Samenvatting Ongewenste gasten in de tuin Met Herman De Waele
Ecologie Ecologie? Komt van Ökologie Door bioloog Ernst Haeckel geïntroduceerd in 1886 Ecologisch tuinieren Rekening houden met de omgeving Diversiteit en natuur bevorderen De juiste vragen stellen Afvalarm ontwerpen Arbeidsextensief beheren Evolutie voorzien, successie beleven Genieten met al onze zintuigen Motivatie Geïndustrialiseerd Vlaanderen Bossen, natuurgebieden, dreven, houtwallen… sterk verminderd. Grootste deel grondgebied = privé Beplanting in onze tuinen kunnen groene linten vormen en KLE, struwelen, heggen, houtkanten vervangen
Indeling v/tuin
De gesloten ruimte: moet goed ontworpen zijn De open ruimte: onderhevig aan succesie Vooral het geraamte! Is belangrijk en moet levenslang kunnen meegaan De open ruimte Tot 1m hoog: gazon, borders, paden,vijver…kan nog bijgestuurd worden. De gesloten ruimte Hoger dan 1m: bomen, struiken, hagen, gebouwen Het geraamte van de tuin Moet levenslang meegaan! Moet liefst het omgevend landschap ondersteunen Middelen om gewenste fauna aan te trekken en een gezond milieu te scheppen Zorg voor een gelaagde begroeiing Zoals de 4 lagen in een loofbos Voordelen: Veel planten op een kleine plaats Betere ecologische samenhang De tuin wordt boeiender Eens gestabiliseerd, minder onderhoud Minder verstoring, meer leven 1. De boomlaag (kleine, voor de meeste tuinen) Mispel Kweepeer Kriekelaar Schijnbeuk Moerbei Gele kornoelje Spork
Luister even naar de Zwartkop 2. Onder en voor de boomlaag: de struiklaag, vb: Bottelroos Sneeuwbes Aalbes Boerenjasmijn Kerria Viburnum bodnantense dawn Winterjasmijn 3. Onder de struiklaag: de kruidlaag Lievevrouwbedstro Maagdenpalm Dovenetel Daslook Wilde hyacint Witte klaverzuring Gevlekte aronskelk 4. De moslaag komt vanzelf en moet niet steeds bestreden worden In kleine (stads)tuintjes? In miniatuur denken Vervang de boomlaag door klimplanten: Wilde wingerd, klimop, klimhortensia Op muren en schuttingen Druivelaars, kamperfoelie, bosrank, klimrozen, Gesnoeide hagen De Gesloten ruimte Denk aan een bos(rand) Is het geraamte van de tuin Bomen en heesters met hun ondergroei Vraagt meest ontwerpinzicht Hou rekening met gelaagdheid en milieu Hou rekening met de ecodynamiek Vraagt minst onderhoud Moet duurzaam zijn en een leven lang meegaan. Vogels: tussendoor luisteren wij naar tuinvogels zoals: Zwartkop, Roodborst, Zanglijster, Winterkoninkje, merel…
Met bessen of vruchten Eik Els Lijsterbes Hulst Vlier Hazelaar Bottelroos bosbes Fazantenbes Kardinaalsmuts Kies planten die stuifmeel en/of nectar produceren Linde Grauwe wilg Spork Sierappel Krentenboompje Gewone sering Marjolein Aster Speenkruid Vlinderstruik Roodborst Zet doornige of stekelige heesters Doornig-Stekelig Meidoorn Hulst Sleedoorn Japanse wijnbes Braam Zuurbes Zorg voor een gevarieerd milieu! Stapeltjes stenen, Houtrillen of takkenwal Hoogteverschillen Waterpartijtjes De open ruimte
Nog aantrekken fauna Kies bomen, struiken, klimplanten met eetbare vruchten of bessen
Denk aan een weide Bevat gazon, bemesten of toch niet? Bollen- of bloemenweide
Nooit bemesten! Hooi afvoeren Overgangszones met kruiden, borders Moestuin, vijver, paden Kan nog bijgestuurd worden Vraagt meest onderhoud Meest onderhevig aan successie
Weegbree Wilgenroosje Kleine veldkers Zevenblad Vogelmuur Pinksterbloem
Kruidachtigen Ziektenpreventie Eén- en tweejarigen Brengen veel werk mee Spontane opkomst moet kunnen Goudsbloem Oost-Indische kers Tagetes Vergeet-mij-nietjes Borders Bestaan hoofdzakelijk uit doorlevende planten Organiseer rijke en arme borders Grootste probleem: vergrassing Oplossing bodembedekking Bloemrijk grasland Graag een gevarieerd milieu scheppen Droog-vochtig, hoog-laag-berm Zuur – kalkrijk (dolomietweide),kalkgradiënt Zeker nooit bemesten!!!! Ontstaan van het grasland Spontaan Inzaaien op kale bodem (ong. 10 g/m2) Aanvankelijk wieden (Forse en lastige) Via gazon Door 2 x per jaar te maaien (zomer-najaar) Graslandbloemen zaaien en inplanten
Antischimmel en versterkend Thee van paardenstaart Equisetum arvense Neem 1 kg van die planten, Giet daar 10 liter heet water over en laat dat 24 uur staan. Daarna 20 minuten op een laag pitje doorkoken. Vervolgens afgedekt laten afkoelen. Voor gebruik zeven. Om de 14 dagen spuiten bij valavond De juiste plant op de juiste plaats Kiezen =f(bodem en microklimaat) Tracht natuurlijk biotoop te kennen Overalgroeiers <> endemische planten hou rekening met: Licht Vocht Voedsel Warmte Zuurtegraad humus Grondsoort Op elke bodem groeien planten en België is rijk aan bodemsoorten. Kies voor planten die uw bodem gedijen
Kies voor enkelvoudige bloemen Wilde kruiden Geef ze een kans Leer ze kennen, geniet er van
Ongenode gasten Een greepje… Onkruid voorkomen? Bodembedekking is de oplossing
Bodembedekkende planten Belang van strooisellaag
Niet spitten of schoffelen! Onkruid Verwijderen Grondbewerking Hakken en schoffelen Afbranden Licht afnemen (filmpje) Ecostyle Topgun op opritten
•
Schimmels - zwammen Mycologie: studie vd fungi – Saprofiet = afbreker – Symbiont = in symbiose met gastheer – Parasiet = ten koste vd gastheer Alomtegenwoordig, geen planten
• • • • •
Schimmelaantasting voorkomen De juiste plant op de juiste plaats Licht en lucht Sterke planten kweken Evenwichtige voeding
• •
Stuiven met gesteentemeel Pholin (DCM) Bestaat uit: – Basaltmeel – Lavameel – Gebrande magnesiet (90% MgCO3) Bentoniet = kleimineraal – Minstens 50 % Montmorilloniet – Kaoliniet en illiet – Is geen plantenvoeding maar houdt water en voedingsstoffen vast – 3 kg/are op zandgrond Antischimmel Thee van paardenstaart Equisetum arvense – Neem 1 kg van die planten, – Giet daar 10 liter heet water over en laat dat 24 uur staan. – Daarna 20 minuten op een laag pitje doorkoken. Vervolgens afgedekt laten afkoelen. Voor gebruik zeven. – Om de 14 dagen spuiten bij valavond
•
•
• •
Fungicide Bevat: 20 % kopersulfaat, zwavel, kalk Tegen: – Aardappelplaag – Valse meeldauw bij druiven, nachtschaden, komkommer, fruit, schorseneer, witloof, rozen... Wachttijd: 14 dagen
• • •
• • • •
• •
• • •
Gebruik spuitzwavel Preventief in fruit en kleinfruit – 30 g/10 l water (Niet: cox, James Greeve, Goudrenet) Druif voor de bloei – 60 à 80 g/10 l water Druif na de bloei – 30 à 50 g/10 l water Aardbeien, schorseneer – 40 g/ 10 l water
Vogels Zijn gewaardeerde helpers in de tuin, ze zingen heel mooi. Hier en daar moeten wij ze van onze gewassen houden Netten Vogelschrik Blinkende linten Geluid Mollen •
•
• Bordeause pap
Ecostyle Sulphon Fungicide Bevat: spuitzwavel Tegen: – Echte meeldauw, rozen, druiven, bessen fruit... – Pas op als de temperatuur > 25 °C voor verbranding!
•
Zijn goed – Ze draineren de bodem – Eten schadelijke bodeminsecten Zijn ambetant – Molshopen – Oppervlakkige gangen Mollen verjagen
•
•
• •
•
• • • • •
• • • •
Met geuren – Mottenbol, zwavelpatroon – Keizerkroon, kruisbl. Wolfsmelk Met geluid en trillingen – Ijzeren staaf, fles – Ultrasoon, muziekship
Bijen, wespen en zweefvliegen Bijen zijn bestuivers dus zeer nuttig Wespen zijn ambetant maar, – Nuttig in het voorjaar; vangen insecten en rupsen Zweefvliegen – Bestuivers – Larven eten insecten Vliegen en muggen Zoals: koolvlieg, wortelvlieg, ajuinvlieg Muggen zoals koolgalmug Pyretrex special Plantaardig insecticide Bevat: – Pyrethrines – Piperonyle butoxide (synergist) Gigtig voor bijen, koudbloedigen Irriterend, ontvlambaar Wachttijd: een paar dagen Bestrijding: Insecten in tuinen, vliegen in stallen
– Raapzaadolie Ecostyle Pyrethro-pur Spray • Plantaardig insecticide op basis van Organische zuren • Tegen vliegende insecten • Brandnetelaftreksel - gier • Tegen bladluizen • Versterkt de plant • Bladvoeding •
Rupsen AGBAC, Biobit, Dipel, Scutello • Biologisch bacteriepreparaat met Bacillus thuringiensis • Zeer selectief, onschadelijk voor andere insecten • Geen wachttijd • Tegen rupsen: – Prei, kolen, – Bessen…
• •
•
•
• • •
• • • • • • •
Bio Pyretrex (50 ml/10L/are) Plantaardig insecticide Bevat: – Pyrethrum (bloem chrysant uit Kenia) – Piperonyle butoxide (synergist) Giftig voor bijen, koudbloedigen Irriterend, ontvlambaar Wachttijd: een paar dagen Bestrijding: Insecten in tuinen, vliegen in stallen Ecostyle Pyrethro-pur Dosering: 10-30 ml/L Plantaardig insecticide Bevat: – Pyrethrum (bloem chrysant uit Kenia)
Mieren Houden van zoetigheid Zaadverspreiders
Mierenleeuw – Maakt trechtervormig gat in de grond – Eet mieren Groene specht – Miereneter bij uitstek
Bekampen waar nodig met: • Houtskool, zagemeel, koffiedik, keukenzout, • Tomatenplanten, afrikaantjes, goudsbloemen • Gasbrander, kokend water
• •
Ritnaalden of koperwormen Larve van kniptorren – 3 paar poten Schade in gras, sla, kool, aardappelen, wortelen
•
•
• •
• •
• • •
•
Natuurlijke vijanden: spitsmuizen, padden, mollen, egels, roofvliegen loopkevers, vogels, aaltjes. Emelten, Larven van Langpootmug – Houden van: vochtig, gras, humus – Geen poten – Blauw grijs – Ei-afzet vanaf augustus • Grond droog houden • Hakken • Kippen, vogels,… Schade in gras Engerlingen Larve van de meikever, junikever – 2 à 4 cm lang – Dik en C-vormig – Wit met bruine kop – 3 paar poten Schade vooral in gras Aardrupsen Larven van nachtvlinders – Dik en zacht – Grauw, aardekleur – 3 paar poten vooraan en schijnpoten achteraan Schade: sla, jonge plantjes, afgebeten aan grondoppervlak Duizenpoten - miljoenpoten Duizendpoten – Eten insecten – Zijn snel (2 poten per segment) Miljoenpoten – Eten plantjes, afgestorven of niet – Zijn traag (4 poten per segment)
Pissebedden • Houden van duisternis en vochtigheid • Kreeftachtigen • Omzetters van organisch materiaal Spinnen Zijn bondgenoten – Vangen insecten; vliegen, muggen… Slakken Veldslak, aardslak • Padden • Kikkers
Egels Bierval Plankjes (filmpje) Pillichtwandelen Escar-go korrels op basis van ferrifosfaat, ok voor milieu, geen slijmsporen Escargo Hosta’s waar slakken niet van snoepen: H. Twilight H. Touch of Class • • • • •
Bladluizen Natuurlijke vijanden O.L.Heersbeestje Oorwurmen (filmpje) ZORG VOOR MEER NATUUR IN JE TUIN EN GENIET ER VAN!
