SALTO EN SOFIA – HET LACHKASTEEL Tips voor gebruik in de kleuterklas
www.lannoo.com/cd-rom
VOOR JE SPEELT Inleiding Laat je meeslepen in de sprookjesachtige wereld van kastelen, spiegels en heksen. Niet alleen stimuleert dit verhaal het denken van de kleuters en hun gevoel voor taal, beeld en muziek. Ze maken bovendien kennis met recyclage, sorteren van afval en schoonmaken. Het verhaal Salto en Sofia, twee vriendjes van zes, wonen in een kleurrijke wereld vol humor, mysterie en vrijheid en kunnen zelfs een klein beetje toveren. Op een dag willen de lachbiggies een verlaten paleis omtoveren tot een lachkasteel. Maar het is er zo vuil en stoffig dat ze het werk alleen niet aankunnen. Dus roepen ze de hulp in van Salto en Sofia. Maar pas op voor de boze heks die met haar grapjes alle plannen in de war probeert te sturen. Leuk om weten Verken zelf eerst even de cd-rom en doe zo ideetjes op voor in de klas. Druk op de spatiebalk en ontdek heel wat verborgen animaties. Wat een gek woord, lachbiggies. Je kunt samen met de kinderen over het woord fantaseren en nadenken. Welke woordjes herkennen de kleuters erin? Het thema heksen spreekt de fantasie van de kleinsten enorm aan. Een heel leuk boek hierover is “Kunnen heksen heksen?” van Kathleen Vereecken. Dit thema is perfect toepasbaar in de klas: maak toverdrankjes met daarbij horende recepten, punthoeden en bezems en geef vlieglessen tijdens het bewegingskwartiertje. Speel zelf de heks en verander iedere dag een aantal dingen in de klas. Wie ontdekt ze als eerste? Maak er een lach-klas van en werk hierin rond gevoelens. De kleuters worden op heel wat vlakken gestimuleerd. Daarom is deze cd-rom ook de perfecte bron voor een heleboel creativiteit in de klas. Zo zijn bijvoorbeeld het lachkasteel en de kleurrijke wereld van Salto en Sofia makkelijk na te bootsen. En dankzij hun opvallende en herkenbare verschijning maak je met wat fantasie zo een Salto of Sofia. Je kunt hen zelfs in poppenkaststijl het verhaal laten vertellen. Hoe beginnen? Na het samen meebrullen van het openingslied, zeker voor de kleuters een meezinger, stel je best even de personages voor. En vergeet natuurlijk ook niet wat je onder “leuk om weten” terugvindt.
www.lannoo.com/cd-rom
l
Het lachkasteel 2
TERWIJL JE SPEELT De wereld van Salto en Sofia bestaat in deze cd-rom uit de troonzaal, het toverbos, het kasteelplein, de heksenhut en de woonwagen. Bij ieder van deze plaatsen vind je drie spelletjes, steeds vanuit een andere invalshoek of met een ander thema. Omdat je alles ook makkelijk kunt naspelen in de klas, krijg je per spel enkele tips (“klastips”), net zoals we de algemene doelstelling van ieder spel voor je toelichten. De startpagina Op de startpagina mag je jezelf na het openingslied even voorstellen. Je vindt er de weg naar de vijf plaatsen waar je de opdrachtjes kunt uitvoeren. De troonzaal HET STOFFIGE WANDTAPIJT Spel Het kasteel van de lachbiggies is oud en vuil. Vooraleer het een lachkasteel kan worden, moet er nog heel wat gepoetst worden. Maak hiervoor gebruik van het magische penseel. Klastips Leg wat zand op de bodem van een schoendoos en laat de kleuters met de vinger het patroon van het wandtapijt natekenen. Laat hen ook andere patronen natekenen in het zand. Laat de kleuters met lijm langs een lijn op karton gaan en strooi er nadien, net als de heks, glinsters over als beloning. DOELSTELLING:
De muisvaardigheid en schrijftechniek worden gestimuleerd door het volgen van patronen. In de klas wordt geëxperimenteerd met materialen en technieken HET SPANDOEK AAN DE SCHOUWEN Spel Plaats de gevallen letters terug op de juiste plaats op het spandoek. Klastips Stempel allerlei woordjes die met de cd-rom te maken hebben of stempel de namen van de kleuters. Herkennen ze hun eigen naam? Bedenk “lachbiggienamen” en roep de kleuters ’s ochtends bij die naam af. DOELSTELLING:
Taal wordt hier op heel wat vlakken geoefend: gelijkenissen en verschillen tussen letters, woorddelen en woorden onderscheiden, visuele discriminatie (niet-juiste letters herkennen), leesrichting waarnemen. Daarnaast worden ook de fantasie en het ceatief denken bevorderd.
www.lannoo.com/cd-rom
l
Het lachkasteel 3
DE SPIEGELS Spel Stel de knoppen juist af om een goed spiegelbeeld te vormen. Klastips Maak een spiegelwand om een hoek af te zonderen. Kleef stukjes spiegel in een doos. De kinderen kunnen door een opening hun eigen maar gebroken spiegelbeeld ontdekken. Maak een halve tekening met je kleuters en hou deze tegen een spiegel. Zo krijg je een volledige tekening te zien. Teken je naam en bekijk die in de spiegel. Daarna teken je je naam in spiegelschrift en ga je opnieuw voor de spiegel staan. Doe een rekenoefeningetje. Hoeveel bomen zie je wanneer we een afbeelding ervan tegen een spiegel houden? DOELSTELLING:
Door het spelen met vervormingen en reflectie wordt de creativiteit zeker ontplooid. Nieuwe begrippen als de helft, het dubbele (rekenvaardigheid) en spiegelbeeld komen ruim aan bod. Het toverbos Alle kleuren en geluiden zijn uit het bos verdwenen. Maak het bos weer vrolijk! DE DOOLHOF Spel Breng de verdwaalde eekhoorn naar de uitgang van de doolhof. Klastips Maak met gekleurde linten zelf een doolhof en laat de kleuters de uitgang vinden. Varieer door verschillende nootjes in de doolhof te leggen en vraag hen bijvoorbeeld alle witte mee te brengen. Gebruik pictogrammen (vijver, gevaar, …) en creëer telkens een nieuw doolhof. DOELSTELLING:
De zin voor oriëntatie en oog voor het verschil tussen de kortste en langste weg worden gestimuleerd door intens te kijken en waar te nemen. Bovendien leren de kinderen inzien dat pictogrammen iets duidelijk proberen te maken.
www.lannoo.com/cd-rom
l
Het lachkasteel 4
DE KWIETENBAND Spel De vogels van de Kwietenband weten niet meer welk instrument bij wie hoort. Luister naar de geluiden en geef iedere vogel het daarbij horende instrument. Klastips De kleuters sorteren alle muziekinstrumenten in het klasje. Maak tekeningen van instrumenten en ritmekaarten (vi-ool, trom-pet, …). Laat de kleuters een instrument herkennen dat je zelf nabootst. Beluister samen een cd met natuurgeluiden. Dit sluit mooi aan bij het toverbos. DOELSTELLING:
Door het intens luisteren, nemen de kleuters relaties tussen geluiden en activiteiten waar en reageren ze gepast op auditieve boodschappen. Hun kennis van muziekinstrumenten neemt ook toe. Ze gaan actief exploreren met de zintuigen. Daarnaast denken ze na en praten ze over de muzikale uitingen van zichzelf en van anderen. HET GRIJZE BOS Spel Geef de bomen, het gras en de lachbiggies weer een vrolijk kleurtje. Klastips Maak afdrukken van het toverbos en de personages van het verhaal, laat deze inkleuren en leg ze op een zandtafel in de klas. De kleuters kunnen ook hun eigen tekeningen maken of je kunt in het tafereel spelen met poppetjes. Je kunt het spel uitbreiden door alle figuren uit het zand te nemen en de kleuters zelf een tafereel te laten maken. De kinderen kunnen nadien hun eigen tafereel voor de anderen beschrijven. Oefen bij het beschrijven ook begrippen in als links en rechts, voor en achter of dicht en ver. Hoe beter ze met die begrippen vertrouwd raken, hoe juister ze hun tafereel kunnen beschrijven. Noteer de plaats van alles om het spel later opnieuw te spelen. DOELSTELLING:
De motoriek (inkleuren van prenten), zintuigen (actief exploreren, waarnemen) en het denken (kennis en ervaringen structureren, verwoorden van wat je ziet) worden in dit spel verder ontwikkeld. De kleuters leren de plaats van voorwerpen respecteren en inzien dat je iets kunt noteren om te helpen onthouden. Het verschil tussen het twee- en driedimensionale komt bovendien ook sterk aan bod. De heksenhut Breng een bezoekje aan het plagerige maar niet kwaadaardige heksje en misschien wil ze wel je vriendinnetje worden. DE TOVERDRANK Spel Mix de ingrediënten in de juiste hoeveelheden tot een echte toverdrank. Klastips Tover een hoek in de klas om tot een echte heksenhut met behulp van spinnenwebben, een grote ketel, verschillende potjes en lepeltjes. Een muskietennet, gekleurde lampions en knipperende kerstlichtjes zorgen voor een heel geheimzinnige sfeer. Samen met de kinderen brainstormen over de inrichting van het heksenhoekje
www.lannoo.com/cd-rom
l
Het lachkasteel 5
maakt het allemaal nog leuker. Maak bij het bereiden van de toverdrank gebruik van flessen in verschillende vormen, druppeltellertjes, een pepermolen, enz. Pluk kruiden in de natuur en noem ieder kruid bij de juiste naam. Stel een heksenkookboek samen met de receptjes die je samen met de kleuters hebt verzonnen. Laat hen tekeningen maken van de recepten en nadien de drankjes zelf voorstellen. DOELSTELLING:
Experimenteren staat hier duidelijk centraal. Maar tegelijk leren de kleuters omgaan met doseren, hoeveelheden (vol, halfvol, leeg), meten en daardoor ook getallen. Door dit alles verwerven ze inzichten in mens en techniek. Het heksenkookboek doet hen gepast reageren op visuele boodschappen. DE HEKSENHUT MOET OPGERUIMD Spel De hut van de heks lijkt wel een varkensstal. Help haar haar spulletjes terug te vinden en op de juiste plaats te zetten. Klastips Zoek allerlei potjes, doosjes en bokaaltjes om ze netjes op te bergen in het heksenhoekje: • In het eerste klasje (jongste kleuters) laat je de kinderen de juiste potjes bij de tekeningetjes zetten. • In het tweede klasje kun je de kleuters een reeks van verschillende potjes in de juiste volgorde laten plaatsen. Daarbij moeten ze letten op vorm en kleur. • In het derde klasje kun je hen zelf een reeks laten aanvullen. • Zorg voor variatie door de kleuters een opzettelijke fout in een reeks te laten ontdekken. DOELSTELLING:
Het ruimtelijk inzicht (plaats en volgorde van voorwerpen onthouden) speelt opnieuw een voorname rol, net als het kunnen afwerken van een reeks. Ze herkennen en benoemen zaken als kleuren en gelijkenissen en leren ze verwoorden. Tegelijk zoeken ze naar oplossingen in concrete situaties. DE VERDWENEN PAD Spel Ga mee op zoek naar Pad, het lievelingsdier van de heks. Klastips Verstop een knuffel in de klas en laat een kleuter er naar zoeken. De overige kleuters kunnen tips geven. Maak een plan van de klas en zet een kruisje waar de knuffel is verstopt. De kleuters kunnen het plan gebruiken om het knuffeltje te vinden. DOELSTELLING:
In dit spel draait alles om zoeken. Zo leren ze een locatie verkennen om iets terug te vinden en visuele boodschappen interpreteren en erop reagerenen.
www.lannoo.com/cd-rom
l
Het lachkasteel 6
Het kasteelplein DE AFFICHE Spel De affiche van het openingsfeest werd in stukken gescheurd. Dat moet het werk van de heks zijn. Kun je de affiche herstellen? Kijk goed waar de stukjes thuishoren en lijmen maar. Klastips Maak met de nodige creativiteit zelf affiches, wapenschilden of patronen voor behangpapier. Zoek op het internet hoe je zelf papier kunt maken of probeer het volgende even uit: scheur snippers uit oude telefoonboeken en laat deze 24 uur in water weken. Mix met een oude mixer het geheel tot een brij. Laat de pulp drogen op een vod en laat enkele dagen uitgestreken rusten. Maak van de gelegenheid gebruik om de kringloop van papier uit te leggen en het met de kleuters te hebben over recyclage (wereldoriëntatie, mens en techniek). DOELSTELLING:
De kleuters gaan actief exploreren met de zintuigen en hun kennis en ervaringen creatief voorstellen. Ze leren heel wat bij over papier, het belang van recyclage en de natuur in het algemeen. ROMMEL Spel Ruim met het juiste materiaal de rommel op het kasteelplein op. Zo kunnen de lachbiggies opnieuw gasten ontvangen. Klastips Doe spelletjes met magneten in de klas of ga op zoek naar metalen voorwerpen. Tijdens het eten van het tussendoortje kun je het met de kinderen hebben over waar het afval hoort. Laat de kinderen het pictogram voor recyclage natekenen. Maak lachbiggie-afvalbakken en behang ze met papier-maché. Zorg ervoor dat er voor ieder soort afval een bakje is. Snij sinaasappelschillen in kleine stukjes en gebruik deze als kraaltjes voor een ketting. Je kunt er zelfs een leuk vader- of moederdaggeschenkje van maken. DOELSTELLING:
De kinderen leren de mogelijkheden van magneten en verschillende materialen kennen. Maar vooral worden ze zich bewust van ecologische problemen en hoe sortering en recyclage daarbij kunnen helpen.
www.lannoo.com/cd-rom
l
Het lachkasteel 7
DONKERE WOLKEN Spel Red het feest en verjaag de donkere wolken met behulp van de blaasbalg. Klastips Leg de kinderen uit wat een blaasbalg precies is en doet. Maak van het thema gebruik om rond gevoelens te werken (de boze donderwolken, …). Teken pictogrammen van gevoelens op bierviltjes en hang deze ’s ochtends rond de hals van de kleuters. Tijdens het spreekkwartiertje kan je het met hen over die gevoelens hebben. Maak wolkjes door ze te tekenen, watjes op karton te kleven, … Tijdens het bewegingskwartiertje spelen de jongens de droomwolkjes en de meisjes de donderwolkjes. De droomwolkjes proberen de donderwolkjes te verjagen. DOELSTELLING:
Zowel grootmotorische bewegingen (het zich uit de voeten maken) als het beheersen van technieken worden in dit spel geoefend. Door het observeren van de wolken leren ze hun creatief denken verwoorden (wat zie ik in de wolken) en zien ze in dat er verschillende soorten bestaan. Tenslotte maar zeker niet minder belangrijk leren de kinderen gevoelens verwoorden. De woonwagen DE FEESTKLEDIJ Spel Help de lachbiggies zich klaarmaken voor het feest en haal de gepaste kledij uit de kast. Klastips Zoek afbeeldingen van kledingsstukken in tijdschriften of teken ze op karton. Je kan ze nadien sorteren of zelf outfits samenstellen. Maak in karton de kleerkast, kledingsstukken en lachbiggies, van klein naar groot, van de cd-rom na en speel het cd-spel met deze creaties. Laat de kleuters elkaar daarna opdrachten geven. DOELSTELLING:
Sorteren volgens soort, vorm, grootte en kleur helpen het actief exploreren met de zintuigen (zien en doen, auditieve boodschappen interpreteren en erop reageren). Hun kennis en ervaringen gaan ze ook creatief voorstellen.
www.lannoo.com/cd-rom
l
Het lachkasteel 8
DANSPASJES Spel De Lachbiggies oefenen allerlei turnbewegingen voor tijdens het feest. Klastips In het boek “speelkriebels” staan heel wat prenten van bewegingen die kleuters gemakkelijk kunnen nabootsen. Laat de kleuters een aantal bewegingen in de juiste volgorde imiteren of laat hen zelf bewegingen bedenken. DOELSTELLING:
Het spreekt voor zich dat hier de grootmotorische bewegingen centraal staan. Bij de nabootsoefening leren ze reeksen onthouden. DE VERDWENEN MUTS Spel De heks heeft de muts in twee stukken geknipt. Zoek de stukken bijeen en maak er weer één muts van. Klastips Laat iedere kleuter een eigen muts ontwerpen door de vorm, kleur en het versiermateriaal te kiezen. Voor de kleinsten maak je best zelf een muts die de peuter kan beschilderen, beplakken of inkleuren. Knip de mutsen in twee stukken en verberg ze. Net zoals op de cd-rom mogen de kleuters de beide helften weer samenbrengen. Variatie: iedere kleuter mag de eigen muts omschrijven. DOELSTELLING:
Net als bij voorgaande oefeningen worden het denken (kennis structureren en integreren) en de taal (beschrijven van de muts, details verwoorden) ontwikkeld en het creatief denken bevorderd. Door het intense waarnemen, zullen ze ook gelijkenissen en verschillen opmerken.
www.lannoo.com/cd-rom
l
Het lachkasteel 9
EINDE VAN HET SPEL Op het einde van cd-rom word je uitgenodigd op de opening van het lachkasteel. Doe hetzelfde met je eigen lachklas. Nodig de directie uit om plechtig het lint door te knippen, gevolgd door een receptie met hapjes en drankjes…
Salto en Sofia – Het lachkasteel 4-5 jaar 90 209 5181 5 24,95 euro
In dezelfde reeks: Salto en Sofia – Het nijlpaardenfeest 3-4 jaar 90 209 5180 7 24,95 euro
Salto en Sofia – De robotwedstrijd 5-6 jaar 90 209 5182 3 24,95 euro
Maak ook kennis met Vos en Haas! Lees en beluister de verhalen van Vos en Haas. En help hen waar je kunt: genees Haas als ze ziek is, maak een ijsje voor Vos, zoek Uil in de doolhof, weeg de postzakken van Haas, geef Vos een leuke vakantie-outfit,… Of breng een bezoekje aan de spelletjestuin, waar enkele supertoffe spelletjes verborgen zitten. Uniek: deze cd-rom past zich aan je vorderingen aan en wordt langzaam moeilijker. Vos en Haas – Het ij van Uil – ISBN 90 209 4232 8 – 24,95 euro Vos en Haas – Het plan van Haas – ISBN 90 209 4959 4 – 24,95 euro
Tekst en ideeën: Karin Proot Redactie: Ringo Van Oost Meer gratis lesbrieven op www.lannoo.com/kindenjeugd © 2003, Uitgeverij Lannoo, Tielt
www.lannoo.com/cd-rom
l
Het lachkasteel 10
