Russische boycot Impact op groenten- en fruitsector
Russische boycot • 6 augustus 2014 – invoerverbod – Rundvlees – Varkensvlees – Gevogelte – Vis – Zuivelproducten – Groenten en fruit – Worsten 2
Wat nu?! • Wat is de schade? • Wie kan helpen? – Europa! – Federaal – Vlaams – Keten
• Hoe helpen? • Wie gaat dat betalen? 3
Eerste reactie • VBT – Niet pessimistisch, andere opportuniteiten, hopen op snelle oplossing
• Boerenbond – Ernstige gevolgen op KT én LT, andere opportuniteiten liggen niet voor het grijpen, geen snelle oplossing te verwachten
4
Impact • Rechtstreekse impact – Verlies aan rechtstreekse export • Wat met doorvoer - tussenhandel?
• Onrechtstreekse impact – Russische exportvolumes wegen op EU markt • Druk op Europese prijsvorming
5
Impact • EU-28 – Tweede exportbestemming na VS • 11,8 miljard of 10 % van agro-food export
– 5,1 miljard euro exportwaarde onder ban • Kaas, varkensvlees, appelen, peren, tomaten, abrikozen en perziken
• BE – Zevende grootste EU-exporteur naar Rusland • Litouwen, Polen, Duitsland, Nederland, Denemarken, Spanje, Finland
– 202,5 miljoen euro exportwaarde onder ban • Peren, varkensvlees, tomaten, MMP, appelen, paprika 6
Impact groenten en fruit – BE - 2013 BE productie
BE export
000 tons
000 tons
BE exp RU
000 tons
Mio euro
RU/tot ex
RU/prod
%
%
Peren
310
112
91
84,6
81
29
Appelen
220
25
21
15,8
84
10
Verse tomaten
250
24
19
19,5
79
8
Wortelen
317
21
15
5,2
71
5
Paprika
23
3
2
4,1
79
9
Aardappelen
3400
35
0,2
0,07
1
0
Rundvlees
250
5
0,08
0,2
2
0
Varkensvlees
1100
48
15
40,2
31
7
1
Export Fruit Productie Kton
% EU28
Export Kton
Export naar Rusland
% prod
Kton
% EU28
% prod
% exp
Fruit
545,3
1,6
197,9
36,3
171,8
12,9
31,5
86,8
Appelen
225,9
2,0
31,7
14,0
28,2
4,1
12,5
89,0
Peren
275,4
11,1
130,9
47,5
114,4
48,4
41,5
87,4
38,0
3,5
6,7
17,7
2,0
6,9
5,3
29,8
Aardbeien
8
Export groenten Productie Kton
Groenten
Export
% EU28
Kton
Export naar Rusland
% prod
Kton
% EU28
% prod
% exp
4.300,6
4,4
80,3
1,9
56,3
7,3
1,3
70,1
233,3
1,5
20,8
8,9
18,3
11,0
7,8
87,9
3.456,1
5,8
21,3
0,6
9,5
3,8
0,3
44,5
Wortelen
317,4
6,1
21,8
6,9
16,2
27,6
5,1
74,1
Paprika
24,2
1,1
3,3
13,7
2,8
5,7
11,6
85,0
Bloemkool en broccoli
97,9
4,4
1,7
1,7
1,5
6,7
1,5
88,6
Kolen
27,8
0,8
2,2
7,8
2,2
5,3
7,8
99,8
7,3
1,0
1,0
13,4
0,8
4,7
10,6
79,4
Tomaten Aardappelen
Aubergine
9
Aanpak • Europees! • Verliezen vermijden – Wat normaal naar Rusland gaat van EU markt houden – Alternatieve afzetmarkten vinden
• Verliezen compenseren
10
Mogelijke maatregelen • •
Marktopvolging! = verantwoording Marktverstoring op korte termijn opvangen – GMO G&F: interventie - groen oogsten – niet oogsten •
Meer dan voorzien, ook voor niet leden
– Interventie •
Langere periode
– Steun private opslag •
Andere producten
– Exportsubsidies – Eventueel andere crisismaatregelen: productiebeperkingen? – Afspraken tussen producentenorganisaties: Art. 222 GMO
•
Nieuwe markten op lange termijn aanboren – – – –
•
Promotiebeleid Handelsbeleid Schoolfruit en -melk Voedselhulp
Compensaties – Gekoppelde steun – Verzekeringssystemen – Specifieke compensatie 11
Financiering • Uit reserves Europees landbouwbeleid • Eventueel crisisreserve GLB – Impact rechtstreekse steun!
• Specifieke begrotingspost? – Binnen landbouw? • Vestzak broekzak
– Buiten landbouw?! • Solidariteit 12
Wettelijke basis • Integrale GMO-verordening – GMO G&F • Operationeel programma – + 0,5% voor crisismaatregelen – Groen oogsten niet oogsten – Interventie » Gratis verdeling » Veevoeding, compost, vergisting,…
– Uitzonderlijke maatregelen • • • • •
Ook voor niet leden Hogere vergoedingen Hogere cofinanciering Hogere interventieplafonds … 13
Genomen maatregelen • Interventie, groen oogsten, niet oogsten – Tomaat, wortel, kool, paprika, broccoli, bloemkool, komkommer, augurk, champignon, pruimen, zacht fruit, tafeldruif, kiwi, appel en peer, appelsien, clementine, mandarijn – EU financiering: 100 % voor gratis bedeling, 75 % voor PO-leden (+ 25 % door PO), 50 % voor niet-leden – Gebruikelijke drempels opgeheven – 18/8-10/9 – FCFS • 125 miljoen euro: 82 miljoen € naar fruit, 43 miljoen € voor groenten
– 29/9 - 31/12 – 30/6 - verdeelsleutel op basis van exportvolume naar Rusland • 165 miljoen euro 14
15
Niet oogsten • Alleen steun vanaf 4 de groeijaar. • Gemiddeld rendement: 45.000 kg/ha • Verhoogde interventiesteun €0,0795€/kg X 2 =€ 0,159 per kg. • Correctie voor niet oogsten : X 90% Geeft : 45.000kg x €0,159 X 90% = €6.440 /ha 16
Vergoeding niet oogsten
17
Vlaamse uitwerking • Zeer korte aanmeldingstijd omwille van Europese besluitvorming en opmaak procedure • Snelle aanpak is noodzakelijk om onmiddellijk te kunnen notificeren bij Europa • Contacten FOD volksgezondheid en OVAM. (Toelating Ethefon, oogstresten,..) 18
Resultaat peren – eerste ronde • 828,48 ha aangemeld : – 729,19 hectare aangemeld bij een producentenorganisatie (268 telers) – 37.281.600 kg peren of 11% van de productie – Of 10 % van de oppervlakte
• Vergoeding – 729,19 ha PO leden X 4830€ = €3.521.988 – 99,4 ha niet PO leden X 3220€ = €319.714 – TOTAAL € 3.841.702 19
Resultaten – tweede ronde Totaal
23.517
Appelen
19.934
Peren
1.587
Tomaten
185
Wortelen
382
Paprika
771
Komkommers
171
Kolen
133
Bloemkool en broccoli
354
• 10,2 % van totale EU aanvragen • 2,63 mio euro op totaal van 51,89 mio euro – Bijna 90 % naar andere bestemming tgo. 70 % gratis bedeling in EU
• 50 % potentieel benut appelen en peren, 10 % groenten 20
Nieuwe markten - intern • Eigen consumptie opkrikken – Perenselfies – VLAM – nu meer dan ooit – Maar zijn netto-exporteur – Produceren veel meer dan we ooit op kunnen
• Alternatieve kanalen – Voedselhulp – Schoolfruit en –melk – Verdringingseffect
• Alternatieve verwerking – Capaciteit niet beschikbaar 21
Nieuwe markten - extern • Kost tijd en geld – Moeilijke, technische, administratieve SPS vereisten = eerste drempel • VS, China,…
– Verlies aan marge • Turkije, Wit-Rusland, Servië,…
– Risico op wanbetaling
• Wat overheid kan doen – Exportwaarborgen, -kredieten - KT – Economische diplomatie - MT – Handelsbeleid - LT 22
Werkgroep export ketenoverleg • Aanleiding: Russische boycot • Doelstelling: gecoördineerde actie – Informatie uitwisselen – Gezamenlijk initiatief nemen – Met één stem spreken richting overheid
• Uitdaging – Focus – Coördinatie tussen overheden 23
Focus • •
Doel: beperkt beschikbare middelen maximaal inzetten op prospectieve markten met sterk potentieel Middel – quick scan – – – – – – –
•
SPS-belemmeringen NTB’s Concurrentie Marktpotentieel Aanwezigheid ondersteunende diensten Overige netwerken Huidig aandeel Belgische agro-voeding
Resultaat quick scan binnen schoot werkgroep – KT: Zuid-Oost-Azië en Golfregio •
Japan, Zuid-Korea: blijven belangrijke niche markten
– Permanent: China en India – MLT: Centraal-Azië – marktanalyse nodig om potentieel in te schatten •
Turkije: EU diplomatieke druk
– LT: Amerika, i.e. Canada, VS, Centraal- en Zuid-Amerika •
Belang EU handelsbeleid
– Afrika: focus op Zuid-Afrika 24
Coördinatie • Bevoegde overheden – Op federaal en regionaal niveau – Op verschillende momenten in proces • Marktanalyse – netwerking – technische werk – promotie
• Hoe gepaste expertises op het juiste moment samen brengen en focus houden? – Macro opvolging – Coördinatie door Buitenlandse Zaken én regionale departementen bevoegd voor internationaal beleid – vb. binnen schoot Agentschap Buitenlandse handel – In samenspraak met werkgroep export van ketenoverleg 25
• Uitdaging – Uitwerken van een sterk ketenmerk – landbouw en voeding in tandem, wederzijds versterkend – Betrokkenheid van sectororganisaties – Permanente aanwezigheid op missies
• Opdracht – Inhoudelijke verbreding merk food.be – Dossieropbouw richting missies – Operationalisering aanwezigheid 26
Conclusie • Korte termijnmarktcrisis afgewend • Zal lange tijd op markt wegen – En regelmatig opflakkeren • Cfr. situatie varkensmarkt
• Terug naar Rusland? – Niemand wil gezichtsverlies lijden – Pas in Russische strategie • Ondersteuning eigen landbouwproductie • Economische diplomatie
– Zeer lange termijn misschien
• Nieuwe markten vraagt tijd en geld • Quid EU solidariteit op LT 27
