Samenvatting Leefbaarheid in kaart voor sociale wijkteams Land van Cuijk Onderzoek naar de wensen, behoeften en bijdragen van inwoners uit Padbroek, Cuijk
Alex de Veld, Daniëlle Damoiseaux MSc., dr. Martha van Biene Nijmegen, juli 2014
Dit is een samenvatting van het onderzoeks- en adviesrapport ‘Leefbaarheid in kaart voor sociale wijkteams Land van Cuijk, Wensen, behoeften en bijdragen van inwoners uit Padbroek’. Dit onderzoek is in opdracht van Radius en RMC Land van Cuijk, mede mogelijk gemaakt door het Implementatietraject van de Wmo Werkplaats Nijmegen, uitgevoerd door het lectoraat Lokale Dienstverlening vanuit Klantperspectief van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.
Samenvatting In de wijk Padbroek, Cuijk zijn door middel van open interviews verhalen verzameld van burgers met als doel het achterhalen van hun vraagpatronen als groep inwoners. Een vraagpatroon bevat de overkoepelende thema’s uit individuele interviewgesprekken, de samenhang in vragen, behoeften en redeneringen (Van Biene et al., 2008). De resultaten van het onderzoek zijn gebaseerd op interviews met 24 inwoners uit Padbroek. De verhalen van inwoners hebben door toepassing van een speciaal voor dit doel ontwikkelde narratieve analysemethode geresulteerd in de identificatie van onderstaande vraagpatronen. Deze vraagpatronen zijn in een transdisciplinaire bijeenkomst van (geïnterviewde) inwoners, professionals, beleidsmakers en andere betrokkenen besproken op herkenning, erkenning en adressering van de kwesties. Op basis van de input tijdens deze bijeenkomst een actielijst opgesteld. De vraagpatronen In de analyse is inzicht verkregen in de volgende vraagpatronen die terugkomen in de verhalen van inwoners: Padbroek, Cuijk 1. Groen staat voorop! 2. Padbroek in beweging 3. Ouderen van nu en de toekomst 4. Wij zijn elkaars sociale omgeving 5. Overal en ook centraal In de transdisciplinaire bijeenkomst zijn deze vraagpatronen besproken met de deelnemers en uitgewerkt als een mogelijke handelingsstrategie. In het overzicht zijn de acties en bijdragen vanuit de perspectieven van inwoners, professionals, beleid en lokale netwerken weergegeven bij de vraagpatronen. Vraagpatroon 1 Handelingsstrategie Inwoners perspectief
Professional perspectief
Groen staat voorop! Naast het groen en rust wordt aangegeven dat ook privacy en veiligheid belangrijk zijn. Daarbij zijn onveilige hoekjes een punt van aandacht, bijvoorbeeld als het groen niet op tijd onderhouden wordt. Eerst zien dan geloven. Bewoners geven aan al jaren het groenonderhoud aan te kaarten. Pas als zij resultaten zien van bijvoorbeeld de gemeente komen ze zelf in actie. Bewoners geven aan graag te participeren bij het onderhoud. Als sociaal wijkteam kunnen de behoeften nogmaals op de kaart gezet worden bij bijvoorbeeld de gemeente. Organiseer een buurtnetwerk dat zich bezig houdt met het thema van dit vraagpatroon. Ook komen suggesties 2
Lokale netwerkperspectief
naar voren om vraag en aanbod beter bij elkaar te brengen, zoals bij www.wijhelpen.nl. Neem een keer preventief actie, niet alleen als de nood hoog is. Reageer sneller op behoeften en mogelijke oplossingen van bewoners. Denk daarbij ook aan de openbare verlichting. Geef aandacht voor de rol van jongeren in verband met het groen en de veiligheid in de wijk.
Vraagpatroon 2
Padbroek in beweging
Beleidsperspectief
Handelingsstrategie Inwoners perspectief
Professional perspectief Beleidsperspectief Lokale netwerkperspectief
Vraagpatroon 3 Handelingsstrategie Inwoners perspectief
Professional perspectief
Er is veel bereidheid om mee te doen en er gebeuren al veel goede dingen. Opmerkingen: de doorstroming in de wijk is wisselend. Specifiek voor de flats is dat de groep ouderen kleiner wordt met risico op eenzaamheid. De vele activiteiten die er zijn beter onder de aandacht brengen. De ervaringen met elkaar delen, mond-tot-mond reclame. Ook nieuwe bewoners welkom heten en verschillende culturen/medelanders betrekken, ook de medelanders met een tijdelijk verblijf. Bewoners moeten ook eigen initiatief hierin nemen. Het sociale wijkteam dient voorwaarden te creëren voor bewoners. Wie doet wat? Waar moet je zijn? Ook de gemeente dient voorwaarden te creëren voor bewoners. Wie doet wat? Waar moet je zijn? Laat zien wat er allemaal gebeurd in Padbroek, zowel via bestaande als nieuwe kanalen. Denk aan de Wijkkrant, de wijkwebsite en facebook. De wijkraad is gegroeid van 3 naar 12 leden. Betrokkenheid en inzet van de wijkraad is groot. Verhelder de rol van de wijkraad voor alle bewoners bijvoorbeeld door communicatie via de wijkkrant.
Ouderen van nu en de toekomst Naast praktische zorgverlening zijn het sociale netwerk en mantelzorg essentieel bij het toenemen van vragen die ontstaan bij het ouder worden. Zicht houden op de wensen en behoefte is hierbij belangrijk. Zeker kwetsbare ouderen hebben hulp nodig bij het opbouwen of onderhouden van het sociaal netwerk. Bewoners in de wijk kunnen daarin iets voor elkaar betekenen door in gesprek te gaan met deze ouderen, bijvoorbeeld in de vorm van keukentafelgesprekken. Er zijn niet-zichtbare hulpvragen. Bewoners vinden het belangrijk dat de signalen van deze medebewoners zichtbaar worden. Het sociale wijkteam dient een belangrijke rol te hebben voor ondersteuning. Zowel in de vorm van een fysiek punt met een spreekuur waar bewoners met vragen en signalen terecht kunnen. Maar ook in de vorm van het leggen van verbindingen. Het gaat hierbij om contacten tussen bewoners, mantelzorgers, vrijwilligers, scholen en professionals. Het sociale wijkteam kan op die manier een verbinding vormen tussen bewoners die hulp vragen en bewoners die hulp bieden. 3
Beleidsperspectief Lokale netwerkwerkperspectief Vraagpatroon 4 Handelingsstrategie
Inwoners perspectief Professional perspectief
Beleidsperspectief Lokale netwerkwerkperspectief
Vraagpatroon 5 Handelingsstrategie Inwoners perspectief
Professional perspectief
Daarnaast dient er een plek te zijn voor zorgvragen zoals medicijnen en bloed prikken. Luister naar initiatieven van bewoners en faciliteer bewoners en het sociale wijkteam waar nodig. Zorg voor een vangnet. Er zijn diverse actieve lokale netwerken. Door een onderlinge verbinding kunnen krachten gebundeld worden bij overlappende belangen.
Wij zijn elkaars sociale omgeving Dit patroon sluit aan op vraagpatroon 3. Belangrijk is om de nabijheid in de eigen buurt te verbeteren, ook door professionals. De sociale veiligheid is belangrijk, een veilige woonomgeving. Vaak is er een machteloosheid bij probleemsituaties en overlastplegers. Het gesprek daarover in de buurt is moeilijk. Mee initiatief nemen en burenhulp als een vanzelfsprekendheid zien. Faciliteren bij het initiatief nemen: ruimte creëren. Kleinschalige initiatieven op straatniveau stimuleren. Laten doordringen dat burenhulp noodzakelijk is. Bij overlast en probleemsituaties is het nodig dat professionals ingrijpen. Ga met elkaar aan tafel om te zoeken naar een oplossing. Vergeet daarbij niet de uitkomsten en acties terug te koppelen aan de directe buren. Zeker bij hardnekkige problemen. Faciliteer het sociale wijkteam hierin. Organiseer samen met het sociale wijkteam bijeenkomsten om samen burenhulp vorm te geven. Naoberschap in stand houden en/of nieuw leven in blazen. Vorm buurtnetwerken voor ondersteuning en hulp.
Overal en ook centraal De wensen voor activiteiten zijn divers. Een centrale, toegankelijke plek is essentieel. Zo komen alle diverse clubs, hobby’s en vrijwilligers op één plek samen. Waardevolle activiteiten beginnen bij ideeën van de bewoners. Het aanspreken van talenten van bewoners, maar ook eigen belang, leveren initiatieven en enthousiasme op voor activiteiten. Het gaat om de vraag: waar ben ik goed in? Organiseer een multifunctionele ontmoetingsplek waar op verschillende momenten, zowel overdag als ’s avonds, activiteiten plaatsvinden in aansluiting op verschillende behoeften; van koffiemomenten tot een cola-disco voor jongeren. Start met kleinschalige activiteiten om initiatieven een succes te laten worden. Het Doehuis biedt een mogelijkheid als startplek voor diverse activiteiten. Ook als centrale plek voor het sociale wijkteam. Voor de toekomst biedt de brede school mogelijkheden. 4
Beleidsperspectief Lokale netwerkwerkperspectief
Het sociale wijkteam dient een verbinding te leggen tussen maatschappelijke organisaties en verenigingen. Faciliteer burgerinitiatieven, zowel financieel als met vergunningen. Voor het beweegpark zijn er mogelijkheden om onderhoud en beheer in samenwerking met scholen en ouderen te realiseren.
5
