Samenvatting test GPS technologie voor mensen met dementie 2011 Productbeschrijving en hoofdconclusies van een functionele test van een nieuw draagbaar GPS systeem.
Ir. Heidi Evers Postbus 8228, 3503 RE Utrecht Telefoon: (030) 789 2426, e-mail:
[email protected] Website: www.vilans.nl
Utrecht, oktober 2011
© VILANS 19-10-2011
Colofon Auteurs: Met medewerking van:
Heidi Evers Johan van der Leeuw Gharty Filemon (WZH Zuiderpark, Den Haag) Eduard Uiterwijk (casemanager dementie WZH Zuiderpark, Den Haag) Marie Jose Verhoosel (coordinator thuiszorg WZH Zuiderpark, Den Haag) Foekje van der Heide (Vilans) Wilma Groenewegen, Vilans
Foto’s:
Hans van Oostrum fotografie Diverse foto’s uit diverse bronnen en eigen materiaal Vilans
Publicatie: Looptijd onderzoek:
oktober 2011 juni-augustus 2011
Over Vilans Vilans ontwikkelt en verspreidt praktisch toepasbare kennis en informatie. Hiermee kunnen aanbieders in de zorg, welzijn en wonen hun diensten goed afstemmen op de vraag van cliënten en de kwaliteit van hun aanbod verhogen en bewaken. Tegelijkertijd wil Vilans bereiken dat cliënten en hun naasten in staat zijn om hun vraag en behoefte duidelijk te maken, te kijken wat hun eigen mogelijkheden zijn en de weg te vinden naar het best passende aanbod. Kennis delen tussen consumenten en aanbieders is nodig om vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen. Vilans heeft een integrale visie op zorg, wonen en welzijn en wil vanuit die visie alle betrokkenen partijen verbinden. Het beoogde eindresultaat hiervan is dat de kwaliteit van leven van kwetsbare ouderen en mensen met een beperking of chronische ziekte verbetert en dat zij zo goed mogelijk kunnen deelnemen aan de samenleving. © 2011 Vilans Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotografie, microfilm of op enig andere wijze zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteurs.
Inhoud 1
Inleiding ...................................................................................1 1.1 Achtergrond: probleem dwaalgedrag van mensen met dementie ..........1 1.2 Test GPS technologie door Vilans in 2009 en 2011 ............................1 1.3 Doelstelling en opzet van de test ................................................2 1.4 Leeswijzer ............................................................................2
2
Beschrijving van de technologie ......................................................3 2.1 Basisfunctionaliteiten ..............................................................3 2.2 Verwachte voordelen van de Keruve ten opzichte van andere technologie ...................................................................................3
3
Resultaten functionele en technische tests .........................................5 3.1 Opzet functionele testen ..........................................................5 3.1.1 Geschikte SIM kaarten noodzakelijk voor een goede werking .........5 3.2 Conclusies functionele testen in Nederland: ...................................5 3.3 Opzet technische vergelijking ....................................................6 3.4 Conclusies technische vergelijking...............................................6
4
Try out bij WZH Zuiderpark ............................................................8 4.1 Aanpak gebruikstest (try out) .....................................................8 4.2 Conclusies gebruikstesten .........................................................9
5
Conclusies algemeen: antwoord op de onderzoeksvragen...................... 10
6
Referenties .............................................................................. 11
© VILANS 19-10-2011 /
Samenvatting test GPS technologie voor mensen met dementie 2011
1 Inleiding 1.1 Achtergrond: probleem dwaalgedrag van mensen met dementie Het aantal mensen met dementie groeit. Op dit moment zijn er naar schatting 235.000 mensen met dementie en in 2050 is dat aantal naar verwachting opgelopen tot een half miljoen [1]. Ongeveer 70% van de mensen met dementie woont thuis. Goede zorg en ondersteuning maakt dit mogelijk. Wanneer de dementerende last krijgt van oriëntatieverlies en gaat dwalen1, kan dit echter heel beangstigend zijn voor de dementerende en zeer belastend voor de verzorgers. Verdwalen buitenshuis kan gevaar opleveren voor de dementerende, bijvoorbeeld in zeer koude perioden. Dwaalgedrag kan opname in een verpleeghuis of kleinschalige groepswoning noodzakelijk maken. Ook in een verpleeghuis of kleinschalige groepswoning kan een dementerende naar buiten glippen. Dit is reden voor grote ongerustheid van medewerkers en het terugvinden van de persoon kost veel tijd en inzet van het zorgpersoneel. Wanneer technologie een bijdrage kan leveren aan het sneller terug kunnen vinden van mensen die gaan dwalen verhoogt dit de veiligheid en verlaagt dit de druk op het personeel bij een incident.
1.2 Test GPS technologie door Vilans in 2009 en 2011 In 2009 testte Vilans een aantal systemen met GPS functies voor mensen met dementie [2]. Deze apparatuur is erop gericht dat mantelzorgers of zorgmedewerkers mensen met dementie die buitenshuis gaan dwalen weer terug kunnen vinden. Op basis van de resultaten van deze tests bleek dat deze GPS technologie nog niet voor een brede groep dementerenden inzetbaar is. Er zijn aanbevelingen geformuleerd waar dergelijke technologie aan zou moeten voldoen om beter inzetbaar te zijn voor mensen met dementie en hun mantelzorgers of zorgverleners. De ontwikkelingen gaan snel. Inmiddels is er meer en betere technologie voorhanden dan in 2009. Ook consumententechnologie, zoals smartphones die door steeds meer mensen worden gebruikt zijn standaard uitgerust met GPS functie. Een breed toepasbare oplossing die geschikt is voor mensen met dementie is er echter nog niet beschikbaar op de Nederlandse markt.. Eind 2010 trok een Spaans product de aandacht van Vilans omdat het een aantal voordelen kent ten opzichte van andere systemen op de Nederlandse markt. Dit betreft de “Keruve” van het bedrijf Vision Localization Systems. Vilans besloot de werking en de bruikbaarheid van dit systeem voor de Nederlandse markt te testen. Dit rapport bevat de samenvatting van dit onderzoek.
1
Dwalen wordt vaak veroorzaakt door onrust. De dementerende gaat doelloos ronddwalen binnens- of buitenshuis, verdwaalt en/of keert telkens terug naar een bepaalde plaats of persoon die er niet meer is (Thesaurus Zorg en Welzijn).
© VILANS 19-10-2011 /
Samenvatting test GPS technologie voor mensen met dementie 2011
1
1.3 Doelstelling en opzet van de test Vanaf januari 2011 heeft Vilans enkele eerste testen uitgevoerd met de Keruve. De doelstelling van het onderzoek was om een eerste indruk te verkrijgen van het antwoord op de volgende vragen: 1. Werkt het systeem voldoende snel en betrouwbaar om een zinvolle manier toepasbaar te zijn in de praktijk? 2. Is de gebruikskwaliteit van het product voldoende hoog om in de praktijk bruikbaar te zijn voor mantelzorgers of zorgverleners? Om deze vragen te beantwoorden zijn de volgende onderdelen doorlopen: 1. Functionele testen op diverse lokaties en in diverse situaties door een onderzoeker 2. Technische vergelijking van het product volgens de criteria die gehanteerd zijn in het onderzoek naar GPS technologie van Vilans uit 2009 [2] 3. Try out in de praktijk door medewerkers van een zorgorganisatie in juli 2011 Onderdeel 3 van het onderzoek is uitgevoerd bij WZH Zuiderpark. WZH benaderde Vilans in mei 2011 met een vraag om informatie om in het najaar aan de slag te gaan met een pilot met GPS technologie voor mensen met dementie. Het Keruve systeem leek hen zeer nuttig. Om te kunnen besluiten of deze technologie zou worden meegenomen in hun pilot is in juli 2011 eerst een try out georganiseerd met 2 zorgmedewerkers.
1.4 Leeswijzer Deze samenvatting van het onderzoek gaat kort in op de productbeschrijving (hoofdstuk 2), en op de opzet en hoofdconclusies van functionele testen (hoofdstuk 3) en de gebruikstest (hoofdstuk 4) met dit product. Hoofdstuk 5 bevat het antwoord op de onderzoeksvragen. Meer informatie over het product, de gebruikskosten, de specifieke bevindingen van de testen en de gebruiksaspecten is beschreven in uitgebreidere versie van het onderzoeksrapport dat beschikbaar is voor leden van de Kenniscirkel Domotica van Vilans [3].
© VILANS 19-10-2011 /
Samenvatting test GPS technologie voor mensen met dementie 2011
2
2 Beschrijving van de technologie 2.1 Basisfunctionaliteiten Het Keruve systeem bestaat uit een horloge en een draagbaar apparaat (hierna te noemen “de ontvanger”) met een touchscreen. Een gebruiker kan met een druk op de knop de ontvanger de opdracht geven om de dementerende te zoeken. Het systeem lokaliseert dan het horloge dat de dementerende draagt en geeft op een kaartbeeld aan: • waar de dementerende zich bevindt; • waar de ontvanger zich bevindt; • of de gebruiker de goede kant op loopt om bij het horloge te komen (pijl).
Figuur 1: De Keruve lokalisator. Bron afbeelding: productbrochure van de Keruve.
Er zijn meerdere modellen horloges beschikbaar, zowel voor dames als voor heren. Het horloge kan niet zelfstandig uit worden gezet of af worden gedaan door de dementerende.
2.2 Verwachte voordelen van de Keruve ten opzichte van andere technologie De Keruve heeft naar verwachting de volgende voordelen ten opzichte van de gps apparatuur voor mensen met dementie die nu op de Nederlandse markt verkrijgbaar is: • De dementerende heeft een handzaam horloge dat er netjes uitziet en dat hij niet zelf af kan doen. Veel andere systemen gebruiken een zender met ongeveer het formaat van een pieper, dat hij/zij om de hals of aan de broekriem moet meedragen. Het nadeel van het handzamer model van de Keruve is dat er ook een kleinere batterij in zit die vaker opgeladen moet worden. • De dementerende persoon kan met één druk op de knop teruggevonden worden met behulp van een gebruiksvriendelijk en draagbaar apparaat. Veel andere systemen op de Nederlandse markt werken met een zorgcentrale of met een internetportaal waarbij je op een computer thuis kunt zien waar een persoon is. Zodra je wegloopt om te gaan gaat zoeken heb je een tweede persoon nodig die achter de computer blijft zitten en je telefonisch de goede kant op stuurt. Ook zijn er systemen op
© VILANS 19-10-2011 /
Samenvatting test GPS technologie voor mensen met dementie 2011
3
•
• •
de Markt die met een PDA of applicatie op de Smartphone werken maar voor ouderen is dit moeilijker te bedienen dan de Keruve Op de draagbare ontvanger kan een kaartbeeld worden opgevraagd waarop zowel de locatie van het horloge is weergegeven als ook de locatie van de ontvanger én een pijl voor de richting waarin de drager van de ontvanger moet lopen om bij het horloge te komen. Na aanschafkosten is de Keruve zeer voordelig in het gebruik. Wanneer het horloge in een gebouw is en er geen gps ontvangs is kan het systeem toch ongeveer bepalen waar de persoon zich bevindt.
© VILANS 19-10-2011 /
Samenvatting test GPS technologie voor mensen met dementie 2011
4
3 Resultaten functionele en technische tests Dit hoofdstuk beschrijft de opzet en de conclusies van de eerste twee delen van het onderzoek: 1. Functionele testen op diverse locaties en in diverse situaties door een onderzoeker 2. Technische vergelijking van het product met de producten die getest zijn in het onderzoek naar GPS technologie van Vilans uit 2009 [2] door een onderzoeker.
3.1 Opzet functionele testen In de functionele test is de werking van het product door een onderzoeker van Vilans onderzocht in verschillende situaties: - In de buitenlucht bij helder weer (optimaal GPS signaal) - In de buitenlucht bij zwaarbewolkt/regenachtig weer (zwakker GPS signaal) - In de buitenlucht onder bomen (zwakker GPS signaal) - Binnenshuis/in een gebouw in de buurt van een raam (zwakker GPS signaal) - Binnenshuis/in een gebouw ver weg van een raam (geen GPS signaal) Gekeken is naar de nauwkeurigheid van de lokalisatie, de betrouwbaarheid van de Keruve (krijg je altijd een resultaat wanneer je het systeem opdracht geeft het horloge te zoeken?) en de snelheid waarmee de ontvanger de locatie van het horloge weergeeft na een zoekopdracht.
3.1.1 Geschikte SIM kaarten noodzakelijk voor een goede werking De functionele testen zijn in 2 delen uitgevoerd. De eerste testen vonden plaats in januari en februari 2011. Al snel bleek dat aanpassingen nodig waren om het Spaanse product beter te laten werken in de Nederlandse situatie. De Spaanse SIM kaarten in het product ingebouwd hadden wel internationaal dekking maar de verbinding met het Nederlandse GSM netwerk was niet snel genoeg en gaf daardoor problemen. Hierop is besloten om Nederlandse SIM kaarten in te laten bouwen in het product. Daarnaast bleek dat de Nederlandse weersomstandigheden om aanpassing van de software vroegen om beter te kunnen functioneren bij bewolkt weer (zwakkere GPS ontvangst beschikbaar). Bij de selectie van bleken niet alle Nederlandse SIM kaarten geschikt voor gebruik in de Keruve (zie bijlage 1 voor beschrijving ervaringen en aandachtspunten). Voor de functionele test is uiteindelijk gebruik gemaakt van SIM kaarten met abonnement van KPN. Inmiddels is de Keruve volgens de fabrikant ook aangepast voor het gebruik van Nederlandse prepaid SIM kaarten van Vodafone. In juli 2011 heeft Vilans de functionele test succesvol uitgevoerd in Nederland. Een volledige beschrijving van het verloop van de test en de bevindingen is opgenomen in het onderzoeksrapport [3].
3.2 Conclusies functionele testen in Nederland: De technologie functioneert en in veel gevallen kan het systeem binnen acceptabele tijd een exacte locatie bepalen van de dementerende. Bij ontbreken
© VILANS 19-10-2011 /
Samenvatting test GPS technologie voor mensen met dementie 2011
5
van GPS ontvangst is er alleen een adres. Dit adres is naar verwachting niet voldoende nauwkeurig om waardevol te zijn voor de lokalisatie. Toch geeft dit meer informatie dan systemen die alleen gebaseerd zijn op GPS. Er kan bijvoorbeeld worden uitgesloten of achterhaald dat de dementerende op de trein is gestapt en zich in een andere stad bevindt. Wat gebruiksgemak betreft is verbetering mogelijk. Wanneer het systeem hapert is het soms onduidelijk wat er aan de hand is. Vilans heeft de fabrikant geadviseerd om het systeem meer informatie te laten geven over wat er aan de hand is en hoe te handelen bij een hapering of storing.
3.3 Opzet technische vergelijking Een van de onderdelen van het onderzoek naar GPS apparatuur uit 2009 [2] is een vergelijking van de apparatuur op een aantal technische aspecten. Daarnaast zijn in 2009 als conclusie van het onderzoek aanbevelingen opgesteld van criteria waar GPS apparatuur aan moet voldoen om toepasbaar te zijn in de praktijk voor mantelzorgers of voor zorgprofessionals. Om een vergelijking te kunnen maken met de in 2009 onderzochte apparatuur is de Keruve zowel vergeleken met de technische aspecten als met de aanbevelingen uit 2009 [2].
3.4 Conclusies technische vergelijking In vergelijking met de producten die in 2009 zijn getest zijn de meeste eigenschappen van de Keruve vergelijkbaar of beter dan de producten uit de testen uit 2009. De toetsing aan de aanbevelingen uit het onderzoek van 2009 voor GPS producten voor mensen met dementie [2] is weergeven in de tabellen hieronder. Zowel de aanbevelingen voor technologie die toepasbaar is voor mantelzorgers als de aanbevelingen voor technologie die toepasbaar is voor zorgprofessionals. De Keruve voldoet aan de meeste aanbevelingen voor GPS technologie die in dit onderzoek zijn opgesteld. Dit is positief maar geeft nog geen compleet beeld over de toepasbaarheid van het product in de praktijk. Naar aanleiding van de functionele testen zijn positieve punten naar voren gekomen maar ook nieuwe vragen over de toepasbaarheid van het product voor mantelzorgers en zorgverleners in de praktijk. Verder onderzoek zal hierover meer duidelijkheid moeten geven De tabel hieronder bevat een vergelijking van de Keruve met de aanbevelingen voor GPS producten voor mantelzorgers [2].
1
2
Eis Het te dragen gps-apparaat is zo klein en licht mogelijk met een batterijduur van minimaal 24 uur bij een constante positiedoorgifte om de 1 minuut. De positiedoorgifte is bij voorkeur om de 1 minuut, maar niet langer dan om de 2 minuten.
© VILANS 19-10-2011 /
Keruve voldoet wel/niet Voldoet
Positie doorgifte vindt plaats als de gebruiker op de knop drukt. Uit de functionele testen blijkt dat het bij goede ontvangst haalbaar is om iedere minuut een locatie op te vragen?
Samenvatting test GPS technologie voor mensen met dementie 2011
6
3
Eis Het gps-apparaat heeft één rode alarmknop als enige zichtbare knop voor de dementerende.
4
Bakentechnologie is niet nodig.
5
De website met het elektronische kaartbeeld is snel en duidelijk te vinden zonder allerlei omwegen. Voor het zoeken zelf is in het dienstenpakket een centrale beschikbaar, bemenst door iemand die gewend is met ouderen om te gaan. Bijvoorbeeld een centrale voor personenalarmering in plaats van een particuliere alarmcentrale (PAC). En/of In het pakket is integraal een door de aanbieder geprepareerde pda/ smartphone met internetabonnement opgenomen, met een toegespitste gebruiksaanwijzing. Op de pda/smartphone is op eenvoudige wijze het elektronische kaartbeeld met de historie van de gevolgde route op te roepen. Tevens is bij verversing meteen de ingezoomde kaart in beeld te krijgen. Er is een duidelijke, op mantelzorgers toegespitste gebruiksaanwijzing beschikbaar. Er is bij de aanbieder van het product een helpdesk beschikbaar, waarop mantelzorgers rechtstreeks een beroep kunnen doen wanneer een deel van de keten die onder verantwoordelijkheid van de aanbieder valt niet goed functioneert.
6
7
8
Keruve voldoet wel/niet Niet van toepassing voor de Keruve. Dit product richt zich nu nog vooral op mensen die niet meer zelf een alarmknop kunnen bedienen? Er is geen bakenfunctie aanwezig op de Keruve. Wel een zogenaamde “geofencing” functie die in werking treedt bij 1 km, 3 km of 7 km verwijdering van een vooraf aangegeven punt. Dit is géén vervanging voor dwaaldetectie. Aanvullende technologie is noodzakelijk om het vertrek van de bewoner te detecteren. Voldoet, het kaartbeeld is op te roepen met één druk op de knop van de draagbare ontvanger Ja, in dit geval neemt de keruve ontvanger de functie van PDA over. De Keruve biedt zelfs meer gemak omdat de ontvanger helemaal is ingericht op de zoekfunctie. Aan de andere kant moet verder onderzoek uitwijzen of het in de praktijk handig is om het kaartbeeld via de Keruve te verkrijgen of dat het wenselijker is dat daarvoor een App op een smartpone kan worden gebruikt
Ja, maar momenteel alleen nog in het Engels Nog niet het geval, maar het is wel noodzakelijk dat het product in de toekomst geleverd zal worden door een Nederlandse leverancier die ook ondersteuning biedt bij het beantwoorden van vragen over het gebruik.
De aanbevelingen voor GPS producten voor zorgorganisaties overlappen voor een deel met de eisen voor producten voor thuiswonende dementerenden [2]. Hieronder zijn de afwijkende eisen weergegeven.
3 4
Eis Het gps-apparaat heeft geen zichtbare knoppen: geen rode alarmknop. Het systeem is wel voorzien van bakentechnologie: dwaaldetectiemelding zodra men het zorggebouw, de groepswoning, het dagverblijf of de eigen woning verlaat.
© VILANS 19-10-2011 /
Keruve voldoet wel/niet Voldoet Hierin voorziet de Keruve niet. Aanvullende technologie voor dwaaldetectie is noodzakelijk om het vertrek van de bewoner te detecteren.
Samenvatting test GPS technologie voor mensen met dementie 2011
7
4 Try out bij WZH Zuiderpark 4.1 Aanpak gebruikstest (try out) Woonzorgcentra Haaglanden (WZH) uit Den Haag benaderde Vilans in mei 2011 met een vraag om informatie over GPS systemen. In het najaar van 2011 organiseren zij een pilot met GPS apparatuur. In overleg bleek dat de Keruve mogelijk een goed systeem is voor de cliënten van WZH. Op 18 juli 2011 is een eenvoudige gebruikstest (try out) georganiseerd met 2 medewerkers van WZH om een goed beeld te krijgen van de werking van het systeem en de geschiktheid voor de cliënten. Deze try out is gebruikt om te besluiten of het interessant is om de Keruve op te nemen in de pilot van WZH. Bij de aanpak van de gebruikstest met medewerkers is gebruik gemaakt van methodieken voor gebruiksonderzoek die ook in de productontwikkeling worden toegepast [4]. Hiermee kan namelijk op een relatief snelle manier kwalitatieve informatie worden verkregen en inzichten in gebruiksaspecten van het product. De methode bestaat uit het observeren van gebruikers die enkele vooraf gekozen taken uitvoeren met het product, gecombineerd met een interview met deze gebruikers aan de hand van een semi-gestructureerde vragenlijst met open vragen. Het interview is vooral gebruikt om de medewerkers te vragen om een inschatting te maken van de bruikbaarheid van het product voor hun cliënten.
Figuur 2: Eerste gebruikstest met 2 medewerkers van WZH. (fotoreportage Hans Oostrum Fotografie Dan Haag)
© VILANS 19-10-2011 /
Samenvatting test GPS technologie voor mensen met dementie 2011
8
Op basis van deze enkele gebruikstest met de medewerkers van WZH is een eerste indruk verkregen van de mogelijkheden en aandachtpunten bij het gebruik.
Figuur 3: De medewerkers van WZH lokaliseren gezamenlijk het horloge
4.2 Conclusies gebruikstesten Uit de gebruikstesten blijkt dat medewerkers de functionaliteit van de Keruve positief vinden. De medewerkers zijn enthousiast over het feit dat iemand nauwkeurig terug te vinden is met het systeem. Wel zijn er zorgen over gebruiksaspecten van de apparatuur waardoor de Keruve niet voor iedere dementerende cliënt en diens mantelzorger of zorgverlener inzetbaar zal zijn. Met name de aanwijzingen in het scherm zouden verder verbeterd moeten worden om het product breder inzetbaar maken. Het systeem zou een meerwaarde kunnen bieden voor: - Dementerenden die een goed steunsysteem om zich heen hebben (bijvoorbeeld een mantelzorger) die elke dag kan zorgen dat het horloge elke dag om en afgedaan wordt en opgeladen wordt. - Dementerenden die nog geen zwaar stadium van dementie hebben maar nog in een fase zijn dat zij nog kunnen leren wennen aan het dragen van het horloge. De medewerkers zijn het er over eens dat het inzetten van de Keruve alleen werkt als het integraal onderdeel wordt van de zorg, bijvoorbeeld het dagelijks omdoen, opladen en het regelmatig controleren van de werking. Voorbeelden van toepassingsgebieden zijn dan. • intramuraal met zorg voor mensen zonder indicatie voor gesloten PG afdeling (het komt voor dat de zorg niet merkt dat iemand de deur uit loopt en deze mensen mogen dat ook maar ze kunnen wel verdwalen). • Intramuraal met mantelzorger – gehuwd echtpaar waarvan 1 dementerend is • Extramuraal met zorg – alleenstaande dementerende die thuis zorg krijgt (een van de cliënten van WZH krijgt bijvoorbeeld zeven dagen per week twee keer per dag thuiszorg.) • Extramuraal - dementerende met mantelzorger WZH heeft naar aanleiding van de try out besloten om de Keruve te testen met een kleine groep cliënten voor wie zij inschatten dat zij voldoen aan de voorwaarden om het systeem te kunnen testen.
© VILANS 19-10-2011 /
Samenvatting test GPS technologie voor mensen met dementie 2011
9
5 Conclusies algemeen: antwoord op de onderzoeksvragen De doelstelling van het onderzoek was om een eerste indruk te verkrijgen van het antwoord op de volgende vragen: 1. Werkt het systeem voldoende snel en betrouwbaar om een zinvolle manier toepasbaar te zijn in de praktijk? 2. Is de gebruikskwaliteit van het systeem voldoende hoog om in de praktijk bruikbaar te zijn voor mantelzorgers of zorgverleners? Het antwoord op de eerste onderzoeksvraag kan naar aanleiding van het onderzoek voorzichtig positief worden beantwoord. De technologie functioneert en in de meeste gevallen kan het systeem binnen acceptabele tijd (binnen 1.5 minuut) een exacte locatie bepalen van de dementerende. Daarmee zijn de resultaten aanzienlijk beter dan de resultaten van de testen die Vilans met GPS systemen uitvoerde in 2009 [2]. Bij ontbreken van GPS ontvangst is er alleen een adres. Dit adres is naar verwachting niet voldoende nauwkeurig om waardevol te zijn voor de lokalisatie. Toch geeft dit meer informatie dan systemen die alleen gebaseerd zijn op GPS. Het antwoord op de tweede onderzoeksvraag vraagt meer onderzoek. Geconstateerd is dat er verbeteringen mogelijk zijn wat het gebruiksgemak betreft. Vooral in de informatie die het systeem geeft op het moment dat een opdracht voor lokalisatie op zich laat wachten. Wanneer het systeem hapert is het soms onduidelijk wat er aan de hand is. Het gaat om een complex systeem dat gebruik maakt van SMS, GPS en internet. Het vraagt veel inzicht en oplossingsvermogen van een gebruiker om te zorgen dat aan alle voorwaarden voor goede werking is voldaan (goed aanzetten, batterijen geladen, saldo op de prepaid SIM kaarten) en om te achterhalen wat hij moet doen als het systeem hapert (iets doen om het systeem te laten werken of de ontvanger opzij leggen en een eigen plan volgen om de dementerende te volgen). Verbeterde contextgevoelige aanwijzingen in het scherm zouden de bruikbaarheid kunnen verbeteren. De sluiting van het horloge is voor ouderen lastig te hanteren. Een aanbeveling is het aanpassen van de sluiting van het horloge Buiten de zorgen over het gebruiksgemak zijn de zorgmedewerkers positief over de functionaliteit van het systeem. Het systeem zou een meerwaarde kunnen bieden voor: - Dementerenden die een goed steunsysteem om zich heen hebben (bijvoorbeeld een mantelzorger) die elke dag kan zorgen dat het horloge elke dag om en afgedaan wordt en opgeladen wordt. - Dementerenden die nog geen zwaar stadium van dementie hebben maar nog in een fase zijn da zij nog kunnen leren wennen aan het dragen van het horloge.
© VILANS 19-10-2011 /
Samenvatting test GPS technologie voor mensen met dementie 2011
10
6 Referenties 1. Factsheet “Cijfers en feiten over dementie”, www.alzheimer-nederland.nl, 10-06-2010 2. “Zoeken en gevonden worden?!, de inzet van GPS voor mensen met dementie”, Vilans, juli 2009, gepubliceerd december 2009 (54 blz.) 3. “Testrapport GPS technologie voor mensen met dementie 2011 Beschrijving van het verloop en de bevindingen van de functionele test met een nieuw draagbaar GPS systeem”, ir. Heidi Evers en drs. Johan van der Leeuw, Vilans, Oktober 2011 4. “Observation as Design Tool”, H. Kanis, M.J. Rooden, TU Delft, January 2005
© VILANS 19-10-2011 /
Samenvatting test GPS technologie voor mensen met dementie 2011
11