bezoekadres
postadres
Marnixkade 109
Postbus 15262
1015 ZL Amsterdam
1001 MG Amsterdam E
[email protected] T +31 (0)20 589 83 83 F +31 (0)20 589 83 00 W www.motivaction.nl
Samenvatting onderzoeksresultaten 2012 Stichting Natuur & Milieu − Factsheet −
Amsterdam, 8 juni 2012 Projectnummer: Z1274 Fenneke Vegter Bram van der Lelij
Bankrelatie: Rabobank 3447.44.817, IBAN: NL77 RABO 0344 744 817, BIC/SWIFT: RABONL2U. Motivaction International B.V. KvK Amsterdam: 17090769. Prijsopgaven en leveringen geschieden conform de Leveringsvoorwaarden gedeponeerd ter Griffie van de Arrondissementsrechtbank te Amsterdam.
Het auteursrecht op dit rapport ligt bij de opdrachtgever. Voor het vermelden van de naam Motivaction in publicaties op basis van deze rapportage - anders dan integrale publicatie - is echter schriftelijke toestemming vereist van Motivaction International B.V.
Inhoudsopgave
1 Samenvatting
1
2 Resultaten 2.1 Resultaten Nederlandse bevolking 2.1.1 Houding tegenover het thema natuur en milieu 2.1.2 Oplossingsrichtingen 2.1.3 Taken van milieuorganisaties 2.1.4 Oplossingen op het gebied van duurzaamheid 2.1.5 Groen imago politici, bekende Nederlanders en bedrijven
2 2 2 2 3 5 5
Bijlage: Onderzoekstechnische informatie
7
1
Samenvatting Nederlanders zien belang van schoon milieu; overheid meest verantwoordelijk Een schoon milieu is volgens Nederlanders noodzakelijk voor het voortbestaan van de samenleving. Vooral het verdwijnen van natuur in Nederland en de luchtvervuiling baren Nederlanders zorgen. De verantwoordelijkheid voor het oplossen van deze problemen ligt vooral bij de overheid vinden Nederlanders. Zo moet de overheid de huidige milieuwetten strenger handhaven en een milieuvriendelijker beleid maken. Het bedrijfsleven kan bijdragen door te investeren in duurzame productieprocessen. Voor de burger zelf zien Nederlanders ook een rol, maar zoals gezegd ligt de verantwoordelijkheid primair bij de overheid. Oplossingsgerichte houding milieuorganisaties toegejuicht Dat er milieuorganisaties zijn om de natuur en het milieu te beschermen vinden Nederlanders belangrijk. Vooral het belang van proactieve oplossingsgerichte taken wordt onderstreept, zoals samenwerken met bedrijven die goed zijn voor het milieu, inkoopvoordeelacties bieden met milieuvriendelijke producten, nieuwe duurzame oplossingen bedenken, tips geven aan burgers over duurzaam leven en hen oproepen nieuwe oplossingen te steunen. Actievoeren en bedrijven voor de rechter dagen die zich niet aan de regels houden wordt iets minder belangrijk gevonden. Mogelijk wordt dat als radicaal en negatief gezien. Een radicale instelling en pessimistische toonzetting zijn de belangrijkst redenen waarom Nederlanders wel eens afgeschrikt worden door milieuorganisaties. Wisselende bereidheid om groene oplossingen zelf toe te passen Over het algemeen staan Nederlanders positief tegenover nieuwe groene oplossingen en zien zij het als een belangrijke taak voor milieuorganisaties om deze te bedenken. Nederlanders zijn zich ervan bewust dat zij met eigen keuzes en aankopen zelf kunnen bijdragen aan een schoner milieu. De bereidheid om de groene oplossingen toe te passen wisselt sterk per oplossing. Voor het plaatsen van zonnepanelen bestaat er een grote potentie, terwijl het rijden in een elektrische auto nog verder van Nederlanders afstaat. Het nemen van energiebesparende maatregelen is vooralsnog de meest toegepaste groene oplossing. Thema natuur en milieu van geitenwollensokkerig naar trendy Het imago van het thema natuur en milieu is aan het veranderen. Het onderwerp is uit de geitenwollensokkenhoek gekomen. Ten opzichte van 40 jaar geleden, het jaar van oprichting van Stichting Natuur & Milieu, is het maken van milieuvriendelijke keuzes volgens Nederlanders nu aantrekkelijker, gemakkelijker, leuker en meer trendy. Financieel vinden Nederlanders het maken van milieuvriendelijke keuzes echter nog steeds onaantrekkelijk.
1
2
Resultaten
2.1
Resultaten Nederlandse bevolking
2.1.1
Houding tegenover het thema natuur en milieu
Grootste zorgen om luchtvervuiling en verdwijnen natuur
Als het gaat om natuur en milieu in Nederland, maken Nederlanders zich het meeste zorgen over de luchtvervuiling (43%) en het verdwijnen van de natuur (43%). Op de derde, vierde en vijfde plaats staan de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen (37%), klimaatverandering (36%) en het gebrek aan duurzame energie (30%).
Nederlanders zien belang van schoon milieu
2.1.2
De grote meerderheid van de Nederlanders (87%) is van mening dat een schoon milieu noodzakelijk is voor het voortbestaan van onze samenleving. Slechts 1% is het hier niet mee eens. 11% is het hier noch mee eens, noch mee oneens en 1% weet het niet.
Oplossingsrichtingen
Overheid verantwoordelijk voor oplossen natuur- en milieuproblemen
De helft van de Nederlanders (52%) vindt dat de overheid het meest verantwoordelijk is voor het oplossen van natuur- en milieuproblemen. De overheid moet volgens 84% van de Nederlanders de milieuwetten strenger handhaven en 82% vindt dat zij milieuvriendelijker beleid moeten maken. Volgens 68% zijn er meer regels en wetten nodig om milieuvervuiling tegen te gaan.
Bedrijfsleven moet investeren in duurzame productieprocessen
Het bedrijfsleven en de burger zelf worden door respectievelijk 21% en 18% het meest verantwoordelijk geacht voor het oplossen van natuur en milieu problemen. Het bedrijfsleven moet volgens 88% investeren in milieuvriendelijkere productieprocessen. Wanneer een bedrijf niet duurzaam produceert zal dat zichzelf volgens 56% van de Nederlanders uiteindelijk uit de markt prijzen. Op dit moment vindt 60% van de Nederlanders dat het bedrijfsleven de milieuproblematiek niet serieus genoeg neemt.
Milieuvervuiling moet worden belast, niet gesubsidieerd
Nederlanders vinden het een goed idee om de belasting op milieuvervuiling te verhogen ten gunste van een lagere loon- en winstbelasting (60%). 2 op de 10 zijn het hier niet mee eens (21%) en 19% weet het niet. Dat de nieuwe regering de huidige belastingvoordelen en subsidies voor vervuilende industrieën moet afschaffen wordt door 69% van de Nederlanders ondersteund. 14% is het hier niet mee eens en 17% weet het niet. 2
Krappe meerderheid bereid om wat minder luxe te leven
Nederlanders zijn zich ervan bewust dat zij door hun keuzes en aankopen ook zelf een bijdrage kunnen leveren aan een meer schone en duurzame wereld (78%). 1 op de 10 is echter niet bereid wat minder luxe te leven om het milieu te sparen (10%). 61% is hier wel toe bereid.
Het onderwerp natuur en milieu raakt uit de geitenwollensokkenhoek
2.1.3
6 op de 10 Nederlanders (61%) vinden dat het onderwerp natuur en milieu de afgelopen 40 jaar uit de geitenwollensokkenhoek is gekomen. Bijna een kwart is het hier niet mee eens (23%) en 16% weet het niet. Nederlanders vinden dat het maken van milieuvriendelijke keuzes ten opzichte van 40 jaar geleden: Aantrekkelijker is geworden (80%), 17% vindt het minder aantrekkelijk geworden. Gemakkelijker is geworden (66%), 31% vindt dit minder gemakkelijk. Leuker is geworden (65%), 31% vindt dit minder leuk geworden. Trendy is (64%), 32% vindt het nog steeds geitenwollensokkerig. (Nog steeds) financieel onaantrekkelijk is (58%), 38% vindt het financieel aantrekkelijk.
Taken van milieuorganisaties
Belang milieuorganisaties onderkend
Driekwart van de Nederlanders (75%) vindt het belangrijk dat er milieuorganisaties zijn die zich inzetten voor het beschermen van de natuur en een gezond milieu. 1 op de 10 Nederlanders (11%) vindt dit niet belangrijk en 14% weet het niet.
Proactieve oplossingsgerichte houding milieuorganisaties gewenst
Top 5 belangrijkste taken van milieuorganisaties volgens Nederlanders: Tips geven aan burgers hoe je duurzaam kunt leven (84%) Samenwerken met bedrijven die goed zijn voor het milieu (81%) Nieuwe duurzame oplossingen bedenken (81%) Inkoopvoordeelacties bieden met milieuvriendelijke producten (79%) Burgers oproepen nieuwe oplossingen te steunen (78%)
Milieuorganisaties goed bezig met huidige media aandacht voor het milieu
Top 3 best uitgevoerde taken van milieuorganisaties volgens Nederlanders: Via de media aandacht genereren voor het milieu (56%) Tips geven aan burgers hoe zij duurzaam kunnen leven (52%) Burgers oproepen nieuwe oplossingen te steunen (50%)
3
Belangrijk dat milieuorganisaties deze taak uitvoeren? % (Zeer) belangrijk
Taak goed uitgevoert door milieuorganisaties? % (Zeer) goed
Tips geven aan burgers over hoe je duurzaam kunt leven
84%
52%
Samenwerken met bedrijven die goed zijn voor het milieu
81%
42%
Nieuwe duurzame oplossingen bedenken (zoals energie zuinige computers of recyclingproducten)
81%
40%
Inkoopvoordeelacties bieden met milieuvriendelijke producten (zoals zonnepanelen)
79%
38%
Burgers oproepen nieuwe oplossingen te steunen (zoals energiezuinige elektrische apparaten kopen)
78%
50%
Via de media aandacht genereren voor het milieu
75%
56%
Lobbyen voor milieuvriendelijk overheidsbeleid
71%
42%
Bedrijven die zich niet aan de regels houden voor de rechter dagen
65%
32%
Actie voeren tegen misstanden
55%
42%
Basis: allen
Milieuorganisaties zouden meer tips moeten geven, inkoopvoordeelacties organiseren en nieuwe duurzame producten bedenken om steun te krijgen van Nederlanders
Wat milieuorganisaties (meer) moeten doen zodat Nederlanders hen gaan steunen zijn vooral het geven van tips over hoe je duurzaam kunt leven (21%), inkoopvoordeelacties bieden met milieuvriendelijke producten (20%) en het bedenken van nieuwe duurzame oplossingen (17%). Ruim 1 op de 10 Nederlanders zegt milieuorganisaties te willen steunen indien zij (meer) samenwerken met bedrijven die goed zijn voor het milieu (14%), burgers oproepen om nieuwe oplossingen te steunen (13%) en bedrijven die zich niet aan de regels houden voor de rechter dagen (13%). Iets minder dan 1 op de 10 Nederlanders zouden milieuorganisaties steunen indien zij via de media (meer) aandacht genereren voor het milieu (9%), lobbyen voor milieuvriendelijk overheidsbeleid (9%) of actievoeren tegen misstanden (7%).
4
2.1.4
Oplossingen op het gebied van duurzaamheid
Stimuleren plaatsing zonnepanelen heeft potentie
Van de groene oplossingen staan Nederlanders het meest positief tegenover het stimuleren van energiebesparing (87%), het stimuleren om zonnepanelen te plaatsen (82%) en het stimuleren van duurzame landbouw (78%). Het plaatsen van zonnepanelen is een groene oplossing die onder Nederlanders nog niet veel wordt toegepast maar wel veel potentiële gebruikers heeft.
Groene oplossingen
% staat hier positief tegenover
% zou het zelf willen toepassen
% heeft of gebruikt deze oplossing al
Stimuleren energiebesparing / energiebesparende maatregelen nemen
87%
30%
60%
Stimuleren plaatsing zonnepanelen / zonnepanelen (laten) plaatsen
82%
43%
6%
Stimuleren duurzamere landbouw / biologisch producten kopen
78%
20%
34%
Stimuleren plaatsing windmolens / groene energie afnemen van energieleverancier
66%
21%
47%
Promoten van het nieuwe werken (vaker thuis werken) / gebruik maken van het nieuwe werken
64%
23%
17%
Promoten van de elektrische auto / zelf in een elektrische auto rijden
59%
27%
2%
Mensen stimuleren minder vaak vlees te eten / minder vaak vlees eten
42%
14%
37%
2.1.5
Groen imago politici, bekende Nederlanders en bedrijven
Jolande Sap ‘groenste politicus’ Top 5 politici die zich volgens Nederlanders het sterkst maken voor een schoner milieu in Nederland (open vraag): 1. Jolande Sap 2. Marianne Thieme 3. Diederik Samson 4. Emile Roemer 5. Henk Bleker
5
Wubbo Ockels ‘groenste BN’er’ Top 5 bekende Nederlanders die geassocieerd worden met een milieuvriendelijke leefstijl (open vraag): 1. Wubbo Ockels 2. Floortje Dessing 3. Georgina Verbaan 4. Midas Dekkers 5. Jolande Sap Ahold ‘groenste AEX-genoteerd bedrijf’ Top 5 organisaties uit de AEX-index die Nederlanders het meest associëren met milieuvriendelijk ondernemerschap: 1. Ahold 2. Philips 3. Unilever 4. Heineken 5. PostNL
6
Bijlage: Onderzoekstechnische informatie Het onderzoek is uitgevoerd door Motivaction in opdracht van Stichting Natuur & Milieu door middel van een online enquête onder de leden StemPunt-panelleden van Motivaction. Aan het onderzoek deed een representatieve steekproef mee van 1.246 Nederlanders tussen 16 en 70 jaar. Het veldwerk vond plaats van 8 tot en met 14 mei. Bij de steekproeftrekking en weging is gebruikgemaakt van propensitytechnieken, waarmee scheefheden in online panels ten opzichte van de bevolking beter kunnen worden gecorrigeerd dan bij traditionele RIM-weging. De propensitytechnieken zorgen voor een representatieve afspiegeling van de resultaten voor een groter aantal achtergrondkenmerken, in dit onderzoek leeftijd, geslacht, opleiding, regio (Nielsenindeling) en Mentality-milieu, waarbij ook interacties tussen deze variabelen zijn meegenomen. Het daarbij gehanteerde ijkbestand betreft de Mentality-metingen van 2010 en 2011, een representatief schriftelijk onderzoek dat jaarlijks wordt uitgevoerd onder ruim 1.200 Nederlanders tussen 15 en 80 jaar. Dit ijkbestand is wat betreft de sociodemografische gegevens gewogen naar de Gouden Standaard van het CBS. Motivaction is een onafhankelijk onderzoeksbureau, lid van de MOA en maakt deel uit van de Research Keurmerkgroep.
7
