vair
O e1n^e &.
ng
van het !_anb aan `^Leir en ' ,'Chelae
Dhr. & P„evr. E. Desmedt - De Smet █████████ Dhoye 12 █████████ █████ █████████ 9000 DEINZE █████ █████
KONTAKTBLAD Verschijnt driemaandelijks
Verantwoordelijke uitgever.
le trimester
Herman MAES Kapellestraat 104 9800 DEINZE
4e JAARGANG NR. 2 - BIJZONDER NUMMER februari 1984
tel. 091 /86.24.53
rU 1 T N 0 D I. G I N G
K.O.K. nodigt U uit tot de ALGEMENE LEDENVERGADERING die gehouden wordt op maandag 20 februari 1984 om 20 uur in de vergaderzaal van ons museum ; met voordracht door HERMAN MAES over "LUTHER HAD VELE VOORLOPEK:S" naar aanleiding van de 500e verjaardag van Luther. De deelgenoten komen reeds om 19 uur samen voor hun algemene vergadering.
K.O.K. nodigt U tevens uit op een gratis POËZIE-APERITIEF, L' aangeboden door ERIC CLAERHOUT : hij leest voor uit zijn oud declamatorium op zondag 26 februari van 11 uur tot 12 uur in de vergaderzaal van ons museum.
LIDGELD 1984 Wij danken al diegenen die reeds nu hun lidgel-`: X984 hebben betaald. Het jaarboek verschijnt op 30 maart en zal vaan da.^ af beschikbaar zijn samen met de lidkaart die t recht geeft op wat in ons vorig kontaktbl.ad, .vermeld stond. Dank zij uw vroegtijdig-, betaling zullen ook wij onze rekeningen kainren. betalen. Hier komt de naamlijst in volgorde ven ontvangst via-de postrekening (D = Deinze, SML = Sint-Martens-Later:, Z = Zul<<'). op 26.12 reeds -Bostijn Albert Della Failledreef 3, D -Van Den Abeele Raf Kerkstraat 27, SML -Van Den Abeel„ Jan Kerkstraat 19, SML -Verheecke J., Kouter 118, D -'Decock Daniël Tolpoortstraat 30, D -Míchem F., Heerdweg 9, i)
op 21.12 . -Verrue £A, C. Gezelleiaan 87, D -Mortier Romain Kerselaarslaan 40, D -Mortier Vaiêre, Vaart L.O. 3, D -uè Jaeger G., Pr. J. Eeckhoutlaan 13, D -Dr. R. De Clercq Nederzwijnaarde 45, Cent en verder : -De Clercq Louis Kapell estraat 110 b 1, 1) -Dhaenens Gerard P. Benoitlaan 47, D -Tuytschaever Georges Herfstlaan 2, D -Moulin Maurice, Markt 22, D -Tack W.-De R.ycke G. Tolpoortstraat 1, D -De Tavernier jaston Parijsestraat 11, D -Vermeersch Gerard Kerselaarslaan 45, D -Vantomme R. Oostmeersdreef 49, D -Van Daele Julien Ricardplein 21, D -Claerhout Abel Guido Cezellelaan 121, D -Moerman Jan Pr. J. Eeckhoutlaan 18, D -Corbisier Arnold Volhardingslaan 20, D -Bollaert André Beentjesstraat 24, Nevele
-Declercq Albert Steenweg op Waterloo 1 39 k , Brussel -De Ru.ck Willen Oude Brugsepoort 49, D -Vandor Donckc toland Karel Picqudla.an :6, i -Brosteaux Joseph, Oostmeersdreef 28. -Van Qu^.ck lh^er.gi^e DaniF1 Kerkstraat 2, Z -Vanderl Vinden .; .i3. , G. Gezel l.elaan --De Pè,ureq Hubert( )Nac,heleu.st.raat: 84, -St. Vincentiusinstittiut Meuletistraat 24, r) . -Dr. Hoi'r,,e 3. H. , Kortrijkstr 39, D -Vat Overbeke 1•1:arie-Thérëse G. (Cezelielaan 43, D -Maere Arnold, Herpinsakker 28, 1) Martens Albert, r;ccidentie Lys Spinmolenplein 263, Gent -Scheer l i_nck J ar, Terneerslaan 8, H.:sselt -Du:aux Henri, E. ,lauslaan 101, D -Verlt; t-. lly, Gezailelaan ' 26, D -De Cie cq A , De_ ;,egge 6, D -E.li. P<.oms, '`aaistraat 3, D -Cauwe .an, I,e;)pcidlaan 7, Aals -`pan :er. o'rte^ I'.efi
iruk,s*.r<.at 28, k,ruishouLem -.íesi re-Goe^i e A Campelaere(lieef 55, L -Van Worter;;he„n G?ston ^'apstraat J -3auter' Carina, ihisschopst.r 9, D -Vernacrcke Cs aalt-., Bogaert.str 25, SM -Je >,)cver Er. . Ter i2ivierea 1 1 , Gent/Drongenjan Pa:ime '`alére. Gentstr 48., D -De Coca: St€.ohan ..ez.L.,:- Beggaa denstraat 44, Mechele: -Soetaert Paul, Ploegstraat 17, D -De Vint.'-r Achiel , )c tmeersdreef 111„ -Saverys M.A., E. Clauslaan 65, D -Coene Maurice, G. Gezellel.aan 52, D -Van Darune Eric Witte t-aproene:nstraat 27, D -De aacrcer -y,i i delr, , Kortai jkstr 57 b -Ver].even Waitcr, Veld~traat 18, D -t'Kin'r_ de Roodenbeke J. Ooidonkdreef 11, D
267.
-Maes Herman , Kapellestraat 104, D -NV Radar, Dorpstr 4, D -Lootens Charles , A. Jagersstr 3, Goti. -Bouvijn Etienne, Kouter 73, D -E. Andries - Tuytschaever , Gentsestweg .^: -Wauters Chris Rue de l'Alouette 24, Kluisbergen -De Backer Christiane , Kortrijkstri9, -Vande Casteele R. -Saverys Bruno , E. Clauslaan 67, D Gentsesteenweg 37, D -Alleman Fernand , G. Gezellelaan 102 -Stockman Luc, -Heyerick André , K. Picquélaan 156, ï` Brugstraat 103, Aalter -De Waele Albert , Kortrijkstr 3, D -Ottevaere-Verhaeghe Monique -Openbare bibliotheek, Kortrijkstr 9 Wedekensdriesstraat 6, Kruishoutem -Thissen Carl -Eerdekens J. Prinses Paolalaan 30, Knokke Dr. A. Ma-tenslaan 77, D -Declercq-Dewaele, Tulpenlaan 4, D -De Ruyck Roger.Kortrijkstr 4 b 8, D -Himpe MP, P. Putmanstr 24, Wareger. -Vandeputte Maurits, Leenstr 38, Z -Dusarduyn Arsene, K. Picquélaan 2, -De Vos René, Casselrijlaan 15, D -De Caluwé A., Tolpoortstr 41 b 3, D -Beirnaert Philip, Tolpoortstr 37, D -Mortier William, Pr. J. Eeckhoutlaar' -Dr. Goeminne Luc,Oeselgemstr 76, Z -Van de Velde Raoul, Lotenhullestr 23, -Soenen M., Oostmeersdreef 4, D -Vandewalle André, Kouterlosstr 52, D -Peirens Lucien -Declercq Achiel, Gentstraat 10, D Gaversesteenweg 224 b 2, D -De Buck Carl,P. Benoitlaan 21, D -Vanden Broucke Gilbert -Van Damme Luc, Vlasstraat 12, D P. Benoitlaan 9, D -Von Seebach-Torck, Gampelaeredreef 18, -Van Beversluys Germain -De Smet André, Kouter 17, D Oostkouterlaan 28, D -Dhaeyere-Colpaert, -Christiaens Paul Kalkoenlaan 70, Wondelgem Oude straat 49, D -Meirhaeghe-Van Hoey; Leenweg 26, D -Nachtergaele Floribert -Sammyn Rita, Parklaan 25, Wetteren Nazarethsesteenweg 111, Kruishoutem -Van Simaeys Edith, -Van Poucke Herman, L. De Smetlaan 12, SML 's Gravenstraat 59, Nazareth -Claerhout ETL, -Voet Albert, Beekstraat 37, Z St.-Denijslaan 96, Gent -Dauw R., IJzerlaan 3, Gent -Cuvelier Rosa - Coutant Guy, Wijngaard 32, SML Guido Gezellelaan 108 bus 2, D -De Volder Roger, Kastanjelaan 34, D -NV Concentra, -Commere Willy, Grimbaartstr 15, D Herkenrodesingel 10, Hasselt -Matthys Albert -Leroy Silvaan, Winkelstraat 3, D Margaretasquare 1 bus 84, Brussel -Leroy Achiel, Poelstraat 6, D -Sabbe D., Groeneweg 28, Z -Lagrange Lucien -De Bruyne L., St^,tionsstr 151, Aalter Tolpoortstraat 13 b 2, D -F. Eeckhout -Voet Luc, Oude Weg 204, -Rowaert A ., Gaversdreef 10, D -Ranson R.,.Ommegangstraat 46, D -Vander Donckt G., Markt 75 , D -Van de Moortele, Markt 87, D -Paters Passionisten -F.H. Van Den Hautte , Meulenstr 11, D Lozermolenstraat 13, Kruishoutem -Jean Dierick, Kortrijkstraat 82, D -De Bouver Romain, Herpinsakker 22, D -Van Wassenhove F., afgesloten op 30 januari 1984. Leernsesteenweg 339, D Mogen we aan de anderen vragen om ook -Carton Camiel , Markt 45, D over te schrijven op prk. 000-0434500-3: -De Ruyck Willy , Markt 48, D van K.O.K.-Deinze -De Dapper J., A. Pienstraat 1, D -Vanderplaetsen Luc, Veldstr 38, D -Vanhee Tony, Reigerslaan 2, D Hartelijke dank want U helpt ons orde -Naessens Daniël houden in onze centen. Tolpoortstraat 76, D -Malfait-De Gryse Solange Eikeldreef 6, SML -Oppeel Alidor Kortrijkstraat 4 bus 14, D -Bombeke Maurits P. Benoitlaan 41, D
'IEDEDEL INGE::
1. K.O.K. is in de Culturele Raad vertegenwoordigd door de heer Lucien Laprange, ondervoorzitter van K.O.K. Bestuurslid Jos Smith is zijn plaatsvervanger.
De heer Lagrange vroeg van die opdracht ontlast te worden. K.O.K.bestuurslid los Smith wordt nu effecLieve vertegenwoordiger in de Culturele Raad. Een plaatsvervanger moet nog aangeduid worden. 2. K.O.K. is als vereniging lid van de V.V.V. (Vereniging voor Vreemdeling„-.—_verkeer) - Leiestreek. De heer 1irbain Vanwildemeersch vertegenwoordigt K.O.K. in de V.V.V. Proficiat aan K.O.K.-lid Valeer Mortier, ondervoorzitter V.V.V.-Leiestre•2: voor zijn aanstelling tot lid van de Raad var_ Beheer van de Oostvlaamse Federatie voor Toerisme. 3. Kontaktblad. Niet ondertekende nota's zijn van de redactie. Nota 290 was niet ondertekend; bij vergissing. Het is een nota van onze ijverige medewerker Paul Huys.
301. DE WAEGENAERE Onze nota 183 handelde over de familie De Waegenaere. In het herbergnummer 1983 van Zulte wordt blz. 25 Pieter De Waegenaere vernoemd , de overgrootvader van Kamiel De Waegenaere. Deze Pieter was houder van een brandewijnkot, in 1779 reeds 34 jaar lang, te Olsene achter het Damberd.
302. MISDADIGHEID - DE BENDE VAN JAN DE LICHTE TE DEINZE (zie ook K.O.K. 1972 blz. 141 e.v.) De geschiedenis van de misdadigheid te Deinze moet nog geschreven worden. Feit is alleszins dat omstreeks 1745-1748 de bende van Jan de Lichte ook te Deinze actief was; meer zelfs, dat onze stad (buiten de muren leden van de bende leverde. In 748 werd de 46 jarige JOSEPH LE HOUCKE, gebor.en te Gottem, samen met de Tieltenaar Pieter Van de Putte veroordeeld omdat hij ingebroken en gestolen had bij de pastoor van Ruiselede; ook in Meulebeke en in Anzegem e.a. had hij gestolen. Hij werd te Aalst aan de galg gehangen. De 22 jarige FRANCIS VAN DEN ABEELE wist niet waar hij geboren was. Op zijn kerfstok stond o.a. inbraak en diefstal bij de pastoor van Zeveren. Hij werd veroordeeld tot gewone en tot buitengewone "torture" om hem tot bekentenis van al zijn misdaden te dwingen. Hij moest te Aalst voor de kerk boete doen en blootvoets en bloothoofds met een brandende fakkel in de hand vergiffenis vrager_ aan God. Dan werd hij aan de galg opgehangen; zijn dood 1ic;iaarn werd dan ten toon gelegd, zoals het ook met JOSEPH LE HOUCKE was gebeurd, een Gottemnaar van geboorte.
269.
PIETER VAN CAUWENBERGHE (geboren te Michelbeke ) was 27 jaar toen hij veroordeeld werd o.a . wegens diefstal bij een pachter te GRAMMENE. Hij werd te Aalst op het schavot gebrandmerkt met de letters G.A.L. op zijn rug, verder werd hij levenslang tot galleien verwezen . Zijn vrouw was JOANNA VAN DORPE die te Astene geboren was . Zij vagabondeerde , gin, om met dieven , schelmen en moordenaars en werd wegens diefstal en heling veroordeeld om op het schavot gegeseld te worden " tot den loopenden bloede ", om gebrandmerkt te worden met een letter V; ze werd verbannen uit de kasselrijen Kortrijk, Aalst , Oudenaarde en Dendermond Ze was toen 23 jaar oud . Ze werd niet gegeseld omdat ze zwanger was. Haar zuster Marie ( geboren te Huyse ) was sedert 1741 de vrouw van Jan de Lichte , het bendehoofd. PIETER VANDER CRUYSSEN was een geboren Petegemnaar die op 23 jarige leeftijd dezelfde straf kreeg als Pier Van Cauwenberghe , Cies Van den Abeele en Joseph le Houcke. Jan de Lichte die we zo juist noemden hielp te Grammen MARIE ANNE DE SMET vermoorden . Hij deed het samen met VagenendeMarianne was een vrouw die voor de bendeleden voorbehouden was. Beide mannen, samen met hun vrouw , waren op herbergbezoek te Grammene in "de Snoeck". Toen ze M.A. De Smet in soldatengezelschap aantroffen hebben ze haar vermoord ze doorschoten-eerst haar armen , dan stak Vagenende pp bevel van Jan een mes in haar lichaam. Toen ze nog niet dood bleek te zijn gaf Jan het bevel haar door het hoofd te schieten . Diefstallen o.a. te Gt iene en te Petegem had hij op zijn kerfstok . Zijn veroordeling was : armen, benen , billen en lenden breken , dan op een rad gelegd worden met het gezicht hemelwaarts tot het God zal believen hem te 'laten sterven. Hij was toen 25 jaar. JOSEPHINE HERMANS was 50 jaar oud. Ze was te Petegem geboren en hield de herberg den Osseko p te Machelen / Petegem . Ze werd veroordeeld wegens heling en aanzette ot stelen . Ze werd gegeseld en verbannen uit de Nederlanden en uit de landen van de koning van Frankrijk voor een periode van 20 jaar . Ze kreeg drie dagen tijd om het land te verlaten ( tg voet natuurlijk !).. Haar herberg moet zowat aan de scheiding Petegem -Machele.gelegen hebben , waarschijnlijk op grondgebied Hachelen . Haar man was ISIDOOR VERMEULEN.
FRANCOISE LAUWAERTS was geboren te Nazareth en hield een BrandewijnLuis bij de Leiebrug te Pet^egem (?). In haar huis werd diefstal beraamd en ze maakte zich schuldig aan heling , daarom kreeg ze dezelfde straf als Josephine Hermans , maar deeseling werd niet uitgevoerd omdat ze zwanger was. Frangoise was 33 jaar oud. Zij was de huisvrouw van de 45 jarige MARTEN CLEEFS , een geboren Petegemnaar . Ze woonden trouti. ens in Petegem. Hij werd te Aalst veroordeeld om twee uur met de halsband aan de schandpaal te staan met een opschrift dat hij een heler en een dief was. Nadien volgde nog de gebruikelijke'geseling en verbanning voor 20 jaar. Nog een Pete gems ech.paar dat tot de bende van Jan de Lichte behoor,.e was de 31 jarige JOANNE OPSOMER en de 36 jarige MICHIEL EMBO; zij hielLen herberg. Zij kregen respectievelijk dezelfde straf als het Eetegemse paar Cleefs en Lauwaerts. CECILE VERMEULEN , een 41 jarige inwoonster van Grammen kreeg wegens heling dezelfde straf als beide vorige vrouwen. GILLIS VERMEULEN , geboren te Gottem en wonende te Grammene ,. en zijn vrouw Philippine DE BOE , van Grammene geboortig, werden voor 20 jaar wegens heling verbannen . Tevoren was hij reeds beschuldigd dieven en landlopers onderdak te hebben verleend.
JOSEPH VAN AMERBERGE hield te Grammene herberg zonder toelating; vagebonden , moordenaars en dieven kwamen er samen . Hij speelde heler en leverancier van poer en lood, bijvoorbeeld j uist op de dag dat op enkele stappen van zijn huis M.A. De Smet werd vermoord . Hij moest ook aan de halsband staan en werd voor zes jaar uit Vlaanderen verbannen . Hij was
270.
toen, 1749, 53 jaar oud. Hij was begin 1749 te Wontergem gegeseld, einde 1749, te Kortrijk. FELIX VAN DE MAELE, slager te Graramene was ook heler; hij was waarschijnlijk de man van Cecile Vermeulen. Ook Cecile Van de Maele van Grammen was een heelster (of is zij Cecile Van de Maele-Vermeulen ?;r.
Een bendelid JOZEF SMETS sneed te Grnrmene bij een ongeval de vinj-er: af van de pachter die hij beroofde. JAN MICALOTE van Vinkt was misschien wel het jongste actieve lig. van de bende : hij was maar 13 jaar oud en door zijn gestalte uiten'' schikt om voor de rovers door het in de muur gemaakte gat te kruipel. De vakwerkhuizen, toegestreken met leen, lieten gemakkelijk toe een in de muur te maken; dat was soes gemakkelijker dan de deur open te breken of door een venster te komen. Jantjes vader was in 1739 reet.:, geradbraakt. Nog een lid van de bende xyes JEANNE ROGIERS, geboren te Na nareef , maar wonende te Peten-em. GABRIEL VANDERCRUYSSEN, ook geboren te Petegem, werd te Aalst c_g-hangen samen met Cies VandenaLeele en Joseph Le Houck.
In 1747 stal VANDERCRUYSSEN bij een _-é-hoe raker te Petegem 3 á 4 schoenen , 30 à 40 el linnen en c n pak linnen. Maarten CLEEFS verkoet,a. het goed. Bij de weduwe BONCHIN te Petegem stal hij een kleé4, een rok, een kazak, slaapmutsen, 3 á 4 el linnen, nog klederen en'geld. Te Vinkt werd ingebroken bij een kannenmaker en bij een pachter.
303. JAN DE LICHTE TE G^JJ"'E;:E
In het vonnis over Jan de Lichte (1723-1748) de dato 13 rovember 1748, lezen we : "..... soo bonsnerdig te zijn e--st van des nachts tusschen den 15 16 Augusty oock Testleden te helpen vermoorden cp de prochie van Gram:.i•_ae, Casselrye Cortryck, seccere Marie Anne De Smet, haer te dien eynde do:;--schoten hebbende haere twee aerren ende u daar mede nog niet vergenoc;er'd verobligeert hebt Adriaen Vragenende, uwen. compagnon, de selve Marie Ar.rt De Smet met een Lies te doorsteken, 't welck Adriaen VagDnende aldus ..dae hebbende, gij gewaer geworden sijt de selve nog niet teenemale doods tr: wesen, gij andermael den selven Vagenende hebt willen obligeren hap : .: ^ er kop te doorschieten. ....:."
Op 14 november 1749 werd Jan de Lichte geradbraakt en dan opgehrnge-„ Hij moest er een hele dag blijven hangen als afschrikwekkend voorbeet>. Jack Verstappen en Gerard Simons schreven erover in" "Roversbenden in Vlaanderen" ( in onze bibliotheek). Louis Paul Boon schreef er ook over (ook in onze bibliotheek).
304. DE BENDE VAN HOE-VERSTV^.FT De hoeve Robyt, te Bachte-Maria-Leerne.
Op 27 maart 1919 omstreeks halfnegen 's avonds, waas landbouwer Theo2: ,:..
271.
ROBYT , 55 jaar, i n de keuken gezeten met zijn vrouw, de knecht en de koewachter , toen hun aandacl; t getrokken werd door het blaffen van de hond. De vrouw , Marie VERLEYEN, 51 jaar o'.td, en de koewachter Maurice DE WEERDT , 65 jaar oud , gingen naar buiten om te zien wat .- er gaande was, maar pas hadden ze de deur geopend of vier revolverschoten knalden, waardoor vrouw en knecht terug naar binnen vluchtten . Vanuit het achter.huis werden nog vier schoten naar binnen gelost. De vrouw werd in de buik getroffen , terwijl een tweede kogel h4ar in de rug trof : zij overleed de volgende dag te Gent in Ce Refue de Marie. De koewachter werd de linkerarm doorboord. Intussen had Robyt een Duits geweer genomen en hij loste door het venLt.er van de slaapkamer twee schoten. De bandieten sloegen op de vlucht zonder iets ontvreemd te hebben. "Roverbenden in Vlaanderen" Jack Verstappen en Gerard Simons uitg a Saftinge Blankenberge (in onze bibliotheek) Ik herinner me dat Medard VAN DEN ABEE LE, destijds uitbater van de herberg Het Melkhuis te Astene ( nu Kapellestraat 112 - bijna Petegem) vertelde dat de bende Van Hoe en Verstuyft ook te Astene heeft gewerkten zelfs in het Melkhuis een pint kwam drinken. Medard Van den Abeele was meer dan 90 jaar oud toen - hij nog per fiets reed langs de gevaarlijke rijksweg 14.
305. CLAUS -VANDERLINDEN In nr. 265 vroegen we of het juist was dat Hu;;o Claus ook afstamt van de Vanderlindens. De Heer Marcel (Aimé) Vanderlinden (' 1909) was zo vriendelijk ons daarover in te lichten . Marcel Vanderlindens vader was Achilles. Achilles had elf kinderen, waarvan er drie als kind stierven . Hij was sasmeester , achtereenvolgens te Harelbeke , te Oostrozebeke en te Astent.
Te Astene was hij d at van 1911 tot 1929 (of 8 ?) toen hij stierf. Achillkshad dan vier zoons : Alfons , de tweeling Maurits en Attsène (°1908 ) en Marcel. Deze vier broers hadder ook vier zusters ; een daarvan was Germaine die huwde met Jozef Claus, zij zijn de ouders van Hugo Claus. Dat is dan de verwantschap van Claus met de Astense Vanderlindens. Maurits woont nog te Astene waar hij dorpsonderwijzer was, wat zijn overleden tweelingsbroer te Gramene was. Marcel Vanderlinden , de leidei van Farandole , was gehuwd met de in 1983 overleden Nellie impens , zuster van Bavonne Impens. De weduwe van Arsène , Maria Camilia Delcroix , woont in Deinze.. Delcroix is een naam die hier in de vorig = eeuw zeer Veel voorkwam. Nu staat er in de kiezerslijst 1982 maar één Delcroix . De bekendste was Désiré Deleroix , die naar Brussel uitweek ( zie K.O.R.-1973). .De naam Tinpens komt in de lijst 1982 slechts driemaal voor (Nellie, Bavonne,en Martha).
272.
LIDGELD 1934
ereleden : minrum 1.500 F) deelgenoten : 750 F 3 steunende leden : 750 F gewone leden : 500 F sympathi.ccrende leden : 200 F (geen jaarboek) op rekening nr. 000-0434500-37 van K . O.K.-Deinze,a.u.b.
306. HONDERDJARIGEN
Op 7 januari 1984 vierde men BEU HA VEILST uit de Ramstraat als honderdjarige. Honderd jaar worden , en dan vooral nog gezond zijn , is een hele krachttoer. De burgemeester op bezoek hij een honderdurige vrouw
Een burgemeester ging de honderdjarige vrouw in zijn gemeente proficiat wensen en hij vroeg heer : - Maar Berthaatje , zeg e ° nu eens wat er volgens U in die 100 jaar het meest veranderd is.
- Awel, meniere den b=jc-rester, gat is de vooruitgang van de geneeskunde. - Geneeskunde ? - Awel ja, toen ik 20 ja nes cn ik ;int; naar den dokteur , dan moest ik mij helemaal uitk'.1:'ne rouw het onderzoek, t oen ik 50 jaar was moest ik alleen nog rijn hloea operloen; en nu is het al genoeg als ik mijn tong eens uitctec?:. Een 100-jarige te rcte7Aa Op zondag 11 september 1933 vier uien te'Petegem dat Christine VAN DE WEGHE , weduwe van ;:°.--.:-naa1 VI2D7RSCII EGHE, 100 jaar oud was. Ze werd op 10 septe-•Oor 133" te Tielt geboren in een gezin van 10 kinderen . Haar vader hectte,Freaciscus ; haar moeder was Rosalie Colombier . Zij huwde in 1875 en haar r en was landwerkman . Ze had 2 zoons; de jongere was Alfons, soldaat tijdens W.O. I en overleden in een militair hospitaal-An 1;19. De oudere zoon heette Livinus.
Zo een viering was toen (nu rce) 'itzonderlijk. De gemiddelde levensduur was korter dan tegerw©ordig. Zaterdagavond werd de v erin; iege':e*_ met klokgelui en op zondag zelf met recepties en toespra ken, riet een praalstoet waaraan alle verenigingen deelnamen , o.a. de drie raziekm^atschappijen. De gevierde woonde in de St.-Eubertstre. at te Petegem . Die straat had toen een £ eestverlichtin' en `s ,;-,u.:ds brachten de muziekmaatschhppijen een "volkscóncert " en wac er een volksbal op straat.
Livinus was 62 jaar oud, fabriekswerker, toen hij op 4 maart 1939 (dus een half jaar later) het overlijden meldde van zijn moeder die toen nog altijd op de wijk Dr's in de Sint-F.ubertstraat woonde.
273.
Livinus was op 19 januari 1877 te Tielt geboren; hij was gehuwd met Maria Zulma C e`s, geboren te 11nigem . Ze stierf, 53 jaar oud op 30 november 1938. Hij stierf in 1959 in zijn woning , Sint-Hubertstraat 143. Een 100-jarige te tetegm Op 21 oktober 1723 werd te Fetegem in het gezin van Jacobus VANDERSTRAETEI1 en Elisabeth HOOGII„L3 een tweeling geboren. Een erven., Maria Jacoba , werd op 21 o:ztobar 7.823 als honderdjarige gevierd. Van haar hebben we een port'ei:, getokend door Karel PICQUE. Zij was de weduwe van Loá-ewi jk CO3NE. Haar zoon Antonius Coene deellc. mee dat ze overleed op 31 oktober 1826; ze was dan 103 jaar en tien dagen oud. Antoon was er teen 61 en cas kleermaker van beroep. ' Een 100 -jarige te vete ,en Een honderdjarige die vele: van onze lezers nog gekend hebben is Leander DICK. Hij werd geboren op 31 dec .ber 1369 te Petegem en stierf op 1 februari 1973 en was dus 103 jaar en 31 dagen oud. Zijn ouders Frederic en Rosalia VANDERSTRAETEN waren in 1862 getrouwd. Hijzelf was tweemaal gehuwd ; n::en eerste maal met Maria Louisa HOSTL en een tweede maal met Maria VELLE. 4 Nog een 100-jarige In 1922 had Deinze n og een honderdjarige : SOPHIE PELAGIE BOSSAERT; ze werd op 10.11.1822 te leper geboren en overleed te Deinze op 25.12.1926 In het boefje " einze in oude prentkaarten" I" is een foto van haar te zien toen :e o' 10 c"ztober 1926 haar kiesplicht vervulde bij de hernieuwing der ge:rcc:zzte:.•aden. Haar ouders waren Ja aptist cn Ang le Eugeni:' Colette SIX. Zij was niet gehuwd en woonde toen bij de Zusters Maricolen , Kaaist^'a..,± Zij was dus 104 jaar cu 45 dagen crd teen ze stierf.
Wie signaleert ons nog 1C0- jarigen in Groot-Deinze ?
307. DE SJAMPETTER DER FA MDIJSVO sEI.B Voor de bewoners van de Oontvlaa:use Leiestreek was de TV-bewerking van de werken van Gaston Martens ( geboren te Zulte, overleden te Deurij.), een blij kijkspel. Iedere aflevering -ette in ent een fraaie luchtfot'Q van de Leie, kronkelend doorheen de grcene Leersen. Het ene type van de uitgebeelde volksmensen beviel al meer dan het, andere : , Rietje Ran-of Bolle Verbuyck, Rato of Leentje, of ... Ik had een boontje voor de uitbeelder van de dorpssjampetter; ik vond hem kostelijk. De vertolker van die rol komt uit de Waregemse toneelkring Kunst en Eendracht. Hij is trouwens van Waregem : WERTHER VANDERSAP.REN, die ook banden heeft met Deinze , waar ik hem destijds in de klas laad.
274.
"Sjampetter " is een verbastering van het Franse " garde champètre" een functie die in de Franse tijd werd ingesteld. Die functie werd toen graag gegeven aan Napoleonsoldaten die ten gevolge van verwondingen of ziekte niet meer konden dienen voor oorlogs-gebeurtenissen. De sjampetter is dus eigenlijk de veldwachter, al wordt het woord nu ook gebruikt voor de- gewone politieman. In Gents studentenjargon "de flik", in Leuvens studentenjargon "ne pandoer". Een ander woord is de gardeviel (garde ville): Lopen, lopen, lopen
de gardeviel is daar !.....
308. DOODSLAG... MET "VRIENDELIJ1 E'.CCCORD"
In de oude overlijdensregisters van de Sint -Martinuskerk van Peteger.Deinze is o.m..de volgende lakonische notitie te vinden (we vertalen ze uit het latijn) "Op 1 september 1686 stierf Clara DE CLERCQ, echtgenote van Jacobus DE COSTER, ten gevolge van een verwonding aan het hoofd toegebracht ("ex vulnere capiti infli,ctq"), 46 jaar oud. (1)" Welke mogelijke tragische gebeurtenis schuilde in dit ene zinnetje Een stukje antwoord op die nieuwsgierige vraag vonden we in een register van wettelijke akten ( 2), waarin over de verdere afhandeling van deze inderdaad tragische aangelegenheid wordt bericht. Het was Magdaleene AERTS ( 3), vrouw van Michiel DE CLERCQ, die aan Clara De Clercq ( aan de namen te oordelen misschien wel haar schoonzuster of althans een familielid van haar eigen man !?) een " quetsure" heeft toegebracht "wanof dese op den 1 september van aldus is commen 't overlijden." In het getroffen gezin zijn acht hinderen als wezen achtergebleven... Voor deze allicht onvrijwillige doodslag is spoedig daarna een minnelijke schikking overeengekomen, zoals blijkt uit de uitbetaling van eer schadeloosstelling, die op 14 oktober 1686 wettelijk werd geakteerd : "Ick onderschreven Jaecques de Coster verklaer ontvangen te hebber uter hand van Michiel de Clercq de somme van 15 honden groten ingevolge van het vriendelijck accoord met denzelven de Clercq gemaekt annopende de quetsure ghecommiteert bij Magdaleene Aerts, huijsvrauwe van denselven de Clercq, gheperpetueert inde persoore van Clare de Ci.crcq, mijne huijsvrauwe..." Doodslag hoeft dus niet altijd uit te lopen op een eeuwigdurende vete tussen twee families . Zeker niet wanneer - zoals hier vermoed kan worden daderes en slachtoffer verwanten waren.
(1) Rijksarchief Gent, Parochieregister Deinze St .-Martinus , reg. 15, f° 1678.
(2) Rijksarchief Gent, Fonds Deinze, reg. 360, f° 176. (3) Over deze zelfde Magdalena Aerts, zie ook ons artikel "Injuriën of scheldwoorden...", in K.O.K.-Kontaktblad, 198316, blz. 201, nota 224.
Paul Huys.
\
27 c,.
309. EEN GEVAARLIJKE REDDING
De geallieerde legers hadden in 1918 de doorbraak van het IJzerfront bewerkt. Het Duitse leger begon aan de terugtocht . Om hun soldaten d , -kanstegvoneilgaftoch,versndDuitserzch achter de Leie en vó6r de Leie , te Grammene o.a. stond het Franse 1- ,?ot. Het oppercommando vreesde een hevige en langdurige tegenstand vanwe^,e de Duitsers . Ze maakten zich gereed om de slag van de Leie in te zcttetry om de overtocht af te dwingen en de tegenstand zo vlug mogelijk te n.utraliseren. Het offensief was nakend als in de kerk van Grammene , die avond h,_.t Lof plaats had, een gebedsstonde met uitstelling van de H.-Eucharistie. Plotseling begon een eerste dof gerommel van de artillerie , dat lar.gzamerhand luider en heviger werd . En toen de projectielen gierend en fluitend over het dorp vlogen besloot de pastoor Florent Heirbaut het Lof voortijdig te èindigen . Hij sloot het tabernakel en spoedde zich evenals de koster en de gelovigen naar het klooster , naar de ietwat rei. lige kelder.
De hele avond duurde het artillerievuur en toen de Duitsers het sehi.ten beantwoordden , vlogen hier en daar obussen in het dorp en beschadigden huizen en landerijen . Ook de kerk kreeg een voltreffer. De bewoners vluchtten naar betere oorden. Langs de veldwegen, ze mf.de. de grote steenweg , trokken ze op naar Wontergem en Aarsele. De familie Van Laere : de bejaarde ouders,, waarvan de vader ietwat. geheugengestoord was, en hun drie kinderen 29artina , ':Rachel (mijn moed ;_ .> en Aimé ( Eugène was gehuwd en woonde elders ) vluchtten naar hun famitie te Aarsele . Aimé voerde de kruiwagen , met de hoogstnoodzakelijke en waardevolste bezittingen er op, die ze wilden in veiligheid brengen. Eén dochter hield alle pakken in 't oog want de kruiwagen was zwaar en loog geladen. De andere dochter zorgde , samen met de moeder , voor vader die verbaasd was over de talrijke ( bom)putten in het wei - en akkerland en steeds maar wilde gaan zien hoe dat toch kwam. Hij hinderde daardoor fles al moeizame opstappen in die gevaarlijke zone. Ze bereikten hun toevluchtsoord en kregen een plaatsje in de kelder, terwijl andere vluchtelingen de keuken , werkplaats en smidse innamen. 's Anderendaags viel het mijn oom te binnen dat ze, een paar dagei; te voren, het H.-Sacrament niet in de brandkast van de sacristie hadden geplaatst, maar wel in het tabernakel van de kerk hadden laten staan bij hun overhaaste vlucht uit de kerk.
Hij ging op zoek naar de pastoor van zijn parochie en ook naar die van Aarsele , maar geen van beide riskeerde het tijdens tiet offensief naar Grammene terug te keren . Ook de aalmoezenier van het Franse leger wilde niet mee en raadde hun af deze tocht te wagen. Mijn oom was er niet gerust in . Hij wilde het H.-Sacrament niet >lij vend blootstellen aan beschieting , diefstal , ontering , ... enz. Hij besloot samen met zijn zuster , toch naar Grammene terug te keren.
Wanneer het 's anderendaags ' s morgens wat kalmer was aan het frort togen ze samen op-weg . Hier en daar mochten ze met de soldaten.een eind' meerijden op een affuit , of een fourragewagen , of iets dergelijks. Ze vonden hun huis open en bezet en de kerk met eeti . groot gat er i,. Ze haalden de H.-Vaten uit het tabernakel en de brandkast en wikkelden alles in kraakheldere servietten die ze uit hun huis hadden meegenomen en geladen met twee volle tassen keerden ze eerst . naar hun huis terug; om wat te rusten . Mijn oom molk dan nog de koeien die ' s morgens door d, soldaten gevoed en verzorgd waren. Toen de Franse soldaten hun verzekerd hadden dat het betrekkelijk rustig zou blijven in de omgeving , trokken beide mensen weer terug naaAarsele.
276.
Nu aanvaardden ze geen :irjes :.per op een wagen, uit eerbied voor het Allerheiligste dat ze droe&en. Ze uwen zoveel mogelijk de kortste weg, en waar ze konden verlieten za de brede wegen om niet gehinderd te worden door soldaten. Ze s e? -:'n -,1 irm hoop op God, die hen die Hem redden , ook zou redden. Aan de Tieltsesteensiag ^:.,ebied T1'onterC;em) kwamen ze grote kolommen soldaten teger o;, ncz-, ei::-.e. Aan de ;;rer.a van Aarsele op 't Hoge stond dc. F-:'..ne aalc:oazc.n:lcr ben cp te wa;hten. Hij had vexnomen dat broer en zus 's mc_g..ns veïtreIj'.-,gin w,^re-3 cn was er niet gerust in. Toen hij hun stille cn eerbie:iao houCla zag, csist ld:.j dat ze '.r hun opzet geslac d
1Mij nam de monstrar_c nlt 'e tas, en droeg het H.-Sacrnment zichtbaai nu, door de straat naar de kerk. Ds r^,nsea ken eerbiedig op zij, e k de daar verblijv.^rde sol^jntcr. ?-roetten. De paroc`ziepriester•werd v,o:.wittigd en samen net de t%egeszrcrxde gcl.vi gen i.erd een dankgebedge-zegd. Tevreden , doch zeer v::rmoeid 1: = :d=zi onze . ,n en t oc.der bij da endorc gezinsleden en fa-iilieled.- rA_t.tg. Zij t r,^•n allen Llij en Eel+z'c'_:ig ^: de geslaagde onderrcming ëv. 3 vei. ±.i. '-•^ tlr.xioko^^4. Twee dagen later is dijn "om nog eec..: r..on.r Gres_-nne terizggek.eexc;. Dit maal voor een audare opdracl.*_. 11ij gilde ar clij.: zijn beide l:. e redden. Maar de soldaten liet, -r. eerst z.i.r t toe Lt, in-3e te n-,nel. Toen hij op de deur van .'e .ta.l .nekreef : vaCc.r 72 j: ar, asceder _11 jaar (hij overdreef ,•,el iets), tocht hij -z..; Hij Walk e'ar:'O , gaf de melk aan de zo].date^., vo,derc' -c ze c., r,:i gex.trt te hebben, ver iz _ 'hij weer naar Aarsele. \'z mot zijn dieren.
Ook deze vluchtelingen z:a^en wa.'.cen, d^_ch korden .niet in de kelder logeren . Ze kregen err pl, , ts ..n anti eai. irige stal an viced. r ward van her dn der bijgehaald. L^ de ve*..^ .elk werd -;aap-rceieerd. Twee reddingsoperaticc ; t%:ae ^d'ari^'e *-ea.di:,w •:n, in een gevaarlijke zone , en met goede al'le'-,-» 'oc.: dr-ikb-ituigirgen of e r _ tekens. Maar op dat ni,,-- td Julio Gil?.iaert.
310. TRAGISCHE VOORVALLEic VAN 1. Deinze 9 1751 - T-n r'.iize' va-n VA -ND ;RPIETE, scbep^ n van Deinze en brandewi justc u r vrn 'vcr.,ap, is op 15 juni 1751, omstreeks drie uur in de .Mors zoontie ' et naara Augustinus Ferdinandus , oudt ontrcnt ,d- :.ï ::„-.-_..3en, gevallen inden brandewi jnspoelli3ngsput", 'e. •7arschri:-1:^li +:e gevol.-,en : "van Loofde toc_ de voeten exterieur r2,t. eert c„:ï -c ' --L ' - b , devzraegne ende he:
herte door de hitte vszb*4zd., c,c.-^ruijt ^o dro.:it ï3_gherol.ght." Aldus het verjlary van de lijl.s-iwu^,.iag door dokter, en chirurgijruen. (Bron : Rijksarchief Cent, r onds T !einze, Yen. 366, F° 52v°-53r°; en Parochieregisters Peinze :-eg..9, f° 2767.)
2. Deinze , 1762 - Op het erf van da h' or Jun Frans HOPSO1273R is op 28 januari 1762 diens knecht Ch:3rle 'r:iest LEPE':2, gÀboortig van. Bellegem bij Korcrijk, c_:geveer 32 j ,r .mi, '\'erongheluckt door
den slagh van een peerdt ... op den ;linken testiculus die teent•»»se&. gecontuseert (= gekneusd ) ende gheplettert" werd. Aldus vastgest bij de,Slijkschouwing op bevel van de Deinze baljuw. (Bron : Rijksar-zEief Gent, Fonds Deinze, reg. 367, f° 3v°) . 3. Deinze, 1762 - Jonkviou,ae Jacqueline DE GRUYTTERE, weduwe van SA _ Pieter VANDER 1'EULENi, wordt op 18 september 1762 in haar huis levenloos aangetroffen met kwetsuren aan het achterhoofd. De li1'È.. schouwing brengt echter niets verdachts aan het licht, zodat zij wordt " gesupposeert verenUeluct::. Le sijn" door een val van de trti,., (Bron : Rijksarchief Gent, Fond. Dainz.,, reg. 367, f° 13 v°) . 4. Deinze 1764 - Langs ?Ic °vec_n^:e4 v.-.n Genc naar Kortrijk wordt op 1.r uni -17W het lijk ?vonden vin ene Pieter DE SMEDT, zoon van Joos , ... "denwelcke^i vol-hens r .pport een het officie was doodt"rv'steken". Het slcchtoffer vertoont " eere wonde boven de slincke bi.iï^ ter breede van ontrent twé2 duynen, penetrerende inden buijck". (Bron : Rijk sarchief Gent, Fonds Deinze, reg. 367, f' 74v° - 75r° dn Parochieregisters Deinze St.•-.:artixiu s, reg . 19, in dato 12.6.17€ 5. Deinze, 1766 - Op 20 augustu. 176 is Joanna Isabella GOEBEET , tje van Joannes Goebeet, ontrent anderhalf jaar oud , " gevallen indgracht ofte waterput, genaemt de pletseput " (*) en .loot verdrinking om het leven geko:L`.n. (*) De Pletseput was ,de er, op de grond van "Het' Sprietje" (nu no)., de volkse naam van het p1erv3rmi ge gedeelte van de huidige Stati-jns straat ), en was een orde pcardmndren1:plaat_s ter hoogte van de Achi :^ Van Eeckhoutestraat die n:^s de vorige eeuw werd aangelegd . De Plet^eput werd in 1870 gede.^pt. wie K.0,1'.-Jaarboek 1963, blz. 126, noren 12 en 18.
(Bron : Rijksarchief ent, Fonds Deinze, reg. 367, f° 123v°.) 6. Petegem , 1771 - Op h-at iFad, ,;ebruikt door Joannes DE WEERT, op Petegem-Bui,ten, werd op 29 oktober 1771 het lijk aangetroffen van "sekeren KETRSCHïLT R, al:?-,er ,loodt gevonden tusschen twee coorc°e schelven". Dcod:oorzaa'c : ec,jn blo^dsto;-zing. Uit het kerkelijke lijdensregister blijl:t de overledene ene "Ludovicus DE KEIRSGIETit. 54 jaar oud. (Bron : Rijksarchief Gene; Fonds Deinze, reg. 368, f° 91, en Paro;2.. registers Deinze St.-Martinus, re4,. 19, 3.21o to 29.10.1771.)
Fa•:l Huys.
311. GESCHENKEN A. Miin land in de Ker n-` Voor mijn nieuwjaar kreeg ik van wijn kinderen het prachtige boek "Mi.',»: Land in de Ker.J.ng" door pater VáN ISAC"á. R. (de twee delen). Daarin vond ik twee citaten uit het werk van G.P. BAERT. Onze jaarboeken worden erin vermeld als bron. Binus VAN DEN AREELE en Hugo Van den Abeel worden vermeld, SAVERYS en SERVAES. In de illustraties vinden t-7e E--tie? CLAUS, SERVAES, DE SAEDELEER. Toon MAAL staat er ook vermeld.
278.
Het werk van de Poperingse Deinnenaar Cl. VAN HOUCKE over de folklore van de hop wordt geciteerd en als bron vermeld. Een mooi boek, zowel qua inhoud als qua vorm. Een pracht van een keuze om als geschenk te geven, beter nog om h^t te krijgen. En vergeet
te lezen. B. De-Bourgondische P2der.anden. Dat is het andere lu-reboc?r dat ik kreeg. Het is een werk in de reeks Mercator luxe-uitgaven. Het werd opgeoteld door Prof. Dr. Walter PREVENIER en Piof. BLOCKJANS en is fraai geïllustreerd. Ik kreeg het van mijn echtgenote. Prof. Prevenier woont dicht bij Deinze, namelijk in de Vlieguil Sint-Martens -Latem. Zijn echtgenote, die historica is, geeft les in het atheneum te Deinze. On1ang;^, in het kader van 500 jaar Rederijkerij te Deinze, kwam hij over die bourgondische periode een spreekbeurt houden voor de Verenigde Taal- en Kunstminnaars. C. Wie een geschenk moet geven heeft hier suggesties blijven en tevens een streling zijn voor het oog.
boeken die
312. ONZE STREEK (citaten) Om de Leie in haar oergedaante , haar milde natuurlijke schoonheid te zien, moest men naar Rechte-Maria-Leerre : daar vloeide zF ongestoord in de eenzaamheid der uitgestrekt meersen.
Mijn Land in de Kering II p: 50' Astene, goed geakkerd achter zijn meersen.
Mijn Land in de ::erin; I p. ?27 Deinze, een troosteloze lintbouw langs de baan naar Ti.e.:t. Mijn Land in de Kering 1 p. 216
313. VAN PETEGPEP' Van Peteghem is een veel ■roorkomende familienaam. Er is in onze str.e^en een familie Van Peteghem bekend geweest als familie van orgelbouwer.„-. De oudste orgelbouwer in die familie was Pieter, geboren 24.1.1708 te= Wetteren en overleed 4.6.1787 te Gent. De familie kwam zich te Cent vestigen. De zoon Lambert Benoit van Peteghex zette het beroep van vader verder
279.
tot zijn overlijden in 1807 ( geboortejaar onbekend ?). Zijn zoon Pieter de jonge (Gent, 1792 - 1863) bleef eveneens in dat sterk gespecialiseerd beroep. (Eigen Schoon en De Brabander 1983 p. 301 e.v.) In het telefoonboek Brussel staan 58 Van Peteghems (1983). In het telefoonboek 1980 9 Van Peteghems in Aalst 11 Van Peteghems in Dendermonde 178 Van Peteghems in Gent 12 Van Peteghems in Ninove 3 Van Peteghems in Ronse. Het telefoonboek is een goede (zij het onvolledige) bron van familienamen.
314. ZEI-SPREUKEN (zie nota 295) - Altijd natuurlijk blijven, zei Lammen en hij was nooit nuchter. - Dat komt uit , zei Knook , en hij plantte solferstekken. - Opgelet, zei de muzikant en hij sloeg de maat met de slippen van zijl, frak. - Ne rappe jongen , zei Luibrecht en zijn zoon loog zeven keer op een half uur. - Van de kermis niet bang , zei Schors en hij begon al daags te voren. - Dat gaat vanzelf , zei de man die van ' t dak viel en hij was de derde verdieping al voorbij. - Dat gaat niet , zei Tist en hij wilde zijn broek ophouden met ne nagel. - 'k Zal eens lichten , zei Kees tegen zijn vrouw die aan 't verdrinken was en hij wierp de lantaarn in 't water. - Niet half en half , zei de dief en hij pakte een hele lade mee. - Studeren is lastig , zei Kikker en hij kende zijnen onze vader niet. - Alles komt van pas, zei Dictus en hij lapte zijn broek met karton. - ' t Valt mee , zei boer Schuit en zijn kalf rolde met hem in de gracht. - Wat zegt ge daarvan , zei Pietje fier en hij had zijn k ?. etskop bestreken met blink. - Ne slechten dag gehad , zei Spruiter en hij kwam nuchter thuis. - Daar hangt veel van af, zei Sopper en zijn vrouw droeg 'ne sleep. - Dat is een geluk, zei de smid en hij vond een hoefijzer. - Vooruitzicht is alles, zei Klepel en hij zaagde zelf de planken van zijn doodskist. - Trappen zijn erge dingen , zei Balte en zijn vrouw smeet hem van de keldertrap. - ' t Is klaar , zei blinde Kobe en hij blies de lamp uit. - Dat heeft geen zwarigheid , zei bakker Teeuwes en zijn brood woog licht-. - Dat is overvloed , zei Tist. je Sukkels en zijn huis stond onder water:. - Al wind, zei Fakke en hij blies in 't zeil. - ' t Is gemeen zei Bertje Savel en hij kreeg drie dagen kot. - Eerlijk duurt het langst, zei Peternelle en ze bedroog alleman. - Laat ons tenminste in vrede scheiden , zei Spaantje tegen zijn vrouw en 't mens lag op sterven. - Jammer dat zo weinig mensen ' t weten , zei Rikske Speurie en hij had een nieuw hemd aan.
`t is ne schonen dag, zei Mulder en het waaide. Dat 't zo donker niet ware, ik kwam er wel uit, zei Plomp die aan 't verdrinken was en hij zocht zijn stekskesdoos.
315. RUBENS LEEFT NOG In Vlaamse Stam december 1983 verscheen een artikel over de afstamming van Pieter Pauwel Rubens. De naamdrager (dus de mannelijke lijn) stierf in 1764 uit, maar via de dochters van een zoon van P.P. Rubens, leeft het geslacht, onder zeer diverse namen, verder tot op de dag van vandaag en met Londerzeel als centrum.
316. PERSONALIA
In de annalen van de Oudheidkundige Kring van het Land van Waas deel 55, le aflevering 1947 blz 74 lezen we dat FRANSIES VAN DAELLE van Nevele in 1766 klant was bij een handelaarster in "vlassengaerens" te Lokeren. In het deel 57 ie aflevering 1950 blz 59 lezen we dat E.H. LAMOTTE gewezen pastoor-deken van Deinze, als rustend priester directeur was van de Zwarte Zusters te Rupelmonde. Melanie VAN THUYNE uit Zulte werd daar in 1865 geprofest. Virginie VAN THUYNE eveneens van Zulte werd op 14 mei 1867 geprofest en Marie DE SMEDTuit Machelen in ;883. Virginie van Thuyne was er eerwaarde moeder van 15 november 1896 tot in 1924. Ze overleed op 2 februari 1931
317. LINDEBOMEN ( zie nota nr. 297) De oudste lindeboom in Beglië staat te Marche en werd omstreeks het jaar 1000 geplant. De oudste lindeboom in Europa ( misschien wel in de wereld ) staat in Sambeek in Zuid-Ho 1.Lan.d. Hij zou geplant geweest zijn door Karel de Grote omstreeks het jaar 772 als dankbetuiging voor zijn overwinning op de Friezen. Deze boom heeft een stamdikte, op 1 m hoogte van 8,12 m en onderaan van 14 m. Men schat dat hij al vast nog een paar mensengeneraties meegaat. Ook in Duitsland staat ergens een linde van 1000 jaar oud; die heeft een omtrek van 16 m. En wie weet meer over de ?ikke linden in Deinze en omgeving ?
281,
318. PREKEN TE DEINZE In de Leiegouw 1964 blz 5- 19 schreef een architect over Kortrijk in de jaren 1577 - 1570. Blz 7 wordt vermeld dat er te Deinze geheime preken werden gehouden onder invloed van Gent. Blz 15 wordt gezegd dat Drongen een calvinistisch stadsbestuur had; Deinze wordt er niet vermeld onder de steden met een calvinistisch stadsbestuur.
319. ZIJN WIJ PESSIMISTEN ?
Een Europese enquête heeft op het einde van 1983 vastgesteld dat de Belgen de grootste pessimisten van Europa zijn en dat de Vlamingen nog wat pessimistischer zijn dan de Walen. Daarover las ik ergens volgende bedenking "Eigenlijk dacht ik dat de Duitsers de grootste pessimisten waren. Als je twee oorlogen per halve eeuw verliest en je hoogste vorm van g astronomie stijgt nooit boven Wurst mit Saueraut uit, dan heb je een gefundeerd alibi om een beetje mistroostig en moedeloo s tegen de toekomst aan te kijken. Vergeet het maar. Daags na zo een wereldoorlog kruipen ze weer op en beginnen ze te werken tot ze opnieuw een Mercedes hebben."
320. PREKEN TE DEINZE
In de publicaties van de Koninklijke Geschiedkundige en Oudheidkundir;E Kritg van Kortrijk, deel 22, 1946 - 1948 blz 3-45 schreef A.L.E. Verheyen over Le Protestantisme à Oudenarde au XVIe siècle. Op blz 12 lezen we dat op 24 juli 1566 te Oudenaarde het bevel werd gegeven de poorten gesloten te houden om te beletten dat de burgers de preken te Deinze zouden gaan bijwonen. Hierdoor werden ook de Ronsenaars tegengehouden die de gewoonte hadden door Oudenaarde te komen om naar Deinze te gaan. Op blz 17 lezen we dat er te Oudenaarde een Calvinistisch stadsbestuur was en dat de beeldenstorm er op 13 september 1566 plaatsgreep. Er werder vanuit Oudenaarde tochten belegd naar Ronse en Deinze om te vernielen en te plunderen . De tocht naar Ronse had succes ; die naar Deinze liep op een katastrofe uit omdat de bosgeuzen op een groep Spaanse Soldaten liepen. eerste terechtstelling te Oudenaarde gebeurde in 1533 en tegen 22 decetr . 1573 waren er reeds 39 terechtstellingen in die stad.
2i 2.
321. 13 JUL1 1302 Op die datum vierde Deinze voor de eerste maal de Guldensporenslag. AREND DRUBBEL, baljuw van Deinze, kwam met de Deinse militie van de Kortrijkse heemden_ weer thuis. Of er gesneuvelde en/of gekwetste Deinzenaars waren weten we niet maar dat zal wel, zodat een aantal Deinse gezinnen wellicht niet mee feestten. De rest wel : rond de held van de slag WILLE. VAN GULIK. Dit was een kleinzoon van graaf GWYDE VAN DAMPIERRE die samen met zijn zoon en mederegent ROERECHT VAN BETHUNE te Parijs gevangen zat (al vijf jaar lang). Gwyde stierf er in de armen van WILLAERT VAN DEINZE die er ook gevangen zat. Willem van Guiik was de zoon van MARIA VAN DAMPLERRE dochter van Gwyde, gehuwd in 1267 op 14-jarige leeftijd met een Willem, de oudste zoon van de graaf van Gulik. Deze graaf was in strijd met de aartsbisschop van Keulen en werd samen met zijn zoen op 17 maart 1278 vermoord. Zij bleef over met drie kinderen waarvan er twee Willem heetten, het derde Geeraard. De jongere Willem werd proost te Maastricht en vocht in Kortrijk voor zijn grootvader en werd de held van de Guldensporenslag. Die held werd te Deinze door de magistraat feestelijk onthaald. Alle zoons van Gwyde van Dampierre steunden hun vader hevig in zijn strijd tegen Filips IV van Frankrijk. Alle zoons d.w.z. de zes die nog in leven waren (van de 16 kinderen + een paar vroege sterften). 'Ook de kleinzoons stonden allen tegen de koning en voor de graaf. Op 15 juli werd Will van Gullik te Gent ontvangen. Op 13 juli ontving hij te Kortrijk nog de overgave van het Frans garnizoen in de burcht te Kortrijk. Naar Deinze een tocht van 5 uren. Dus tegen valavond. Op 14 juli bleef men te Deinze en op 15 juli trok men (via Drongen) naar Gent (= kleine 4 uren).
322. GULDENSPORENSLAG
In mei - juni 1301 deed Filips de Schone, koning van Frankrijk, vergezeld van zijn vrouw, Johanna van Navarra (dat is het bezoek waarbij de koningin zei : "ik dacht alleen koningin te zijn, maar ik zie ..r hier veel") zijn eerste reis door Vlaanderen dat hij als nieuw verworven wingewest beschouwde. Na een bezoek aan Dowaai, Rijsel, Doornik en Kortrijk pleisterde hij even in het kasteel te Petegem (20- 21 mei) en ging dan naar Cent. Op weg van Kortrijk naar Gent zou dit te Petegem-Deinze moeten geweest zijn (of was het Petegem bij Oudenaarde ? maar dan zou hij Oudenaarde bezocht hebben). De Slag der Gulden Sporen 1302 vocht Vlaanderen echter weer vrij en voorkwam integrale anexatie ( wat wel Filips' doel was). Over die Guldensporenslag leze men : - natuurlijk, "De Leeuw van Vlaanderen" van Conscience, maar dat is een roman. Historisch-wetenschappelijk werk in onze bibliotheek Prof. Dr. Theo Luyckx :"Het grafelijk geslacht Dampierre en zijn strijd tegen Filips de Schone". - Dr. Leo Delfos : "Het avontuur var, de Liebaerds" - Dr. J.F. Verbruggen . "De Slag der Gulden Sporen" (vooral militair gezien) (deze auteur was Leraar aan de Militaire School).
283.
323. DORPSGESCHIEDENIS Valeer Arickx beeft vroeger reeds de geschiedenis van Pittem geschreven. Nu is er van hem de geschiedenis van Egem verschenen in twee delen van elk 600 blz. In eer. zo uitgebreide geschiedenis past een plaats voor de families, groot of klein. En in de familiegeschiedenis past een plaats voor hen die stierven in de oorlogen die over ons land gingen W.O. 1 en II vooral, en de Napoleonoorlogen. Voor Pittem maakte hij een lijst van 260 inwoners; voor Egem een lijst van 122 inwoners die dienst moesten nemen in het Franse leger. In een uitgebreide geschiedenis over Bachte-Maria-Leerne zoals Kerckaert die schreef worden die dienstnemingen niet eens vermeld. Voor Groot-Deinze heb ik in mijn nota's nu reeds een (onvolledige) lijst van 425 dienstnemingen (verplichte 1) in het leger - en meer dan 100 overlijdens in dienst van Napoleon. Het lot van die kleine slachtoffers van een grote strijd interesseert me omdat het zo verwaarloosd wordt in de geschiedschrijving. Zij zijn onbekender dan de onbekende soldaat; ze worden niet eens vermeld en er is geen enkel gedenkteken voor hen (tenzij sedert een paar maanden te Evergem).
324. 112e LINIEREGIMENT
In mijn lange lijst van Napoleonsoldaten is het 112e linieregiment de eenheid die het meest voorkomt. In het "Dictionary of the Napoleonic Wars" wordt de geschiedenis van die eenheid, die vooral uit Vlamingen bestond, als volgt geschetst in 1794 heette ze 112e Demi-Brigade de Bataille in 1801 heette ze 112e Demi-Brigade d'Infanterie de Ligne in 1803 heette ze 112e Regiment d'Infanterie de Ligne van 1807 tot 1809 maakte het regiment deelt uit van de 3e reserve divisie van het leger van Italië en vocht te Volano, Cal de Tarvis, Raab en Wagram van 1808 tot 1811 diende het 4e bataljon in het leger vaa Catalonië en vocht te La Fluvia, Molins del Rey, Veills in 1813 diende het regiment in het 11e Korps in Duitsland en vocht te Merseburg, Bautzen, Lëwenberg, Goldberg, Katzbach, Leipzig en Hana daarna maakte het weer deel uit van het leger van Italië (Vi. St. 83 dec. 575) 34 (klein) Deinzenaars dienden in die eenheid. De stamboeken van deze eenheid hebben we persoonlijk te Vincennes geraadpleegd. Vincennes is bekend om zijn paardenrenbaan en om zijn oud-koninklijk kasteel. Dit kasteel is nu het archief van het leger. (Zie Kontaktblad n r. 188/1).
325. 'T SPRIETJE IN 1784
Aan 't Sprietje splitste zich een weg (Oudebrugsepoortstraat en Kouter) naar 1° Zeveren en Vinkt
2° 'Tielt 3° de Wakkense Heirweg. Op de hoek gevormd door de "calseydeweg naer Thielt" en de Wakkense Heerweg (= de dorpstraete na Grammene) woonde toen PIETER VAN LIERE op een erve bebouwd met eene nieuwe herberg genaemd den dobbelen arent zuid lag de heirweg naar Wakken, west woonden Jan en Michiel Van Liere, noord lag de nieuwe (1784) steenweg van Deinze op Tielt, noordoost, smal aan de stausstraete in 't Spriete; 25 1/4 roeden groot (zie landboek). Voor die splitsing stond een kruis. Van Deinze koranend had men toen rechts (nr. 253) de herberg De Klippe, eigendom van de Aermen van Deinze en even verder (nr. 255) was de hofstede de Kleine Klippe met een molen de Klepmeulen. Cfr. K.O.K.-jaarboek 1982 blz. 114; dan zien we dat de dobbelen arend (nieuw in 1784) zich verlegd had (naar nr. 275 op kadasterlandboek).
255 253 ?
1
Tielt
x
\^
F-
X
.•
x
Deinze
275 x
1 = Dobbelen Arend 3 = het paardenkerkhof 18e eeuw (zie nota 269) 275 = nieuwe dobbelen Arend 255 = hofstede Kleine Klippe met Klepmeulen 253 = herberg de Klippe + = kruis langs de weg
326. STAMBOOM .. . OP ZIJN AMERIKAANS Er verschijnt in de U.S.A. een tijdschrift dat "Flemisch American Heritage" heet; daarin verscheen een artikel van een Amerikaan van Vlaamse afstamming, E. De Braal, die zijn stamboom heeft opgesteld en teruggaat tot Karel de Grote (+ 814) en via hem zelfs tot Clovis M. Dat zijn 49 generaties sedert Karel de Grote. 49 generaties, dat kan; aan de rest twijfelen we erg. Maar het komt uit
Amerika
!
(VL.
St.
mei
83
bibl.
93)
(49 generaties met een gemiddeld leeftijdsverschil van 25 jaar = 1225 jaar verschil. Karel de Grote werd in 742 geboren. 742 + 1225 = 1967. Het is zo verleidelijk om van de grote keizer, de eerste Westeuropese keizer af te stammen).
