Verantwoording van activiteiten 2012
Voorwoord Met veel genoegen presenteren we u de inhoudelijke verantwoording van de activiteiten van Jong Florence in 2012. Jong Florence levert jeugdgezondheidszorg aan alle kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar in Den Haag. Sinds 2009 maakt Jong Florence, als zelfstandige stichting, onderdeel uit van de Stichting Florence Zorggroep. Jong Florence kent twee grote subsidieverstrekkers: de gemeente Den Haag en het RIVM voor de uitvoering van het Rijksvaccinatieprogramma. De Gemeente Den Haag heeft naast de financiering van de wettelijke activiteiten, het zogenaamde basistakenpakket, ook diverse projecten gefinancierd om risicogezinnen extra te ondersteunen. Daarnaast organiseert Jong Florence diverse activiteiten, in de vorm van cursussen, tegen kostprijs. In 2012 is veel aandacht uitgegaan naar de vorm en invulling van het CJG-team, het multidisciplinaire team waar risicokinderen en/of gezinnen besproken worden. De verdere uitrol en inbedding van het CJG-team vindt in 2013 plaats. Daarnaast kreeg ook de samenwerking met de partners in de geboortezorg, de verloskundigen en de kraamzorg extra aandacht. De extra aandacht werd mede ingegeven door het hoge percentage vroegsterfte in Den Haag. Jong Florence anticipeert op de maatschappelijke ontwikkelingen. Zo heeft Jong Florence veel ontwikkeld op het gebied van social media. Jong Florence sluit daarmee beter aan op de leefwereld van jonge ouders en daarnaast geeft deze ontwikkeling ook veel elan en plezier aan het werk. Ook het veelvuldig inzetten van vrijwilligers bij gezinnen (het project Moeders informeren Moeders) past binnen de huidige maatschappelijke context. Een context waarin het streven naar een meer pedagogische civil society en het versterken van de eigen kracht van gezinnen centraal staat. Jong Florence heeft het Elektronisch Kinddossier KD+ in 2012 verder doorgevoerd. Zoals elk ICT ontwikkelproces vroeg de aansturing veel energie van de organisatie om op tijd en accuraat de gegevens op te slaan en te verwerken tot stuur- en bedrijfsinformatie. Naast de inhoudelijke verantwoording is ten behoeve van de Gemeente Den Haag en VWS een financiële verantwoording over alle activiteiten en projecten opgesteld. Jong Florence investeert in de kwaliteit van medewerkers en daarmee in de verbetering van de kwaliteit van de jeugdgezondheidszorg. De tevredenheid van de klanten van Jong Florence bleef ook in 2012 onveranderd hoog. Jong Florence gaat met vertrouwen 2013 tegemoet. Met investeringen in kwaliteit en innovatie en door aan te sluiten bij de verwachtingen van de klant draagt Jong Florence bij aan de vormgeving van Best Practice in Nederland.
1
Inhoudsopgave Voorwoord ...................................................................................................................................................... 1 Inhoudelijke verantwoording .......................................................................................................................... 5 1
Uniforme deel basistakenpakket ............................................................................................................ 6 1.1
Geboortes ...................................................................................................................................... 6
1.2
Gehoorscreening ........................................................................................................................... 7
1.3
Kinderen in zorg ............................................................................................................................. 9
1.3.1
Reguliere zorg ....................................................................................................................... 9
1.3.2
Contactmomenten zuigelingen ............................................................................................. 9
1.3.3
Contactmomenten peuters................................................................................................. 10
1.3.4
Opkomst per contactmoment ............................................................................................ 10
1.3.5
Niet verschijnen met/zonder bericht .................................................................................. 11
1.4 1.4.1
Kinderen van expats en ambassadepersoneel.................................................................... 12
1.4.2
Kinderen van MOE-landers ................................................................................................. 12
1.5
3
Zorg aan risicokinderen ............................................................................................................... 13
1.5.1
Risicokinderen ..................................................................................................................... 13
1.5.2
Kindermishandeling ............................................................................................................ 14
1.5.3
Meisjesbesnijdenis .............................................................................................................. 16
1.6 2
Bijzondere doelgroepen .............................................................................................................. 12
Schakel naar zorgvoorzieningen .................................................................................................. 17
Maatwerkdeel Basistakenpakket ......................................................................................................... 22 2.1
Cursussen en bijeenkomsten ....................................................................................................... 22
2.2
Videothuisbegeleiding ................................................................................................................. 23
2.3
Casuïstiekbijeenkomsten ............................................................................................................. 24
2.4
Vangnet 0-6 ................................................................................................................................. 25
2.5
Inloop- en borstvoedingsspreekuren........................................................................................... 26
2.6
Informatielijn ............................................................................................................................... 27
2.7
Integrale Vroeghulp ..................................................................................................................... 27
Projecten .............................................................................................................................................. 28 3.1
Prenatale cursussen ..................................................................................................................... 28
3.2
Prenataal huisbezoek & Stevig ouderschap ................................................................................ 28
3.3
Preventief jeugdbeleid 2½ jarigen ............................................................................................... 30
3.4
Voorschool ................................................................................................................................... 30
3.5
Gezond gewicht ........................................................................................................................... 32
3.5.1
Programma Gezond gewicht............................................................................................... 32
2
3.5.2
4
5
6
7
Borstvoeding ....................................................................................................................... 34
3.6
Moeders informeren Moeders .................................................................................................... 35
3.7
Voorleestafels .............................................................................................................................. 37
Overig aanbod ...................................................................................................................................... 39 4.1
Vaccinaties ................................................................................................................................... 39
4.2
Hielprikken ................................................................................................................................... 40
4.3
Overige cursussen ........................................................................................................................ 42
Bijzondere activiteiten.......................................................................................................................... 44 5.1
Social media ................................................................................................................................. 44
5.2
Beloningskaarten, dapperheidsdiploma & sneeuwpopje ............................................................ 44
5.3
Filmpje ogentest .......................................................................................................................... 44
5.4
Beschrijving consulten op internet .............................................................................................. 45
Middelen .............................................................................................................................................. 46 6.1
DDJGZ .......................................................................................................................................... 46
6.2
Verwijsindex ................................................................................................................................ 46
6.3
CJG-vorming................................................................................................................................. 46
6.4
Overlegstructuren ketenpartners ................................................................................................ 47
6.5
Onderzoek, enquêtes, publicaties en bijzondere activiteiten ..................................................... 47
Algemeen kwaliteitsbeleid ................................................................................................................... 49 7.1
Kwaliteitsmanagementsysteem .................................................................................................. 49
7.2
Risicomanagement ...................................................................................................................... 49
7.3
Kwaliteitsbeleid ten aanzien van onze klanten ........................................................................... 49
7.3.1
Thematisch toezichtonderzoek ........................................................................................... 50
7.3.2
Tevredenheid klanten ......................................................................................................... 50
7.3.3
Klachten .............................................................................................................................. 50
7.3.4
Feedback klanten ................................................................................................................ 51
7.3.5
Incidenten klanten .............................................................................................................. 51
7.4
Kwaliteitsbeleid medewerkers .................................................................................................... 52
7.4.1
Scholing en deskundigheidsbevordering ............................................................................ 52
7.4.2
Personeel ............................................................................................................................ 54
7.5
Kwaliteit van het werk ................................................................................................................. 55
7.5.1
Tevredenheid van het werk ................................................................................................ 55
7.5.2
Incidenten medewerkers .................................................................................................... 55
7.5.3
Arbeidsomstandigheden ..................................................................................................... 56
7.5.4
Bedrijfshulpverlening .......................................................................................................... 56
Auteurs verantwoording 2012 ...................................................................................................................... 57 Subsidies Jong Florence ................................................................................................................................ 58
3
4
Inhoudelijke verantwoording Jong Florence geeft invulling aan het uniforme en maatwerkdeel van het basistakenpakket van de Jeugdgezondheidszorg. Daarnaast geven wij uitvoering aan diverse projecten zoals bijvoorbeeld Moeders Informeren Moeders, Gezond gewicht, Stevig Ouderschap en de toeleiding naar de Voorschool. Deze Verantwoording van activiteiten 2012 richt zich ook op ons aanvullende aanbod. Zoals bijvoorbeeld de uitvoering van de hielprik screeningen, het Rijksvaccinatieprogramma en diverse andere activiteiten of de deelname aan (landelijk) onderzoek. Voor de verantwoording van activiteiten 2012 is gebruik gemaakt van de registraties in het DDJGZ (KD+), informatie van NSDSK en RIVM, CANG en Kóren.
Kinderspeelgroep Muziekspel
5
1 Uniforme deel basistakenpakket Ouders dragen zorg voor een veilige en gezonde opvoeding van hun kinderen. Dit doen zij met steun van het consultatiebureau. Uit onderzoek is gebleken dat de gezondheidswinst door de inzet van de jeugdgezondheidszorg zeer effectief is. Bij Jong Florence dragen we bij aan de gezonde groei en ontwikkeling van ruim 28.000 Haagse kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar. Conform onze doelstelling richten wij ons op vroegsignalering & preventie. Waar nodig adviseren wij lichte hulp en dragen wij zorg voor verwijzing. Het aanbod van de jeugdgezondheidszorg is beschreven in het Basistakenpakket dat bestaat uit een uniform en een maatwerkdeel. In dit hoofdstuk doen wij verslag van onze inspanningen in het kader van het uniforme deel.
1.1 Geboortes Landelijk gezien werden er in 2012 op 1 januari, 30 april en 5 december de minste kinderen geboren. Op 14 februari, 8 maart, 6 juni en 8 augustus de meeste kinderen. In Den Haag was dat, met uitzondering van 8 augustus, niet anders. Op 8 maart, de Internationale vrouwendag, werden er maar liefst 30 kinderen geboren (waarvan 13 meisjes). De meeste kinderen werden geboren op 24 juli 2012 en dat was een heel gewone dag.
In 2012 zijn er 7.199 kinderen geboren in Den Haag. Geboortes 2012 Januari
602
Juli
610
Februari
592
Augustus
677
Maart
630
September
566
April
612
Oktober
607
Mei
673
November
582
juni
589
December
459 Totaal
7.199
Tijdens het eerste huisbezoek, het 2e contactmoment na de gehoorscreening, zagen wij 6.800 van de pasgeborenen. Omdat de feestdagen in 2012 op werkdagen vielen zagen wij 399 pasgeborenen pas in de eerste weken van 2013. Een deel van de kinderen gaat direct na de geboorte naar huis in een van de randgemeentes van Den Haag.
6
1.2 Gehoorscreening Een goed gehoor is belangrijk voor de ontwikkeling van de taal en het goed leren praten. Als een kind niet goed heeft leren praten, kan dat grote gevolgen hebben voor de ontwikkeling. Een van de bevolkingsonderzoeken richt zich op de gehoorscreening bij pasgeborenen. De screening van het gehoor wordt uitgevoerd in de eerste weken na de geboorte. Jong Florence voert de gehoorscreening uit op het consultatiebureau. Alleen in bijzondere situaties en bij een herhaalde (derde) screening voeren wij de screening thuis uit. In 2012 werden er 7.199 kinderen geboren in Den Haag. Voor de neonatale gehoorscreening zijn er 7.049 kinderen aangemeld. Het verschil wordt vooral verklaard door de geboorte van kinderen in de Haagse ziekenhuizen vanuit Rijswijk of Voorburg. Voor wat betreft het aantal screeningen geldt het volgende:
Screening door Jong Florence
Aantal
In aanmerking
6.748
Gescreend door Jong Florence
6.687
Geen deelname (nvzb)
175
e
Direct naar 3 screening
12
Screening in ziekenhuis (NICU)
175
Screening elders Openstaande 1
ste
49 screeningen
4
Overleden < 1ste screening
9
Verhuisd voor 1ste screening
63
In 2012 organiseerden wij in totaal 531 zittingen voor de gehoorscreening, waarbij wij 6.687 1ste 407 2de (408 aangemeld) en 230 3de screeningen uitvoerden. Er zijn 69 huisbezoeken gedaan.
Aantal
Screening
Deelname
Referrate
kinderen
door JF
screening
screening
7.049
6.699
1ste
2de
3e
1ste
2de
3de
99,08%
99,75%
100%
6,39%
3,07%
0,61%
Participatiegraad De participatiegraad voor alle screeningen ligt boven de norm van 98%: Voor de 1ste en 2de screening is dit respectievelijk 99,08% en 99,75%.
7
Voor de 3de screening ligt de participatiegraad op 100%. Het referpercentage bij de 1ste screening is 6,39% (norm max.7%), bij de 2de screening 3,07% (norm, max. 3%) en bij de 3de screening was deze 0,61% (norm max. 0,5%). In de eerste screeningsronde is daarmee voldaan aan de kwaliteitseisen. Factoren die het referpercentage beïnvloeden zijn verkoudheden bij kinderen, de screeningsleeftijd (hoe ouder het kind, hoe groter de kans op verkoudheid en/of onrust tijdens de meting) en het te laat aanmelden of te laat binnenkomen van bestanden. Na de 3de screening zijn 41 kinderen verwezen naar het Audiologisch Centrum in Den Haag. Bij 11 kinderen werd een gehoorbeschadiging vastgesteld.
Tijdspad en gemiddelde leeftijd Voor de gehoorscreening geldt een tijdspad van vier weken. Bij kinderen geboren met een zwangerschapsduur van minder dan 37 weken kan de uitkomst gecorrigeerd worden naar de uitgerekende datum. In alle gevallen geldt dat wij onder de normpercentages zitten.
Screening
Norm
2012
Correctie <37 wkn
1e
> 97 binnen 4 weken gescreend
96,1%
96,8%
2e
> 95 binnen 4 weken gescreend
88,8%
89,8%
3e
> 95 binnen 4 weken gescreend
79,7%
85,5%
Zowel interne als externe factoren spelen een rol bij een verlengd tijdspad:
Ouders verschijnen niet op de gehoorscreening zonder/met bericht (betrof 90 kinderen) Late aanmelding/laat binnenkomen van GBA-bestand (screeningtraject later van start) Opname ziekenhuis Beperkte mobiliteit van moeder, waardoor screening wordt uitgesteld Langdurig verblijf in het buitenland Overvolle zittingen, waardoor screeningen een week later worden uitgevoerd. Onderhoud apparatuur
Onze activiteiten om alle ouders te bereiken en de percentages van het tijdpad te verbeteren blijven gehandhaafd. De medewerker van de planning van de screeningen belt ouders bij niet verschenen zonder bericht na om ouders te motiveren om naar het consultatiebureau te komen. Vaak met succes! Met ingang van het tweede kwartaal van 2012 nodigen wij kinderen uit op de leeftijd van 12 dagen in plaats van 14 dagen.
8
1.3 Kinderen in zorg Op 31 december had Jong Florence 28.062 kinderen in zorg. Dit was iets meer dan in 2011 (27.911). Over het hele jaar door hadden wij 30.786 kinderen in zorg. Het verschil wordt vooral verklaard door mutaties zoals verhuizingen naar buiten de stad, maar ook door de uitstroom van vierjarigen gedurende het jaar. De groei van het aantal geboortes was 0,5% lager dan verwacht.
1.3.1
Reguliere zorg
De consulten delen we in naar reguliere consulten en extra consulten op het consultatiebureau. In 2012 registreerden wij 117.601 contactmomenten voor de kinderen die wij in zorg hebben.
Contacten zuigelingen en peuters
Aantal
Gehoorscreening
7.393
Reguliere contacten (exclusief 18mnd LC) Reguliere Huisbezoeken (1
ste
71.074
ZHB)
6.800
ZOI Huisbezoek (incl 18 mnd. en NIDW)
2.056
ZOI (inclusief 18 mnd. LC en 2,5 jaar)
16.774
Groepsconsult
62
Videothuisbegeleiding
147
Telefoon/e mail
6.863
Inloopspreekuur
6.180
Contactmoment assistente
192
Kennismaking NIDW assistente
60 Totaal
1.3.2
117.601
Contactmomenten zuigelingen
In 2012 vonden er 75.572 zuigelingencontacten plaats. Voor een huisbezoek komen in aanmerking alle nieuwe zuigelingen, nieuwe gezinnen in Den Haag en kinderen met een indicatie. Daarnaast brengen wij ook een huisbezoek als kinderen niet verschijnen op een afspraak zonder dat er is afgezegd én waar wij ons zorgen over maken.
9
Soort contacten (exclusief Stevig Ouderschap) Gehoorscreening
7.393
Reguliere consulten
45.072 ste
Reguliere Huisbezoek (1
ZHB)
6.800
Zorg op indicatie huisbezoek (inclusief NIDW) Zorg op indicatie
754 6.283
Videothuisbegeleiding
27
Telefoon/e mail
3.528
Inloopspreekuur zuigeling
5.715 Totaal
1.3.3
Aantal
75.572
Contactmomenten peuters
In 2012 registreerden wij 40.637 peutercontacten. Peuters ontvangen extra zorg in de vorm van een extra consult op het bureau, een consult op het inloopspreekuur, een extra huisbezoek, een telefonisch consult of in een groepsconsult. De aanleiding varieert. Het kan te maken hebben met problemen met het gewicht, de ontwikkeling en het gedrag met betrekking tot het slapen en eten. Redenen voor een extra huisbezoeken zijn het niet verschijnen zonder bericht, overgewicht of slaap- en opvoedingsproblemen of de toeleiding Voorschool.
Soort consulten
Aantal
Reguliere contacten
25.952
Zorg op indicatiehuisbezoek (inclusief NIDW) Huisbezoek 18 mnd.
1.216 86
Lange consulten bij 18 mnd.
1.008
Groepsconsult (meestal rond 18 mnd)
62
2,5 jaar consult
439
Zorg op indicatie
9.044
Videothuisbegeleiding
120
Telefoon/e mail
3.335
Inloopspreekuur peuter
465 Totaal
40.637
1.3.4 Opkomst per contactmoment Het opkomstpercentage op het consultatiebureau is hoog. Het hoogst is de opkomst bij de contactmomenten in het eerste jaar.
10
Het opkomstpercentage is overigens niet gelijk aan het bereik. Ouders krijgen soms na niet verschijnen zonder of met bericht een nieuwe afspraak.
Reguliere contacten
Aantal
1e Zuigelingen Huisbezoek
6.800
1 maand consult
6.338
2 maanden consult
6.162
3 maanden consult
6.009
4 maanden consult
5.876
6 maanden consult
5.751
7,5 maanden consult
4.578
9 maanden consult
4.545
11 maanden consult
5.813
14 maanden consult
5.911
18 maanden consult
4.118
18 maanden lang consult
1.008
2 jaar consult
5.510
3 jaar consult
5.036
4 jaar consult
5.377 Totaal
1.3.5
78.832
Niet verschijnen met/zonder bericht
In het bemoedigingsbeleid ‘Opkomst consultatiebureau’ zijn afspraken vastgelegd over de werkwijze bij het niet verschijnen van kinderen. Wij onderscheiden kinderen die niet verschijnen met bericht en kinderen die niet verschijnen zonder bericht. Als ouders tijdig afbellen maken wij een nieuwe afspraak voor hetzelfde contactmoment. Reden voor het afzeggen kan ziekte zijn of een andere onverwachte gebeurtenis. Als ouders te laat afbellen wordt bezien of het kind op korte termijn een nieuwe afspraak kan krijgen. Ons bemoedigingbeleid richt zich vooral op de ouders die niet verschijnen zonder iets van zich te laten horen. Bij deze groep wordt actief (telefonisch of schriftelijk) contact gezocht met de ouders. Als dit geen effect heeft gaat de jeugdverpleegkundige thuis langs. Als contact uitblijft wordt Vangnet ingeschakeld. Dit laatste is meestal niet nodig. In 2012 registreerden wij 5.474 keer dat kinderen niet verschenen.
11
1.4 Bijzondere doelgroepen De zorg aan kinderen van asielzoekers, kinderen van illegaal in Nederland verblijvende ouders en kinderen van Moe-landers vergen onder andere vanwege de verschillen in taal en cultuur, maar ook bijvoorbeeld vanwege een afwijkend vaccinatieprogramma meer van de tijd van de jeugdarts of jeugdverpleegkundige.
Den Haag is een stad van vele nationaliteiten. Meest voorkomende achternaam van de kinderen die in 2012 werden geboren en in zorg waren bij Jong Florence is nog altijd Jong en Berg. Direct gevolgd door Yildirim, Yilmaz en Yildiz
In het digitaal dossier hadden wij op 31 december 329 zuigelingen dossiers zonder BSN nummer. Een deel van deze dossiers behoort bij kinderen die officieel geen recht hebben op JGZ omdat ze niet in Den Haag staan ingeschreven, echter een deel van deze dossiers betreft ook een dubbel dossier. 300 van deze kinderen kregen in 2012 ook een consult. Van kinderen geboren tussen 01-10-2008 en 31-12-2012, zijn er 1.294 dossiers zonder BSN, maar is er wel minimaal één contactmoment uitgevoerd. Soms meldt een ouder zich eerder bij het consultatiebureau dan dat wij de vestiging in Den Haag van de gemeente doorkrijgen. Dan wordt zeker voor een jong kind een nieuw dossier aangemaakt. Later worden eventuele eerdere dossiers dan samengevoegd. Een andere reden voor een tijdelijk dubbel dossier is verwarring met de naam, zeker veel buitenlandse namen hebben letters met diakritische tekens. Helaas is dan soms de naam niet direct in KD+ terug te vinden.
1.4.1
Kinderen van expats en ambassadepersoneel
Kinderen van expats en ambassadepersoneel zien wij vooral op onze consultatiebureaus aan de Koningin Sophiestraat en de Scheveningseweg. Zij verblijven over het algemeen vrij kort in ons land. Vanwege de taalbarrière, maar vooral door de afwijkende vaccinatieprogramma’s vergt deze groep extra van onze inspanningen. Voor 2012 zijn er geen betrouwbare cijfers beschikbaar over het aantal kinderen van expats en ambassadepersoneel.
1.4.2
Kinderen van MOE-landers
Jong Florence heeft veel kinderen in zorg uit de zogenaamde MOE-landen: Bulgarije, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Polen, Roemenië, Slovenië, Slowakije of Tsjechië. Ook hier geldt dat wij voor 2012 geen betrouwbare gegevens hebben over het aantal kinderen.
12
1.5 Zorg aan risicokinderen Medewerkers van Jong Florence zijn getraind om belangrijke risico’s bij kinderen te signaleren. We hebben oog voor de signalen die duiden op kindermishandeling (hoofdstuk 1.5.2) en het risico op meisjesbesnijdenis (hoofdstuk 1.5.3). Maar net zo goed op de factoren die bijdragen aan een goede taalontwikkeling van kinderen of bijvoorbeeld een gezond gewicht.
In KD+ wordt geregistreerd of ouders roken (587) en in hoeverre er sprake is van het gebruik van alcohol (42) en drugs (43). We weten van 12 ouders dat zij drugs en alcohol combineerden. Elf ouders combineerden roken met alcohol en drugs.
In ons oude digitale dossier werd een R geregistreerd voor verschillende vormen van risico’s. Er werd een R geregistreerd bij 3 risico’s of meer zonder beschermende factoren, of wanneer er sprake was van Niet Nederlandse Moedertaal en bij peuters vanaf 2 jaar bij een spraak-taalachterstand (ongeacht in welke taal). In het nieuwe dossier wordt alleen een R geregistreerd bij ernstige zorgen, dus bij aanwezigheid van 3 risicofactoren of meer zonder beschermende factoren. Helaas zijn medio 2012 de R’s pas uit het oude digitale dossier overgezet naar het nieuwe dossier. Daarom zijn de cijfers niet met die van vorig jaar te vergelijken en met name voor de peuters niet volledig betrouwbaar. In KD+ worden op verschillende wijzen de risico’s in het dossier geregistreerd. We maken daarbij gebruik van de risico definities zoals we die ook in het verleden gebruikten, gebaseerd op het balansmodel. Bij 3 risico’s of meer zonder beschermende factoren wordt een R aan het dossier toegevoegd. In het dossier zijn de andere risico’s wel zichtbaar in het kindbeeld. Wij zijn er nog niet in geslaagd om een betrouwbare rapportage over deze risico’s uit KD+ te genereren voor 2012.
1.5.1
Risicokinderen
In 2012 registreerden wij 6.820 risico-dossiers van de 30.786. De risicokinderen hebben wij dit jaar minimaal één maal gezien. In totaal verzorgden wij voor deze groep kinderen 20.558 consulten. Er zijn exact 500 zuigelingen met een als risicokind gekenmerkt dossier.
13
1.5.2
Kindermishandeling
Een van de dilemma’s waar onze medewerkers soms mee te maken krijgen is de vraag of er sprake is van kindermishandeling. Bij signalen die hierop kunnen wijzen wordt de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling gehanteerd. In 2012 zijn door jeugdverpleegkundigen en jeugdartsen 11 officiële meldingen kindermishandeling gedaan bij het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK). De contacten met het AMK vonden plaats op initiatief van medewerkers van het consultatiebureau of op initiatief van het AMK zelf. Opvallend is dat dit jaar regelmatig een melding door bijvoorbeeld een Voorschool werd gedaan. In die situaties werd het consultatiebureau om informatie gevraagd door het AMK. Soms betrof het hier gezinnen waar al andere hulpverlening was ingezet, bijvoorbeeld Thuisbegeleiding of Opvoeden in de buurt. Een voorschool of kinderdagverblijf neemt niet altijd eerst contact op met het consultatiebureau. Op dit gebied valt er zeker nog winst te behalen. Veelal neemt het AMK ook contact op met het consultatiebureau naar aanleiding van een melding door de politie (kindspoor). Het getuige zijn van huiselijk geweld heeft ook veel impact op heel jonge kinderen. Nog voor een overleg of een melding naar het AMK wordt bij risicokinderen extra zorg op indicatie geleverd. Bij vermoedens van kindermishandeling wordt het kind eerder opgeroepen. Lang niet altijd wordt deze reden voor zo’n vervroegd contact ook genoteerd in KD+. In 2012 registreerden wij dit 308 keer voor 249 kinderen. Bij 52 kinderen vond 54 maal Zorg op Indicatie plaats op verzoek van het AMK.
Soort contact zuigeling
Vermoeden km
Reden km
Zorg op Indicatie HB
2
Zorg op Indicatie (arts)
1
1
13
3
Zorg op Indicatie (jv) Zorg op Indicatie Tel/email (arts) Zorg op Indicatie Tel/email (jv)
5 55
10
Inloop spreekuur (jv)
1
Soort contact peuter
Vermoeden km
Reden km
12
2
3
1
Zorg op Indicatie Peuter (jv)
34
3
Zorg op Indicatie tel/email (arts)
13
4
Zorg op Indicatie Tel/email (jv )
117
28
256
52
Zorg op Indicatie HB Zorg op Indicatie Peuter (arts)
Totaal
14
Door tijdig dicht bij het gezin hulp te bieden kan de kans op kindermishandeling sterk verkleind worden. In 2008 is in het kader van Opvoeden in de buurt gestart met de inzet van Thuisbegeleiding en ondersteuners van Jeugdformaat in gezinssituaties. Deze werkwijze is ook in 2012 voortgezet. Wij registreerden 39 aanvragen voor thuisbegeleiding en 19 aanvragen voor Jeugdformaat. Daarnaast kunnen wij Stevig Ouderschap inzetten (hoofdstuk 3.2). Het is belangrijk dat de jeugdgezondheidszorg oog heeft voor de financiële problemen van ouders. Een verwijzing naar Algemeen maatschappelijk werk of een sociaal raadsman kan veel ellende voorkomen.
Verwijzingen/acties
aantal
GV
39
Opvoedsteunpunt
47
Home start
16
VTB
6
Opvoeden in de buurt/opvoeden in de buurt
19
MW/Sociaal raadsman Den Haag op maat
6
GGZ
8
BJZ/CJG team
16
AMK
11
Stedelijke werkgroep Jong Florence participeert in de stedelijke werkgroep Kindermishandeling. Om medewerkers in staat te stellen kindermishandeling te signaleren is vanuit deze werkgroep een scholing voor alle medewerkers in de jeugdgezondheidzorg en de CJG medewerkers georganiseerd. Vrijwel alle medewerkers volgden deze scholing in 2011. In 2012 zijn de overige medewerkers en nieuw ingestroomde medewerkers geschoold. Tijdens deze scholingen is er ook aandacht voor de juiste gespreksvoering. De scholing werd gegeven door JSO. De werkgroep Kindermishandeling komt drie à vier maal per jaar bijeen. Deelnemers zijn de JGZ 0-4 en 4-19, het AMK, de regiocoördinator RAAK, steunpunt huiselijk geweld en de gezinsbegeleiding. Vanuit Jong Florence participeert een staffunctionaris in de werkgroep. Eén manager is aandachtsfunctionaris ten behoeve van de contacten met het AMK. Drie medewerkers zijn aandachtsfunctionaris kindermishandeling met ieder een eigen omschreven taak. Alle medewerkers zijn doordrongen van het belang van vroege signalering en weten welke stappen in welke volgorde gezet moeten worden. Inmiddels is ook helder dat
15
kindermishandeling een breed probleem is dat eveneens samengaat met voorkomen van huiselijk geweld in alle mogelijke vormen.
1.5.3
Meisjesbesnijdenis
Een bijzondere en ernstige vorm van kindermishandeling is de meisjesbesnijdenis. Al onze medewerkers zijn geschoold in het gespreksprotocol meisjesbesnijdenis. Dit protocol is in 2011 vervangen door het standpunt preventie vrouwelijke genitale verminking van het NCJ. Nieuwe medewerkers bij Jong Florence krijgen in hun inwerktraject een aparte scholing over dit onderwerp. Daarnaast bestaat vanaf 2011 de mogelijkheid om een uitgebreide elearning te volgen. Op de consultatiebureaus is veel aandacht besteed aan gesprekken over meisjesbesnijdenis met ouders uit de risicolanden. Tijdens de gesprekken wordt een risico-inschatting gemaakt. Dit gebeurt aan de hand van een aantal criteria zoals : Mate van integratie van het gezin Land van herkomst hoog percentage besnijdenis Gezin keert regelmatig terug naar land van herkomst Gezin met veel familie in Nederland Moeder is besneden Oudere zusjes zijn besneden
In 2012 is 2.033 maal een risico-inventarisatie gedaan. In 216 dossiers waren een of meerdere criteria aanwezig. Besnijdenis van de moeder is een belangrijke factor bij de risico-inschatting. Bij 14 gezinnen maakten wij de inschatting dat er een reëel risico was op meisjesbesnijdenis op termijn. In een aantal gevallen werd dan ook het AMK in consult gevraagd. Eén meisje bleek al besneden te zijn. Ook hier werd het AMK ingeschakeld. Meerdere gezinnen werden in contact gebracht met een voorlichter uit de doelgroep. Voorlichters uit de eigen doelgroep komen op afspraak ook voor een voorlichtend gesprek op het consultatiebureau. Omdat besnijdenis meestal op de basisschool leeftijd plaatsvindt, is er over het algemeen voldoende tijd om het onderwerp te bespreken met ouders. Opvallend is dat ouders vaak zeggen dat zij besnijdenis niet wensen voor hun dochter, maar het is niet altijd in te schatten of dit een sociaal wenselijk antwoord is. Daarom komt dit onderwerp in meerdere consulten aan bod. Ouders weten dat meisjesbesnijdenis in Nederland verboden is. Ouders geven soms aan bang te zijn om terug te gaan naar het land van herkomst omdat dan niet zeker is of zij hun dochter
16
tegen besnijdenis kunnen beschermen. Veel ouders kregen de verklaring, opgesteld door VWS en in meerdere talen ter beschikking, mee.
Risico inschatting
Aantal
Laag risico
52
Twijfelachtig risico
13
Hoog risico
14
Totaal
79
In Den Haag voerden wij de meeste gesprekken met ouders afkomstig uit Somalië en Egypte. Verder voerden wij gesprekken met ouders afkomstig uit Soedan, Nigeria, Ghana en Eritrea en nog 19 andere landen. Hoog risico of twijfelachtig risico werd het meeste ingevuld bij ouders uit Egypte.
Klankbordgroep meisjesbesnijdenis Binnen de Klankbordgroep meisjesbesnijdenis is regelmatig overleg en uitwisseling over casuïstiek om op deze wijze de expertise te vergroten. In deze groep hebben een vertrouwensarts, een lid van de Raad voor de kinderbescherming, een huisarts, een gynaecoloog, een jeugdverpleegkundige 4-19 en een jeugdarts 0-4 zitting. Een afgevaardigde van de politie, bekend met eergerelateerd geweld, neemt eveneens deel aan de werkgroep. De Klankbordgroep wordt voorgezeten door de voormalig projectleider Meisjesbesnijdenis. Het aandachtsgebied Meisjesbesnijdenis is ondergebracht bij de afdeling huiselijk geweld van de GGD. In 2012 kwam de Klankbordgroep zes maal bijeen. In de Klankbordgroep is ook aandacht voor de mogelijkheden voor nazorg na besnijdenis. In 2012 is een pilot met een speciale nazorginloop poli van start gegaan in het HAGA ziekenhuis locatie Leyweg. Een keer per week is er een speciaal inloop spreekuur. Een verpleegkundige beantwoordt vragen van besneden vrouwen en meisjes en kan hen zo nodig begeleiden naar de juiste hulpverlener voor nazorg. De werkwijze rond meisjesbesnijdenis lijkt inmiddels ingebed in de algemene aanpak kindermishandeling.
1.6 Schakel naar zorgvoorzieningen In 2012 is door de jeugdartsen van heel Jong Florence 2.327 maal verwezen naar een andere instantie op het gebied van de gezondheidszorg. Het betreft hier verwijzingen over zaken die de gezondheid van het kind schaden of zijn ontwikkeling bedreigen. Oogproblematiek, vermoeden van heupdysplasie en achterblijvende motoriek waren de meest voorkomende redenen om te verwijzen. Door deze problemen op tijd te signaleren kan vaak erger worden voorkomen. Verminderd zicht of een verminderd gehoor is van invloed op de
17
algehele ontwikkeling van een kind. Zeker zo ernstig is het laat constateren van een hartafwijking of een heupafwijking. De diëtisten zijn duidelijk ontdekt als ketenpartner in de begeleiding van goede voedingsgewoonten, het aantal verwijzingen steeg de afgelopen jaren. In 2012 werd de diëtiste niet meer vergoed vanuit de basisziektekostenverzekering en alleen nog maar vanuit de aanvullende verzekering. Dit had consequenties voor de verwijzingen. In 2013 is vergoeding voor diëtistische advisering wel weer opgenomen in het basispakket. Sinds 2008 verwijzen de jeugdartsen volgens een vast protocol en zonder tussenkomst van de huisarts rechtstreeks naar de oogarts, naar radiologie (bijvoorbeeld in verband met een verdenking heuppathologie) en naar de cardiologie (verdenking op een hartruis). De huisarts wordt in een dergelijke situatie geïnformeerd over de verwijzing. We merken dat hiermee de terugrapportage door de specialisten naar het consultatiebureau verbeterd is. Helaas is in de nieuwe voorbeeldpolis van de zorgverzekering Nederland de jeugdarts vergeten, dit maakt rechtstreeks verwijzen complexer. Soms werden ouders opeens met een zelf te betalen rekening geconfronteerd. Jammer, want rechtstreeks verwijzen maakt de lijnen niet alleen korter maar bespaart ook op de ziektekosten, niemand is erbij gebaat als 2 verschillende artsen na elkaar exact hetzelfde constateren en vervolgens de tweede lijn alsnog ingeschakeld gaat worden. Jong Florence heeft het probleem grotendeels kunnen ondervangen door bij de verwijzingen de eigen AGB code te vermelden. Echter veel ziekenhuizen weigeren pertinent ouders die via de JGZ komen, omdat zij strikter gecontroleerd worden door de ziektekosten verzekeraars op zelfverwijzers. Verwijzingen binnen de gezondheidszorg keten:
Specialisme
Aantal
Huisarts
731
Kinderarts
115
Cardioloog/verdenking hartafwijking
21
Echo Heupen
122
KNO arts
16
Oogarts
56
Overige medisch specialist (inclusief oogarts)
520
Fysiotherapeut
477
Logopediste
130
Audiologisch centrum
93
Diëtiste
31
IVH
15 Totaal
2.327
18
Toelichting verwijzingen: In het huidige digitale dossier wordt gewerkt met de landelijke Basis Data Set (BDS). In dit systeem wordt de verwijzing naar oogarts of afdeling radiologie in verband met heupen niet structureel aangegeven. Daardoor is het item overige specialist erg hoog: oogarts en echo heupen werd bij ‘anders’ geregistreerd en bij de toelichting omschreven. De ogentest (visus) wordt volgens de richtlijn bij 3 jaar en 3 jaar 10 maanden afgenomen. Vaak lukt het driejarigen niet direct de test positief af te ronden. Dat kan zijn doordat er niet is geoefend, doordat de plaatjes onbekend zijn of omdat het kind niet goed ziet. Volgens protocol wordt de test dan binnen 3 maanden herhaald. In 2013 hopen we door middel van een onderzoek meer duidelijkheid te krijgen over de oorzaken van het hoge aantal twijfelachtige en onvoldoende uitslagen bij met name de 3 jarigen. Mogelijk zijn de ouderwetse plaatsjes van de Amsterdamse Plaatjes Kaart (APK) hier mede debet aan. Kinderen die bij 3 jaar niet verschijnen, krijgen een extra oproep voor de ogentest. Bijgaande tabel toont de zorg op indicatie voor de ogentest naar leeftijd in maanden. Bij jonge kinderen wordt er extra naar de stand van de ogen gekeken ter uitsluiting van scheel zien.
Leeftijd in maanden
Aantal
0 - 18 mnd.
28
18 - 34 mnd.
22
34 - 38 mnd. (3 jaar consult)
966
38 - 45 mnd.
915
45 - 50 mnd. (4 jaar consult)
158 Totaal
2.089
Naast de algemene gezondheid van de jeugd is de psychosociale ontwikkeling minstens zo belangrijk. Daarom wordt ook door jeugdartsen en jeugdverpleegkundigen regelmatig naar dergelijke hulpverlenende instanties verwezen (213 maal in 2012). Verwijzingen op het psychosociale vlak en opvoedingsadvisering:
Organisatie
Aantal
Gespecialiseerde gezinszorg/ Home start
64
Maatschappelijk werk/ Den Haag op maat
34
Opvoedsteunpunt/ opvoeden in de buurt
69
Spel aan huis GGZ CJG team/ gezinscoach
3 14 8
BJZ
10
AMK
11
19
Vanuit het IVH team werd verwezen naar de volgende instanties (bron jaarverslag IVH):
Verwezen
Aantal
%
Jeugd GGZ
9
9
Jeugdhulpverlening
15
15
Medische zorg
12
12
Paramedische zorg
26
26
Onderwijs
9
9
Revalidatie
6
6
VG-zorg
6
6
Anders
12
12
Geen
2
2
Afstemming met ketenpartners In 2012 is regelmatig over een individueel kind of gezin overlegd met een andere ketenpartner, zoals het Algemeen Meldpunt Kindermishandeling (AMK), Integrale Vroeghulp, Bureau Jeugdzorg of de huisarts. Ruim 40% van de overlegsituaties vindt plaats met andere hulpverleners (derden algemeen). Het betreft hier bijvoorbeeld een begeleider van verstandelijk minder begaafde ouders of een jeugdgezondheidszorginstelling buiten Den Haag (in geval van verhuizing). Bij ernstiger zaken melden wij naar Vangnet (129) en AMK (11).
Advisering naar ouders Tijdens de contacten met ouders wordt altijd voorlichting op maat gegeven over opvoeding en voeding. Soms wordt er met meer nadruk of zelfs dringend advies gegeven. Deze adviezen worden als actie geregistreerd. Soms wordt ook de collega van de andere discipline direct geraadpleegd. Voor een aantal ouders is de nieuwe situatie waarin ze belanden na de geboorte van een kindje moeilijk te hanteren. Lichte ondersteuning via Moeders Informeren Moeders kan dan uitkomst bieden. Ook tienermoeders hebben extra ondersteuning nodig en weten niet altijd de weg naar de diverse instellingen die speciaal voor hen zijn opgericht.
20
Adviezen
Aantal
Extra zorg arts/ jv intercollegiaal consult
1.425
Advies inloop/ borstvoedingsspreekuur
315
Lactatiekundige
861
Advisering koemelk allergie
11
MIM
63
Cursus
88
GGD Reizigersvaccinatie en /of BCG
26
Totaal
2.729
Adviezen taal Naast de standaard advisering en voorlichting in verband met spraak/taalstimulering wordt bij sommige ouders het belang van voorlezen en een bezoek aan de bibliotheek en Voorschool extra benadrukt. Het betreft hier kinderen van ouders met een niet Nederlandse moedertaal of laaggeletterde en minder taalgevoelige ouders.
21
2 Maatwerkdeel Basistakenpakket Het maatwerkdeel wordt aan specifieke doelgroepen aangeboden en sluit aan bij de gezondheids-behoeften en gezondheidssituatie van de jeugd in onze gemeente. Wij bieden onder andere de informatiebijeenkomsten en cursussen voor (aanstaande) ouders aan. Voor ouders die vragen hebben over de verzorging, ontwikkeling en opvoeding van hun kind is er de Informatielijn. Daarnaast zorgen wij via Vangnet dat kinderen die meerdere malen niet verschijnen weer in contact komen met het consultatiebureau.
2.1 Cursussen en bijeenkomsten De cursussen en themabijeenkomsten van Jong Florence zijn erop gericht ouders te informeren over een specifieke periode van hun kind. Denk aan de eerste maanden na de geboorte of juist de peuterpuberteit. Beide periodes vergen veel van ouders en veel ouders hebben behoefte aan extra informatie: wat kan je verwachten, hoe ga ik hiermee om en hoe doen andere ouders dit. De themabijeenkomsten en cursussen van Jong Florence dragen bij aan de eigen kracht van ouders. Jong Florence bood in 2012 in het kader van het maatwerkdeel 29 cursussen en 383 bijeenkomsten aan met een totaal van 2.526 uren. Dit is iets meer dan wat is overeengekomen met de gemeente (2.518 uur).
Cursussen Jij bent belangrijk
Uren 5 cursussen/ 5 bijeenkomsten a 4 uur/ 2 docenten
200
Peuter in zicht
16 cursussen/ 4 bijeenkomsten a 4 uur/ 2 docenten
512
Opvoeden & Zo
6 cursussen/ 6 bijeenkomsten a 4 uur/ 2 docenten
288
Weerbaarheid
2 cursussen/ 2 bijeenkomsten a 4 uur/ 2 docenten
32
29 cursussen
1.032
Totaal
Themabijeenkomsten Initiatief JGZ
238 bijeenkomsten a 4 uur
952
Eerste maanden met je baby + massage
107 bijeenkomsten a 4 uur
428
38 bijeenkomsten a 3 uur
114
383 bijeenkomsten
1.494
Samen spel / Samen taal Totaal
Uren
In het volgende schema is weergegeven hoeveel inschrijvingen er waren en hoeveel deelnemers daadwerkelijk deelnamen. Ook is te zien hoeveel ouders we per activiteit bereiken.
22
Bijeenkomsten Opvoeden & Zo
Inschrijvingen 10
Deelnemers 0
17
10
Peuter in Zicht
150
123
Baby’s eerste maanden
425
349
Samen spel Samen taal
104
104
Themabijeenkomsten
745
745
1.451
1.331
Jij bent belangrijk
Totaal
Voor deze bijeenkomsten geldt:
De opkomst bij Baby’s eerste maanden wijkt altijd af van het aantal inschrijvingen. Doordat de bijeenkomsten laagdrempelig en gratis zijn, komen veel ouders op het laatste moment niet opdagen zonder zich af te melden. Andersom sluiten ouders zich soms aan zonder zich aan te melden. Het cursusbureau registreert deze deelnemers niet. De bijeenkomsten Samenspel, Samen taal en de Themabijeenkomsten worden niet in het database programma van het Cursusbureau verwerkt. De cijfers zijn gebaseerd op handmatig ingevulde deelnemerslijsten en geven geen representatief beeld van het aantal deelnemers.
Op stadsdeelniveau zijn de volgende cursussen aangeboden:
Opvoeden
Jij bent
Peuter
Thema’s ste
& zo
belangrijk
in zicht
Centrum
1
1
1
13
Escamp
3
4
25
Haagse Hout
1
1
10
1
12
4
Loosduinen Scheveningen
Laak Leid-Yp
1
Segbroek Totaal
1
mnd.
Samen
Thema’s
spel/taal
JGZ
Totaal
13
29
67
122
9
21
55
79
19
28
52
1
8
8
17
0
10
14
24
23
11
1
3
4
10
4
44
66
6
5
16
107
38
238
410
2.2 Videothuisbegeleiding De band tussen ouders en baby's of jonge kinderen is belangrijk voor de ontwikkeling van een kind. Meestal verloopt dit contact spontaan en onbewust. Waar het niet vanzelf gaat, bijvoorbeeld omdat een baby erg veel huilt, bij eet- en/of slaapproblemen of als de ouders
23
problemen ervaren bij de opvoeding zelf, kan kortdurende begeleiding in de vorm van videothuisbegeleiding ingezet worden. Bij videothuisbegeleiding wordt gebruik gemaakt van de wetenschap dat mensen leren van goede ervaringen. Gecertificeerde jeugdverpleegkundigen maken opnames in specifieke gezinssituaties en bespreken deze aansluitend met de ouders. Zij laten zien waar het goed gaat en leren ouders hoe zij in moeilijke situaties kunnen reageren. De ouders krijgen daarmee zicht op wat hun kind nodig heeft om zich goed te ontwikkelen. Ouders die gebruik maakten van deze vorm van begeleiding geven aan zich zelfverzekerder in de opvoeding te voelen. In 2012 maakten 64 gezinnen gebruik van de videothuisbegeleiding. Per gezin was 6 uur per traject beschikbaar, maar gezien de hulpvragen varieerde de daadwerkelijke inzet sterk. Vijf gezinnen deden mee aan een pilot van de Integrale Vroeghulp (IVH) waarin twee medewerkers van Jong Florence zorgden voor de videothuisbegeleiding. Dit vroeg een grotere tijdsinvestering per gezin dan gebruikelijk. Naast de gebruikelijke opnames vergde de verslaglegging, het opvragen en verzamelen van gegevens, het inbrengen van alle informatie in het IVH team en tot slot de overdracht en terugkoppeling naar de casemanager ruim 20 uur. De pilot wordt, na evaluatie, niet voortgezet in 2013.
Aantal gezinnen
Uren
Totaal
59
6
354
5
0
108
Totaal
462
Bijzonderheden videothuisbegeleiding De hulpvraag van gezinnen had betrekking op het excessief huilen van een kind, eetproblemen, spraak- en taalachterstand, slaapproblemen, niet luisteren of probleemgedrag ten gevolge van (echt) scheiding ouders en /of de komst van een broertje of zusje. De gezinnen die gebruik maakten van videothuisbegeleiding vertegenwoordigden meerdere nationaliteiten. Videothuisbegeleiders zagen onder andere ouders uit Somalië, Pakistan, Turkije, Nederland, Suriname, Afrika, Curaçao, Marokko en voormalig Joegoslavië. Ouders werden voor videothuisbegeleiding verwezen door onze verpleegkundigen en artsen. Verder wordt doorverwezen vanuit de peuterspeelzalen, Opvoeden in de Buurt en in samenwerking met Jeugdzorg en een oppasmoeder.
2.3 Casuïstiekbijeenkomsten Verspreid over de stad woonden wij 188 casuïstiek- en CJG-team-besprekingen met een totaal van 1.064 uur bij.
24
2.4
Vangnet 0-6
Het doel van Vangnet is om kinderen op te sporen en terug te leiden naar het consultatiebureau. Vangnet komt in beeld als het protocol “Opkomstbeleid” gevolgd is. Dit speelt onder andere als ouders en kind twee maal niet verschijnen zonder bericht. In 2012 zijn 686 kinderen voor Vangnet aangemeld, 153 meer dan in 2011. Van de aanvragen waren er op 31 december nog 41 in behandeling. Drie aanvragen konden niet worden opgelost. De toename van het aantal aanmeldingen hangt mogelijk samen met het inzicht in KD+ waar het gaat om het niet verschijnen met en zonder bericht. Daarnaast is het aanvragen van Vangnet door het gebruik van “attenties” vergemakkelijkt. De meeste kinderen worden aangemeld vanuit onze eigen consultatiebureaus.
Consultatiebureau
Aantal
%
Campanulastraat/ Loosduinen
14
0,2
Hanenburglaan/ Segbroek
65
9,4
Kon. Sophiestraat/ Haagse Hout
32
4,7
175
22,5
Scheveningseweg/ Scheveningen
71
10,3
Hoogkarspelstraat
60
8,7
Thijssestraat/ Laak
120
17,5
Zonneoord/ Escamp
42
6,1
Leidschenveen/ Ypenburg/LV/Yp
19
2,8
Wateringse Veld/ Escamp
53
7,7
Paviljoensgracht/ Centrum
Het aantal aanmeldingen vanuit de Paviljoensgracht en de Thijssestraat is in 2012 flink toegenomen. Vanuit de andere consultatiebureaus zijn de verwijzingen vrijwel stabiel. Een klein aantal aanmeldingen kwam vanuit de politie, JGZ 4-19 en bijvoorbeeld het AMK.
Instelling
Aantal
%
AMK/ Raad
2
0,3
Politie
27
3,9
JGZ 4-19
3
0,4
Overige
3
0,4
25
Ongeveer 45 % betreft gezinnen waar de jeugdgezondheidszorg geen contact mee krijgt of die als zorgmijdend bekend staan. Vangnet spoort daarvan 100% op en leidt ze terug naar het CB. Het gebruik van KD+ maakt de terugkoppeling en het afsluiten van een zoekopdracht naar de aanvrager eenvoudiger. Wanneer het terugleiden van het gezin naar het CB langer duurt dan verwacht, wordt dit aangegeven in het kinddossier. Voor de jeugdverpleegkundigen is daarmee inzichtelijk wat de status is van het onderzoek.
2.5 Inloop- en borstvoedingsspreekuren Op alle locaties van Jong Florence worden (1-3 maal per week) inloopspreekuren georganiseerd. Een aantal van deze spreekuren wordt gecombineerd met een borstvoedingsspreekuur. Waar mogelijk combineren wij de spreekuren met de gehoorscreeningen. Hiermee maken we het voor jonge ouders makkelijk hun vragen over de groei of ontwikkeling van hun kleine of de zorgen die zij hierover hebben (snel) te delen buiten de reguliere consulten om. Hierdoor voorkomen we dat zorgen van ouders escaleren.
Spreekuur
Discipline
Uren
Inloop/borstvoedingsspreekuren
Jeugdverpleegkundigen
5.715
Lactatiekundige spreekuren
Lactatiekundigen Totaal
465 6.180
Twee lactatiekundigen verzorgen de lactatiekundige spreekuren. Ook deze spreekuren worden zoveel mogelijk gecombineerd met de gehoorscreening. Naast de lactatiekundige spreekuren dragen de lactatiekundigen bij aan de Aanstaande oudercursus en dragen zij zorg voor de telefonische bereikbaarheid voor moeders met vragen over borstvoeding.
Activiteiten
Uren
Borstvoedingsgroep Aanstaande ouderscursus
5 15
Telefonische bereikbaarheid (4 uur per week)
192
Totaal
212
Jeugdverpleegkundigen en –artsen stimuleren het geven van borstvoeding actief. In KD+ wordt geregistreerd of moeders borstvoeding geven en hoe lang (hoofdstuk 3.5.2).
26
Borstvoeding
Flesvoeding
Gemengde voeding
1ste huisbezoek
3.672
1.617
1.197
1ste maand consult
2.777
1.850
1.200
3e maand consult
1.423
2.154
831
2.6 Informatielijn De Informatielijn van Jong Florence is op alle werkdagen bereikbaar voor ouders voor vragen over de opvoeding, ontwikkeling en verzorging van hun kind. De lijn wordt bemand door 8 jeugdverpleegkundigen (2.400 uur op jaarbasis). De Informatielijn krijgt dagelijks zo’n 75 vragen van ouders, waarvan ongeveer een vijfde deel per mail. De meeste vragen komen van ouders met een zuigeling in de leeftijd van 0-3 maanden. Vragen gaan in dit geval over onder andere over het slapen en huilen van de baby, maar ook over (borst)voeding, darmkrampen en huiduitslag. Bij oudere kinderen en peuters gaat het over de voeding (over op vaste voeding), het slapen, het zindelijk worden en de peuterpuberteit.
2.7 Integrale Vroeghulp Integrale Vroeghulp (IVH) heeft tot doel jonge kinderen met ontwikkelingsproblemen en hun ouders integraal te ondersteunen bij het onderkennen en diagnosticeren van ontwikkelingsproblemen. In de Integrale Vroeghulp Haagse regio werken medewerkers van het Sophia Revalidatie Den Haag, Middin, MEE Zuid Holland Noord, de Jutters en Jong Florence samen. Het IVH-team komt één keer per drie weken samen. Het team bespreekt nieuw aangemelde kinderen en stelt hiervoor een plan van aanpak op. In 2012 zijn er 64 kinderen aangemeld bij het IVH team. Jong Florence was verantwoordelijk voor 15 verwijzingen (22% ten opzichte van 51% in 2011). Het merendeel van de kinderen werd aangemeld op basis van de spraak/ taalontwikkeling (36%), de algehele ontwikkeling (18%) en gedrag (18%). Naast deelname aan het IVH-team heeft de directeur van Jong Florence zitting in het bestuur van IVH. Het bestuur komt 5 à 6 maal per jaar bijeen.
27
3 Projecten 3.1 Prenatale cursussen Om zwangeren in Den Haag goed voor te bereiden op de bevalling en de periode aansluitend aan de zwangerschap bieden wij diverse zwangerschapscursussen en –workshops aan. In 2012 namen 1.210 aanstaande moeders deel. Cursussen As oudercursus
5 cursussen/ 9 bijeenkomsten à 3 uur/ 2 docenten
Uren 270
Borstvoedingscursus
15 cursussen/1 bijeenkomst à 4 uur/ 1 docent
60
Fitzwanger prenataal
45 cursussen/ 8 bijeenkomsten à 2 uur/ 1 docent
720
Fitzwanger postnataal
59 cursussen/ 6 bijeenkomsten à 2 uur/ 1 docent
708
18 cursussen/ 10 bijeenkomsten à 2 uur/ 1 docent
360
5 cursussen à 9 uur
45
Zwangerschapszwemmen
10 cursussen à 6,75 uur
68
Zwangerschapsproject Koffiepot
5 cursussen à 35,25 uur
161
Totaal
2.407
Zwangerschapsyoga Opfriscursus Goed bevallen
Het aantal inschrijvingen en daadwerkelijke aantal deelnemers prenatale cursussen:
Cursussen Aanstaande oudercursus
Inschrijvingen 59
Cursus afgerond 54
% 92
Fitzwanger
438
370
85
Fit na de bevalling
601
548
91
Zwangerschapsyoga
144
118
82
Borstvoedingscursus voor a.s. ouders
103
76
74
Opfriscursus: Goed bevallen
29
17
59
Zwangerschapszwemmen
35
27
77
1.409
1.210
3.2 Prenataal huisbezoek & Stevig ouderschap Soms valt het hebben (of het krijgen) van een kind ouders zwaarder dan vooraf gedacht. Met het programma Stevig Ouderschap bieden wij gezinnen met een pasgeboren kind die dit om welke reden dan ook kunnen gebruiken, een extra steuntje in de rug bij het opvoeden van hun kind(eren). Ondersteuning vanuit Stevig Ouderschap wordt geboden door 28 hiertoe opgeleide jeugdverpleegkundigen. Sinds 2012 is er anders dan in vorige jaren een gecombineerde subsidie vanuit de gemeente beschikbaar voor prenatale huisbezoeken en Stevig Ouderschap aan 350 ouders. De prenatale
28
huisbezoeken worden uitgevoerd door de jeugdverpleegkundigen van Stevig Ouderschap. Zij kunnen de zorg na de geboorte in de vorm van Stevig Ouderschap voortzetten. In 2012 is de intensievere samenwerking voortgezet wat onder andere resulteerde in het ondertekenen van een samenwerkingsconvenant tussen Jong Florence, de Haagse verloskundigen en Kraamzorgcentra onder leiding van Lijn 1.
Prenatale huisbezoeken In 2012 zijn 65 prenatale huisbezoeken bij 60 aanstaande ouders afgelegd. De bezoeken duurden 2 uur of langer i.v.m. de vaak ingewikkelde problematiek. Het Voorzorgprogramma is in 2012 helemaal afgebouwd.
Inzet Stevig ouderschap Tijdens het eerste zuigelingenhuisbezoek informeert de jeugdverpleegkundige ouders over het aanbod Stevig ouderschap. Ouders ontvangen daarbij de folder en de vragenlijst Stevig Ouderschap. Gemiddeld werd Stevig ouderschap op de leeftijd van 2-3 maanden van het kind ingezet. In totaal zijn er 7.105 (6.928) vragenlijsten uitgedeeld. Het totaal retour ontvangen ingevulde vragenlijsten van ouders of jeugdverpleegkundigen bedroeg 2.261 (2.960). In 2012 ligt de respons met 24% aanzienlijk lager dan in 2011 (respons 32%). Mogelijk is dit het gevolg van de publiciteit rondom het gebruik van vragenlijsten in de jeugdgezondheidszorg. Ouders van een tweede of volgend kind drukken mogelijk ook de respons omdat zij niet meer mee (willen/hoeven) doen. In 2012 zijn 223 ouders voor Stevig Ouderschap benaderd voor deelname.
1
Verstuurd 1.765
Retour 434
In aanmerking 59
Geen SO 369
Geen interesse 6
Retour SO vpk 2
2
1.774
3.854
49
315
14
1
3
1.776
435
55
2.778
108
2
4
1.690
452
60
253
139
12
Totaal
7.005
1.705
223
2.115
267
17
100%
24 %
3%
17 %
4%
8%
Kwartaal
In totaal legden onze jeugdverpleegkundigen 1.972 bezoeken af bij 410 gezinnen. Hiernaast zijn er nog 424 telefonische en e-mail contacten in het kader van de begeleiding Stevig Ouderschap aan (aanstaande) ouders geleverd.
29
In 2012 zijn er 606 Stevig Ouderschap begeleidingen afgerond. Een uitsplitsing per locatie van de geleverde zorg is op dit moment nog niet mogelijk. Ouders die gebruik maken van Stevig Ouderschap beoordelen het aanbod gemiddeld met een 8. Er zijn 20 evaluatieformulieren door ouders teruggestuurd in 2012. De zorg wordt na het afsluiten van Stevig Ouderschap vervolgd op het consultatiebureau. Voor een aantal gezinnen geldt dat de begeleiding wordt voortgezet door bijvoorbeeld Thuisbegeleiding, MEE, Parnassia-Bavo en/of het AMW.
3.3 Preventief jeugdbeleid 2½ jarigen Vanaf januari 2012 wordt vanuit de gemeente geen extra geld ter beschikking gesteld voor de uitvoering van een contactmoment met 2,5 jaar. Begin 2012 zijn er nog een aantal contactmomenten aangeboden omdat de afspraken hiervoor ruim tevoren gemaakt waren. Rond de leeftijd van 2½ wordt soms een consult gepland als er zorgen zijn over de spraaktaalontwikkeling of de motorische ontwikkeling. Deze contactmomenten zijn in het DDJGZ meestal geregistreerd als zorg op indicatie. In 2012 werd 439 maal een consult als contactmoment 2,5 jaar geregistreerd.
3.4 Voorschool De voor- en vroegschoolse educatie (VVE) heeft tot doel onderwijsachterstanden bij jonge kinderen te voorkomen. De voorschoolse educatie is gericht op peuters van 2½ tot 4 jaar. In 2012 is het toeleidingsprotocol voor de voor- en vroegschoolse educatie aanzienlijk gewijzigd. Dit protocol, gebaseerd op de nieuwe doelgroepcriteria (met twee landelijke- en twee Haagsecriteria), is erop gericht een groter aantal kinderen toe te leiden naar Samenspel en de Voorschool peuterspeelzalen. Voorheen werd de doelgroepbepaling uitgevoerd bij 18 maanden. Nu wordt ook tijdens het zuigelingen huisbezoek en het 1ste maandconsult aan de hand van doelgroepcriteria beoordeeld of een kind in aanmerking komt voor voorschoolse educatie.
Bereikte kinderen Zuigelingen-huisbezoeken (jv)
Aantal kinderen 6.800
Aantal adviezen
Consulten 1 maand (arts)
6.338
Consulten 18 maanden (jv)
4.118
376
Consulten 18 maanden (lang consult jv)
1.008
113
86
5
5.510
581
Consulten 2 ½ jaar (op indicatie)
439
51
Extra consulten (op indicatie jv/ arts)
882
1.000
Huisbezoek 18 maanden (jv) Consulten 2 jaar
30
Samenspel werd 257 maal geadviseerd voor 223 kinderen. Ook bij kinderen die nieuw in de wijk zijn (als gevolg van een verhuizing) zijn de doelgroepcriteria getoetst.
Nieuw in de wijk Huisbezoek zuigelingen
Aantal 241
Kennismakingsconsult zuigeling
16
Huisbezoek peuters
477
Kennismakingsconsult peuters
44
In 2012 zijn de plaatsingen en aanmeldingen van kinderen voor de Voorschool, in afwachting van VVE-UP, handmatig door de cb-assistente ingevoerd in KD+. Het aantal aangemelde of geplaatste kinderen is ingevuld in KD+ door de arts of jeugdverpleegkundige zelf.
Aangemeld of geplaatst Aangemelde kinderen
Aantal (ass.) 2.163
Aantal door (jv/ arts) 1.766
2.647
1.642
Geplaatste kinderen
Een uitsplitsing van het aantal doelgroepkinderen per cb-locatie is nu nog niet mogelijk. Op basis van de vier doelgroepcriteria is het volgende geregistreerd: Doelgroepcriteria 1 en 2: 1. Opleidingsniveau ouders < dan 2 jaar VMBO/gemengde leerweg
954
2. Kind van inburgeraar/ MOE-lander
725
Conclusie doelgroepkind nee: Conclusie doelgroepkind ja:
33 1.557
Met betrekking tot de doelgroepcriteria 3 (risico op taalachterstand op basis van Van Wiechen en SNEL-test) en 4 (Balansmodel van Bakker) is er verdeeld over alle contactmomenten voor 766 kinderen een advies Voorschool gegeven. Voor 581 kinderen is een dringend advies Voorschool gegeven. In totaal ging het om 1.697 adviezen.
31
Bijzonderheden nieuwe toeleidingscriteria In november 2012 is gestart met het vragen van toestemming aan ouders voor uitwisseling van enkele kind-gegevens naar VVE-Up. Dit gebeurde met ‘terugwerkende’ kracht. In KD+ werd een signalering gezet in de dossiers van kinderen met een indicatie, zodat achteraf toestemming gevraagd kon worden. Aan 371 ouders is in deze periode toestemming gevraagd. Deze werd door 309 ouders gegeven. In 2013 zal een koppeling vanuit KD+ met VVE-UP gerealiseerd worden. In de praktijk blijkt het voor de jeugdverpleegkundige niet altijd eenvoudig dit onderwerp aan de orde te stellen gezien het feit dat veel ouders in de eerste weken na de geboorte hier nog helemaal niet mee bezig zijn en vaak is er de taalbarrière. Het privacy-element speelt hierbij ook een rol.
Overige activiteiten Voorschool Aan ouders van doelgroeppeuters wordt op het consultatiebureau tijdens het contactmoment van 18 maanden een taal-speel-tas meegegeven. Overleg over de opening van een peuterspeelzaal in Leidschenveen heeft tot een nieuwe voorschool in dit gebied geleid.
3.5 Gezond gewicht In 2012 zijn er in Den Haag zes kinderen geboren met een geboortegewicht van 5 kilo of meer. Het zwaarste meisje werd geboren na een zwangerschapsduur van 41 weken en woog 5.200 gram. Het zwaarste jongentje woog 5.570 gram bij een lengte van 55 cm. Met een agparscore van 9 en 10 betrof het kerngezonde koters!
3.5.1 Programma Gezond gewicht Een belangrijke taak van de JGZ is de preventie van ziekten en problemen met de ontwikkeling. De gemeente Den Haag streeft er met het actieprogramma ‘Gezond Gewicht’ naar om meer kinderen op een gezond gewicht te krijgen en te houden. Het programma richt zich op het op tijd signaleren, het begeleiden van (de ouders van) kinderen en het voorkomen van overgewicht. De gemeente subsidieert de extra zorg van 185 kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar voor de aanpak van overgewicht. Wij registreerden de instroom van minimaal 147 peuters ouder dan 2 jaar voor het project Gezond gewicht. Deze peuters ontvingen elk een lang consult van de arts (van 20 minuten), gevolgd door een huisbezoek (van 60 minuten) en een kort consult (15 minuten) of meerdere langere consulten (30 minuten) door de jeugdverpleegkundige.
32
In KD+ konden wij nog niet alle acties met betrekking tot overgewicht op kindniveau terugvoeren. Uit de rapportage bleek wel duidelijk welke contactmomenten vanwege overgewicht zijn uitgevoerd. Opvallend is dat de aandacht voor overgewicht ook voor zeer jonge kinderen aanwezig is. Ook voor zuigelingen en kinderen jonger dan twee jaar vonden acties plaats gericht op de aanpak van overgewicht.
Kinderen ouder dan 2 jaar
Aantal
Kinderen jonger dan 2 jaar
Lang consult arts
147
Extra consult arts
Lang consult
206
Extra consult
jeugdverpleegkundige
Aantal 8 10
jeugdverpleegkundige
Korte consulten
26
Kort consult zuigeling
6
Huisbezoek
21
Huisbezoek zuigeling
2
Huisbezoek 18 maanden
2
Totaal
400
Totaal
28
Vanwege het stopzetten van de subsidie ‘Preventiekracht’ door ZonMw zijn de cursussen FunFit voor kinderen met overgewicht die wij eerder uitvoerden stopgezet. Het badwater werd gebruikt voor de cursussen babyzwemmen en peuterzwemmen. Deze zijn een mooie aanzet tot de preventie overgewicht.
Tandenpoetsadvies: vanaf de eerste tand
33
3.5.2
Borstvoeding
Bekend is dat overgewicht dat op zeer jonge leeftijd ontstaat, een voorspellende waarde heeft voor ernstig overgewicht op latere leeftijd. Een positieve factor ter voorkoming van overgewicht is het geven van borstvoeding. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en Unicef stimuleren het geven van borstvoeding over de hele wereld. Ondanks het feit dat we geen hercertificering van het borstvoedingscertificaat hebben aangevraagd vanwege de gevraagde inspanningen voor de audits en de kosten die dit met zich meebrengt, hanteren we de tien vuistregels voor het welslagen van borstvoeding. We hebben een borstvoedingsbeleid en we stimuleren zwangeren via onze cursussen om te starten met borstvoeding. Daarnaast stimuleren we jonge moeders om het geven van borstvoeding vol te houden. We organiseren borstvoedingsspreekuren en hebben twee lactatiekundigen in dienst. Deze lactatiekundigen volgen scholingen om specialist te blijven. Jong Florence stimuleert het geven van borstvoeding, maar de keuze voor het wel of niet geven van borstvoeding ligt bij de moeder (ouders). In het dossier wordt in het eerste jaar geregistreerd welke voeding een kind krijgt. Uit deze registratie blijkt dat er gelukkig veel kinderen borstvoeding krijgen gedurende het eerste levensjaar. Bij de geboorte kreeg 71,4% van de geregistreerde kinderen borstvoeding, 16,2% startte direct met kunstvoeding en bij 12,4 % werd een combinatie van borstvoeding en fles aangeboden. Het percentage borstgevoede kinderen neemt af met de maanden. Op de leeftijd van 3 maanden krijgt 30% nog alleen borstvoeding. Vijftig procent van de baby’s krijgt borstvoeding eventueel aangevuld met flesvoeding.
Voedingsverloop BV BV/ KV KV
e
e
e
Geboorte
Huisbezoek
1 mnd
2 mnd
3 mnd
4.775
3.672
2.777
2.090
1.423
817
1.197
1.200
1.046
831
1.085
1.617
1.850
2.169
2.154
BV/ bijvoeding
-
BV/ KV/ bijvoeding
-
19
KV +bijvoeding
-
43
Anders Totaal
15
8
3
3
6
6.692
6.494
5.830
5.308
4.476
Bij 6 maanden krijgt 3% van de kinderen nog alleen borstvoeding, maar 30% krijgt nog borstvoeding in combinatie met groente of een fles. Dat laatste is niet vreemd omdat tussen 4 en 6 maanden met de hapjes wordt begonnen. Bij 9 maanden werd bij 14% van de kinderen geregistreerd dat het kind naast vast voedsel ook nog borstvoeding kreeg.
34
Voedingsverloop
e
e
e
e
4 mnd
6 mnd
7,5 mnd
9 mnd
BV
947
98
30
-
BV/ KV
534
73
44
10
1.497
180
229
24
BV/ bijvoeding
177
476
295
143
BV/ KV/ bijvoeding
149
382
224
104
KV +bijvoeding
606
1.658
1.052
856
7
4
3
7
3.917
2.871
1.877
1.144
KV
Anders Totaal
3.6 Moeders informeren Moeders Moeders Informeren Moeders (MIM) geeft opvoedingsondersteuning, gezondheidsvoorlichting en een steuntje in de rug aan moeders van een eerste kind (MIM-moeders) die een beroep doen op dit project. Moeder informeren Moeders heeft onder meer tot doel het zelfvertrouwen, het zelfzorgvermogen en de eigen kracht van de MIM-moeders te vergroten en hun sociale netwerk te versterken. Ervaren moeders gaan maandelijks op bezoek bij de MIM-moeders en praten met hen over de opvoeding en verzorging tot het kind 18 maanden oud is, het moment dat een kind op de Voorschool of in een Samenspel-groep kan starten. MIM wordt in Den Haag in alle stadsdelen, met uitzondering van Leidschenveen, georganiseerd. Het project wordt uitgevoerd door drie coördinatoren. Zij worden ondersteund door een MBO stagiaire die de opleiding sociaal maatschappelijk werk volgt en een groot team van vrijwilligers (waarvan een aantal eerst MIM-moeder was). In 2012 werd MIM ondersteund door 189 vrijwilligers. Deze vrijwilligers bezochten maandelijks (soms vaker) 349 moeders.
MIM-moeders Moeders Informeren Moeders bereikt vooral vrouwen met een niet Nederlandse achtergrond (85%). Deze moeders vertegenwoordigden bij elkaar 52 nationaliteiten. Naast Nederlandse moeders (15%) zagen wij veel Poolse moeders (12%), Turkse en Marokkaanse moeders (beide 8%) en moeders uit Bulgarije (5%) en China (4%). De vrouwen gaven als reden voor deelname op, dat zij zich geïsoleerd voelden en geen of een gebrekkig sociaal netwerk hadden (60%), zich onzeker voelden in Nederland (45%) en onzeker zijn over het moederschap (42%). Daarnaast bestond bij de meeste moeders een grote behoefte om informatie uit te wisselen (53%) over onderwerpen gerelateerd aan het beginnend moederschap.
35
Van de moeders was 12% ongehuwd en 2% woonde in bij de ouders. De overige 86% woonde samen of was gehuwd. Van de moeders gaf 52% aan afhankelijk te zijn van het inkomen van de partner. De overige moeders hadden of een uitkering of een eigen inkomen. Het opleidingsniveau van de MIM-moeders was divers. De behoefte aan deelname lijkt daarmee niet direct afhankelijk van de genoten opleiding.
Aanbod MIM-moeders Maandelijks krijgen de MIM-moeders bezoek van een vaste vrijwilligster. Tijdens deze contactmomenten worden problemen die de beginnende moeder ervaart besproken. De vrijwilligers kunnen daarbij, passend bij de methodiek van Moeders informeren Moeders, gebruik maken van de beeldverhalen die in 2012 zijn ontwikkeld door het Nederlands Jeugdinstituut. De beeldverhalen zijn gebaseerd op de door ouders meest gestelde vragen op het consultatiebureau. Op basis van de verhalen van ouders kan de MIM-moeder verwijzen naar bijvoorbeeld het consultatiebureau, het CJG, huisarts, maatschappelijk werk of andere instanties. In de ontmoetingen met de MIM-moeders is veel aandacht voor het belang van praten, spelen en voorlezen met je kind. Daarbij spelen de vrijwilligers een belangrijke rol in het vertrouwd maken met de Voorschool of Samenspel, waarvoor een groot deel van de kinderen in aanmerking komt. Daarnaast bieden wij de moeders de mogelijkheid diverse bijeenkomsten bij te wonen:
Babygroepen (12x) en speelgroepen, waarbij het belang van spelen met je kind centraal staat (12x). Deze bijeenkomsten dragen sterk bij aan de ouderbetrokkenheid. Bijeenkomsten met thema. Bijvoorbeeld ‘Zorg jij wel goed voor jezelf?’ of ‘Budgettering’ (9x). Daarnaast zijn vanuit het project Voorleestafels door de Taal+ School drie bijeenkomsten georganiseerd over het belang van voorlezen aan baby’s. Bijeenkomsten waarbij vrouwen met dezelfde culturele achtergrond opvoeding gerelateerde onderwerpen bespreken. Goede voorbeelden zijn de groep van Spaanstalige moeders die elkaar maandelijks ontmoeten en de groep Poolse moeders waarvoor drie maal per maand een bijeenkomst wordt georganiseerd. Een van de groepen (voor Arabische moeders) functioneert inmiddels zelfstandig onder leiding van een MIM vrijwilligster.
MIM vrijwilligers Moeder informeren Moeders draagt bij aan het zelfvertrouwen, het zelfzorgvermogen en de eigen kracht van de MIM-moeders. Het project kent dezelfde effecten voor de MIM vrijwilligers. Wij zien vrouwen uitstromen als vrijwilliger naar betaald werk en/of een opleiding. Het aantal MIM vrijwilligers is in 2012 nagenoeg hetzelfde gebleven als in 2011. De 189 vrijwilligers vertegenwoordigen maar liefst 43 nationaliteiten. Van de vrijwilligers was 31% van
36
Nederlandse komaf, 13% van Turks afkomst, 10% Marokkaans, 7 % Pools en de overige 39% van de vrijwilligers was afkomstig uit 39 verschillende landen. Nieuwe vrijwilligers kregen drie tot vier inwerkbijeenkomsten, individueel of in kleine groepen. Verder krijgen alle vrijwilligers 6 keer per jaar een begeleidingsgesprek met de coördinator. Tijdens diverse informatiebijeenkomsten worden de vrijwilligers geschoold op bepaalde onderwerpen. Redenen voor de vrijwilligers om te stoppen met MIM zijn: het vinden van werk, starten met een opleiding, verhuizing, geen tijd meer, geen voldoening meer of omdat er ander vrijwilligerswerk is gevonden. Wat opvalt is dat minder vrijwilligers een betaalde baan vonden vergeleken met vorige jaren, wat mogelijk door de recessie komt.
Bijzonderheden MIM In 2012 zijn we begonnen met het evalueren van de ervaringen van de vrijwilligers en MIMmoeders. De uitkomsten worden in de loop van 2013 verwacht. Het aantal deelnemende MIM-moeders is in 2012 iets teruggelopen, wat te maken had met de introductie van KD+. De MIM-coördinatoren hadden met de ingebruikname, niet de beschikking over de namen en telefoonnummers van de vrouwen die pas moeder waren geworden. Deze problemen zijn halverwege kwartaal twee opgelost.
3.7 Voorleestafels Onder de relatief grote groep (zo’n 65.000) Hagenaars die moeite hebben met lezen en schrijven zitten ook de ouders (veelal moeders) van jonge kinderen. Voor deze ouders kan het advies van het consultatiebureau om vanaf de leeftijd van drie maanden voor te lezen heel ingewikkeld zijn of zelfs onuitvoerbaar. Laaggeletterdheid bij ouders heeft daarmee consequenties voor de vroege taalontwikkeling en taalvaardigheid van kinderen.
In 2012 is een start gemaakt met het hertalen van de meest belangrijke folders en de website van Jong Florence. Met het hertalen (realisatie 2013) worden de website en de folders leesbaar op taalniveau B1 gebracht. Daarmee zijn zij door meer dan 95% van de Nederlanders te lezen..
Op initiatief van Jong Florence is in 2012 in drie CJG’s gestart met Voorleestafels. Bij deze Voorleestafels lieten docenten van de Taal+ School van het ROC Mondriaan zien hoe fijn het is om jonge kinderen voor te lezen. Gelijktijdig lieten zij zien hoe ouders laaggeletterdheid (zelf) aan kunnen pakken.
37
De Voorleestafels werden goed bezocht. Vanwege het vrijblijvende karakter van dit aanbod is het effect van de Voorleestafels voor wat betreft de aanpak van laaggeletterdheid moeilijk inzichtelijk te maken. Eind 2012 zijn de Voorleestafels als zodanig gestopt. Omdat de laaggeletterdheid blijvend aandacht vergt, bieden wij ouders vanaf 2013 de mogelijkheid om een introductiecursus Nederlands te volgen in het CJG. Tijdens deze cursus wordt ook aandacht besteed aan het voorlezen aan jonge kinderen.
38
4 Overig aanbod 4.1 Vaccinaties De kern van het werk van de JGZ in het kader van het preventieve basispakket bestaat naast het monitoren van de gezonde ontwikkeling en het preventieve gezondheidsonderzoek uit het actief aanbieden van screeningen en vaccinaties. Dit jaar dienden wij ruim 75.000 vaccinaties toe. Sinds 1957 kennen we in Nederland het Rijksvaccinatieprogramma (RVP). In de beginjaren kregen de kinderen twee vaccins toegediend (DKT en P apart). In 2012 zijn dat er zeven. Alle kinderen in Nederland komen in aanmerking voor het Rijksvaccinatieprogramma. Het programma biedt bescherming tegen twaalf ernstige infectieziekten. Dankzij vaccinatie komen deze infectieziekten in Nederland niet of nauwelijks meer voor. Afdoende bescherming is alleen mogelijk bij een hoge vaccinatiegraad. In Den Haag is de vaccinatiegraad onveranderd hoog: ruim 99% van de zuigelingen wordt ingeënt. De kosten van het Rijksvaccinatieprogramma worden betaald uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Voorwaarde is dat het consultatiebureau de vaccinaties uitvoert met de officiële vaccins in een bepaald vaccinatieschema. In 2012 is er een nieuwe samenwerkingsovereenkomst tussen het RIVM en de uitvoerende organisaties van het RVP tot stand gebracht. In het najaar van 2012 is deze overeenkomst door Jong Florence ondertekend. Een groot winstpunt uit deze overeenkomst is dat de procedure van het berekenen van vaccinverlies helder beschreven staat.
Soort, aantal en tarieven vaccinaties in 2012 Er zijn dit jaar 75.707 (75.067 in 2011) prikken gegeven, gemiddeld 6.309 (6.256 in 2011) vaccinaties per maand. Dit is een behoorlijke stijging in vergelijking met 2011. Doordat de tarieven van de vaccins zijn gedaald is de totale waarde van toegediende vaccins lager dan in 2011. Deze bedroeg ruim 1,7 miljoen euro.
Vaccinsoort
Aantal vaccinaties
Tarief vaccin 2012
Tarief vaccin 2011
BMR
7.263
6,60
15,96
DKTP 4 jarige
6.244
12,70
13,49
DKTP-Hib
1.861
20,45
23,77
25.361
34,55
32,96
264
9,11
22,42
25
11,34
11,97
MenC
7.208
14,40
14,33
Pneu
27.351
22,35
45,40
DKTP-Hib-HepB HepB Hib
DKTP-HepB
130 Totaal
75.707
39
Neventarief De kosten van het RVP worden nu nog betaald uit de AWBZ. Jong Florence is betrokken geweest bij het onderzoek naar het vaststellen van het neventarief. Naar aanleiding van dit onderzoek is het neventarief bijgesteld van € 6,60 naar € 10,62 voor de jeugdgezondheidszorg 0-4. Onze medewerkers zijn zich bewust van de (hoge) prijzen van de vaccins. Dit maakt dat zij hier zeer zorgvuldig mee omgaan. In voorgaande jaren was het vaccinverlies nihil. Het vaccinverlies van Jong Florence voor 2012 is helaas nog niet bekend gemaakt door het RCP Zuid-West.
Beheer vaccins Verlies van vaccins, bijvoorbeeld als gevolg van het uitvallen van een koelkast, kan vanwege de kosten van de vaccins, een financiële strop vormen. In dat kader wordt de opslag op de consultatiebureaus beperkt gehouden en worden de meeste locaties elke twee weken bevoorraad. In 2012 hebben we flink geïnvesteerd in het vervangen van vaccinkoelkasten. Daarnaast zijn alle vaccinkoelkasten in de CJG’s aangesloten op de alarmcentrale van de Gemeente Den Haag. Bij uitval van een koelkast kan daarmee snel gehandeld worden.
Vakantie BMR In 2012 zijn we een samenwerking aangegaan met de afdeling Reizigerszorg van de GGD Den Haag. Voor reizigersadvies verwijzen wij sinds april 2012 in principe naar de GGD. De afdeling Reizigerszorg geeft uitgebreid advies op maat waarbij cliënten een duidelijke folder voor specifieke doelgroepen (waaronder kinderen, zwangeren) meekrijgen. De GGD van Den Haag beschikt over BMR-vaccins van Jong Florence. Voor kinderen uit Den Haag is het vaccin gratis. Het consult moet wel worden betaald. De GGD stuurt de blauwerandkaarten naar het hoofdkantoor van Jong Florence en de BMR wordt daar in KD+ geregistreerd.
4.2 Hielprikken De hielprik maakt duidelijk of een kind een (of meer) zeldzame erfelijke ziektes heeft. Het is belangrijk dat deze ziektes snel na de geboorte worden ontdekt omdat daarmee zeer ernstige schade aan de lichamelijke en geestelijke ontwikkeling van een kind voorkomen of beperkt wordt. De hielprik wordt gratis aangeboden aan alle nieuwe zuigelingen en aan alle kinderen jonger dan 6 maanden die vanuit het buitenland in Den Haag zijn komen wonen.
40
Aandoening
Sinds
Behandeling
Phenylketonurie
1974
Levenslang streng aminozuurarm dieet
Congenitale hyperthyreoïdie
1981
Tabletten met schildklierhormoon
Adrenogenitaal syndroom
2000
Toediening van cortisol en aldeosteron
Biotinidase deficiëntie
2007
Toediening van vitamine H
Galactosemie
2007
Levenslang lactose/galactosevrij dieet
Maple syrup urine disease
2007
Eiwitarm dieet
Glutaar acidurie type I
2007
Dieet met onder meer weinig eiwitten
Holocarboxylase synthase deficiëntie
2007
Toediening van vitamine H
Homocystinurie
2007
Toediening van vitamine B6 of een dieet
Isovaleriaan acidemie
2007
Eiwitbeperkt dieet aangevuld met aminozuur glycine
LCAD: erfelijke stofwisselingsziekte
2007
Dieet met veel koolhydraten, beperkt in bepaalde vetzuren
MCAD: erfelijke stofwisselingsziekte
2007
Koolhydraatrijk dieet
3-methylcrotonyl-CoA carboxylase
2007
Dieet
2007
Bloedtransfusies en verzachting van pijn bij
efficiëntie Sikkelcelziekte
aanvallen Tyrosinemie type I
2007
Dieet zonder tyrosine
VLCAD: erfelijke stofwisselingsziekte
2007
Dieet zonder bepaalde vetzuren
HMG-CoA-Lyase deficiëntie
2007
Dieet zonder leucine, soms met extra glucose
Cystic Fibrosis
2011
Behandeling gericht op het voorkomen van infecties
De hielprikscreening maakt net als de gehoorscreening deel uit van het landelijk bevolkingsonderzoek. Het RIVM is verantwoordelijk voor de coördinatie en de regie van de screeningen na de geboorte. Voor de hielprikscreening geldt dat Jong Florence verantwoordelijk is voor de uitvoering. Wij voeren zelf geen hielprik uit. De hielprik wordt uitgevoerd door verloskundigen (uit 16 verloskundigenpraktijken) of medewerkers in de ziekenhuizen in Den Haag. Het is bij ons niet bekend hoeveel kinderen in Den Haag 1 van de 18 aandoeningen blijkt te hebben. In de periode januari tot en met december 2012 ontvingen wij van 86 nieuwe zuigelingen bericht dat er bij het RIVM geen uitslag van de hielprik bekend was. Daarnaast zijn er in 2012 110 kinderen jonger dan zes maanden vanuit het buitenland in Den Haag komen wonen. Deze
41
kinderen werd de Nederlandse hielprik aangeboden, omdat deze in het land van herkomst minder uitgebreid was. Vijftien ouders maakten voor hun kinderen geen gebruik van het aanbod en met vier kregen wij niet tijdig contact om de hielprik aan te bieden.
4.3 Overige cursussen In 2012 bood Jong Florence naast de reguliere cursussen, in het kader van het Maatwerkdeel en prenatale cursussen, nog vijftien andere cursussen en workshops aan. Aan deze activiteiten namen 457 ouders deel. Vooral de cursus Babymassage is favoriet bij ouders.
Kinderspeelgroep Muziekspel
Niet alle voorgenomen cursussen vonden doorgang als gevolg van een tekort aan inschrijvingen. In dat geval adviseren wij ouders een volgende cursus of een alternatief.
Aantal
Door-
In-
Cursus
gegaan
schrijvingen
afrond
%
Babymassage
8
8
66
58
88
Babymassage Vadergroep
3
3
23
19
83
Babyzwemmen
5
4
103
82
80
42
Aantal
Door-
In-
Cursus
gegaan
schrijvingen
afrond
%
Babygebaren workshop
4
2
21
13
62
Babycooking workshop
6
5
26
22
85
Kinderspel Babygroep
8
7
74
61
82
Kinderspel Peutergroep
8
7
68
53
78
Koken voor je peuter
1
1
4
2
50
Mama/papa in balans workshop
4
2
12
9
75
Peuterzwemmen
5
3
60
46
77
Veiligheid & EHBO
4
4
71
58
82
Opvoeden na echtscheiding (thema)
6
6
35
30
86
Ouder & Peuter yoga
1
0
1
0
0
Stiefgezinnen (thema)
2
1
8
4
50
Voorlezen workshop
3
0
5
0
0
Voor een aantal cursussen geldt dat wij samen met de docent klanten werven. Dit geldt onder andere voor de Babycooking workshop en Koken voor je peuter.
43
5 Bijzondere activiteiten 5.1 Social media Om ouders op een voor hen aansprekende manier te informeren is Jong Florence naast de gebruikelijke en meer traditionele manieren van communiceren zoals boekjes, folders en de website ook actief op social media. Dit initiatief wordt door ouders enorm gewaardeerd. Met behulp van de social media informeren wij ouders op een positieve manier over allerhande praktische zaken waar ouders van jonge kinderen tegenaan lopen. Het kan gaan over slapen en de peuterpuberteit en taalvaardigheid (belang voorlezen), maar we geven ook tips over gezonde voeding en gezond bewegen. In het afgelopen jaar organiseerden wij samen met het tijdschrift Ouders van Nu vier twitterspreekuren. Tijdens dit spreekuur beantwoordden een jeugdverpleegkundige en jeugdarts vragen van ouders over de gezondheid, ontwikkeling en opvoeding van kinderen tot vier jaar. De spreekuren werden goed bezocht (gemiddeld 40 vragen per spreekuur). Voor Stichting Lezen & Schrijven organiseerden wij in de Week van de Alfabetisering een twitterspreekuur om het belang van voorlezen te benadrukken. Verder organiseerden wij een speciaal Sinterklaasspreekuur voor specifiek voor aan deze periode gerelateerde opvoedingsvragen.
5.2 Beloningskaarten, dapperheidsdiploma & sneeuwpopje Peuters kunnen met hun gedrag hun ouders onbedoeld tot wanhoop drijven. Om ouders te helpen bij het veranderen van gedrag of om juist een positieve ontwikkeling (denk aan de zindelijkheidstraining of het afwennen van de speen) te stimuleren gaven wij in 2012 vier beloningskaarten met bijbehorende stickers voor peuters uit. Peuters krijgen een beloningskaart als zij op het bureau komen. Kinderen die de leeftijd van vier jaar bereiken krijgen bij hun laatste prik een dapperheidsdiploma. Voor peuters hebben wij in 2012 als knutselwerkje een sneeuwpopje ontworpen. Deze wordt uitgedeeld op het bureau. Maar ouders kunnen het, net als onze andere materialen (behoudens het dapperheidsdiploma), ook via de site van Jong Florence downloaden.
5.3 Filmpje ogentest Om kinderen en ouders voor te bereiden op de ogentest op 3 en 4 jarige leeftijd maakten wij een kort filmpje waarin wij laten zien hoe deze test werkt. Deze film blijkt een positief effect te hebben op het verloop van de test. Kinderen zijn minder onder de indruk van de test en werken goed mee.
44
Visustest 3 jarige
Beschrijving consulten op internet In 2012 is een start gemaakt met de beschrijving van de consulten voor ouders op de website van Jong Florence (realisatie 2013). In deze beschrijvingen worden ouders goed geïnformeerd over wat zij kunnen verwachten tijdens een consult en hoe zij zich kunnen voorbereiden op de afspraak. Per consult wordt aangegeven wat de assistent, arts of verpleegkundige doet en of er bijvoorbeeld inentingen gegeven worden. De beschrijvingen omvatten tips voor de ouders (bijvoorbeeld over taal, veiligheid) en een verwijzing naar onze cursussen, themabijeenkomsten en aanvullend aanbod (zie beloningskaarten).
45
6 Middelen 6.1 DDJGZ Een belangrijk hulpmiddel bij de uitvoering van de JGZ is het dossier. Vanaf september 2011 wordt er gewerkt met een nieuw digitaal kinddossier het DDJGZ. Ons dossier wordt geleverd door Topicus en heet KD+. In dit systeem wordt het medisch dossier bijgehouden en worden ook de afspraken gepland. Pas in de loop van 2012 zijn de laatste gegevens uit het oude digitale dossier JGZ4all overgezet naar het huidige dossier. In Ypenburg en Leidschenveen werd voor het eerst met een digitaal dossier gewerkt. De overgang van papier naar digitaal is een arbeidsintensieve bezigheid voor alle betrokkenen. KD+ is een systeem in ontwikkeling, hetzelfde geldt voor de planningsmodule. Regelmatige aanpassingen in het systeem vergen een grote tijdsinvestering van onze assistentes. Om dit het hoofd te bieden en om de service aan klanten te waarborgen hebben wij meer assistenten fte’s ingezet . Het digitale dossier is webbased en het systeem wordt door de medewerkers in de CJG’s benaderd via de servers van Haagnet. De performance blijft een punt van aandacht. Er zijn veel klachten over traagheid en uitval. De traagheid betreft zeker niet alleen het digitale dossier. Traagheid roept zeer veel frustraties op en gaat ten koste van de productie en de klantgerichtheid. Een positieve ontwikkeling is dat inmiddels ook JGZ 4-19 volledig met KD+ werkt , waardoor we met één gezamenlijk dossier een goede integrale JGZ voor de ouders en kinderen garanderen, zonder informatie verlies. Daarnaast is ook in dit jaar de mogelijkheid ontstaan om dossiers digitaal over te dragen naar andere JGZ organisaties die met KD+ werken. Dit komt vanzelfsprekend de continuïteit in zorg ten goede.
6.2 Verwijsindex In november en december zijn alle medewerkers geschoold op de verwijsindex. Doel van de verwijsindex is om vroeg alle betrokken hulpverleners van een gezin met elkaar in contact te brengen om zo de zorg en hulp beter met de ouders en op elkaar af te stemmen. Met medeweten en toestemming van ouders kan een medewerker een signaal met betrekking tot het kind of gezin waar zorgen over zijn in de verwijsindex plaatsen.
6.3 CJG-vorming In 2012 zijn twee consultatiebureaus in Escamp deel gaan uitmaken van een CJG. Het betreft de locaties Wateringse Veld en Zonneoord. Het huidige consultatiebureau aan de Hoogkarspelstraat zal op een later tijdstip naar een CJG verhuizen. Een van de managers van Jong Florence vervult eveneens de functie van CJG coördinator.
46
6.4 Overlegstructuren ketenpartners Vanuit Jong Florence wordt op structurele basis overleg gevoerd met diverse (landelijke) partijen binnen de jeugdgezondheidszorg. Hierbij zijn jeugdartsen, jeugdverpleegkundigen, de staf en het management van Jong Florence betrokken. Onze partners in Den Haag vinden we in het CJG, binnen de gemeentelijke diensten, de ziekenhuizen, de peuterspeelzalen en de kinderopvang, verloskundigen- en kraamzorg, huisartsenpraktijken, maar ook binnen MEE, Bureau Jeugdzorg en Jeugdformaat en Welzijn. We treffen elkaar waar het gaat om stedelijk beleid, maar ook lokaal (wijkgebonden) of op klantniveau (casuïstiekbesprekingen). Buiten Den Haag zijn het de partijen die betrokken zijn bij de landelijke ontwikkelingen en beleidsvoering binnen de jeugdgezondheidszorg. We zitten om de tafel met beleidsmedewerkers van VWS, maar ook Actiz, NJI, het RIVM, Academische werkplaats (NZH).
6.5 Onderzoek, enquêtes, publicaties en bijzondere activiteiten Maand (van start) Januari
Vervolgonderzoek acties in JGZ4AL naar aanleiding van (vermoeden) kindermishandeling Zeepkist Nieuwjaarsbijeenkomst Stichting Lezen en Schrijven.
Februari
Onderzoek Movisie van Nji en UvA onderzoek naar diversiteit in gezinnen Toogmiddag NCJ voor directeuren en hoofden JGZ in CJG Paviljoensgracht.
Deelname onderzoek Praktische samenwerking vrijwilligers - professionals op het terrein van jeugd en gezin. Onderdeel van ZonMw programma ' Vrijwillige inzet voor en door jeugd en gezin' Maart
TNS NIPO onderzoek Onderzoek RIVM naar relatie tussen afweer tegen kinkhoest en lokale reactie na DKTP vaccinatie op 4-jarige leeftijd Werkgelegenheidsenquête ICT congres in Utrecht
April
Shaken baby enquête Jeugdpoort Beleidsochtend VWS
Mei
Filmpje ogentest (informatief filmpje voor ouders/kinderen) Film JGZ en de inzet van social media (in kader Innovatieprijs 2011) Verrijkt van Wiechen
47
Maand (van start) Juni
OKE TNO/Academische werkplaats Pilot IVH door 2 VTB-ers Congres Jeugd Nieuwegein Toogmiddag NCJ Utrecht
September
Lijsttrekkerslunch in kader Week van Alfabetisering Informatief twitterspreekuur in kader Week van de Alfabetisering Presentatie Social Media GGD Arnhem Tekenen convenant Verloskunde-kraamzorg-JGZ in Paviljoensgracht CJG-huisartsen symposium Meet & Greet
Oktober
JKZ Kinderarts + stagiaire onderzoek voedingsproblemen Themamiddag Jong Florence Inspectiebezoek Geboortezorg in Den Haag
November
Symposium IVH in Concordia Werkbezoek VWS aan CB op de Paviljoensgracht Deelname aan publicatie “ Beroepenwaaier: Werken in de zorg”
November
Bijdrage jeugdverpleegkundige aan special Jeugd & Co: “Wat doet de zorg met jou” Interview Actiz voor Beroepenwaaier voor jongeren over beroepen in de zorg
December
Uitreiking JGZ Innovatieprijs 2012 Artikel: Jeugd en Co: Wat doet jeugdzorg met jou
Overig
4 x per jaar Centraal bureau voor de statistiek; “Kwartaalenquête Vacatures en Ziekteverzuim” Bijdrage aan tijdschrift voor gezondheidswetenschappen met een artikel over perinatale gezondheid, waarin de gemeente Den Haag en zorgverleners samenwerken.
48
7 Algemeen kwaliteitsbeleid 7.1 Kwaliteitsmanagementsysteem Jaarlijks voeren wij in het kader van ons kwaliteitsmanagementsysteem (HKZ) een aantal interne en externe audits uit. De interne audits worden uitgevoerd door hiertoe opgeleide medewerkers. In deze audits staat het primair proces centraal. De externe audit, waarbij ons kwaliteitssysteem als zodanig wordt getoetst, wordt jaarlijks uitgevoerd door Lloyds. De externe audit werd dit jaar in augustus 2012 uitgevoerd. De audit verliep goed en Jong Florence werd op basis van deze audit een landelijke voorbeeldorganisatie genoemd. Overige kwaliteitscertificaten: We zijn geaccrediteerd door de accreditatiecommissie van V&VN. Al onze (bij-) en nascholingen voor jeugdverpleegkundigen zijn geaccrediteerd. We zijn een organisatie die (potentiële) klanten laat zien dat wij onze klanten serieus nemen en structureel werken aan hun tevredenheid. We hebben de externe audit van de HKZ met glans doorstaan. We hebben geen verbeterpunten meegekregen. We hebben de kwaliteitsonderscheiding ‘Goed geregeld’ ontvangen omdat we ons vrijwilligerswerk goed organiseren (tot 2014)
7.2 Risicomanagement Onderdeel van ons kwaliteitssysteem is het risicomanagement. Hiervoor zijn de belangrijkste risico’s binnen onze bedrijfsvoering geïdentificeerd en geanalyseerd. Een mooi voorbeeld van de wijze waarop wij het risicomanagement uitvoeren ligt op het terrein van de uitvoering van het Rijksvaccinatieprogramma en het beheer van de vaccins. De kans op verlies van grote hoeveelheden vaccins wordt beperkt (beheerst) door een goed vervangingsplan van de koelkasten en een goede opvolging van alarmering van de koelkasten.
7.3 Kwaliteitsbeleid ten aanzien van onze klanten Jong Florence streeft ernaar een uitstekend dienstverlener te zijn. We onderzoeken systematisch welke behoeften en verwachtingen onze klanten hebben met als doel de tevredenheid van klanten te verhogen.
49
7.3.1
Thematisch toezichtonderzoek
In 2011 namen wij deel aan het thematisch toezichtsonderzoek van de Inspectie van de gezondheidszorg. Met dit onderzoek werd getoetst of we aan de veldnormen voldoen voor de jeugdgezondheidszorg. De rapportage die in 2012 opgeleverd zou worden is ingetrokken. De gebruikte indicatoren gaven een onvoldoende betrouwbaar beeld van de kwaliteit van de JGZ.
7.3.2
Tevredenheid klanten
Jong Florence toetste in 2012 de tevredenheid van haar klanten. Net als voorgaande jaren werd het onderzoek uitgevoerd door een extern onderzoeksbureau (Effectory). Maar liefst 1.817 klanten (respons 90,2%) deden mee aan het onderzoek. Zij waardeerden de zorgverlening in dit onderzoek met een 8.1. Verbeterpunten uit het onderzoek worden in 2013 opgevolgd.
7.3.3
Klachten
Ouders worden op de site van Jong Florence geïnformeerd over de klachtenregeling. In 2012 ontvingen wij 19 klachten van ouders. Het aantal klachten dat wij jaarlijks ontvangen is constant. Alle klachten werden conform afspraak ruim binnen de hiervoor geldende termijn van vijf dagen afgehandeld door de managers. De aanleiding voor een klacht verschilt uiteraard per klant. Soms voeren ouders meerdere redenen aan voor de klacht die zij indienen. Elk van deze klachtgronden wordt geregistreerd. Dit verklaart waarom het aantal klachtgronden in de volgende tabel niet overeen komt met het aantal klachten.
Klachtgrond klant Bejegening
6
Planning (consulten, locatiekeuze, oproep)
6
Informatievoorziening/ advisering
1
Medisch advies
1
Technische vaardigheden
1
Bereikbaarheid
1
Continuïteit
4
Totaal
20
Alle klachten zijn conform afspraak binnen de hiervoor geldende tijd afgehandeld door de managers van Jong Florence. Er zijn geen (ernstige) klachten gemeld die bij de Inspectie gemeld moeten worden.
50
7.3.4
Feedback klanten
Door gebruik te maken van de ansichtkaart (On)Tevreden? Laat het ons weten! maken wij het ouders makkelijker hun ervaringen met Jong Florence met ons te delen. Wij ontvingen dit jaar 60 kaarten. Omdat ouders vaak meerdere opmerkingen plaatsen of complimenten met een verbeterpunt combineren valt het totaal aan punten waarop wij feedback kregen hoger uit dan de 60 kaarten die wij ontvingen.
Kwartaal
Verbeterpunten
Compliment/
Algemene
pluim
opmerking
Totaal
1
10
5
2
17
2
14
1
1
16
3
15
3
1
19
4
7
4
2
13
46
13
6
65
Totaal
In 2012 ligt het aantal verbeterpunten aanzienlijk hoger dan in 2011. In dat jaar was het aantal verbeterpunten gelijk aan het aantal complimenten. Verbeterpunten zijn gericht op de bejegening, de schoonmaak op de consultatiebureaus, de bereikbaarheid en wachttijden. Bejegening is ook een onderwerp bij de positieve feedback die wij ontvingen. Daarnaast wordt de begeleiding die wordt geboden genoemd. Zo gaven expats bij vertrek uit Nederland onder andere aan dat zij de zorg door onze jeugdverpleegkundigen en artsen als zeer professioneel en ondersteunend ervaren hadden. Als ouders dit aangeven op de feedbackkaart neemt de manager contact met de ouders op. Bijzonder genoeg gaat het hier lang niet altijd over verbeterpunten, maar ook om de positieve feedback te bespreken.
7.3.5
Incidenten klanten
Onder een incident verstaan we een (bijna-) ongeval, (ernstig) letsel of een foutieve interventie. Incidenten waarbij kinderen en/of ouders betrokken zijn. Deze worden centraal gemeld door onze medewerkers. In verhouding tot het aantal klantencontacten worden er weinig incidenten gemeld. In 2012 in totaal 16, één meer dan in 2011. Het betrof geen ernstige ongevallen die wij moeten melden bij de Inspectie Gezondheidszorg.
51
7.4 Kwaliteitsbeleid medewerkers Bij Jong Florence maakt het personeelsbeleid onderdeel uit van de integrale verantwoordelijkheid van het management. De verantwoording over de kwaliteit ten aanzien van onze medewerkers omvat onder andere het personeelsbeleid en de kwaliteit van het werk.
7.4.1
Scholing en deskundigheidsbevordering
De jeugdverpleegkundigen, -artsen en assistentes worden na indiensttreding conform een vastgesteld programma ingewerkt. Aansluitend worden zij met regelmaat op specifieke onderwerpen getraind en/of bijgeschoold. Zo volgden alle artsen en verpleegkundigen dit jaar de bijscholing vaccineren. Deze verplichte scholing wordt 3-jaarlijks aangeboden en wordt met een toets afgesloten. Jong Florence is een erkende opleidingsinrichting voor artsen in opleiding tot Jeugdarts KNMG in de 1e fase en tot Arts Maatschappij en Gezondheid in de 2e fase. In 2012 waren er 11 artsen van Jong Florence in opleiding tot jeugdarts KNMG. In 2012 namen onze medewerkers deel aan 7.222 uren (geregistreerde) scholingsactiviteiten. De totale kosten bedroegen € 328.552,50
Spelen in de boxenkamer Paviljoensgracht
52
Overzicht scholingen Voor nieuwe medewerkers 1 Basisscholing JGZ 0-4 jaar 2 Introductiecursus 3 Van Wiechen zuigelingen 4 Van Wiechen peuters 6 KD+ 7 Borstvoeding, basis 8 Hartstandaard/ meisjesbesnijdenis 9 Overgewicht/ consultvoering/ visus 10 Groepsvoorlichting 11 'Kleine kring'
Overzicht scholingen Overigen 1 FGO 2 Themamiddag 2012: Richtlijnen
3 Borstvoeding, verdieping 4 BHV, introductie BHV, herhaling 5 Vaccineren 6 Stevig ouderschap, coachting/intervisie overleg afstemming voor SO vpk. 7 van Wiechen zuigelingen-verdieping 8 Taal, taalpilot 9 Engelse les, basis Engelse les 10 Verdieping prev. kindermishandeling 11 Workshop Social media
12 Verwijsindex 13 Opleiding jeugdarts
Duur van de scholing (uur) 3 48 3,5 3,5 3,5 3,5 3,5 3,5 7 7 3,5 3,5 4 4 12 12 2
Duur van de scholing 2 2 2 4 4 4 4 2 2 8 8 4 4 4 4 4 2 2 3,5 3,5 1,5 1,5 1,5 1,5 8 8 2,5 2,5 2,5 2,5 1,5 1,5 1,5 258
Doelgroep juniorjeugdvpk. artsen juniorjeugdvpk. en artsen juniorjeugdvpk. en artsen juniorjeugdvpk. en artsen juniorjeugdvpk. en artsen juniorjeugdvpk. en artsen juniorjeugdvpk. en artsen jeugdvpk. artsen artsen
Doelgroep artsen jeugdvpk. assistenten artsen jeugdvpk. assistenten overigen jeugdvpk. en artsen assistenten jeugdvpk. assistenten jeugdvpk. overigen artsen jeugdverplk. jeugdverplk. SO verplk. jeugdvpk. artsen jeugdvpk. artsen assistenten assistenten artsen jeugdvpk. artsen jeugdverplk. assistenten overigen artsen jeugdverplk. overigen artsen
Uitgevoerd
Aantal deelnemers
35 12 9 6 6 5 6 3 9 6 8 6 14 12 8 1 40
Totaal aantal uren 4 4 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 5
Aantal Uitgevoerd deelnemers
111 115 24 28 71 33 15 33 6 3 4 8 4 5 30 87 50 22 68 32 47 13 13 17 14 41 8 28 15 3 33 76 6 11
105 576 31,5 21 21 17,5 21 10,5 63 42 28 21 56 48 96 12 80 1249,5 € Totaal aantal uren
5 2 2 1 1 1 1 3 3 1 1 1 1 1 10 10 10 2 10 10 5 5 4 3 8 8 5 5 5 5 10 10 10
222 230 48 112 284 132 60 66 12 24 32 32 16 20 120 348 100 44 238 112 70,5 19,5 19,5 25,5 112 328 20 70 37,5 7,5 49,5 114 9 2838 5972,5 € 7222 €
Totale kosten 4.200,00 28.800,00 1.260,00 1.050,00 840,00 875,00 840,00 525,00 2.520,00 2.100,00 1.120,00 1.050,00 2.240,00 2.400,00 3.840,00 600,00 4.000,00 58.260,00 Totale kosten 11.100,00 9.200,00 1.200,00 5.600,00 11.360,00 3.300,00 2.400,00 2.640,00 600,00 600,00 1.280,00 800,00 640,00 800,00 6.000,00 13.920,00 4.000,00 1.760,00 9.520,00 5.600,00 2.820,00 975,00 487,50 637,50 5.600,00 13.120,00 1.000,00 2.800,00 937,50 300,00 2.475,00 4.560,00 360,00 141.900,00 270.292,50 328.552,50
Scholingen, scholingsuren en scholingskosten
Van een aantal scholingen, presentaties en bijeenkomsten waar onze medewerkers aan deelnamen vindt geen aanwezigheidsregistratie plaats. Het betreft onder andere de maandelijkse themalunches in het CJG die georganiseerd worden door de gemeente, de bijeenkomst ‘Hechten en loslaten’ door M. Delfos in de week van de Opvoeding en het
53
Symposium Het Baby en kinderbrein (IVH). Hetzelfde geldt voor de PAOG JGZ Zuid Holland: lezingen die mede door Jong Florence georganiseerd worden.
Bijzonderheden
7.4.2
Het AbSg en/of V&V hebben 4 scholingen van Jong Florence, of mede georganiseerd door Jong Florence, geaccrediteerd. Het betrof de scholingen Het baby én kinderbrein, de Meet en Greet met het Centrum voor Jeugd en gezin Den Haag. Het betrof daarnaast de vaccinatiebijscholing en de themamiddag van Jong Florence die in het teken stond van een aantal nieuwe jgz-richtlijnen. In 2012 volgden 35 studenten een stage bij Jong Florence. Wij zagen 23 co-assistenten, 2 HBO V studenten, 2 MGZ studenten en 5 verpleegkundigen obstetrie en 2 verloskunde studenten. Het totaal aan stagiaires is lager dan in 2011 omdat er vanuit het ROC Mondriaan in 2012 geen studenten van de kraamopleiding kwamen. Nieuw in 2012 zijn studenten van de verpleegkundige vervolgopleiding Obstetrie. Van deze opleiding liepen vijf verpleegkundigen gedurende een dag stage op het consultatiebureau. In 2012 namen drie locaties deel aan het project Video on the job. Het betrof de locaties Haagse Hout, Hanenburglaan en Paviljoensgracht.
Personeel
In december had Jong Florence 215 medewerkers (134,26 fte) in dienst. Direct
fte
Indirect
fte
Jeugdverpleegkundigen
62,68
Directeur
1,00
Jeugdartsen
23,74
Secretaresse (directie)
1,34
Assistentes
31,56
Administratief medewerker
2,45
Verpleegkundige niveau 5
0,42
Beleidsmedewerker
2,33
Coördinatoren MIM
1,67
Applicatiebeheerder
0,67
Opleider
0,61
Manager
5,61
Docenten
0,18
Verzuim Dit jaar is het ziekteverzuim gestegen en ligt met 5,8% boven de door ons gestelde norm van 5%. Dit aantal is hoger dan in 2011 (5,4%) vanwege zeven langdurig zieken (>150 dagen) en veel medewerkers met griep. De gemiddelde verzuimduur ligt met 10,9 dagen lager dan in 2011 (18,9). De verzuimfrequentie van medewerkers bedroeg in 2012 1,2%.
54
Er wordt op verrichtingenbasis begeleiding van een arbeidsdeskundige en/of arbo-arts ingekocht bij Tredin. In 2012 hebben we een aantal keren gebruik gemaakt van medewerkers van de afdeling AVR van Florence.
Functioneringsgesprekken In 2012 werd met onze medewerkers conform afspraak een (jaarlijks) functioneringsgesprek gevoerd. Met medewerkers met een klein arbeidscontract voeren de managers elke twee jaar een functioneringsgesprek.
Vertrouwenspersoon Medewerkers kunnen als zij hiertoe aanleiding zien een beroep doen op een vertrouwenspersoon van Florence. In 2012 is door onze medewerkers geen gebruik gemaakt van deze mogelijkheid.
7.5 Kwaliteit van het werk 7.5.1
Tevredenheid van het werk
De tevredenheid van onze medewerkers ten aanzien van het werk wordt net als de klantenraadpleging elke twee jaar getoetst door een extern onderzoeksbureau (Effectory). In het onderzoek dat eind 2010 uitgevoerd werd waardeerden onze medewerkers het werk op een 7,4. Begin 2013 wordt een volgend onderzoek uitgevoerd. In 2012 voerde Florence een High Performance Organzation (HPO) onderzoek uit. Jong Florence scoorde als volgt op de vijf succesfactoren in dit onderzoek:
7.5.2
Managementkwaliteit
6.8
Openheid & actiebereidheid
6.7
Langetermijn gerichtheid
6.9
Continue verbetering
6.5
Medewerkerskwaliteit
6.7
Incidenten medewerkers
Conform afspraak worden incidenten waarbij medewerkers betrokken zijn altijd gemeld. Het betreft (bijna-) ongeval, (ernstig) letsel of een arbeidsongeval. In 2012 zijn er 19 incidenten gemeld.
55
Soort incident
Aantal
Verbale agressie en bejegening
9
Ongeval
3
Prikaccident
3
Klacht arbeidsomstandigheden
3
Overig
1 Totaal
19
De incidenten zijn door de manager opgevolgd. In het geval van agressie of bejegening ondersteunt de manager de medewerker, maar een gesprek met de klant kan ook onderdeel uitmaken van de afhandeling van het incident. Er zijn geen incidenten gemeld die gemeld moesten worden bij de Inspectie.
7.5.3
Arbeidsomstandigheden
Jong Florence hecht grote waarde aan goede arbeidsomstandigheden voor onze medewerkers. In dat kader voeren wij met regelmaat een risico-inventarisatie uit en evalueren wij dit eveneens met regelmaat. Deze risico-inventarisatie & evaluatie (ri&e) wordt uitgevoerd door een hiertoe gecertificeerde (externe) arbodienst. Omdat inmiddels bijna alle consultatiebureaus in een CJG huizen, is er een gedeelde verantwoordelijkheid voor de arbeidsomstandigheden met de gemeente. Vanwege een toename van RSI klachten, mogelijk als gevolg van de invoering van KD+, zijn onze medewerkers onder andere geïnstrueerd met betrekking tot het voorkomen van deze klachten. Voor diverse medewerkers zijn arbo-middelen aangeschaft: voetensteunen, ergonomische muizen, beeldschermbrillen en standaarden voor de pc’s.
7.5.4
Bedrijfshulpverlening
De bedrijfshulpverlening is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle partners in het CJG. In 2012 hebben wij 17 BHV’ers een herhalingstraining BHV aangeboden. Deze groep van BHVers is aangevuld met zeven nieuwe (geschoolde) BHV-ers.
56
Auteurs verantwoording 2012 Veel van onze medewerkers droegen actief bij aan de realisatie van deze verantwoording. Voor de verantwoording is gebruikt gemaakt van de gegevens zoals (door onze assistentes, jeugdverpleegkundigen en jeugdartsen) ingevoerd in het digitale dossier, CANG, Korèn en RVP online.
57
Subsidies Jong Florence Basistakenpakket
het uitvoeren van het Uniform deel van het Basistakenpakket voor alle kinderen in Den Haag in de leeftijd van 0-4 jaar, inclusief de compensatie digitale invoer kindgegevens tijdens contactmomenten (versterking uniforme deel).
het uitvoeren van het Maatwerkdeel van het basistakenpakket ten behoeve van de integrale JGZ. Dit omvat cursussen en themabijeenkomsten voor ouders en kinderen, individueel doelgroepaanbod (omvat basis zorg coördinatie, videothuisbegeleiding), Casuïstiek netwerkactiviteit en stedelijke taken waaronder Vangnet, Informatielijn en de inloop- & borstvoedingsspreekuren en het IV-VTO team. Subsidie OCW/1009633
Aantal
Eenheid
€
Totaal €
Uitvoeren basistakenpakket
28.000
kind
261,00
7.308.000,=
Maatwerkdeel basistakenpakket
6.775
kind
80,00
542.000,=
Prenatale zorg
1.999
uur
80,00
159.689,=
Stevig ouderschap & Prenataal huisbezoek
Het op verwijzing van gynaecoloog of verloskundige thuis bezoeken van aanstaande moeders in risicovolle omstandigheden.
Het uitvoeren van een prenataal huisbezoek ter voorkoming van kindermishandeling. In dit huisbezoek bespreken de verpleegkundige het (belang van het) signaleringsinstrument Stevig Ouderschap. Omvat eveneens de analyse van ingeleverde vragenlijsten en extra zorg voor gezinnen in risicovolle leefsituaties. Subsidie OCW Uitvoeren huisbezoek Stevig Ouderschap*
Aantal
€
Totaal €
350
1.577,00
€ 551.950
Moeders informeren Moeders Uitvoeren van het (vrijwilligers) project MIM in Den Haag. Omvat actieve verwijzing naar Voorschool en andere voorzieningen in de wijk als bibliotheken en buurthuizen. Subsidie OCW/1013104 Moeders informeren moeders
€ € 175.650,=
Toeleiding Voorschool Betreft de voorwaarden voor het uitvoeren van toeleidingsactiviteiten voor de Voorschool. Dit omvat de extra tijd voor het bepalen van de doelgroepkinderen, de extra tijd bij het eerste huisbezoek, 1
ste
consult
58
en het 18 maanden- en tweejarigen-consult, telefonisch contact en aanvullende huisbezoeken voor de toeleiding Voorschool en het aanmelden en registreren in het DDJGZ en extra tijd tijdens het 2½ jarigen consult voor het checken van de aanmelding Voorschool. Subsidie OCW/1014899 Toeleiding Voorschool
Subsidie OCW/ABBA/2006049 Pilot inzake bepaling doelgroepkind
€ € 287.038,=
€ €184.960
Begeleiding overgewicht Bieden van een programma aan kinderen met overgewicht. Het programma omvat een lang consult door arts van 20 minuten en een vervolgconsult en/of huisbezoek (90 minuten) en is tevens een bijdrage in de kosten voor ons cursusaanbod Funfit. Subsidie OCW/1009633
Aantal
Eenheid
€
Totaal €
Begeleiding overgewicht
185
90 min.
€ 210,14
38.875,=
59
Dit is een uitgave van Jong Florence Koningin Sophiestraat 120 2595 TM Den Haag T 070 - 379 54 01 www.jongflorence.nl en
Jong Florence is een onafhankelijke stichting voor jeugdgezondheidszorg. Vanuit 11 consultatiebureaus bevordert en beschermt Jong Florence de gezondheid en ontwikkeling van ruim 28.000 kinderen van 0 tot 4 jaar in Den Haag. Jong Florence maakt deel uit van Zorggroep Florence. Florence biedt thuiszorg, verzorgingshuiszorg, verpleeghuiszorg, advies en service in de regio Haaglanden.
JF / 038 / NOVEMBER 2012
Volg Jong Florence op
