Saxion en Ondernemers Student OF Ondernemer?? Student EN Ondernemer!! Longitudinaal onderzoek ondernemerschap studenten Saxion

Saxion en Ondernemers 2014-2015 Student OF Ondernemer?? Student EN Ondernemer!! Longitudinaal onderzoek ondernemerschap studenten Saxion 2009-2014

Colofon

Datum Referentie

4 maart 2015 ewi03

Status

Definitief

Auteur

Dr. Erik Wierstra, MSc Salam Adel Al-Gaim M

© Saxion. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Datum Naam rapport Pagina

4 maart 2015 Saxion en Ondernemers 2014 3

Inhoudsopgave 1 Inleiding

4

2 Onderzoeksmethode

7

3 Resultaten Saxion

8

4 Resultaten per Academie

10

5 Conclusies en reflectie

12

Referenties

14

Saxion en Ondernemers 2014 Pagina

4

1 Inleiding Ondernemingen die zijn gestart door studenten en alumni van hogescholen en universiteiten, zoals Saxion, hebben een belangrijke economische waarde. Ondernemerschap is van groot belang voor de groei, innovatiteit en weerbaarheid van de regionale economie (Van der Meer, 2007; Van der Veen et al., 2006). Naast het directe belang voor de economie leveren nieuwe bedrijven vanuit kennisinstellingen, zoals Saxion, ook een positieve bijdrage aan kennistransfer en aan de kwaliteit van het onderwijs (Groen & van der Sijde, 2004). Dit zijn redenen voor Saxion om ondernemerschap tot één van de speerpunten van het beleid te maken (Saxion, 2008, 2012). Saxion is een hogeschool gevestigd in Enschede, Deventer en Apeldoorn met meer dan 27.000 studenten verdeeld over 11 academies. Saxion wil graag de ondernemendheid van haar studenten stimuleren. In de toekomstvisie 2020 wil Saxion dat ondernemerschap in elke opleiding tot uitdrukking komt (Saxion, 2010). Ondernemerschap, creativiteit en innovatie zullen in alle activiteiten van Saxion terugkomen. Om deze ambitie te realiseren wordt er veel aandacht besteed aan ondernemerschapsonderwijs en de ondersteuning van (startende) ondernemers. Binnen Saxion richt het Centrum voor Ondernemerschap (SCvO) zich specifiek op (startend) ondernemerschap. Het SCvO houdt zich bezig met het stimuleren en ondersteunen van ondernemerschap onder studenten. Het SCvO verzorgt het hele traject van bewustwording tot feitelijke actie. Dit wordt gedaan door middel van activiteiten op het gebied van onderwijs, advisering en onderzoek. Het SCvO is een centraal aanspreekpunt voor alle studenten die het ondernemerschap aanspreekt en ondernemend willen zijn. Studenten die rondlopen met ideeën voor een eigen onderneming kunnen bij dit centrum terecht voor begeleiding en advies. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om ondernemerschapscompetities als Summer School Ondernemerschap (www.saxion.nl/summerschool, site 2014) en EW/Saxion Ondernemers Award (www.saxion.nl/ondernemersaward, site 2014). De Summer School is ontstaan vanuit een initiatief van de ABN AMRO. Landelijk werd bij zo’n tien hogescholen / universiteiten in dezelfde week deze competitie gehouden. Een zomerweek afwisselend met lezingen, cursussen maar vooral eigen tijd om – onder begeleiding van business developers - te werken aan een realistisch en schaalbaar business model. Per locatie werd op de donderdag een winnaar bekend gemaakt en de vrijdag was de landelijke finale bij het hoofkantoor van de ABN AMRO in Amsterdam. Enige jaren geleden heeft ABN AMRO besloten om de focus te verleggen van het hoger onderwijs naar primair en voortgezet onderwijs. Echter, vanwege het belang dat Saxion aan ondernemerschap toekent is besloten om deze competitie bij Saxion voort te zetten. Een winnaar vanuit Saxion is bijvoorbeeld Rob ten Hove met zijn succesvolle Nationaal Forensisch Onderzoeksbureau (www.forensischonderzoeksbureau.nl); gestart in 2009 toen hij 20 jaar was.


5

De EW/Saxion Ondernemersaward is enige jaren geleden ontstaan in een samenwerking met Saxion-alumnus Eric Wentink. Hij is 25 jaar geleden gestart met EW Facility Services (www.ew.nl) dat zich in de loop van de jaren heeft ontwikkeld tot full service facilitaire dienstverlening. Eric Wentink riep de EW/Saxion Ondernemers Award in het leven om ondernemerschap onder studenten te stimuleren en te belonen. EW Facility Services is ook de hoofdsponsor van deze competitie. “Want ondernemerschap biedt toekomstperspectief, voor de student zelf en voor de economie” aldus Eric Wentink (www.ew.nl/over-ons/ewsaxion-award). In een periode van twee maanden doen deelnemers mee aan zes workshops. Op basis van eerste resultaten worden vervolgens 15 a 20 deelnemers geselecteerd om door te gaan naar de volgende ronde: een tweedaagse bootcamp waar de deelnemers individuele feedback krijgen van de jury en vervolgens het business concept gaan aanscherpen. Na een volgende inlevermoment wordt door de jury een groep van vijf finalisten gekozen. Na circa twee weken van verdere ontwikkeling van het business model gaan deze finalisten hun plan inleveren én presenteren aan de jury. Op een feestelijke bijeenkomst wordt vervolgens de winnaar bekend gemaakt. Naast een geldbedrag van 5.000 euro krijgt de winnaar ook een jaar begeleiding vanuit EW Facility Services om het bedrijf van de winnaar uit te bouwen. Een winnaar van deze competitie is bijvoorbeeld OpWoCo (www.opwoco.de), specialist op het gebied van mobiele software-oplossingen en apps voor smartphones en tablets. Een andere activiteit van het SCvO is de organisatie van de Route Suc6-lezingen (www.routesuc6.nl). Veelal zijn de sprekers Saxion-alumni die succesvol ondernemer zijn geworden. Een voorbeeld is Marco Aarnink die als student Small Business & Retailmanagement in 2005 startte met zijn bedrijfje Drukwerkdeal. Het bedrijf is sterk gegroeid van 2 personen in 2005 naar zo’n 175 in 2014. Van prijsvechter op gebied van gestan daardiseerd drukwerk naar een van de grootste grootformaatprintbedrijven met hoge kwaliteit. Het leverde plaatsen op in Sprout Challengers en Deloitte Fast 50. In 2014 heeft Marco Aarnink (tot dan toe 100% eigenaar) dit bedrijf verkocht voor meer dan 20 miljoen euro aan het wereldwijd grootste bedrijf in deze branche, Vista Print. Tot slot hebben we mogelijkheden gecreëerd voor een zinvolle combinatie van ondernemen en afstuderen, via ons Saxion Start Up Center (www.saxion.nl/startupcenter), waar we jaarlijks ca 60 afstudeerders faciliteren en begeleiden bij de combinatie afstuderen / ondernemen. Dat studenten met een klein bedrijfje kunnen uitgroeien tot een succesvol bedrijf staat hiermee buiten kijf. Om inzicht te krijgen in de interesse in ondernemerschap onder studenten voert het lectoraat KennisInnovatief Ondernemerschap sinds studiejaar 20072008 onderzoek uit onder haar studentenpopulatie (Van den Berg et al. , 2008). Het eerste onderzoek is uitgevoerd met een papieren vragenlijst en een geselecteerde groep studenten. Echter, sinds 2009 zijn de jaarlijkse onderzoeken uitgevoerd door middel van digitale bevraging via Studielink waarbij de gehele studentenpopulatie is betrokken. Omdat de methode van dataverzameling en de respons van studiejaar 2009-2010 (Wierstra et al., 2009), 2010-2011 (Van Dijken et al., 2011), 2011-2012, 2012-2013 (Van der Meer et al., 2013) en 2013-2014 (Al-Gaim et al., 2014) gelijk zijn en de resultaten een


6

representatiever beeld vormen van de studentenpopulatie dan het eerste onderzoek, worden in deze rapportage alleen de resultaten van deze zes jaren met elkaar vergeleken. De centrale vraag is dus: Hoe ontwikkelt zich de interesse in ondernemerschap en het

daadwerkelijk ondernemerschap bij Saxion-studenten in de afgelopen jaren?


7

2 Onderzoeksmethode Door middel van dit longitudinale onderzoek wil Saxion dus inzicht hebben in de ontwikkeling van het studentondernemerschap binnen Saxion. Om tot dit inzicht te komen zijn de volgende vragen geformuleerd: 1.

Hoe groot is de interesse in ondernemerschap binnen de studentenpopulatie van Saxion? Hoeveel studentondernemers telt Saxion?

2.

Wat zijn de verschillen in de interesse voor ondernemerschap en het aantal studentondernemers ten opzichte van de eerdere metingen?

Voor dit onderzoek wordt jaarlijks digitaal een vragenlijst afgenomen onder de gehele studentenpopulatie van Saxion. Een vraag is toegevoegd aan de jaarlijkse inschrijvingsprocedure via Studielink. Het doel van dit onderzoek is inzicht krijgen in de interesse voor ondernemerschap en het aantal daadwerkelijke studentondernemers binnen Saxion. Hierbij ligt de interesse zowel bij de resultaten voor de gehele populatie als bij de resultaten per academie. Studielink biedt de mogelijkheid om de hele studentenpopulatie te bereiken. Alle studenten moeten zich immers ieder studiejaar via Studielink aanmelden. Bij de aanmelding kregen de studenten een vraag over ondernemerschap voorgelegd waar ze verplicht een antwoord op moeten geven. Deze vraag luidt als volgt: “Ben je van plan een eigen bedrijf te beginnen?”. Daarbij hebben studenten de volgende vijf antwoordopties: De antwoordcategorieën zijn: 

Ik ben al gestart



Starten tijdens mijn studie



Starten na mijn studie



Misschien



Nee


8

3 Resultaten Saxion Een deel van de resultaten is in onderstaande tabel weergegeven. Meting in

Totaal aantal

Ja, ik ben

% al gestart

Ja, tijdens of na

% tijdens of

jaar

respondenten

al gestart

mijn studie

na

2014

27719

814

2,9

2689

9,7

2013

25557

666

2,6

2307

9,0

2012

22535

522

2,3

1991

8,8

2011

22354

452

2,0

1705

7,6

2010

19431

378

1,9

1593

8,2

2009

16067

326

2,0

1228

7,6

Ondernemerschap leeft binnen Saxion! Zowel bij het aantal respondenten dat zegt al ondernemer te zijn als het aantal respondenten dat de intentie heeft om tijdens of na hun studie met een onderneming te starten is in vijf jaar tijd meer dan verdubbeld. Antwoord: Ik ben al gestart! In 5 jaar tijd is het aantal studenten dat zegt ook ondernemer te zijn, gestaag gestegen van 326 in 2009 naar 814 in 2014. Dat is in vijf jaar een groei van 150%. Ten opzichte van vorig jaar, 2013, is het aantal studentondernemers gestegen van 666 naar 814 in 2014. Dat is een stijging van 22% in één jaar. Nu is het aantal studenten bij Saxion in die 5 jaar ook gestegen. Daarom kijken we naar het percentage studenten dat zegt ondernemer te zijn. In 5 jaar tijd is het percentage studenten dat zegt ook ondernemer te zijn, gestegen van 2,0% in 2009 naar 2,9% in 2014. Dat is een groei van 45%. Ten opzichte van vorig jaar, 2013, is het percentage studentondernemers gestegen van 2,6% naar 2,9%. Dat is een stijging van 13% in één jaar. Antwoord: Tijdens of na studie starten In deze rapportage nemen we de respondenten samen die zeggen tijdens of na hun studie te willen starten. In 5 jaar tijd is het aantal studenten dat zegt tijdens of na hun studie met een onderneming te willen starten, gestegen van 1228 in 2009 naar 2689 in 2014. Dat is een

groei van bijna 120%.


9

Ten opzichte van vorig jaar, 2013, is het aantal studentondernemers dat zegt tijdens of na hun studie met een eigen onderneming te starten, gestegen van 2307 naar 2689 in 2014. Dat is een stijging van 17% in één jaar. Als we opnieuw corrigeren voor het toegenomen aantal studenten bij Saxion, dan blijkt dat het percentage studenten dat zegt tijdens of na hun studie met een onderneming te willen starten is gestegen van 7,6% in 2009 naar 9,7% in 2014. Dat is een groei van 27%. Ten opzichte van vorig jaar is het percentage studentondernemers dat zegt tijdens of na hun studie met een eigen onderneming te starten, gestegen van 9,0% naar 9,7% in 2014. Dat is een stijging van 8% in één jaar.

In onderstaande tabel zijn de resultaten op alle antwoorden voor de zes gemeten Jaren weergegeven. Een deel van de resultaten is in de vorige tabel weergegeven maar onderstaande geeft het volledige overzicht. De weergegeven percentages zijn steeds ten opzichte van het totaal aantal respondenten in dat jaar. 2009

2009 (%)

2010

2010 (%)

2011

2011 (%)

Ja, ik ben al gestart

326

Ja, tijdens studie

1000

Ja, na studie

2,0%

378

6,2%

1296

1,9%

452

6,7%

1417

228

1,4%

297

1,5%

Misschien

7104

44,2%

9052

Nee

7409

46,1%

8408

Totaal

16067

19431

2012

2012 (%)

2,0%

522

6,3%

1578

288

1,3%

46,6%

10585

43,3%

9612 22354

2013

2013 (%)

2,3%

666

7,0%

1789

413

1,8%

47,4%

11322

43,0%

8700 22535

2014

2014 (%)

2,6%

814

2,9%

7,0%

2170

7,8%

518

2,0%

519

1,9%

50,2%

12576

49,2%

14288

51,5%

38,6%

10008

39,2%

9928

35,8%

25557

27719

Antwoord: Misschien of nee Het percentage studenten dat zegt ‘misschien’ later een eigen onderneming te willen starten is gestegen van 44% in 2009 naar 52% in 2014. Het percentage studenten dat een eigen onderneming afwijst, is echter sterker gedaald. Elk jaar met kleine stapjes, van 46% in 2009 naar 36% in 2014. Ook dit duidt dus op een hogere ondernemerschapsintentie.


10

4 Resultaten per Academie In het vorige hoofdstuk zijn de resultaten voor geheel Saxion weergegeven. Echter, ook de elf individuele Academies (waarin de circa 60 opleidingen zijn georganiseerd) hebben interesse in de resultaten. Vanzelfsprekend verschilt de rol van ondernemerschap en de mate waarin het een voor de hand liggend fenomeen is sterk per academie. In onderstaande tabel is het aantal daadwerkelijke studentondernemers per Academie weergegeven, 2014

2013

2012

2011

2010

2009

ABRR

66

44

45

45

33

32

ACT

208

185

128

122

122

96

AGZ

28

27

17

13

10

13

AMA

33

31

30

13

18

15

AMM

21

29

41

23

18

13

APO

24

15

8

5

5

5

BBT

159

127

108

89

66

65

FEM

44

43

25

21

17

8

HBS

46

44

33

33

20

13

LED

36

29

17

22

19

20

MIM

122

92

70

66

50

46

Totaal

787

666

522

452

378

326

Twee opmerkingen vooraf. In de bijlage is een lijst met afkortingen en volledige benaming van de Academies. Daarnaast is te zien dat het totaal aantal studentondernemers in 2014 in bovenstaande tabel niet overeenkomt met het eerder gepresenteerde aantal. Dat komt omdat we ca 30 studentondernemers niet precies weten toe te wijzen aan een Academie, bijvoorbeeld omdat ze bij Saxion Next studeren. Al jaren is hetzelfde patroon duidelijk: bij ACT, BBT en MIM is het meeste daadwerkelijk studentondernemerschap te zien. Voor het eerst heeft een Academie meer dan 200 studenten in haar geledingen die ook ondernemer zijn, ACT. Bovendien heeft deze Academie nog een groei van 12% studentondernemers in afgelopen jaar (van 185 naar 208). Traditioneel is BBT daarna de Academie met het meeste studentondernemers. Vergeleken met vorig jaar is bij BBT een stijging van 25% te zien. Het grote aantal studentondernemers zit vooral bij de opleiding Small Business & Retail Management. Omdat SBRM vanaf studiejaar 15/16 onder de Academie MIM gaat vallen is komend jaar een duidelijke verschuiving tussen Academies te verwachten. Zeker omdat MIM nu al de derde Academie is in omvang studentondernemers. Overigens laten ze dit jaar vergeleken met 2013 ook een autonome groei zien van 32% (van 92 naar 122).


11

Wat uit bovenstaande tabel ook opvalt is dat de verschillen per Academie groot zijn. Bij ABRR is een grote stijging te zijn. Dat zelfde geldt voor de APO, ook al gaat het in laatste geval over beperkte aantallen. Ook LED laat opnieuw een mooie groei zien. Velen zien dit als een goede indicatie van het valoriseren en commercieel inzetten van technologische veranderingen; LED is immers een sterk technische Academie. HBS behoort, tegen verwachting in, niet tot één van de koplopers rond de daadwerkelijk gestarte ondernemers. Binnen deze academie is er namelijk wel veel interesse in ondernemerschap onder de studenten. Wellicht zijn de studies binnen de hospitality moeilijk te combineren met een eigen onderneming. Een andere verklaring kan zijn dat deze studenten relatief vaak ouders hebben met een onderneming die de studenten op een later moment van plan zijn over te nemen.


12

5 Conclusies en reflectie Hoofdlijnen resultaten De voortdurende aandacht bij Saxion voor de stimulering van jong ondernemerschap werpt zijn vruchten af. Steeds meer studenten combineren hun studie bij Saxion met eigen ondernemerschap. De activiteiten die we daarvoor uitvoeren zijn grotendeels in het eerste hoofdstuk beschreven. Zowel het aantal studenten dat een eigen onderneming heeft als het aantal studenten dat een positieve intentie heeft tot het starten van een onderneming is tussen 2009 en 2014 meer dan verdubbeld. Een deel van deze groei wordt verklaard door de groei van het aantal Saxion-studenten. Echter, zelfs als we daarvoor corrigeren zien we nog steeds een sterke (jaarlijkse) groei. Zie hoofdstuk 3 voor de details. De Academies ACT, BBT en MIM hebben de meeste studentondernemers en deze Academies vertonen nog steeds een gestage groei. Het aantal studentondernemers en de verandering hierin in de afgelopen jaren varieert sterk over de Academies. Zie hoofdstuk 4 voor de details. Database, regionale verspreiding en werkgelegenheidscijfers De resultaten in deze rapportage zijn gebaseerd op wat studenten antwoorden op een vraag die zij bij het inschrijvingssysteem Studielink krijgen. Vervolgens verzamelen we additionele bedrijfsgegevens van deze persoon en checken vervolgens of deze studenten ook geregistreerd staan bij de Kamer van Koophandel. Zo hebben we ondertussen een database opgebouwd van ca 1200 studenten, collega’s en alumni (laatste groep indien ze binnen vijf jaar na het verlaten van Saxion een onderneming starten). Deze database gebruiken in ieder geval voor de volgende drie zaken. Ten eerste gebruiken we deze database om deze ondernemers te ondervragen over hun aantal ondernemingen, bijbehorende omzet, werkgelegenheid en innovativiteit. Hieruit creëren we jaarlijks een Top 50 en Tip 10 van Saxion-ondernemingen. Zie bijvoorbeeld Sax (2011, 2012, 2014). Ten tweede gebruiken we deze gegevens om zogenaamde ‘Heldenboeken’ te maken. Studenten en alumni die een succesvolle eigen onderneming starten zien wij als helden en daarom worden zij via Heldenboek geportretteerd (Hulsman et al, 2010a, b). Ten derde gebruiken we deze database om, in samenwerking met het lectoraat Regionale Ontwikkeling van collega Bijleveld, om via externe bronnen de werkgelegenheidscijfers en regionale verspreiding te bepalen (Bijleveld et al. 2011). Metingen van studentondernemerschap bij andere hogescholen Andere hogescholen komen ook wel eens met indicaties van het aantal en percentage ondernemers onder hun studenten. Zij komen tot hun resultaten door een steekproef te nemen onder studenten. Survey-onderzoek met een respons van een paar procent (GUESS in Nederland: respons minder dan 4%) is heel gebruikelijk en vervolgens worden de cijfers geëxtrapoleerd naar de populatie. Allemaal gebruikelijk en meestal zijn er ook geen andere manieren. Echter, het leidt wel tot een overschatting van het aantal studentondernemers en van de ondernemerschapsintentie omdat respondenten die meer iets met ondernemerschap


13

hebben, ook meer geneigd zijn om de enquête in te vullen. Helaas een bekend fenomeen bij marktonderzoek en dat noemen we selection bias. Maar nogmaals, dat leidt wel tot overschatting van de resultaten. Veel onderzoekers zullen denken ''ach, die bias, dat valt bij ons vast wel mee''. Dat hoopten wij ook en daarom hebben we dit bij Saxion in 2012 uitgeprobeerd: we wilden weten of we de verplichte vraag in Studielink zouden kunnen vervangen door een survey onder studenten met dan dus een ''vrijwillige'' respons. En dan was de vraag uiteraard of we dan ook valide en betrouwbare resultaten zouden krijgen. Wat bleek? We hebben de enquête verstuurd naar bijna 7000 studenten en kregen een respons van bijna 900: kortom, een respons van 13% en dat is heel redelijk. Ook gecontroleerd op representativiteit tav sexe en opleiding met een conclusie dat de steekproef representatief bleek op deze kenmerken ten aanzien van de populatie. Representativiteit ten aanzien van deze kenmerken is echter niet een voldoende voorwaarde voor representativiteit ten aanzien van daadwerkelijk ondernemerschap en ondernemerschapsintentie. Dus, dezelfde enquête als in Studielink maar slechts andere wijze om potentiële respondenten te benaderen. Helaas, het leidde tot een overschatting van percentage studenten dat nu ook ondernemer is, met een factor meer dan 3! Concreet: in plaats van ruim 2% studentondernemers verzameld onder de gehele populatie (Studielink, meer dan 25.000 respondenten) werd het bijna 7% studentondernemers via de steekproef (bijna 900 respondenten). En dat laatste is dus een duidelijke overschatting van het werkelijke percentage studentondernemers. De door collega-hogescholen en –universiteiten gepresenteerde cijfers naar studentondernemerschap moet je daarom naar mijn mening onderbouwd door de aangetoonde selection bias - met een korrel zout nemen omdat het dus sterk overschatte cijfers zijn. Resumerend: - Saxion doet jaarlijks systematisch onderzoek naar studentondernemerschap en daarin hebben we in 5 jaar tijd een stijging van vele tientallen procenten gezien. Hierbij wordt data verzameld van de gehele populatie en niet slechts een steekproef. En dit is in Nederland uniek in het hoger onderwijs. We zien dat de interesse en vooral daadwerkelijk ondernemerschap bij studenten Saxion al jaren een gestage groei laat zien. - Bijna alle onderzoek naar studentondernemerschap dat gebaseerd is op surveyonderzoek (en zo doen alle anderen dat), leidt aantoonbaar tot een structurele overschatting van de resultaten, dit is een gevolg van selection bias. Bij Saxion bleek in 2012 dit een factor 3 te zijn.


14

Referenties Al-Gaim, S.A., van der Meer, J.D., Middelburg, R. & Wierstra, E. (2014): Ondernemerschap binnen Saxion: Rapportage over ondernemerschap onder Saxion studenten in collegejaar 2013-2014. Enschede: Saxion Berg, J. van den, Bijleveld, P., Meer, J.D. van der, Weerd, B. de & Wierstra, E. (2008). Ondernemerschap binnen Saxion: Rapportage 2008. Enschede: Saxion. Bijleveld, P., Meer, J.D. van der, & Meer, F.R.L. van der (2011). Waar blijven onze ondernemers? Onderzoek naar de ruimtelijke spreiding van de spin offs van hogescholen. Casus: Saxion. Onderzoekspaper, Enschede: Saxion. Dijken, E. van, Wierstra, E., Meer, J.D. van der, & Meer, F.R.L. van der (2011). Ondernemerschap binnen Saxion. Rapportage studiejaar 2010-2011. Enschede: Saxion. Groen, A., & Sijde, P.C. van der (2004). Op zoek naar de innovatieve ondernemer. Lectorale rede, Enschede: Saxion. Hulsman, M., Dijken, E. van, & Meer, J.D. van der (2010a). Heldenboek 2. Enschede: Saxion Hulsman, M., Dijken, E. van, & Meer, J.D. van der (2010b). Heldenboek 3. Enschede: Saxion Meer, J.D. van der, Wierstra, E. & S.A. Al-Gaim (2013): Ondernemerschap binnen Saxion, Rapportage collegejaar 2012-2013. Enschede: Saxion Meer J.D. van der (2007). Stabiliteit, dwarsverbanden en fijnafstemming. Tekst uitgesproken bij de inauguratie en installatie tot lector Kennisinnovatief Ondernemerschap aan Saxion op 9 mei 2007. Meer, F.R.L. van der & Wierstra, E. (2012): Van student naar ondernemer of toch studentondernemer? Resultaten van een longitudinaal onderzoek naar de interesse in het zelfstandig ondernemerschap onder Saxion studenten 2011-2012. Enschede, Saxion. Sax (2011): Top 50 beste spinn-offs 2011. Opgehaald van www.saxion.nl/wps/wcm/connect/0bc44acd-b36b-4baa-a74fc3016afbcf34/Saxion+Ondernemers+Top+50+en+Tip+10+2011.pdf?MOD=AJPERES


15

Sax (2012): Top 50 beste spinn-offs 2012. Opgehaald van www.saxion.nl/wps/wcm/connect/7ba2a8d9-1a3a-4417-9c3a820c3bb2dba5/Sax_okt_Top50_2012_LR.pdf?MOD=AJPERES Sax (2014): Top 50 / Tip 10. Sax Special Ondernemerschap. Opgehaald van issuu.com/saxmedia/docs/sax_scvo_web Saxion (2008). Strategische Visie 2008-2012. Enschede: Saxion. Opgehaald van www.saxion.nl/over_saxion/strategie/visie Saxion (2010). Toekomstvisie 2020. Enschede: Saxion. Saxion (2012). Strategische Visie 2012-2016: Durf, kies, doe. Enschede: Saxion. Opgehaald van www.saxion.nl/over/organisatie/visie Veen, M. van der, & Wakkee, I. (2006) Understanding the Entrepreneurial Process in (eds) P. Davidsson, ‘New Firm Startups’ Cheltenham: Edward Elgar Publishing Ltd (Chapter 2) Reprint from (eds.) D. Watkins, Annual Review of Progress in Entrepreneurship (ARPENT) Capturing an Expanding Field, European Foundation for Management Development, Brussels Belgium Wierstra, E., Bouwmeester, J.W., & Meer, J.D. van der (2009). Ondernemerschap binnen Saxion. Rapportage 2009. Enschede: Saxion.


16

Bijlage

Afkorting

Academie

ABRR

Academie Bestuur, Recht en Ruimte

ACT

Academie Creatieve Technologie

AGZ

Academie Gezondheidszorg

AMA

Academie Mens & Arbeid

AMM

Academie Mens & Maatschappij

APO

Academie Pedagogiek & Onderwijs

BBT

Academie Business, Building & Technology

FEM

Academie Financiën, economie & management

HBS

Academie Hospitality Business School

LED

Academie Life Science Engineering & Design

MIM

Academie Marketing & Internationaal Management

Saxion en Ondernemers Student OF Ondernemer?? Student EN Ondernemer!! Longitudinaal onderzoek ondernemerschap studenten Saxion

Recommend Documents