SALV Strategische Adviesraad voor Landbouw en Visserij
ADVIES naschoolse opleidingsinitiatieven in de landbouwsector
SALV, 18 januari 2013(nr.2013-01)
Contactpersoon SALV: Dirk Van Guyze
SALV-advies naschoolse opleidingsinitiatieven in de landbouwsector
2
1
Inleiding
Tijdens haar vergadering van 14 december 2012 hechtte de Vlaamse Regering haar principiële goedkeuring aan het ontwerp van besluit van de Vlaamse Regering tot wijziging van het besluit van de Vlaamse Regering van 4 juni 2004 betreffende de toekenning van subsidies voor naschoolse opleidingsinitiatieven in de landbouwsector. De SALV ontving op 17 december 2012 de aanvraag van de minister-president voor een advies binnen een termijn van 30 dagen. Vervolgens werd op 7 januari 2013 een hoorzitting georganiseerd, waarbij Jean Steenberghen van het departement LV werd uitgenodigd voor het geven van toelichting bij dit ontwerp. Op basis van deze hoorzitting werd een advies voorbereid dat op de SALV-zitting van 18 januari 2013 definitief werd goedgekeurd.
Piet Vanthemsche Voorzitter SALV
SALV-advies naschoolse opleidingsinitiatieven in de landbouwsector
3
2
Krachtlijnen
De Raad verwelkomt het voorliggende ontwerp besluit en kan het in grote lijnen onderschrijven. Door het optrekken van het aantal lesuren van de startersopleidingen type A en type B wordt extra aandacht gegeven aan de ontwikkeling van de nodige ondernemerschapscompetenties en het bedrijfseconomisch inzicht. De Raad is blij met deze sterke stimulans naar de starters toe, met extra aandacht voor de ontwikkeling van deze bijkomende accenten. Het voorliggende ontwerp besluit houdt dan ook een duidelijke verbetering in voor de naschoolse vormingsactiviteiten in land- en tuinbouw. In het huidige besluit komt de passage over de vergoeding voor sociale promotie niet meer voor. De Raad is van mening dat de vergoeding voor sociale promotie behouden moet blijven, maar begrijpt ook dat het uitbreiden van de startersopleiding bijkomende financiële middelen vergt. Daarom suggereert de Raad een tussenoplossing met een verlaging van de vergoeding voor sociale promotie in plaats van een afschaffing. Volgens de administratie gaat een afschaffing van de vergoeding voor sociale promotie gepaard met een verlaging van de administratieve lasten voor de aanvragers. Volgens de Raad zou op een andere manier bijkomend bespaard kunnen worden, namelijk indien alles via elektronische weg zou gebeuren, bijvoorbeeld via het e-loket.
SALV-advies naschoolse opleidingsinitiatieven in de landbouwsector
4
3
Situering
De subsidiëring van opleidingsinitiatieven in de landbouwsector door erkende vormingscentra wordt tot nu toe geregeld bij het besluit van de Vlaamse Regering van 4 juni 2004. In de beleidsbrief 20112012 werden via het motto Landbouwer= ondernemer2 acties aangekondigd om het ondernemerschap in de land- en tuinbouw aan te moedigen. De SALV heeft in zijn advies van 18 november 2011 op de beleidsbrief gewezen op de nood aan een aangepast vormingstraject met aandacht voor ondermeer ondernemerschap. Door middel van dit ontwerp van besluit wordt hieraan gevolg gegeven. [1] Landbouwers van de 21ste eeuw. Landbouwers van de 21ste eeuw worden volgens de persmededeling van de minister-president naar aanleiding van de principiële goedkeuring van het voorliggende ontwerp besluit van de Vlaamse Regering geconfronteerd met veranderende omstandigheden, van globalisering en klimaatverandering over strengere eisen voor milieu en dierenwelzijn tot het wegvallen van prijsondersteuning door het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. De context waarin land- en tuinbouwers hun bedrijf leiden is sterk geëvolueerd. Ondernemerschap en innovatie worden een basisvoorwaarde om aan die ontwikkelingen tegemoet te kunnen komen. [2] Inzetten op ondernemerschap. Volgens de nota aan de leden van de Vlaamse Regering ter verduidelijking van het ontwerp besluit geven het Regeerakkoord, Vlaanderen in Actie en Pact 2020 een mandaat om in te zetten op ondernemerschap in de landbouw. In het Regeerakkoord1 staat vermeld Men zal concrete maatregelen nemen om de zelfstandigen beter te beschermen en te ondersteunen en om het zelfstandig ondernemerschap en de starters aan te moedigen. Vlaanderen in Actie (ViA)2 is het project waarin Vlaanderen tegen 2020 wil uitmunten als een economisch innovatieve, duurzame en sociale warme samenleving. De Vlaamse Regering wil dit bereiken via 7 grote doorbraken, waaronder de ViA-doorbraak de open ondernemer. Deze moet de ondernemerscultuur aanzwengelen en de Vlaamse ondernemingen competitiever maken op Europees niveau. De doorbraken werden omgezet in 20 concrete doelstellingen (onderverdeeld in welvaart en welzijn, economie, arbeidsmarkt, levenskwaliteit en bestuur) in het Pact 2020. Onder doelstelling 5 (ondernemerschap) worden jonge starters aangemoedigd en wordt gesteld dat Vlaanderen in 2020 een performante landbouw heeft die de vergelijking kan doorstaan met de Europese landbouweconomische topregio’s. [3] Acties om ondernemerschap in land- en tuinbouw aan te moedigen. In de beleidsbrief Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid 2011-2012 heeft de minister acties aangekondigd onder het motto landbouwer, ondernemer in het kwadraat om het ondernemerschap in de land- en tuinbouw aan te moedigen. In zijn advies over de beleidsbrief3 heeft de SALV gewezen op het belang van goede en aangepaste vorming door te stellen De Raad vindt het positief dat onder het motto ‘landbouwer, ondernemer in het kwadraat’ het ondernemerschap onder de aandacht wordt gebracht. In de beleidsbrief wordt melding gemaakt van diverse acties maar de Raad wenst er ook op te wijzen dat een aangepast vormingstraject, in overleg met de landbouworganisaties, met voldoende aandacht voor het ondernemerschap (inclusief maatschappelijk verantwoord ondernemen, kennis en competenties inzake management en bedrijfseconomie) ook een belangrijk item is.
1 2 3
Ontwerpverklaring over het algemeen beleid - 1 december 2011 http://vlaandereninactie.be/ Advies van 18 november 2011 over de Beleidsbrief Landbouw, Visserij en Plattelandbeleid 2011-2012
SALV-advies naschoolse opleidingsinitiatieven in de landbouwsector
5
Volgens de nota aan de leden van de Vlaamse Regering wordt met het ontwerp besluit het ontwikkelen van ondernemerschapcompetenties en bedrijfseconomisch inzicht bij starters versterkt door een inhoudelijke en vormelijke aanpassing van de startersopleidingen van de landbouwers. De wijziging van het besluit kwam er na overleg tussen het departement Landbouw en Visserij, de landbouworganisaties en de erkende algemene centra voor landbouwvorming. Op 20 maart 2012 werd ook een brainstormdag gehouden. Van deze brainstormdag is geen publiek verslag beschikbaar. [4] Concretisering via ministerieel besluit Bovengenoemde ontwerpbesluit van de Vlaamse Regering wordt nog verder geconcretiseerd via een ministerieel besluit (MB). Bedoeling is dat het MB en het ontwerpbesluit tegelijkertijd in voege treden. Volgens het decreet op de strategische adviesraden van 18/07/2003 worden ondermeer besluiten van de Vlaamse Regering aan strategische adviesraden voorgelegd. Ministeriële besluiten behoren niet expliciet tot de scope. Het bij dit ontwerpbesluit behorende MB vormt geen voorwerp van het voorliggend SALV-advies.
4
Advies
[1] Duidelijke verbetering voor de naschoolse vormingsactiviteiten. De Raad verwelkomt het voorliggende ontwerp besluit en kan het in grote lijnen onderschrijven. Door het optrekken van het aantal lesuren van de startersopleidingen type A en type B wordt extra aandacht gegeven aan de ontwikkeling van de nodige ondernemerschapscompetenties en het bedrijfseconomisch inzicht. De Raad is blij met deze sterke stimulans naar de starters toe, met extra aandacht voor de ontwikkeling van deze bijkomende accenten. Het voorliggende ontwerp besluit houdt dan ook een duidelijke verbetering in voor de naschoolse vormingsactiviteiten in land- en tuinbouw.
[2] Behoud de vergoeding voor sociale promotie. In het besluit van de Vlaamse Regering van 4 juni 2004, hoofdstuk VIII sociale promotie is onder artikel 43 staat vermeld Personen die een landbouwactiviteit uitoefenen, kunnen (als ze minstens 75 lesuren cursus of stages hebben gevolgd), een vergoeding voor sociale promotie aanvragen. Bedrag= 6 EUR/lesuur. Aanvragers moeten afzien van enige andere vergoeding. In het nieuwe voorstel van ontwerp besluit komt de passage over de vergoeding niet meer voor. De Raad verwijst in eerste instantie naar een eerder advies, met name naar het gemeenschappelijk SALV-Minaraad advies over het voorontwerp van decreet betreffende het landbouw- en visserijbeleid van 28 september 2012 met volgende passage: “Artikel 13 stelt “Personen die landbouwactiviteiten uitoefenen en met goed gevolg de landbouwvorming beëindigd hebben, kunnen een vergoeding voor sociale promotie krijgen. De Vlaamse Regering legt de nadere voorwaarden en regels daarvoor vast.” De Raden vinden het goed dat dit instrument een decretale verankering krijgt maar vragen om voor dit instrument in de begroting ook steeds voldoende middelen te voorzien”. De SALV betreurt dan ook dat er geen middelen meer werden vrijgemaakt voor de vergoeding voor sociale promotie.
Het bedrag van 6 EUR/lesuur wordt door veel cursisten gezien als een stimulans.
Het systeem van sociale promotie geldt voor cursussen van 20 uur en wordt pas uitbetaald nadat een cursist 75 lesuren heeft gevolgd. De Raad wijst op het feit dat door het wegvallen van de vergoeding voor sociale promotie een aantal landbouwers nu in de kou zullen blijven staan omdat ze het vereiste aantal uren niet meer tijdig zullen kunnen bereiken.
De Raad begrijpt dat het uitbreiden van de startersopleiding bijkomende financiële middelen vergt, maar vraagt zich af het terugschroeven van de vergoeding naar 2 EUR/lesuur, bij het opstellen van SALV-advies naschoolse opleidingsinitiatieven in de landbouwsector
6
het ontwerp wel werd overwogen.. De Raad verneemt dat voornoemde alvast geen voorwerp heeft uitgemaakt van het overleg en van de brainstormdag die georganiseerd werd bij de voorbereiding van het voorliggende ontwerpbesluit. De Raad pleit voor een verlaging van de vergoeding sociale promotie in plaats van een afschaffing ervan om diverse reden:
een vergoeding zorgt verder voor een zekere continuïteit en de stimulans tot levenslang leren;
een vergoeding motiveert verder de lokale structuren (via bottom up) om lange termijn opleidingen te blijven organiseren;
een verlaging in plaats van een afschaffing zorgt voor een blijvende verankering van het systeem dat bestaat sinds de jaren ’70 en anders dreigt vergeten te worden.
Volgens de administratie gaat een afschaffing van de vergoeding voor sociale promotie gepaard met een verlaging van de administratieve lasten voor de aanvragers. Volgens de Raad zou op een andere manier bijkomend bespaard kunnen worden, namelijk indien alles via elektronische weg zou gebeuren, bijvoorbeeld via het e-loket. Dit zou in 2014 kunnen gebeuren, bij de verschuiving van bevoegdheden met betrekking tot naschoolse vorming van het departement LV naar het Agentschap Landbouw en Visserij (ALV) dat het e-loket beheert.
SALV-advies naschoolse opleidingsinitiatieven in de landbouwsector
7
