Samen aan zet
witboek cliëntenparticipatie
Inleiding Als we goed luisteren naar onze cliënten, is er op het vlak van cliëntenparticipatie en medezeggenschap nog veel te doen. ‘Een begeleider gaat ’s morgens naar zijn werk, maar ik wóón hier!’ Dit is een uitspraak van een cliënt die treffend aangeeft waar het om gaat. Hoeveel heb je te vertellen over je eigen woon- en leefsituatie? Er gebeurt al veel op het terrein van cliëntenparticipatie en medezeggenschap binnen de RIBW K/AM. Maar het kan beter. De ervaringen van de bewoners rond het thema cliëntenparticipatie en medezeggenschap lopen sterk uiteen. In de voorgesprekken tussen medewerkers en leden van de Centrale Cliëntenraad hoorden we daar diverse voorbeelden van. Er zijn teams die er in de praktijk al veel aan doen. Zij hebben hun manier van werken verbeterd en betrekken de bewoners veel meer vanuit een relatie van gelijkwaardigheid. Maar er zijn ook teams waar nog altijd voor de cliënt wordt gedacht en waar cliëntenparticipatie vooral een papieren werkelijkheid is.
Werkgroep cliëntenparticipatie
waar andere locaties en teams ideeën uit kunnen halen. Dat heeft geresulteerd in dit witboek cliëntenparticipatie ‘Samen aan zet’. Van de mensen die hiervoor geïnterviewd zijn, kregen we enthousiaste reacties. Ook de leden van de werkgroep hebben genoten van de uitstapjes en de gesprekken. De kennismaking met andere bewoners, het bezoek aan andere locaties en de belangstelling voor wat daar tot stand is gebracht is op zichzelf al een stimulans geweest. Wij hopen dat de inhoud van dit witboek iedereen zal aanspreken en tot verdere invulling en verrijking van cliëntenparticipatie en medezeggenschap zal leiden. Dat zal niet vanzelf gaan en er zal van iedereen blijvend aandacht voor dit onderwerp nodig zijn. Als je leest wat er al wordt gerealiseerd, kun je wel concluderen dat we op de goede weg zijn. Namens de werkgroep Cliëntenparticipatie, Ineke de Jonge
Begin 2010 zijn cliënten en medewerkers gestart aandacht te vragen voor cliëntenparticipatie. Er is met grote betrokkenheid samen nagedacht over de wijze waarop we tot verbetering van cliëntenparticipatie kunnen komen. Hieruit is de werkgroep Cliëntenparticipatie voortgekomen. De werkgroep heeft op zich genomen de praktijk rond cliëntenparticipatie en medezeggenschap verder te verbeteren, met als uitgangspunt dat we van elkaar kunnen leren. Gestart is met het inventariseren van goede en positieve voorbeelden van cliëntenparticipatie en medezeggenschap binnen de woonvormen van de RIBW K/AM. Het criterium van een goed voorbeeld is dat de cliënten vinden dat het goed is. We wilden deze voorbeelden bundelen en daarmee iets in handen hebben 1
Totstandkoming witboek Het witboek Cliëntenparticipatie is het resultaat van de samenwerking tussen cliënten en medewerkers van de RIBW K/AM. Het is gemaakt in opdracht van de Stuurgroep Herstel, Empowerment en Ervaringsdeskundigheid (HEE). De werkgroep Cliëntenparticipatie heeft als opdracht cliëntenparticipatie en medezeggenschap te bevorderen. Cliëntenparticipatie kan van alles betreffen: inspraak, medezeggenschap, betrokkenheid, informatie-uitwisseling, raadpleging, invloed, advisering en deelname. Formeel is de medezeggenschap goed geregeld. Er is een Centrale Cliëntenraad die de gemeenschappelijke belangen van de cliënten behartigt en bijdraagt aan participatie en
medezeggenschap van cliënten. Bijna alle 22 locaties en bijbehorende satellietwoningen, met samen bijna 500 bewoners, hebben een bewonerscommissie. De ruim 500 Begeleid Zelfstandig Wonende cliënten worden vertegenwoordigd door de BZW-commissie. De commissies en raad worden ondersteund door een externe ondersteuner en overleggen periodiek met de teamleider respectievelijk de bestuurder. De werkgroep heeft zich gericht op cliëntenparticipatie in de breedste zin van het woord binnen de organisatie. De werkgroep, bestaande uit vijf cliënten en vijf mede werkers, is begonnen eerst informatie op te vragen op alle locaties bij de begeleiding en bewonerscommissies. Gevraagd is naar voorbeelden van cliëntenparticipatie en medezeggenschap waar men trots op was en waar anderen hun voordeel mee zouden kunnen doen. Vanuit veel locaties zijn voorbeelden aangedragen. Sommige initiatieven gingen over specifieke onderwerpen, andere over nieuwe vormen van participatie. Het resultaat was een keur aan initiatieven waar de werkgroep een selectie uit heeft gemaakt. In de voorbeelden kwamen zeven thema’s duidelijk naar voren: 1. invloed op beleid 2. verhuizen 3. voor bewoners, door bewoners 4. samenwerking cliënten en facilitaire dienst 5. reilen en zeilen van de activiteitencommissie 6. planmatig aan de slag met bewoners 7. cliëntgedragen projecten Koppels gevormd door een cliënt en een medewerker hebben vervolgens interviews gehouden op de diverse locaties. De genoemde thema’s zijn bij deze interviews als leidraad gebruikt.
2
IN GE S P R E K ME T
1 Bart Frenay
(bewoner BW Zandvoort)
Loes Roeloffs
(teamleider BW Zandvoort) We stapten in de auto en toen was de toon al gezet voor een gezellige dag met een stel goede interviews. We gingen als eerste naar Koekoeksduin. Toen we daar aankwamen was iedereen al klaar voor het interview. Het interview was erg gezellig. We zaten in de huiskamer, die erg gezellig was ingericht. Er was zelfs een aquarium en een kippenren in de achtertuin. De interviews gingen precies zoals verwacht en we kregen wat we wilden. Daarna gingen we naar Beverwijk. Na een lange zoektocht vonden we de hoofdingang van de RIBW-locatie, die er van buiten mooi uitziet in de RIBW-kleuren. Binnen gingen we in gesprek met een aardige vrouw. De kamer waar we het interview hielden was trouwens wat minder gezellig. Het was een interview waar we niet alle informatie kregen die we wilden. De woningen en de ontspanningsruimte zagen er heel goed uit.
3
BW Koekoeksduin Koekoeksduin is een nog vrij ‘jonge’ locatie. Bij aankomst op het terrein van GGZ Dijk en Duin in Castricum treffen we een groot, gedateerd pand aan. Maar bij binnenkomst zien we een duidelijk herkenbaar RIBW-interieur. Een locatie die jeugdigheid en vernieuwing uitstraalt. In de algemene ruimte worden we opgewacht door drie bewoners en een medewerker. De koffie en koekjes staan al klaar. Wij hadden opdracht gekregen om twee onderwerpen nader uit te diepen: ‘bewoners informeren bewoners’ en ‘samenwerking cliënten met de facilitaire dienst’. Koekoeksduin is een locatie volop in beweging en vol met ideeën, zoals het klusteam en de Koekeloer. Het is niet altijd duidelijk waar deze ideeën vandaan komen, maar iedereen is wel enthousiast. Veel is mogelijk en wordt veelal direct ten uitvoer gebracht. Voor de bewoners is dit een prettige manier om bezig te zijn. Hier ligt mogelijk de kern van het succes.
Klusteam Het klusteam BW Koekoeksduin is anderhalf jaar geleden gestart. Het begon met een bewonerskamer die opgeknapt moest worden voor de komst van een nieuwe bewoner. De facilitaire dienst zat op dat moment krap in het personeel en kon niet binnen de gestelde termijn deze kamer opknappen. Dus besloten bewoners dit onder leiding van een mede werker zelf te doen. Opknappen hield (en houdt) in: schoonmaken, afplakken, schuren, schilderen en dergelijke. Voordat van start kon worden gegaan, werd bij de bewoners geïnventariseerd wie hier aan mee wilde doen. ‘Willen’ staat voorop. En zo ontstond het klusteam, dat inmiddels bestaat uit vijf bewoners, allemaal mannen (vrouwen hebben zich nog niet aangemeld). Op het moment dat er een klus is, wordt aan de leden gevraagd wie hier aan mee wil doen. Men mag de klus ook afslaan. Met de deelnemers worden vervolgens werkafspraken gemaakt: wat gaat iedereen doen en binnen welke termijn. Als die afspraken zijn gemaakt kan een deelnemer nog afzeggen, maar wel binnen redelijke termijn. Dan kan de klus uitgevoerd worden. Daarbij moet netjes te werk worden gegaan. Zoals de deelnemers van het klusteam zeiden: ‘Voor ‘hopeloze gevallen’ is geen plek.’ Hoe men elkaar aan zal spreken als het niet netjes of goed wordt gedaan, weten ze niet. Die situatie heeft zich namelijk nog niet voor gedaan. Voor het klussen krijgen de bewoners een vergoeding in geld en werkkleding (overall). De werkzaamheden zijn inmiddels uitgebreid tot buiten de locatie. Het klusteam heeft deze week nog een klus op een nabijgelegen camping uitgevoerd en ze mogen daar waarschijnlijk in het voorjaar weer aan het werk. De afdeling Facilitair was blij met dit klusteam,
4
termijn. Het moet vooral een leuke bezigheid zijn met een leuk resultaat. Men wil niet onder druk werken. De redactie is erg kritisch, niet alleen wat de inhoud betreft maar ook over de lay-out. Ze willen hun werk blijven perfectioneren en zijn van plan om de krant nog verder te gaan uitbreiden. De eerste uitgave was zeker een succes. Bewoners die iets te vertellen hebben, kunnen dit nu via dit krantje doen. Door De Koekeloer leren bewoners niet alleen elkaar maar ook de medewerkers beter kennen. De redactie heeft zijn eigen e-mailadres:
[email protected] maar wil wel kijken of dit initiatief voortaan centraal voor de hele RIBW K/AM geregeld kan worden. Ook het inventariseren van de klus is iets waar goed naar gekeken zal moeten worden: wat is de klus, wat is het werk en door wie moet dit uitgevoerd worden.
De Koekeloer De Koekeloer is een krantje voor en door bewoners van BW Koekoeksduin. Het idee hiervoor is een jaar geleden ontstaan. Er was door de bewoners aangegeven dat zij behoefte hadden aan uitwisseling van informatie over allerlei verschillende onderwerpen. Een medewerker is hier samen met een aantal bewoners mee aan de slag gegaan. Het uiteindelijke product mag er zeker zijn. Het krantje bevat uiteenlopende items zoals vaste rubrieken, een natuurselectie, een recept, interviews en zelfgemaakte kruiswoordpuzzels/raadsels. Maar ook andere zaken zoals de functiedifferentiatie en verhuizingen komen aan bod. De naam Koekeloer is bedacht door een bewoner, die hier een prijs voor heeft gekregen. Het krantje is een arbeidsintensieve bezigheid. Iedere week komt de redactie bij elkaar. De tweede uitgave is in de maak, maar de redactie wil zich niet vastleggen aan een bepaalde
BW Laan der Nederlanden BW Laan der Nederlanden in Beverwijk is een zeer moderne locatie. Bij aankomst zien we in grote letters op de deuren van het complex ‘Laan der Nederlanden’ staan. Prachtig, maar dan is het nog wel even zoeken naar de ingang. Eenmaal binnen worden we naar de spreekkamer geleid en voorzien van koffie. Bewoonster Bianca staat ons te woord. Omdat het interview over de verhuizing veel tijd in beslag nam, hebben we het onderwerp ‘invloed op beleid’ moeten schrappen. Bianca is vanaf de Kennemerhof bij de verhuizing betrokken geweest en vertelt ons tot in detail hoe zij dit alles beleefd en ervaren heeft. Omdat er geen andere bewoners of begeleiding bij dit interview aanwezig waren en wij na afloop van het interview nog aanvullende vragen hadden, is er de volgende dag nog telefonisch contact geweest met de teamleider (‘de hoogste baas’ zoals Bianca dat zo mooi verwoordde).
Verhuizing De verhuizing van de Kennemerhof naar de Laan der Nederlanden is een proces geweest dat twee jaar voor de 5
had de nodige nadelen, maar ook voordelen. Bewoners en begeleiders hebben aan het individueel wonen en begeleiden erg moeten wennen. Maar nu, twee jaar na de verhuizing, is iedereen er beter op geworden. Bewoners hebben de regie teruggekregen en kunnen nu zelf hun leven inrichten, zonder rekening te hoeven houden met de groep.
daadwerkelijke verhuizing van start is gegaan. Eerst is er een regiegroep opgericht, bestaande uit de teamleider, begeleiding en bewoners. Vanuit deze regiegroep werden een aantal werkgroepen gevormd: Interieur, Methodiek, Communicatie en Cliëntenparticipatie. De laatste twee werkgroepen zijn gedurende het proces samen tot één werkgroep geformeerd. De interieurgroep hield zich bezig met de inrichting, van de keuze van meubels tot de keukenvloer. Bianca vertelt hoe bijzonder zij het vond om van een groepswoning van acht personen naar een individueel appartement te kunnen overstappen. De bewoners konden niet alleen zelf kiezen waar ze wilden wonen, maar ook zelf beslissen hoe hun woning eruit zou komen te zien. De werkgroep Communicatie en Cliëntenparticipatie heeft onder andere de vorderingen van de bouw nauwlettend in de gaten gehouden. Ook werd de omgeving verkend. De werkgroep Methodiek heeft zich beziggehouden met de overgang van groepswonen naar individueel wonen: wat betekent dit voor de begeleiding van de bewoner en hoe zal dit er uit moeten gaan zien. Bianca vertelt hoe zij tijd nodig heeft gehad om van groepswonen over te gaan naar individueel wonen. Ze had bijvoorbeeld moeite om te koken voor één persoon. De eerste periode kookte zij grote pannen met zuurkool voor acht personen, omdat zij dit zo gewend was. Het groepswonen 6
De bewoners zijn vanaf het begin bij elke werkgroep betrokken geweest. In eerste instantie werden zij door de begeleiding bij dit proces betrokken, maar gaandeweg waren bewoners erbij omdat zij het zelf wilden. Ze wilden geïnformeerd worden, maar ook invloed hebben op het gehele proces. Die mogelijkheid kregen en namen zij. Het hele proces van de verhuizing heeft de band tussen bewoners onderling en met de begeleiding hechter gemaakt. Door de verhuizing is de rol, invloed en inspraak van de bewonerscommissie ook in positieve zin veranderd. Conclusie: een verhuizing is een proces van jaren, waarin cliëntenparticipatie mede de sleutel is tot een goed resultaat.
IN GE S P R E K ME T
2 Geert Braams
(bewoner BW Pervola en voorzitter bewonerscommissie)
Margreet Woudt
(ondersteuner bewonerscommissies) We zijn voor de interviews drie keer met de bus op pad geweest. Tijdens de busrit bespraken we het onderwerp van het gesprek en de taakverdeling. We vonden het allebei gezellig om samen op pad te zijn en een kijkje te nemen op de verschillende locaties. We werden overal gastvrij ontvangen. Uit de gesprekken is ons weer duidelijk geworden hoe belangrijk gelijkwaardigheid in de relatie medewerker/cliënt is, om als cliënt te kunnen participeren. Gelijkwaardigheid begint met luisteren zonder te oordelen en sámen kijken naar wat mogelijk en haalbaar is.
7
BW+ Zuidwijk
Uitgangspunten die zij belangrijk vindt en gebruikt zijn:
Op 8 november zijn wij naar Zuidwijk geweest, een woonvorm in Bennebroek voor mensen met het Korsakovsyndroom. Hier hebben we activiteitenbegeleidster Emilia geïnterviewd over de invloed van de bewoners bij het opzetten van het activiteitenprogramma. Tot zeven maanden geleden was er geen activiteitenbegeleidster. Sindsdien heeft Emilia deze functie.
- - - - -
Benadering De eerste weken heeft zij de bewoners leren kennen door naast de mensen te gaan staan en vooral te luisteren. Met iedereen heeft zij een gesprek gehad over hun interesses en wat men graag zou willen doen. Onder andere werd duidelijk dat bewoners liever in kleine groepjes of individueel activiteiten zouden willen doen. Aan de hand van hun wensen is een activiteitenprogramma ontstaan. Vanuit het team heeft Emilia alle ruimte gekregen om het op haar manier te doen.
- - - - - - -
Bekijk een bewoner als een individu met zijn eigen wensen. Respecteer iemand om wie hij is. Bewoners kunnen veel zelf, ga het niet voor ze doen. Stimuleren, prikkelen en vooral in mensen geloven. Aan alles zelf deelnemen en mensen geen opdrachten geven. Neem zelf initiatief en dwing niet. Biedt ruimte voor eigen initiatief. Ga open met elkaar om en maak niet te veel regels. Complimenteer iemand voor wat hij doet. De woonvorm is het thuis van de bewoners. Vertel bewoners waar je mee bezig bent. Laat de bewoner zijn eigen verantwoordelijkheid zien en ondersteun daar bij.
Ze heeft gemerkt dat haar benadering goed werkt. Bewoners komen graag bij haar. Men pakt weer dingen op die men vroeger ook gedaan heeft. Men ontdekt wat men kan en dat wat men doet goed is. Het team is tevreden over haar bijdrage aan de leefsfeer op de woonvorm. Emilia zou graag zien dat ook zij meer tijd maken om activiteiten samen met bewoners te doen.
Sfeer maken Op Zuidwijk stonden een aantal ruimtes leeg. Deze heeft Emilia samen met bewoners ingericht en aangekleed met weinig geld en veel tweedehands op de kop getikte spullen. Nu zijn er twee erg gezellige, huiselijke ruimtes voor activiteiten en ook een knutselruimte voor het grovere werk en een fitnessruimte. Haar dag begint ’s morgens bij het ontbijt, waar ze samen met de bewoners zoveel mogelijk een pret8
tips Tips/bijzonderheden van Emilia: • Geef bewoners de ruimte om zelf na te denken. • Bedenk en leef je in in wat het voor iemand betekent om in een woonvorm te wonen. Gebruik geen woorden als zakgeld of corvee. • Meer geld voor materialen en activiteiten; nu kunnen alleen bewoners, die voldoende geld hebben, op vakantie. • Als er vrijwilligers ingezet worden, vraag dan aan de bewoners wie zij daarvoor willen. • Het management zou af en toe de sfeer moeten komen proeven op een woonvorm door mee te draaien. • Er zou een website moeten komen voor de activiteitenbegeleiding waar ideeën uitgewisseld kunnen worden.
tige sfeer wil maken. Daarna is er de agendabespreking. Hier komt elke ochtend een spreuk ter sprake. Zoals bijvoorbeeld ‘Je kan van iedereen wat leren’. Door oog te hebben voor elkaars kwaliteiten en die tegen elkaar uit te spreken, krijgt men meer waardering voor elkaar.
Eigen regie Na het gesprek met Emilia zouden we Sanne spreken, die geregeld de activiteiten bezoekt. Helaas was zij door omstandigheden niet aanwezig. Omdat Margreet later nog voor de bewonerscommissievergadering naar Zuidwijk moest, is zij alsnog bij Sanne langs geweest. Zo zijn we toch te weten gekomen wat cliënten ervan vinden. Sanne woont sinds een half jaar in een HAT-woning vlakbij Zuidwijk, op het terrein van GGZ inGeest. Begeleiding krijgt zij nog van Zuidwijk. Haar buurvrouw Gerda komt langs en schuift aan bij het gesprek. Ze zijn beide erg blij met hun HAT-woning en dat ze naast elkaar wonen, omdat het anders erg eenzaam zou zijn. Met trots laten zij ieder hun mooie, nieuwe woning zien. Op Zuidwijk hadden zij het gevoel de regie over hun leven kwijt te zijn. Er was ook weinig privacy. (Volgend jaar verhuist Zuidwijk naar een ander geheel gerenoveerd pand.) Doordat de bewoners geheugenproblemen hebben, wordt er veel door de begeleiding
Vrouwengroep Er is een vrouwengroep, waar de deelnemers aangeven wat er besproken of gedaan gaat worden. Zo zijn er Afrikaanse beelden gemaakt van klei. Tijdens de activiteit praten ze ook over de ervaringen die ze daar bij hebben. Na afloop bewonderen ze elkaars werk. Emilia’s motto: het is niet goed of slecht, maar het is anders. Aan alles is te zien en te merken dat Emilia zich met veel passie inzet. Haar bezigheden leveren haar vertrouwen in de bewoners en verrijking op. Ze is trots op wat ze samen hebben bereikt en op wat de mensen doen. 9
geregeld en georganiseerd. De nadruk ligt daardoor voor hun gevoel vaak op wat mensen niet kunnen. Zij hebben wel waardering voor de begeleiding: door de geheugenproblemen is het begeleiden niet eenvoudig. Toch zou er volgens hen meer aandacht moeten zijn voor wat men wel kan. Doordat zij de regie nu weer terug hebben, voelen Sanne en Gerda zich erg gegroeid. Sanne is veel actiever geworden en vindt het weer belangrijk zichzelf goed te verzorgen.
Activiteiten Sanne gaat graag naar de activiteiten van Emilia. Wat ze belangrijk vindt, is haar eigen inbreng in wat ze daar kan doen, en dat ze daar waardering voor krijgt. Beiden vinden het belangrijk dat Emilia gewoon meedoet en naast de mensen staat. Gerda bezoekt alleen de vrouwengroep en vindt de sfeer daar gezellig. Voor andere activiteiten gaat zij naar Ecosol in Haarlem. Deze zijn niet altijd leuk, maar het is wel belangrijk voor haar. Omdat ze in een andere omgeving komt, andere mensen ontmoet en de stad in kan. Ze vinden de activiteitenbegeleiding een verrijking voor de sfeer in Zuidwijk. Later blijkt dat hun mening door de bewonerscommissie wordt gedeeld.
BW IJmuiden Op 18 november hebben wij een bezoek gebracht aan BW IJmuiden. We hadden aan Irene, de teamleider, het verzoek gedaan om haar en twee bewoners te interviewen over het thema ‘planmatig aan de slag om meer bewoners bij het beleid op de woonvorm te betrekken’. Ons werd meteen duidelijk dat dit het geval is binnen de BW. Er waren niet slechts twee bewoners, maar het merendeel van de bewoners was hierbij aanwezig. Voor ons was het 10
even omschakelen, want in onze voorbereiding hadden we daar geen rekening mee gehouden.
Bespreken Doordat de BW een woonvorm is met beperkte individuele ruimte en gemeenschappelijke ruimtes, zijn de bewoners erg op elkaar aangewezen. Het is daarom belangrijk dat iedereen die er woont inspraak heeft in de dagindeling, daginvulling en hoe men met elkaar omgaat. Thema’s die betrekking hebben op het wonen in de BW komen in daarvoor georganiseerde bijeenkomsten aan de orde. Deze bijeenkomsten worden op initiatief van Irene of de bewonerscommissie georganiseerd. Hierin wordt onder andere gesproken over de toekomstige huisvesting, de functiedifferentiatie en de jaar-
tips Tips van Irene: • Nodig bewoners niet uit via de teamleider. Als je wilt dat ze meedoen, richt je dan rechtstreeks tot de bewoners. • Het managementteam zou meer contact met de bewoners moeten hebben, door op de woonvorm te komen om te zien wat er op een woonvorm speelt. • Voor de brandveiligheid zou het goed zijn om niet alleen medewerkers te trainen, maar ook bewoners. Ook EHBO-instructies voor bewoners zouden goed zijn; er is geen 24 uur begeleiding aanwezig.
Tips van bewoners voor het managementteam: • Houdt ons beter op de hoogte van de ontwikke lingen rond onze huisvesting. Moeten afwachten en niet weten wat er gebeurt geeft onrust.
begroting. ’s Ochtends is Irene geregeld bij het vaste koffiemoment van de bewoners aanwezig. Hier ontstaan spontaan ideeën. Het initiatief om dan iets te bespreken komt zowel van Irene als de bewoners.
trots vertelt hij dit bij de surfclub te gaan regelen. Bewoners hebben ook voorgesteld om mensen uit te nodigen die voorlichting komen geven, zodat men hierin niet afhankelijk is van de begeleiding. Een voorbeeld hiervan is iemand van de gemeente die komt vertellen welke regelingen er zijn voor mensen met een minimuminkomen. In overleg met elkaar zal hiervoor een planning gemaakt worden en wordt afgesproken wie het gaat regelen. De bewoners vinden het belangrijk dat zij mee kunnen bepalen wat er gebeurt en vinden het goed om inzicht te hebben in wat wel en niet haalbaar is.
BW+ De Boshoek Op 22 november zijn wij naar De Boshoek in Velserbroek gegaan om Aaf, lid van de bewonerscommissie, en Truus, de voorzitter, te interviewen over het thema ‘bewoners informeren bewoners’. Beiden zijn lid van de bewonerscommissie, maar zijn geen bewoners van De Boshoek. Doordat zij gebruik maken van het dagactiviteitenprogramma van De Boshoek, zijn zij wel nauw betrokken bij het reilen en zeilen van De Boshoek.
Enquête Overleg team en bewoners In oktober hebben bewoners en team in groepjes met elkaar gesproken over de functiedifferentiatie, vrijwilligerswerk en activiteiten. Hieruit is onder andere een kookgroep voortgekomen. Bewoners koken een keer per week met elkaar met ondersteuning van de begeleiding. Het doel is samen doen en leren van elkaar. Ook wil men gebruik gaan maken van de kennis onder de bewoners. Zo is iemand gevraagd om een keer te vertellen en laten zien wat surfen inhoudt. Met
Tijdens hun aanwezigheid horen Aaf en Truus geregeld wat er onder de bewoners speelt. Zo merkten zij de laatste tijd dat er onvrede is over de sfeer en het activiteitenprogramma. De werkwijze die men voorheen had, is veranderd. Dit komt mede door de personeelsbezetting. Truus heeft daarom in de bewonerscommissie voorgesteld een enquête te houden onder de mensen die de dagactiviteiten bezoeken. Het doel van de enquête was om te weten te komen hoe men de dagactiviteiten ervaart en wat men graag anders zou zien. 11
Samen met de ondersteuner heeft zij vijf vragen opgesteld. Aaf heeft de enquête onder veertig cliënten uitgedeeld en heeft er twintig ingevuld teruggekregen. Ze zijn erg trots op de mensen die er aan mee hebben gedaan. Truus heeft mensen die er moeite mee hadden om hun mening op papier te zetten geholpen, door naast ze te gaan zitten en over de vraag te praten. In de enquête gaven elf mensen aan heel tevreden te zijn. De overigen vonden onder andere het aanbod te klein en zouden de sfeer verbeterd willen zien.
Nu de resultaten bekend zijn, worden deze in de bewonerscommissie besproken. Daarna zal men er met de interimmanager en de activiteitenbegeleidsters over gaan praten. De activiteitenbegeleidsters zijn geïnteresseerd in de enquête en willen graag horen wat er uit is gekomen. De enquête is al deels een succes door het aantal mensen dat hem heeft ingevuld. Maar het is pas helemaal een succes als het ook effect heeft.
tips Tips/bijzonderheden van Aaf en Truus: • Het is belangrijk dat cliënten worden betrokken bij de keuze van activiteiten, dat gevraagd wordt wat zij ervan vinden en dat zij dit van elkaar horen. • Het is belangrijk dat mensen trots kunnen zijn op wat ze doen. • Mensen hebben behoefte om uitgedaagd te worden en elkaar te helpen waar de ander het niet kan. • Cliënten moeten als volwassenen worden benaderd. Dit betekent dat er naar hun wensen wordt geluisterd en dat niet voor hen bepaald wordt wat zij moeten doen. • De bewonerscommissie voelt zich door de clustermanager serieus genomen en is tevreden over het contact. • Truus wil haar ervaring met het houden van een enquête graag delen met anderen die daar meer over willen weten.
12
IN GE S P R E K ME T
3 Yvonne Briefjes
(bewoner satellietwoning BW IJmuiden en voorzitter Centrale Cliëntenraad)
Wendy Schellevis
(teamleider BW Koekoeksduin) Het begon met kleine autopech, maar al snel waren we op pad richting Hoofddorp. We hebben lekker gekletst in de auto om elkaar wat beter te leren kennen. We vonden het een erg leuke ervaring om samen een aantal mensen te interviewen. Het was een gezellige dag en we zaten op één lijn wat vragen en taken betrof. Wendy: ‘Ik vond het in ieder geval bijzonder gewoon… gewoon doen, gewoon samen, gewoon leuk!’
13
tips Tips en tricks van Armin, Sandra en Carola:
BW Floriande Floriande in Hoofddorp zit in een prachtig gebouw en heeft een mooie ontspanningsruimte. Deze ruimte werd vanaf het begin al gebruikt om gezamenlijk koffie te drinken en elkaar te ontmoeten. Maar al snel werd vanuit de bewonerscommissie de vraag gesteld of hier meer mee gedaan kon worden. Zodoende is de ontspanningscommissie opgericht.
Gezellige huiskamer Ten eerste moest van de beschikbare ruimte een gezellige huiskamer worden gemaakt. Alle meubels zijn door de ontspanningscommissie uitgezocht en aangeschaft. Nu staat er prachtige apparatuur, zoals een groot tv-scherm, en er staan gezellige meubeltjes die voor een huiskamersfeer zorgen. Het budget wat hiervoor beschikbaar was, kwam uit de ontspanningsgelden. Tot aan dit jaar is steeds het gehele budget gebruikt, maar vanaf komend jaar zal de helft gebruikt worden voor gezamenlijke activiteiten. De andere helft wordt uitgekeerd aan de individuele bewoner, zodat die hier iets leuks mee kan doen.
Ontspanningscommissie In de huiskamer spreken wij Armin, Sandra en Carola. Vol enthousiasme vertellen ze ons over het ontstaan en de werkwijze van de ontspanningscommissie. Bij de commissie kunnen altijd door iedereen wensen ingediend worden. Als het nodig is, wordt er een onderzoekje gedaan welke wensen er zijn. Ook hangt er een ideeënlijst waarop voorstellen aangegeven kunnen worden en men is van plan om een ideeënbus te plaatsen. In de vergadering van de commissie wordt besloten wat er de komende maand georganiseerd gaat worden. Hierbij is het belangrijk dat er uitgegaan wordt van de wensen van de bewoners en niet van de begeleiding. Zij 14
• De ontspanningscommissie heeft input van de bewoners nodig en bestaat minimaal uit vier leden. • Er moet ondersteuning zijn van de begeleiding. • Elke maand is er een bijeenkomst waar ook notulen van gemaakt worden. • Elke bijeenkomst wordt er teruggekeken naar de afgelopen maand om met elkaar te kijken wat er goed ging en wat er verbeterd kan worden. • Er wordt een overzichtelijke begroting gemaakt, waarbij de te besteden bedragen vastgelegd worden. • Het succes van een ontspanningscommissie valt of staat bij de houding van de begeleiding. • Het ontspanningsgeld is van de bewoners en zij zijn degene die bepalen waar dit geld aan uitgegeven wordt. Op BW Floriande zijn een prachtige werkwijze en samenwerking neergezet die een voorbeeld kunnen zijn voor andere woonvormen.
zijn er alleen voor de ondersteuning. De activiteiten worden georganiseerd door de ontspanningscommissie met de hulp van iedereen. Voor zowel het meehelpen als de activiteiten zelf kan men zich opgeven door een intekenlijst in te vullen. De uitvoering van de activiteiten is ieders verantwoordelijkheid en de betrokkenheid van de bewoners is groot.
Activiteiten Elke maand wordt er een activiteit georganiseerd. Enkele voorbeelden zijn: filmavonden, discoavonden, gezamenlijk eten, vakantie, gezamenlijke feestdagen vieren en een kerstpakket voor iedereen. Door het organiseren van gezamenlijke activiteiten is de sfeer op de woonvorm erg goed. Men
heeft elkaar beter leren kennen. Het is makkelijker geworden om zich naar elkaar te uiten. Het gevoel dat het ‘ons’ ding is, maakt dat de activiteiten en de commissie slagen. Als we door de woonvorm lopen is die sfeer voelbaar.
Er zijn vier werkgroepjes gekomen: - Verhuizing - Begeleiding en Huisregels - Sociale Kaart - Inrichting/Interieur
BW De Musholm
Deze groepjes bestaan uit cliënten en een vaste begeleider. Ze komen één keer per maand bij elkaar en doen na deze bijeenkomst verslag bij de teamleider. Het is voor Bas, Sherida en Torben een prettig gevoel om mee te kunnen denken over de verhuizing. Ze vinden dit belangrijk want het is immers hun huis waar ze naartoe verhuizen. ‘Ik leer veel van deze verhuizing en wanneer ik op mezelf wil dan weet ik waar ik op moet letten,’ zegt Bas.
We zitten in de woonkamer van Bas, Sherida en Torben. Zij wonen in een van de groepswoningen van de Musholm in Hoofddorp. Maar niet lang meer want de BW gaat verhuizen naar Nieuw-Vennep. Dit is ook het onderwerp van het gesprek.
Werkgroepjes Bij De Musholm kunnen alle cliënten meedenken over hoe het er in Nieuw-Vennep uit gaat zien. Tijdens een barbecue waren alle cliënten bij elkaar. Daar werd door de begeleiding geopperd om werkgroepjes te vormen, om het verloop van de verhuizing te bevorderen.
Nieuwe locatie Een groot aantal cliënten is gaan kijken hoe de nieuwe locatie eruitzag. Het was nog niet klaar, maar ze hebben wel een indruk gekregen waar ze komen te wonen en hoe groot de kamers worden. Ook mogen ze een voorkeur uitspreken waar 15
ze willen wonen, maar ze moeten er rekening mee houden dat niet alle wensen vervuld kunnen worden. De meeste cliënten krijgen een eigen wooneenheid. Maar er zijn ook twee gedeeltes waar men met zijn drieën kan wonen. Belangrijke punten zijn voor hen: - Ze worden betrokken bij de verhuizing. - Er wordt geluisterd naar wat zij willen. - De samenwerking met de begeleiding. - De communicatie en de taakverdeling. - De vergaderingen worden teruggekoppeld naar de teamleider. - Er wordt van elke vergadering een verslag gemaakt.
tips Tips van Bas, Sherida en Torben voor andere locaties die gaan verhuizen: • Heb met begeleiding en cliënten (onder het genot van een hapje of drankje) een gesprek over wat de plannen zijn. • Maak werkgroepjes die bestaan uit cliënten en begeleiding. • Betrokkenheid is heel belangrijk. • Blijf luisteren naar elk individu. • Laat wanneer er een nieuw interieur gekozen wordt, cliënten uit verschillende stijlen/meubels kiezen. Tot slot willen ze meegeven dat wanneer je ergens woont, het daar netjes, mooi en goed onderhouden moet blijven.
16
IN GE S P R E K ME T
4 Max Schuitemaker
(bewoner BW Meerwijk en vrijwilliger De Wissel)
Ineke de Jonge
(clustermanager Zuid-Kennemerland) Het ging allemaal erg snel, een maand geleden kenden wij elkaar niet. En nu, drie interviews verder, is er een team ontstaan dat moeiteloos samenwerkt. Van te voren hadden we twee korte ontmoetingen om elkaar te leren kennen. We bespraken wie wat zou doen. We gaven elkaar de ruimte in het maken van de afspraken, dat ging dan ook vloeiend. Dus zo gezegd zo gedaan! Door een goede verdeling van het werk hebben we er het maximale uitgehaald en elkaar aangevuld waar dat nodig was.
17
BW De Wissel De Wissel in Haarlem is een woonvorm voor cliënten met dubbele diagnostiek. Het is geopend sinds maart 2010 en heeft veertien plaatsen. Nu er veertien bewoners zijn is het dus volle bak. We hebben hier een gesprek gehad met projectleider Carolien en bewoner Piet.
doen. Er worden nu nieuwe ideeën ontwikkeld. De vergaderruimte gaat gebruikt worden als creatieve ruimte. Er is behoefte aan werken met de handen, creatief werk, sporten en bewegen. Men is met de activiteiten gewoon van start gegaan. De mensen die nog niet meedoen, worden vanzelf nieuwsgierig en komen kijken, ook de stillere mensen. Ze maken elkaar enthousiast. Het gaat in kleine stapjes.
De projectleider
De bewoner
Het team en de bewoners zijn enthousiast en actief. De activiteiten van De Wissel hebben onder andere als doel het drankgebruik te reguleren/stabiliseren. Door ergens mee bezig te zijn, drinken de cliënten minder. Een van hen wil chauffeur worden: hij zal dan moeten stoppen met drinken. Sinds de opening van De Wissel probeert men van alles uit, bijvoorbeeld een kookgroep en een veegploeg. Alles is kleinschalig en laagdrempelig. Kom je niet, dan krijg je geen vergoeding. Verder is er niets aan de hand. Maar niet alles gebeurt tegen een vergoeding. Soms is het gewoon bedoeld om te werken aan sociale vaardigheden. Het is al heel wat als cliënten mee organiseren. Het is een leuke groep met elkaar. Maar afspraken vergeten ze wel eens, wat soms belemmerend is voor activiteiten of deelname aan de bewonerscommissie. Niet iedereen heeft behoefte aan zulke zaken. Dat mag ook.
Piet noemt de groepsvorming binnen De Wissel een sociaal aspect van belang. Mensen kennen elkaar, hebben dezelfde problematiek en spreken elkaar aan. Dat is ook wel typerend voor De Wissel. Saamhorigheid is van belang omdat alle bewoners dezelfde achtergrond hebben. Ergens hebben ze een gemeenschappelijk leefpatroon. Hier zeggen de bewoners: ‘Kom, we gaan naar huis!’ Bij een nachtopvang heb je
Bij de start van het project is begonnen met een nulmeting. Hierbij werd geïnventariseerd hoeveel een cliënt dronk toen hij in De Wissel kwam wonen. Ook kon elke cliënt aangeven wat hij wilde en waar hij goed in was. Carolien doet dit onderzoek ook in het kader van haar afstudeeropdracht. Vervolgens zijn de eerste projecten uitgezet. Men is kleinschalig en binnenshuis begonnen met bijvoorbeeld planten verzorgen en een kookproject inclusief zelf boodschappen 18
dat niet. Daarnaast is het belangrijk dingen te organiseren die in het verlengde liggen van wat de mensen bezighoudt. De Borrelboot is zo’n idee, net als de Expositie Proost. Piet, bewoner van het eerste uur, vindt de projecten goed georganiseerd. Het is leuk om mee te doen. In het begin hadden bewoners weinig inbreng, maar nu worden ze voldoende betrokken. Het is een steeds socialer gebeuren. Er wordt niet gelet op niveau en er is geen drempelvrees. Als iemand een huisje krijgt, gaan anderen helpen opknappen. Er kunnen nu niet genoeg activiteiten zijn. Elke activiteit is goed en het hoeft niet veel geld te kosten. Er zijn veel goede ideeën. ‘Het is als een boeket rozen,’ zegt Piet. ‘We hoeven alleen de goede eruit te pakken.’
gen doet ze pas na enkele weken, omdat de meeste nieuwe bewoners eerst moeten wennen. Een nieuwe bewoner wordt vaak toch al overspoeld door allerlei informatie. Helaas is er weinig animo voor de bewonerscommissie en gaat het moeizaam om er mensen bij te krijgen. Al kreeg Jantien laatst wel een compliment van iemand voor haar inzet.
BW De Landtong
Afscheid
We hebben gesproken met Jantien, lid van de bewonerscommissie van BW De Landtong in Amstelveen. De Landtong heeft drie leden in de commissie, maar zij is de enige die binnen BW De Landtong zelf woont. De anderen wonen buiten de woonvorm. Verder is er ook nog een onafhankelijke ondersteuner van de bewonerscommissie. Jantien hecht daar grote waarde aan: ‘Het betekent dat zij objectiever is.’
De bewonerscommissie kwam op het idee om niet alleen nieuwe bewoners te verwelkomen, maar ook afscheid te nemen van bewoners die weggaan, als die dat willen. Het moet dan gaan op een manier die de bewoner kiest. Anders zijn bewoners soms zo maar weg zonder dat je het merkt. Als je een afscheid regelt met koffie of iets dergelijks, dan kun je het ook aan anderen laten weten. Hier wordt nog over gebrainstormd.
Nieuwe bewoners Het laatste jaar zijn er veel bewonerswisselingen geweest. Voorheen kende Jantien iedereen die op De Landtong woonde, maar nu niet meer. Dat vindt ze heel erg jammer. Namens de bewonerscommissie brengt Jantien iedere bewoner een bezoekje om iets te vertellen over de commissie. De komst van een nieuwe bewoner wordt aangegeven middels een schrijven van de teamleider. Een bezoekje afleg-
Jantien vertelt dat het goed is als de bewonerscommissie wel eens ‘tegengas geeft aan de begeleiding.’ ‘Maar,’ voegt ze er direct aan toe: ‘liefst doe je alles in harmonie. Op die manier bereik je het meeste.’ De bewonerscommissie beheert haar eigen kas en budget. Met Sinterklaas verzorgen ze een kleinigheidje voor alle bewoners. De commissie heeft onder andere resultaten bereikt bij het rookbeleid, nieuwe huis regels, uitjes en sollicitatieprocedures. 19
De pASSant De pASSant in Haarlem is geopend in juni 2009. Het is een cliëntgestuurd project en is opgezet voor cliënten met een vorm van autisme en voor mensen uit de Spaarnwouderbuurt. Het is bedoeld om contacten te leggen, voor uitwisseling en voor de gezelligheid. Het is een mooi pand in de Spaarnwouderstraat, met een inloopruimte met gezellige houten tafels, een zitje en achterin een barretje.
Werkwijze We hebben een gesprek met Esther, bezoekster en vrijwilliger. Ze vertelt dat weekstructuur voor hen erg belangrijk is. De pASSant heeft een vast weekprogramma en geeft structuur en vastigheid. Maandagavond is er een driegangen menu voor zes euro. (Max kijkt verlekkerd.) Ook woensdagavond kun je er eten. Er zijn twee koks, allebei vrijwilligers.
Per avond zijn er soms wel zeventien eters. Een andere vrijwilligster, Gerda, ruimt af. Gelukkig is er een afwas machine. De cliënten doen bijna alles zelf. Er is wel een activiteitenbegeleidster bij wie ze terecht kunnen als ze er niet uitkomen. Ook is er iemand die de koffie-inloop op woensdag ondersteunt. Maar verder wordt alles door henzelf gerund, ook de inkoop van het eten en het kasbeheer. Dat houden ze bij in een schriftje, wat natuurlijk wel wordt nagekeken. Maandelijks is er overleg met de projectcoördinator. Er is een klantenregistratie, waarin de gegevens van de bezoekers worden bijgehouden. Onbekenden worden gelijk ingeschreven. De buurtbewoners komen er ook. Men hoeft dus niet persé autisme te hebben. Op donderdagavond zijn er spelletjes, afgewisseld met discussie. Dit moet nog groeien, maar al ben je met z’n vieren, dan is het al gezellig. De andere dagen is De pASSant dicht, maar is de ruimte wel te huur. Hier wordt regelmatig gebruik van gemaakt. Verder zijn er plannen voor een filmavond en dansen. Dat moet nog wel verder uitgedacht worden.
Effect ‘Als je hier binnenkomt, voelt het gelijk veilig,’ vertelt Esther. ‘Er is een goede sfeer en respect. Een groepje kent elkaar nu een jaar. Je kunt van elkaar op aan en maakt hier echt vrienden. Ik ben erg enthousiast. Al doe je hier niets, het is toch goed. Dat geldt ook voor mijzelf. Je kan ook gewoon stil zijn. En dat terwijl het voor mensen met autisme juist moeilijk is om vrienden te maken. Een soort lotgenotencontact plus contact met de buurt. Het geeft kracht, je wordt echt gesterkt.’ Met trots voegt Esther er aan toe: ‘Het is baanbrekend wat er in De pASSant gebeurt. Autisten vinden contact moeilijk en voelen elkaar daarin aan. Dat is waar De pASSant in voorziet.’ 20
IN GE S P R E K ME T
5 Armin Schulte
(bewoner BW Floriande, lid bewonerscommissie en Centrale Cliëntenraad)
Esther van de Haar
(teamleider BW Floriande) Gewapend met onze vragenlijst, pen en papier én een fototoestel vertrokken we voor ons rondje door Zuid-Kennemerland. Van te voren hadden we goed gekeken welke onderwerpen voor ons belangrijk waren. Aan de hand van de voorbeeldvragen hadden we gekeken of we nog meer vragen op papier wilden zetten. We besloten het gesprek gewoon aan te gaan, zodat het een open gesprek zou worden. Dit is naar onze mening zeker gelukt. We werden enthousiast ontvangen en het waren hele leuke gesprekken, zoals in de interviews terug te lezen is. Het was een leuke manier om als teamleider en cliënt op stap te zijn. Ook dit is een goed voorbeeld van cliënten participatie.
21
BW+ Flora Als eerste gingen wij naar BW+ Flora. Daar hebben wij een leuk gesprek gehad met mevrouw Hendriks, mevrouw Van Bruggen, mevrouw Kooy en mevrouw Burgers. Daarnaast was Edith erbij als vervanger van de ondersteuner van de bewonerscommissie. De dames vormen met elkaar een heel enthousiaste bewonerscommissie, die regelmatig onder werpen bespreekbaar maakt en zaken voor elkaar krijgt. De commissie bestaat al een jaar of veertien.
Koekjesverhaal Een van hun succesverhalen is het koekjesverhaal. Daar waren wij als werkgroep wel heel nieuwsgierig naar. Het was in het verleden zo dat alle bewoners koekjes kregen van de begeleiding. Hier was iedereen zeer tevreden over. Het enige nadeel was dat de koekjes wel wat snel opgingen, omdat er zomaar gepakt kon worden. Dit liep volgens de begeleiding de spuigaten uit, want de koekjes maakten een groot deel van het budget op. Daarom werd er besloten dat er geen koekjes meer verstrekt zouden worden. Dit gaf de nodige
onrust in de huiskamer. De een wilde wel zelf voor de koekjes betalen. Anderen wilden dit niet, maar aten ondertussen wel gewoon de koektrommel van de eigen of de andere tafel leeg. Het ging zelfs zo ver dat bezoekers koekjes mee gingen nemen voor de bewoners. Dit vond de bewonerscommissie te ver gaan en ze hebben het onderwerp dan ook met het team besproken. Dat heeft opgeleverd dat de koekjes weer via de woonvorm verstrekt worden. Per tafel is gekeken naar een oplossing om te voorkomen dat de koektrommel te snel leeggegeten wordt en er steeds koekjes bij moeten. De bewonerscommissie is erg blij met het bereikte resultaat.
Viering feestdagen Daarnaast hebben we uitgebreid gesproken over de komende feestdagen, omdat de bewoners en dus ook de bewonerscommissie hier voor het eerst veel meer bij betrokken zijn dan andere jaren. Zo wordt er met Sinterklaas een gratis Sinterklaasbingo gehouden met ingepakte prijsjes, zodat het toch een soort van pakjesavond is. (Achteraf mag er nog wel geruild worden.) Met Kerst is er een kerstviering, waar de bewoners bij betrokken zijn door van te voren te helpen met het dekken van de tafels, het versieren van de kerstbomen etc. Vroeger deed de begeleiding dit allemaal. Ook kocht de begeleiding vroeger alle cadeautjes, maar nu krijgen de bewoners een envelopje met geld en kunnen dan zelf (of met begeleiding) een cadeautje kopen voor diegene wiens lootje in de envelop zit.
Broodmaaltijd Wat ook nog leuk is om te vermelden, is het broodproject bij Flora. De bewoners krijgen per week tien euro om brood en broodbeleg te kopen. Deze boodschappen kunnen ze op hun kamer bewaren als ze een eigen koelkastje hebben, of anders 22
in de grote koelkast van de woonvorm. Het is maar net wat ze zelf willen. Bewoners helpen elkaar ook bij het doen van de boodschappen.
BW Zandvoort Na ons bezoek aan Flora zijn we naar Zandvoort gegaan voor ons gesprek met Esther en Hubert. Esther is persoonlijk begeleider en Hubert is lid van de bewonerscommissie. Beiden zijn actief betrokken bij het onderwerp van het interview, het logeerproject op de Seinpostweg. Esther heeft ons eerst praktische informatie gegeven over het logeerproject en hoe ze op dit idee zijn gekomen.
uit hun eigen BW, maar bijvoorbeeld wat ondersteuning bij medicatie is mogelijk vanuit BW Zandvoort. Je moet echter wel zelf je maaltijd verzorgen en ook je boodschappen zelf doen. Krijgen jullie al zin om een paar nachten te verblijven op deze leuke plek? De kosten zullen niet hoog zijn. Zoals het er nu naar uitziet zul je voor minder dan tien euro een nacht kunnen logeren.
Betrokkenheid cliënten Logeerproject Op de derde etage van het voormalige Strandhotel in Zandvoort, een plaats waar de winkels alle dagen open zijn, bevindt zich het logeerproject van de BW. Voor wie de plek niet kent: deze woon-/logeerlocatie ligt direct aan de boulevard, aan de rand van het centrum van Zandvoort, goed te bereiken met openbaar vervoer en met in de winter gratis parkeergelegenheid in de buurt. Dit project is ontstaan doordat er een gezamenlijke ruimte was die eigenlijk niet meer gebruikt werd. Het was te klein om te gebruiken als een reguliere woonplek voor de woonvorm. De ruimte is enigszins aangepast, er is nu ook een doucheruimte. De logeerplek is speciaal voor cliënten van de RIBW. En dan niet alleen van de RIBW K/AM, maar voor alle cliënten van de RIBW’s in Nederland. Ook wil men nog speciale afspraken maken zodat de ruimte af en toe te gebruiken is door cliënten van de woonvorm zelf. De plek kijkt uit op het strand en alles wat je zou willen is in de directe omgeving aanwezig. Begeleiding krijgen logés van-
Om te horen wat de cliënten van het idee vonden, is er een overleg gepland met alle cliënten van de derde etage van de Seinpostweg. Van hen zag 50% het wel zitten, maar voor de andere 50% hoefde dit niet zo zeer. Het is echter niet zo dat de mensen die tegen zijn ook absoluut niet willen dat het doorgaat. Ze vinden het verder wel oké. Ze zijn er vooral op tegen omdat ze angst hebben voor wat er mogelijk wordt binnengehaald en hoeveel overlast ze daar van gaan krijgen. Een aantal van de voorstanders zou graag een dagbestedingsactiviteit bij het logeerproject krijgen. Bijvoorbeeld het regelmatig schoonmaken van het appartement of het rondleiden van gasten door Zandvoort. Om de betrokkenheid van de cliënten groot te houden zijn er regelmatig bijeenkomsten met alle cliënten van de derde verdieping. Zo ook vandaag, met zelfs een lunch op het strand. Met elkaar worden de huisregels opgesteld voor de logés. Als voorbeeld wordt Arnhem gebruikt, waar al eerder met een logeerproject gestart is. Ook is er al een cliënt bij een ander logeerproject gaan kijken om zo te weten te komen hoe het 23
is en hoe het daar allemaal loopt. Deze kwam erg tevreden terug. Kortom, een leuk project waar de cliënten op alle mogelijke manieren bij betrokken zijn. Verder is de bewonerscommissie betrokken bij het jaarplan van de locatie. Daarnaast hebben ze het nodige voor elkaar gekregen toen de flat aan de Seinpostweg midden in een hete zomer opgeknapt moest worden en er eigenlijk geen raam open kon.
BW Kleverpark
gebruiken als rookruimte? Ja, het zag er leuk uit, een klein gezellig tuinhuisje. Maar je kon er amper rechtop in staan en met zijn vieren kon je er echt niet zitten. Daarna waren er allerlei toezeggingen dat de ruimte vergroot zou worden of omgeruild. Het kwam er echter niet van. De bewonerscommissie heeft toen een brief geschreven. Naar aanleiding daarvan is de schuur omgeruild met de rookruimte, zodat er nu een veel grotere ruimte als rookruimte beschikbaar is. Deze moet echter nog wel van binnen geïsoleerd worden en het is ook nog maar een kil en ongezellig hok. (Toen we een week later terug zijn geweest voor de foto was het ‘hok’ net wat opgefleurd met schilderijen, en inmiddels zal de ruimte nu geïsoleerd zijn.) Cliënten vinden het nog wel erg jammer dat ze niet meer in hun eigen woonkamer mogen roken, want dat was toch het prettigste.
Klussenafhandeling Als laatste zijn we naar de ‘Oudeweg’ gegaan, de satellietlocatie van BW Kleverpark in Haarlem. Daar hadden we een afspraak met Louise om te praten over de invloed van de bewonerscommissie op het rookbeleid en op beleid in het algemeen. In de bewonerscommissie zitten naast Louise ook nog Rina, Sabine en Matthijs, maar volgens Louise konden die allemaal niet komen.
Geschikte rookplek Het gesprek over het rookbeleid bleek niet zozeer te gaan over het wel of niet mogen roken, maar meer om de plek waar gerookt mocht worden. Jarenlang was er een rookruimte beloofd, maar elke keer waren er weer allerlei redenen om dit niet door te laten gaan. Tot er ineens een tuinhuisje geplaatst werd. En ja ja, dit moest de nieuwe rookruimte worden. Wie de ruimte kent, zal zeggen: wie heeft dit verzonnen, hoe komt iemand op het idee om zo’n klein hokje te 24
De commissie heeft zich verder erg beziggehouden met de klussenafhandeling door de afdeling Facilitair: waarom duurt het zo lang eer er klussen worden uitgevoerd, en waarom worden de zaken niet gelijk goed uitgevoerd. Ze hebben daar de nodige stappen in ondernomen en sindsdien gaat het een stuk beter met de afhandeling van de klussen. Bij de ‘Oudeweg’ moet alles via de woningbouw en dan merk je goed dat zowel het personeel als de bewoners niet echt veel invloed kunnen uitoefenen op het uitvoeren van de klussen. Wel is gebleken dat na lange tijd veel toch goed komt. Inmiddels betrekken de commissie en de cliënten van de Oudeweg de teamleider eerder bij dit soort zaken en het lijkt erop dat klussen dan sneller opgelost worden. De cliënten hebben het idee dat als je zaken via de bewonerscommissie aankaart dit veel serieuzer wordt genomen dan wanneer je die als individuele cliënt bespreekt. Het is jammer dat het zo moet, maar het werkt tenminste wel.
Colofon
Geert Braams Yvonne Briefjes Bart Frenay Esther van de Haar Ineke de Jonge Loes Roeloffs Wendy Schellevis Max Schuitemaker Armin Schulte Margreet Woudt
Met dank aan de medewerkers en cliënten van de locaties De Boshoek, Flora, Floriande, Kleverpark, Koekoeksduin, Laan der Nederlanden, De Landtong, De Musholm, De pASSant, De Wissel, IJmuiden, Zandvoort, Zuidwijk Redactie: Hylke Grasmeijer, Suzan Tromp Fotografie: Iris Kemp Vormgeving: Martin Kemp Druk: BWS/Excelsior
Contact Neem voor meer informatie contact op met Ineke de Jonge, Clustermanager Zuid-Kennemerland E:
[email protected] T: (023) 517 87 00 www.ribw-kam.nl
Februari 2011
Aan de totstandkoming van het witboek werkten mee:
