Ruth Bouwstra (CVI) Teun Fabri (GD Deventer) Ron Fouchier (Erasmus MC) Erik van Geloof (KNMvD) Mart de Jong (WU) Wim Pelgrim (EZ, ambtelijk secretaris) Roy Slaterus (SOVON) Arjan Stegeman (voorzitter) Francisca Velkers (UU, fac DGK) =>tracering
Inleiding Klinische verschijnselen Introductie op bedrijven en transmissie tussen bedrijven Introductie van H5N8 in Nederland Take home messages
(Boender et al., 2004)
3. Kamperveen: 11.000 vleesk. ouderdieren 21 November 4. Kamperveen: 2 x 14.500 eenden 21 November
2. Ter Aar 41.400 leghennen 20 November
1. 5. Zoeterwoude 28.000 leghennen 30 November
Hekendorp: 124.000 leghennen 16 November
HPAI (H5N8) Nederland in 2015: 5 uitbraken 345.000 dieren gedood Geen humane gevallen Kosten bestrijding, compartimentering, vervoersverbod en transportbeperkingen:
€ 49 tot 56 miljoen (LEI, 2015)
HPAI (H7N7) Nederland in 2003: 255 uitbraken
30 miljoen dieren gedood 86 humane gevallen (1 fataal) Kosten bestrijding+ productieverliezen: € 500 miljoen
Locatie
Stallen /besmette stallen
Bijzonderheden
A
6 / 1 (stal 9)
Volière, 5 leeftijden, 1 stal opfok (14-112014 geleverd), 2 verdiepingen
B
3 / 1 (stal 3)
C
2/1
Volière, 2 leeftijden, Wintergarten stal 3 (dicht) Einde ronde, slacht uitgesteld door vervoersverbod
D
2 / 1 (2?)
Ouder eendenkoppel 19-11-2014 geslacht
E
1/1
Startend koppel (22 wk), 2 verdiepingen
Inleiding Klinische verschijnselen Introductie op bedrijven en transmissie tussen bedrijven Introductie van H5N8 in Nederland Take home messages
Verminderde eiproductie: pas na melding gezien. Weinig afwijkingen eieren (enkele x ontkleuringen, bont, meer kneus). Eén van de eerste signalen: suffe en slome dieren. ◦ Eenden: minder actief, minder vlot achter veehouder aan.
Dode hennen vaak in legnesten gevonden, vaak met ei in de buik en een volle krop. Soms grieperig: rillerig, ineengedoken, zaten bol en voelden erg warm of erg koud aan. Sporadisch cyanose, bloederige oogontsteking of zenuwverschijnselen (kop in de nek, bij eenden wat trillen of schudden met kop). Sectie: soms wat ontsteking voorste luchtwegen (ook bij de eenden) en luchtzakken.
Hoogste uitval (stalniveau): 3,9; 3,0; 4,2; 0,3 en 0,2 % Hoogste uitval (bedrijfsniveau): 2,3% EWS meldingsnorm van >3% per week niet bereikt. >0,5% uitval per dag op twee opeenvolgende dagen op stalniveau: - A: 2 dagen voor ruiming - B en C: dag van ruiming - D en E: grens nooit bereikt.
PCR stal met kliniek
PCR stallen zonder kliniek
Serologie
A
Alle swabs pos. stal 9
Neg (stal 1,2 3,4,10)
Negatief
B
Alle swabs pos. stal 3
Neg (stal 1,2)
Negatief
C
Alle swabs pos. stal 2
Neg stal 1
Negatief
D
Alle swabs pos.
-
Positief
E
Alle swabs pos. (boven en onder)
-
Onbekend
In leg- en vermeerderingskoppels exponentieel toenemende, zeer acute uitval Suffe, slome dieren Voer- en wateropname en eiproductie nauwelijks beïnvloed Infectie beperkt tot één van de stallen Besmette koppels serologisch neg (eenden +: zoals veel bedrijven bij landelijke screening) Vleeseenden: veel lagere en minder snel oplopende uitval / sloomheid
In leg- en vermeerderingskoppels exponentieel toenemende, zeer acute uitval Early Warning grens voor uitval op Suffe, slome dieren bedrijfsniveau nergens bereikt Voer- en wateropname en stalniveau eiproductie EWS grens ook op niet nauwelijks beïnvloed (Kamperveen-eenden en Zoeterwoude) of Infectie beperkt tot één van de stallen pas kort voor ruiming bereikt. Besmette koppels serologisch neg (eenden +: Geen voeropnameen legdaling! zoals veel bedrijven bij landelijke screening) Vleeseenden: veel lagere en minder snel oplopende uitval / sloomheid
Inleiding Klinische verschijnselen Introductie op bedrijven en transmissie tussen bedrijven Introductie van H5N8 in Nederland Take home messages
Insleep / versleep
Tracering Hygiënemaatregelen Wilde vogels Ongedierte
Hekendorp, Ter Aar, Kamperveen en Zoeterwoude: losse introducties Kamperveen I en Kamperveen II: virussequenties sterk gelijkend geen duidelijk direct contact die tussen-bedrijf transmissie kan verklaren
Insleep / versleep Tracering Hygiënemaatregelen (in)-direct contacten die Geen Wildeduidelijke vogels tussen-bedrijf transmissie kunnen Ongedierte
verklaren
Insleep / versleep
Tracering Hygiënemaatregelen Wilde vogels Ongedierte
Ontsmettingsbakken, bedrijfskleding en schoeisel: niet consequent Honden & katten (in weilanden en op erf) Regenwater daken (incl. vogelmest) op erf Aanvoer stro of ruwvoer / toegang vogels & ongedierte tot opslag Maaien gras bij stal: opwervelen mest Aan huis verkoop van eieren: veel bewegingen tussen stal en erf
Veel wilde (water)vogels in directe omgeving Waterrijke/vogelvriendelijke gebieden en sloten en/of rivieren bij stallen Zangvogels (spreeuwen) en duiven in en rond het erf, o.a. door bomenrijen en begroeiing Vogelmest op het erf, tegen de stal, soms zelfs lopend langs ventilatie-openingen
Risicofactoren Ongedierte
Sloten, onafgedekte mestopslag, onverharde grond/begroeiing rondom de stal en rommel op het erf veel muizen en ratten in en rondom bedrijven Kieren, gaten en spleten in de stal, mestbanden en eierbanden ongedierte kan naar binnen
Mechanische vector Besmetting, vermeerdering en uitscheiding en transmissie? H5 aangetoond aan neus van gevangen muis causaliteit?
Honden, katten, fretten en muizen kunnen experimenteel geïnfecteerd raken met H5N8 Bij fretten ook transmissie aangetoond
Veel influenza antigeen in neusholte muizen
De algemene hygiënestatus was niet slechter dan dat van gemiddelde Nederlandse pluimveebedrijven. Wilde vogels en ongedierte waren bij alle bedrijven Insleep / versleep aanwezig Tracering Hygiënemaatregelen •Nader experimenteel onderzoek naar gevoeligheid Wilde vogels uitscheiding en transmissie van voor besmetting, Ongedierte H5N8 in muizen en ratten is nodig • Beperkt houden populaties van muizen/ratten rondom en in de stal (preventief en bij aantonen besmetting) belangrijk om de kans op insleep / versleep te beperken.
Inleiding Klinische verschijnselen Introductie op bedrijven en transmissie tussen bedrijven Introductie van H5N8 in Nederland Take home messages
16-1-2015: 6000 wilde vogels bemonsterd. In 2 mestmonsters van totaal 52 monsters van een populatie van 150 smienten (op een grasland tussen Kockengen en Kamerik in gemeente Woerden) is op 24 november H5N8 virus aangetoond: 1 ervan leek op virus uit Hekendorp, de ander meer op een virus uit Italië (deskundigenoverleg verslagen)
Veel vogelsoorten kunnen besmet zijn zonder verschijnselen Virus lijkt veel op recent virus in Azië ◦ In Azië ook in wilde vogels (talingen, zwanen) ◦ Virus in smient in Siberië vastgesteld (mengen populaties)
Virus aangetoond bij wilde vogels in Europa Uitbraken in gebieden met veel watervogels Geen contacten getraceerd tussen besmette bedrijven
Bedrijven hadden geen uitloop In 2 van 6000 monsters virus gevonden in wilde vogels Eerst gevonden in pluimvee, daarna in smienten Directe relatie uitbraak in bedrijf en wilde vogels is zwak (sequentie) Geen directe migratie van Azië naar Europa
Inleiding Klinische verschijnselen Introductie op bedrijven en transmissie tussen bedrijven Introductie van H5N8 in Nederland Take home messages
Uitbraken snel opgemerkt / gemeld ◦ Ondanks weinig duidelijke kliniek, niet halen EWS normen aanpassen? ◦ Eenden: uitval laag en weinig kliniek en veel serologisch positief intensief monitoren eendenbedrijven
Afzonderlijke introducties in bedrijven (muv Kamperveen) Wilde vogels meest waarschijnlijke bron Oorzaak insleep in bedrijf onduidelijk: via ventilatie, strooisel of ongedierte meest waarschijnlijk Verspreiding naar andere bedrijven beperkt door pluimveearm gebied, weinig uitloopbedrijven en maatregelen overheid
Francisca Velkers & Arjan Stegeman Universiteit Utrecht, faculteit diergeneeskunde
