Samen Sterk! Gecombineerde ondersteuning voor mensen met dementie en hun mantelzorgers
Prof.dr. Rose-Marie Dröes Research Programme >
Mental Health and Quality of Care Department of Psychiatry / Department of General practice & Elderly care medicine Alzheimercentrum VUmc
e-mail:
[email protected]
Amsterdam Center on Aging
Inhoud
• Introductie: toename aantallen mensen met dementie • Hoe gaan we hier mee om? • Samen sterk! Efficiëntere zorgorganisatie Kosten-effectievere zorg Aanpassing van de financiering
• Een inspirerend voorbeeld van Samen sterk!
Aantallen In 2010 • Wereldwijd 35,6 miljoen mensen met dementie • 24.9 miljoen (70%) thuiswonend – Europa 7 miljoen – Nederland 165.000 (totaal 230.000) In 2050 • Wereldwijd 115 miljoen • 80,5 miljoen (70%) thuiswonend - Europa 13 miljoen - Nederland 350.000 (totaal 500.000) Redenen: vergrijzing + toename van oudste ouderen (World Alzheimer Report, 2009)
Zorg en kosten
• Totale kosten voor dementiezorg zijn 4,7% van de gezondheidszorgkosten (betreft vnl kosten voor institutionele zorg)
• 4 miljard per jaar Mantelzorg • 60% van zorg thuis door familieleden
• 82% van mantelzorgers (kans op) overbelasting • 38% voelt zich zwaar belast mensen met dementie : werkende mensen in 2010 1: 55 in 2050 1: 27
Hoe gaan we hier mee om? Verbetering van dementiezorg Wijziging in financiering
efficiëntere zorgorganisatie (kosten-)effectievere zorg Goedkoper
Meer mensen kunnen profiteren!
A. Efficiëntere zorgorganisatie
Ontwikkeling dementiezorg 1970-2013 Medisch behandelperspectief
Gevolgen perspectief
Psychosociale perspectief
ziekte
chronische beperkingen handicaps
aanpassing aan/ omgaan met de gevolgen van ziekte
rehabilitatie/ compensatie
begeleiding/ ondersteuning
genezing
Farmacotherapie
Kwaliteit van leven Psychosociale behandelingen
Revalidatie Paramedische behandeling
Psychiatrische behandeling
Zorg
Welzijn / diensten
Efficiëntere zorgorganisatie - dementievriendelijker Dementiezorg Informatie loket Vrijwilligersdiensten
Verbetering samenwerking in dementie zorgketens/netwerken
Thuiszorg Dagvoorziening Vakantieopname Gespreksgroepen
Zorgcoordinatie door casemanager van begin dementie tot eindstadium
Palliatieve zorg Wat vindt je waar?
Doel: efficiëntie, continuïteit van zorg
Integrale dementiezorg Medisch behandelperspectief
Gevolgen perspectief
Psychosociale perspectief
ziekte
chronische beperkingen handicaps
aanpassing aan/ omgaan met de gevolgen van ziekte
genezing
Farmacotherapie
Paramedische behandeling
Welzijn / diensten
rehabilitatie/ compensatie
begeleiding/ ondersteuning
Kwaliteit van leven Psychiatrische behandeling
Psychosociale behandelingen Zorg
Revalidatie
SAMEN STERK!
B. Kosten-effectievere zorg Door er voor te zorgen dat er overal goede zorg beschikbaar komt Vroege diagnose Tijdige interventies
Zorgstandaard Dementie
Bewezen-effectieve en gepersonaliseerde zorg Op basis van individuele behoeften vraaggestuurd Efficiënte oplossingen voor onvervulde behoeften • Voorkomen van crises /ziekenhuisopname • Uitstel verpleeghuisopname • Langer thuis blijven wonen • Verhoging kwaliteit van leven
Institutionele zorg in menselijke maat (grootschalige zorg kleinschalig wonen)
Gecombineerde interventies effectiever
Go
g r o z ede
Belangrijke elementen Informatie Praktische hulp Emotionele steun Sociale steun
Persoon met dementie
Mantelzorger
Hulp bij omgaan met zowel de functionele als de psychosociale gevolgen van dementie
Functionele gevolgen in dagelijks leven Voor de persoon met dementie Problemen met • boodschappen doen • omgaan met geld • gebruik maken van openbaar vervoer • koken • sociaal contact • problemen oriëntatie • communicatie • huishoudelijke activiteiten • zelfzorg Voor de mantelzorger/omgeving • ….. • omgaan met gedragsveranderingen • gevaarlijke situaties • miscommunicatie met hulpverleners • weerstand tegen opname •….
Hulp bij psychosociale gevolgen Aandacht voor persoonlijke beleving en wensen individuele aanpassingsproblemen individuele kwaliteit van leven draagkracht en ervaren belasting mantelzorger
Goed opgezet onderzoek nodig
Tijdige op de persoon afgestemde ‘evidence based’ hulp Helpt mensen beter om te gaan met de gevolgen van dementie
Informatiedesk Effectieve Zorg & behandeling bij dementie -VUmc
Effecten gecombineerde programma’s Persoon met dementie • Betere geestelijke gezondheid (stemming, angst) • Minder gedragsproblemen • Langer thuis/ uitstel opname in zorginstelling
+ Mantelzorger • Betere geestelijke gezondheid / minder psychische en psychosomatische klachten • Minder ervaren belasting • Meer gevoel van competentie
Implementatie
kosten-effectiever (Smits et al., 2007; van Mierlo et al., 2009, 2012)
C. Financiering
Aanpassing van de financiering gecombineerde ondersteuning AWBZ-indicatie voor persoon met dementie
• ondersteunende begeleiding • activerende begeleiding (incl. systeembegeleiding) • persoonlijke verzorging Ondersteuning vanuit gemeente/ WMO Prestatieveld Mantelzorgondersteuning
Transitie
AWBZ WMO
2014 Dagbesteding naar WMO Nieuwe kansen voor integratie! Gespecialiseerde dementiezorg?
25% bezuiniging
Bezuiniging nu - kostenbesparing op termijn?
WMO
SAMEN STERK!
Zvw AWBZ
Een inspirerend voorbeeld: Samen Sterk!
Mooie voorbeelden van gecombineerde ondersteuning
Ontmoetingscentra Odensehuis Ergotherapie thuis Vertroetel je ouders Reminiscentie voor twee
LPD-plusMO Casemanagement Kunstproject Stedelijk Museum Samen sporten
Ontmoetingscentra Persoon met dementie
Mantelzorger
• dagsociëteit (3dgn/week) (re)creatieve activiteiten belevingsgerichte activiteiten psychomotorische groepstherapie
• • • •
informatie bijeenkomsten gespreksgroep respijtzorg zorgcoördinatie
Voor beiden • spreekuur • centrumoverleg • sociale activiteiten
EMGO Institute for Health and Care research
VU medisch centrum Amsterdam
Samenwerkingsprotocol Huisartsen Thuiszorg Casemanagers GGZ-afd. ouderen Steunpunt mantelzorg Stichting welzijn Wijkpost voor ouderen Verzorgings- en verpleeghuizen Specialist ouderengeneeskunde Alzheimer café’s ……
Zorg en welzijn in de regio
Ontmoetingscentra Samenwerkingsprojecten tussen zorg en welzijn Bewezen effectieve ondersteuning aan mensen met dementie en hun mantelzorgers Gefinancierd vanuit AWBZ en Gemeente
Sterke formule!
100e 20 jaar!
Complimenten!!
Ontmoetingscentra/LPDplusMO in Nederland+ April 2013 N=100, 25 in oprichting
ARUBA (1) PARAMARIBO (1)
ITALIE (55)
Ontmoetingscentra – 20 jaar
2.25min
Samen sterk! Gecombineerde ondersteuning voor mensen met dementie en hun mantelzorger(s)
Met dank aan:
[email protected] Landelijke Werkgroep Ontmoetingscentra Amsterdam Center on Aging
