Rotterdam Investment Agency Verantwoording 2011 en ambities 2012
Inhoudsopgave
1. VERANTWOORDING 2011
1
1.1.
Behaalde resultaten Current Investor Development
1
1.2.
Behaalde resultaten (internationale) acquisitie
2
1.3.
Behaalde resultaten expatdesk Rotterdam
4
1.4.
Overzicht belangrijkste activiteiten
5
1.5.
Conclusie Rotterdam Investment Agency
6
2. AMBITIES 2012
7
2.1.
Economische noodzaak
7
2.2.
Taakinvulling Rotterdam Investment Agency
7
2.3.
Personeel
8
2.4.
Resultaatafspraken Current Investor Development (CID)
8
2.5.
Resultaatafspraken (internationale) acquisitie
9
2.6.
Resultaatafspraken Expatdesk
9
2.7.
Resultaatafspraken interne organisatie
3. BIJLAGEN
10
11
3.1.
Verantwoording nieuwe vestigers 2011
11
3.2.
Toelichting ambities (Internationale) Acquisitie
12
3.3.
Toelichting ambities Expatdesk
13
3.4.
Toelichting ambities interne organisatie
14
3.5.
Toelichting ambities regionale samenwerking
15
3.6.
Toelichting ambities voor samenwerking met partners
16
1. Verantwoording 2011 1.1. Behaalde resultaten Current Investor Development In het afgelopen jaar hebben de accountmanagers vanuit current investor development (CID) 226 bezoeken afgelegd op board room niveau. Ruim 30% van deze bezoeken zijn een 1e bezoek geweest vanuit de Gemeente aan deze bedrijven in Rotterdam regio. De bedrijven die zijn bezocht zijn enerzijds grote internationaal georiënteerde bedrijven in de stad en regio, de zgn. key accounts, en zijn van groot strategisch belang voor Rotterdam. Zowel op grond van aanzien, werkgelegenheid als economische spilfunctie. Anderzijds zijn diverse bezoeken afgelegd aan de zgn. major accounts, bedrijven uit bepaalde sectoren en nieuwkomers die eveneens van belang zijn voor Rotterdam. jan – april 2011
Mei – aug 2011
Sept - dec 2011
Totaal 2011
Totaal aantal bezoeken
86
84
56
226
Eerste contact/bezoek met bezochte bedrijven
27
29
17
73
Figuur: Analyse vestigingsstrategie key accounts (100% = 226)
60%
30%
8% 2% Heroverweging
Geen verandering
Inkrimping
1
Uitbreiding
Bovenstaand schema geeft weer dat van de 226 bezochte bedrijven in 2011 30 % van de bedrijven in 2012 en 2013 opnieuw een strategische (her)afweging gaat maken of Rotterdam regio de juiste vestigingslocatie voor hen is. De RIA is in al deze gevallen betrokken om de Rotterdamse propositie goed in te vullen voor de desbetreffende bedrijven. In de bezoeken van de accountmanagers zijn de volgende onderwerpen besproken; • • • •
Vestigingsklimaat bespreken (o.a. infrastructuur, markt, arbeidsmarkt) Identificeren bedrijfsspecifieke problemen en oplossen Mate van tevredenheid over Rotterdam en regio Bedrijfsstrategie bespreken (behouden en/of uitbreiding organisatie)
Enige resultaten die de accountmanagers vanuit CID in 2012 hebben neergezet zijn; Vanuit accountmanagement diverse dienstonderdelen binnen de Gemeente Rotterdam geïntroduceerd bij verschillende relaties in de stad en regio. In totaal 3 specifieke evenementen georganiseerd ten behoeve van current investors in Rotterdam regio. Te weten: Red Carpet Dinner, CHIO lunch en DuitsOostenrijk-Zwitserland CEO ontbijt op stadhuis. Actualisatie van de lijst van key accounts en major accounts.
1.2. Behaalde resultaten (internationale) acquisitie Jaar
Richtlijn aantal te behalen investeringsprojecten
Behaalde investeringsprojecten
/
*12
2010
20
20
2011
23
24
2012
27
…….
2013
30
…….
100
44
*2009
Totaal
*Behaalde resultaten in 2009 tellen niet mee voor Collegetarget
De RIA realiseerde 24 investeringsprojecten in 2011. Voor gedetailleerde informatie zie bijlage 1, pagina 10. De internationale acquisitie heeft zich de afgelopen jaren gericht op potentiële investeerders uit de landen China, Verenigde Staten en vervolgens uit het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Turkije, Brazilië en India. Net als in 2010 komen de meeste investeringsprojecten uit China (5). Wat opvalt, is dat uit de speerpuntlanden van 2011, Verenigde staten, Verenigd Koninkrijk en Duitsland er geen nieuwe vestigers 2
zijn geland in Rotterdam regio. Uit een recent uitgevoerde landenanalyse (november 2011) blijkt dat de FDI (Foreign Direct Investment) vanuit UK en Duitsland naar de hele wereld sterk is afgenomen. Daarentegen de FDI vanuit VS juist niet. De RIA is er nog niet in geslaagd om de netwerken in de VS voldoende te mobiliseren. De verwachting is reëel dat in 2012 en het jaar daarop dit wel zal zijn. De meeste investeringsprojecten komen in 2011 uit China. De 24 nieuwe vestigers verwachten na 3 jaar circa 900 arbeidsplaatsen in Rotterdam te hebben gegenereerd en meer dan € 55,- mln. te hebben geïnvesteerd. Van de 24 nieuwe vestigers die zijn geland in Rotterdam regio is ruim 40% (41,7%) actief in de branche handel. Figuur: Verdeling nieuwe vestigers naar branche Dienstverlening ; 8%
Medisch; 4%
Petrochemie; 4% Handel; 42% ICT; 17%
Chemie; 4% Haven dienstverlener; 17%
Production; 4%
De spreiding over sectoren is groot. Veel activiteiten hangen samen met de positie van Rotterdam als havenstad. Veel nieuwe vestigers zijn actief in de branches handel, ICT en Haven dienstverlener. Er zijn nauwelijks tot aan geen projecten gerealiseerd in de speerpuntsectoren medisch en zorg (4%), en creatief (0%). In 2011 is, op basis van marktstudie, de propositie van de sector medisch & zorg nader ontwikkeld en uitgerold. Reële verwachting is dat de FDI van de sector medisch en zorg niet significant zal zijn. Voor de sector creatief zullen we een en dezelfde opzet ontwikkelen en uitrollen. Eind 2011 zijn over de gehele Collegeperiode in totaal 44 investeringsprojecten succesvol afgerond van het Collegetarget van 100 nieuwe vestigers.
3
Figuur: aantal potentiële projectinvesteringen (pijplijn) naar land van herkomst (124) december 2011
Afrika; 2
Zuid Amerika; 7
Canada; 3
Rusland; 3 Midden Oosten; 5
USA; 25
Overig Azie; 11
Duitsland; 4 India; 9
UK; 7
Zuid-Korea; 11
Turkije; 7
Overig Europa; 7 China; 23
De RIA heeft eind 2011 een pijplijnportefeuille van 124 projecten. De gemiddelde doorlooptijd van een project is grofweg, van initieel contact tot aan definitieve vestiging, twee jaar. De doorlooptijd hangt af van het besluitvormingsproces van het bedrijf, maar ook van het moment waarop de RIA met het bedrijf in contact komt. Dankzij onze actieve rol in netwerken en evenementen is het aantal pijplijnprojecten gestegen van 40 in mei 2009 naar 90 in november 2010 naar 124 in december 2011. We verwachten dat de toename van het aantal lopende projecten zich de komende jaren vertaalt in meer succesvol afgeronde investeringen in Rotterdam regio.
1.3. Behaalde resultaten expatdesk Rotterdam • • • • •
Toename aantal klantcontacten aan de Expatdesk met 44,4% ( 2137 klantcontacten) Toename van het aantal aanvragen van een verblijfsvergunning met 53,3% (414 aanvragen) Toetreding van 45 nieuwe bedrijven tot de Pilot Kennismigranten. Bezoeken aan 20 bedrijven in de regio Rotterdam. Organisatie van 1 evenement om bedrijven te informeren over de dienstverlening van Expatdesk.
De wisselwerking tussen de expatdesk en de acquisiteurs en accountmanagers is goed. Via de expatdesk komen regelmatig leads van nieuwe vestigers binnen bij de acquisiteurs. Tijdens fact finding trips wordt vrijwel altijd een bezoek gebracht aan de expatdesk. In geval van vestiging wordt dan ook vaak de expatdesk ingeschakeld. De 4
accountmanagers brengen op hun beurt de expatdesk onder de aandacht van potentiële klanten tijdens hun bezoeken in de stad.
1.4. Overzicht belangrijkste activiteiten De acquisiteurs en accountmanagers van de RIA bezoeken diverse zakelijke netwerkgelegenheden. Daarnaast organiseert en benut de RIA ook zelf (hospitality)evenementen. Onderstaand een schematische weergave hiervan.
Activiteiten Fact Finding Trips Aantal bezochte netwerkgelegenheden Aantal evenementen
2011 85 190 19
Fact finding trips Ter ondersteuning van de kerntaken, organiseert de RIA fact finding trips en netwerkevenementen. Ook met dienstverleners in Rotterdam wordt intensief contact onderhouden. Internationale bedrijven bezoeken tijdens het selectieproces voor een investeringsbeslissing meestal een keer de kandidaat-steden. Tijdens het bezoek willen zij een indruk krijgen van de mogelijkheden in een stad en van gedachten wisselen met potentiële partners en klanten. Onze fact finding trips zijn een uitgelezen moment om de stad te presenteren en het besluitvormingsproces te beïnvloeden. Ze duren over het algemeen tussen een halve dag en twee dagen, afhankelijk van de informatiebehoefte van de klant. De fact finding trips bestaan meestal uit het bezichtigen van potentiële locaties, introducties bij dienstverleners, het bezoeken van potentiële partners en bedrijven die zich reeds hier gevestigd hebben, een presentatie van de RIA over vestigingsvoordelen van Rotterdam en een bezoek aan de expatdesk. In totaal organiseerde de RIA in 2011 85 fact finding trips.
Bezochte netwerkgelegenheden Door het bijwonen van netwerkgelegenheden in en buiten Rotterdam bouwen de RIAmedewerkers hun netwerken op. Het gaat hierbij vaak om inhoudelijke seminars over bepaalde thema’s, maar ook om netwerkborrels in de meest uiteenlopende vormen. Zo komen zij potentiële investeerders en investeringsplannen op het spoor. Sinds begin 2010 brengt de RIA deze netwerkgelegenheden in kaart en stemt het team onderling af waar de RIA acte de présence geeft. De aanwezigheid bij de diverse netwerkgelegenheden wordt geregistreerd. We evalueren wat deze bijeenkomsten concreet opleveren. Deze informatie helpt ons bij de selectie van toekomstige bijeenkomsten waar de RIA niet kan en mag ontbreken. In 2011 bezocht de RIA in totaal 190 netwerkgelegenheden. Georganiseerde en benutte evenementen Gaat het bij netwerkgelegenheden om het uitbouwen van het netwerk en het opdoen van nieuwe contacten, bij evenementen nodigt de RIA zelf bestaande en/of nieuwe contacten uit om ze met elkaar in contact te brengen en/of bepaalde kennis over een bepaald thema of onderwerp over te dragen. De RIA organiseert diverse evenementen zelf en 5
benut ook evenementen die anderen organiseren waarbij de RIA zelf relaties uitnodigt. Het is dus een interne definitie die de RIA hanteert: bij netwerkgelegenheden is de RIA de gast en bij evenementen is de RIA gastheer. Evenementen worden zowel in binnenland als buitenland opgezet. Het gaat in het buitenland bijvoorbeeld om een investeringsseminar in China en Turkije of een netwerkreceptie tijdens een dienstreis van de burgemeester of wethouder. In Rotterdam gaat het om evenementen voor current investors, zoals een red carpet diner of een thematische lunch op het stadhuis. Contacten met dienstverleners De RIA werkt vaak en intensief samen met de dienstverleners in de stad: makelaars, projectontwikkelaars, belastingadviseurs, bedrijfsjuristen, arbeidsrechtdeskundigen en recruitment agencies. Enerzijds introduceren wij klanten bij specifieke dienstverleners; anderzijds introduceren dienstverleners hun klanten bij ons, als het gaat om vragen die buiten hun eigen expertiseveld liggen. Wederzijds helpen dienstverleners en de RIA elkaar aan leads. Er is dan ook veelvuldig contact met elkaar.
1.5. Conclusie Rotterdam Investment Agency Uit bovengenoemde resultaten kan worden geconcludeerd dat de RIA in een behoefte van de stad voorziet waar het acquisitie en accountmanagement van internationale en regionale accounts betreft. De afgelopen 2.5 jaar laat de RIA een duidelijke groei zien in de behaalde resultaten. Zowel in 2010 als in 2011 behaalt de RIA resultaten conform target en loopt hiermee in lijn met de afgesproken Collegedoelstellingen 2010 – 2014. Er zijn afgelopen jaar meer dan 200 bezoeken aan current investors afgelegd en de gemeente weet wat er speelt bij de belangrijkste accounts. Er zijn 24 investeringsprojecten gerealiseerd in 2011, in vergelijking met 2009 is dat een verdubbeling. En de Expatdesk laat een sterke groei zien in het aantal klantcontacten en aanvragen verblijfsvergunning. De RIA heeft haar targets voor 2011 gehaald, maar ziet mogelijkheden tot nog meer rendement in de komende jaren. Daarvoor is het noodzakelijk dat de RIA haar positie versterkt. Om succesvol acquisitie en current investor development uit te voeren is het noodzakelijk dat de Rotterdam Investment Agency binnen de gemeente een specifieke en krachtige positie inneemt. Slagvaardigheid is hierbij het uitgangspunt.
Hierdoor wordt de Rotterdam Investment Agency een strategische gesprekspartner voor potentiële investeerders en voor de partners in de stad met wie samengewerkt wordt om investeringen aan te trekken en te behouden voor de stad, zoals het Havenbedrijf, Kamer van Koophandel en current investors, maar ook de dienstverleners. Die specifieke, slagvaardige en krachtige positie moet worden gekenmerkt door: • • •
Helder profiel (schakel tussen overheid en internationaal bedrijfsleven); Slagkracht (onafhankelijk, professioneel, verbonden op inhoud, los op procedures); Directe toegang tot het bestuur
6
2. Ambities 2012 2.1. Economische noodzaak De financiële en economische crisis die zich sinds 2008 mondiaal, landelijk en regionaal manifesteert, maakt ook Rotterdam kwetsbaar. Als investeringsbeslissingen door bedrijven worden uitgesteld of in het nadeel van Rotterdam uitvallen, zijn er economische en sociale gevolgen. Om dit te voorkomen zijn extra activiteiten en impulsen vanuit de Gemeente nodig om bedrijven te behouden voor de stad en nieuwe bedrijven te werven. De Rotterdam Investment Agency bestaat nu 2.5 jaar. De RIA is voortgekomen uit de wens en het besluit van het College B&W in 2009 om in te zetten op internationale acquisitie en hiermee de (inter)nationale concurrentiepositie van Rotterdam te verstevigen en te laten groeien. Tegelijkertijd komt dit besluit tegemoet aan de zorg van de Raad (2008) dat diverse toonaangevende en strategische bedrijven Rotterdam verlaten, met alle gevolgen van dien: verlies aan werkgelegenheid, welvaart en - op langere termijn – verlies van sociale dynamiek en welzijn. Het doel van de RIA is op doelmatige wijze potentiële investeringen ten goede te laten komen aan de stedelijke en regionale economie. Grote bedrijven die reeds in Rotterdam gevestigd zijn te behouden (current investor development) en te helpen om verder te groeien (uitbreidingsinvesteringen) in de stad en de regio Rotterdam. Tevens biedt de RIA de diensten aan van de Expatdesk. Internationale bedrijven die met behulp van de Rotterdam Investment Agency investeren, brengen kenniswerkers mee en tegelijkertijd maakt ook het Rotterdamse bedrijfsleven dankbaar gebruik van de kennis uit andere landen. Kerntaken van de RIA zijn;
Het behouden van current investors en het stimuleren en begeleiden van uitbreidingsinvesteringen in Rotterdam en de regio. Het werven van nieuwe (internationale) investeerders Expatdesk; zorg dragen dat hoogwaardige kenniswerkers zich soepel in Rotterdam kunnen vestigen en bewegen.
2.2. Taakinvulling Rotterdam Investment Agency De Rotterdam Investment Agency is de verbindende schakel tussen private en publieke doelstellingen en creëert hierin win-win situaties. De RIA is een zelfstandig opererende eenheid die dagelijks werkt met dienstverleners in de stad Rotterdam en de regio. Dienstverleners zijn o.a. accountants, projectontwikkelaars, notarissen, advocaten, makelaars en uitzendbureaus. De werkzaamheden van de RIA zijn o.a.;
Het bouwen aan kennis van de (intermediaire) markt. Het onderhouden van een fijnmazig netwerk met commerciële intermediairs om hoogwaardige ‘aanbiedingen’ te doen aan nieuwe investeerders. 7
Het bieden van praktische oplossingen aan nieuwe en bestaande klanten gericht op het werven, behouden en laten groeien (Red Carpet Treatment). Het continue onderhouden van de relaties met grote bedrijven. (key- & major accounts). Het zorg dragen voor het oplijnen van gemeentelijke diensten d.m.v. actuele casussen die de kwaliteit van de overheid naar bedrijfsleven verbeteren. (1e loketfunctie)
Collegedoelstelling RIA De Collegedoelstelling voor de RIA over de gehele collegeperiode 2010 – 2014 is 100 investeringsprojecten realiseren voor de stad Rotterdam en de regio. Voor 2012 is het streven om in totaal 27 investeringsprojecten te realiseren op basis van het aantrekken van nieuwe bedrijven, het behouden van bedrijven en uitbreidingsinvesteringen in Rotterdam en de regio. Ambitie van de RIA is om aan het einde van de Collegeperiode, 30 tot 40 investeringsprojecten per jaar te genereren met een gerealiseerd aantal van 450 tot 600 arbeidsplaatsen. Dit betekent concreet dat ongeveer één op de vijf (internationale) investeringsprojecten in Nederland zich moet gaan vestigen in de regio Rotterdam.
2.3. Personeel De RIA heeft een formatie van 17,5 FTE. Deze is identiek aan de formatie van afgelopen jaar en is afdoende om de genoemde resultaten in het jaarplan 2012 te bereiken. Op dit moment is er sprake van een aantal vacatures die zo spoedig mogelijk worden opgevuld.
2.4. Resultaatafspraken Current Investor Development (CID)
Current Investor Development is verantwoordelijk voor zowel het behouden van bedrijven in Rotterdam en de regio als wel het identificeren van uitbreidingsinvesteringen in Rotterdam en de regio.
Minimaal 250 bezoeken in 2012 aan grote (internationaal georiënteerde) bedrijven in de stad Rotterdam en de regio. Hiervan zijn 100 bezoeken aan de key accounts (strategische bedrijven in Rotterdam en regio) van Rotterdam en de regio. Gesprekken vinden plaats op board room niveau en hebben betrekking op het investeringsklimaat en de vestigingsfactoren in Rotterdam en over de strategie van het bedrijf. De overige 150 bezoeken vinden plaats bij de overige major accounts in de stad.
De RIA heeft een 1e loket functie binnen de Gemeente Rotterdam voor alle grote (internationale) bedrijven in de stad en regio. Daarmee draagt zij zorg voor het oplijnen van gemeentelijke diensten op basis van actuele casussen uit het bedrijfsleven die de kwaliteit van de overheid naar bedrijfsleven verbeteren.
Het organiseren van 3 specifieke netwerkevenementen in 2012 voor de current investors in de Rotterdams regio. Doel is deze current investors te binden aan de stad door verbindingen te leggen met dienstverleners, potentiële klanten, samenwerkingspartners en de gemeente. Onder deze evenementen vallen het jaarlijkse Red Carpet Dinner en een aantal CEO netwerklunches/ontbijten
Effectief gebruik en inzet (strategisch relatiemanagement) van bestaande aanwezige hospitality mogelijkheden voor potentiële relaties en bestaande relaties.
8
2.5. Resultaatafspraken (internationale) acquisitie De RIA zet proactief in op het opsporen en benaderen van bedrijven die zoeken naar een vestigingslocatie in West-Europa en doet dat in de landen en sectoren waar de trefkans het grootst is op basis van een landen- en sectoranalyse. In de betreffende landen en sectoren wordt een netwerk en kennis opgebouwd. Vanzelfsprekend is Rotterdam ook geïnteresseerd in projecten uit andere landen en sectoren, maar daar heeft de RIA een meer reactieve houding. Hetgeen concreet betekent dat leads vanuit ons netwerk en bedrijven die ons rechtstreeks benaderen eveneens het volledige dienstenpakket krijgen aangeboden.
Investeringsprojecten binnenhalen vanuit China en VS naar Rotterdam (topprioriteitlanden) en investeringsprojecten binnenhalen vanuit India, Turkije, Brazilië (prioriteitlanden). Op basis van geactualiseerde of opgestelde landenplannen strategie bepalen hoe investeringsprojecten uit bovenstaande landen naar Rotterdam worden gehaald.
Het organiseren en/of bijwonen van investment seminars, round-table conferences, bezoek van beurzen en conferenties in de relevante (top)sectoren in zowel de speerpuntlanden als in Nederland.
1e verkenning naar investeringspotentieel Zuid Korea, Japan, Singapore, Rusland, VAE & Taiwan (high potentials).
Acquisitie aansluiten op topsectorenbeleid (Chemie, Life Sciences & Health, Energie, Logistiek, Water). Plus 1e verkenning strategische acquisitie hoofdkantoren.
Netwerken inzetten voor het genereren van nieuwe leads bij reeds binnengehaalde internationale investeringsprojecten in de stad Rotterdam en regio. (o.a. UK, Duitsland en Frankrijk)
De regionale samenwerkingsverbanden met omliggende randgemeenten bij acquisitie en relatiebeheer verder operationeel inbedden.
Effectief gebruik en inzet (strategisch relatiemanagement) van aanwezige hospitality mogelijkheden voor potentiële relaties en bestaande relaties.
2.6. Resultaatafspraken Expatdesk Voor de opbouw en het behoud van de kenniseconomie van Nederland en Rotterdam is een middenkader nodig met deskundigheid. Deze deskundigheid van kenniswerkers is zodanig schaars op de Nederlandse arbeidsmarkt dat deze in het buitenland gezocht wordt. Investeringsprojecten die zich met behulp van de Rotterdam Investment Agency vestigen in Nederland brengen in een aantal gevallen deze kenniswerkers mee, maar voornamelijk maakt het Rotterdamse bedrijfsleven dankbaar gebruik van de kennis uit andere landen. De expatdesk begeleidt, adviseert, coördineert en assisteert zowel bedrijven als de expats bij een soepele transitie naar Nederland.
Onderzoeken haalbaarheid groei van de expatdienstverlening bij gelijkblijvende inzet van middelen. Hierbij heroriëntatie op dienstverlening en samenwerking. Tevens haalbaarheidsonderzoek naar mogelijke samenwerking met commerciële partners.
Betere beschikbaarheid van Engelstalige formulieren binnen de Gemeente voor niet Nederlands sprekende expats. Plus tevens het gemeentelijk telefoonnummer 14010. 9
Aangaan samenwerkingsverband met diverse randgemeenten, waaronder Capelle aan den IJssel voor inschrijving in de GBA.
De organisatie van minimaal één evenement voor bedrijven waar expats werkzaam zijn.
Aantal te realiseren afhandeling van 500 aanvragen voor verblijfsvergunningen.
Aantal klantcontacten met Expats en bedrijven 2250
Aantal bedrijfsbezoeken: 20
2.7. Resultaatafspraken interne organisatie De focus van de RIA heeft zich de afgelopen periode vooral gekenmerkt op het behalen van de Collegedoelstellingen en het behalen van de afgesproken resultaten conform het businessplan uit 2009. De nadruk heeft hierbij vooral gelegen op het (her)structureren van de oude afdeling I&A naar de Rotterdam Investment Agency. De herstructurering vond zowel plaats op het personeel (afvloeien) als op het starten en/of opbouwen van diverse producten, diensten, werkprocessen en werkwijzen, maar zeker ook m.b.t. het ombuigen van werkinspanningen naar concrete resultaatafspraken. Inmiddels zijn we 2.5 jaar verder en is de RIA in een andere fase terecht gekomen. De Collegedoelstellingen worden vooralsnog ieder jaar gehaald en tegelijkertijd heeft er uitbreiding van het aantal fte binnen de RIA plaatsgevonden waardoor het mogelijk is om ook meer de aandacht te vestigen op het verbeteren van producten, diensten, werkprocessen en werkwijzen. De focus voor de interne organisatie ligt voor 2012 met name op; Sturing organisatie Strategisch relatiemanagement Strategisch PR & Marketing
10
3. Bijlagen 3.1. Verantwoording nieuwe vestigers 2011 De verantwoording van de nieuwe vestigers 2011 wordt hard copy uitgereikt in verband met de vertrouwelijkheid van de bedrijfsinformatie van deze nieuwe vestigers.
11
3.2. Toelichting ambities (Internationale) Acquisitie Focus landen 2012 Op basis van een recente landenanalyse zal de landenfocus komend jaar meer gedifferentieerd worden. Als topprioriteit worden aangemerkt de Verenigde Staten en China, waar de capaciteit primair op zal worden ingezet, omdat deze landen de meeste potentie lijken te hebben. De inzet op India, Brazilië en Turkije zal worden gecontinueerd. De opgebouwde netwerken en kennis zullen worden onderhouden, maar de inzet wordt enigszins teruggeschroefd op basis van de potentie en eerder geboekte resultaten. De beide andere speerpuntlanden van voorgaande jaren, Verenigd Koninkrijk en Duitsland, zullen komend jaar worden meer worden opgepakt via current investor development. Vooral via Engelse en Duitse bedrijven die in Rotterdam gevestigd zijn zal getracht worden kansen te identificeren voor uitbreiding maar ook voor nieuwe leads. Aan dit rijtje zal Frankrijk worden toegevoegd, omdat zich een groot Frans cluster van bedrijven in Rotterdam bevindt en de investeringspotentie vanuit Frankrijk groot is. Voor een aantal andere landen zal dit jaar proactief een eerste verkenning worden gedaan, de zgn. high potentials. Verschillende dienstverleners hebben goede contacten met de olie- en gasindustrie in Rusland. In overleg met de haven zal bekeken worden of komend jaar een identificatiemissie naar Rusland kan worden opgezet. Vanuit de Golfregio heeft de NFIA aangegeven kansen te zien voor Rotterdam. In overleg met BSD en haven wordt bekeken of een bezoek van een bestuurder aan Sohar gecombineerd kan worden met een bezoek aan potentiële investeerders uit de regio. Vanuit Zuid-Korea landen de laatste jaren regelmatig projecten op het gebied van logistiek, er is ook een Zuid-Koreaanse school in Rotterdam, een unique selling point. De NFIA heeft de RIA uitgenodigd voor een identificatiemissie om de mogelijkheden voor Rotterdam te tonen. Ten slotte zal een nadere verdieping worden gemaakt van een aantal landen die goed scoren in de landenanalyse, te weten Japan, Singapore en Taiwan. Bovenstaande ontwikkelingen vinden plaats in nauwe afstemming met het cluster Internationale Betrekkingen van de Bestuursdienst. Bovenstaande ontwikkelingen dienen bijvoorbeeld als input voor het programma PIEA (Programme for International European Activities). Tegelijkertijd wordt er intensief met elkaar opgetrokken, omdat de internationale contacten merendeels eveneens gericht zijn op economie en handel. Sectoren Ook het komende jaar zullen kennis en netwerken verder worden uitgebouwd in een aantal sectoren. De topsectoren vanuit het Rijk die van toepassing zijn op de regio Rotterdam sluiten aan op de prioriteitssectoren van de RIA. Daarnaast blijft de RIA zich inzetten op de sector Zakelijke Dienstverlening. De sector zakelijke dienstverlening is niet door het Rijk aangemerkt als topsector, maar is wel van groot belang voor de Rotterdamse economie. Deze sector is met name voorwaarden scheppend voor alle overige topsectoren die aanwezig zijn in de Rotterdamse regio. 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Topsectoren Logistiek & Industrie Topsector Chemie Topsector Energie Topsector Water Topsector Creatieve Diensten Topsector Life Sciences & Health Sector Zakelijke Dienstverlening Hoofdkantoren
Voor de topsector Life Sciences & Health zal volledige aansluiting worden gezocht bij de propositie van Medical Delta. Gezien de vooralsnog beperkte potentie van Rotterdam voor internationale acquisitie in de medische sector (rapport Ernst & Young) zal deze 12
inzet beperkt worden. Voor duurzaamheid, topsector Energie en Chemie, zal vooral worden aangehaakt bij de Clean Tech Delta en programmabureau Duurzaam. In overleg met Stadshavens en Science Port Holland zal de acquisitie- en promotiestrategie verder worden ingevuld en zullen taken worden verdeeld. De acquisitie voor Clean Tech Delta en Medical Delta zijn uniek, in die zin dat samen met acquisitiepartners heel gericht wordt gezocht naar bedrijven die aansluiten op de betreffende proposities (strategische acquisitietrajecten). Samen met de haven wordt besproken hoe samen ook een aantal strategische acquisitietrajecten kunnen worden opgepakt en de logische wisselwerking verder te versterken: verwerking goederenstromen in de haven en kantooractiviteiten in de stad. Binnen de zakelijke dienstverlening zal er vooral aandacht zijn voor verzekeraars, maritieme zakelijke dienstverleners en engineering. Voor de creatieve sector zal komend jaar op basis van onderzoek vastgesteld moeten worden waar nu precies de aanknopingspunten liggen voor internationale acquisitie, zoals dat afgelopen jaar ook voor de medische sector is gebeurd. Aanpak De aanpak is gericht op de vraagzijde, dus op de internationale bedrijven die willen investeren. Met de vaststelling van landen en sectoren is de doelgroep van bedrijven gedefinieerd. Evenals afgelopen jaren wordt de doelgroep benaderd via inzet van diverse PR/marketing instrumenten, bezoeken, het organiseren van evenementen en, het belangrijkste, via het uitgebreide netwerk van de RIA, dienstverleners, partners en het Rotterdams bedrijfsleven. Het dienstverleningspakket van de Rotterdams Investment Agency ten behoeve van het werven van internationale investeerders bestaat uit; Het aanbieden van informatie over alle locatiefactoren die bij een investeringsbeslissing een rol spelen, De introductie in het netwerk van de RIA. En daarmee tevens ingang in de bestaande business netwerken in de stad Rotterdam Praktische assistentie vanuit een rol als accountmanager bij het opzetten van een vestiging, nieuwe vestigers en bestaande accounts begeleiden met vergunningtrajecten en eventuele begeleiding t.b.v. expats Na vestiging aftersales vanuit het current investor development Beoogd resultaat voor 2012 is het realiseren van 27 investeringsprojecten voor zowel werven, behouden als uitbreiden, zoals dat ook in het collegewerkprogramma is opgenomen. Tijdens de staf RIA zal de stand van zaken iedere zes weken ter informatie worden bijgevoegd.
3.3. Toelichting ambities Expatdesk De Expatdesk zal de werkzaamheden voor buitenlandse werknemers van Nederlandse en internationale bedrijven in 2012 continueren. Doelstelling is om expats te faciliteren bij hun komst naar Rotterdam. De Expatdesk helpt bij de immigratie door assistentie bij het verkrijgen van een verblijfsvergunning. Als ze eenmaal gearriveerd zijn helpt de expatdesk met allerhande formaliteiten (zoals burgerservicenummer, inschrijving GBA, parkeervergunning), financiële zaken (zoals openen bankrekening, verzekeringen), gezondheidszorg (zoals vinden van een huisarts), familiezaken (zoals wonen, recreatie, onderwijs, etc) en introductie in de relevante netwerken. Eind 2011 heeft de Expatdesk samen met Publiekszaken een aantal projecten opgestart. Een project betreft een Engelstalige optie in het telefonische informatienummer van de gemeente (14010), een ander project betreft het beschikbaar stellen van de belangrijkste gemeentelijke formulieren in het Engels. 13
Het derde project is iets complexer, dit betreft de inschrijving in de gemeentelijke basisadministratie van de randgemeenten, zodat de expat gebruik kan maken van een one-stop-shop. Deze projecten zullen in 2012 worden afgerond. Het Ministerie van Economisch Zaken wil de dienstverlening van de expatdesks op verschillende locaties in het land zoveel mogelijk gaan standaardiseren en is daarvoor een onderzoek gestart. De RIA is hier bij betrokken en zal binnen de bestaande kaders van de gemeente zoveel mogelijk doen om in deze standaardisatie mee te gaan. In 2012 zal worden onderzocht in hoeverre gebruik kan worden gemaakt van een netwerk van vrijwilligers uit de expatgemeenschap (access) om een deel van de taken van de expatdesk uit te laten voeren. Ook zal onderzocht worden of een model van sponsoring door relevante dienstverleners een mogelijkheid is om de kosten van de expatdesk verder te verlagen zonder dat de kwaliteit van de dienstverlening van de expatdesk wordt aangetast. Beoogd resultaat voor 2012 is een verdere groei van het aantal verwerkte aanvragen verblijfsvergunning tot 500 (25% groei) en tot een aantal klantcontacten van 2250. (12.5% groei)
3.4. Toelichting ambities interne organisatie Sturing organisatie De RIA verkeert in een fase waarin het van een ad hoc organisatie moet doorgroeien naar een procesmatige organisatie. De opgebouwde kennis in de organisatie maakt het mogelijk veel meer gestructureerd te werken op de terreinen current investor development, acquisitie en de expatdesk. Om deze procesmatige sturing mogelijk te maken, zal in 2012 de nadruk liggen op het opzetten van een degelijke en diepgaande managementinformatiestructuur. Deze managementinformatie moet het mogelijk maken om de processen beter aan te sturen op efficiëntie en – belangrijker nog – effectiever te zijn in het behalen van de doelstellingen van de RIA. Belangrijke voorwaarde voor een goede managementinformatiestructuur is een goede en correcte registratie van gegevens en een doelmatige verwerking van de gegevens in informatie. Hiervoor zijn goede digitale hulpmiddelen essentieel en buitengewoon kosteneffectief (t.o.v. handmatige verwerking). In 2012 zal er een herijking plaats vinden van de ICT-ondersteuning van de RIA, met name het CRM-systeem (relatiemanagementsysteem). Strategisch relatiemanagement Het vroegtijdig verkrijgen van informatie aangaande (verhuis)bewegingen en/of groeimogelijkheden van bedrijven in de Rotterdamse regio, alsmede het genereren van leads voor nieuwe internationale projectinvesteringen, vereist een complex samenspel van relatiemanagement, lobbying, public affairs en marketing. De RIA is van mening dat met het creëren van een nog betere samenhang tussen deze gebieden, door de organisatie ervan beter in te richten, zal leiden tot betere resultaten voor de Rotterdamse regio. De RIA zal hiervoor zijn eigen werkprocessen verder aanscherpen op het creëren van samenhang. Als één van de eerste onderdelen zal dit zichtbaar worden in het realiseren van een strategisch uitnodigingenbeleid. Daarnaast zal de inzet van hospitality beter worden afgestemd op strategisch relatiemanagement. Strategisch PR & Marketing De RIA voert geen klassieke PR en marketing uit in de zin van reclamecampagnes en dure advertenties. PR en marketing is voor de RIA het zelf ontwikkelen van de juiste boodschappen voor de juiste doelgroepen en deze via en met het relatienetwerk kostenbewust en effectief in te zetten. 14
Het ad hoc ontwikkelen van uitingen zonder onderliggend plan hebben tot op heden te weinig effect bij de doelgroepen. Een gestructureerde en planmatige aanpak middels een strategisch marketingplan zal het effect sterk vergroten. Hiervoor is het noodzakelijk om allereerst een scherpere externe en interne analyse te maken van de omgeving van de RIA als ook de diverse doelgroepen in kaart te brengen, zowel extern (internationaal, regionaal als lokaal) als intern. Hetzelfde geldt voor het opstellen van een persstrategie die een integraal onderdeel zal uitmaken van het marketingplan. Ook zal er een start gemaakt worden met het ‘laden’ van reputatiemanagement van de RIA. Reputatie verwijst naar de bekendheid van een organisatie en de waardering die deze bij verschillende stakeholders geniet. De waarde van een reputatie wordt bepaald door de mate waarin de belofte en de bewijsvoering op elkaar aansluiten. Reputatiemanagement heeft als doel aan voorkeur en vertrouwen te bouwen. Een belangrijk aspect van een effectieve PR en marketing voor de RIA is verbinding zoeken en het inzetten van opinion leaders in overheid en bedrijfsleven die door hun inzet bijdragen aan de beeldvorming van de RIA en het behalen van de doelstellingen. In 2012 zal de RIA een aanzet maken om een aantal van deze opinion leaders duurzaam aan zich te verbinden en hen in te zetten binnen de belangrijke netwerken. Denk daarbij aan de lobby richting de centrale overheid en de eerder genoemde topsectoren voor de Rotterdamse regio. Er wordt ten aanzien van strategische marketing en PR nauw samengewerkt en gebruik gemaakt van de kennis van Rotterdam Marketing (RM) en Chief Marketing Office (CMO), maar het aantrekken van internationale bedrijven vraagt ook om specifiek voor dat doel gerichte PR (middelen) en marketing.
3.5. Toelichting ambities regionale samenwerking Op basis van de intentieverklaring tussen Rotterdam en Den Haag over een intensievere samenwerking op het gebied van promotie ter verbetering van het vestigingsklimaat voor bedrijven, wordt deze samenwerking en afstemming tussen RIA en WFIA in 2012 gecontinueerd. Deze samenwerking is er op gericht elkaar te versterken waar dit een toegevoegde waarde heeft, maar ook het eigen economisch profiel te gebruiken als daarmee beter wordt aangehaakt op de doelgroep. Het gaat hierbij dus vooral om samenwerking waar het economisch profiel aanvullend is (bijvoorbeeld Medical Delta) en dat is slechts voor een beperkt deel het geval (Rotterdam is de World Port, World City en Den Haag de stad van internationale vrede en veiligheid). Dat ligt anders dan de samenwerking met de gemeenten in de Rijnmondregio. Rotterdam heeft deze gemeenten uitgenodigd om integraal gebruik te maken van de dienstverlening van de Rotterdam Investment Agency, dus zowel acquisitie, current investor development als expatdesk. Deze integrale aanpak is mogelijk, omdat het economisch profiel van de randgemeenten in grote lijnen aansluit op het profiel van Rotterdam. De regio vormt een economische eenheid met een redelijk eenduidig profiel. Deze samenwerking is zowel in het voordeel van de randgemeenten, die geen eigen expertise en capaciteit hoeven vrij te maken, als in het voordeel van de gemeente Rotterdam, die bedrijven een bredere propositie kan bieden, een breder beeld van current investors in bepaalde sectoren krijgt en werknemers van internationale bedrijven in de regio van dienst kan zijn, ongeacht waar zij wonen en werken.
15
In 2012 wordt op deze basis nadere invulling gegeven aan de samenwerkingsovereenkomst tussen Rotterdam en Capelle aan de IJssel. Gesprekken met Schiedam, Vlaardingen en Dordrecht, die reeds zijn gestart, zouden moeten resulteren in een soortgelijke samenwerkingsovereenkomst, indien overeenstemming wordt bereikt, en bij de andere randgemeenten zal een inventarisatie worden gemaakt welke hier ook gebruik van zouden willen maken. Voor acquisitie en promotie voor Clean Tech Delta en Medical Delta zal naast WFIA ook nauw worden samengewerkt met Science Port Holland en Stadshavens.
3.6. Toelichting ambities voor samenwerking met partners Adviesraad RIA Na de installatie van de adviesraad RIA in november 2011 met vertegenwoordigers vanuit verschillende sectoren uit het bedrijfsleven, waaronder het Havenbedrijf, zal de verbinding met het bedrijfsleven in deze vorm komend jaar nader uitgewerkt gaan worden. De adviesraad bestaat uit acht leden vanuit het haven- en industriecomplex, de zakelijke dienstverlening, de creatieve sector en de medische sector en zal circa vijf keer per jaar de directie van de RIA van advies voorzien. Insteek is dat de adviesraad haar kennis en netwerk in het bedrijfsleven gaat inzetten voor belangrijke acquisitieprojecten, voor feedback op de resultaten van het current investor development en voor haar visie op plannen en aanpak van de RIA. Netherlands Foreign Investment Agency (NFIA) Een van de belangrijkste partners van de RIA is de NFIA. De NFIA heeft een groot buitenlandnetwerk waar de RIA gebruik van maakt. Het is van groot belang dat dit buitenlandnetwerk de propositie van Rotterdam helder voor ogen heeft. Hier is komend jaar opnieuw een slag te maken. De RIA maakt ook onderdeel uit van het nationaal acquisitieplatform onder voorzitterschap van de NFIA. In dit platform vindt afstemming plaats over de acquisitiestrategie en current investor development tussen de NFIA en de acquisitiepartners. Dit zijn de vier regionale ontwikkelingsmaatschappijen en de drie grote steden. Ook WFIA is hierin vertegenwoordigd en daarmee wordt afgestemd voor een eenduidig geluid richting NFIA. Met WFIA en Science Port Holland wordt concreet samengewerkt voor bepaalde projecten die betrekking hebben op Clean Tech Delta en Medical Delta. Partners in de stad Met de partners uit de vierhoek, het Havenbedrijf, RPPC/Deltalinqs en de Kamer van Koophandel vindt meerdere malen per jaar overleg plaats over de landenprioriteiten en de bestuurlijke reisagenda. Ook wordt besproken hoe we kunnen aansluiten bij elkaars activiteiten en hoe we gebruik kunnen maken van elkaars netwerken. De RIA heeft een sterk netwerk van dienstverleners in de stad. Het gaat hierbij om belastingadviseurs, arbeidsjuristen, bedrijfsjuristen, makelaars, projectontwikkelaars, accountants, recruitment, etc. Enerzijds gebruikt de RIA dit netwerk op het moment dat klanten specifieke vragen hebben over een bepaald onderwerp, anderzijds wordt de RIA door dit netwerk regelmatig betrokken bij projecten waar deze dienstverleners bij betrokken zijn. Ook onderhoudt de RIA goede contacten en relaties met de mensen uit het bedrijfsleven die lid zijn van de Economic Development Board Rotterdam (EDBR) en de International Advisory Board (IAB). De leden van de EDBR zijn gezichtsbepalende Rotterdammers, ondernemers en vertegenwoordigers uit bedrijfsleven, kennisinstellingen, haven, zorgen medische sector en culturele instellingen.
16
