Ruimtelijke onderbouwing behorende bij

R13

Ruimtelijke onderbouwing behorende bij

Restauratie en uitbreiding “De Enk” Functiewijziging van kantoor naar maatschappelijk Kinderdagverblijf en praktijkruimte Augustus 2011 D&M architecten adviseurs Rosendaalselaan 4 6891 DB Rozendaal 026 4457949 [email protected]

Projectgebied Het project word gerealiseerd op de Tivolilaan ongenummerd, het voormalige bedrijfscomplex van de AKU / AKZO. De Enk, in de volksmond “De kleine Enk” was het voormalige clubgebouw van de AKU Geschiedenis ruimtelijke opbouw, overgenomen uit het bestemmingsplan. Met de groei van het bedrijf ontstond ook de behoefte aan een nieuw hoofdkantoor. De directie en administratieve afdelingen waren tot dan toe gehuisvest in onder meer enkele villa's aan de Velperweg. In 1955 werd begonnen met de bouw van een fors centraal kantoorgebouw, dat een prominente plaats kreeg aan de Velperweg, waardoor aan deze zijde enkele van de oude villa's moesten wijken, onder meer villa "de Enk", waarnaar het nieuwe clubgebouw (naast het hoofdkantoor) uiteindelijk werd genoemd. Het evenwijdig aan de Velperweg gelegen gebouw was bestemd voor de directie en een aantal centrale diensten. De loodrecht op dit gebouw aansluitende achterbouw huisvestte de administratieve diensten.

Afbeelding : luchtfoto Akzo-terrein 1968

Ontwerper van het AKU-hoofdkantoor was Prof.Ir. H.T. Zwiers, architect te Haarlem. Zwiers, in 1900 geboren te Amsterdam, was als hoogleraar verbonden aan de Technische Hoogeschool te Delft. Zwiers was voor de Tweede Wereldoorlog één van de aanhangers van de Amsterdamse school en later de Delftse school. De bouw van het nieuwe AKU-hoofdkantoor werd in twee fasen uitgevoerd. De voorbouw was in 1956 grotendeels gereed. Met de bouw van de grote achtervleugel moest toen nog worden begonnen. In 1960 vond de officiële opening van het complex plaats. Ook werd toen het aansluitende clubgebouw "de Enk" in gebruik genomen, bestemd voor zakelijke activiteiten (ontvangsten, conferenties, jubilea, vergaderingen, etc.) en diverse binnen de AKU opgerichte verenigingen. Het gebouw bezit architectuurhistorische waarde als goed en betrekkelijk gaaf voorbeeld van een monumentaal kantoorgebouw uit de jaren '50 van de 20ste eeuw, gebouwd volgens de beginselen van het functionalisme, vermengd met de voor de architectuur van architect H.T. Zwiers zo kenmerkende decoratieve en expressieve motieven. Door zijn bijzondere verschijningsvorm, opvallende bouwmassa en prominente ligging is het kantoorgebouw een belangrijk beeldbepalend element voor het straatbeeld van de Velperweg. Het gebouw herinnert ook aan de bijzondere betekenis van het AKU/ENKA-complex voor de gemeente Arnhem en de grote bloeiperiode, die het bedrijf al voor, maar ook na de Tweede Wereldoorlog kende.

Bestemmingsplan Het huidige bestemmingsplan is sinds 30 mei 2011 van kracht De Enk heeft de volgende bestemming: Artikel 7 Kantoor 7.1 Bestemmingsomschrijving De voor Kantoor aangewezen gronden zijn bestemd voor: a. administratieve en publiekgerichte kantoren; • d. groenvoorzieningen; • e. ondergeschikte horeca; • f. voorzieningen voor het verkeer en straatmeubilair • g. en tevens voor zover de functieaanduiding "cultuur en ontspanning" dit aangeeft: galeries en daarmee vergelijkbare creatieve en culturele functies. 7.2 Bouwregels Op deze gronden mogen, met inachtneming van de op de plankaart aangegeven maximum bouwhoogte en aangegeven bebouwingspercentage uitsluitend in de gegeven bestemming passende bouwwerken worden gebouwd, met dien verstande dat deze bebouwing, waarbij, gelet de omvang of functie daarvan, ruimte nodig is voor het parkeren of stallen van auto's, alleen is toegestaan indien voldaan wordt aan de parkeernorm zoals genoemd in bijlage 2 van deze regels. .

Omschrijving bestaande bebouwing Omschrijving is overgenomen uit het monumentenregister Monumentnummer: 530921 - De Grote Enk Het clubgebouw met rechthoekige plattegrond, bestaande uit twee bouwlagen en een plat dak, sluit, middels een veelhoekig bouwdeel afgesloten door een schilddak, en een verbindingslid aan op de voorbouw van het hoofdkantoor. Het verbindingslid bezit een plat dak en in baksteen gemetselde gevels, waarin siermetselwerkmotieven zijn verwerkt. Aan de straatzijde bevindt zich de hoofdingang, gevat in een brede betonnen omlijsting met dubbele deuren met nevenlichten. Aan de achterzijde bestaat de gevel uit stalen ramen. Het bouwvolume van het clubgebouw wordt ondersteund door ongelede betonnen pijlers waarbij de ruimte onder het gebouw was bestemd als parkeerruimte. De open onderbouw heeft in de lengterichting een veelruits tussenwand met betonnen sokkel en betonpijlers. De gevels van het pand zijn gemetseld in geelbruine baksteen in kettingverband. In de westelijke gevel bevinden zich in de eerste bouwlaag vijf vensterpartijen, bestaande uit vierkante enkelruits ramen met omlijstingen en aan weerszijden hiervan smallere enkelruits ramen. De vensterpartijen zijn aan elkaar gekoppeld door muurdammen. Boven de vierkante vensters bevinden zich in het metselwerk aangebrachte X-vormige decoraties van gekleurde baksteen. De tweede bouwlaag bevat vijf vierkante vensters met enkelruits ramen. De achtergevel heeft in beide bouwlagen vijf vierkante vensters en eveneens siermetselwerkelementen. De naar de Velperweg gerichte kopgevel heeft geheel bovenin links en rechts twee kleine vensters

Noordgevel De Enk

De huidige situatie van het voormalig clubgebouw De Enk. Doordat de Enk nu al meer dan 5 jaar leeg staat en niet meer gebruikt of bewoond wordt, is staat van het pand snel achteruit gegaan. Alle nutsvoorzieningen werden van oorsprong via de directievleugel vanhet hoofdkantoor gevoed. Bij de restauratie / hergebruik van de directie vleugel zijn alle nutsvoorzieningen losgekoppeld. Sinds die tijd is er geen verwarming meer, en geen elektriciteit, geen water- en gasaansluiting meer in het pand aanwezig. Het pand is sindsdien onverwarmd. Ook aan het onderhoud is, in de vele jaren dat er geen gebruiker is, niets meer gedaan. Het resultaat is een snelle achteruitgang van de bouwkundige staat van De Enk, wat nu tot hoge restauratiekosten leidt.

De nieuwe situatie De eigenaren van De Enk hebben nu een gebruiker, kinderdagverblijf Kinder Garden, gevonden en gecontracteerd. Per 1 april 2012 zal Kindergarden de deuren openen. Met deze gebruiker, die met uitzondering van de onderbouwing onder de oostvleugel, het gehele pand gaat huren, wordt het voortbestaan van het Rijksmonument gewaarborgd. Doordat het pand nu één gebruiker gaat huisvesten blijf ook de historische indeling grotendeels intact. Zo blijft de gemeenschappelijke verkeersruimte, hal en trappen intact en blijven de gemeenschappelijke functies zoals toiletgroepen op dezelfde plek. De oorspronkelijke inrichting van de sanitaire ruimten zijn reeds in de jaren negentig vervangen en vermoderniseerd. De oorspronkelijke kozijnen blijven behouden, er zal aan de binnenzijde in de nieuwe thermische lijn voorzetbeglazing in stalen profielen gemaakt worden.

Duurzaamheid Restauratie is in wezen de meest duurzame manier van bouwen, het bestaande, in het verleden gebruikte materialen, wordt hergebruikt. Door de gemaakte keuzes in het restauratieplan kunnen we het energielabel van De Enk naar een energieprestatieniveau B+/ A brengen. Functioneel hergebruik Een ander randvoorwaarde voor het gebruik van De kleine Enk is de functionele wijziging van het gebouw. Van Kantoor naar Maatschappelijk [kinderdagverblijf en praktijkruimte] Met de huidige functie, kantoor, is gezien de grote overcapaciteit in de markt in combinatie met het kettingbeding wat de eigenaren van het bedrijfsverzamelgebouw De Enk hebben, is er geen gebruiker te vinden die er een kantoor kan / wil vestigen .

Stedenbouwkundig ontwerp, inrichting en situatie In het ontwerp zijn we gebonden aan de bestaande stedenbouwkundige situatie. Er is sprake van de restauratie van een Rijksmonument waarbij geen ruimtelijk ingrepen zoals buiten het bouwvlak liggende uitbreidingen geprojecteerd zijn. De lokatie is onderdeel van het plan Velperparc. Het stedenbouwkundig plan, situatie en de inrichting blijven dan ook onveranderd ten opzichte van het door de welstand geaccordeerde ontwerp voor het buitenterrein rond De Enk en de woningbouw die op het Velperparc gerealiseerd wordt.

Verkeersplan Het verkeersplan wordt binnen dit plan opgelost. Door het hergebruik / functieverandering naar kinderdag verblijf komen de parkeerbelasting voor de kantoorruimte te vervallen en komt er een parkeerlast berekening voor het gebruik als een kinderdagverblijf in de plaats.

Parkeren Het Parkeren wordt op 3 plaatsen opgelost Ten eerste aan de westzijde van de noordvleugel kunnen op eigen grond 10 kiss and ride plekken gerealiseerd worden Ten tweede worden er op het binnenterrein in de zuidzijde van het plangebied een gemeenschappelijk parkeerterrein gerealiseerd 33 parkeerplaatsen waarvan 16 parkeerplaatsen ten behoeve van de woningen zijn en 17 parkeerplaatsen ten behoeve van De kleine Enk Ook worden er ten oosten van De kleine Enk nog 7 parkeerplaatsen gerealiseerd

Parkeerlastberekening kinderdagverblijf Voor de berekening is gebruik gemaakt van de CROW publicatie 182 2e gewijzigde druk maart 2001 Maximaal aantal kinderen voor opvang Kinderen afwezig door ziekten o.i.d Aantal kinderen tergelijkertijdaanwezig

91 9– 82

Maximaal aantal arbeidsplaatsen

20

Op basis van de bovenstaande uitgangspunten gelden de volgende normen

Personeel

Min.

Max. eenheid

randvwen

Kdv

0,6

0,8

K en R apart

personeel

personeel 20

Min.

Max.

12

16

Min.

Max.

8 Min. 20

8 Max. 24

Halen en brengen kinderen [K+R] K+R Aantal kinderen tegelijkertijd aanwezig Aantal kinderen gebracht per auto Reductiefactor parkeerduur Reductiefactor kinder/auto Parkeerbehoefte K+R

81 50 % 25 % 25 % 8 parkeerplaatsen

Totaal benodigd aantal parkeerplaatsen voor het knderdagverblijf

Totaal aanwezig parkeerplaatsen tbv kinderdag verblijf bedraagt 27 > 24 overschot 3 P

Praktijkruimte BG Noordvleugel Per behandelkamer

Min. 1,5

Max. 2,0

4 stuks behandelkamers

6

8

aanwezig oostzijde De kleine Enk overschot Kdv totaal

7P 3P 10 P > 8 P, overschot gehele plan 2 P

Bodem Op het terrein is bodemonderzoek geweest. Rapportage is bijgevoegd bij het intergrale steebouwkundig ontwerp van Veenenbos en Bosch Het terrein is onverdacht met betrekking tot bodemvervuiling. Ecologie De ingrepen hebben plaats binnen het bestaande bouwvlak. Hoewel het gebouw een rijksmonument is, is het een jong monument met platte daken en geen mogelijke invliegopeningen die gebruikt kunnen worden door zwaluw en of vleermuis. De onderbouwing van de noordvleugel vindt plaats op plekken waar de ondergrond compleet verhard is. Ook hier verwachten wij geen ecologische bezwaren Watertoets Bij het bouwplan / restauratie maken wij gebruik van de bestaande onzichtbaar uitgevoerde hwa. De hwa’s worden inpandig gevoerd en in de kelder aangesloten aan de bestaande aansluiting aan het gemeente riool Archeologie Op de lokatie zijn in de jaren vijftig en zestig van de 20ste eeuw grootschalige ontgravingen geweest ten behoeve van die nieuwbouw van het AKU complex met atoomschuilkelders, de mogelijke archeologisch artifacten die ooit aanwezig zouden kunnen zijn geweest zijn bij deze werkzaamheden zeker geroerd dan wel verwijderd

Ir J.Z de Mik

Rozendaal, 2 augustus 2011