Ruimte voor onderscheid!

Landelijke en regionale enquête VO Gids 2012

Ruimte voor onderscheid! Groep 8 leerkrachten over vo‐scholen, voorlichting en de VO Gids in Nederland* Uitgevoerd door OCG voor de VO Gids april 2012 Onderzoekstechnische begeleiding: Drs. Peter B.P. de Wit * Regionale data zijn op aanvraag voor klanten beschikbaar.

1 ©Uitgevoerd door de Onderwijs Communicatie Groep februari/maart 2012. Voor verificatiedoeleinden zijn de ruwe data beschikbaar via www.leerlingenwerven.nl/kennis/enquete‐groep‐8‐leerkrachten‐2012


MANAGEMENTSAMENVATTING Inleiding De VO Gids is een schoolkeuzegids voor leerlingen in groep 8 en hun ouders. In november 2011 is de VO Gids (uitgave schooljaar 2012) verspreid onder 4.135 basisscholen (excl. dislocaties). Deze basisscholen zijn verdeeld over 40 regio’s in heel Nederland. Deze regio’s corresponderen met de 40 edities van de VO Gids. Binnen deze regio's is sprake van een volledige dekking van het aantal basisscholen. Doel en opzet van het onderzoek Doel van het onderzoek is meer inzicht krijgen in het gebruik van, en het oordeel over de VO Gids. Tevens wil de VO Gids informatie verkrijgen over de wijze waarop schoolkeuzevoorlichting op basisscholen is georganiseerd en de positie van vo‐scholen daarin. Het onderzoek is uitgevoerd onder 1.950 groep 8 leerkrachten. Het betreft een online onderzoek dat heeft plaatsgevonden in de periode 13‐23 maart 2012. Respondenten zijn per mail persoonlijk uitgenodigd om mee te werken aan dit onderzoek. De respons bedraagt (46%). De resultaten blijken representatief voor Nederland. Resultaten Landelijk vs. regionaal De rapportage betreft in basis de landelijke resultaten. Het blijkt dat de regionale uitkomsten nauwelijks afwijken van de landelijke resultaten. Er zijn wel regiospecifieke situaties, met name op het gebied van bekendheid met vo‐scholen en de manier waarop de keuzevoorlichting wordt georganiseerd. Om die reden kent deze rapportage verschillende regionale versies waarin de specifieke en afwijkende resultaten van de betreffende regio zijn toegevoegd. Voorlichting door scholen in het algemeen Het primair onderwijs vat de taak om leerlingen en ouders te informeren over de overgang van po naar vo, zeer serieus op. Omdat de leerkrachten hun leerlingen en de ouders zo goed mogelijk willen informeren, blijkt een grote behoefte te bestaan aan brede en heldere informatie. Vanuit het po wordt dan ook graag meegewerkt aan allerlei voorlichtingsactiviteiten. 49% van de basisscholen geeft vo‐scholen de gelegenheid om in de klas (groep 8) presentaties/ voorlichting te geven. Dit is doorgaans beperkt tot maximaal 3 scholen. Echter, de helft van de basisscholen maakt (nog) geen gebruik van voorlichting door vo‐scholen in de klassen. Het klassikaal bezoeken van proeflessen gebeurt door 77% van basisscholen. Ook dit wordt in de regel beperkt tot maximaal 3 schoolbezoeken. Ruim 40% kent tevens nog een scholenmarkt, waar meerdere scholen zich tegelijk kunnen laten zien. In ruim 50% van de gevallen hebben maximaal 6 vo‐scholen hieraan deelgenomen. Naast bovenstaande organiseert circa 80% van de scholen een informatiebijeenkomst voor ouders. In sommige gevallen worden hier ook de vo‐scholen bij betrokken. De voorlichtingsactiviteiten worden meestal in combinatie ingezet. 2 ©Uitgevoerd door de Onderwijs Communicatie Groep februari/maart 2012. Voor verificatiedoeleinden zijn de ruwe data beschikbaar via www.leerlingenwerven.nl/kennis/enquete‐groep‐8‐leerkrachten‐2012


Gezien het feit dat de leerling/ ouder in Nederland kan kiezen uit gemiddeld 6 á 7 scholen met gelijkwaardig onderwijsaanbod (bron CBS), is het aantal vo‐scholen dat in een vroeg stadium met de leerling in contact komt, dus zeer laag. Het beeld dat de leerkrachten hebben van de verschillen tussen de vo‐scholen is niet altijd even duidelijk. Met name onderscheidende kenmerken als onderwijskwaliteit en sfeer worden door een ruime meerderheid van de groep 8 leerkrachten niet herkend (resp. 78% en 71%). Communicatie van vo‐scholen t.a.v. hun onderscheidend vermogen verdient dus de nodige aandacht. De VO Gids als informatiebron bij de overgang van po naar vo De reacties van leerkrachten op de VO Gids zijn zeer positief te noemen. Dit blijkt ook uit de reacties op open vragen en de opmerkingen. 87% vindt dat de VO Gids leidt tot een betere voorbereiding van de schoolkeuze. 88% zegt de VO Gids voldoet aan de behoefte van ouders en leerlingen in groep 8. 95 % is van mening dat de variatie van onderwerpen goed tot uitstekend is. 86% meent dat de leesbaarheid voor de doelgroep voldoende tot goed is. De VO Gids als communicatiemedium voor vo‐scholen De resultaten tonen aan dat de VO Gids als medium voor de werving van leerlingen effectief is: 84 % van de groep 8 leerkrachten verspreidt de VO Gids actief en bespreekt de inhoud met de ouders en/ of de leerlingen uit groep 8. 86% is van mening dat de VO Gids een goed middel voor vo‐scholen is om zich te presenteren. 89% heeft voorkeur voor een combinatie van algemene overgangsinformatie (het redactionele deel) i.c.m. presentatiepagina's van scholen in plaats van een gids met uitsluitend informatie over vo‐scholen. 82% van de leerkrachten zou bij voorkeur meer vo scholen uit de regio terug zien in de gids. 76% vindt het tevens positief dat vo‐scholen buiten de directe omgeving zich ook kunnen presenteren. Daarnaast zouden de meeste leerkrachten een (inhoudelijke) bijdrage van onderwijsorganisaties als deVO Raad en PO Raad, en po‐vo samenwerkingsverbanden op prijs stellen. Hoewel in een aantal regio’s ook andere schoolkeuzegidsen in omloop zijn, wordt het initiatief van de VO Gids hoog gewaardeerd. De VO Gids vervult dus een eigen rol en sluit wellicht beter aan op de behoefte dan bestaande middelen. Dit blijkt ook uit de manier waarop de gids wordt gebruikt en ingezet als lesmateriaal. Tot slot een aanbeveling voor de VO Gids zelf. Hoewel de leesbaarheid als voldoende tot goed wordt beoordeeld, wordt toch aanbevolen om de redactionele invulling voor groep 8 leerlingen nog aantrekkelijker en toegankelijker te maken.



INHOUDSOPGAVE MANAGEMENTSAMENVATTING -

Inleiding Doel en opzet van het onderzoek Resultaten Landelijk vs. regionaal Voorlichting door scholen in het algemeen De VO Gids als informatiebron bij de overgang van po naar vo De VO Gids als communicatiemedium voor vo‐scholen

2

INHOUDSOPGAVE

4

INLEIDING

6

-

Achtergrond en doel van het onderzoek Opzet van het rapport

ONDERZOEKSVERANTWOORDING -

Onderzoekspopulatie Onderzoeksgroep Representativiteit Methode Tijdvak onderzoek

RESULTATEN VAN HET ONDERZOEK

7

8

DEEL I NAAMSBEKENDHEID VO‐SCHOLEN -

Algemeen Regio X* (alleen beschikbaar voor deelnemers VO‐Gids)*

DEEL II LEERKRACHTEN EN HUN ROL IN DE KEUZEVOORLICHTING -

-

Algemeen o Voorlichtingsactiviteiten op basisscholen o Mogelijkheden voor vo‐scholen om zich te presenteren o Onderscheid tussen vo‐scholen Regio X (voor deelnemers VO Gids)* o Voorlichtingsactiviteiten op basisscholen o Mogelijkheden voor vo‐scholen om zich te presenteren o Onderscheid tussen vo‐scholen o Conclusies en aanbevelingen t.a.v. regio X

9



DEEL III RESULTATEN GEBRUIK EN WAARDERING VAN DE VO GIDS -

-

-

De VO Gids als onderdeel van de keuzevoorlichting o Ontvangst van de VO Gids o Gebruik van de VO Gids o Voorkeuren t.a.v. verschijningsperiode Beoordeling van de intentie van de VO Gids De VO Gids inhoudelijk o Kwaliteit redactionele invulling van VO Gids o Redactionele keuzes o Betrokkenheid van (onderwijs)organisaties De VO Gids t.o.v. andere gidsen Vergelijkingen regio X*

CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN -

Doel Conclusies landelijk onderzoek Aanbevelingen

12

18

Contactgegevens

20

BIJLAGEN

21



Enquêtevragen en antwoorden Nederland en regio X* (vanuit CAWI)



Grafieken regionale gegevens regio X* (vanuit CAWI)



Respons per editie*

De in grijs getoonde onderwerpen zijn uitsluitend bestemd voor deelnemende vo‐scholen. De reden is dat zij door hun deelname dit onderzoek financieel mogelijk maken. De gegevens uit deze rapportage geven voldoende aanleiding om deelname serieus te overwegen. Dit onderzoek is begeleid door Drs. Peter de Wit, senior onderzoeker (sociologie Amsterdam). Werkzaam geweest als senior onderzoeker bij Research voor Beleid (Panteia) te Zoetermeer en betrokken bij een groot aantal sociaal‐economisch onderzoeksprogramma's in opdracht van werkgevers‐ en werknemersorganisaties. Alle data zijn verifieerbaar via www.leerlingenwerven.nl/kennis/enquete‐groep‐8‐leerkrachten‐2012. Het wachtwoord is op aanvraag beschikbaar.



INLEIDING Achtergrond en doel van het onderzoek De Onderwijs Communicatie Groep wil met dit onderzoek inzicht krijgen in de waardering en het gebruik van de VO Gids. Tevens wil de OCGroep weten welk andere middelen worden ingezet bij de schoolkeuzevoorlichting. Doel is om de VO Gids waar mogelijk nog beter te laten aansluiten op de behoeften in het veld. De VO Gids wil met name antwoord op de volgende vragen: -

Hoe wordt de VO Gids ingezet in het schoolkeuzeproces? Voldoet de VO Gids aan de behoefte naar meer informatie m.b.t. schoolkeuze? Waar liggen de verbeterpunten voor de VO Gids? Wat doen po‐scholen aan voorlichting t.b.v. schoolkeuze? Welke rol spelen de vo‐ scholen in deze voorlichting? Wat is de (spontane naams)bekendheid van vo‐scholen in de verschillende regio’s? Is het onderscheid tussen vo‐scholen voor leerkrachten (en daarbij ook ouders en leerlingen) voldoende duidelijk?

Opzet van het rapport In het rapport wordt de vraagvolgorde van de enquête niet gevolgd. In het eerste gedeelte worden de gegevens m.b.t. de naamsbekendheid uitgewerkt. Dit betreft regionale informatie en is alleen beschikbaar voor deelnemers aan de VO Gids. Vervolgens wordt ingegaan op de wijze waarop de schoolkeuzevoorlichting georganiseerd is in het primair onderwijs. Tot slot wordt uitgebreid het gebruik en de waardering van de VO Gids behandeld. De verschillen tussen de landelijke en regionale resultaten zijn in de meeste gevallen niet significant. Daar waar enige afwijking is en het relevant kan zijn, worden de regionale gegevens naast de landelijke data gelegd. De bijlagen bevatten de vragenlijst die gebruikt is bij dit onderzoek, verantwoording t.a.v. de herkomst van de respondenten en regionale grafieken en/of tabellen. Een lijst met reacties is opvraagbaar.



ONDERZOEKSVERANTWOORDING Onderzoekspopulatie Er zijn in Nederland 6.980 basisscholen met één of meerdere groepen 8. Dit onderzoek is gericht op 4.135 basisscholen in 40 regio’s in Nederland. Dit zijn de regio’s waar de VO Gids verspreid wordt. De onderzoekspopulatie vertegenwoordigt daarmee 59% van alle basisscholen in Nederland. Onderzoeksgroep Het verzoek tot deelname aan de enquête is naar 1.912 van de 4.135 basisscholen toegestuurd (59%). Per school is hiervoor één groep‐8‐leerkracht aangeschreven. De selectie heeft plaats gevonden aan de hand van beschikbaarheid van een e‐mailadres. Representativiteit De respons is met 916 waarnemingen voldoende groot om uitspraken te kunnen doen over alle basisscholen in de VO Gids regio’s tezamen. In totaal heeft 47% van de aangeschreven groep 8‐ leerkrachten gerespondeerd. De respons per regio (40 regio’s) varieert tussen 34 tot 56 procent van het aantal basisscholen aldaar. Het is daarmee voldoende groot om per regio representatief te zijn. Slechts in 5 regio’s ligt het absolute aantal respondenten onder de 10 waarnemingen. In deze regio’s moeten de regio‐ uitkomsten met enige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. Nadere analyse van de onderzoeksresultaten geeft aan, dat er geringe verschillen tussen de regio’s zijn. Dit maakt dat aangenomen mag worden dat de totaalresultaten van dit onderzoek ook representatief zijn voor het totaal aantal basisscholen in Nederland. Totaal basisscholen in Nederland Basisscholen in VO Gids regio's Aangeschreven basisscholen Respons

aantal 6.980 4.135 1.952 916

% 100 59 28 13

%

%

100 47 22

100 47

Methode Het onderzoek is uitgevoerd door de verzending van een verzoek tot deelname aan een enquête. Middels een link kreeg men toegang tot een enquêteformulier (CAWI). De hiervoor gebruikte applicatie heet Survey Monkey. De onbewerkte enquêteresultaten zijn beschikbaar via www.leerlingenwerven.nl/kennis/enquete‐groep‐8‐leerkrachten‐2012. Het wachtwoord is op aanvraag beschikbaar. Tijdvak onderzoek Op 13 maart 2012 is het enquêteverzoek verzonden. Op 23 maart 2012 is de enquête afgesloten. Drs. P.B.P. de Wit ([email protected]) Arbeidsmarktonderzoeker Gouda



RESULTATEN VAN HET ONDERZOEK DEEL I

NAAMSBEKENDHEID VO‐SCHOLEN

Algemeen De leerkracht van groep 8 is een belangrijke schakel in het schoolkeuzeproces van de leerlingen. Om die reden is het van belang zijn dat hij/ zij bekend is met de verschillende scholen in de regio. In dit onderzoek zijn daarom 2 vragen opgenomen m.b.t. de (spontane) naamsbekendheid van vo‐scholen. Naamsbekendheid is een eerste stap in het opbouwen van een reputatie. De ranking van schoolnamen zegt iets over de krachtsverhoudingen tussen de scholen. Hoe bekender een (merk)naam is, hoe gemakkelijker deze naam genoemd (door de leerkracht) en/ of gekozen zal worden. De rapportage van de naamsbekendheid is per regio uitgewerkt en is beschikbaar voor de scholen die deelnemen aan de gids.



DEEL II

LEERKRACHTEN EN HUN ROL IN DE KEUZEVOORLICHTING

Algemeen In dit onderdeel worden de activiteiten die basisscholen ondernemen om hun leerlingen te informeren op een rij gezet. Dit geeft goed de context weer waarin de VO Gids wordt gebruikt. Voorlichtingsactiviteiten op basisscholen In enquêtevraag 12 is gevraagd naar de voorlichtingsactiviteiten die hebben plaatsgevonden op de betreffende basisschool. Het leeuwendeel van de basisscholen organiseert een informatiebijeenkomst voor ouders (78%). Op deze informatiedagen/‐avonden wordt ruim een derde van de VO Gidsen verspreid. Daarnaast wordt veel klassikaal een bezoek gebracht aan proeflessen op vo‐scholen (79%). Alle activiteiten worden in combinatie met elkaar gebruikt. Het één sluit het ander dus niet uit. Echter, daar waar een scholenmarkt wordt georganiseerd door anderen (bij 31% van de scholen), blijken naar verhouding minder klassikale bezoeken plaats te vinden. Dit betreft zowel de bezoeken van groep 8 aan de vo‐scholen (74%), als omgekeerd (46%). Vanuit de po‐scholen blijkt een enorme behoefte is aan informatie op allerlei niveaus. Daarom lijkt de keuze om naast een scholenmarkt minder bezoeken te organiseren, vooral bij de vo‐scholen te liggen.

Ook de informatietafel is populair (66%). Van de scholen die naast de VO Gids ook een andere schoolkeuzegids verkrijgen, maakt zelfs 75% gebruik van de informatietafel. Mogelijk is bij deze vraag verwarring ontstaan met de ‘schoolgidsen’ van vo‐instellingen. Deze specifieke schooluitgave wordt door veel vo‐scholen vaak achterlaten en leent zich goed voor een infotafel. 9 ©Uitgevoerd door de Onderwijs Communicatie Groep februari/maart 2012. Voor verificatiedoeleinden zijn de ruwe data beschikbaar via www.leerlingenwerven.nl/kennis/enquete‐groep‐8‐leerkrachten‐2012


Mogelijkheden voor vo‐scholen om zich te presenteren Met deze vraag (enquêtevraag 13) wordt inzicht verkregen in hoeveel vo‐scholen daadwerkelijk de gelegenheid krijgen om zich te presenteren aan de groep 8 leerlingen. De basisscholen die klassikaal een bezoek brengen aan vo‐scholen (79%), doen dit in meer dan drie kwart van de gevallen niet vaker dan 3 keer. Aan de andere kant ontvangt 49% van de basisscholen docenten of leerlingen van vo‐scholen. Zij krijgen de gelegenheid om bij groep voorlichting te geven over de eigen vo‐school. Het aantal scholen dat de gelegenheid krijgt om zich op deze wijze te presenteren is zeer klein. 91% van de basisscholen laat maximaal 3 scholen toe. Op de scholenmarkten (door totaal 41% van de scholen gebruikt) zijn in 57% van de gevallen niet meer dan 6 scholen aanwezig om zich te presenteren. Slechts in 38% van de gevallen zijn meer dan 6 scholen betrokken.

PRESENTATIEMOGELIJKHEDEN VOOR VO‐SCHOLEN 100% 90%

8,3% 17,2%

21,1%

80%

>10

70%

16,6%

60% 74,8%

50% 40%

31,0%

76,0%

1 tot 3 geen

20% 0%

6 tot 9 4 tot 6

30% 10%

weet niet

18,8% 2,5%

15,8%

klassikaal bezoek aan proeflessen

voorlichting door vo‐ school aan groep 8

7,0% scholenmarkt

Er kan geconcludeerd worden dat basisscholen enorm veel aandacht besteden aan de keuzevoorlichting voor hun groep 8. Er lijkt behoefte aan informatie van allerlei aard. De VO Gids wordt hierbij breed ingezet. Onderscheid tussen vo‐scholen In enquêtevraag 14 wordt de leerkracht gevraagd naar het door hem/haar waargenomen onderscheid tussen de verschillende vo‐scholen. De respondent is een aantal stellingen voorgelegd en gevraagd naar de mate waarin hij/ zij het hiermee oneens is. -

63% van de leerkrachten is het eens met de stelling dat vo‐scholen met een vergelijkbaar onderwijsaanbod zich duidelijk van elkaar onderscheiden (bijv. verschillende VMBO scholen). 83% is het eens met de stelling dat vo‐scholen heldere informatie geven over de extra’s en bijzonderheden die deze scholen te bieden hebben. 10 ©Uitgevoerd door de Onderwijs Communicatie Groep februari/maart 2012. Voor verificatiedoeleinden zijn de ruwe data beschikbaar via www.leerlingenwerven.nl/kennis/enquete‐groep‐8‐leerkrachten‐2012


-

73% van de leerkrachten meent dat ouders en leerlingen een goed beeld krijgen van het complete schoolaanbod in hun regio. Slechts 32% van de leerkrachten meent dat vo‐scholen zich duidelijk onderscheiden in hun onderwijskwaliteit. 46% vindt het niet heel duidelijk en de rest is zelfs negatief. 82% is van mening dat vo‐scholen goed laten zien wat hen aantrekkelijk maakt. Nog geen 30% van de leerkrachten vindt dat de vo‐scholen duidelijk communiceren hoe zij van elkaar verschillen qua sfeer.

(onderscheiden zich duidelijk)

(bijzonderh. die vo-scholen te bieden hebben)

(aanbod in de regio)

(onderscheid in kwaliteit)

(onderscheid in aantrekkelijkheid)

(sfeer)

‐ De scores op bovenstaande stellingen hebben nauwelijks positieve uitschieters (‘helemaal mee eens’). Er is overall nogal behoudend geoordeeld. Bij de onderscheidende aspecten onderwijskwaliteit en het communiceren van sfeer zijn de scores ronduit laag te noemen. Dit geeft aan dat er in het kader van onderscheidend vermogen van vo‐scholen nog winst te behalen is.



DEEL III

Resultaten gebruik en waardering van de VO Gids

Om inzicht te krijgen in de beoordeling van de VO Gids, zijn vragen gesteld over de wijze van verspreiden, het gebruik van en de waardering van de VO Gids. Bovendien is gevraagd of de VO Gids als een geschikt wervingsmedium voor vo‐scholen wordt gezien. De VO Gids als onderdeel van de keuzevoorlichting Ontvangst van de VO Gids Aan de leerkrachten is gevraagd of zij het juiste aantal VO Gidsen hebben ontvangen. 92% antwoordt hierop bevestigend, 3% weet dit niet meer. Daar waar mogelijk heeft de VO Gids‐ organisatie uitgezocht wat de redenen waren voor het niet ontvangen van (voldoende) gidsen. Achteraf bleek veelal dat de gidsen wel ontvangen en verspreid waren, maar dat dit niet bekend was bij de betreffende respondent. Daarnaast hadden enkele scholen vooraf niet het juiste aantal benodigde gidsen doorgegeven. Waar dit mogelijk was, zijn door de VO Gids naleveringen gedaan. Gebruik van de VO Gids De VO Gids blijkt zeer actief te worden ingezet bij de schoolkeuzevoorlichting. Meer dan de helft van de leerkrachten heeft de VO Gids uitgedeeld én besproken met de leerlingen. Bijna 31% van alle gidsen is aan de ouders meegegeven tijdens een voorlichtings‐/ ouderavond. Slechts 9% heeft de gids uitgedeeld en niet verder besproken. De leerkrachten blijken de VO Gids te gebruiken als lesproduct. Echter, het wordt ook ingezet als hulpmiddel om ouders duidelijk te informeren over de overgang van po naar vo en de keuze in onderwijsaanbod .



Voorkeuren t.a.v. verschijningsperiode De respondenten is gevraagd naar de voorkeuren t.a.v. de periode verschijning. De gids is uiterlijk tweede week november op de scholen ontvangen. 60% van de leerkrachten heeft de VO Gids vrijwel direct na ontvangst uitgedeeld. Circa 30% heeft dit later gedaan op een moment dat voor hen beter paste in het onderwijs‐ programma, maar wel vóór de kerstvakantie. Toch meent bijna 80% dat de gids op het juiste moment verschijnt. Ongeveer 9% zou de gids eerder willen ontvangen. Dit lijkt samen te hangen met een vroege of latere start van de open dagencyclus in de betreffende regio. 13 ©Uitgevoerd door de Onderwijs Communicatie Groep februari/maart 2012. Voor verificatiedoeleinden zijn de ruwe data beschikbaar via www.leerlingenwerven.nl/kennis/enquete‐groep‐8‐leerkrachten‐2012


Beoordeling van de intentie van de VO Gids Het doel dat de VO Gids beoogt te bereiken, wordt door de leerkrachten bijzonder positief gewaardeerd. De respondenten is gevraagd een oordeel te geven over een aantal aspecten, die ingaan op de rol van de VO Gids in het schoolkeuzeproces. De uitkomsten zijn: -

97% vindt de VO Gids een goed initiatief. 88% meent dat de gids voldoet aan de behoefte van ouders en hun kinderen in groep 8 en dat het kan bijdragen aan een betere voorbereiding van de schoolkeuze (87%). Van de respondenten vindt 86% de VO Gids voor vo‐scholen een goed middel om zich te presenteren. Bij voorkeur zouden alle scholen uit de regio eraan moeten deelnemen, vindt 82%. En 76% vindt het positief dat vo‐scholen die buiten de regio liggen, de mogelijkheid hebben om zich op hun school te presenteren.

(voldoet aan de behoefte van ouders en groep 8 leerlingen)

(zinvol voor scholen buiten de directe regio)



De VO Gids inhoudelijk Kwaliteit redactionele invulling van VO Gids Ten aanzien van de variatie in onderwerpen, de inhoud van de artikelen en de leesbaarheid voor ouders scoort de VO Gids positief. Ongeveer tweederde van de respondenten beoordeelt deze aspecten met ‘goed’, een kwart vindt het voldoende. T.a.v. de leesbaarheid voor leerlingen groep 8 scoort de VO Gids voldoende (53%) tot goed (37%). Eventuele verbetering in de redactie t.b.v. de leerlingen is wellicht te vinden in het verkleinen van de tekstvelden. Daarnaast zou naar de plaats van de artikelen gekeken kunnen worden. Deze tips zijn door een aantal leerkrachten meegegeven in de opmerkingen, zoals: “Het zou fijn zijn als er een apart brugpieperdeel is voor de kinderen.” “Bladspiegel iets rustiger maken, specifieke informatie ‘merken’” De aard van de toelichtende opmerkingen is tweeledig. Enerzijds wordt de gids gecomplimenteerd m.b.t. de frisse, moderne lay‐out en met de bruikbare onderwerpen. Anderzijds vinden sommigen het aantal onderwerpen juist wat omvangrijk en wordt geconstateerd dat het bereik van laaggeletterden of anderstaligen moeilijk zal zijn. In de opmerkingen staat dan ook meerdere keren vermeld dat de gids om die reden klassikaal besproken wordt en dit lijkt goed te werken.



Redactionele keuzes Op de vraag “Ontbreken er volgens u onderwerpen/ thema's in de VO Gids?” antwoordt 91% van de leerkrachten ontkennend. Toch wordt er door de overige 9% nog een aantal onderwerpen‐ thema´s genoemd waaraan nog aandacht besteed zou kunnen worden. Dit zijn o.a.: -

-

-

Ervaringen van brugklassers in hun eerste jaar, speciaal voor leerlingen groep 8. De (organisatie van de) informatieoverdracht van po naar vo door de scholen en het (on)belang van de Cito scores hierbij. Gezonde voeding. Uitgebreidere beschrijving van VMBO, verschillende brugklastypen en de routes.

Betrokkenheid van (onderwijs)organisaties Ook is de leerkrachten gevraagd welke organisaties zij ‐naast de reeds deelnemende instanties‐ betrokken zouden willen zien bij ontwikkeling van de VO Gids. Meer dan 60% ziet hier een rol voor zowel de PO Raad als de VO Raad. Logischerwijs wordt de Besturenraad vooral genoemd door scholen met Christelijke denominatie. Echter, twee keer zoveel respondenten vindt juist dat de Besturenraad niet betrokken moet worden. Medewerking van (onderwijs)organisaties met algemene aard wordt meer gewaardeerd dan van organisaties met een



specifiek (‘verzuild’) karakter . Uit opmerkingen van leerkrachten is op te maken dat de verschillende ‘verzuilde’ organisaties ofwel allemaal moeten deelnemen, of geen van alle. Ook ‘de gemeente’ kent als potentieel deelnemende partij duidelijke voor‐ en tegenstanders. De gemeenten zouden zich vooral functioneel moeten presenteren met bijvoorbeeld informatie over (openbaar) vervoer. Andere onderwijsorganisaties die in de open vraag meermaals genoemd worden zijn de samenwerkingsverbanden PO‐VO of het BOVO. Maar ook organisaties als jeugdgerichte instellingen (bijv. School’s Cool) en kennisinstellingen worden genoemd. De regionale resultaten laten t.a.v. de inhoudelijke kant van de VO Gids nauwelijks tot geen afwijkend beeld zien. De VO Gids t.o.v. andere gidsen Dit onderzoek had niet als doel een vergelijking te maken tussen verschillende keuzegidsen. Er is dus alleen naar de waardering van de VO Gids gevraagd. Echter, de waardering van de VO Gids zou theoretisch kunnen verschillen in die regio’s waar ook een andere keuzegids wordt verspreid. Immers, een deel van de keuze‐informatie (met name de instrumentele informatie) is dan ook op andere wijze beschikbaar. Toch is er geen significant verschil tussen de mening van leerkrachten die alleen de VO Gids ontvangen en van leerkrachten die ook een alternatieve keuzegids verspreiden. Het VO Gids‐initiatief wordt in beide groepen even positief gewaardeerd. Daarnaast wordt in beide groep evenveel aandacht besteed aan het uitdelen van de VO Gids. Bovenstaande impliceert dit dat de VO Gids voldoet aan een behoefte welke nog niet is geraakt door een aanwezige alternatieve keuzegids. Bovendien blijkt de VO Gids een serieuze positie in te nemen in de schoolkeuzevoorlichting vanuit de po‐scholen.



CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN o.b.v. landelijke resultaten Doel Doel van het onderzoek onder groep 8 leerkrachten is meer inzicht krijgen in het proces van keuzevoorlichting op de basisscholen. In het bijzonder betreft dit de wijze waarop voorlichtingsactiviteiten zijn georganiseerd en het gebruik van/ oordeel over de VO Gids. Bovendien is de bekendheid met het vo in de regio meegenomen. Conclusies landelijk onderzoek Basisscholen en hun leerkrachten spannen zich enorm in om de groep 8 leerlingen en hun ouders zo breed en zo goed mogelijk te ondersteunen in het keuzeproces voor het voortgezet onderwijs. De leerkracht is in dit proces een onmisbare schakel. Zij zetten diverse middelen in zodat de leerlingen en ouders kennis kunnen nemen van vo scholen in de regio. Dit zijn met name ouderbijeenkomsten en klassikale bezoeken aan vo scholen. Daarnaast worden ook informatietafels ingericht, wordt deelgenomen aan scholenmarkten en komen vo‐ scholen voorlichting geven in de klassen. Het blijkt echter dat het aantal vo‐scholen dat hierbij betrokken is, in de praktijk zeer beperkt is. Het aantal vo‐scholen dat de gelegenheid krijgt om zich op locatie en/of persoonlijk te presenteren is laag: maximaal 3. Het blijkt namelijk dat het aantal scholen dat voor groep 8 leerlingen in aanmerking komt voor schoolkeuze veel hoger ligt. Volgens het CBS is er voor de leerling gemiddeld keuze uit 6 à 7 vo‐scholen van vergelijkbaar niveau (uiteraars is dit afhankelijk van de regio). Dit betekent dat veel vo‐scholen niet de gelegenheid gesteld worden om zich bekend te maken bij de groep 8 leerlingen en om hen al in een vroeg stadium van het keuzeproces te enthousiasmeren. De meeste vo‐scholen zullen dus andere manieren moeten aanwenden om zich te presenteren. Leerkrachten zijn niet altijd even bekend met alle vo‐scholen in de regio. Tevens weten zij vaak niet goed de verschillen te duiden tussen scholen met een vergelijkbaar profiel. - 20% van de groep 8 leerkrachten heeft niet voor ogen wat de extra mogelijkheden/ bijzonderheden zijn die vo‐scholen te bieden hebben. - Meer dan 60 % heeft geen beeld van het verschil in sfeer tussen vo‐scholen. - Meer dan 30% van de groep 8 leerkrachten heeft moeite om het onderscheid aan te geven tussen scholen met hetzelfde onderwijsaanbod. Er blijkt, in het algemeen, nogal vaak een discrepantie te bestaan tussen het beeld dat bestaat bij de doelgroepen en het beeld dat vo‐scholen zelf proberen uit te dragen (identiteit). De VO Gids wordt in het keuzeproces door de leerkrachten intensief gebruikt. De meesten delen de gids niet zomaar uit, maar bespreken het uitgebreid met de leerlingen en/ of hun ouders. Het wordt zelfs ingezet als lesmateriaal. 18 ©Uitgevoerd door de Onderwijs Communicatie Groep februari/maart 2012. Voor verificatiedoeleinden zijn de ruwe data beschikbaar via www.leerlingenwerven.nl/kennis/enquete‐groep‐8‐leerkrachten‐2012


De VO Gids wordt tevens gewaardeerd om de redactionele bijdrage die andere schoolkeuzegidsen niet bieden. De leerkrachten (met eigen ervaringen met leerlingen/ ouders) hebben daarnaast behoefte aan een overzicht en uitleg van het schoolaanbod in de regio. Een combinatie van redactie en schoolpresentaties heeft daarom de absolute voorkeur. Aanbevelingen Het is vo‐scholen aan te bevelen zich te beraden over hun bekendheid bij po‐scholen en hun groep 8 leerlingen. Na bekendheid, volgt het opbouwen van reputatie. Persoonlijk contact, een gezicht, een sfeerbeeld, brengen de school tot leven. Naast het bezoek aan en van basisscholen, zijn open dagen hiervoor een geëigend middel. Het is echter niet mogelijk om met alle po‐scholen even intensieve contacten te onderhouden en men zal dus andere middelen moet aanwenden om zich bekend te maken bij de duizenden nieuwe leerlingen die elk jaar opnieuw op zoek gaan naar een passende school. De open dag wordt imners alleen bezocht door leerlingen/ouders die voldoende bekend zijn met de school. Uit dit onderzoek blijkt dat niet alleen de leerkracht van groep 8, maar ook een schoolkeuzegids zoals de VO Gids een cruciale rol kunnen spelen in het oriëntatieproces van de leerling.



Contactgegevens OCG Nonnenwater 4 2801 VA Gouda Directie: Axel van 't Hoen, Lindy van Munster Schoolcontacten: Joyce Otte, Lindy van Munster, Ingrid den Heijer, Minette Aalbers en Miranda Brussee 020‐57.08.981 [email protected] www.devogids.nl



BIJLAGEN 

Enquêtevragen en antwoorden Nederland en regio X* (vanuit CAWI)



Grafieken regionale gegevens regio X* (vanuit CAWI)



Respons per editie*


Ruimte voor onderscheid!

Recommend Documents