Ruiterpad verplaatst INHOUD

Ruiterpad verplaatst

INHOUD Ruiterpad verplaatst

pag 1

Nieuwe tentoonstellingspanelen

pag 1

Voorstellen nieuwe medewerkers SBB

pag 2

Takenverschuiving binnen het Grenspark

pag 2

Winnaar puzzelwedstrijd

pag 2

2010: Jaar van de biodiversiteit

Het ruiterpad achter Camping Staartse Duinen, dat van de Putsebaan naar de Abdijlaan loopt, valt gedeeltelijk samen met een wandelpad en een weg, toegankelijk voor auto's die naar de weekendhuisjes leidt. Dit veroorzaakt wel eens hinder voor alle gebruikers van het pad. Een privé-eigenaar (dhr. J.J.M. Van Dongen) heeft een extra stuk grond aangekocht met als doel, het ruiterpad op zijn eigendom te laten lopen, zodat autoweg, wandelpad en ruiterpad volledig gescheiden worden.

pag 3/4/5/6

Verslag studiedag ‘Open zand’

pag 7

Nieuwe spin ontdekt

pag 7

Colofon

pag 7

Activiteitenkalender

pag 8

Nieuwe tentoonstellingspanelen over het Grenspark in De Vroente De tentoonstellingspanelen over het Grenspark in De Vroente waren sterk verouderd en dringend aan vervanging toe. Vanaf begin dit jaar zijn er op verschillende locaties in NEC De Vroente nieuwe panelen te bezichtigen. << De bezoekers worden welkom geheten door een nieuw paneel boven de inkombalie met daarop de wandelkaart van het Grenspark en recreatiefoto's.

In nauwe samenwerking met de eigenaar, Staatsbosbeheer en het Grenspark werd het nieuwe ruiterpad uitgezet. Om het gebruik van het nieuwe ruiterpad in goede banen te leiden, werden enkele slagbomen voorzien aan de wegen die niet meer toegankelijk zijn voor ruiters. In het gebied zal worden gehandhaafd op de gedragsregels, waarbij extra gelet zal worden op het rijden buiten de ruiterroutes. Ruiters zijn welkom op het nieuwe pad, mits men het privégebied respecteert.

>> In de gang links van de balie hangt een infopaneel over het Grenspark met foto's van M. Slootmaekers, F. van Boven en M. Jacobs.

Tekst: Milenka Wyckmans << In de gang naar de nieuwe polyvalente zaal hangt een indrukwekkende fotowand met schitterende landschapsfoto's van natuurfotograaf Marc Slootmaekers. De ligging van het nieuwe ruiterpad is aangegeven met een blauwe stippellijn.

viermaandelijks nr. 46 april 2010

Kom gerust ook eens een kijkje nemen!

Tekst: Milenka Wyckmans

1

Takenverschuiving binnen het Grenspark Milenka Wyckmans nam vanaf begin dit jaar de Voorlichting, Educatie en Recreatie (VER) van het Grenspark voor haar rekening. “Na 6 jaar met plezier de administratie en het secretariaat van het Grenspark te hebben verzorgd, is het nu tijd voor een nieuwe uitdaging. Zowel mijn ervaring binnen het Grenspark als in vorige jobs zal me hier zeker goed van pas komen. Als inwoner van deze streek ben ik zelf ook regelmatig als recreant in de natuur te vinden; als wandelaar, met de hond en af en toe te paard.” Als je vragen hebt over voorlichting, educatie en/of recreatie in het Grenspark mag je gerust contact met me opnemen op [email protected] of op (+32) (0)3 667 64 98. Myriam Ansoms werd aangesteld als nieuwe administratief/ financieel medewerkster. “Bij het lezen van de vorige Wissels, zag ik de vacature staan, die op mijn maat leek geschreven te zijn. In deze opdracht zag ik namelijk de kans om mijn ervaring in de financiële wereld te combineren met mijn passie voor de natuur. Een droom die blijkbaar geen bedrog is, want naast de administratie en cijfertjes leer ik met de dag meer over de boeiende wereld van het Grenspark.”

Winnaar puzzelwedstrijd Grensparkkrant nr. 45 De puzzel in de Grensparkkrant van december 2009 was blijkbaar niet echt makkelijk. Slechts 3 juiste antwoorden kregen we toegezonden.Het woord dat we zochten was 'reservaat'. Uit de 3 juiste inzendingen werd Rina Kerremans uit Huijbergen als winnares geloot. Zij wint een exclusieve natuurwandeling voor de hele familie met een privé-natuurgids in het Grenspark. Veel wandelplezier toegewenst!

Het Grenspark is twee ‘Staatsbosbeheerders’ rijker! Sinds april 2009 werken Peter Vanlaerhoven en Dianne Renders bij Staatsbosbeheer. Van de vele terreinen die zij in West-Brabant beheren, liggen er twee in het Grenspark: Kortenhoeff en de Staartse Heide. Hun kantoor staat in Breda, maar Peter en Dianne zijn regelmatig in het Grenspark te vinden. Om de terreinen goed te kunnen beheren, werken ze veel samen.

Voor de bezoekers van de terreinen is zij het aanspreekpunt bij vragen. Veel informatie die Staatsbosbeheer met de bezoekers wil delen, wordt via Dianne bekend gemaakt. Bijvoorbeeld in de vorm van infopanelen, persbe-

richten of mondelinge toelichting in het veld. Dianne zorgt er ook voor dat de verschillende recreatievormen in de terreinen in goede banen worden geleid. Namens Staatsbosbeheer zit zij in de werkgroep Voorlichting, Educatie & Recreatie.

Peter Vanlaerhoven is verantwoordelijk voor het dagelijks beheer van de terreinen van Staatsbosbeheer. Hij bekijkt waar welke werkzaamheden uitgevoerd moeten worden om de afgesproken natuurdoeltypen te kunnen realiseren. Hij heeft regelmatig contact met aannemers en pachters die veel werk voor Staatsbosbeheer uitvoeren. Peter neemt deel aan de werkgroep Natuur & Water van het Grenspark. Dianne Renders houdt zich bezig met alles op het gebied van voorlichting en recreatie.

2

WISSELS • NR. 46 april 2010

Peter Vanlaerhoven en Dianne Renders van Staatsbosbeheer

2010: Internationaal Jaar van de Biodiversiteit Biodiversiteit is: “LEVEN” in al zijn vormen. Biodiversiteit omvat alle dieren (ook de mens), planten, paddenstoelen, en alle micro-organismen op aarde en zorgt voor zuurstof, voedsel, geneesmiddelen, zuivere lucht en water. De rijkdom aan soorten en de interactie ertussen zijn levensnoodzakelijk voor het ecologisch evenwicht van onze planeet. Die biodiversiteit gaat met grote stappen achteruit. Om dat verlies aan verscheidenheid een halt toe te roepen hebben de Verenigde Naties, met 162 actief deelnemende landen in 1992, een verdrag inzake Biologische Diversiteit (CBD) afgesloten. In 2005 werd als doel gesteld tegen 2010 de snelheid aan verlies te vertragen. De Europese Unie ging verder en wilde tegen 2010 het verlies aan biodiversiteit stop gezet hebben. Geen van beide doelen werden bereikt, vandaar dat de Verenigde Naties 2010 hebben uitgeroepen als “'Internationaal Jaar van de Biodiversiteit'. Om natuurlijke habitats, fauna en flora in Europa in stand te houden werd/wordt een ecologisch netwerk in Europa opgericht, met name 'Natura 2000' met als doel verdere versnippering en aantasting van leefgebieden en soorten tegen te gaan.

Het Grenspark en biodiversiteit Ook in het Grenspark is het van belang om de biodiversiteit zo hoog mogelijk te houden. Daarom dat de beheerders er alles aan doen om de aanwezige biotopen te behouden en daar waar nodig te versterken of te verbeteren. Een mooi voorbeeld daarvan is het Life-project waar ernaar gestreefd wordt om door biotoopverbetering soorten weer met elkaar in verbinding te brengen. Op die manier zorgen we ervoor, dat twee gescheiden kleine populaties weer één grote populatie kunnen worden die meer kansen heeft om te overleven.

Biodiversiteit beschermen Om de biodiversiteit te kunnen beschermen, moet je ze eerst kennen. Het Grenspark hecht dan ook veel aandacht aan de monitoring in het gebied. Het monitoringplan van het Grenspark is vrij ambitieus en omvat vele diergroepen en planten. Zo worden niet enkel de vogels maar ook amfibieën, reptielen, sprinkhanen, libellen, planten en vlinders gemonitord en zijn andere soorten zoals recent de loopkevers, spinnen en mieren onderwerp van bijkomende inventarisaties.

Voor meer info: www.biodiversiteit.nl en www.biodiv2010.be

Om de verscheidenheid aan soorten in het Grenspark te benadrukken, laten we hier een aantal natuurliefhebbers aan het woord, die stuk voor stuk vol lof vertellen over hun favoriete plek, dier of plantje in het gebied.

Wietse Chanet is 11 jaar en al meerdere jaren een enthousiast lid van de Libelhamelclub. “Ik vind de zonnedauw een hee l bijzonder plantje. Het is een klein plantje dat met zijn kleverige vloeistof insecten aantrekt. De zonnedauw gebruikt die kleine insecten als voedsel. Een heel mooi diertje dat ik op één van onze wandeltochten van de libelhamelclub heb gezien, is de alpenwatersalamander. Hij zat in het water aan de rand van een groot ven. We konden nog net zijn zwa rte lijfje met oranje vlekken zien, voordat hij weg zwom. Ik hoop, dat het gebied waar we nu in wandelen, in de toekomst nog groter mag worden en dat we meer dieren zouden kunnen waarnemen. Nu zitten er wel veel dieren, maar dikwijls zijn ze schuw en houden zich goe d schuil.” Alpenwatersalamander (foto: M. De Clerck)

Tekst: Ignace Ledegen WISSELS • NR. 46 april 2010

3

Filip van Boven werkt als natuurarbeider bij het Agentschap voor Natuur en Bos, in de Kalmthoutse Heide. “Insecten zijn zeker niet mijn favoriete dieren. Denk maar aan stekende wespen, bijtende mieren en bloedzuigende muggen en teken. Maar insecten zijn ongetwijfeld de meest fascinerende dieren. Ze kruipen en vliegen hier al miljoenen jaren rond, ze komen voor op elke vierkante centimeter van het Grenspark en hun soortenrijkdom is ongelooflijk. Als ik uit die grote groep 1 soort moet uitkiezen die mij het meest fascineert, is het de libel. Samen met mijn collega's zien we ze in de

Viervleklibel

Boven) (foto: F. van

zomer dagelijks vliegen boven en rond de vennen, maar hun levensloop is verre van gewoon.  Het meest fascinerende aan die levensloop vind ik de verpopping. De larve kruipt uit het ven waar ze soms een paar jaar niets anders doet dan alles opeten wat niet te groot is. Eens uit het water wordt de larvenhuid  hard, maar al het inwendige verandert in een vloeibare brij. En vanuit die brij wordt dan een nieuw wezen gecreëerd... de volwassen libel.  Elke libellensoort op de heide heeft zo zijn eigen behoeften. Onze taak als natuurarbeider is om al die verschillende biotopen te behouden of soms zelfs terug te creëren. Als we dan zo'n werk met succes hebben uitgevoerd, dan sta ik er wel eens bij stil, dat deze dieren hier al 300 miljoen jaar rondvliegen! Toen waren er nog maar een paar soorten, sommige met een vleugelwijdte van wel 30 cm! En

nu, 300 miljoen jaar later, zijn  ze geëvolueerd tot een orde van meer dan 4000 soorten. Elke soort aangepast aan zijn specifieke habitat. Dan ben ik dankbaar dat ik een steentje kan bijdragen aan het behoud van al deze soorten, die allemaal een onmisbare schakel zijn in het kaartenhuis dat we met een geleerd woord ‘biodiversiteit’ noemen. Als je een groot en stevig kaartenhuis hebt gebouwd, is het verbazend te zien hoeveel kaarten je daarna kan wegnemen zonder dat er iets gebeurt. Op een gegeven moment trek je 1 schijnbaar onbeduidende kaart teveel weg... en dan verlies je ineens een aanzienlijk deel van je constructie. En misschien wel een deel, dat ook een directe invloed heeft op de mensheid.

(foto: G. Kokken)

Het Grenspark trekt veel fotografen aan die de natuur analoog of digitaal willen vastleggen. Eén van die natuurfotografen die er waarschijnlijk al het langst en ook het meeste rondloopt, is Marc Slootmaekers. Marc is letterlijk op de heide opgegroeid. “Wat mij zo aantrekt aan dit gebied is de weidsheid. Ik houd van vergezichten, van ongestoord kunnen wandelen zonder storende elementen zoals gebouwen, hoogspanningsdraden of zendmasten tegen te komen. Zulke plekjes zijn zeldzaam in ons kleine landje. Hier kom ik tot rust, hier heb ik nog een beetje het gevoel dat ik in een ongerept gebied zit en dat ik even alleen ben in de natuur.” “Als natuurfotograaf ben ik vooral gefascineerd door roofvogels en grotere zoogdieren. Een onverwachte ontmoeting met zo’n dier is altijd een unieke belevenis. Een bijzondere waarneming had ik op een druilerige dag, het slechte licht en de regen verhinderden mij dat ik mijn fototoestel in de aanslag had. Tijdens een wandeling ontdekte ik een leger, waar een vos, opgerold met zijn neusje onder

4

WISSELS • NR. 46 april 2010

zijn staart, lag te slapen. Muisstil heb ik hem een hele tijd kunnen observeren zonder dat hij in de gaten had dat iemand hem stond te begluren. Een dier in zijn natuurlijke doen en laten kunnen waarnemen, zonder de minste verstoring, geeft mij zeker zoveel voldoening als het maken van een mooie foto.”

“Het is en blijft een schraal maar prachtig gebied. Verschillen merk ik wel tegenover vroeger. Het feit dat het hier veel drukker geworden is, is er zeker één van. Ook merk ik een serieuze verschuiving van soorten. De korhoenders zijn er niet meer, de roofvogels zijn dan weer in aantal toegenomen. Vroeger kon je amper een buizerd spotten en nu zie ik toch wel regelmatig roofvogels vliegen. Zoogdieren zijn dan weer in aantal afgeBlauwe Kieken dief boven de nomen, heb ik de indruk. heide (foto: M. Sloo tmaekers) Een positieve verandering tegenover vroeger is, dat er nu veel meer geld en middelen beschikbaar worden gesteld voor het onderhoud en de instandhouding van de natuur. Dat kan het gebied alleen maar ten goede komen.”

Jos Jacobs is een fervent vogelkijker die heel regelmatig met zijn verrekijker op stap gaat en die ook actief meehelpt aan de vogelm onitoring in het Grenspark. Beheerders  werken  aan verscheidene projecten in het Grenspark om de biodiversiteit uit te breiden. Verbossing van de heide wordt tegengegaan voor bv. roodborsttapuit, klapekster, maar ook de heivlinder. Elders worden juist stukken bos behouden voor bv.  bosuil, specht, maar ook de bosmier. Zo heeft elk stukje Grenspark zijn eigen beheer nodig, afgestemd op dieren en planten die daar het beste  van kunnen profiteren. En wie weet wandel je binnen 20 jaar op de Kalmthoutse Heide rond en zie je vanaf de brandtoren met je verrekijker  tussen de tientallen broedende wulpen een koppel korhoenders lopen, terwijl je in de verte enkele edelherten de vlakte ziet oversteken.”

“Het meest fascinerende dier dat ik tegenkom tijdens mijn wandelingen door het Grenspark, is toch wel de sierlijke vogel: de boomvalk. In april/mei komt de boomvalk terug van zijn winterverblijf om zich hier in de uitgestrekte heide en bosgebieden te vestigen. Op warme, zonnige dagen is de vogel het best waar te nemen. Dan zijn de prooidieren, vooral insecten, actief bezig en kan de vogel op jacht gaan. Het is bewonderenswaardi g hoe deze vogel met zijn scherpe ogen en snelle vleugelslag met acrobatische wentelingen de libellen weet te grijpen in voll e vlucht om dan al zwevend, het insect te “pluimen”. De tere vleugels van de libel dwarrelen naar beneden en het lijf wordt vakkundig in stukken geknipt en naar binnen Boomvalk (Foto: Y. gewerkt. Het is een staaltje van Nature) uiterste concentratie en natuurlijke aanp assing. Zijn elegante jachtvlucht is steeds een aangename waarneming en zeer interessan t om volgen.” “Dat het Grenspark in de toekom st aan veranderingen onderhevig is is zek er een feit. Bomen groeien nu eenmaal, maa r sterven ook. Door de jaren heen verande rt daardoor het uitzicht in het Grenspark. Persoonlijk zie ik het uitzicht in het Grenspark evolueren (mede doo r menselijk ingrijpen) naar een gevarieerd landschap met de klem toon op een open heidegebied. Een landschap waar verschillende biotopen sam engaan in de oorspronkelijke en natuurlijke vorm van het gebied. Open vennengebied en, kale duinen, bosgroepen, gro te heidevlakten in een harmonisch samenvloeie nd geheel. Dit alles doorkliefd doo r wan delwegen waar de mens kan genieten van de grootsheid van de natuur in een passieve vorm van recreatie, niet om de natuur te verstoren, maar om te bew onderen.”

Adèle en Dick van Dop uit Ossendrecht fungeren als Peter en Meter van de “wandeling Haas”, die voert langs bos, heide en open duin in het gebied tussen Hoogerheide en Putte. Zij zorgen ervoor, dat de wandelroute up to date blijft en rapporteren zo nodig over gebreken in de route.

“Onze favoriete plekjes vinden wij daar, waar bebossing over gaat in heide, gras of zand en soms in water. Ook het lichtspel van de zonnestralen in de oudere dennenbossen en de ‘overweldigende’ stilte maken steeds weer een diepe indruk. De terugkerende hei en toch ook het lange gras op veel plaatsen langs de paden maken het mooie plaatje compleet. Het is steeds weer een hele belevenis om verrast te worden door reeën en als ze dan ook nog eens door (laag) water rennen is dat bijzonder fascinerend. De grotere afwisseling in het gebied en de vermindering van militaire activiteiten vinden wij positieve ontwikkelingen van de laatste jaren. Wij hopen, dat in de toekomst vooral de wandelmogelijkheden nog wat worden uitge-

breid en de kans op ontmoeting met wild nog groter wordt.” Het lichtspel van de zonnestralen in de oudere dennenbossen (Foto: Dick en Adèle van Dop)

WISSELS • NR. 46 april 2010

5

Jacques Van Dongen is lid van de Bijzondere Commissie als afgevaardigde van de kleine eigenaars aan Nederlandse zijde. Hij heeft een buitenverblijf in het Grenspark. “De Havik vind ik het meest fascinerende dier, omdat deze indrukwekkende roofvogel zo behendig en snel is. Jammer dat de havik zich niet vaak laat zien. Ik geniet er van dat we vrijwel ieder jaar een havikshorst op ons terrein hebben. Als ik dan zo’n mooie vleugelpen vind, denk ik: “zal waarschijnlijk van “onze” havik zijn”. Maar ik kan ook genieten van de klagende zang (kluuu-kluuu) van de zwarte specht en de nachtelijke roep van de bosuil. Ik heb afgelopen Kerst/Nieuwjaar periode twee volle weken mogen genieten van een prachtig winters Grenspark. Fantastisch om te wandelen door de sneeuw en om aan de vele sporen in de sneeuw te zien hoe “rijk” ons Grenspark is. Vooral de ondergaande zon boven het sneeuwlandschap is me bijgebleven. De progressief toegenomen verdroging over de afgelopen 30 jaar baart mij nog steeds zorgen. Tegenwoordig staat de Kleine Meer meestal leeg, terwijl er vroeger volop water was en dus ook vele watervogels, zoals diverse eendensoorten en fuutachtigen. Bovendien was er een grote kokmeeuwenkolonie. Ook waren destijds de vlakten ten noorden van de Kleine Meer vooral begroeid met hei (struikhei, maar ook dophei). Tegenwoordig is het merendeel pijpenstrootje. Ik hoop dan ook dat binnen 20 jaar het gebied weer is hersteld en dat met name de nieuwe afspraken met Evides en de Brabantse Delta de vernattingsdoelstellingen haalbaar maken: weer voldoende schoon water in de Groote en Kleine Meer! Zo kunnen we met z’n allen genieten van ons Grenspark”. Grenspark Winterfoto

Chris van Hemelen heeft de grensoverschrijdende natuurgidsencursus van IVN en CVN gevolgd en is sinds 2008 natuurgids in het Grenspark “Als ik terug kijk naar mijn belevingen in de Kalmthoutse Heide zijn er zoveel mooie momenten die ik kan noemen. Een blauwborst die vrolijk zit te zingen bij opkomende zon of een onverwachte vluchtige ontmoeting met een sluipende vos, of als je ‘s winters een groepje reeën toevallig tegenkomt, dan is je dag weer goed. Vanuit een rustig plekje aan de rand van het Stappersven heb je een prachtig zicht. Ongestoord kijk ik dan naar het doen en laten van de watervogels. Er valt zoveel te ontdekken. Vroeger was het hier gewoon wat recreatief rondwandelen, nu zoek ik steeds iets nieuws te ontdekken, ik kijk ook veel intenser naar de natuur waar ik steeds kan uit leren. Het Grenspark is in mijn ogen wel veranderd. Met aangeduide wegen en vroegere drassige plekken die

WISSELS • NR. 46 april 2010

D. Nature) Vos (Foto: Y.

Huub Juyn uit Hoogerheide is een doorgewinterde natuurvriend. “Een zomerse zondagochtend, in het midden van de heide, rustig zittend met uitkijk op de bosranden, en de algehele stilte die wordt “verstoord” door het gezoem van insecten… dat is voor mij het summum van natuurgenot. Het goudhaantje, het kleinste vogeltje in onze omgeving en de wulp met zijn melancholisch gezang spelen voor mij in het Grenspark de favorietenrol. Daarbij hoor ik graag op de achtergrond de kikkerconcerten in de plassen en vennen. Tot mijn spijt mis ik het water in de Groote Meer, met waterplanten, dodaars, futen en andere watervogels. Hetzelfde geldt voor de pijlstaarten en smienten in de Kleine Meer. Voor de toekomst hoop ik op meer water en een veel opener gebied, met variatie in over-

6

opgehoogd werden is het park veel toegankelijker geworden. Het beheer blijft mij ook boeien. Het veranderen van een eentonig naaldbos naar een bos met een mengeling van loofbomen, struiken en kruidige planten verrast me steeds. Na de laatste beheerswerken verwacht ik in de toekomst nog veel te ontdekken".

gangen van bos naar de heide met meer solitaire loofbomen. Omdat ook de heide van vroegere jaren een gevolg is van menselijk ingrijpen, pleit ik ervoor om niet “de natuur de natuur te laten”, maar de toekomstige natuurontwikkeling te geleiden op basis van een goed natuurplan.” Goudhaantje (Foto: F. van Boven)

20 november 2009: Studiedag 'Open zand'

Tekst: Ignace Ledegen

Op 20 november 2009 organiseerde het Grenspark een studiedag 'open zand' in het kader van het HELA LIFE-project. Niet minder dan 100 aanwezigen kon het Grenspark verwelkomen die dag. Van bij de start trachten de sprekers de aanwezigen duidelijk te maken dat meer dan 90% van de totale oppervlakte zandverstuivingen van Noordwest-Europa in Nederland en België te vinden is. Juist daarom is het van groot belang om het weinige open zand dat er nog rest te behouden en zelfs te vergroten, waar mogelijk.

Nieuwe spin voor Nederland in de Kriekelaereduinen In het kader van de Grensparkmonitoring trachten we zo veel mogelijk te weten te komen over de aanwezige fauna en flora in het Grenspark. Los daarvan wordt er ook meer specifiek gerichte monitoring uitgevoerd. Zo is in 2009 gestart met een 10-jaar durend onderzoek naar loopkevers, mieren en spinnen in het HELA Life-project. In dit onderzoek willen we nagaan of deze soorten het “nieuw gemaakte” open zand snel gaan koloniseren of niet? Het is in het kader van dit project, dat in 2009 op de Kriekelaereduinen een nieuwe spin voor Nederland ontdekt werd. Het gaat om de ‘rotskampoot (Zelotus aeneus)’. Het spinnetje leeft voornamelijk onder stenen en tussen strooisel op vaak rotsige plekken. In het Grenspark werd deze soort gevangen in het pas herstelde open zand met een verspreide korte vegetatie die vooral bestaat uit buntgras.

Deze nieuwsbrief is bestemd voor personen en organisaties die betrokken en geïnteres-

C

Sprekers voormiddaggedeelte (Foto: Grenspark archief)

Wanneer dan het open stuifzand op zulk een manier beheerd wordt, dat alle successiestadia (bijvoorbeeld: stuivend zand, open zand met buntgras en korstmosvegetatie,….) aanwezig zijn, dan vinden alle “specialisten” zoals loopkevers, spinnen, zandoorwormen,... wel ergens hun plekje. Uit de lezingen bleek , dat er hoop is, maar ook 'veel werk'. Daarnaast werd er tijdens de studiedag aandacht besteed aan het communicatieve aspect. Bij herstel van grote oppervlaktes open zand, is de communicatie naar de buitenwereld van enorm belang.

Tekst: Ignace Ledegen

seerd zijn in de ontwikkelingen in het grenspark De Zoom-Kalmthoutse Heide. De in deze nieuwsbrief gepubliceerde meningen geven niet noodzakelijk het beleid van de

O

Bijzondere Commisssie weer. Aan dit nummer werkten mee:

L

Wil je meer weten over dit onderwerp? Alle lezingen zijn te downloaden op de website: www. grensparkzk.be onder de rubriek: publicaties, en vervolgens doorklikken onder rapporten-studies. Via deze weg willen we alle sprekers nog van harte bedanken voor hun medewerking.

Paul Asselbergs, Ignace Ledegen, Bart Hoes, Dianne Renders, Ad de Vos, Anne Hoefnagels, Milenka Wyckmans

O

Eindredactie Milenka Wyckmans

F

Vormgeving en productie Nilsson B.V. - Goes

Grenspark De Zoom – Kalmthoutse Heide

O

Verantwoordelijke uitgever: Putsesteenweg 129, B-2920 Kalmthout Tel: (00-32)-(0) 3 667.64.98 www.grensparkzk.be - www.grensparkzk.nl

N

[email protected] Zandvlakte HELA-projectgebied (Foto: Y.D. Nature)

WISSELS • NR. 46 april 2010

7

Activiteitenkalender Wandelingen Alle wandelingen vinden plaats onder begeleiding van een gids. Laarzen (of waterdichte stapschoenen) meebrengen. Verrekijker kan nuttig zijn. Alle activiteiten zijn gratis (tenzij anders vermeld). Vertrek steeds vanaf NEC ‘De Vroente’, Putsesteenweg 129, te Kalmthout (tenzij anders vermeld). De meest actuele activiteiten kunt u vinden op de website www.grensparkzk.be/actueel/agenda.

Zaterdag 17 april:

Vorming Zaterdag 5 juni:

-D  agwandeling – landschapstocht Vertrek: 9.00-16.00u: Geitenstal, Abdijlaan, Huijbergen (NL) Organisatie: Natuurpunt Noorderkempen - Avond-Natuurwandeling in Vlaams Natuurreservaat de Kalmthoutse Heide Vertrek: 19.00u, NEC De Vroente Organisatie: Natuurgidsen Regio Kalmthout

Natuurwandeling in Grenspark de Zoom – Kalmthoutse Heide Vertrek: 10.00u, Parking manege 'De Wolf', Staartsestraat 55 in Huijbergen Organisatie: Natuurgidsen Regio Kalmthout

Zondag 6 juni:

Zondag 18 april:

Zondag 13 juni:

Picknick op de Mont Noir Vertrek: 11.00u. Kosten: € 15,-/persoon (incl. picknick en gids). Inschrijven: [email protected] – 03/666 61 01

Zondag 25 april:

-D  ag van de Aarde - Opendeurdag in De Vroente 10.00-17.00u. - Natuurwandeling Vertrek: 8.00-12.00u, Parking Zuid, Verbindingsstraat, Kalmthout Kosten: € 1,- voor niet-leden, leden brengen lidmaatschapskaart mee! Organisatie: Natuurpunt - De Hei en de Heideboer (wandelen en steppen) Kosten: € 3,50 /persoon (incl. gids, museum en huur step). Inschrijven: [email protected] – 03/666 61 01 - Excursie: Voorjaar op landgoed Groote Meer Vertrek: 10.00u – 12.00 u, Beheer- en recreatieschuur Brabantse Wal, Abdijlaan 43a Ossendrecht. Kosten: leden NM € 4,-, niet-leden NM: € 7,-, kinderen tot 12 jr: €2,Inschrijven: www.natuurmonumenten.nl/agenda of (0031)13-52 31 800.

Zaterdag 8 mei: ‘

Vroege vogels’, Natuurwandeling in Vlaams Natuurreservaat de Kalmthoutse Heide Vertrek: 5.30-8.30u, NEC De Vroente Inschrijven: Nareka/Natuurpunt Noorderkempen

Zondag 9 mei:

Tussen Dodendraad en V-bommen Vertrek: 10.00 u. Kosten: € 4,-/persoon. Inschrijven: [email protected] – 03/666 61 01

Za 22 & zo 23 mei:

Biodiversiteitsweekend: wandelingen, natuurexploratie, … Volledig programma op: www.noorderkempen.be

Maandag 24 mei:

Landschapswandeling op Domein Cogels Vertrek: 13.00 u – 17.00 u Kerk Essen Hoek Kosten: € 4,-/persoon Organisatie: Natuurpunt Noorderkempen

Vrijdag 28 mei:

Nachtzwaluwen Vertrek: 22.00-23.30u: Parking Noord, Verbindingsstraat, Kalmthout Organisatie: Natuurpunt Noorderkempen

Van Woeste Grond tot Landgoed: Stappersven, Boterbergen en Markgraaf Vertrek: 14.00u. Kosten: € 4,-/persoon. Inschrijven: [email protected] – 03/666 61 01 Excursie LIFE-project Vertrek: 10.00u, parking camping Hazeduinen, 1ste Verdelingsweg te Putte (NL) Organisatie: Grenspark i.s.m. Natuurgidsen regio Kalmthout / IVN

Vrijdag 2 juli:

Workshop ‘Natuurfotografie – Avondfotografie’ Landgoed Groote Meer Tijd: 18.30-22.30u Kosten: leden NM: 27€, niet-leden NM: € 35,(incl. koffie/thee, documentatiemap) Inschrijven: www.natuurmonumenten.nl/agenda of (0031)13-52 31 800.

Zaterdag 3 juli:

Natuurwandeling in Vlaams Natuurreservaat de Kalmthoutse Heide Vertrek: 19 uur, Parking Zuid, Verbindingsstraat, Kalmthout Organisatie: Natuurgidsen Regio Kalmthout

Dinsdag 6 juli:

-F  ietstocht ‘Vlaanderen feest, Kalmthout nog het meest’ Vertrek: 14.00 uur, Parking NEC De Vroente Organisatie: Natuurgidsen Regio Kalmthout -Z  omeratelier voor kinderen: Spieter, spetter, water, …. (van 6 tot 12 jaar) Tijd: 10.00-16.00u, NEC de Vroente, Putsesteenweg te Kalmthout. Kosten: 5 euro (broodmaaltijd en drankje inbegrepen). Inschrijving: verplicht, NEC de Vroente vóór 26 juni

Zondag 18 juli:

-N  atuurwandeling in Grenspark de Zoom – Kalmthoutse Heide Vertrek: 10.00u, Parking manege 'De Wolf', Staartsestraat 55 in Huijbergen Organisatie: Natuurgidsen Regio Kalmthout - De Cambuus, moeder Kee achterna Vetrek: 9.30u. Kosten: € 4,-/persoon. Inschrijven: [email protected] – 03/666 61 01

Zaterdag 24 juli:

Op zoek naar de nachtzwaluw Landgoed Groote Meer (volwassenen) Vertrek: 20.30u aan de voormalige Wilhelminakazerne, Putsebaan, Ossendrecht. Kosten: leden NM € 4,-, niet-leden NM: € 7,-. Inschrijven: www.natuurmonumenten.nl/agenda of (0031)13-52 31 800.

Woensdag 21 april:

Vorming voor leerkrachten BO: Schoolse NME, mag het iets meer zijn? Tijd: 14.00-16.30u, NEC de Vroente, Putsesteenweg te Kalmthout. Inschrijving: verplicht, NEC de Vroente vóór 14 april, gratis deelname

Tentoonstellingen Alle tentoonstellingen vinden plaats in NEC De Vroente, Putsesteenweg 129 te Kalmthout en kunnen vrij bezocht worden tijdens de openingsuren. Doorlopende tentoonstelling: Dier en plant als migrant Plaats: NEC De Vroente Organisatie: NEC De Vroente April 2010: Aquarel en Acryl van Nancy Maclean Mei 2010: Aquarellen van May Van Gool Juni 2010: Natuurfoto’s van Marc Leppens Juli 2010: Natuurfoto’s van Fauna – Flora Fotoclub Schoten

Zomerwedstrijd: Fietsfotozoektocht door Kalmthout en omliggende gemeenten

van 26/06/2010 tot en met 26/09/2010 Deelnameformulier gratis te verkrijgen bij de Vroente en Dienst Toerisme Kalmthout.

Contactadressen Agentschap voor Natuur en Bos: Karel Molenberghs, boswachter. Tel: (00-32)-(0)475 53.62.45 [email protected]

Vereniging Natuurmonumenten

Wilton de Dooij. Tel: (00-31)-(0)6 551.24.394 [email protected]

Staatsbosbeheer

Dianne Renders Tel.: (00-31)-(0)6 127.62.711 [email protected]

NEC De Vroente:

Putsesteenweg 129, 2920 Kalmthout. Tel: (00-32)-(0)3 620.18.30 Openingsuren: maandag tot en met vrijdag: 9.00 tot 17.00 uur zaterdag en zondag: 14.00 tot 17.00 uur. www.devroente.be

Dienst Toerisme Kalmthout:

Putsesteenweg 131, 2920 Kalmthout. Tel: (00-32)-(0)3 666.61.01 [email protected] Openingsuren: dinsdag t/m zondag van 10.00 tot 12.30 uur en van 13.30 tot 17.00 uur

Natuurpunt afdeling Noorderkempen:

Hedwig Lauriks. Tel: (00-32)-(0)3 666.63.68 [email protected]

Natuurgidsen regio Kalmthout:

Chris Vander Sypt. Tel: (00-32)-(0)3 666.48.03 [email protected]

8

WISSELS • NR. 46 april 2010