

de ledenraad zal hij er in het bijzonder voor

die dynamiek uitstraalt.” 13

Juridische dienstverlening van de Besturenraad

Bedreven in een vak apart Veel besturen en schoolleiders krijgen in hun loopbaan te maken met juridische vragen. Ze komen er al gauw achter dat onderwijsrecht een vak apart is dat niet veel juristen tot in de puntjes beheersen. De afdeling juridische dienstverlening van de Besturenraad is gepokt en gemazeld in alle mogelijke dossiers op onderwijsgebied. Met meer advocaten in dienst bestrijkt ze steeds meer rechtsgebieden. Tegen een zeer concurrerend tarief. Tekst: Dorieke Hammink, Guido de Bruin, Fotografie: iStockphoto / Stefan Klein

Ernst Neuerburg, manager van de afdeling juridische dienstverlening bij de Besturenraad, wordt niet moe het te benadrukken: arbeidsrecht in het onderwijs is geen gewoon arbeidsrecht, en juridische kwesties rond huisvesting of kinderopvang zijn op scholen heel anders dan in andere sectoren. Het onderwijsrecht was altijd al ingewikkeld, en dat wordt zeker niet minder. “Er is een enorme toename in de complexiteit van de regelgeving”, zegt Neuerburg. “Zaken die een schoolbestuur vroeger misschien zelf kon afhandelen, komen nu bij de Besturenraad terecht. Simpelweg omdat ze te ingewikkeld zijn geworden.” Tijdig juridische bijstand inschakelen is daarom verstandig. Temeer daar ouders en andere partijen bij geschillen tegenwoordig sneller de juridische weg kiezen. “Wat dat betreft zien we tekenen van een mentaliteitsverandering”, zegt Neuerburg. MEER RECHTSGEBIEDEN

Sinds augustus 2006 heeft de Besturenraad twee advocaten in dienst. Job Keijser heeft zich daar kortgeleden bij gevoegd. Binnenkort brengt Janneke de Graaff het aantal advocaten op vier. “Met meer advocaten in dienst bestrijken we meer rechtsgebieden”, licht Neuerburg toe. “Dan gaat het vooral over verbintenissenrecht. Denk bijvoorbeeld aan conflicten over IT-contracten, waar besturen vaak mee geconfronteerd worden, of claims tegen administratiekantoren.” Jolien Janse werkt sinds augustus 2006 als advocaat bij de Besturenraad. Daarvoor was ze al in dienst als jurist op het gebied van arbeidsrecht. “Het grote voordeel van

“Zaken die een bestuur vroeger zelf kon afhandelen, komen nu bij de Besturenraad terecht” 14

advocaten in eigen huis is dat we nu zaken kunnen behan-

kunnen daardoor altijd op de actualiteit inspelen. Door de

delen waarvoor verplichte rechtsbijstand nodig is. Dat

omvang van onze bezetting is het draagvlak groot en kun-

gebeurt bijvoorbeeld bij vorderingen boven de 5.000

nen we vele specialismen bedienen.”

euro. Komt een bestuur bijvoorbeeld in conflict over het contract met het schoonmaakbedrijf, dan kan de

CONCURREREND

Besturenraad de procedure die hieruit volgt behandelen.”

Sinds 1 juli werken de juristen van de Besturenraad op uurbasis. Deze nieuwe aanpak heeft tot gevolg dat de con-

IN EIGEN HAND

tributie op jaarbasis met 51 cent per leerling afneemt.

Ook op het gebied van arbeidsrecht biedt advocatuur in

Over het eerste half jaar van 2007 krijgen de leden

eigen huis voordelen. “Onlangs kregen we een zaak over

daarom 26 cent per leerling teruggestort. De tien uren

een pensioenclaim”, vertelt Janse. “Er bleek jarenlang

gratis juridische dienstverlening per 1.000 leerlingen per

geen pensioenpremie te zijn afgedragen voor een bepaalde

bestuur voor nieuwe conflictdossiers op basis van de con-

werknemer op een school. Gelukkig werd de school in het

tributie zijn daarmee vervallen.

gelijk gesteld, maar de werknemer ging hiertegen in

Daar staat dan ook nog eens een zeer concurrerend uurta-

beroep. Vroeger hadden we de zaak op zo’n moment moe-

rief tegenover. “Wij blijven de goedkoopste, want waar

ten doorverwijzen naar een advocaat buiten de deur. Maar

vind je juridisch advies voor 100 euro per uur?” zegt

nu kunnen we de zaak in eigen hand houden. Voor ons

Neuerburg. “En voor dit bedrag krijgt de onderwijsinstel-

werkt dat prettig, en voor de klant natuurlijk helemaal.”

ling een jurist met grondige kennis van het onderwijs-

Voor Janse persoonlijk geeft de nieuwe richting van haar

recht. Een jurist die bekend is met de wereld van de

loopbaan een extra dimensie aan haar werk. “De oplei-

onderwijscommissies en de speciale manier van procede-

ding, de contacten met collega’s – al deze zaken verbreden

ren die daarbij hoort. Elke bestuurder of schoolleider zal

mijn wereld en bovendien breid ik mijn kennis uit. Voor

het met mij eens zijn dat je nooit een advocaat in de arm

de Besturenraad blijf ik ook werken op het gebied van

moet nemen die daarin niet thuis is.”

arbeidsrecht. Die combinatie maakt het vooral leuk.”

Net zo belangrijk is de vertrouwensband die de jurist van

Behalve het arbeidsrecht zijn ook onderwerpen als huis-

de Besturenraad opbouwt met de klant. “Wij bieden

vesting, kinderopvang en brede school bij de juristen van

betrouwbare dienstverlening, gekoppeld aan een persoon

de Besturenraad in goede handen. Een belangrijk pre is

die een vertrouwensrelatie opbouwt met de cliënt. Zodat

verder dat de juristen onder één dak zitten met experts op

onze leden als ze in een moeilijk juridisch conflict

andere onderwijsadviesgebieden zoals governance en

terechtkomen, opgelucht kunnen zeggen: ‘Ik bel de

identiteit. Neuerburg: “We zitten dicht bij het vuur en

Besturenraad en dan is mijn zaak in goede handen!’”

KLACHTRECHT Het klachtrecht is een van de meest dyna-

Vaak gaat het bestuur ervan uit dat de

communiceren betekent ook dat je kleine

mische adviesgebieden van de afdeling

communicatie op school wel zo open is

fouten of vergissingen kunt toegeven. Van

juridische dienstverlening. Uit een onder-

dat er eerst op school wordt overlegd

belang is ook om van bijzaken geen

zoek van PPSI blijkt dat 40 tot 45 procent

over een aanvaardbare oplossing.”

hoofdzaken te maken en omgekeerd.

van de klachten die terechtkomen bij de

Hoe moet een school omgaan met kriti-

Ik heb een geval gehad waarbij een ouder

klachtencommissie, gaan over gebrek aan

sche ouders? “Het is van belang dat het

vond dat zijn kind op school niet de juiste

communicatie. Nog eens 40 tot 45 procent

bestuur weet wat zijn zorgplicht inhoudt.

zorg kreeg en zich niet voldoende veilig

heeft betrekking op pedagogische of

Het bestuur en de schoolleiding moeten

voelde. De manier waarop hij dit kenbaar

didactische handelingen. Vijf procent gaat

weten wat hun rol is op het gebied van

maakte, beangstigde het bestuur, waar-

over mishandeling, en de laatste 5 pro-

goed en veilig onderwijs. Zo moeten ze

door dat in zijn communicatie te veel

cent over seksuele intimidatie.

weten wanneer ze een meldplicht hebben

gericht was op het vermijden van risico’s.

Peter Dijkmans, jurist bij de Besturenraad,

naar de vertrouwensinspecteur en wat het

Uiteindelijk uitte de ouder zulke dreige-

herkent de trend dat ouders sneller bereid

belang is van een neutrale houding naar

menten dat de situatie onhoudbaar werd.

zijn om een zaak te maken van een klacht.

klager en aangeklaagde en van goed

De oplossing lag in goede communicatie:

“Vroeger waren ouders loyaler en meer

hoor- en wederhoor.

met behulp van juristen heeft het bestuur

gezagsgetrouw. Tegenwoordig zijn ze kri-

Ook is open communicatie ontzettend

de mogelijkheden en grenzen van zijn

tischer. Een enkele keer slaan ze het tra-

belangrijk. Ik adviseer altijd om duidelijk

zorgplicht aangegeven, terwijl de ouder

ject van overleg op school over en

en tijdig te communiceren en het initiatief

zich heeft uitgesproken over zijn vertrou-

stappen met een klacht direct naar de

in eigen hand te houden. Niet wachten tot

wen in de school.”

commissie. Voor een bestuur kan een

de ouder boos belt, maar zelf geregeld

klacht soms heel onverwacht komen.

bellen om te vragen hoe het gaat. Goed

15

OPEN PLEK In deze rubriek geeft SBM stof tot bezinning. Deze open plek biedt ruimte voor gedachten die het denken in beweging houden. De teksten op deze pagina’s cultiveren de verwondering, die vroeg of laat tot nieuwe inzichten leidt. Onderstaande teksten benaderen deze open plek elk langs een geheel eigen weg, in het besef dat deze ruimte zich uiteindelijk niet in woorden vangen laat.

Samenstelling: Paul Boersma, Fotografie: iStockphoto / Vera Bogaerts

EEN OPEN PLEK IN ONSZELF

Als mensen hebben we een open plek in ons zelf.

Die openheid is de plek waar de Geest van God ons ontmoet.

Daar ervaren we wat er om ons heen gebeurt,

Door een Bijbelwoord, een warme herinnering,

Horen we wat anderen zeggen

een andere gedachte.

en zien we wat in hen omgaat.

Is dat niet het vaste punt van het bestaan:

Daar kunnen we anderen in onze beleving toelaten.

in je zelf voor het aangezicht van God?

Anderen worden deel van ons 'zelf'.

Waar de Geest getuigt met onze geest

In die open plek overleggen we met onszelf.

dat wij kinderen van God zijn.

Soms denken we aan wat vrienden tegen ons zouden zeggen als ze erbij waren (of zelfs: als ze nog leefden).

Henk Vroom

Hun vriendschap en wijsheid dragen we met ons mee.

16

Ze spreken in de stilte van ons woelige hart,

in: ‘Ontmoeting. Vijftig mogelijkheden voor inspiratie.’

in de ruimte van onze ziel.

Uitgave PKN / NBG 2007

HEMELRIJK

Voor Thé Lau, voor Iris In het midden van mijn leven kwam ik op een open plek. Er stond een bord: McDonald's in de verte klonk muziek Alleen was ik daar niet: zij was bij me we namen een kamer in het hotel thuis hebben we immers geen bad

WANTROUW HET WOORD

Het woord 'altijd' is net als het woord 'nooit'

Ik wantrouw het woord, een men dat praat,

bedacht door een dichter, de ziel is groter

Het weet van alles het hoe en het waarom.

dan het hart, het hart groter dan de wereld

Daar is op aarde geen heiligdom,

Nog altijd rekenen filosofen zich erop stuk

Waar niet het woord naar binnen gaat.

Ineens zag ik waarom de dingen zijn zoals het is

En dit heet 'huis' en dat heet 'hond',

Niet schrijven om zo voor altijd te willen blijven,

En dit heet 'God' en dat 'gebed',

niet de weg vinden in het bos,

En noemt men iets dan weet men het

niet om de muziek alleen

En nergens is meer heilige grond.

Water is zoet. Het woord 'eeuwig'

Der mensen woord raakt alles aan

is een kamer in het hotel. De hemel

- En dit verstomt der dingen lied -

is een open plek. Ik ben hier om haar haren te wassen,

Hun tuin grenst vlak aan Gods gebied

haar mooie zachte haar

Ik waarschuw: blijf van verre staan.

Hanz Mirck, 2004

En nader niet met een naam, met een woord, De juiste term, de gave zin, Het dode lichaam ligt erin Der dingen, die men heeft vermoord. Rainer Maria Rilke

17

Minder regels? Zo voelen scholen het niet De ministeries van Onderwijs en Sociale Zaken, waarmee onderwijsinstellingen het meest te maken hebben, hebben fors gekapt in het woud van regelgeving. Toch ervaren scholen vaak niet dat de administratieve lasten minder zijn geworden. De Besturenraad blijft ijveren voor minder regeldruk in het onderwijs. Tekst: Wout Neutel, Fotografie: iStockphoto / Kutay Tanir

‘OCW ontregelt’, belooft het ministerie.

blijft zich ervoor inzetten dat vermindering

beeld te geven van de vermindering van de

Inmiddels zijn inderdaad veel regels

van de administratieve lasten ook daadwerke-

administratieve lasten.

geschrapt. Maar merken de scholen dat ook?

lijk voelbaar is in de dagelijkse praktijk van

De Besturenraad heeft de leden in de afgelo-

onderwijsinstellingen. Want alleen door gro-

SPEERPUNT

pen jaren via de digitale Nieuwsbrief meerma-

tere autonomie en deregulering krijgen scho-

De operatie ‘OCW ontregelt’ vloeit voort uit

len gevraagd om met concrete voorbeelden te

len de ruimte om eigen beleid te maken in

het hoofdlijnenakkoord ‘Meedoen, meer

komen van verplichtingen die volgens u over-

hun lokale en regionale situatie.

werk, minder regels’ van het tweede kabinet-

bodig en hinderlijk zijn.

Het ministerie werkt onder het motto ‘OCW

Balkenende. Daarin is vermindering van de

Wat blijkt? Onderwijsinstellingen ervaren

ontregelt’ aan vermindering van de regeldruk.

bureaucratie een speerpunt. Voor het einde

maatregelen die bedoeld zijn om de admini-

Via de gelijknamige website zouden de vor-

van 2007 moet de regeldruk voor burgers en

stratieve lasten te verlichten, vaak als lasten-

deringen te volgen moeten zijn. Helaas is

bedrijven met 25 procent teruggedrongen

verzwaring. De invoering van het Onderwijs-

deze site al geruime tijd uit de lucht, zodat de

zijn. Dit geldt voor alle ministeries, en dus

nummer en die van de Eerstedagmelding zijn

indruk ontstaat dat het onderwerp bij OCW

ook voor het ministerie van Onderwijs,

de meest in het oog springende voorbeelden.

geen prioriteit meer heeft.

Cultuur en Wetenschap.

Dit beeld wordt nog versterkt door een pas-

De vraag was wel hoe groot die administra-

PRIORITEIT BIJ OCW?

sage in het jaarverslag van het ministerie over

tieve lasten in het onderwijs waren en wie die

De feitelijke regeldruk en de beleefde regel-

2006, waarin staat dat het niet mogelijk is om

veroorzaakte. Onderzoeksbureau Ecorys

druk blijken uiteen te lopen. De Besturenraad

voor het primair onderwijs een betrouwbaar

heeft ze in 2004 in kaart gebracht in het rap-

18

port ‘Regeldruk voor OCW-instellingen’. De onderzoekers onderscheiden drie vormen:

“Vermindering van regels op rijksniveau mag niet

■ potentiële regeldruk: regelingen die in beginsel op instellingen kunnen neerslaan

leiden tot extra regels op schoolniveau”

■ feitelijke regeldruk: de kosten die voortvloeien uit informatieverplichtingen ■ gevoelde regeldruk: hoe wordt wet- en

de administratieve lasten die voortvloeien uit

Op langere termijn denkt het ministerie van

deze verplichtingen, zijn nu in kaart gebracht.

OCW nog eens 25 miljoen euro aan admini-

In het vervolg zullen de administratieve las-

stratieve lastenverlichting in het primair

REGELINGEN SZW MEEST IRRITANT

ten die gepaard gaan met nieuwe wet- en

onderwijs te kunnen realiseren door de

Het onderzoek heeft zich niet beperkt tot de

regelgeving, nauwkeurig zichtbaar worden

invoering van de zorgplicht.

wet- en regelgeving en subsidies van OCW,

gemaakt. Dat is een goede zaak, maar ook

Die zou tot minder lasten moeten leiden

maar ook die van alle medeoverheden onder de

deze actie brengt de feitelijke lastendruk voor

doordat scholen meer vrijheid krijgen om

loep genomen. De belangrijke conclusies zijn

scholen niet terug.

invulling te geven aan onder meer het bijhou-

■ in totaal 1502 regelingen kunnen op de

Een derde actie richt zich op de zogeheten

den van de studievoortgang van de leerlingen

gezamenlijke onderwijsinstellingen neer-

Gele Katern. Uit het onderzoek kwam naar

en het kwaliteitsbeleid.

slaan. Van deze potentiële regelingen is

voren dat die Katern zeer slecht werd gelezen.

een kwart afkomstig van het ministerie

De papieren versie is inmiddels vervangen

GROTE KLOOF

van OCW, 12 procent van het ministerie

door een digitale versie. Door per onderwijs-

In het voortgezet onderwijs bedraagt de

van SZW en 11 procent van de gemeenten

sector te opereren, wordt onnodige ballast

reductie ook 15 miljoen, ofwel 25 procent.

vermeden. Ook hierdoor zijn de lasten er

De grote winst zit hier in de invoering van

voor de scholen niet minder op geworden.

het Onderwijsnummer en de invoering van

regelgeving door de instellingen ervaren?

■ de feitelijke regeldruk, de kosten die met de naleving van regels gemoeid zijn, bedraagt 564 miljoen euro, waarvan 45

het elektronisch jaarverslag.

procent afkomstig is van het ministerie

HELDER KADER

De ervaringen met het Onderwijsnummer

van OCW, 23 procent van het ministerie

Waar onderwijsinstellingen wel wat aan kun-

laten echter zien dat er een grote kloof bestaat

van SZW en12 procent van de gemeenten

nen hebben, is de operatie van het ministerie

tussen de beleefde regeldruk en de werkelijke

■ regelingen van het ministerie van SZW

van SZW om regels en administratieve lasten

regeldruk. Door alle (eenmalige) problemen

roepen de meeste irritatie op. Het

terug te dringen. De wet- en regelgeving van

bij de invoering ervaren de scholen in het

betreft de Arbowet, de Wet Verbetering

dit departement roept bij scholen de grootste

voortgezet onderwijs het Onderwijsnummer

Poortwachter en de Arbeidstijdenwet.

ergernis op.

als een toename van de regeldruk, terwijl het

Inmiddels is er op dit terrein het nodige

objectief gezien een vermindering betekent.

DOR HOUT

gebeurd. Op 1 januari 2007 is bijvoorbeeld

De grootste winst bij de vermindering van de

Op basis van het onderzoek is het ministerie

de nieuwe Arbowet van kracht geworden. Die

regeldruk wordt zowel absoluut als procentu-

van OCW flink gaan snoeien. Een van de eer-

beoogt een helder kader te scheppen met zo

eel behaald in de mbo-sector. Het gaat om

ste acties was de operatie ‘Kappen dor hout’.

weinig mogelijk overbodige regels en admini-

een bedrag van ruim 20 miljoen euro, ofwel

Uit het onderzoek bleek dat er veel misver-

stratieve lasten. Werkgevers en werknemers

37,3 procent. Dat komt vooral door het

standen waren over de geldigheid van rege-

maken afspraken over de manier waarop zij

Onderwijsnummer en de afschaffing van het

lingen. Ook maakte alleen al het enorme

aan die regels kunnen voldoen. Die afspraken

Onderwijs- en examenreglement.

aantal de regelingen ontoegankelijk. Daarom

worden vastgelegd in een Arbocatalogus per

zijn eerst alle ministeriële regelingen onder-

onderwijssector.

zocht op hun houdbaarheidsdatum. Alle

BUREAUCRATIE

“Het mag niet zo zijn dat vermindering van

regelingen waarvan de datum was overschre-

EXTRA BELASTING

regels op rijksniveau leidt tot extra regels op

den, zijn per 31 december 2004 ingetrokken.

OCW werkt aan het daadwerkelijk terugdrin-

schoolniveau”, was een veelgehoorde opmer-

Het ging hierbij om 612 van in totaal 1111

gen van de regeldruk voor onderwijsinstellin-

king bij de bespreking van dit onderwerp in

regelingen, dus meer dan de helft.

gen met 25 procent voor het einde van 2007.

de Tweede Kamer. Daarmee raakt het de dis-

Met deze actie zijn de regelingen die wel kracht

Een reeks maatregelen moet ertoe leiden dat

cussie over de bureaucratie in het onderwijs.

zijn, beter toegankelijk, maar de scholen schie-

de regeldruk afneemt met ruim 72 miljoen

De minister heeft de toezegging gedaan dat er

ten hier niets mee op. Het waren regels waar-

euro, ofwel 29 procent.

voor elke onderwijssector een ‘bureaucratie-

aan, zoals een directeur in een interview zei, de

Voor het primair onderwijs bedraagt de

benchmark’ komt. De Besturenraad is zeer

scholen zich toch al niet hielden.

reductie 15 miljoen euro, ofwel 20 procent.

nauw betrokken bij de benchmark voor het

Daar staat tegenover dat de invoering van het

primair onderwijs, die in het najaar van 2007

ONNODIGE BALLAST

verplichte jaarverslag een extra belasting

zal verschijnen. Die geeft niet alleen een

Met het onderzoek heeft het ministerie van

oplevert van bijna 20 miljoen euro. Deze las-

beeld van de omvang van de bureaucratie in

OCW inzicht gekregen in de informatiever-

tenstijging zal dus overtroffen moeten wor-

deze sector als geheel, maar zal ook een mid-

plichtingen voor OCW-instellingen. Dat

den door nog meer maatregelen om de

del worden waarmee scholen zich kunnen

bestond daarvoor niet of onvoldoende. Ook

onderwijsinstellingen te ontzien.

spiegelen aan vergelijkbare scholen. 19

Voortgezet onderwijs Noord-Holland bundelt krachten

Interne arbeidsmarkt voor blije mobiliteit Vijf schoolbesturen met twaalf scholen voor voortgezet onderwijs in Noord-Holland hebben met een gezamenlijk sociaal statuut hun werkgelegenheids- en personeelsbeleid gebundeld. De overeenkomst creëert een ruimere interne arbeidsmarkt en daardoor meer mogelijkheden voor ‘blije mobiliteit’. Tekst: Stichting Werkkring/Guido de Bruin, Fotografie: iStockphoto / Andrey Prokhorov

Met het onlangs afgesloten sociaal statuut heeft de stich-

de samenwerking is de theoretische en praktische kennis

ting Werkkring een primeur. Voor het eerst zijn zelfstan-

van integraal personeelsbeleid bij de aangesloten scholen

dige schoolbesturen een statuut met een dergelijke

te bevorderen.

reikwijdte overeengekomen. Tot nu toe was daar een besturenfusie bij nodig.

EXTRA DIMENSIE

De stichting Werkkring is een samenwerkingsverband

“Dit statuut past perfect bij de kerntaak van Werkkring,

van schoolbesturen met in totaal vijftig scholen voor

want het geeft een forse impuls aan het personeelsbeleid

voortgezet onderwijs in Noord-Holland. Hoofddoel van

van de scholen”, zegt Leen Spaans, directeur van CSG Jan Arentsz te Alkmaar en voorzitter van Werkkring. “Het biedt aanzienlijk meer dan de gebruikelijke maatregelen in de sfeer van werkgelegenheidsgaranties. Het geeft een extra dimensie aan de loopbaan van individuele medewerkers. Er zijn nu meer mogelijkheden om op een ruimere interne arbeidsmarkt het begrip blije mobiliteit een concrete invulling te geven. Dat vergroot de kansen van medewerkers om hun persoonlijke ontwikkeling te stimuleren en hun carrièrewensen te realiseren, in hun eigen school en daarbuiten.” GEEN MECHANISCH GEHEEL

Het statuut hanteert een zorgvuldig opgebouwde, gefaseerde aanpak en bevat duidelijke afspraken over de rechten en plichten van zowel werkgever als werknemer. Spaans wijst op de waarborgen die zijn ingebouwd om bij al dan niet vrijwillige mobiliteit de juiste persoon op de juiste plaats te krijgen. “Dit sociaal statuut is geen mechanisch geheel waar je van boven af een oplossing ingooit die men beneden maar moet slikken. Er blijft altijd sprake van overleg om tot een goede match te komen. Die zorgvuldigheid is voor de medezeggenschapsraden een heel belangrijke drijfveer geweest om hun instemming te betuigen”, aldus Spaans. “Bovendien is de relatie tussen het statuut en de diverse projecten van Werkkring volstrekt duidelijk. Of het nu 20

De volgende besturen en scholen nemen deel aan het sociaal statuut: Besturen:

gaat om het meten van werkdruk en het waar mogelijk verbeteren van de schoolorganisatie om deze terug te

■ Stichting Petrus Canisius College, katholieke scholengemeenschap voor voortgezet onderwijs te Alkmaar

dringen, om het goed opleiden en begeleiden van nieuwe

■ Stichting Christelijk Voortgezet Onderwijs Alkmaar e.o. te Alkmaar

docenten of om het bieden van een interne opleiding aan

■ IRIS, stichting voor Christelijk Voortgezet Onderwijs Heemstede e.o.

docenten die de ambitie hebben om in het middenma-

■ Stichting Christelijk Voortgezet Onderwijs in het Gooi te Hilversum

nagement een leidinggevende functie te gaan vervullen –

■ Stichting Sint Michaël College te Zaandam

Werkkring geeft al een aantal jaren een herkenbare invulling aan integraal personeelsbeleid.”

Scholen: ■ Petrus Canisius College, Alkmaar

NIET UIT DE LUCHT KOMEN VALLEN

■ CSG Jan Arentsz, Alkmaar

Met vijf scholen is IRIS de grootste deelnemer in het veld

■ Eerste Christelijk Lyceum, Haarlem

van besturen en scholen dat zich aan het sociaal statuut

■ Haemstede Barger, Heemstede

heeft verbonden. Bert Schipper, docent wiskunde aan het

■ Herbert Vissers College, Nieuw-Vennep

Eerste Christelijk Lyceum te Haarlem, is voorzitter van de

■ Kaj Munk College, Hoofddorp

gemeenschappelijke medezeggenschapsraad (GMR) van

■ RK Scholengemeenschap Thamen, Uithoorn

de IRIS- scholen.

■ Comenius College, Hilversum

Het sociaal statuut is voor hem bepaald niet uit de lucht

■ De Savornin Lohman, Hilversum

komen vallen. “Al in het najaar van 2004 is er over gespro-

■ Hilfertsheem-Beatrix, Hilversum

ken. Pas in het najaar van 2006, nadat belangrijke wensen

■ College de OpMaat, Hilversum/Bussum

van medezeggenschapsraden en vakbonden waren gehono-

■ Sint Michaël College, Zaandam

reerd, kwam het tot een akkoord. Er ligt nu een goed stuk, waarin veel aandacht en zorg is voor mobiliteit van mede-

Meer informatie over de inhoud van het sociaal statuut en over de

werkers en waarin de mogelijkheid van detachering goed is

activiteiten van Werkkring is te vinden op www.werkkring.nl.

geregeld. Dit biedt mogelijkheden voor blije mobiliteit, maar dat fenomeen moet nog concreter worden ingevuld.” “Het idee om met een terugkeergarantie eens een tijdje buiten de eigen school te kijken is prima”, vindt Schipper.

“De centrales zijn zich het unieke karakter van dit statuut

“Niet alleen voor docenten, maar zeker ook voor leiding-

zeer wel bewust”, meldt Spaans. “Er is een mijlpaal in de

gevenden als directeuren en afdelingsmanagers.”

samenwerking en gemeenschappelijke verantwoordelijkheid bereikt, en daar is een periode van zorgvuldig onderhandelen aan voorafgegaan, ondersteund door Job Keijser,

Gezamenlijk statuut helpt

advocaat bij de Besturenraad. Nu het committment van de centrales er ligt, is het statuut ook elders toepasbaar. Van

scholen aantrekkelijke

collega-scholen in Alkmaar en omgeving heb ik inmiddels vernomen dat zij belangstelling hebben voor onze aanpak.

werkgevers te zijn

Een bredere verspreiding daarvan is wat mij betreft prima. Ik nodig iedereen graag uit om in de keuken van Werkkring te komen kijken.”

De afspraken over werkgelegenheidsgaranties leven volgens hem op de werkvloer nog niet zo sterk. “De

AANTREKKELIJK WERKGEVERSCHAP

medezeggenschapsraden zijn er wel voortdurend over

Namens de Besturenraad prijst voorzitter Marianne Luyer

geïnformeerd en geconsulteerd, maar discussies daarover

het statuut als een wapen in de strijd tegen het dreigende

spelen zich toch vooral af bij het bovenschools manage-

lerarentekort. Het is natuurlijk niet dé oplossing – daarvoor

ment en bij de GMR. In tijden waarin het goed gaat is dat

is het probleem te complex – maar wel een effectief instru-

ook niet verwonderlijk. Toch vind ik ook in dat opzicht

ment om als scholen aantrekkelijke werkgevers te zijn.

het sociaal statuut van groot belang. Zulke zaken moet je

“Met het statuut in de hand zijn de Werkkringscholen

in goede tijden op orde brengen. Wacht je daarmee tot

extra aantrekkelijk voor werknemers”, aldus Luyer.

zich concrete problemen aandienen, dan wordt het

“Fluctuerende leerlingaantallen zullen er altijd blijven. Met

allemaal een stuk lastiger.”

name beginnende leraren zullen daar de gevolgen van ondervinden. Het gezamenlijk sociaal statuut biedt een

BREDERE VERSPREIDING

baanzekerheid die uniek is in onderwijsland en vergroot de

Het sociaal statuut is een overeenkomst tussen de deel-

wervings- en selectiemogelijkheden. Het verruimt de ont-

nemende schoolbesturen en de centrales voor overheids- en

wikkel- en doorstroommogelijkheden. Opeens kan heel

onderwijspersoneel. Het is voor het eerst dat de vakorgani-

Noord-Holland en het Gooi je werkgebied zijn. Niet alleen

saties hun fiat geven aan zulke afspraken over personeelsbe-

voor starters, maar ook voor personeelsleden die er al een

leid met schoolbesturen die hun zelfstandigheid behouden.

hele onderwijscarrière op hebben zitten.” 21

DE PRAKTIJK

Schoolleiders worden ondernemers “De schoolleider als ondernemer van de toekomst”. Onder dat motto

Ruimtevaartprijs voor Rotterdamse leraar

werken zes schoolbesturen in Gelderland en Overijssel samen met

Aardrijkskundeleraar Angelo de Wit van de Christelijke Scholengemeenschap

Saxion Hogescholen in Deventer aan het kweken van een ondernemende

Calvijn, vestiging Meerpaal in Rotterdam, heeft de ruimtevaartprijs International

instelling bij schoolleiders. Gezamenlijk hebben ze een RAAK-subsidie

Space Camp Award 2007 gewonnen.

(Regionale Aandacht en Actie voor Kenniscirculatie) aangevraagd voor

Samen met twee leerlingen van andere scholen, Maurice Boon uit Bovenkarspel

het project ‘Samen ondernemen in het basisonderwijs’.

en Yvonne du Pon uit Vollenhove, vertegenwoordigde hij Nederland tijdens het

Scholen maken van hun schoolplan een ondernemingsplan, gaan

jaarlijkse International Space Camp in Huntsville (Verenigde Staten), de baker-

inspelen op de markt en zetten hun identiteit in als marketinginstrument,

mat van de Amerikaanse ruimtevaart.

staat onder meer te lezen in het projectvoorstel. De initiatiefnemers zien

De ISC Award is een stimuleringsprijs voor docenten uit alle typen onderwijs die

kansen voor nieuwe producten als buitenschoolse opvang, sport en ICT

zich het afgelopen schooljaar hebben weten te onderscheiden in het educatief

en denken met de komst van de zorgplicht een nieuwe markt te kunnen

promoten van de ruimtevaart in het algemeen en Space Expo in het bijzonder.

aanboren.

De leerlingen maakten vanuit verschillende invalshoeken kennis met de ruimte-

Verder moet samenwerking met ondernemers en zorginstellingen in

vaart.

netwerken het ondernemerschap van de schoolleiders stimuleren. “Een

Aan het ISC doen leerlingen en docenten uit 28 landen mee. De deelnemers

echte professional kijkt over zijn eigen muurtje, zonder de gedachte ‘ja,

doen simulaties met de Space Shuttle en komen alles te weten over het

maar dat kan niet in het basisonderwijs, want wij zijn uniek’”, aldus het

International Space Station. Voor de docenten is er een speciaal educatief pro-

voorstel.

gramma, waarin ze handvaten krijgen om in hun lespraktijk aan de slag te gaan

Een uitvloeisel van de samenwerking is een opdracht van PCBO Voorst

met techniek, natuurkunde, biologie, aardrijkskunde en natuurlijk ruimtevaart.

aan drie groepen studenten van de small-businessopleiding van Saxion Enschede om maatregelen te onderzoeken die kunnen zorgen voor stabi-

De drie groepen kwamen met verschillende aanbevelingen, vooral gericht

Jongeren in de bijstand ‘pimpen’ scholen

op marketing, pr en lobby, die de schooldirecteur goed kan gebruiken

Een team van drie tot zes jongeren met een bijstandsuitkering gaat dit school-

voor haar actieplan.

jaar onder begeleiding klussen bij diverse basisscholen in Arnhem. De OLV van

Voorbeelden zijn het inrichten van een eigen peuterspeelzaal, het her-

Lourdesschool in de wijk Presikhaaf, aangesloten bij de stichting Fluvius, was

haaldelijk positief presenteren van de school bij dorpsactiviteiten en bij

als eerste aan de beurt.

regionale evenementen als scholenmarkten, het betrekken van de lokale

Het project ‘Pimp my school’ is een samenwerking van de gemeente Arnhem,

en regionale politiek bij onder meer de verkeerssituatie rond de school

woningcorporatie Vivare, Presikhaaf Bedrijven en de Arnhemse Uitdaging, een

en van de landelijke politiek bij de problematiek van een kleinere dorps-

initiatief om de leefkwaliteit in de buurten en wijken van de stad te verbeteren.

school, het schoolgebouw meer ‘smoel’ geven en onderzoek doen naar

Het ‘pimpteam’ krijgt de beschikking over een heuse ‘pimpbus’.

de schoolkeuzemotieven van (potentiële) stakeholders.

‘Pimp my school’ wil twee vliegen in een klap slaan: werkloze jongeren werk-

Behalve PCBO Voorst zijn Quo Vadis, Stichting Roos, Stichting Archipel

ervaring laten opdoen en scholen een opfrisbeurt geven. In 2006 nam Vivare

en de bestuurscommissies voor het openbaar primair onderwijs in

het initiatief voor De Aanpakcentrale, waarmee de corporatie organisaties wil

Lochem en Deventer bij de samenwerking betrokken.

ondersteunen bij het opzetten van projecten voor kwetsbare jongeren. Tijdens

lisering of liefst groei van het leerlingenaantal van CBS Ten Holtens Erve.

de presentatie van De Aanpakcentrale deed wethouder Willem Hoeffnagel (Onderwijs en Jeugdbeleid) de suggestie voor Pimp my school. "De Lourdesschool heeft zich voor dit project aangemeld, omdat we wel een aantal klusjes hadden”, zegt directeur Frans Huisman in de nieuwsbrief van

22

een jaar naar nieuwbouw gaat, wordt er niet al te veel geld meer in het gebouw

Studenten VU aan de slag om integratie te bevorderen in Amsterdam

gestoken. Maar het schoolgebouw moet ook niet verwaarloosd worden.

Studenten van de Vrije Universiteit in Amsterdam gaan in Amsterdamse

Daarom zijn we erg blij met genoemd initiatief.”

wijken met veel nieuwe Nederlanders samen met de lokale bevolking

de stichting Fluvius. “Zowel de muur bij de toegang van de kleuterafdeling als de tuin hebben een grote onderhoudsbeurt nodig. Omdat de school over ruim

kleinschalige projecten uitvoeren om integratie te bevorderen. Zij doen dat in het kader van het project VoorUit, een initiatief van W&S Transition-

Juf Esther uit Opperdoes Juf van het Jaar

en Interim-management en de VU.

Docente Esther Hayema van christelijke basisschool De Wegwijzer in het

Wetenschappen van de VU heeft de academische regie en draagt de

Noord-Hollandse Opperdoes (gemeente Medemblik), aangesloten bij de

studenten aan die aan het project meedoen. W&S doet het projectma-

Kopwerk Scholengroep, is bij een verkiezing door de Nationale Kidskrant geko-

nagement en de woningcorporaties de Algemene, het Oosten en Ymere

zen tot de beste juf van het schooljaar 2006-2007.

stellen voor een zacht prijsje woningen beschikbaar.

Volgens haar leerlingen heeft ze een hart van goud, organiseert ze veel voor

De studiebegeleiders van de VU en de projectmanager helpen de stu-

hen en maakt ze grapjes, aldus de website van Kopwerk. Een bijzondere regel

denten met het ontplooien van initiatieven als huiswerkbegeleiding, com-

in haar groep is dat kinderen appeltaart moeten meenemen naar school als ze

puterles, hulp bij het bijhouden van het kasboekje en het opknappen van

met hun stoel wippen. Ook de directeur van juf Esther is vol lof over haar. Ze is

portieken. Ook kunnen de studenten onderzoek doen waar ze studiepun-

een leerkracht zoals een leerkracht hoort te zijn, vindt hij.

ten mee verdienen.

De Nationale Kidskrant, die de verkiezing voor de vierde keer organiseerde,

Ter gelegenheid van het 25-jarig jubileum wil W&S met het project de

koos juf Esther uit 15.000 inzendingen.

opgedane kennis en ervaring met het overbruggen van cultuurverschillen

Een internationele expert leidt het project. De Faculteit der Sociale

maatschappelijk inzetten. "Voor ons is het integreren van culturen en het bouwen van bruggen dagelijks werk”, aldus algemeen directeur Karel D.

Buitenschoolse opvang in kindercaravan

Waagenaar. “Wij hebben dan ook gezocht naar een project waarin we

Sommige scholen en kinderopvangorganisaties zoeken originele oplossingen

juist díe kwaliteiten kunnen inzetten."

om te voldoen aan de verplichting om buitenschoolse opvang te bieden. Zo

René Smit, voorzitter van het college van bestuur van de VU: "VoorUit is

zet kinderopvangorganisatie Partou bij de christelijke Immanuelschool in het

voor ons een project waarin we de kans krijgen om ook in daden bij te

Amsterdamse stadsdeel Geuzenveld-Slotermeer een verrijdbare kindercaravan

dragen aan een beter functionerende samenleving. Bovendien stelt het

in. Die staat op het plein van de school, maar kan in de vakanties naar “andere

ons in staat om van binnenuit te onderzoeken hoe zo'n sociaal innovatie-

uitdagende plekken in de stad” worden gereden.

proces in een wijk in zijn werk gaat. We steken er zelf dus ook nog iets

De kindercaravan met de naam BSO Huckleberry voldoet volgens Partou aan

van op."

de veiligheidseisen voor kinderopvang en is zo ingericht dat de kinderen er bij

VoorUit wil niet alleen bijdragen aan integratie door verschillende bevol-

slecht weer in kunnen spelen, knutselen of relaxen met een boek. “Maar het

kingsgroepen met elkaar in contact te brengen, maar ook de ambitie van

uitgangspunt van de caravan op het speelplein is dat de kinderen na schooltijd

mensen in achterstandswijken prikkelen door hen in aanraking brengen

zoveel mogelijk actief buiten zijn, hun energie kwijt kunnen in het spelen en hun

met de academische wereld.

fantasie prikkelen door het ontdekken van hun omgeving.” De Immanuelschool is aangesloten bij de Amsterdamse Oecumenische Scholengroep (AMOS).

Heeft uw school nieuws voor deze pagina? Stuur uw bericht naar de redactie: [email protected].

23

Staatssecretaris legt mbo liberaal mensbeeld op Staatssecretaris Van Bijsterveldt (Onderwijs) legt mbo-opleidingen dwingend op aan welke eisen de deelnemers op het gebied van burgerschap moeten voldoen. Een slechte zaak, vindt Berend Kamphuis, voorzitter van het college van bestuur van het Alfa-college in Groningen en van de Federatie Christelijk BVe. De invulling van burgerschapsvorming is bij uitstek een taak van de onderwijsinstellingen zelf, betoogt hij. Bovendien ademen de verplichte eisen een te individualistisch Samenstelling: Berend Kamphuis, Fotografie: xxxx mensbeeld dat voorbijgaat aan morele overwegingen en drijfveren. Tekst: Berend Kamphuis, Fotografie: Gijs van Mourik

Net als in het primair en voortgezet onderwijs,

tij een bewijs van goed burgerschap zijn, als

TRAGE VRAGEN

is burgerschapsvorming ook in het mbo ver-

alle stappen, van oriëntatie tot keuze, maar

Om deelnemers te motiveren tot een bezinning

plicht. In het document Leren, Loopbaan en

goed zijn gezet.

op deze ‘trage vragen’ is meer nodig dan het

Burgerschap, dat bedoeld was als advies aan de

voorgeschreven individuele, rationele procédé.

mbo-instellingen, staan de eisen op het gebied

WORTELS VAN HET MENSZIJN

Er is een groep in onze samenleving met een

van onder meer burgerschap opgesomd waar-

En de werknemer in de bouw die meedoet met

nihilistische en afzijdige houding. Die beschikt

aan mbo’ers moeten voldoen.

de frauduleuze praktijken die in delen van die

niet over wat in dit document ten onrechte aan-

Door het document tegen de bedoeling in ver-

sector tot voor kort gebruikelijk waren, vol-

wezig wordt verondersteld: betrokkenheid,

plicht te stellen, dringt de staatssecretaris het

doet aan de eisen die het document aan een

motivatie, bewogenheid. En dat is nu juist het

mbo een tijdgebonden, schraal mensbeeld op.

werknemer in een arbeidsorganisatie stelt. Hij

probleem: in onze cultuur zijn bronnen van

En dat op een terrein waarop bemoeienis van

houdt zich immers aan “algemeen aanvaarde

moraal naar de marge geduwd; ze moeten

de rijksoverheid niet thuishoort. De begelei-

regels en regels die in de branche gebruikelijk

opnieuw ontdekt en gevoed worden. Dat kan de

ding van deelnemers bij hun antwoord op de

zijn”. Er staat weliswaar bij dat de werknemer

overheid niet. Het is een taak van de mbo-

‘trage vragen’ van het menszijn behoren tot de

zijn morele grenzen moet leren aangeven,

instellingen, elk vanuit haar eigen identiteit.

pedagogische opdracht van het onderwijs, die

maar is die eis niet al te gemakkelijk gesteld

elke instelling op haar eigen wijze invult.

aan een individuele werknemer in het licht van

WAARNEEMBAAR GEDRAG

wat bijvoorbeeld in de bouw gebruikelijk was

Een ander probleem van het document Leren,

OPTELSOM VAN VOORKEUREN

of is? De collectiviteit is soms te sterk voor het

Loopbaan en Burgerschap is de taal van de

De overheidseisen op het gebied van burger-

kwetsbare individu.

competenties waarin de burgerschapseisen

schap gaan uit van een opvatting van het ratio-

Ik mis de bezinning op achterliggende vragen.

gegoten zijn. Die schiet op dit gebied tekort.

nele individu als niet meer dan een optelsom

Echte burgerschapsvorming gaat dieper,

Bij competenties gaat het volgens het docu-

van voorkeuren. Op elk beschreven domein –

vraagt naar de wortels van het menszijn: hoe

ment uitsluitend om waarneembaar gedrag.

van politieke participatie tot deelname aan

versta jij je – met jouw gaven, gebreken, drijf-

Burgerschap heeft echter te maken met zaken

sociale verbanden en zorg voor de eigen

veren en persoonlijke geschiedenis – met de

als morele bezinning, leren onderscheiden en

gezondheid – moet de deelnemer hetzelfde

eisen van de tijd? Dit document gaat uit van

motivaties – allemaal essentiële aspecten van

rationele schema doorlopen: oriënteren, infor-

afgeronde, puntgave mensen die alleen maar

vorming die niet zonder meer zijn uit te druk-

matie verzamelen en vergelijken, een mening

hoeven leren kiezen. Maar wat nu als je aan

ken in waarneembaar gedrag.

vormen op basis van eigen overwegingen en

bepaalde eisen van de tijd niet kúnt voldoen?

Hier wreekt zich de te brede toepassing van

voorkeuren, en op grond daarvan kiezen.

En móet je er altijd aan willen voldoen? Ik zou

het begrip competentie. Dat begrip is komen

Er wordt met geen woord gerept over het

het reëler vinden als het document zou uitgaan

overwaaien uit de Angelsaksische wereld en

morele gehalte van overwegingen en het

van mensen met mogelijkheden en talenten,

biedt scholen en werkgevers een praktisch

waarom en waartoe van keuzes. Volgens dit

maar ook met beperkingen, kleerscheuren en

houvast om gewenst gedrag in het beroep te

document zou een stem op de pedofielenpar-

rafelranden. Het is nu veel te keurig.

omschrijven.

24

COLUMN

Marianne Luyer voorzitter Besturenraad

Fotografie: Cats & Withoos

Ouders en besturen: een heel goede combinatie! Als ik de politieke discussies beluister lijkt het

betrokkenheid bij de school, bij voorkeur als

soms alsof ouders en schoolbesturen andere

ouder of verzorgende van een van de leerlingen.

mensen zijn, met andere belangen. Deze tijd vraagt om nieuwe manieren van com-

Voor burgerschapsvorming is de taal van

Voor mij is het ouderschap een logische aan-

municeren, ook tussen ouders en de school.

competenties echter niet geschikt. Dat wordt

leiding geweest voor een bestuursfunctie bij

Ouders zijn klanten, net als de leerlingen. Hoe

duidelijk in bijvoorbeeld de omschrijving van

de school van mijn kind. Zo kun je je als ouder

staat het met de klantenpanels, de tevreden-

goed burgerschap. In de tabel van relevante

direct bemoeien met de gang van zaken op

heidsonderzoeken? Wanneer betrekken we

competenties staan allerlei procedurele eisen

school en zo verantwoordelijkheid dragen.

ouders bij de ontwikkeling van nieuwe ideeën,

wel aangekruist – bijvoorbeeld ‘instructies en

bij innovatie? Ouders bieden een schat aan erva-

procedures opvolgen’ of ‘analyseren’ – maar

De laatste decennia stond in het onderwijsbeleid

competenties als ‘ethisch en integer hande-

van het Rijk decentralisatie van bevoegdheden

len’ of ‘aandacht en begrip tonen’ niet.

centraal. De scholen kregen meer ruimte voor

Scholen: leg een databank aan van kennis en

Blijkbaar doen ethiek of compassie er niet toe

zelfstandig beleid en meer vrijheid in de beste-

deskundigheden van ouders! Net zoals sport-

als je een (politiek) goede burger wilt zijn.

ding van gelden.

verenigingen dat bij de inschrijving van een

Dat getuigt toch – opnieuw – van een schraal en gemankeerd mensbeeld.

ring, betrokkenheid en deskundigheid.

kind aan ouders vragen: wat kunt u, wat wilt u Die grotere vrijheid betekende ook meer ver-

bijdragen aan de club? Laten we dat als school

antwoordelijkheid en risico (met name voor

vragen!

OVERHEID OVERSPEELT HAAR HAND

financiën en personeel). Daarom ontstond een

Dit document met déze betwistbare inhoud –

trend van fusies. Door schaalvergroting versterk

Ouders: vraag uw school om deze acties en

daarover zou vorming nu juist moeten gaan –

je je organisatie en krijg je meer ruimte om te

toon uw betrokkenheid. Geef aan waarvoor u

mág mijns inziens niet voorgeschreven

investeren in goed onderwijs, goede huisvesting

gevraagd kunt worden en/of bij welke onderwer-

worden. De overheid overspeelt hier haar

etcetera. Ouderbesturen werden vervangen door

pen u uw inbreng wilt geven.

hand en verergert zo juist een van de onder-

professionele besturen en raden van toezicht.

liggende problemen in het onderwijs:

Laten we creatief en innovatief met elkaar

Onzekere scholen, onzekere bestuurders en

Het is nog steeds heel goed mogelijk, zelfs

samenwerken in de toekomst! Als besturen en

onzekere docenten wordt opnieuw een tijd-

gewenst, dat ouders betrokken zijn bij de

ouders dat willen, dan kunnen we elkaar toch

gebonden, politieke keuze opgedrongen op

school van hun kinderen, al is dat nu in nieuwe

vinden? Dan is nieuw overheidsingrijpen toch

een domein waar ze nu juist aangesproken

en andere rollen. Ouders zijn heel goed in

helemaal niet nodig?

moeten worden op hun pedagogische

staat om te voldoen aan de eisen die aan een

opdracht, dat wil zeggen: op een eigen ant-

toezichthouder of lid van de oudervereniging

Ik hoop van harte dat de vrijheid van onderwijs,

woord op eeuwige, ‘trage’ vragen.

worden gesteld. Wat mij betreft mag een van de

een groot goed in ons democratische land, kan

eisen aan een toezichthouder zijn: aantoonbare

blijven bestaan!

Berend Kamphuis is voorzitter van het college

Deze column is ook gepubliceerd in de nieuwe brochure van Ouders & Coo’s Oudersacademie.

van bestuur van het Alfa-college in Groningen

Reageren? Mail Marianne Luyer op [email protected]

en voorzitter van de Federatie Christelijk BVe. 25

BESTURENRAAD

Dijksma: geen structurele bekostiging g/hvo Staatssecretaris Dijksma (Onderwijs) legt voor-

huidige 73.000 g/hvo gaan volgen.

Daarnaast heeft de Besturenraad namens de

alsnog de wens van een Kamermeerderheid om

De samenwerkende organisaties voelen zich echter

samenwerkende organisaties onderzoek

godsdienstig en humanistisch vormingsonder-

gesteund door recent onderzoek, waaruit blijkt dat

gedaan naar de leraren g/hvo. Het onderzoek

wijs op openbare scholen (g/hvo) structureel te

een geprofessionaliseerd g/hvo haalbaar en organi-

concentreert zich op de vraag hoe die aankijken

bekostigen, naast zich neer. Dat heeft ze laten

seerbaar is. Zelfs bij de verwachte groei blijft door

tegen de gevolgen van de invoering van de Wet

weten in haar antwoord op schriftelijke vragen

het rijk bekostigd g/hvo een betaalbare post op de

Beroepen in het Onderwijs (BIO) en de moge-

van de Tweede Kamerleden Van Dijk (CDA),

OCW-begroting. Wij vinden rijksbekostiging het logi-

lijke financiering van het beroep. Uit het onder-

Kraneveldt (PvdA) en Slob (ChristenUnie).

sche sluitstuk van het besluit - inmiddels drie jaar

zoek blijkt dat veel leraren het aantal lesuren

Dijksma ziet ook geen ruimte voor nieuw over-

geleden - om g/hvo in de Wet BIO op te nemen en

dat zij verzorgen, willen uitbreiden. Een grote

leg hierover met de samenwerkingscoalitie voor

daarmee het beroep van leraar g/hvo te versterken.

meerderheid is bereid tot bijscholing.

g/hvo op openbare scholen, waarvan de

Het onderzoeksbureau Research voor Beleid heeft

Besturenraad projectvoerder is. Ze vindt het

in opdracht van het ministerie van OCW onderzoek

Beide onderzoeken zijn te downloaden van

bedrag dat met structurele bekostiging van de

gedaan naar het huidig lesaanbod en de verwachte

onze website, www.besturenraad.nl > po >

betreffende lerarensalarissen gemoeid is – naar

vraag naar g/hvo. Momenteel volgen 73 duizend

ontwikkelingen.

schatting 9,6 miljoen euro per jaar – aanzienlijk.

leerlingen dit onderwijs in een of andere vorm. Het

Bovendien wijst ze op het risico dat die kosten

onderzoeksbureau verwacht dat dit aantal bij

Voor meer informatie kunt u terecht bij projectlei-

in de toekomst hoger zullen uitvallen als meer

bekostiging op korte termijn licht zal stijgen richting

der Marcel Bos, e-mail [email protected],

leerlingen in het openbaar onderwijs dan de

de 80 duizend leerlingen.

telefoon 070 348 11 48.

Pleidooi voor discussie over rookvrije school

Winnaar Stimuleringsprijs Christelijk Onderwijs 2007 Dieuwke Wolters uit Westergeest heeft de

argument om het niet met kinderen te behande-

Wij vinden het komende rookverbod in

Stimuleringsprijs Christelijk Onderwijs 2007 van

len. "Het is een apocalyptisch boek.

horeca en discotheken een mooie gelegen-

de Besturenraad en de UnieNzv gewonnen. Ze

Leerkrachten kunnen zelf kiezen op welke

heid voor onderwijsinstellingen om na te

kreeg deze prijs voor haar vertaling voor kinde-

manier ze het willen behandelen. Je kunt met

denken over de mogelijkheid om de school

ren van het Bijbelboek Openbaring en een bij-

kinderen best praten over wat er volgens de

rookvrij te maken. We willen hierover graag

behorende lessenserie. De prijs bestaat uit een

Bijbel staat te gebeuren. Als je maar benadrukt

in gesprek met de schooldirecties.

oorkonde en een bedrag van 750 euro. De les-

dat ze niet bang hoeven te zijn." Ze maakte zelf

sen, die ze heeft uitgeprobeerd in groep 6 van

de illustraties bij de verhalen.

Het rookverbod in horeca en discotheken

basisschool De Bron in Damwoude, bleken de

gaat op 1 juli 2008 in. "Een mooi moment.

interesse van de kinderen voor het geloof

Voor meer informatie kunt u terecht bij Swier

Dat maakt het voor leerlingen gemakkelijker

opnieuw te wekken. Wolters studeerde aan de

Frouws, telefoon 070 348 11 48, e-mail

te accepteren als hun school rookvrij zou

pabo van de Christelijke Hogeschool Nederland.

[email protected]. De winnende scriptie

worden", aldus Grada Huis, woordvoerder

Dat er onder christenen veel discussie is over de

is te downloaden van onze website,

van de Besturenraad. Een aantal andere

uitleg van het boek, is volgens Wolters geen

www.besturenraad.nl > ho > dossiers > DCBO.

onderwijsorganisaties en oudervereniging NKO steunen het voorstel.

Aanleiding is een onderzoek naar rookgedrag onder jongeren. Daaruit bleek onlangs

Gedragscode advocaten en juridische adviseurs Besturenraad

dat ruim 40 procent van alle kinderen van

26

11 tot en met 18 wel eens rookt. De meeste

Elk jaar behandelen onze juristen voor onze

gedragscode voor onze advocaten en juridische

ondervraagden gaven aan op het school-

leden een groot aantal dossiers. Soms is daarbij

adviseurs opgesteld. Daarin staat ook hoe we

plein een sigaret op te mogen steken. Huis

sprake van conflicterende belangen.

omgaan met de geheimhoudingsplicht en de

vindt dat scholen zich hiervan weer bewust

Bijvoorbeeld als een schoolbestuur ons

informatieverstrekking aan publiciteitsmedia.

moeten worden. "Scholen hebben ook een

benadert voor juridische ondersteuning bij een

opvoedkundige taak. Bovendien wordt de

arbeidsconflict met een schoolleider en wij voor

U vindt de gedragscode op onze website,

eerste sigaret door kinderen vaak op het

die schoolleider ook met een opdracht bezig

www.besturenraad.nl > po/vo/bve/ho >

schoolplein gerookt."

zijn. Om dat te voorkomen, hebben we een

ontwikkelingen.

Veranderingen toezicht Onderwijsinspectie Met ingang van het schooljaar 2007-2008 vinden er belangrijke veranderingen plaats in het toezicht van de Inspectie van het Onderwijs. De Besturenraad heeft er geen problemen mee dat niet langer de directies maar de besturen het directe aanspreekpunt zijn, en dat de inspectie risicoprofielen van scholen gaat opstellen en daar de zwaarte van het toezicht van laat afhangen. We hebben wel moeite met het voornemen van de inspectie om ook de governancestructuur en de kwaliteit van het bestuur standaard aan een toetsing te onderwerpen. We vinden het niet aan de inspectie om te interveniëren in de manier waarop private rechtspersonen intern functioneren. De inspectie is er voor de onderwijskwaliteit en brengt daarover verslag uit aan het bestuur. De inspectie dient volgens ons niet standaard het bestuur op de snijtafel te leggen.

Winnaars wedstrijd Veilige School

De inspectie gaat krachtiger interveniëren als een school in gebreke blijft en deze interventies bespreken met het bestuur. Dat vinden we een goede

Eerder dit jaar schreven we met Fortis en Marsh een wedstrijd Veilige

zaak: scholen ontvangen immers publieke middelen voor publieke taken.

School uit. Het doel was leerlingen bewust te maken van veilige en

Zij vervullen die maatschappelijke opdracht op een geheel unieke en eigen

onveilige plekken in de school. Met zelfontworpen deurhangers konden

wijze, waardoor er verscheidenheid is en voor ouders iets te kiezen valt,

ze anderen daarop attenderen. We hebben ruim 200 inzendingen ont-

ook op het gebied van identiteit. Publieke waardering bij monde van de

vangen. Marianne Luyer, voorzitter Besturenraad, maakte deel uit van

inspecteur is, naast de tevredenheid van ouders, leerlingen (vo) en per-

de jury. De tien prijswinnaars ontvangen allen 1000 euro. Roosmarijn

soneel, een belangrijke informatiebron voor het bestuur als het gaat om

Baksteen van de School met de Bijbel in Oene ontwierp de mooiste

onderwijskwaliteit. Als u vragen hebt of wilt reageren, dan kunt u terecht bij

deurhanger.

Harm Klifman, telefoon: 070 348 11 48, [email protected].

Scholen die via de Besturenraad verzekerd zijn voor aansprakelijkheid, konden meedingen naar de prijs. De inzendingen werden beoordeeld door de jury die naast Marianne Luyer bestond uit Jolanda Sinkgraven (vertegenwoordiger van Marsh) en Ron van Zuilichem (vertegenwoordiger van Fortis). De prijzen van 1000 euro zijn gegaan naar: School met de Bijbel, Oene; CBS Rehoboth, Moerkapelle; Christelijk College De Populier, Den Haag; Emmaschool, Rotterdam; School met de Bijbel Het Fundament, Nieuwland; PCB De Vlaswiek, Houten; De Wingerd, Damwoude; CBS De Goede Herder, Wapenveld; CBS Het Kompas, Vuren; CBS De Wiekslag, Bleiswijk. Fotografie: Hans van de Vlekkert

Nieuwe adviseurs

Manifest Versterking ouderbetrokkenheid op school

Per 1 september zijn bij de Besturenraad twee nieuwe adviseurs op het

Wij willen scholen stimuleren om een duidelijke visie te ontwikkelen op

gebied van identiteit aan de slag gegaan. Elza Kuyk, voorheen senior pro-

de positie van ouders in de schoolgemeenschap. We hebben daarom

jectmedewerker voor kerk en onderwijs bij de Protestantse Kerk in

met andere onderwijsorganisaties een manifest opgesteld dat we

Nederland, gaat zich onder meer bezighouden met godsdienstig en huma-

hebben aangeboden aan de staatssecretarissen van Onderwijs.

nistisch vormingsonderwijs op openbare scholen en het Diploma Christelijk

Bepalend voor het realiseren van werkelijke ouderbetrokkenheid is de

Basisonderwijs. Taco Visser gaat werken aan het regiecentrum godsdienst

grondhouding van ouders, onderwijspersoneel en schoolbesturen.

als examenvak in het voortgezet onderwijs dat de Besturenraad met andere

De bestaande wet- en regelgeving geeft scholen voldoende ruimte om

organisaties van bestuur en management heeft opgericht. Taco is naast zijn

een grotere ouderbetrokkenheid vorm te geven.

werk bij de Besturenraad docent Levensbeschouwelijke Vorming aan het Groene Hart Lyceum te Alphen aan den Rijn en voorzitter van de Vereniging

U vindt het manifest op onze website, www.besturenraad.nl > po/vo >

van Docenten Levensbeschouwing (VDL).

ontwikkelingen.

27

PRODUCTEN & DIENSTEN

Informatiemarkt Meervoudige Publieke Verantwoording Op 26 september 2007 organiseren de Inspectie

fessionele manier te beoordelen? Kunt u zicht-

gaat in gesprek met collega’s, de staatssecreta-

van het Onderwijs, het Ministerie van OCW, de

baar maken welke resultaten u met publieke

ris, de inspectie en governance-experts. U krijgt

projectgroep Q*Primair, Capgemini, de

middelen bereikt hebt? Hoe bereikt u een meer

praktische informatie van collega’s, ervaart de

Hogeschool Arnhem/Nijmegen en het PO

productieve relatie met de inspectie?

keuzes die ten grondslag liggen aan

Platform Kwaliteit en Innovatie in Nijmegen een

Al deze vragen kwamen aan de orde bij een tien-

Meervoudige Publieke Verantwoording en verkent

informatiemarkt over Meervoudige Publieke

tal besturen en scholen in het project

met governance-experts de mogelijkheden voor

Verantwoording. De Besturenraad is een van de

Meervoudige Publieke Verantwoording. Deze

uw school en bestuur.

dragende organisaties van Q*Primair en het PO

organisaties hebben hun ramen wijd open gezet.

De bijeenkomst is bestemd voor directies in het

Platform Kwaliteit en Innovatie.

Welbewust spiegelen zij hun handelen als maat-

primair onderwijs, bestuurders en leden raad van

schappelijke onderneming aan hun omgeving. In

toezicht.

De maatschappelijke vervlechting van scholen

dit project is een aantal instrumenten ontwikkeld

wordt groter. De samenleving stelt steeds indrin-

die u kunnen ondersteunen bij het vormgeven

Meer informatie vindt u op www.mpv.kennisnet.nl.

gender vragen aan scholen. Hoe gaat u de ver-

van uw verantwoordingsdialoog.

Voor vragen kunt u contact opnemen met Anne

antwoordingsdialoog aan met uw omgeving? Wilt

Tijdens de informatiemarkt kunt u kennis nemen

van Gerven, telefoon 06 29 54 18 20 of Janny

u eraan werken om uw eigen school op een pro-

van de opbrengsten van het pilotproject MPV. U

Wolters, telefoon 06 51 02 70 81.

Congres Medezeggenschap op niveau

Bijeenkomst voor deelnemers aan PO/VO-spiegel

Op 28 november 2007 organiseert de projectgroep WMS, waarin de Besturenraad participeert, in De Reehorst te Ede een landelijke studiecon-

Op woensdagmiddag 3 oktober 2007 organiseert de Besturenraad een

ferentie voor bestuur, management en leden van de medezeggenschaps-

bijeenkomst voor deelnemers aan de PO- en VO-spiegel. De makers van

raden. De onderwijsorganisaties verzorgen een groot aantal inleidingen en

de PO- en VO-spiegel (Digidoc en Besturenraad) blikken met met deel-

workshops gericht op iedereen die bij de medezeggenschap betrokken is.

nemende scholen terug en kijken vooruit.

Het programma is nog in ontwikkeling, maar inschrijven is al mogelijk.

We gaan in op de ervaringen tot nu toe, aanpassingen en vernieuwingen

In september volgt het definitieve programma en kunt u opgeven welke

in de enquêtes en mogelijkheden voor rapportage en analyse, en de

inleidingen en workshops u wilt volgen.

presentatie van de eerste landelijke benchmarks (po en vo). De bijeenkomst vindt plaats bij de Besturenraad in Voorburg van

Meer informatie op www.infowms.nl, inschrijven via

13.30 tot 16.30 uur.

www.deelnameregistratie.nl. Voor meer informatie en aanmelding kunt u terecht bij Suzanne Jansen, telefoon 070 348 11 48, e-mail [email protected].

Uw gegevens Om onze leden goed van dienst te zijn, is het van groot belang dat wij over de juiste gegevens beschikken. Half juni hebben wij aan alle aangesloten besturen en scholen in het noorden en midden van het land de

Digitaal aanvragen bovenwettelijke uitkering

gegevens voorgelegd zoals die in ons centrale ledenbestand zijn opgenomen. De besturen en scholen in het zuiden van het land ontvingen de

Werknemers die ontslagen worden of van wie het contract (deels)

gegevens eind augustus.

eindigt, kunnen voortaan hun bovenwettelijke uitkering aanvragen via

Inmiddels hebben velen van u het formulier teruggestuurd, waarvoor

www.bovenwettelijkeww.nl. Snel, eenvoudig en veilig. Loyalis voert de

wij u hartelijk danken. Graag roepen wij de scholen en besturen die

bovenwettelijke werkloosheidsregeling uit. De wettelijke WW-uitkering

nog niet gereageerd hebben, op om het formulier zo spoedig mogelijk

moeten werknemers via het centrum voor Werk en Inkomen aanvragen

terug te sturen.

bij Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen.

Met vragen kunt u terecht bij Cora Tuitel of Jaap van der Toorn,

Met vragen kunt u terecht bij onze juridische helpdesk,

telefoon 070 348 11 48, e-mail [email protected] of

telefoon 070 348 12 80, e-mail [email protected].

[email protected].

28

Discussiebijeenkomsten koers caoonderhandelingen primair onderwijs

Jaarlijkse identiteitsbijeenkomst Besturenraad

Wat moet de koers zijn van de WvPO bij de komende cao-onderhande-

Het thema van de jaarlijkse identiteitsbijeenkomst van de Besturenraad

lingen? Daarover kunt u als schoolbestuur meedenken. In het najaar

is in 2007: de leraar als drager van de identiteit. Het gaat daarbij om de

van 2007 vinden hiervoor discussiebijeenkomsten plaats. Een concept-

pedagogische, didactische en levensbeschouwelijke identiteit.

arbeidsvoorwaardennota vormt het uitgangspunt. De nota is geschreven

Het wordt een gevarieerd programma met verschillende invalshoeken,

door het projectbureau van de WvPO en de arbeidsvoorwaarden-

probleemstellingen en oplossingsrichtingen. Er is volop gelegenheid

commissie van de WvPO. Deze bestaat uit een representatieve groep

voor (onderlinge) reflectie. De bijeenkomst is bestemd voor leden van

vertegenwoordigers van alle po-besturen in ons land. Na verwerking

colleges van bestuur en raden van toezicht in mbo, hbo en wo.

van de resultaten van de bijeenkomsten wordt de nota definitief vast-

Na de zomervakantie ontvangt u een uitnodiging met een uitgewerkt

gesteld.

programma. De bijeenkomst vindt plaats op 30 oktober 2007, van 15.00 tot 20.00 uur op een nader te bepalen locatie.

U vindt het concept op onze website, www.besturenraad.nl > po > ontwikkelingen. Na de zomervakantie ontvangen schoolbesturen in

Met vragen kunt u terecht bij Swier Frouws, 070 348 11 48,

het primair onderwijs een uitnodiging van de WvPO voor de discussie-

[email protected].

bijeenkomsten.

Tripkit: voor inspiratie en ontmoeting De Tripkit is een koffer vol werkvormen en materia-

geschikt voor studie- en bezinningsdagen. Het is

begeleider met uitvoerige beschrijvingen van de

len die mensen op weg helpt met het praten over

een handig instrument om als team, school of

werkvormen. Alle werkvormen nodigen uit tot

inspiratie, waarden, ervaringen en zingeving. Het

bestuur tot een goed en prettig gesprek te

dialoog, tot ontmoeten en reflectie op eigen

is een inspirerende ontdekkingsreis waardoor je

komen over de waarden die je in de omgang met

waarden en handelen.

jezelf op een speelse manier beter leert kennen, in

elkaar wilt laten zien.

Op 30 oktober 2007 organiseert de Vliet

ontmoeting met anderen. Als gevolg van het grote

Met de Tripkit ga je als collega's als het ware

Academie voor directeuren en teamcoördinato-

succes is de Tripkit uitverkocht. Bij voldoende

samen op reis en vertel je elkaar waar je voor

ren in het primair en voortgezet onderwijs de

belangstelling worden nieuwe exemplaren

staat en gaat. Reizen is delen van ervaringen, bij-

cursus Werken met de Tripkit.

gemaakt. U kunt uw interesse kenbaar maken

stellen van beelden en verwachtingen, geïnspi-

via het bestelformulier op www.besturenraad.nl >

reerd raken en vernieuwing zoeken. De Tripkit

Meer informatie vindt u op de website van de Vliet

bve > producten bestellen.

bevat vragenkaarten, een fotospel, een waarden-

Academie, www.vlietacademie.nl. Ook kunt u

De Tripkit, ontwikkeld door ViaDia training en

en normenspel, stellingen, opdrachten, hand-

terecht bij Anja van Andel, telefoon 070 348 11 48,

coaching en de Federatie Christelijk Bve, is

outs en een map met informatie voor de

e-mail [email protected].

Narthex over inspiratie voor een nieuwe tijd

Thema september Schooldirecties en besturen die zich daarop

Met het thema ‘Opgeladen. Inspiratie voor een nieuwe tijd’

hebben geabonneerd, krijgen maandelijks

biedt de nieuwe Narthex de lezers aanknopingspunten om

Thema bij SBM. Het onderwerp van Thema

zich op te laden voor het nieuwe schooljaar. Ze kunnen zich

september voor het primair en voortgezet

laten inspireren door verhalen waarmee een aantal Narthex-

onderwijs is ‘Het gelijkheidsbeginsel in het

redacteuren zich vaak zeer persoonlijk oplaadt.

onderwijsbestel’.

Narthex is een tijdschrift voor levensbeschouwing en educatie voor het voortgezet onderwijs dat de Besturenraad

Voor abonnementen, bestellingen of informa-

samen met de Bond KBVO en de KVSC maakt. Het ver-

tie over nog verkrijgbare Thema’s: telefoon

schijnt zesmaal per jaar. Voor een proefexemplaar, bestel-

070 348 11 48, e-mail [email protected].

ling of abonnement kunt u contact opnemen met uitgeverij

Of kijk op www.besturenraad.nl >

DAMON, telefoon 0495 499 319, e-mail [email protected].

Besturenraad > Thema.

29

PRODUCTEN & DIENSTEN

Leergang Leiderschap directieleden primair onderwijs U herkent het ongetwijfeld: op sommige momenten daalt uw voldoening in uw

Sector: po

werk. Uw energie, inspiratie en creativiteit verdwijnen en uw effectiviteit als

Doelgroep: directieleden, werkend onder bovenschools management of

leider neemt af. De uitdaging is om dit soort momenten op tijd te onderken-

een bestuur

nen en verantwoordelijkheid te nemen. Word u bewust van dat wat u inves-

Wanneer: 9 oktober, 6 november; 2008: 15 januari, 5 februari, 11 maart,

teert in uw leiderschap en de gedrags- en denkpatronen die daarbij horen.

14 en 15 april (tweedaagse), 13 mei

De leergang Leiderschap directieleden primair onderwijs is erop ingericht

Studielast: 6 ECTS/168 sbu (ook bruikbaar voor behoud van uw

om uw leiderschap een nieuwe impuls te geven. In deze leergang gaat het

RDO-registratie)

om nieuwe kennis opdoen, zelfreflecteren, communiceren, kortom: de ontwikkeling van uw leidinggevende kwaliteiten. Binnen de modules heeft u de

Voor inhoudelijke informatie kunt u terecht bij Ouko Beuving,

ruimte om te werken aan uw eigen leervragen. Wilt u werken aan de verta-

e-mail [email protected], telefoon 070 348 11 48.

ling van strategisch beleid en persoonlijk leiderschap naar de dagelijkse

Aanmelden kan via de website, www.vlietacademie.nl, of telefonisch

praktijk van uw school? Dan is deze leergang geknipt voor u.

via 070 348 11 48.

Cursus Financieel management PO Het strategisch beleidsplan en de schoolplannen vertalen naar euro’s - daar-

Sector: po

voor maakt u gebruik van Planning en Control. En u mag daarin best uw

Doelgroep: bovenschools management, directeuren en adjunct-directeuren

dromen en wensen formuleren. Wat wilt u bereiken? In deze cursus leert u in

Wanneer: 21 november 2007 of 18 februari 2008

een dag de hoofdlijnen van Planning en Control. U leert doelen te stellen en

Tijd: 10.00-16.00 uur, inclusief lunch

concreet te maken wat u ervoor nodig hebt om die doelen te bereiken. Denk

Docenten: Jan Langelaar en Genno Wolthers

bijvoorbeeld aan menskracht, materiaal, scholing. In de cursus werken we ook aan het definiëren van kengetallen om de voort-

Voor inhoudelijke informatie kunt u terecht bij Jan Langelaar,

gang te monitoren. We bepalen welke onderdelen van het proces u beter

[email protected].

zelf kunt uitvoeren, en wat uitbesteed moet worden. Dit alles aan de hand

Aanmelden kan via de website, www.vlietacademie.nl, of telefonisch

van een voorbeeld uit de praktijk, zodat er een herkenbare situatie ontstaat.

via 070 348 11 48.

Cursus Met overtuigingskracht omgaan met de media Mediavoorlichter van de Besturenraad Grada Huis en mediaspecialist en

Sector: po vo bve hbo wo

oud-journalist Jelle Koolstra van de NCRV bieden u een mediatraining,

Doelgroep: leden raden van toezicht, bestuurders, managers, persvoorlich-

geheel op het onderwijs toegesneden. Het kan u immers zomaar overko-

ters; de groep bestaat uit ca. 10 deelnemers

men: de media op de stoep, compleet met camera voor een rechtstreekse

Wanneer: Eerste deel training: 2 oktober

uitzending.

Tweede deel training: 9 oktober

De relatie met de media wordt steeds belangrijker, en niet alleen als er een calamiteit aan de orde is. Op het moment dat u onverwacht de media op de

Voor inhoudelijke informatie kunt u terecht bij Grada Huis,

stoep hebt staan, komt de opgedane kennis u goed van pas.

e-mail [email protected], telefoon 070 348 11 48.

In deze cursus vergroot u uw kennis en vaardigheden, door stevige training,

Aanmelden kan via de website, www.vlietacademie.nl, of telefonisch

gecombineerd met kennis, inhoud en tips. Wij trainen u voor de schrijvende

via 070 348 11 48.

pers en voor een televisie-interview. De mediatraining wordt gegeven in de studio van de NCRV in Hilversum, inclusief een bezoekje aan de NCRV studio’s. Geef van tevoren gerust uw wensen door! De training beslaat twee dagen. De eerste dag leren wij u de kneepjes van het vak, worden de interviews opgenomen, getraind en geoefend, de tweede dag worden de opnames besproken en worden adviezen gegeven.

30

AGENDA BIJEENKOMSTEN BESTURENRAAD SEPTEMBER - OKTOBER 2007 DATUM

ACTIVITEIT

DOELGROEP

PLAATS

CONTACTPERSOON

18-09-07

NETWERK BOVENSCHOOLS MANAGERS MIDDEN-/ZUID-GELDERLAND

PO

VOORST

C. RHEBERGEN

18-09-07

NETWERK BOMA'S

PO

HARDENBERG

W. VAN BEEK

18-09-07

NETWERK KLEINE BESTUREN OVERIJSSEL

PO

BEEZERVELD

W. VAN BEEK

24-09-07

NETWERK KLEINE BESTUREN ZUID HOLLAND

PO

WISSELEND

O. BEUVING

25-09-07

NETWERK KLEINE BESTUURLIJKE SCHAAL UTRECHT/GELDERLAND/FLEVOLAND

PO

OLDEBROEK

C. RHEBERGEN

25-09-07

BOVENSCHOOLS NETWERK ZUID-HOLLAND

PO

WISSELEND

O. BEUVING

25-09-07

NETWERK BOMA'S

PO

NIJVERDAL

W. VAN BEEK

27-09-07

NETWERK BOVENSCHOOLS MANAGERS UTRECHT

PO

KOCKENGEN

C. RHEBERGEN

02-10-07

NETWERK BOVENSCHOOLS MANAGERS N-GELDERLAND/FLEVOLAND

PO

URK

C. RHEBERGEN

03-10-07

BIJEENKOMST PO/VO-SPIEGEL

PO/VO

VOORBURG

S. JANSEN

04-10-07

EXPERTMEETING

HBO EN WO

LEEUWARDEN

M.L. BOS

30-10-07

JAARLIJKSE IDENTITEITSCONFERENTIE

CVB'S EN RVT'S MBO, HO, WO

VOORBURG

S. FROUWS

MEER INFORMATIE? BEL MET 070 348 11 48.

SERVICE POSTADRES

BESTELLINGEN

HELPDESK

Postbus 907, 2270 AX Voorburg

telefoon: 070 348 11 48 fax: 070 382 12 01 e-mail [email protected] www.besturenraad.nl > po/vo/bve/ho > producten bestellen

telefoon: 070 348 12 80 ma t/m vrij: 9.00 – 17.00 uur e-mail: [email protected]

BEZOEKADRES

Oosteinde 114, Voorburg telefoon: 070 348 11 48 fax: 070 382 12 01 www.besturenraad.nl

VLIET ACADEMIE

telefoon: 070 348 11 81 e-mail: [email protected]

RELATIEMANAGERS PO Scholen in het primair onderwijs kunnen voor informatie terecht bij de adviseur in hun eigen regio. CENTRAAL SECRETARIAAT,

REGIO ZUID-HOLLAND ZUID/OOST, ZEELAND,

REGIO NOORD-HOLLAND, ZUID-HOLLAND WEST/MIDDEN

telefoon: 070 348 12 53 e-mail: [email protected]

NOORD-BRABANT,LIMBURG

Ouko Beuving telefoon: 023 557 79 23 fax: 023 557 79 24 e-mail: [email protected]

Hans Bruggeman telefoon: 078 654 00 25 fax: 078 654 00 26 e-mail: [email protected]

RELATIEMANAGERS VO, BVE EN HO Scholen in het voortgezet onderwijs kunnen voor informatie contact opnemen met onze adviseurs. VO:

BVE/HBO/WO:

HBO/WO:

Kees Jansen, e-mail: [email protected] Harm Jan Luth, e-mail: [email protected]

Marianne Beelaerts, e-mail: [email protected] Swier Frouws, e-mail: [email protected]

Marcel Bos, e-mail: [email protected]

SBM DIGITAAL

DIGITALE NIEUWSBRIEF

PRODUCTEN EN DIENSTEN

De artikelen van SBM kunt u als pdf-bestand downloaden van onze site. Maakt u gebruik van onze teksten, wilt u daarbij dan de bron vermelden?

Wekelijks verschijnt onze digitale Nieuwsbrief met het laatste nieuws uit het onderwijsveld en uit onze organisatie. Via onze homepage kan iedereen zich gratis voor deze nieuwsbrief opgeven.

Op onze website treft u steeds de meest actuele gegevens over onze producten, cursussen en diensten. Bovendien vindt u bij ‘producten downloaden’ handige modellen op alle beleidsterreinen.

Onze juristen zijn van vele markten thuis JURIDISCHE DIENSTVERLENING VAN DE BESTURENRAAD

Zeker van uw zaak

Met eigen advocaten in dienst bestrijkt de juridische dienstverlening van de Besturenraad vele terreinen van het recht waarmee u in aanraking kunt komen. Meer dan u misschien denkt. Heeft u bijvoorbeeld een conflict over contracten, of loopt er een hoger beroep in een pensioenkwestie, ook dan zijn onze advocaten u professioneel van dienst. Tegen het gunstige ledentarief dat u van ons gewend bent. U KUNT ONZE JURIDISCH ADVISEURS BEREIKEN VIA TELEFOONNUMMER 070 348 11 48 OF PER E-MAIL, [email protected].