S l a k k e n Algemeen Vooral in de herfst zie je heel veel slakken. Ze kruipen door de tuin en over de stoep. Op vochtige, donkere plekken gedijen ze goed. Als je een slak van dichtbij bekijkt zie je pas hoe mooi hij is!
Inleiding Niet iedereen staat te juichen van slakken in de tuin. Toen ik op school vertelde dat we over slakken gingen werken vroeg een moeder: 'Hoeveel wil je er hebben, ik kan er wel een paar missen?' Toch zijn slakken een leuk onderwerp, je gaat heel anders tegen die beestjes aankijken. Van tevoren met de kinderen bespreken dat er een slakkenbak in de klas komt. Wat zullen we daar voor nodig hebben? De kinderen kunnen nog veel meer slakkenspulletjes meenemen. Deze spulletjes worden tentoongesteld in een speciaal hoekje in de klas. Een terrarium/aquarium kan als slakkenbak ingericht worden. Plantenspuit en vergrootglazen erbij.
Kringgesprek Wie heeft er wel eens een slak gezien? Wat vind je van een slak? Hoe loopt een slak? (Je kunt wel zeggen dat een slak één voet heeft, die beweegt hij voort als een soort roltrap. Met behulp van een slijmspoor gaat dat wat soepeler.) Wanneer zie je veel slakken? (Als het geregend heeft, dus vooral in de herfst) Waar leven slakken? (In de tuin, aan de onderkant van bladeren, onder hout of steen) Waarom zitten slakken onder hout of bladeren? ( Dan zijn ze veilig voor vogels) Wat eten slakken? (Ze houden van bladeren, sla en fruit) Welke soorten ken je? (Huisjesslak, Wijngaardslak, Naaktslak, Zeeslakken) Wat voor sprietjes zitten op zijn kopje? (Korte voelsprietjes zijn ook om mee te ruiken, de lange sprietjes zijn ogen-op-steeltjes) Zou een tuinder slakken ook leuk vinden? (Nee, ze eten zijn groenten en fruit op) Hoe groeit een slakkenhuisje? (Als een slak te groot wordt voor zijn huisje dan maakt hij aan de onderrand een extra randje totdat het weer past) Als het nou heel lang niet regent wat doet een slak dan om niet uit te drogen? (Dan zoek hij een koel donker plekje. En sluit met een dubbele laag slijm, dat opdroogt tot een vliesje, de ingang van zijn slakkenhuis af) Er is verschil tussen de sporen van een huisjesslak en een naaktslak. Een huisjesslak heeft een stippeltjesspoor. Een naaktslak heeft een doorgetrokken spoor. De lange bovenste sprietjes van een slak zijn de oogjes. De kortere sprietjes aan de onderkant daar voelt en ruikt hij mee. Het figuur in een slakkenhuisje heet: spiraal.
Een slakkenbak maken Vul een terrarium/aquarium (met deksel) met een ongeveer 5 cm dikke laag potaarde, of tuinaarde. Leg er wat stenen en een stuk boomschors in. En nu nog een aantal slakken, elke dag wat verse sla, groente of fruit. Elke dag verzorgen; resten eten eruit, poepjes verwijderen. Dagelijks sproeien met de plantenspuit, dat is het leukste, want dat komen ze tot leven en kun je ze goed bekijken. Is het project afgelopen, dan gaan de slakken weer terug de natuur in. Natuurlijk kunnen er ook lege slakkenhuisjes worden gezocht of meegenomen van thuis. En er zijn vast ook foto's of posters te vinden.
Taalontwikkeling Een kringspelletje: langzaam of snel praten. Wie kan het snelste, wie kan er langzaam? Welke dieren zijn er nog meer langzaam? Wat gaat er nog meer langzaam?
Slakkenspreekwoorden: Ogen op steeltjes hebben. = Heel ingespannen naar iets kijken. Vol verwachting. Op alle slakken zout leggen. = Overal kritiek op hebben.
Rekenen Als je genoeg slakkenhuisjes hebt verzameld, dan kan je daar leuke spelletjes mee doen. Bijvoorbeeld op volgorde van grootte, op kleur op soort enz. Hoeveel zijn er van?
Zintuiglijkeontwikkeling Hoe voelt het als een slak over je hand loopt? Als je dat durft tenminste.
Vraag eens aan je vader of moeder of ze wel eens slakken gegeten hebben, of misschien heb je zelf wel eens slakken gegeten? Hoe ruikt een slak? (met zijn voelsprietjes)
Een slakkenrace Teken op een tafel of op de grond twee evenwijdige lijnen met bijvoorbeeld schoolbord krijt. Je zou ertussen ook nog een beetje met de plantensproeier kunnen spuiten. Zoek twee slakken uit en geef ze, met een stickertje, een rugnummer. Sluit een weddenschap af met de kinderen. Je zou de slakken kunnen aanmoedigen met behulp van een blaadje sla aan een hengel.
Bordspel Laat de kinderen zelf een bordspel maken. Teken (of laat dat de kinderen doen) op een groot vel een enorm slakkenhuis, ook een lijf eronder. Verdeel de ringen van het slakkenhuis in vakjes en zet er cijfers en/of stippen in. Bedenk bij sommige vakjes een opdracht. Wie het eerst in het midden van het slakkenhuis is. Gebruik slakkenhuisjes (misschien wel geverfde) als pion. Dit spel kan natuurlijk naar eigen inzicht versierd worden.
Een ritmiekles is leuk om te doen. Dat kan in de kring, met behulp van ritmestokjes of andere instrumentjes. Een traag of juist een snel ritme. Opzwepend of afzwakkend. Spreek van te voren gebaren af. Bijvoorbeeld: laat ik een plaatje/ knuffel/ beeldje van een slak zien dan is het ritme langzaam, laat ik iets van een haas zien dan gaat het snel. Zijn ze weg dan is het stil. Zijn ze er samen kijk dan wie het meest eruit springt. (In de lucht houden; bewegen) De liedjes van de slak kunnen ook ritmisch ondersteund worden.
Recepten Lekkere slakken Nodig: bladerdeeg, knakworstjes, ei, pepsels (zoute stokjes). Materiaal: oven, bakpapier, mesje. Laat het bladerdeeg ontdooien. Leg een stuk bakpapier op de bakplaat. Maak de knakworstjes droog en leg ze op de bakplaat (niet te dicht bij elkaar). Zet de oven alvast aan op 180 ºC. Snijdt ongeveer twee centimeter brede stroken van het bladerdeeg. Losjes oprollen en op de knakworstjes leggen. Ei klutsen en erover smeren. Ongeveer 20 min. in de oven. Voorzichtig eruit halen en dan stukjes pepsel als sprietjes erin steken.
Bewegingsonderwijs Gymles 'langzaam-snel' In de speelzaal. De kinderen beelden hazen en slakken uit.Begin de les met een opwarmings rondje. Dus op verschillende manieren langzaam of juist snel bewegen. (de kinderen hebben vaak zelf uitstekende ideeën) Het liedje van 'heel, heel langzaam gaat de slak' zou ook uitgebeeld kunnen worden. Voorbereidend tikspel: De slakjes en de toverdrank: In het bos ligt de luie heks te slapen, ze heeft zojuist een pan vol toverdrank gemaakt. Ze dacht dat ze door een versnellings drankje harder zou kunnen werken, en dan meer tijd om te luieren over zou hebben. Eigenlijk had ze ook wel honger, maar ze was vreselijk moe geworden. En dat is maar gelukkig ook, want er liep juist een heel grote familie slakken door het bos. En slakken zijn juist het lievelingskostje van deze luie heks. De slakken zien de heks en ze wisten wat voor een toverdrankje ze zojuist gemaakt had. Ze sluipen langzaam dichterbij en nemen allemaal een klein slokje. Dan maken ze de heks wakker en rennen weg. De heks probeert toch zoveel mogelijk slakken te vangen.
Afsluiting: Hoeveel slakjes zitten er achter je? Een kind (de heks) gaat op het eind van een lange bank zitten.De juf wijst aan wie er (als een slakje) over de bank kan kruipen en dan zo stil mogelijk gaan zitten. Na een poosje vragen: hoeveel zitten er achter je?
Boeken en verhalen Boeken: Slak en rups. Door H. Piers / Slakkenparadijs. Door Theres Buholzer, Uitgeverij Meulenhof-jeugd.
Expressie Bij de meeste werkjes over slakken kun je een slakkenspoor maken. Trek een spoor met plaksel en strooi er glitter over.
Een snipperslak Maak van gekleurde snippers uit oude tijdschriften of van snippers sitspapier je eigen slakkenhuis, teken met wasco er een lijfje onder.
Rond knippen Knip een rond vouwblaadje steeds verder in het rond, tot je bij het midden bent. Smeer de ondergrond, waar dit knipwerk op geplakt gaat worden, in met plaksel. (Als je het knipwerk in gaat smeren, wordt het vast een bende) Niet al te netjes opplakken, want dan zie je de kniplijnen niet meer. Verder versieren tot een leuke slak.
Slak vouwwerkje Vouw 16 vierkantjes. Knip zoals op het schema.
Pennenstandaard Maak van brooddeeg (één deel bloem, één deel zout en een half deel water) een lange worst, rol die op en vorm een lijfje erbij. Vier kruidnagels voor de voelsprietjes. Een potlood in het midden prikken, maar er voor het bakken er nog even uithalen. Een uur laten drogen in een oven van ongeveer 100 af laten koelen, eventueel schilderen/lakken en het potlood er weer in steken. Of: Maak van brooddeeg alléén een slakkenlijfje en zet er een écht slakkenhuis op. Dan schilderen/ lakken.
Met vlechtstroken Maak een extra lange muizentrap. Dus eerst twee vlechtstroken met de uiteinden dwars op elkaar plakken, muizentrap maken; en dan aan het einde verlengen met weer twee vlechtstroken. Zo een
aantal keer doorgaan. Deze hele lange muizentrap op rollen als een slakkenhuisje en vastlijmen. Dan voor het lijfje iets dikkere vlechtstroken gebruiken, misschien ook verlengen. Voor de voelsprietjes pijpenragers of heel kleine muizentrappetjes.
Met golfkarton Een lange strook knippen, oprollen en vastplakken; dit is het huisje. Een rechthoekig stuk golfkarton langs de langste kant oprollen; dit is het lijfje. Versieren met stukjes gekleurd golfkarton. Lekkere slakjes:
Materiaal
Liedjes en versjes Het haasje en de slak (bladmuziek) Heel, heel langzaam gaat de slak Met zijn huisje op zijn rug. Heel, heel langzaam gaat de slak Want een slak kan niet zo vlug. Maar...zoef daar gaat het haasje Het haasje, het haasje Zoef daar gaat het haasje Hij is alweer terug Zoef daar gaat het haasje Het haasje, het haasje Zoef daar gaat het haasje Hij is alweer terug Slakje kom je buiten spelen (Uit Het Grote Liedjesboek) Babybeesten Er was er eens een poes, een lieve zwarte poes Die kreeg een baby poesje en weet je wat ze zei? Miauw, miauw, wat ben ik blij! Er was er eens een bij, een lieve zachte bij Die kreeg een baby bijtje en weet je wat ze zei? Zoem, zoem, wat ben ik blij! Er was er eens een slak, een lieve huisjes slak Die kreeg een baby slakje en weet je wat ze zei? Het slakje dat zei niets, omdat ze niet kon praten. Ze zat daar in de wei en dacht wat ben ik blij! De dikke slak (bladmuziek) Op een tak, op een tak zat een dikke slak En die droeg een slakkenhuisje, Kriebelknabbelknuisje. Dat bracht ze naar de zwarte kat Die geen enkel huisje had. Wat is dat, wat is dat zei de zwarte kat Moet ik in dat slakkenhuisje,
Kriebelknabbelknuisje. Dat is voor mij toch veel te klein Voor de kip zal het beter zijn. Trippetrip, trippetrip, deed die slimme kip En ze keek naar het slakkenhuisje, Kriebelknabbelknuisje. Pik, pik deed toen die kippekop At het arme slakje op. Langzaam Langzaam, langzaam, langzaam aan Slakje, kun je niet sneller gaan? Heb je geen voetjes, zoals ik? Wacht maar slakje, een ogenblik, Dan haal ik mijn speelgoed wagen En zal ik je voortaan dragen. Raadseltje (1) Lange, lange, langzaamaan Heeft geen pootjes om te staan Heeft een huisje op zijn rug, Hoeft niet haastig, hoeft niet vlug. Langzaam glijdt hij langs een takje, Weet je 't al? Het is een ....(slakje). Raadseltje (2) Het heeft een huisje op zijn rug, Daarom loopt het niet zo vlug. 't Kruipt langzaam over straat, Ik denk dat je het nu wel raadt... (slakje)
Slakkenbak Wil je wat meer weten over het leven van de slak? Bouw dan een slakkenbak om goed in de gaten te kunnen houden wat ze allemaal doen.
Wat heb je nodig? • • • •
een glazen bak een deskel of plastic folie steentjes, blaadjes, boomschors en takjes pot- of tuinaarde
Hoe maak je het? Doe een laagje aarde in de glazen bak en leg daar wat steentjes, takjes, boomschors en blaadjes in.Ga uit speuren in je tuin om een paar slakken te zoeken. Zet de slakken die je vindt voorzichtig in de glazen bak. Dek de bak af met een deskel of plastic folie (vergeet niet om er wat gaatjes in te maken). Let op: zet de slakkenbak niet in de zon. Je kunt je slakken voeren door ze elke dag wat fruit of groente (bijvoorbeeld een blaadje verse sla) te geven. De etensresten van de vorige dag kun je dan meteen uit de bak halen. Als je de slakken met een plantenspuit besproeit worden ze actief en kun je ze goed bekijken. En als je uitgekeken bent op de slakkenbak zet je de slakken gewoon weer voorzichtig terug in de tuin.
3 6 1 4 2 5
p t zre s slak
t l w o l
s ak
a o i p a
sl k
l r k t slak
Slak Slak
lak
Salk
sak
sak
Salk
sak
Salk
sla
Salk
slak
lak
slak
Salk
sla
slak
Slak
slak
