SALTO EN SOFIA – Het nijlpaardenfeest Tips voor gebruik in de kleuterklas
www.lannoo.com/cd-rom
VOOR JE SPEELT Inleiding De cd-rom “Het Nijlpaardenfeest” blinkt uit in veelzijdigheid. Daardoor kun je hem gebruiken in een heleboel uiteenlopende klasthema’s waarin het denken van de kleuters en hun gevoel voor taal, beeld en muziek worden gestimuleerd. Want samen met Salto en Sofia maken ze kennis met nijlpaarden en vreemde landen, zelfs met het oerwoud. Maar ook feesten of naar de dierentuin gaan, waarmee de kinderen op het eerste gezicht vertrouwd lijken, komen aan bod. Het verhaal Salto en Sofia, twee vriendjes van zes, wonen in een kleurrijke wereld vol humor, mysterie en vrijheid en kunnen zelfs een klein beetje toveren. Wanneer het op een dag feest is bij de nijlpaarden, zorgen zij voor de magie. Leuk om weten Je kunt gebruik maken van de vele thema’s door heel wat informatie aan je kleuters te geven. Wat zijn bijvoorbeeld nijlpaarden? Hoe zien ze eruit en wat doen ze precies? Wat de kinderen dan te weten komen over het dierenleven vult het leerplan Wereldoriëntatie, mens en natuur, perfect aan. Wanneer geven we een feest en hoe kunnen we er een feest van maken? Op deze manier kom je met de kinderen zeker tot een leuk idee. De kleuters worden op heel wat vlakken gestimuleerd. Daarom is deze cd-rom ook de perfecte bron voor een heleboel creativiteit in de klas. Zo is bijvoorbeeld de kleurrijke wereld van Salto en Sofia makkelijk na te bootsen. En dankzij hun opvallende en herkenbare verschijning maak je met wat fantasie zo een Sofia of Salto. Je kunt hen zelfs in poppenkaststijl het verhaal laten vertellen. Hoe beginnen? Na het samen meebrullen van het openingslied, zeker voor de kleuters een meezinger, stel je best even de personages voor. Vergeet hierbij zeker niet dat wat je onder “leuk om weten” terugvindt.
www.lannoo.com/cd-rom
l
Het nijlpaardenfeest 2
TERWIJL JE SPEELT De wereld van Salto en Sofia bestaat uit de aanlegsteiger, de hut, de rivier, het bos en de waterval. Bij elk van deze plaatsen vind je drie spelletjes, steeds vanuit een andere invalshoek of met een ander thema. Opdat je alles makkelijk kunt naspelen in de klas, krijg je per spel enkele tips (“klastips”). Daarnaast lichten we ook de algemene doelstelling van ieder spel voor je toe. De startpagina Op de startpagina vind je de weg naar de vijf plaatsen waar je de opdrachtjes kunt uitvoeren. De aanlegsteiger HET GESCHENKJE IS STUK Spel Sleep de stukjes van het gebroken cadeautje weer naar de juiste plaats. Klastips Zoek prenten bij elkaar en knip ze stuk. Zo krijg je een puzzel waarmee je het puzzelhoekje kunt verrijken. DOELSTELLING:
Hier leren de kleuters kennis en ervaringen selecteren, onderzoeken en structureren. Door uit te zoeken waar een stukje thuis hoort, leren ze vormen inschatten en een taak tot een goed einde brengen. DE STAART VAN DE KROKODIL Spel De staart van de krokodil sloeg de wenskaarten door elkaar. Zoek de eerste letter van je naam en daarna die van Salto. Klastips Maak een hoekje vrij in de klas. Toon letters aan de kleuters en laat hen in tijdschriften dezelfde letters zoeken en stempelen. Noem samen allerlei voorwerpen die bijvoorbeeld zoals “Salto” beginnen met de letter s. Zoek daarna samen in tijdschriften afbeeldingen van die voorwerpen en laat de kinderen deze opkleven. DOELSTELLING:
Met deze oefeningen leer je de kleuters niet-juiste letters (visuele discriminatie) en klanken (auditieve discriminatie) herkennen waardoor ze spelen met taal. Het onderscheiden van woorden, woorddelen en letters (alleenstaand, vooraan, middenin of achteraan een woord) stimuleert de leesrichting en het waarnemen van taalboodschappen.
www.lannoo.com/cd-rom
l
Het nijlpaardenfeest 3
DE WENSKAARTEN Spel De nijlpaarden knutselen mooie wenskaarten voor mama en papa. Ze versieren deze met lapjes stof en knopen. Klastips Met wat viltpapier, plasticine en knoopjes boots je de kaarten vlotjes na. Maak er een geschenkje van en laat het beetje bij beetje uitpakken door de kleuters (zoals je de wenskaart op de cd-rom schoonmaakt). Zo kun je met zijn allen de werkjes evalueren. DOELSTELLING:
De kinderen oefenen kleinmotorische bewegingen (motorische ontwikkeling) en leren taken begrijpen, aanvatten, volhouden en afwerken (zelfsturing). Ze beoordelen elkaars werkjes en oefenen in het creatief voorstellen van kennis en ervaringen. De hut DE LAMPIONS Spel Maak de lampions en kamer schoon met een stofdoek en decoreer nadien alles opnieuw. Zorg ervoor dat je alles op de juiste plaats zet. Klastips Maak een hoekje van de klas schoon met een stofdoek. Verzamel leuke tekeningen en leg er een lichtjes doorzichtig doekje over. Laat de kleuters raden wat op de prenten staat. Hou een tekendictee. Een kleuter kan eventueel zelf een opdracht formuleren: “teken een tafel in het midden van de hut” “teken een raam met op de vensterbank een kom met twee vissen” … DOELSTELLING:
Het waarnemen wordt gestimuleerd door het intens bekijken van prenten. De taal (interpretatie van en reactie op auditieve boodschappen) en het denken (kennis, ervaringen en begrippen onderzoeken en toepassen) worden net als de motoriek (beheersing en houding) verder ontwikkeld. HET WANDTAPIJT Spel Kleur zelf het wandtapijt in en ga verder wanneer je hiermee volledig klaar bent. Dit is bij iedere cd-rom dé geliefkoosde activiteit voor de jongste kleuters. Ze gaan er dan ook vaak echt naar op zoek. Klastips Laat de kleuters tekeningen maken rond de verschillende thema’s van de cd-rom. Hang deze op in de klas en maak zo je eigen wandtapijt. DOELSTELLING:
Naast het leren waarnemen worden net zoals bij het wenskaartenspel de motoriek, zelfsturing en het reflecteren en beoordelen van elkaars werkjes geoefend.
www.lannoo.com/cd-rom
l
Het nijlpaardenfeest 4
SCHELPEN IN DE MAND Spel Sorteer de schelpjes in de mand. Klastips Neem allerlei schelpen en leg die in een mand. Zorg er voor dat de kleuters duidelijk de verschillende soorten kunnen onderscheiden. Maak met je kleuters zandpap (zand, krijt en behanglijm) of gips en leg er afwisselend een kleine en een grote schelp in. Als je de schelpen logisch rangschikt, kan het mooie decoratiewerkje ook mee naar huis. Je neemt drie doosjes met telkens een type schelp erop gekleefd. Deel dan een aantal schelpen uit. Laat de kleuters ze in het juiste doosje leggen. Eén kleuter bij ieder doosje controleert eerst of het wel het juiste soort schelp voor het doosje is. DOELSTELLING:
Door het stilstaan bij de schoonheid van de schelpen leren de kleuters de schepping waarderen en verwerven ze inzicht in mens en natuur. Het denken (sorteren van schelpen) en de zintuigen (actief verkennen) staan centraal, net als het leren nauwkeurig waarnemen en het verwoorden van die waarnemingen. In de tweede klastip komt zelf controle sterk naar voor. De rivier DE SPONS Spel Volg de druppels met je spons en spetteren maar. Leuk, al dat spetteren en spatten met water. Klastips Ook al is het steeds weer een hele opgave om een waterhoekje in de klas te voorzien, toch moet dit met enige organisatie lukken. Werk bijvoorbeeld met schorten en afgeknipte vuilniszakken en beperk het aantal kleuters in het hoekje tot drie of vier. Maak vooral duidelijke afspraken die je bovendien kunt visualiseren. Toon de kleuters allerlei soorten sponsen (natuurspons, huishoudspons, …). Je kunt hen ook laten zien welke voorwerpen water opnemen en welke niet. Wat drijft, wat zinkt? Met wat flessen, spuitjes en verstuivers kun je er, als je wilt, een echt waterfestijn van maken. DOELSTELLING:
Door het experimenteren (inzichten in mens en techniek, meten en inhoud) komen de kinderen tot een aantal vaststellingen die ze proberen te verwoorden. Geef hen hierin voldoende vrijheid. Bovendien leren ze visuele boodschappen interpreteren en erop reageren.
www.lannoo.com/cd-rom
l
Het nijlpaardenfeest 5
HET ZANDKASTEEL Spel Een geheugenspelletje! Klastips Maak gebruik van de zandbak van de school en laat de kinderen naar speeltjes in het zand zoeken. “Wie vindt het emmertje?” Teken zandvormpjes op kaartjes of gebruik de zandvormpjes zelf voor een geheugenspelletje. Je kunt de vormpjes verstoppen onder emmertjes en zo een geheugenspel op de speelplaats spelen. Wanneer je andere klasjes erbij betrekt, werk je pas echt “klasoverschrijdend”! DOELSTELLING:
Het geheugenspel leert de kinderen onthouden en geeft hen inzichten in ruimte. DE EEND IN HET WATER Spel Het is de bedoeling met verschillende diertjes in het water te spelen en ondertussen allerlei gedragingen na te bootsen. Klastips Vraag de kleuters wat ze allemaal kunnen doen met de handen, de ogen, de voeten. Je kunt al die bewegingen toepassen tijdens het bewegingskwartiertje. Maak er een geheugenspelletje van en laat de kleuters een aantal handelingen die je uitbeeldt in de juiste volgorde nabootsen. Uiteraard kun je ook kaartjes maken waarop je gevoelens tekent zoals blij, boos, verdrietig of bang. Of omgekeerd: je vraagt de kleuters te tekenen wat je uitbeeldt. DOELSTELLING:
Door het uitwisselen van ervaringen oefenen kinderen het luisteren naar en nadenken over hun eigen taalgebruik en dat van anderen. Dit zal ook hun praten verfijnen (taalontwikkeling). Ze interpreteren en reageren op visuele boodschappen en zetten ze om in pictogrammen. Heel specifiek in dit spel is het herkennen van gevoelens, zowel bij zichzelf als bij anderen. Het bos DE DOUCHE Spel Repareer de buizen van de waterbak tot aan de doucheknop. Klastips Laat de kleuters buizen in alle maten met koppelstukken aan elkaar vastmaken en test met knikkers uit of die lange buis ook echt werkt. Je kunt het zelfs testen met water. DOELSTELLING:
Experimenten met buizen en het bouwen van ingewikkelde constructies stimuleert het inzicht in meten, mens en techniek. Problemen worden oplossingsgericht aangepakt. Kleuters leren bovendien samenwerken, ervaringen uitwisselen en kennis en ervaringen structureren en integreren.
www.lannoo.com/cd-rom
l
Het nijlpaardenfeest 6
DE ZAKLAMP Spel Luister goed naar wat er is verloren geraakt en ga er dan naar op zoek. Klastips Maak een donker hoekje in de klas en geef de kleuters verschillende lichtbronnen zoals zaklampen, nachtlampjes, lichtgevende vormpjes, … Je kunt hen in het donkere hoekje met de zaklamp ook laten zoeken naar allerlei dingen die je hebt verstopt. DOELSTELLING:
Waarnemen door te luisteren en intens te zoeken zal kleuters helpen zelfstandig te zijn. DE MELKFLESSEN Spel Babynijlpaard heeft reuzenhonger en wil wel drie melkflessen leegdrinken. Die krijgt ze dan ook voorgeschoteld. Dit spelletje is een uitstekende teloefening. Klastips Werk rond het thema “baby’s” en bouw verschillende hoekjes. Een ontdekhoek met slabbetjes, luiers, melkflessen en eerste hemdjes of een leeshoek met fotoboekjes, geboortekaartjes en babytijdschriften. In een denkhoek kunnen ze prenten rangschikken van baby’s tot senioren en in het manuele hoekje ontwerpen ze zelf geboortekaartjes. Maak samen met de kleuters enkele teloefeningen, deel net als de nijlpaardjes zoentjes uit of druk ze met lipstick op papier. DOELSTELLING:
Het denken (teloefeningen en één-één verbindingen tussen voorwerpen en telwoorden) wordt ontwikkeld. Door het spelen van rollen worden het inlevingsvermogen en interactie gestimuleerd. Tijdens het spelen staan de kleuters stil bij levenservaringen en voelen ze zich sterk betrokken. De waterval DIERENGELUIDEN Spel Herken de dierengeluiden. Klastips Boots in een luisterhoekje met de kinderen dierengeluiden na of laat hen zelfopgenomen geluiden beluisteren en herkennen. Zo krijg je al gauw een luister-raad-spelletje. Speel het tv-spelletje “ik ben Els en doe een varken na.” DOELSTELLING:
Creativiteit (kennis en ervaringen voorstellen) wordt onder andere gestimuleerd door intens te luisteren. De kinderen zullen gepast leren reageren op auditieve boodschappen. Tijdens de rollenspelen denken ze na over hun eigen woorden en die van anderen waarover ze daarna kunnen praten.
www.lannoo.com/cd-rom
l
Het nijlpaardenfeest 7
HET VUURWERK Spel Ontsteek het vuurwerk en er vormen zich mooie kronkels met allerlei stipjes en blitse kleuren. Heel leuk en boeiend! De kleuters mogen voor één keertje zelf met vuurwerk spelen maar dan enkel op het computerscherm. Klastips De ideale gelegenheid om de kleuters op de gevaren van vuurwerk te wijzen. In het knutselhoekje kan je makkelijk de vuurstokken namaken met een stok, een kartonnen kokertje en wat touw. Kleuters kunnen met een kwast en wat water vuurwerk tekenen op het krijtbord. De druppels die omlaag lopen brengen de kleuters op leuke ideeën voor nieuwe vuurwerkkronkels. Tegelijkertijd zijn de kinderen fijnmotorisch bezig Teken allerlei krullen op een blad en laat de kleuters met een ouderwetse priknaald de lijntjes doorprikken. Met een perforator kunnen de kinderen cirkeltjes in talrijke kleuren uitponsen die ze nadien op de vuurwerklijn kunnen kleven, net zoals op de cd-rom. Het bekende telversje “1, 2, 3, 4, 5, pssstttt!” past perfect bij het thema vuurwerk. DOELSTELLING:
Naast de kleurenkennis stimuleert dit spel opnieuw de motoriek (bewegingspatronen, vingervaardigheden, ritmische opvolging van bewegingen) wat bovendien een sterke invloed zal hebben op de creativiteit (ontwerpen en natekenen van vuurwerk). Dit alles bevordert zeker ook de oog-hand coördinatie. DE SPRINGPLANK Spel Klik de prent aan die hoort bij het verhaal. Rangschik drie prenten in chronologische volgorde. Klastips Knip verschillende reclameboodschappen uit tijdschriften, beschrijf er één van en laat de kleuters maar raden. Neem foto’s van knutselwerkjes in volgorde van het ontstaan ervan en laat de kinderen ze nadien in chronologische volgorde leggen. DOELSTELLING:
Het denken (kennis structureren, integreren en reflecteren) wordt net als taal (eigen praten verfijnen) verder ontwikkeld.
www.lannoo.com/cd-rom
l
Het nijlpaardenfeest 8
EINDE VAN HET SPEL Op het einde van de cd-rom word je getrakteerd op een gigantisch feest met zang, dans, geschenkjes en vuurwerk. Het zou dan ook mooi zijn, als je de themaweek kunt afsluiten met een gelijkaardig feest voor bijvoorbeeld de verjaardag van een van de kleuters…
Salto en Sofia – Het nijlpaardenfeest 3-4 jaar 90 209 5180 7 24,95 euro
In dezelfde reeks: Salto en Sofia – Het lachkasteel 4-5 jaar 90 209 5181 5 24,95 euro
Salto en Sofia – De robotwedstrijd 5-6 jaar 90 209 5182 3 24,95 euro
Tekst en ideeën: Karin Proot Redactie: Ringo Van Oost Meer gratis lesbrieven op www.lannoo.com/kindenjeugd © 2003, Uitgeverij Lannoo, Tielt
www.lannoo.com/cd-rom
l
Het nijlpaardenfeest 9