Project 1: Doel: Vanuit:
De Schoolstraat Samenredzaamheid: één team van mantelzorgers en professional de regierol van de cliënt (of diens netwerk)
Accolade werkt sinds kort aan “Client in regie – Netwerkparticipatie” Dit is een samenwerkingsproject met “In voor zorg”. De gezondheidszorg verandert. De cliënt is verantwoordelijk voor de eigen gezondheidssituatie, diens netwerk moet een belangrijke rol (blijven) spelen en de professional ondersteunt hierin. De regie ligt bij de cliënt en de overheid legt dit in wet- en regelgeving vast. Een ontwikkeling waar Accolade al langer op inspeelt. We gaan daar nog concreter mee aan de slag door het project “Cliënt in regie”. Hierbij richten we op de participatie van het netwerk van de cliënt. Wat willen we bereiken De cliënt is verantwoordelijk en heeft de regie: dit is zichtbaar in onze werkprocessen De betrokkenheid en inbreng van het netwerk van de cliënt is toegenomen De medewerker/het team heeft ruimte om afspraken met de cliënt (en diens netwerk) te maken, dit te organiseren (de medewerker gaat daarbij van “zorgen voor” naar “zorgen dat”) en heeft meer tijd voor de zorg- en dienstverlening Waar letten we op in de praktijk De cliënt heeft, al dan niet ondersteund door een persoon uit zijn/haar netwerk, de regie over het concrete opstellen, evalueren en bijstellen van het (zorg) leefplan. Dit gebeurt in samenspraak tussen de cliënt, zijn naasten en de zorgverlener, waarbij het uitgangspunt is dat de cliënt zo veel mogelijk beslist met het oog op zijn wensen en mogelijkheden. Wanneer een cliënt verminderde regiemogelijkheden heeft, gaat het gesprek over het ondersteunen in het voeren van regie in plaats van het overnemen van regie. Kwaliteit van leven is bij uitstek een individuele zaak. Medewerkers kiezen daarom steeds voor een persoonsgerichte benadering. Cliënt en professional bezien voortdurend hoe de kwaliteit van leven is te realiseren met behoud van de eigenheid van de cliënt. Daarbij gaat het om aandacht in de individuele, betekenisvolle relatie en de beleefde kwaliteit door de cliënt. Er is aandacht voor zingeving, voor iemands eigen netwerk en buurt. De vraag van de cliënt wordt integraal bekeken, waarbij medische, sociale als psychische aspecten belangrijk zijn. Hoe gaan we het doen Onze manier van werken richt zich nog sterker op de cliënt en diens netwerk. Samen gaan we in de praktijk ervaren en leren hoe we dit kunnen doen. We zijn hierin een lerende organisatie (werkplekleren). Medewerkers (ondersteunende diensten, zorg, behandeling, leidinggevenden) worden ondersteund om in de praktijk te leren. De vertaalslag van hoe we het gaan doen staat voor elke locatie beschreven in een plan van aanpak. De daadwerkelijke uitvoering noemen we “experimenten”. Een van deze experimenten is “De Schoolstraat”. De Schoolstraat: één team van mantelzorgers en professionals De Schoolstraat is gebaseerd op het succesvolle concept van ervarings- en belevingsgericht leren (simulatie) en is gericht op de samenwerking tussen mantelzorg en professionele zorg. Uniek hieraan is dat medewerkers en mantelzorgers samen participeren. Door deze geïntegreerde en aansprekende aanpak is een blijvende omslag mogelijk. Het is belangrijk de aanpak per locatie op maat af te stemmen. We beginnen dan ook met een pilot op de locaties d'Amandelboom en De Wijngaard. Bij de Wijngaard nemen ook ondersteunende
diensten deel. De ervaringen uit deze pilot nemen we mee in de uitwerking voor andere groepen en locaties. Resultaten Via de simulatie ondervinden de mantelzorgers en medewerkers elkaars dilemma’s aan den lijve. Het verkennen van elkaars positie, verwachtingen, emoties, kansen en reserves helpt om tot blijvende samenwerking te komen. Met verschillende werkvormen en toegesneden instrumenten wordt de samenwerking verankerd. De impact van de opgedane leerervaringen is hierdoor zo sterk, dat de deelnemer deze in de praktijk blijvend kan toepassen (borging). De deelnemers: -zijn zich bewust van de eigen visie op (opvattingen over) het begeleiden van zorgvragers. -zijn zich bewust dat en hoe samenwerking tussen mantelzorg en professional de zorg versterkt. -hebben aan den lijve ondervonden wat deze samenwerking in de praktijk betekent en kunnen deze op een herkenbare manier vormgeven. -zijn zich bewust van de diverse rollen: zorgverlener, persoonlijk en/of professioneel betrokkene, (ervarings-) deskundige en samenwerkingspartner. -hebben handvatten om op een adequate manier invulling te geven aan de samenwerking. Programma Stap 1 startbijeenkomst: Thema’s: Visie en richting. Wat zijn de kansen en mogelijkheden? Wat is vereist? Waar liggen de grenzen? Voor de hele organisatie om met elkaar dezelfde beelden en taal te ontwikkelen Stap 2 De simulatie voor mantelzorgers en teamleden. Aan de simulatie op de somatiek nemen ook cliënten deel. Tijdens de simulatie staat het leren door beleven voorop. De steeds terugkerende leerlijn is: introductie, uitvoeren, observeren van de uitvoering, reflecteren en borgen. Deze simulatie bestaat uit een afwisseling tussen praktijkblokken, reflectie en verdiepingsblokken. Tijdens de praktijkblokken wordt de werkelijkheid nagebootst, en de deelnemers verplaatsen zich in de rol van cliënt, verzorgende, mantelzorger of observator. We sluiten elk praktijkblok af met reflectie. In de verdiepingsblokken komen de volgende thema’s aan bod: Communicatie, Samenwerking, Zorgleefplanbespreking. Tijdens de simulatie wordt geoefend met het eigenaarschap van het zorgleefplan. Stap 3 Borging: Twee tot drie maanden na de uitvoering vindt een doorloopbijeenkomst plaats. Vragen die aan bod komen: -Hoe heeft de samenwerking gestalte gekregen? -Wat behoeft extra aandacht? -Hoe borgen we de ontwikkeling? In de tussentijd hebben de deelnemers aan een zelf geformuleerde opdracht gewerkt. De invulling van dit dagdeel wordt in nauw overleg met Accolade vastgesteld, op basis van de actuele ontwikkelingen, vragen en behoeftes. Duo-opdracht: elke mantelzorger is gekoppeld aan een professional. In de tussentijd wisselen ze uit hoe het met de opdracht staat. Certificering en accreditatie De deelnemer ontvangt aan het einde van deze training een certificaat bij minimaal 90% aanwezigheid en als de opdrachten zijn uitgevoerd. De begeleidingsinstituten Cerein en Ervarea staan geregistreerd in het kwaliteitsregister van V&VN. Deelnemers kunnen deze training laten opnemen in hun digitale portfolio van V&VN.
Project 2: Doel:
Bewegingsgerichte zorg Beweging(stimulering) is vanzelfsprekend onderdeel van de zorg
Inleiding Arendshorst (onderdeel van Accolade Zorggroep) biedt intramurale- en extramurale zorg . In 2015 heeft het management van Arendshorst het initiatief genomen om een aanpak te ontwikkelen om bewegen in het dagelijks leven van bewoners te bevorderen en dit in te bedden in de dagelijks zorg aan de bewoners. De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) vindt dat woonzorgcentra (verpleeg- en verzorgingshuizen) een verantwoordelijkheid hebben om bewegen te stimuleren als een vanzelfsprekend onderdeel van verantwoorde zorg. Daarop moeten wij als organisatie inspelen door hierop beleid te ontwikkelen. Tegelijk willen we het bewegen ook stimuleren zonder dit externe ‘moeten’. Doel Eind 2016 is beweging (stimuleren) een vanzelfsprekend onderdeel in de zorg aan bewoners in Arendshorst en kunnen bewoners én medewerkers aangeven hoe ze het stimuleren van bewegen vorm geven. Het project in Arendshorst fungeert als pilot voor uitrol in Accolade als geheel. Binnen Arendshorst hebben we (literatuur)onderzoek gedaan aan de hand van een aantal bronnen: de brochure ‘Bewegingsgerichte zorg’, inclusief de bouwstenen van de IGZ http://www.nationaalprogrammaouderenzorg.nl/actueel/nuttige-websites http://www.anderszorgen.nl/anderezorg/aspelende_ouderen.html http://www.modernedementiezorg.nl/project.php?id=15 Gesprek met Dr. Mathieu de Greef, lector paramedische ouderzorg aan de Hanze Hogeschool Groningen. Gesprek met adviesbureau ‘beweegzin’ (advies, voorlichting en scholing rondom bewegen bij ouderen) Gesprek met VitaValley/Vital Innovators. Een organisatie voor innovaties en ontwikkelingen in de zorg. Bouwstenen IGZ IGZ vindt dat verpleeg- en verzorgingshuizen een verantwoordelijkheid hebben om bewegen te stimuleren als een vanzelfsprekend onderdeel van verantwoorde zorg. De Inspectie heeft hiervoor de volgende bouwstenen ontwikkeld: 1. De instelling heeft beleid vastgesteld over bewegingsstimulering. 2. De instelling betrekt cliënten bij het voorbereiden, uitvoeren en evalueren van beleid over bewegingsstimulering. 3. De instelling beschikt over een structuur voor bewegingsstimulering
1
4. De instelling zorgt voor deskundigheidsbevordering voor medewerkers en voorlichting voor medewerkers, vrijwilligers, cliënten en hun familie over belang, voordelen en mogelijkheden van bewegingsstimulering. 5. Afspraken over beweegstimulering worden vastgesteld in het individuele zorgleefplan van cliënten. 6. De instelling beschikt over voldoende mogelijkheden voor medewerkers, vrijwilligers, familie en cliënten om invulling te geven aan beweegstimulering. 7. De instelling biedt haar cliënten mogelijkheden om gebruik te maken van faciliteiten in de buurt en stelt haar voorzieningen voor bewegingsstimulering beschikbaar voor ouderen in de buurt. Uit dit onderzoek is duidelijk geworden dat bewegen belangrijke toegevoegde waarde heeft voor de kwaliteit van leven. Aandacht voor bewegen moet een belangrijk en vanzelfsprekend onderdeel zijn van het dagelijks leven van bewoners van een woonzorgcentrum. Bewegen en het leveren van verantwoorde zorg gaan hand in hand. Bij bewegen hoeven we niet direct aan topsport te denken, maar aan alle dagelijkse activiteiten waar de bewoners voor in beweging kunnen komen. Letterlijk iedereen die bij de bewoner is betrokken is nodig om hierin succesvol te kunnen zijn – de bewoner zelf en zijn netwerk, maar ook (en misschien wel vooral!) alle medewerkers van de zorgorganisatie. Tijdens het onderzoek en de interviews bleek dat het vormgeven van een bewegingsgericht zorgaanbod meer is dan een ‘kunstje’ van meer bewegen toepassen, meer dan het ter beschikking stellen van een instrument (tool, game). Het is een kwestie van ‘omdenken’. De medewerkers van nu zijn opgeleid vanuit de visie van ‘zorgen voor’. Goede zorg geven vandaag de dag is werken vanuit de visie ‘zorgen dat’. Om dat vorm te geven is het belangrijk inzicht te hebben in wat de bewoner op alle levensterreinen zelf kan doen, zo nodig in samenwerking met zijn familie/mantelzorgers . Aan de basis van die eigen kracht of daarna is de ondersteunende rol van de medewerker van de zorginstelling in beeld. Hierbij ligt dan ook de aansluiting bij het project ‘Client in regie’. Omdat ‘omdenken’ een kwestie van ‘lange adem’ is, willen we het bewegen binnen Arendshorst stimuleren én inbedden in ‘Bewegen in tehuizen’. Dit project is ontwikkeld door bewegingswetenschapper Dr. Mathieu de Greef van de Rijksuniversiteit Groningen, tevens lector aan de Hanzehogeschool Groningen. In dit project worden én de bewoners én de medewerkers meegenomen in het ‘omdenk’- proces . De bouwstenen van IGZ worden uitgewerkt en onderdeel van het projectplan. Daarnaast willen we deelnemen aan de Coaliton Applied Gaming (CAG) van Vitavalley. Binnen de CAG wordt gekeken hoe bewegingsgames te gebruiken zijn bij het stimuleren van bewegen door ouderen. CAG is gericht op het meten van de effecten bij gebruikers van games (applied gaming). Arendshorst heeft moeite met die benadering als zodanig. Zonder te leren omdenken zal het aanbieden van games naar onze overtuiging onvoldoende impact hebben op de kwaliteit van leven van de bewoner. Maar games kunnen, mits goed ingepast in het totaalconcept, wel een belangrijke rol spelen in het aantrekkelijk maken en houden van bewegen. Wij hebben dan ook het initiatief genomen om beide genoemde partijen te verbinden. Projectorganisatie De opdracht aan de projectgroep luidt allereerst het uitwerken van het projectplan en daarna de implementatie in samenwerking met de hoogleraar en zijn mensen/ instrumentarium. De projectwerkzaamheden kunnen worden onderverdeeld in vier groepen activiteiten en hebben betrekking op een periode van 12 maanden. a. De projectvoorbereiding en coördinatie b. De voorlichting, scholing en screening
2
Er worden voorlichtingsbijeenkomsten gehouden voor de bewoners, de familie en de zorgteams. Daarnaast worden de leden van de zorgteams getraind in de uitvoering van het bewegingsgerichte zorg programma. Voorafgaand aan de start van het programma wordt de fitheid (kracht, loopsnelheid en balans), ADL, mate van kwetsbaarheid en beweeggedrag (stappen en energieverbruik) in kaart gebracht. In principe voeren studenten van de HG dit uit. De verwerking en rapportage wordt uitgevoerd door de stichting GALM (Groninger Actief Leven Model). c. De uitvoering van het programma De uitvoering van het programma bestaat uit het aanbieden van een beweegprogramma en een sociaal vitaal programma. Het beweegprogramma bestaat uit een combinatie van een functioneel trainingsprogramma met een spel- en sportprogramma. De deelnemers aan het programma krijgen oefeningen mee en de zorgmedewerkers coachen de bewoners bij het behoud van ADL en het uitvoeren van de fitheidsoefeningen die de deelnemers zelf doen. In het sociaal vitaliteitsprogramma staat het activeren van bewoners centraal. De frequentie van dit programma ligt lager dan het beweegprogramma. De tijd die zorgmedewerkers besteden aan het coachen van bewoners wordt geacht onderdeel te gaan uitmaken van hun taak en zijn derhalve niet afzonderlijk begroot. d. Monitoring, rapportages, licentie en digitaliseren Er worden vier rapportages gemaakt. Een rapportage over de screening van fitheid en bewegen, een rapportage over de beweegbehoefte van bewoners, een rapportage over de ervaringen van de deelnemers en een rapportage over de ervaringen van de zorgmedewerkers. Er wordt een eindverslag gemaakt over de borging van het project na 12 maanden.
3
Project 3: Doel:
Buitengewoon Zorgzaam Participeren in de wijk – samenwerken in de zorg
Accolade Zorggroep wil in Buitengewoon Zorgzaam (nieuwe locatie van Accolade in Amersfoort-Vathorst) laten zien dat door zorg anders te organiseren, in een samenwerkingsverband, er een vernieuwend concept van wonen en zorg gaat ontstaan, waar met een totale transformatie op het terrein van wonen, zorg en welzijn een voorbeeldproject wordt vormgegeven. Buitengewoon Zorgzaam gaat een bijzondere plaats worden, van en voor de wijk. Je bent daar met elkaar verbonden in de dagelijkse gang van zaken. We geloven als gebruikers van dit pand in deze toekomst, waar je niet alleen, maar samen met partners iets mag betekenen voor de wijk Vathorst en waar je mag wonen, groeien en elkaar ontmoeten. Maar waar je ook als cliënt/gebruiker van het pand die voordelen iedere dag ervaart, doordat je participeert in de samenleving. Samen betekent in de praktijk van dit pand dat we ruimtes gaan delen, zorgaanbieders maken gebruik van de vergaderruimtes van de kerk, de kerk maakt gebruik van de ruimtes van het kinderdagverblijf. Het kinderdagverblijf maakt gebruik van de ruimtes van het dagactiviteitencentrum voor hun buitenschoolse opvang. Maar ook zorg delen: in de nacht samen een medewerker inzetten. Bij complexe verpleegkundige zorg kan dezelfde verpleegkundige zorg leveren aan alle klanten. Geen dagbesteding voor klanten, maar volwaardige arbeid, doordat je als cliënt-medewerker vorm geeft aan gastvrijheid. En dat samen als partijen zo regelen dat het geen extra administratieve last oplevert, maar in een lean proces vorm wordt gegeven. Als kerkleden en bewoners samen optrekken in gastvrijheid voor de buurt. Als gebruikers hebben we een passie: Elkaar aanvullen, iets voor elkaar betekenen. Je rol als vrijwilliger gestalte geven. Waar we de synergie gaan zoeken. Bewoners kunnen elkaar aanvullen, elkaar heel praktisch helpen, maar vooral er voor elkaar zijn. We willen een plaats zijn waar je iets mag betekenen. Vanuit onze identiteit willen we gestalte geven aan de opdracht er voor de ander te zijn. Zorg en omzien naar elkaar, dat is heel bijzonder. Die gezamenlijke passie verbindt ons. Samenzijn, maar ook en vooral jezelf zijn. Elkaar kennen en door elkaar gekend zijn. Je mag er tot rust komen, maar ook de gezelligheid zoeken en de verbondenheid met elkaar. Centraal gelegen bij winkelcentrum, station en uitvalswegen. Een mooi en vriendelijk gebouw waar je mag leren van en met elkaar. We gaan wonen op een plek: Waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Waar iedereen welkom is. Waar we mogen groeien, leven en geloven. Waar activiteiten zijn voor iedereen in de wijk Vathorst. Accolade Zorggroep richt zich binnen Buitengewoon Zorgzaam op de psychogeriatrische bewoner (24 plaatsen) en de bewoner met niet-aangeboren hersenletsel (18 plaatsen WLZ /ZIN). Daarnaast is er voor 15 NAH- klanten een plaats in scheiden van wonen en zorg, met begeleiding vanuit het NAH-team Accolade. De burger blijft meer in de eigen vertrouwde omgeving. En daar geeft de locatie Buitengewoon Zorgzaam mogelijkheden voor, midden in de samenleving staan, en onderdeel uitmaken van de gemeenschap.
Kleinschalig wonen voor mensen met dementie in een vergevorderd stadium : In Vathorst zijn woningen, waar het wonen in kleine groepen wordt vormgegeven. Zes bewoners vormen samen een huishouden, in een vertrouwde omgeving met hun eigen meubels. Begeleiders leveren de zorg en begeleiding integraal en voeren de regie over het dagelijks draaien van dit huishouden. In de bouw van het pand zijn de voorwaarden gecreëerd voor deze vorm van zorg en begeleiding. Medewerkers worden voorbereid om vanuit deze visie de multidisciplinaire begeleiding en zorg te kunnen leveren. En dat alles met het team van de toekomst: bewoners, mantelzorgers en professionals zijn gelijkwaardig aan elkaar. Het pand in Vathorst is een ruim gebouw, en samen willen wij vormgeven aan het gebruik. Niet door beheer en onderhoud uit te besteden, maar door juist onze cliënt-medewerkers in dit pand een centrale rol te geven. Het geeft dat cliënt-medewerkers er als volwaardige medewerker aan de slag kunnen, en op die wijze kunnen participeren en vooral bijdragen aan de visie van Buitengewoon Zorgzaam, er voor elkaar zijn. Er is arbeidsmatig werk voor cliënt-medewerkers, waar zowel klanten van Accolade, als ook Sprank dagbesteding kunnen afnemen, o.a. in de centrale ruimte waar Accolade een horecafunctie heeft. Onze cliënt-medewerkers: Worden gewaardeerd om wie ze zijn Doen in dit pand werk waar ze serieus genomen worden Ontvangen waardering van de gebruikers van het pand en de omgeving. Deze elementen samen zorgen ervoor dat we geloven in dit unieke project, waar kerkleden, kinderen en klanten/cliënten van Sprank en Accolade in het dagelijks ontmoeten van betekenis kunnen en willen zijn voor elkaar en voor de wijk en buurt waar ze deel van uitmaken. Bijzonder, maar eigenlijk ook weer heel gewoon. Samen.
Resultaten Thema: Innovatief samenwerkingsproject Kritische succesfactor: Actiegerichtheid Prestatie-indicator: Succesvol implementeren project Buitengewoon Zorgzaam. Target/norm voor jaar 2016: - Informele zorg is toegenomen. - Netwerkparticipatie is toegenomen. Thema: Zelfredzaamheid Kritische succesfactor: Actiegerichtheid Prestatie-indicator: Uit zelfredzaamheidsmonitor blijkt dat zelfredzaamheid is toegenomen. Target/norm voor jaar 2016: - Cliënten ondersteunen elkaar - Cliënten ondersteunen in beheer pand - Cliënten participeren in de samenleving
