RONALD VAN LOON: PRODUCT MOET GEWOON GOED ZIJN

HET VAKBLAD VOOR

DE BLOEMBOLLEN EN VASTEPLANTENSECTOR

25 JULI 2014

302

48

RONALD VAN LOON: ‘PRODUCT MOET GEWOON GOED ZIJN’ 10

DIVERSE MOGELIJKHEDEN PENSIOENOPBOUW

12

IETS EERDER BROEISEIZOEN BUITENLELIES

14

MEEKIJKEN BIJ KWEKERIJ TRIP BLOEMBOLLEN

20

OOGSTPROGNOSES TULP EN HYACINT AAN BOD

40

POTTENTEELT STABIELE FACTOR BIJ G.H. BOL EN ZN

bespaar ik

substantieel op mijn handling-, transporten bewaarkosten van leliebollen?

Samen met CNB CBN kan leliebollen bewaren zonder finpeat. De bollen worden in optimale conditie gehouden door gebruik te maken van de gepatenteerde CNB UltraMist® techniek. Hiermee kunnen 20% tot 30% meer bollen in een krat bewaard worden. Tel uit uw winst, niet alleen op bewaring, maar ook op handling- en transportkosten. Zonder kwaliteitsverlies en zonder een financiële investering van uw kant. Koel- en preparatiebedrijf

t Professioneel advies t Koelen en prepareren tulpen en lelies t ULO- en ijsbewaring t CNB UltraMist® t Op- en overslag activiteiten t Inklaring t Verzending voor export t Celverhuur t Ruimteverhuur t Online administratie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Veilingweg 1 1611 BN Bovenkarspel Tel. +31 (0)228 53 01 30

cnb.nl

Continu investeren

in kwaliteit

Molenvaart 226 0223 52 14 20 1764 AW Breezand 06 53 41 66 89 www.aadprins.nl

'ĞĞŌƵŽŽŬ ƚĞŐƌŽƚĞďŽůůĞŶǁĞŐ͍ Laat nu uw Soorteerplaten ŐƌĂƟƐ controleren. Voor nieuwe sorteerplaten of revisie van uw oude platen neem gerust contact met ons op. ǀ,ƌĞĞnjĂŶĚ Wijdenes Spaansweg 57 1764GK Breezand www.avh-breezand.nl EŝĞƵǁƚĞůĞĨŽŽŶŶƵŵŵĞƌϬϴϱϰϬϭϲϴϬϴ

SCHOON WERKT BETER

Bollen, planten en fust. Helmus Spoelbedrijf spoelt de meest uiteenlopende producten schoon, zodat ze gemakkelijker te verwerken zijn. Neem contact op met Helmus Spoelbedrijf voor meer informatie over spoelen, behandelen en ontsmetten. 0252 - 22 25 80 • [email protected] • www.helmus.nl

INHOUD

Het vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector
t

KVMJ

/VNNFS


Nieuws

6

Korte nieuwsberichten

CNB Actueel

8

Texelaar biedt uniek hyacintensortiment aan CNB-dahliashowtuin in bloei

Bedrijfsovername

 8

9



10

Werken aan pensioen bedrijfsoverdragers

Zomerbloeiers

12

Buitenlelies voor retail

Op pad met

14

Op stap met bollenkweker Martin Trip

Onderzoek





16

PPO verkent mogelijkheden om Burkholderia in gladiool aan te pakken

Actueel

17

Preventief bemonsteren op stengelaal biedt extra inzicht

Oogst



20

Oogst tulp en hyacint in Bollenstreek bijna binnen Twee extreme seizoenen na elkaar Vroege start maar toch laat tulpenseizoen

Actueel

23

Het belang van goede communicatie bij weerstand





Vakvenster

24

De kop is er af

Branchenieuws

26

‘Lemelerveld b(l)oeit’ viert 1e lustrum

CNB Actueel

27

Tweede editie voor CNB Bloembollentoernooi







Product en Show

28

Nieuwtjes uit de showruimte van CNB

CNB Actueel

29

CNB Gladiolenweek stimulans voor gladiolenpromotie







Service

30

Grondbank

32

Vraag en aanbod

33

CNB Actueel

38

CNB en Troostwijk gaan samenwerking aan voor online veilingen 4 
VISIE

25 juli 2014

40

Vaste planten Sortimentskeuze en kwaliteit maatgevend

43

40

Branchenieuws

44

Negen bedrijven zetten hun deuren open

44

Noviteiten Graafstra introduceert nieuw principe kistenvuller

45

46

Gezin en bedrijf Familie Munster: leven gaat gewoon door in de bollentijd

46

Boomkwekerij Prunus laurocerasus nog altijd populair

47

Tien vragen aan Sjon de Lange

48

Markt en Afzet

47

45

Fluwel verwacht liefde voor het vak van zijn leveranciers

50

Nauwkeurig Gent als basis

51

Vasteplantenvaria Rhizoctonia in vaste planten

52

Teeltadvies

56

Agenda

57

Service Veiligheid op het erf Glad IJs

58

Hobaho

50

51

58

‘Oud sortiment valt nu echt tegen’

KAVB Nieuws Nieuwtjes van en voor de KAVB-kringen en -afdelingen

Nieuws CNB Algemeen 10 vragen aan... Teeltadvies Hobaho KAVB

62

Fotografie omslag: René Faas

62

25 juli 2014

VISIE  5

NIEUWS

Archieffoto: René Faas

Tweede kwartaal Veiling Rhein-Maas positief

Dutch Lily Days naar eerste week juni POELDIJK - Dit jaar vond in mei de 4e editie van de Dutch Lily Days plaats. 16 lelieveredelaars en –exporteurs openden hun deuren en ontvingen internationale klanten en relaties. Juist om deze belangrijke groep relaties van dienst te zijn verschuift de Dutch Lily Days in 2015 naar 2 tot en met 5 juni. In 2015 viert de Dutch Lily Days haar eerste lustrum. Speciale aandacht gaat deze editie uit naar de bezoekers die nu al hebben aangegeven weer aanwezig te zijn. Zij zien graag ook bloeiende Oriëntals. Deze belangrijke groep lelies heeft echter de eigenschap iets later in bloei te komen. “Het bestuur heeft daarom samen met alle deelnemers besloten om de Dutch Lily Days naar juni te verplaatsen. We ontvangen in 2015 alle nationale en internationale leliekwekers van 2 tot en met 5 juni en werken daarmee nog meer aan ons aanbod tijdens de Lily Days”, vertelt voorzitter Hans Onings. Met deze verschuiving vinden de Dutch Lily Days de week voor de Flower Trials plaats.

Twee weekeinden Gladiolenfestijn LAAG SOEREN – Op zaterdag 9 en zondag 10 augustus en zaterdag 23 en zondag 24 augustus vindt in Laag Soeren het jaarlijkse Gladiolenfestijn plaats. Tijdens dit festijn zijn de gladiolen van veredelingsbedrijf Challa Gladiolen te bezichtigen, waaronder een groot aantal nieuwe selecties. Daarnaast kunnen bezoekers zelf boeketten plukken en samenstellen. Op alle dagen is het festijn toegankelijk van 11.00-17.00 uur. Het Galdiolenfestijn vindt plaats aan de Jut van Breukelerwaardlaan 6, 6957 AS Laag Soeren. Nadere informatie: www.challagladiolen.nl.

HERONGEN - Alhoewel de verkoop iets minder verliep dan in het eerste kwartaal kan Veiling Rhein-Maas op een goed tweede kwartaal terugkijken met een omzetstijging van zeven procent. Dat kwam met name door een positieve ontwikkeling in juni. De verkoop rond Pasen werd beïnvloed door het feit dat Pasen dit jaar laat in april viel. Hierdoor was de vraag naar typische paasproducten minder en ook het prijsniveau was eerder matig te noemen. Op het gebied van tuinplanten was de vraag daarentegen groot en werden marktconforme prijzen geboden. Daarna had het natte en koude weer in de laatste aprilweek en in de eerste twee maanden van mei een negatieve invloed op de verkoop van snijbloemen alsook van planten. De marktontwikkeling tot einde juni was vanuit het oogpunt van Veiling Rhein-Maas gezien weer positiever. Met uitzondering van de korte hittegolf rond Pinksteren is sprake van een gelijkmatig en stabiel bedrijfsverloop. Veiling Rhein-Maas sluit de eerste helft van 2014 - in vergelijking met dezelfde periode in 2013 - met ca zeven procent gestegen productomzet af.

Onderzoek arbeidsmarkt bloembollensector van start ZOETERMEER - Op 14 juli is onderzoeksbureau Panteia uit Zoetermeer met het jaarlijkse Arbeidsmarktonderzoek in de bloembollensector gestart. Dit gebeurt op verzoek van Colland in samenwerking met Aequor. Werkgevers en vakbonden werken nauw samen in het Arbeidsmarktonderzoek. Dit onderzoek is een voortzetting van het tweejarige onderzoek dat voorheen het Productschap Tuinbouw uitvoerde. De uitkomst is nodig om een goed arbeidsmarktbeleid te kunnen voeren. Met het onderzoek ontstaat meer inzicht in de in- en uitstroom van werknemers en in vacatures. Ook geeft het aan welke opleidingen wel en niet gewenst zijn en welke vacatures ondernemers verwachten. Een groot aantal bedrijven zal per e-mail worden benaderd. Een voldoende grote deelname is belangrijk voor een goed beeld van de arbeidsmarkt.

HILLEGOM - DLV Plant heeft aan de hand van de bodemtemperaturen van afgelopen voorjaar (t/m juni) en het rooitijdstip weer een gemiddelde stadiumdatum bepaald voor de Hollands geteelde tulpen. Deze blijkt iets vroeger dan gemiddeld. Op basis van de gemeten temperaturen verwacht DLV Plant dat de bollen anderhalve week vroeger in stadium zijn dan in 2012 en drie weken vroeger dan in 2013, een heel laat jaar. Het stadium in 2014 is daarmee circa vier dagen eerder dan het langjarig gemiddelde. Om de bollen tijdig te kunnen prepareren, is stadiumonderzoek nodig. Door tijdig het stadium te bepalen, weet een kweker hoe vlot de partij is en hoe groot de verschillen binnen de partij zijn. Hoewel het stadium bij hyacint minder wordt beïnvloed door de bodemtemperaturen, is het ook in dit gewas aan te raden stadiumonderzoek uit te voeren. Dit voorkomt in de broeierij het optreden van groene (stro)nagels. DLV Plant onderzoekt het stadium van zowel tulpen als hyacinten. Aanleveren van monsters kan bij DLV Plant aan de Weeresteinstraat 10 in Hillegom.

6 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

Foto: René Faas

Stadium tulp iets vroeger dan gemiddeld

Samenwerking Troostwijk Veilingen en CNB AMSTERDAM - Troostwijk Veilingen en CNB hebben op 11 juli een samenwerkingsovereenkomst gesloten op het gebied van online materialenveilingen. Op de foto v.l.n.r. Stef Hooijman en Xander van Beekum van Troostwijk en Paul Peters en Jan Meijer van CNB bij de ondertekening van de overeenkomst op vrijdag 11 juli. Het complete verhaal over deze samenwerking vindt u op pagina’s 38 en 39 in deze uitgave van BloembollenVisie.

Leden FloraHolland alsnog akkoord

Hogere omzet FloraHolland AALSMEER - De maand juni telde twintig veildagen, hetzelfde aantal als vorig jaar. Het verschil in weer met vorig jaar is groot. In 2013 was juni koel en somber, dit jaar juist warm en zonnig. Effect hiervan op de markt is lastig vast te stellen. Bij tuinplanten zorgde het er in ieder geval niet voor dat de vraag groter was dan vorig jaar, want zowel de aanvoer als de prijs lagen onder het niveau van 2013. De snijbloemen en kamerplanten scoorden wel een plus in prijs en aanvoer. Daardoor werd de maand juni positief afgesloten met een omzetstijging van 3,1 procent bij 3,1 procent meer stuks. Het verschil met de maand mei, waarin de totale omzet was gedaald met zeventien procent, is groot. Gemiddeld brachten de snijbloemen 0,3 cent meer op dan vorig jaar. Pioen leverde hierin een aanzienlijke bijdrage door een prijsstijging van tien cent. Vorig jaar was het pioenaanbod in juni veel hoger door het late seizoen wat toen de prijs drukte. In de top tien daalde alleen roos en chrysant in prijs, de twee producten met de hoogste omzet in juni. Een Nederlandse roos bracht gemiddeld zes cent meer op dan vorig jaar.

AALSMEER - Tijdens de algemene ledenvergadering van FloraHolland op 10 juli stemden de leden over het voorgestelde besluit om het verlies over 2013 te dekken. De aanwezige leden stemden met een 78 procent meerderheid in met het voorstel om voor 11 miljoen bij te dragen in dit verlies. Hiervoor wordt een deel (0,25 procent) van de liquiditeitsbijdrage aangewend. Het overige deel (0,75 procent) wordt bijgestort op de ledenlening. Het resterende nettoverlies van 15,6 miljoen euro wordt ten laste gebracht van de algemene reserve. Na dit belangrijke besluit heeft de vergadering de jaarrekening vastgesteld. De opkomst tijdens de ALV van 10 juli was met 372 aanwezige leden hoog. Zij vertegenwoordigden 26,2 procent van de stemwaarde en dat is bijna twee keer zoveel als gebruikelijk. De extra ALV was nodig omdat in de reguliere vergadering op 5 juni een eerder voorstel voor de verliesdekking niet werd aangenomen. Volgens algemeen directeur Lucas Vos is het financieringsvraagstuk is met dit besluit op verantwoorde wijze opgelost en heeft het de intensieve interactie met de leden versterkt.

Foto: PR

CAV Agrotheek investeert in kunstmestopslag en –verwerkingsloods

Het verhaal van… de gladiool ’s-HERTOGENBOSCH – In juli staat het verhaal van de gladiolenkweker centraal in de promotiecampagne PurE seasonal flowers. De verhalen van het veld bieden groothandelaren en bloemisten interessante achtergronden, die eenvoudig kunnen worden gedeeld met hun klanten. Exporteurs kunnen kosteloos een Gladiolen-belevingspakket opvragen bestaande uit achtergronden over de gladiool en het verhaal van gladiolenkwekers Theo Theunissen en Robert van der Hulst. Alles is beschikbaar in vier talen (NL, DE, FR en UK). Naast de verhalen is er inspiratiefotografie en een inspiratiefilm met bloemwerk gemaakt in samenwerking met Bloomtube. Het pakket kan aangevraagd worden via [email protected]. Algemene informatie is voor iedereen beschikbaar via de website www.pureseasonalflowers.nl. Vanuit hier wordt men verwezen naar alle sociale kanalen; zoals Twitter, Facebook en Youtube, waar ook foto’s en nieuwtjes over gladiolen worden gedeeld.

HAS Hogeschool groeit in studentenaantallen en in kwaliteit ’s-HERTOGENBOSCH - Steeds meer jongeren kiezen voor een opleiding in de agro, food en groene ruimte aan HAS Hogeschool. De afgelopen jaren is HAS Hogeschool jaarlijks vijftien tot twintig procent gegroeid. In vijf jaar tijd groeide de instroom van ruim 400 naar ruim 1.000 studenten. Verschillende onderzoeken laten zien dat HAS Hogeschool groeit in kwaliteit, zoals de Nationale Studentenenquête (NSE), onderzoek naar de medewerkerstevredenheid en de Instellingstoets kwaliteitszorg. Collegevoorzitter Dick Pouwels: “Vroeger had driekwart van de studenten een agrarische achtergrond, nu heeft driekwart van de studenten een andere achtergrond. Kwaliteit wordt ook vormgegeven door onze studenten vanaf dag één in contact te brengen met het werkveld en dan het liefste de voorlopers. Dit is een win-winsituatie: voor ons, de studenten en de bedrijven.”

WIERINGERWERF - Coöperatie CAV Agrotheek gaat weer fors uitbreiden. Op de uitbreidingslocatie in Wieringerwerf komt voor haar kunstmesthandel een nieuwe opslag- en verwerkingsloods. De investering betekent een verdubbeling van de locatie. De uitbreiding volgt na de in gebruik name van het nieuwe bedrijfspand en kantoor in 2012. Op 30 juni 2014 heeft CAV Agrotheek daarvoor ruim 20.000 m2 bedrijventerreingrond aangekocht. Reden van de bouw is het verbeteren van de kunstmestlogistiek. “De twee vestigingen in Middenmeer en Slootdorp liggen eigenlijk te dichtbij elkaar om daarvoor twee vestigingen in stand te houden, maar beide locaties zijn te klein om uit te breiden”, aldus Jeroen de Schutter, algemeen directeur van CAV Agrotheek. De coöperatie verwacht begin 2015 met de bouw achter haar eigen perceel op bedrijventerrein Robbenplaat-Zuid te kunnen starten. Er is voldoende ruimte om alle meststoffen in bigbags op te slaan. Het pand in Slootdorp blijft graan- en bloembollennettenopslag.

Exportwaarde bloemen en planten plust na zes maanden AALSMEER - In de eerste zes maanden van dit jaar heeft de Nederlandse exporterende groothandel in bloemen en planten een omzetwaarde gerealiseerd van drie miljard euro, een stijging van 1,6 procent. Dit maakt de VGB bekend op basis van de exportstatistieken van Floridata. De exportwaarde van de snijbloemen stabiliseerde op 1,8 miljard euro. Bij pot- en tuinplanten werd een plus gerealiseerd van 5,5 procent tot 1,2 miljard euro. Het is voor de tweede keer dat de exportwaarde na zes maanden de grens van drie miljard bereikt, eerder was dat het geval in 2012. Na een lichte krimp in het eerste kwartaal op een exportwaarde van 1,5 miljard euro kon in het tweede kwartaal een stijging van 3,7 procent worden genoteerd tot iets meer dan 1,5 miljard euro in vergelijking met 2013. Tot en met juni 2013 stokte de exportteller met een krimp van 3,5 procent en daalde de exportwaarde op jaarbasis met 2,3 procent tot bijna 5,3 miljard. Die ontwikkeling lijkt omgeslagen in een beperkte groei, al moet in de tweede helft van het jaar alle zeilen worden bijgezet om deze toename vast te houden. 25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 7

CNB ACTUEEL

Texelaar biedt uniek hyacintensortiment aan Het besluit om zijn teeltactiviteiten af te bouwen is al enige tijd geleden genomen, maar anno 2014 is Nicol Schermer voornemens ook zijn laatste hyacintencultivars van de hand te doen. De Texelse kweker is actief in de duurzame energie en die twee zaken blijken steeds lastiger te combineren. Via het CNB-hyacintenteam wordt nu een uniek sortiment op de markt gebracht. Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: Jeannet Pennings, PR

E

en bloembollenkweker die zich bezighoudt met duurzame energie en verlichting, een niet alledaagse combinatie. Toch was het juist de bollenteelt die Nicol Schermer uit Den Hoorn uiteindelijk naar de wereld van duurzame energie voerde. “Ruim vijf jaar geleden ben ik via twee Irakese seizoenkrachten met een zakenman uit Irak in contact gekomen”, vertelt de Texelaar. “Hij wilde daar een bloemen- en plantenkwekerij opzetten met producten uit Europa en Nederland en ik mocht hem daarbij adviseren. Tijdens mijn bezoek liet hij me ook een heel ander project zien. Een achtbaans snelweg, vanuit het midden verlicht met lampen die volledig branden op zonne-energie.” Schermer was dusdanig onder de indruk van de techniek dat hij inmiddels zijn eigen bedrijf Texel4trading runt dat onder andere zonnepanelen, zonnevolgsystemen en LED-verlichting in de markt zet.

AFWEGING Schermer zag en ziet in duurzame energie een markt met potentie. Hetzelfde kon hij helaas

niet van de bollenteelt zeggen. “Ik heb altijd met veel plezier in de sector gewerkt, maar de laatste jaren waren niet makkelijk. Het bollenbedrijf dat ik van mijn vader heb overgenomen, heeft zich door de jaren heen gespecialiseerd in de hyacintenteelt. Op het hoogtepunt teelden wij zo’n 13 hectare hyacinten. Ruim vijf jaar geleden stortte de markt in en dan maak je voor jezelf een afweging. Het leek mij niet verstandig om maar gewoon door te gaan, terwijl de kosten verder oplopen en de bloemenprijzen – waar wij uiteindelijk ook ons brood mee verdienen – slecht zijn. Het laatste vooral ingegeven door de toenemende concurrentie van de buitenlandse bloemenproducentie. Ik zag dat niet op korte termijn veranderen.”

TWEE LIJNEN Schermer besloot zijn bollenkraam groen te veilen en hield alleen een aantal unieke partijtjes aan. Nu zoekt hij ook voor deze hyacintencultivars een koper. “Het gaat om twee verschillende lijnen – Isabelle en Raphael – met allebei een eigen herkomst”, vertelt de kweker. “De kwekersrechtelijk beschermde ‘Isabelle’ heb ik bij toeval gevonden en langzaam uitgebreid. Uit deze heel erg dubbele, blauwe hyacint zijn later een roze en witte verloping voortgeko-

Nicol Schermer (links) en Bas Scholten in de Texelse duinen men. De soorten staan bekend als goede groeiers.” Naast de dubbele typen telt de kraam van Schermer een viertal zogenoemde Raphaelsoorten. Deze cultivars, in de kleuren roze (‘Raphael’), lila (‘Gabriel’), blauw en wit, vallen op door hun zwaar afwijkende bloemvorm. “Sommigen noemen het spinvormig vanwege de dunne, open bloemblaadjes. Ik heb de cultivars tien jaar geleden van een veredelaar gekocht, maar pas nadat ik ze door mijn vrouw en haar tuinclub heb laten beoordelen. Zij zijn immers de doelgroep, degenen die onze producten uiteindelijk kopen. De vrouwen waren erg enthousiast, ook over de Isabelle-cultivars.”

Voor genoemde hyacintencultivars is reeds een afzetmarkt, merkt vertegenwoordiger Bas Scholten van het CNB-hyacintenteam op. “Er zijn een aantal droogverkoopexporteurs die deze soorten voeren.” In totaal gaat het om ruim 500 RR hyacinten. Geïnteresseerden kunnen contact opnemen met Bas Scholten, tel. 06-22236848 of [email protected]. Gabriel 8 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

Isabelle

Raphael

VAN DE REDACTIE

Foto: René Faas

Tandje erbij

CNB-dahliashowtuin in bloei

COLOFON

Op de nieuwe locatie van de CNB-showtuin in Lisse staan de eerste van de in totaal 413 opgeplante soorten in bloei. Het betreft hier met name het lage perkdahlia-assortiment. Het spits wordt afgebeten door de Gallery- en Dark Angelcollectie die al een week in bloei staan. Ook een aantal (grootbloemige) soorten die van knol zijn opgeplant beginnen kleur te bekennen. Eén en ander betekent dat het bloeiseizoen van de dahlia’s zeker twee weken vroeger is dan normaal. Dat is met name te danken aan het tot nu toe vlotte verloop van het groeiseizoen. Het stekken verliep voorspoedig en de opplant groeide door de warmte met op zijn tijd een buittje regen lekker weg. Daar komt nog bij dat de showtuin in de luwte ligt aan de rand van een bos tegenover de zomerbloemen van Ruud Mens. Verwacht mag dan ook worden dat de tuin bij de opening op 1 augustus volop gekleurd zal zijn en alleszins de moeite waard is om te bezichtigen. De opplant werd mogelijk gemaakt door de belangeloze medewerking van een twintigtal kwekers die de opgeplante soorten beschikbaar gesteld hebben. De tuin is dagelijks van zonsopgang tot zonsondergang geopend. Mocht men tijdens zijn bezoek begeleiding wensen van de CNB-dahliavertegenwoordigers René Koordes of Hans Pater, dan is één telefoontje voldoende. Van de totale opplant is een showtuingids samengesteld die op de tuin beschikbaar is. De showtuin bevindt zich aan de Spekkelaan 16 in Lisse. Parkeren: op de tuin aan de Loosterweg Zuid (zo’n 300 meter tegenover manege Puntenburg).

BloembollenVisie is het toonaangevende, 14-daagse vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector. REDACTIE: Jeannet Pennings (hoofdredacteur), Wim Ciggaar, Arie Dwarswaard, Monique Ooms, Gerrit Wildenbeest en Lilian Braakman (vakredacteuren). FOTOGRAFIE: René Faas.VORMGEVING: Prepress BloembollenVisie. UITGEVERS: KAVB en CNB (U.A.). REDACTIE-ADRES: Heereweg 347, 2161 CA Lisse, Postbus 31, 2160 AA Lisse, tel. 0252-431130, fax 0252-431127, e-mail: [email protected]. Internet: www.bloembollenvisie.nl. Tel. kantoor A. Dwarswaard: 0252-536 966. ABONNEMENTEN: (excl. 6% BTW): Nederland € 255,-- per jaar, Europa € 275,-- per jaar, buiten Europa € 305,-- per jaar. Aanof afmelden bij John Meijer, tel. 0252-431173, fax 0252-431126. Meer info over abonnementen op www.bloembollenvisie.nl. ADVERTENTIES: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, e-mail: [email protected]. VERANTWOORDELIJKHEID: De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. Aan alle artikelen en rubrieken wordt de meest mogelijke zorg besteed. Uitgevers, redactie en medewerkers aanvaarden echter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die direct en/of indirect kunnen voortvloeien uit de inhoud van artikelen en/of advertenties. De redactie houdt zich het recht voor om ingezonden brieven en mededelingen niet te plaatsen dan wel te wijzigen of in te korten. Overname van artikelen is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. NIEUWSBRIEF: BloembollenVisie verzorgt ook een dagelijkse nieuwsrubriek op internet (www.bloembollenvisie.nl).

Slechts mondjesmaat krijgen wij respons op onze publicaties. Hoewel we best wat meer interactie zouden willen met onze lezers, weten we ook dat onze sector niet overloopt van haantjes die ‘en public’ hun mening ventileren. En dus geldt: hoor je niets, dan gaat het goed. Als je dan een mailtje of belletje krijgt, dan verwacht je dat een gevoelig onderwerp of kritische noot in ons blad de aanleiding is en niet de nieuwe zomerserie ‘Gezin en bedrijf’. Een schot in de roos, naar nu blijkt. Wat bedacht is als luchtige vulling voor de toch al hectische zomermaanden, blijkt nogal wat emoties op te roepen. Collega Monique Ooms snijdt een maatschappelijk onderwerp aan (zie vorige BloembollenVisie). Voor veel vakgenoten is er sprake van herkenning en daar sluit ik mij bij aan. Opgegroeid in een kwekersgezin, stond zomervakantie gelijk aan werken. Eerst spelenderwijs, maar al snel draaiden we volop mee in de hectische, maar gezellige oogstperiode. Terwijl vriendjes en vriendinnetjes drie weken naar de camping in Frankrijk gingen, staken wij de handen uit de mouwen met aan het einde van de week een welverdiend loonzakje. Zielig? Welnee! ‘Van hard werken is nog nooit iemand dood gegaan.’ Bovendien zijn een hechte familieband, financieel bewustzijn, zelfstandigheid en doortastendheid het resultaat. Je weet als kind dat er op sommige momenten nu eenmaal gewerkt moet worden. Je zou bijna kunnen zeggen: opgeven is geen optie. Inmiddels kijk ik daar iets anders tegen aan, want sommige dingen heb je nu eenmaal niet in de hand. Twee maanden geleden donderde ik van mijn racefiets met een hersenschudding tot gevolg. En dan ben je ineens uit de running. U zult er weinig van gemerkt hebben. BloembollenVisie is gewoon verschenen zonder witte pagina’s. Dat is te danken aan mijn collega’s die daar waar nodig een extra tandje erbij doen. Klasse! Dat zijn de momenten waarop je beseft dat je het niet alleen kan. En dat hoeft gelukkig ook niet. Het is al zo vaak gezegd: samen sta je sterk, dus maak daar gebruik van. Of het nu gaat om collega’s, medewerkers, toeleveranciers of afnemers… zoek de juiste mensen om je heen. Dat maakt uw bedrijf en u als persoon sterker, ook als het even tegen zit. Jeannet Pennings

25 juli 2014

VISIE  99

BEDRIJFSOVERNAME

Er zijn niet veel adviseurs die alles van een oudedagsvoorziening afweten. Dat komt omdat de zaken rondom het pensioen zeer complex zijn en doordat elke bedrijfsovername anders is. Henk van den Brink van Flynth heeft zich dit onderwerp eigen gemaakt en probeert zo de bedrijfsoverdragers te helpen aan een goed pensioen. Maar allicht nog belangrijker, zorgt hij er ook voor dat er een levensvatbaar bedrijf overblijft. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

O

orspronkelijk komt de 48-jarige senior belastingadviseur Henk van den Brink uit de Veluwe. Hij is naar Enkhuizen verhuisd voor zijn vrouw en ging bij de toenmalige LTB in Schagen en Breezand werken. Na een aantal jaren kwam daar het kantoor in Zwaagdijk bij, wat nu zijn vaste werkplek is. Met twintig jaar ervaring heeft Van den Brink specifieke kennis van de bloembollensector. Deze kennis kan hij goed gebruiken bij een bedrijfsovername. Zijn taak is onder andere ervoor zorgen dat de bedrijfsoverdragers een pensioen uit hun bedrijf kunnen halen. Van den Brink: “Doordat ik in het Noordelijk Zandgebied en in West-Friesland heb gewerkt, weet ik hoe het eraan toegaat in een regio. Zo huren kwekers in West-Friesland grond en in het Noordelijk Zandgebied hebben kwekers veelal eigen grond. Daar gold voorheen de leus ‘mijn land is mijn pensioen’, maar dat is al lang niet meer zo. Door waardedaling is het land nog maar de helft waard ten opzichte van de hoogste waarde in 2000. Als de grond duur is aangekocht, dan is het lastiger om een pensioen uit het bedrijf te halen.”

LEVENSVATBAAR Van den Brink kijkt bij een overname naar de drie belangrijkste punten: “Het bedrijf moet levensvatbaar blijven voor de opvolger, er moet een redelijke oudedagsvoorziening zijn voor de overdragers en ik kijk naar de positie van de eventuele andere kinderen. Het eerste punt is het belangrijkste. Als er geen levensvatbaar bedrijf meer overblijft, is het misschien beter om het te verkopen. Dat komt altijd op tafel in zo’n situatie. Het pensioen van een ondernemer zit totaal anders in elkaar dan iemand die een vaste baan heeft. Zij bouwen via een pensioenfonds wat op voor later. Een ondernemer kan dat ook via een bank of verzekeraar laten doen, maar hij moet er zelf achteraan. Een baat hierbij is dat er fiscale voordelen zijn waarvan een overdrager kan profiteren, maar het belangrijkste is dat een ondernemer een zak met geld heeft. Dit vermogen is namelijk nodig om een aantal jaren van te leven. Hoe 10 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

de ondernemer het ook regelt – geld kan op de bank staan, in een verzekeringspolis, onderneming, bollenkraam, machinepark, land of gebouw zitten - er is geld nodig voor een pensioen. Wij proberen daarnaast om zo min mogelijk geld richting de fiscus te laten gaan, maar het juist zoveel mogelijk mee te geven aan de overdrager.”

‘De keuze om geld te investeren in de onderneming in plaats van in een pensioen is snel gemaakt’ “Qua pensioenopbouw zijn er een aantal mogelijkheden”, legt Van den Brink uit. “Het kan door gewoon geld op een bankrekening te zetten en zo zelf te sparen. Het kan ook met lijfrente. Dan stort een ondernemer een bedrag en dat is belastingaftrekbaar. Stel er wordt tienduizend euro gestort en daardoor betaalt hij vierduizend euro minder belasting. Dan heeft het de ondernemer eigenlijk maar zesduizend euro gekost. Dit voordeel behaal je niet met een eigen bankrekening. Tegenwoordig is het niet meer mogelijk om een lijfrente te gebruiken als overbrugging naar je AOW-uitkering. Dat mag alleen als de lijfrente levenslang wordt uitgekeerd. Over de uitkering betaalt een ondernemer wel weer belasting, dit als tegenhanger van de aftrekbaarheid bij betaling.” Lijfrente is de laatste tijd minder populair vanwege onder andere de woekerpolisaffaire, geeft Van den Brink aan. “Mede daardoor zijn er bankspaarproducten op de markt gekomen die vergelijkbaar zijn met lijfrente, maar deze zijn transparanter. Het is een fabel dat deze producten niets kosten. Een nadeel is dat de bankrekening leeg kan raken, dit in tegenstelling tot de levenslange lijfrente. Als er nog wel geld op staat, gaat dit naar erfgenamen.”

SPAREN Tijdens een bedrijfsoverdracht zijn er diverse manieren waarop een overdrager zijn pen-

Henk van den Brink: ‘Hoe je het ook regelt, er is geld n

PENSIOEN VOOR BEDRIJ

‘Er is een ‘z sioen kan regelen. “Een eerste en belangrijke kanttekening hierbij is dat de ondernemer tijdens zijn loopbaan wel geld gespaard moet hebben”, geeft Van den Brink direct aan. “Voor een vof en een eenmanszaak heb je de fiscale oudedagsreserve (for). Dat is een soort interne lijfrente, hierdoor kan het betalen van belasting uitgesteld worden en blijft er meer geld in het bedrijf. Als een ondernemer stopt kan hij ervoor kiezen om een product te kopen extern bij een bank of intern een lijfrente bedingen bij de nieuwe eigenaar. Over de vrijval van de for of over de lijfrente-uitkering moet wel belasting betaald worden, daarom is het vaak financieel aantrekkelijker om een lijfrente te bedingen en de uitkeringen over meerdere jaren uit te smeren. Als de for in een keer bij het inkomen wordt geteld, is het belastingtarief al gauw 52 procent. Als de lijfrente-uitkering (samen

nodig voor een pensioen’

FSOVERDRAGERS:

ak met geld’ nodig’ met de AOW) per jaar onder de 33.000 euro blijft, bedraagt de inkomstenbelasting ongeveer twintig procent. Dat is aanzienlijk voordeliger”

BALANS Bij een bv is de constructie anders. “Ondernemers bouwen pensioen op in de eigen bv. Het is dan een schuld op de balans waar gespaard geld tegenover hoort te staan. Dit is soms nog lastig, want dat geld kan ook verdwijnen in de aankoop van een nieuwe trekker. Daarom is soms de vraag of er echt geld is gespaard, of dat het als reservepot is ingezet. Het is een risicovolle manier van geld opzij zetten. Daarom is het prettig voor de onderneming dat het uitkeren van het geld aan de pensionaris langzaam gebeurt. In alle gevallen is het bij een bedrijfsoverdracht goed om duidelijke afspra-

ken te maken over de bedragen die de opvolger maandelijks uitkeert aan de bedrijfsoverdrager. Het is dan minder belangrijk of deze betaling lijfrente, pensioen, aflossing en/of rente betreft, het is voor de overdragers immers wenselijk om per maand voldoende geld te krijgen om van te leven.”

COMBINEREN Van den Brink geeft aan dat het principe niet verandert. “Er blijft een zak met geld nodig. Het is wel zo dat het pensioen bij een rijke onderneming makkelijk te regelen is. Als een bedrijf in zwaar weer verkeert is het zeker ook mogelijk, maar dan moeten beiden partijen genoegen nemen met minder. De fiscale voordelen bekijk ik per situatie. Er zijn veel fiscale instrumenten die op de weegschaal komen maar niet in elke situatie zijn die bruikbaar.

We moeten ons er zeker niet alleen door laten leiden tijdens het overnameproces.” Na een overname raadt Van den Brink aan om alvast een bedrag aan de overdragers uit te keren. “Dat is nodig als de overdragers bijvoorbeeld een auto willen kopen. Anders moet het geld uit het bedrijf komen. Als de ondernemer toevallig net krap bij kas zit, dan kan dit voor spanningen zorgen.” Een andere tip van de adviseur is om als ondernemer alle mogelijkheden om een pensioen op te bouwen te combineren. “Als er geld is, zet wat apart. De keuze om geld te investeren in de onderneming in plaats van in een pensioen is snel gemaakt, want het bedrijf gaat voor. Maar het is goed om soms wat opzij te zetten voor een pensioen. Dat geld heb je dan ook echt. Er kan wel een post op de balans staan, maar dat geld is soms lastig uit het bedrijf te halen.” 25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 11

ZOMERBLOEIERS

JAKOB KIERS:

‘30 graden, altijd balen’ Het is nog niet echt topdrukte bij de leliekwekerij en broeierij van Jakob Kiers. Op het land in Dwingeloo is het snijden van de LA’s al gestart. Pas later in het seizoen als de Oriëntals erbij komen, is het druk. Dit jaar zien de buitenlelies er prima uit. Op een enkele plek met water- of wildschade na. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

O

mdat Jakob Kiers liever zelf met bloemen bezig is in een eigen bedrijf dan bij een ander, is hij zeven jaar geleden zijn eigen onderneming gestart. Zo vertelt de 33-jarige broeier: “Ik had al eerder met lelies gewerkt en eigenlijk is het vanzelf zo gelopen. Het eerste jaar ben ik begonnen met 100.000

‘Casa Blanca’. Die verkocht ik op de klok. Een jaar later kwam daar meer bij, zo ook de snelle en handzame lelie ‘Acapulco’. Je gaat doen wat bij je past, zo ging ik steeds meer de kant op richting retail. Nu broeien we het hoogst haalbare supermarktsegment. Dat we buitenlelies telen komt omdat er simpelweg geen kas was.” De bollenkwekerij heeft Jakob voor eigen productie. Hij is daarmee gestart om zelf grote aantallen bollen van dezelfde partij te telen. “Op

Jakob Kiers: ‘Een klant kan het krijgen zoals hij het hebben wil’ 12 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

deze manier snijden we van het begin tot het eind van een uniforme partij. Dat loopt beter door dan met verschillende partijen, omdat daar verschil in kan zitten qua afbroei. In eerste instantie kochten wij namelijk de leliebollen. Om dat probleem te vermijden en om zelf de kwaliteit en prijs in handen te houden, zijn we vier jaar terug gestart het telen van onze eigen bollen. Dit doet maatschap Joling op contract. Zo kan ik mij volledig richten op de bloemproductie, want dat is onze hoofdtak. De kwekerij en broeierij overlappen elkaar namelijk net. Op die momenten is het praktisch. Tijdens de bolverwerking ben ik wel aan het werk bij Joling.”

SUPERMARKTSEGMENT Met zeven hectare bollen en vijftien hectare bloementeelt, kan Jakob aardig was bloemen snijden in een seizoen. Normaal beginnen ze rond 1 juli en gaat het seizoen door tot 1 oktober. “Dit jaar zijn we al op 26 juni gestart. Dat is vrij vroeg”, geeft Jakob aan. “Ongeveer veer-

tig procent van onze lelies zijn LA’s, de rest zijn Oriëntals. De Oriëntals staan honderd procent onder schaduwdoek. Dit is als ‘slecht weer’ verzekering. We gebruiken het ook omdat we anders de gewenste lengte niet kunnen halen. Daarnaast geeft het een uniformere kwaliteit.” De handel van Jakob is voor het grootste gedeelte al voorverkocht aan exporteurs die leveren aan de retail. Zo’n zestig tot zeventig procent komt bij de grote supermarkten terecht. Zo’n twintig tot vijfentwintig procent is daghandel dat via Connect loopt. Blijft er iets over, dan komt dat op de klok. Het afrekenen gaat volledig via de veiling. Toch probeert Jakob de klok te mijden. “Als alles perfect gaat, komen wij niet op de klok. Wij broeien gericht voor retail. Daardoor kunnen we een scherpe maar nette prijs neerzetten. Als dat allemaal op de klok komt, gaat het voor half geld. Daar zouden we het niet mee redden. We zitten op het hogere supermarktsegment richting Engeland, maar ook veel lelies gaan richting Duitsland. Daar zijn bepaalde specificaties aan verbonden en wij telen de lelies die daar aan kunnen voldoen.” Het liefst heeft Jakob een seizoen met een koele zomer en af en toe een regenbui. Dat is volgens hem het beste voor de verkoop van lelies. “Dertig graden is funest. Wij zeggen hier: ‘dertig graden, altijd balen’. De verkoop gaat dan slecht en ook de lelies komen eerder en tegelijk. Niet alleen die van mij. Daarnaast zijn er nog meer zomerproducten die druk uitoefenen op de markt. De zonnebloem is een heel groot product in de zomer. Daarom is het een mogelijke concurrent, maar het bijt elkaar niet. In de supermarkt staan lelies, zonnebloemen en rozen gewoon naast elkaar in het schap. Lelies worden daarnaast vaak verwerkt in een boeket en daar heb je ook andere bloemen voor nodig.”

KLANTGERICHT De leus ‘de klant is koning’ geldt zeker voor Jakob. Hij denkt met zijn klanten mee en doet alles wat ze vragen zolang hij dat kan. “U vraagt, wij draaien. Een klant kan het krijgen

zoals hij het hebben wil. Zo sta ik erin. Natuurlijk moet het wel mogelijk zijn, want we hebben te maken met een natuurproduct. Als het kan, dan doe ik het. We zijn heel flexibel voor al onze klanten.” Zo maakt Jakob ook fotoreportages en films voor zijn klanten als die dat vragen. Om goed aan alle eisen te kunnen voldoen, zoekt Jakob ook naar lelies die dat kunnen halen. “We willen drie knoppen en meer. Natuurlijk heb je wel eens ‘tweeknoppers’, maar die wil je zo min mogelijk. Qua bolmaat planten we daarom twee maten. Bij de LA’s is dat 11/12 en 12/14. Soms ook 14/16. Bij de Orientals planten we 14/16 en 16/18. Het planten gaat met de machine, maar het snijden doen we vanaf het begin handmatig.

‘Schaduwdoek als ‘slecht weer’ verzekering’ De soorten die wij broeien zijn geen exclusieve soorten. Wij leven een driekleurenmix. Daarvoor gebruiken we de kleuren wit, roze, geel en rood. Omdat LA wit vrij duur is, leveren we alleen witte Oriëntals. Die snijden we pas later in het seizoen omdat deze langzamer groeien. Daarom hebben we vier kleuren om seizoenrond drie kleuren te kunnen aanbieden. Enkele soorten die wij telen zijn ‘Mero Star’, ‘Rio Negro’, ‘Pavia’, ‘Party Diamond’ en ‘Serengeti.” De buitenlelies staan er dit jaar goed bij. Op een locatie was het vrij nat tijdens het planten. Hierdoor zijn er enkele plekken met waterschade. Dat de lelies er goed en vooral lekker bij staan, vinden ook de reeën in het gebied die graag van het kopend de lelies opeten. “Ze hebben al rustig zo’n 30.000 lelies opgegeten. Nu met al die wijzigingen in het Faunafond is het steeds lastiger om schade vergoed te krijgen. Als je dan een vormfout hebt, krijg je geen schade uitgekeerd. Omdat er niet wordt uitgekeurd, lijkt het net of er minder schade is. Dat is echter niet zo.” 25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 13

OP STAP MET

BOLLENKWEKER MARTIN TRIP:

‘De spoelerij is de mooiste In het plaatsje Sibculo in Overijssel is Trip bloembollen gevestigd. Martin Trip runt daar zijn bedrijf met veel passie en toewijding samen met zijn vader Andre en de medewerkers. De hele werkdag - en heel wat uren ervoor en erna – is hij bezig om zijn eigen teelt en de contractteelt zo goed mogelijk te verwerken en te verzorgen. Voor BloembollenVisie maakte Martin tijd om zijn bedrijf en werkzaamheden te laten zien. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

I

n de schuur van Trip bloembollen wordt hard gewerkt. Naast vijf vaste werknemers werken er seizoensgebonden ook uitzendkrachten. Van origine was het bedrijfserf van Martin zijn ouders gericht op de akkerbouw. Zo teelden zij onder andere vollegrondsgroente. Martin zit ook in deze vof en is daarnaast op hetzelfde erf in 1998 een eigen bloembollenbedrijf gestart. Martin: “Bij eerdere banen had ik al gewerkt met bloembollen. Toen kreeg ik de mogelijkheid om op contract voor derden leliebollen te telen. Daar kwam al snel de teelt van eigen leliebollen bij. In 2005 kwamen ook de eerste eigen tulpenbollen, en die bollenkraam zijn we nu aan het uitbreiden.” Het terrein van Trip bloembollen is sinds de start aardig veranderd. Zo is er in 2000 een grote schuur gebouwd voor het verwerken van de bloembollen. In 2007 kwam daar een kapschuur bij. Hierin is de spoelerij gevestigd en is er plek om bollen te laten drogen. In 2012 heeft Martin een woning gebouwd - en de units verlaten - bij het bedrijf, waar Martin nu met zijn vriendin Claudia woont.

14 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

CONTRACTTEELT In totaal bewerkt Trip bloembollen en de vof akkerbouw zo’n 170 hectare grond. Op de helft hiervan telen zij traditionele akkerbouwgewassen, zoals maïs, aardappelen, bieten en graan. Verder teelt Trip bloembollen ongeveer 7,5 hectare tulpen met cultivars als ‘Strong Gold’, ‘Candy Prince’ en ‘Seadov’, ‘Purple Flag’ en ‘Flaming Flag’, die geschikt zijn voor onder andere de verkoop aan de broeierij. Daarnaast telen ze 13,5 hectare leliebollen, waaronder ‘Tresor’, ‘Fenice’, ‘Conca D’or’ en ‘Siberia’. In samenwerking met een contractgever wordt nog 9 hectare leliebollen verbouwd, voornamelijk het nieuwere assortiment. De rest – ongeveer 55 hectare - is contractteelt. Met de huidige contractgevers heeft Martin al langer een goede relatie. In de gemeente Hardenberg, waaronder Sibculo valt, is genoeg te doen rondom het telen van leliebollen. Zo geeft Martin aan: “We moeten nog meer denken aan omwonenden en hen informeren en adviseren. Dat is een verandering van deze tijd en daarin moeten wij meegaan. Zo delen wij flyers bij omwonenden van onze percelen uit met informatie over wie wij zijn en wat wij doen. Ook met het spuiten hou-

den wij rekening dat we juist vroeg of laat op de dag spuiten. Natuurlijk kijken we ook naar het beste spuitmoment voor het product. Om die redenen hebben we een tweede spuit gekocht. Zo kunnen we meer rekening houden met omwonenden. Ook als het gaat om het bespuiten van tulpen.” Op een werkdag is Martin overal en nergens te vinden, alsook de vaste medewerkers. Het land waarop de tulpen en lelies staan kan regelmatig een bezoek van Martin verwachten. Zo houdt hij in de gaten of de tulpen uit de grond kunnen of niet en of het nodig is om te koppen of te wieden, hoe het gewas groeit en of het nodig is om te spuiten. De verkoop gaat de hele dag door, en dat is te zien maar vooral te horen aan zijn telefoon die de hele dag afgaat. Martin runt het bedrijf door vooral werkzaamheden aan te sturen.

‘We moeten nog meer denken aan omwonenden en hen informeren en adviseren’ De vaste werknemers hebben hierin niet veel aansturing nodig door hun ervaring. Martin springt overal bij wanneer nodig en heeft genoeg andere werkzaamheden zoals de planning maken, producten bestellen, spuiten, kisten draaien of natgooien. Als ondernemer vind Martin het fijn om ook zaken te bespreken met Andre of zijn medewerkers, zoals planningen en investeringen.

SPOELERIJ Iets wat Martin altijd doet is het spoelen samen met een uitzendkracht - wat ook zijn

plek’ favoriete bezigheid is. “Dat is de mooiste plek. Hier krijg ik een goed beeld hoe de kwaliteit is en hoe de bollen zijn gegroeid.” Op het land of aan de telband werken vindt Martin ook prettig, maar het is duidelijk dat bij de spoelerij zijn voorkeur ligt. Daar sloeg ook de vonk over tussen Martin en Claudia, die destijds daar bij hem aan het werk was. Na het spoelen van de bloembollen gaan ze de droogvloer op. “Als de tulpenbloembollen bijna handdroog zijn, gaan de kisten door een ‘Airotator’. Dat is een machine die de kisten draait zodat er geen stortpitten ontstaan. Alle bollen zitten dan ook los in de kist. Dit doen we zowel bij de lelies als bij de tulpen. Voordat de bloembollen over de pellijn gaan, maak ik ze ongeveer vijf uur van te voren nat. Zo gooi ik de eerste helft de avond ervoor nat en de tweede helft de volgende ochtend. Aan het einde van de pellijn sorteren we de bollen op maat. Deze tellen we later als er meer voorraad is. Het tulpenplantgoed draaien we na het verwerken van de leverbare bloembollen,” vertelt Martin over de werkwijze in de schuur.

COMBINEREN Doordat het bloembollenbedrijf en de vof samengevoegd zitten op een locatie, vindt er veel samenwerking plaatst. Soms kan het lastig zijn, omdat er bijvoorbeeld meerdere werkzaamheden op hetzelfde moment plaatsvinden. “In 2000 hebben wij voor de keuze gestaan om te stoppen met het akkerbouwgedeelte en alleen door te gaan met bloembollen. Ik ben blij dat we dit niet gedaan hebben. Van 2003 tot 2005 was de bollenmarkt zeer slecht. Bij veel bloembollenbedrijven ging het toen slecht. Door onze akkerbouwactiviteiten waren onze risico’s gespreid. Daarnaast is vruchtwisseling van belang voor de grond om maximaal rendement te halen. Het is een prettige combinatie.” 25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 15

ONDERZOEK

PPO zoekt naar mogelijkheden aanpak Burkholderia In de bloemen- en knollenteelt van gladiool komt de afgelopen decennia met enige regelmaat de bacterieziekte Burkholderia voor. Vorig jaar startte PPO met een onderzoek naar de mogelijkheden om deze ziekte aan te pakken. Een tussenstand. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: PPO

B

acterieziekten behoren tot de lastigste groep ziekteverwekkers in de bloembollensector. Dat geldt bijvoorbeeld voor Erwinia, maar ook Burkholderia in gladiool hoort daarbij. Dit betreft een relatief nieuwe ziekte, die eigenlijk pas sinds begin 21e eeuw op enige schaal in de knollen- en bloementeelt van gladiool opduikt. Vooral onder warme, vochtige omstandigheden kan de bacterie toeslaan. Belangrijkste kenmerk is grijsverkleuring van het blad, waarbij de opperhuid of epidermis los komt te liggen van het onderliggende bladweefsel, met als gevolg dat het blad gemakkelijk in de lengterichting openscheurt. Eerder onderzoek door PPO leidde al tot het advies om kralen een half uur te koken bij 53°C en daarna te ontsmetten met een reinigingsmiddel. De mogelijkheid van het geven van een heetstookbehandeling is destijds ook bekeken. In het onderzoek leek dit perspectiefvol, maar in de praktijk bleek er toch schade op te treden als gevolg van heetstook. Voorzichtigheid was en is hier dus geboden. Sinds vorig jaar is op advies van de Nederlandse Gladiolus Groep van de KAVB aan PPO gevraagd om ook eens na te gaan in hoeverre plantversterkers en andere daaraan gerelateerde stoffen een rol kunnen spelen in het voorkomen dan wel bestrijden van Burkholderia.

kers in binnen- en buitenland zoal zijn onderzocht. Hij heeft zich daarbij vooral gericht op andere bacterieziektes, zoals Erwinia, omdat er nu eenmaal veel overeenkomsten zijn tussen Erwinia en Burkholderia als het gaat om de verspreiding en instandhouding van beide bacterieziektes. De lijst met onderzochte plantversterkers was aanvankelijk lang, maar werd gaandeweg het oriënterend onderzoek van Van Dam steeds korter. De reden is helder: in veel gevallen was er geen duidelijk aantoonbaar effect van een plantversterker op het voorkomen van een bacterieziekte. Uiteindelijk bleef een kort lijstje stoffen over, die op zich de moeite van het onderzoek waard zouden zijn. Een lastig

KEUZE GROOT Het idee achter dit initiatief is dat Burkholderia vooral een zwakteparasiet is, die niet toeslaat als de plant sterk en gezond is. De afgelopen jaren is er ook in het onderzoek aan andere gewassen en ziektes gekeken naar de mogelijkheden om plantversterkers toe te passen. Het betreft hier allerlei stoffen die veelal een natuurlijke basis hebben. Dit betekent overigens niet dat toediening ervan zonder risico op schade is. Onderzoeker Martin van Dam van PPO heeft de afgelopen tijd bekeken welke plant-ziekteverwekkerrelaties door collega-onderzoe16 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

Gladiool met een aantasting van Burkholderia

aspect van juist dit type onderzoek is dat het effect van plantversterkers van veel meer factoren afhangt dan alleen de plant zelf. Die factoren zijn vaak moeilijk meetbaar in proeven. Aangezien er nog een bedrag beschikbaar is voor onderzoek wil Martin van Dam het project wel verder voortzetten. Binnenkort zal hij met de begeleidingscommissie overleggen over andere mogelijke oplossingsrichtingen die de moeite van het onderzoek waard zijn. Bij dit onderzoek blijkt steeds maar weer dat er weinig duidelijkheid is over de verspreidingsroute van de Burkholderia-bacterie. Er is sprake van cultivargevoeligheid en er is ook vaak sprake van incidenten met een combinatie van niet-optimale teeltomstandigheden als mogelijke oorzaak. Daarbij maakt het feit dat dit probleem vaak bij afnemers in het buitenland wordt gesignaleerd het zoeken naar een oorzaak niet eenvoudig. De lessen vanuit het onderzoek in onder meer aardappelen ter voorkoming van Erwinia komen grotendeels neer op bedrijfshygiënisch werken en het voorkomen van vochtige knollen en teeltomstandigheden. Bij gladiool zal dat niet anders zijn.

ACTUEEL

Extra inzicht door preventief bemonsteren stengelaal Wat in de plantuienteelt al decennia verplicht is, kan ook behulpzaam zijn in de bloembollenteelt: preventief percelen bemonsteren op de aanwezigheid van stengelaaltjes. BLGG Agroxpertus biedt deze mogelijkheid. Productmanager Natasja Poot licht de achtergronden van deze monstername toe.

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: BLGG

S

tengelaaltjes zitten niet alleen in de bloembol, maar bij het ontbreken van een waardplant ook in de grond. Ze kunnen tot tien jaar in de grond overleven. Tot nu toe krijgen alleen die bedrijven waar in het voorjaar stengelaaltje is vastgesteld te maken met een bemonstering op dit aaltje. Dat is bedoeld om vast te stellen of het perceel weer kan worden vrijgegeven voor de teelt van tulpen. Monstername zou echter preventief al ingezet moeten worden om besmettingen te voorkomen, stelt productmanager Akker- en Tuinbouw van BLGG Agroxpertus Natasja Poot.

VEEL VERANDERD

PLANTUIEN Jaarlijks verwerkt het Wageningse BLGG AgroXpertus 15.000 monsters op stengelaaltje. Die zijn niet afkomstig uit de bloembollenteelt, maar vooral uit de teelt van plantuien. “Bij die teelt is het verplicht dat de teler voordat hij de plantuien zet het perceel laat bemonsteren op stengelaaltjes en witrot. Bij een besmetting mag de teler het perceel of een deel hiervan niet gebruiken van de NAK, aldus Natasja. Vorig jaar raakte ze betrokken bij een praktijknetwerk stengelaaltjes in de bloembollen. Een van de deelnemers kende de verplichting uit de plantuitjes, en vroeg zich af of dit bij bloembollen ook zou kunnen. Daarbij ging het niet zozeer om de verplichting, maar wel om preventief bemonsteren van percelen waarop tulpen komen te staan. “De leden van de werkgroep hebben allemaal hun percelen laten bemonsteren. Bij een aantal van hen was bekend dat er stengelaaltjes waren gevonden, en dat bleek ook uit het grondmonster. In enkele andere gevallen toonde het monster stengelaaltjes aan terwijl de

elk monster bestaat uit zeventig prikken. Een monster weegt al snel 1-1,5 kg. Dat grote monster is nodig om de trefkans zo groot mogelijk te maken. Natasja: “Stel dat er op een perceel ergens een besmette plek zit, en we prikken maar zeventig keer per ha. Op basis van wiskundige kansberekeningen weten we dat de kans op de uitslag Geen stengelaal relatief groot is. Bij zeventig prikken per 0,2 ha is de kans op het aantonen van een besmetting veel groter. Stengelaaltjes zijn clusterende aaltjes en kunnen bij lage aantallen al grote schade veroorzaken. Het is dus zeker bij dit onderzoek niet aan te raden om met een kleinere monstergrootte te werken.” BLGG spoelt alle monsters in zijn geheel op, waarna met een PCR-toets is na te gaan of en hoeveel stengelaaltjes er voorkomen. Naast de PCR-toets vindt ook een microscopisch onderzoek plaats ter kwaliteitscontrole. Uiterlijk twee weken na de monstername krijgt de teler de uitslag.

De komende periode kunnen telers percelen laten bemonsteren op de aanwezigheid van stengelaaltje

kwekers dit niet wisten. We hebben ook zeefgrond bemonsterd, en ook daar werd het aaltje soms gevonden.” Stengelaaltje kan zich snel vermeerderen: binnen drie weken legt een aaltje vijfhonderd eitjes. Die vijfhonderd kunnen dat na drie weken ook weer doen. Behalve op tulp overleeft het stengelaaltje op heel veel andere waardplanten: bolgewassen, algemene onkruiden, akkerbouwgewassen en sommige groenbemesters.

FLINK MONSTER Een stengelaaltjesmonster is in vergelijking met ander aaltjesonderzoek groot. Per ha neemt de monsternemer vijf monsters, en

De afgelopen maanden is er op stengelaaltjesgebied veel veranderd voor de bloembollenteler. De vergoedingsregeling van het PT is weggevallen. Voor tulp is er een voor KAVB-leden vrijwillige verzekering, voor narcis een vrijwillig fonds. Verder mag in ieder geval tot 15 augustus metam-natrium niet worden gebruikt als bestrijdingsmiddel tegen stengelaal. Om vooraf na te gaan wat de kans is op een aantasting kan de teler er dus voor kiezen om het perceel waar tulpen komen te staan preventief te laten bemonsteren op stengelaal. Dat geldt voor huur- en eigen percelen. Het beste tijdstip om monsters te nemen is als de grond braak ligt en de gewasresten grotendeels verteerd zijn. Zolang gewasresten nog niet voldoende zijn verteerd is de kans groot dat de stengelaaltjes in de gewasresten zitten en niet worden meegenomen in het grondonderzoek. Laat ook geen monsters nemen als de grond erg droog is.

KORTING KAVBLEDEN Het nemen van vijf monsters kost 255 euro per hectare. KAVB-leden krijgen bij BLGG 40 euro per hectare korting. De monsters kunnen worden genomen door de monsternemer van BLGG in de regio. Is die niet bekend, dan kunnen telers ook via BLGG in Wageningen een monsternemer inschakelen. BLGG is te bereiken via (088) 876 10 10. 25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 17

UIT VOORRAAD LEVERBAAR: ROLLENSORTEERDER T

Polytechniek ontzorgt bij het realiseren en onderhouden van uw technische installaties

Advisering - Koudetechniek - Luchtbehandeling - Watertechniek Verwarming - Regeltechniek - Elektrotechniek - Service & Onderhoud

Total Systems BV Industrieweg 31 1775 PV Middenmeer Tel. +31 (0)227 501211 e-mail: [email protected]

WWW.POLYTECHNIEK.NL Koggeweg 63, 1607 MT Hem. Postbus 2, 1606 ZG Venhuizen. Telefoon 0228-54 54 54. E-mail: [email protected]

VENTILATOREN VAN IJSSELMUIDEN (VER)DRAAIT GOED!! Een goede verplaatsing van lucht betekent een gezonde bol. Het juiste samenspel van ventilatoren verhoogt het rendement op uw omzet.

www.ijsselmuiden-ventilatoren.nl

MOBIELE FANS U U U U U

Voorkomt dode hoeken. Mobiel dus overal te plaatsen. In uno, duo of trio uitvoering. Op maat gemaakt. Solide en veilige constructie.

Engelselaan 20, 2215 RH VOORHOUT U Tel: 0252-233177, Fax: 0252-232708

[email protected]

Wij feliciteren Westerbeek Bulb Company met het mooie nieuwe bedrijfspand!! Noordwijkerhout - Telefoon 0252-37.11.11 – [email protected]

Tel Auto

: 0223-522135 : 06-53719915

Fax: 0223-521480 E-mail: [email protected]

Kijk nu op onze website www.fredsteenvoorden.nl Ook maken wij nieuwe spoelmachines! Compas band 20cm x 450cm in goede staat. Compas band 20cm x 480cm in goede staat. Compas afvoerband 30cm x 1100cm (kan korter) moet nieuwe band om Afblaasunit t.b.v. spoelmachine 600mm breed met 5,5KW motor gereviseerd ABS AFP 0831.3 M13/6 Dompelpomp 10m3 bij 4 M//WK 50m3 bij 1 M//WK 1,8Kw 6 stuks ABS dompelpompen van 60 tot 100m3 per uur Afzuiger/exhauster 30kw in/afvoerpijp Ø500mm in zeer goede staat met schakelkast Allround trommelspoeler 1650 x 5000mm dubbel portaal, zo uit het werk, gereviseerd of geheel gestraald en gespoten de keus is aan u. Allround combi trommelspoelmachine met kluitenscheider, trommel 3750 x 1650 zo uit het werk of geheel gereviseerd. Antha stortpit 1250 x 1450mm in hoogte verstelbaar Antha eindloze rollen zeef met afvoerband en er kan een spijlen zeef boven gemonteerd worden Band 650 x 3600mm los zonder pootstel Botman trommel spoeler 1650 x 3750mm, moet nog geheel opgeknapt worden Dreno vuilwaterpomp AT100 C-255 ± 144m3 per uur bij 4M/WK Flygt dompelpomp 3085 70m3 per uur Flygt dompelpomp CS3140MT geeft 300m3 bij 4 M/WK aansluiting 150mm 9KW Palletstelling 5,30mtr. hoog, diepte 1,10mtr. breedte liggers 2,70mtr. draagvermogen 3 ton per set liggers scherp geprijsd bel voor meer info! Potveer trommelspoeler dichte trommel 3000 x 900mm Propak RVS wastrommel 1200 x 2500mm in nette staat Schouten zware kieperbunker met overneemband, 2400mm bandbreedte, lengte totaal ongeveer 9 meter in zeer nette staat, eventueel met dwarsafvoerband. Spijlenband RVS 80 x 180cm met motor, frame van RVS steek 32mm nieuwe ketting Steenvoorden gepoedercoate vellenbakken nieuw, 120cm breed met keuze uit links/rechts of achteruitloop Steenvoorden nieuwe kluiten/stenenscheiders grote capaciteit, standaard gepoedercoat en kluitenband links of rechts te monteren, scherp geprijsd, bel voor meer info Steenvoorden nieuwe trommelspoelmachines grote capaciteit, standaard gepoedercoat, scherp geprijsd, bel voor meer info Van Dijke spoeltrommel 5000 x 1650mm in knappe staat, dubbel aangedreven Vuilgoten voor aan pel/leesband zo te monteren naar onder afvoerband welke wij ook verkopen Wifo gebruikte kantelaar voor montage aan heftruck of hefmast Voor onderdelen zoals: pelrollen, pelnokken, onderhoud en service van uw Botman machines, en ook andere merken o.a Antha, Compas. Bel: 0223-522135 of 0653-719915 Fred Steenvoorden

OOGST

Tulp en hyacint in Bollenstreek goed gegroeid De laatste tulpen en hyacinten zijn half juli in de Bloembollenstreek al weer gerooid. Veel eerder dan vorig jaar, en ook eerder dan veel andere jaren. Klaas Hogervorst en Jan Heemskerk blikken terug op een gemakkelijke rooitijd en een mooie oogst.

Tekst en fotografie: Arie Dwarswaard

W

ie half juli door de Bloembollenstreek rijdt, ziet dat de meeste tulpen en hyacinten daar al gerooid zijn. De narcissen laten nog even op zich wachten. Het rooiseizoen is vlot verlopen. Op een enkele natte dag na kon er alle dagen worden gerooid, en al te veel hitte bleef tot nu toe ook uit. Tijd voor een impressie bij twee bedrijven.

GOEDE INDRUK Bij de firma E.J. Hogervorst & Zn aan het West-

einde in Noordwijkerhout draait het deze zomer alleen nog om hyacinten. Geen tulpen, geen narcissen, alleen hyacinten. Een deel ervan telen de broers Klaas en Arjan Hogervorst in het Noordelijk Zandgebied, de rest staat in de Bloembollenstreek. Het sortiment: vier kleuren uit de Pearl-lijn, waaronder ‘Scarlet Pearl’. Half juli zijn alleen nog niet alle bollen uit De Noord gerooid. “Voor 20 juli zijn we daar ook klaar”, verwacht Klaas Hogervorst. Teeltjaar 2013-2014 is net als vorig jaar een bizar jaar, met dat verschil dat het toen in het voorjaar heel koud en droog was, en nu juist relatief warm. “Het planten ging relatief goed, en winter was er nauwelijks. Het voorjaar zorgde al vroeg voor kleur. Ik hoor dat de combinatie van warmte en soms wat vochtiger weer bij diverse kwekers tot wat meer geelziek en klassiek witsnot heeft geleid dan voorgaande jaren.” Het bedrijf teelt werkbollen, preparatie en koude bollen, en gebruikt een deel van het leverbaar voor de broeierij van multiflora hyacinten. “We zijn eind mei begonnen met het rooien van de preparatie, en dat was gewoon goed. We waren dit jaar vijf dagen eerder dan normaal, en toch gewoon volle bakken.” De overige bollen zet Hogervorst een paar weken ongesorteerd voor de bewaarwand. “Dat doen we al twintig jaar, en zorgt ervoor dat de bollen na het rooien even tot rust komen, en daardoor na het sorteren minder gevoelig zijn voor ziek en zeer.”

‘De opbrengst was nog beter dan vorig jaar, toen het ook al goed was’ Klaas Hogervorst: ‘Hyacinten zijn goed’ 20 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

Jan Heemskerk: ‘Probleemloze tulpenoogst’

VLOTJES GEGAAN Ook Jan Heemskerk van de maatschap Heemskerk-Adrichem aan de Heereweg in Lisse is tevreden. Half juli is hij nog volop bezig met hyacinten te verwerken en te hollen. De tulpenoogst verliep dit jaar vlotjes, net als de rest van het teeltseizoen. “Alleen het najaar was aan de natte kant met planten. We moesten wat meer opletten dan andere jaren. We telen ‘Pink Impression’ en ‘Red Impression’ en die bloeiden dit jaar eerder dan normaal. Dit jaar zijn ze 23 april gekopt, terwijl we dat meestal rond voorheen Koninginnedag doen. Er was tijdens het groeiseizoen voldoende vocht. We hebben niet hoeven beregenen. Begin juni heb ik de tulpen gehakseld en een week later zijn we gaan rooien. Het hele rooiseizoen verloopt dit jaar gewoon vlotjes. Het komt er allemaal mooi uit. Op 20 juni was het pellen klaar. Bij beide cultivars was de opbrengst prima. In de dikke maten hadden we zelfs nog bollen over. De opbrengst was nog beter dan vorig jaar, toen het ook al goed was. Wat de prijzen betreft merk ik dat de markt graag is voor onze beide cultivars. Kortom, ik teken voor zo’n seizoen.”

Fred en Niels van Schagen: ‘Opbrengst is zo’n tien tot vijftien procent minder’

‘Perfect rooiseizoen’ Mooie, goed gegroeide en grote bollen is iets wat een kweker graag ziet tijdens het rooien. Daar zijn ze bij kwekerij en broeierij Van Schagen Tulips uit Hensbroek ook blij mee, maar het gaat niet alleen om grote maten. Zij richten zich namelijk meer op de verkoop van plantgoed. Tekst en fotografie: Lilian Braakman

O

p de dag van ons bezoek (8 juli) staat de pellijn stil bij kwekerij en broeierij Van Schagen Tulips uit Hensbroek. “Wij zijn al door onze voorraad gerooide bollen heen. De rest zit nog in de grond omdat deze nog net niet rijp genoeg zijn”, geeft eigenaar Fred van Schagen (43) aan. Samen met zijn neef Niels (38) runt hij het bedrijf dat naast plantgoed ook bollen voor eigen broei en handel kweekt. “Zo’n 95 procent van onze broeitulpen komen bij ons zelf vandaan. We broeien

zo’n vier tot viereneenhalf miljoen stelen per jaar.” In totaal teelt het bedrijf 17,5 hectare tulpen, waarvan twee in Frankrijk.

PLANTGOED Van al die tulpen is veertig procent van de leverbare bollen bestemd voor de handel. Daar overheen komt nog de plantgoedhandel. Dat gebeurt bijna allemaal in de voorverkoop. Haast niets is daghandel. “We zijn nu al weer druk bezig voor 2015”, vertelt Fred. “We hebben veel klanten uit onder andere de Noordoostpolder en Zeeland die elk jaar terugkomen. Dit jaar zijn de prijzen prima. Ten opzichte van vorig jaar zijn deze zelfs wat gestegen. Zeker de prijzen voor ‘Strong Gold’, ‘Strong Love’ en ‘White Prince’, die dit jaar goed gegroeid zijn. Normaal is de opbrengt van ‘White Prince’ lager omdat dit soort gevoelig is voor vorst, maar daar hadden we afgelopen winter geen last van.” De opbouw van de bollenkraam is door de verkoop van plantgoed anders dan bij anderen. Zo legt Fred uit: “We hebben van ‘Strong Gold’ zo’n twee hectare staan met maten kleiner dan vijf. Daarnaast hebben we ongeveer twee hectare plantgoed waar wij onze broeitulpen uithalen.” Andere soorten die Van Schagen Tulips teelt zijn ‘Orange Princess’, ‘Top Parrot’, ‘First Class’ en zijn mutant ‘Frontline’.

EXTREMEN “Het plantseizoen begon moeizaam en nat”, vertelt Fred. “De bodemstructuur was slecht. Door de natte en zachte winter werd dat niet

beter. Het warme en vroege voorjaar zorgde er eigenlijk voor dat we twee extremen achter elkaar hadden. Vorig jaar extreem laat en dit jaar extreem vroeg. Hierdoor zijn we ruim een week eerder gaan rooien dan bij een normaal seizoen. Ten opzichte van vorig jaar scheelt het bijna drie weken.” Fred verwachtte dit jaar een goede opbrengst aangezien het gewas mooi op het land stond. “Er waren wel wat kleine plekken met waterschade. Dat zag je in West-Friesland wel meer. Het groeide verder prima, maar de opbrengst is toch wel tien tot vijftien procent minder dan wat wij de afgelopen drie jaar behaalden. Nu waren de laatste drie jaren bij ons wel goed tot zeer goed qua opbrengst.” Wat Fred uit de buurt hoort, is dat er veel bollen wegblijven. “Sommige collega’s hebben vorig jaar te vroeg gerooid. Daardoor waren bollen nog te wit waar sommige cultivars minder goed tegen kunnen. Dit in combinatie met de slechte bodemstructuur geeft meer doppen.” Over het rooiseizoen heeft Fred niets te klagen. “We hebben perfect kunnen rooien. Normaal proberen wij de bollen er voor 25 juli uit te halen. Nu zijn we zeker een week eerder klaar. De omstandigheden om te rooien zijn goed en de bollen gaan er gemakkelijk uit. Wel verwacht ik wat meer zuur dan andere jaren, omdat de afsterving erg ongelijk was. De ene bol was precies goed en degene ernaast nog wit. Misschien dat het door extra water geven iets beter had kunnen rijpen, maar dat weet je nooit van te voren. Ik ben goed tevreden over hoe het seizoen tot nu toe verloopt.” 25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 21

OOGST

‘Niet overmatig maar wel goed gegroeid’ Tijdens het rooien ziet de kweker voor het eerst zijn oogst. De kwaliteit, de maat en ook de aantallen zijn belangrijke maatstaven om te zien of het een goed seizoen is geweest. In de Noordoostpolder startte het rooien vroeg, maar door de langzame afrijping van de bollen kan het seizoen wel eens net zo laat eindigen als vorig jaar. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

A

ls BloembollenVisie op vrijdag 11 juli bij Albèr van Bentem in Marknesse komt, heeft het de avond ervoor hevig geregend. “In een half uur tijd viel er vijftig millimeter neerslag. Daarom kunnen we nu niet rooien op de klei en de andere rooimachine heeft pech.” Een dag die niet volgens het plan van 51-jarige Albèr verloopt: “We proberen een planning te maken, maar elke dag moeten we ons aanpassen aan de omstandigheden.” Dat vindt de positief ingestelde kweker helemaal niet erg. “Het hoort bij het vak.” “We zijn al op 7 juni gestart met het rooien van irissen die we op contract telen voor derden”, geeft Albèr aan. “In een normaal seizoen

22 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

Albèr van Bentem: ‘We rooien we op volle kracht’ starten we rond 23 juni. Door de matige winter en vroege zomer was eerder rooien mogelijk. Maar juni was een droge en koele maand, waardoor de tulpen slecht konden afrijpen. We hebben een goede week niet kunnen rooien na de irissen, omdat de tulpen nog te rauw waren. Tussendoor hebben we ook nog twee dagen stil gelegen om hetzelfde probleem. Er was veel variatie qua stadium per bed en dat maakte het lastig om het moment van rooien te bepalen. Nu het weer warm en vochtig is, rijpen de tulpen wel en komt de rest allemaal tegelijk. Daarom rooien we nu op volle kracht. Het leek misschien een vroeg seizoen, maar het is bijna net zo laat als vorig jaar voor ons. We hopen om alles er rond 20 juli uit te hebben. De afleverdatum van 5 augustus is dan goed haalbaar.”

VOORRAAD Bij Van Bentem Bluefields worden niet alleen eigen gewassen geteeld, vertelt Albèr. “We hebben zelf zo’n vijftig hectare tulpen. Enkele cultivars zijn ‘Strong Gold’, ‘Purple Flag’, ‘White Flag’, en ‘Jan Seignette’. Op contract telen we nog een aantal hectares irissen, tulpen, krokussen en lelies. Daarnaast zetten we in het rooiseizoen de rooimachine en de nettenrooier in voor zo’n 35 hectare loonwerk.” Om alles goed te combineren, rooit Albèr elke dag in ieder geval met een rooimachine zijn eigen bollen. “Anders krijg ik aan het eind van het seizoen alle oogst. Nu is het gespreid. Ik bouw namelijk geen voorraad op, maar verwerk alles direct. Na het spoelen drogen we de bollen. Als deze droog zijn gaan ze over de pellijn en worden de bol-

len geteld. Het plantgoed sorteren we meteen op een lijn ernaast.”

AFZET Het droog krijgen van de bollen is dit seizoen geen gemakkelijke opgave door de hoge temperaturen en hoge luchtvochtigheid. “Met 32 graden moeten we tot 34 graden stoken om de bollen te drogen”, vertelt Albèr, die bij het spoelen zijn bollen voor het eerst ziet. Over die bollen is hij heel tevreden. “Ze zien er goed uit. Ze zijn niet overmatig maar wel goed gegroeid. Vanuit de zandgronden, maar ook vanuit de klei. Juist de fijnere maten die meer inhoud of blad nodig hebben plant ik op de klei. De cultivars die genoeg blad hebben plant ik op zandgronden. Zo houd ik rekening met de wensen van de klant. Wij telen namelijk marktgericht. Onze bollen gaan voor 75 procent naar dezelfde klant. Onderling hebben wij gezamenlijk contact over waar het product aan moet voldoen. De rest van de afzet gaat via gereguleerde kwekersverenigingen.”

ACTUEEL

Koos van der Avoird (rechts) en Jan Dirk van der Tol: ‘Goede afspraken gemaakt’

In gesprek met de buren De lelieteelt is niet nieuw in Nederland. Hoe de omgeving ernaar kijkt, is de laatste jaren echter wel veranderd. Na een uitzending van het TV-programma Zembla vorig jaar en een incident met het verstuiven van metam-natrium is de kritiek op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen stevig toegenomen. Leliekwekers ervaren meer tegenstand. Hoe ga je daar als kweker mee om? BloembollenVisie ging hierover in gesprek met kweker Koos van der Avoird en buurman Jan Dirk van der Tol.

Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

V

an der Avoird Bloembollen uit Lemmer teelt al zo’n dertig jaar lelies. “Wij telen zo’n 75 hectare lelies; in Lemmer, in de Noordoostpolder en in Gaasterland. Wij hebben goed contact met de directe buren hier in Lemmer; af en toe maken we een praatje en ze komen tijdens het seizoen wel eens op het bedrijf kijken. Dat gaat goed. Met de omwonenden van de percelen in Gaasterland hadden we minder contact: je komt daar om het land te bewerken en vertrekt weer. Doordat je elkaar niet spreekt, weten omwonenden niet wat je aan het doen bent en gaan ze zelf van alles invullen.” Koos begrijpt dat wel. “Onwetendheid maakt onzeker en zorgt voor onrust. Mensen hebben behoefte aan informatie en ze willen graag gehoord worden.”

UITNODIGING Na de uitzending van Zembla en het stuifincident bij een collega-teler – waarbij grondontsmettingsmiddel metam-natrium met het zand mee over een woonwijk uitwaaierde – merkte Koos dat er meer weerstand ontstond richting de lelieteelt. “Wij zouden een stuk land huren in Gaasterland en de buurt verweerde zich. Ook de regionale krant pikte het op en de lelieteelt kwam regelmatig negatief in het nieuws.” Koos besloot de omwonenden van het desbetreffende perceel uit te nodigen voor een informatieavond. “Profytodsd gaf tekst en uitleg over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, ik vertelde over het bedrijf en gaf een rondleiding.” De avond verliep niet vlekkeloos. “Er was een groepje felle tegenstanders dat niet wilde praten, alleen zijn ongenoegen wilde uiten. Dat drukte wel een stempel. Toch waren de meeste omwonenden blij dat wij dit initiatief namen. Sindsdien is het contact beter.”

Koos maakte afspraken met de buren. “Vier uur voordat wij gaan spuiten, sturen we een sms naar alle buren. Zij hebben ons mailadres dus via die weg kunnen ze ons altijd bereiken. En wie langs wil komen op het bedrijf, is altijd welkom.” Jan Dirk van der Tol woont pal naast het perceel waar Koos lelies teelt. “Na alle negatieve verhalen in de pers was ik er eerst op tegen dat Koos hier zou gaan telen. We waren blij met zijn uitnodiging voor de voorlichtingsavond. Daarna is hij bij ons langsgekomen en hebben we goede afspraken gemaakt. Zo zijn de buitenranden van het perceel beteeld met een strook mais en daarnaast is een strook land onbeteeld. Om eventuele drift te beperken, staan de grote lelies aan de buitenkant. Koos werkt met moderne machines die heel precies spuiten, dat stelt ons ook gerust. Deze afspraken werken perfect.”

LUISTEREN Terugkijkend stelt Jan Dirk dat Koos beter contact had kunnen zoeken met de buurt voordat de onrust ontstond. “Je moet er altijd vanuit gaan dat het publiek jouw product moet kopen. En dat publiek heeft geen boodschap aan normen, wet- en regelgeving, de mensen willen gewoon dat je naar ze luistert. Dat pakt Koos goed op, hij neemt dit serieus.” Als je goed communiceert met omwonenden, kun je een mogelijke bedreiging zelfs omzetten in een kans, vindt Jan Dirk. “Ik werk nu mee aan dit interview en ben bereid om zelf de krant te bellen om te vertellen hoe goed wij het nu geregeld hebben.” Aan het einde van het interview verdwijnen de mannen samen in de schuur: ze blijken ook zakelijk nog iets voor elkaar te kunnen betekenen. Over kansen gesproken… 25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 23

VAKVENSTER

De kop is er af Fotografie: René Faas Tekst: Jeannet Pennings Vol verwachting klopt ons hart als begin van de zomer de eerste lelies hun knoppen boven het maaiveld uitsteken. De bloem – die staat voor beminnelijkheid, zuiverheid, geestelijke liefde, vruchtbaarheid, reinheid en eenheid – zal zich spoedig ontvouwen. Maar dan worden de kopmachines van stal gehaald en is het snel over met de pret. Zo ook op dit perceel in de gemeente Tubbergen. Veel omwonenden zien dan ook vooral de lasten en niet de lusten. Werk aan de winkel, want in een goede relatie (ook die met je buurman) moet je energie stoppen. De sector lijkt zich daar inmiddels goed van doordrongen, bewijst ook de nieuwe website lelieteelt.nl. Een goed begin!

BRANCHENIEUWS

Lemelerveld b(l)oeit viert 1e lustrum In zalencentrum Reimink aan de Dorpstraat in het Overijsselse Lemelerveld wordt van 6 tot en met 10 augustus als onderdeel van de feestweek de jaarlijkse lelieshow gehouden. Initiatiefnemers van de lelieshow zijn de twee plaatselijke leliekwekerijen Schrieken en Huetink. Tekst: Wim Ciggaar Archieffoto: Gerrit Wildenbeest

D

e show viert dit jaar het eerste lustrum en werd vijf jaar geleden opgericht om de burgers in de regio te laten zien wat voor een pracht product de lelieteelt oplevert qua diversiteit aan bloemen en kleuren. Tweede aanleiding was dat meer dan de helft van de lelies in het zuiden en oosten van ons land geteeld worden, maar dat het ontbrak aan een mogelijkheid om de (bloeiende)resultaten van die teelt te laten zien.

VAKMATIG Volgens Henri Huetink, samen met broer Sjaak en Hans en Hermien Schrieken de initiatiefnemers van de show, speelden daarbij ook vakmatige overwegingen een rol. “Om die reden ook hebben we van begin af aan een vakavond ingevoerd om relaties de gelegenheid te bieden elkaar te ontmoeten. Het is gewoon een feit, dat er in het westen jaarrond activiteiten worden georganiseerd en hier in het oosten niet. Als je dan toch een lelieshow organiseert is het zinvol dan ook iets voor vakgenoten te doen en zo het nuttige met het aangename te verenigen.”

ACTUALITEIT De doelstellingen die destijds golden zijn overigens nog steeds actueel. Henri Huetink daarover: “Dat kun je wel stellen ja. Juist de actualiteit van de afgelopen winter met het optreden van onder meer Bolleboos en de maatschappelijke reuring daaromheen heeft laten zien, dat er nog wel een brug valt te slaan. De afstand tussen landbouw en maatschappij wordt steeds groter. Een show als deze kan laten zien wat voor mooi product een teelt kan opleveren. Een bloeiend tulpenveld levert een emotioneel en positief beeld op, maar als er een paar jaar later op hetzelfde perceel lelies staan, krijg je dit. Een show kan naar onze overtuiging een belangrijke bijdrage leveren om dat imago positief te beïnvloeden. Wij krijgen op de show jaarlijks zo’n 4.000 bezoekers en dan zie je toch dat men een wat genuanceerder kijk krijgt op de lelieteelt. Een paar toegangskaarten kopen en met een uitnodiging verspreiden onder relaties in de regio Noord Oost Nederland kan trouwens ook voor een positieve onderstroom zorgen in het gebied.”

ORGANISATIE Dat de initiatiefnemers de kar met zijn vie-

ren moeten trekken nemen ze graag voor lief. “Het is een hele kluif en we zijn er ook best wel druk mee, maar we kunnen het goed aan en het loopt lekker allemaal. Het betekent een paar keer bij elkaar zitten, de taken verdelen en slagvaardig aan het werk gaan met onze arrangeurs Jan Aartsen en Willy Haas die er elk jaar weer in slagen met verrassende creaties voor de dag te komen. Daarnaast weten we ons ondersteund door een beste groep donateurs en sponsoren die elk jaar weer bereid zijn ons financieel te helpen. Mochten er overigens kwekers zijn die zich aanbevolen houden om ons in de organisatie van dienst te zijn, schroom dan niet om contact met ons op te nemen.”

BLOEMSCHIKWEDSTRIJD Als thema voor deze lustrumeditie hebben de organisatoren gekozen voor ‘De bollenteelt door de jaren heen’. De arrangeurs proberen dat thema gestalte te geven door hun verrassende creaties te combineren met materialen die er zoal bij de bollenteelt gebruikt werden of nog steeds worden. Henri Huetink: “Daarnaast proberen we de liefhebbers ook dit jaar weer te trekken middels een bloemsierkunstwedstrijd. De resultaten van de deelnemers worden in het weekend aan het publiek getoond die daar vervolgens een winnaar uit mag kiezen. Door de bezoekers zelf creatief meer bezig te laten zijn proberen we wat meer dynamiek in de show te brengen. Voor de rest willen we er niet teveel poespas om heen hebben. Dat is ook de reden dat een keuring ontbreekt. Het is in de eerste plaats een consumentenshow en dat moet je niet te vakmatig in willen vullen. Bovendien is de beschikbare ruimte voor een jurering met vazen te beperkt.”

VAKAVOND

Op de lelieshow maken zo’n 100 cultivars hun opwachting, variërend van Oriëntals en OT’s tot Longiflorums en aziaten, zodat de bezoekers een goede indruk kunnen krijgen van het grote lelieaanbod 26 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

Ook dit jaar is de donderdag ingeruimd voor de jaarlijkse vakavond. Huetink: “De opzet van deze avond is een kort formeel gedeelte met aansluitend een gezellig bezoek aan de show, waarbij alle ruimte is om te netwerken. Begin augustus is de grootste drukte voorbij en zijn we als vak weer in de gelegenheid om elkaar te spreken en van gedachten te wisselen. Als spreker hebben we dit jaar Erno Bouma uitgenodigd die nader zal ingaan op de relatie tussen gewasbescherming en het weer met als doel nog bewuster met gewasbescherming om te gaan. De show zelf is van 6 t/m 9 augustus van 10.00 tot 21.00 uur geopend en op 10 augustus van 12.00 tot 18.00 uur. De officiële opening wordt verricht door Helma Lodders, Tweede Kamerlid voor de VVD.”

CNB ACTUEEL

Op zaterdag 30 augustus vindt op het ZAP-complex aan de Cereslaan in Breezand het CNB Bloembollentoernooi plaats. Het vorig jaar voor het eerst gehouden (voetbal) toernooi was zo’n doorslaand succes, dat toen al tot prolongatie werd besloten. Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

H

et CNB Bloembollentoernooi wordt georganiseerd door drie jonge CNB-vertegenwoordigers, te weten Nick Broersen, Jan Boon en Jurgen de Graaff, die daarbij ondersteund worden door de professionele begeleiding van de vrijwilligers van de plaatselijke voetbalvereniging ZAP. Het idee ontstond vorig jaar tijdens een gesprek tussen bollenkweker Tinus Teeuwen (tevens ZAP-voorzitter) en Nick Broersen naar aanleiding van de jaarlijkse wedstrijd tussen CNB en de inkopers.

Jan, Nick en Jurgen: ‘Iedereen die zaken doet met CNB is welkom met een eigen team. Deelname is gratis, eigen teamshirts verplicht

Tweede editie voor CNB Bloembollentoernooi

JONGEREN Volgens Nick Broersen is het balletje toen gaan rollen. “Binnen de leeftijdsgroep waarin we zitten hebben we vaak met voetbal te maken en voor ons jonge vertegenwoordigers was dit een mooie gelegenheid om jonge kwekers te benaderen en enthousiast te krijgen. Jan Boon aansluitend: “Je spreekt ook mensen die je niet kent en dat levert weer nieuwe contacten op. Zo komt alles samen. Dat is met voetbal zo en het geldt ook voor de handel.” Doel is ook kwekers uit hetzelfde teeltgebied bij elkaar te brengen. “Kwekers, aldus Jurgen de Graaff, hebben niet allemaal contact met elkaar en langs deze weg kunnen wij ze op een leuke manier met elkaar in contact brengen. Daarnaast willen we ook broeiers er wat nadrukkelijker bij betrekken. Vorig jaar al zag je broeiers die samen met kwekers een elftal gingen vormen en dat is mooi om te zien.”

GROOT SUCCES Met veertien teams en zo’n 120 voetballers was het toernooi vorig jaar een groot succes en zelfs beter dan verwacht. Nick Broersen: “We waren uitgegaan van tien teams en hadden al besloten dat we het dit jaar weer zouden organiseren als we dat aantal zouden halen. En als deelnemers dan meteen al vragen of er een vervolg zou komen, dan weet je dat het geslaagd is.

Uiteraard sloegen met name ook de BBQ en het biertje aan en was de derde helft uitermate gezellig. Het weer was helemaal top, de ondersteuning van ZAP perfect en er werd ook fanatiek, maar heel sportief en met de juiste insteek gespeeld. Je speelt met zeven tegen zeven op een half veld en het is niet de bedoeling elkaar daarbij de schenen kapot te schoppen.”

VOORWAARDEN De voorwaarden om mee te doen zijn op de vingers van een hand te tellen. De teams mogen van gemengde samenstelling zijn en dienen uit zeven deelnemers te bestaan. Er is geen leeftijdsgrens, dus zowel junioren als senioren mogen mee doen. De wedstrijden duren 15 minuten (2 x 7,5 minuut) en er wordt gestreden in pools van plm. zes teams, gevolgd door kruisfinales en de finale. De deelnemers zijn voornamelijk bedrijfsteams, maar mogen ook bestaan uit samenwerkingsverbanden tussen kwekers onderling en/of broeiers (zoals Sans Soucis). Jurgen de Graaff: “We streven naar vier teams meer ten opzichte van vorig jaar. Toen hoorde je hier en daar dat men het jammer vond niet voldoende mensen te hebben om mee te kunnen doen. Deze mensen willen we gaan we combineren tot een team. Hetzelfde geldt voor belangstellenden die mee wil-

len doen, maar alleen zijn. Daar kun je ook één gezamenlijk team van maken. Overigens zijn ook teams uit andere teeltgebieden van harte welkom.”

SOCIALE CONTACTEN Voor het overige hanteren de organisatoren het draaiboek van vorig jaar. Dat betekent onder meer een strakke wedstrijdplanning want het streven is erop gericht om zes uur met de BBQ te kunnen beginnen. Een barbecue die net als het toernooi geheel door CNB gesponsord wordt en die toegankelijk is voor teams, coaches en begeleiders. Jan Boon daarover: “Die derde helft is zeker zo belangrijk en goed voor de onderlinge sociale contacten. Daar is het ook voor opgezet en zo wordt het ook ontvangen. Je merkte aan de reacties gewoon, dat het zeer op prijs werd gesteld, dat we wat georganiseerd hadden. Daar wordt over gepraat en je laat op deze manier je gezicht zien.” Nick Broersen ter aanvulling: “Sportief gezien is uiteraard de belangrijkste vraag wie in staat is de wisselbeker die Méelebo vorig jaar won af te pakken. Voor de rest is mooi weer het belangrijkste. Een gezellige dag is het recept voor een geslaagd toernooi. Eind augustus is voor de kwekerij bovendien een ideale datum en past ook het best voor de start van de reguliere competitie.” 25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 27

CNB PRODUCT & SHOW

Nieuwtjes uit de showruimte van CNB Een rubriek die gelieerd is aan de website www.cnbproduct-show.nl. Onder de naam Product & Show beoogt CNB gericht en commercieel te communiceren over producten die in de showruimte van CNB te zien zijn. Ook BloembollenVisie participeert middels een pagina in het blad in deze communicatievorm. Tekstbewerking: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

opnemen met Hein Lommerse via [email protected] of via [email protected].

TRITELEIA LELIE LANKONGENSE

Arie van den Berg uit Breezand plaatste namens Flower Power verschillende Triteleia’s in de showruimte van CNB. Naast een aantal zaailingen stond er in week 29 een vaas Rosy, Phantasio en Blues. Aanwinsten die een doorbraak betekenen voor het Triteleia-assortiment. Toen Arie van den Berg in de jaren tachtig ging veredelen was alleen de kleur blauw op de markt. Door verdere veredeling ontstonden in de loop deer jaren steeds nieuwe variaties. Tegenwoordig werkt hij met Triteleia Blues voor de snijbloemenmarkt. Deze Triteleia valt op door een Triteleia Rosy

Kwekerij de Schüllhorn uit Anna Paulowna etaleerde in week 29 de bijzondere lelie Lankongense in de showruimte van CNB. Deze lelie heeft prachtige lichtroze bloemen. Lankongense wordt niet heel hoog maar geeft tot wel zeven bloemen per steel. De aanwinst komt in de tuin goed tot zijn recht en komt uitstekend terug, maar doet het ook goed op de pot. Verder is deze lelie makkelijk, lang en uitstekend houdbaar (bol komt overeen met Aziaat). De bloeibare leverbare maat is 8/10. Lelie Lankongense is voldoende beschikbaar. Voor meer informatie en bollenverkoop kan men contact 28 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

intense kleur blauw. Inmiddels heeft Van den Berg ook nieuwe soorten op de markt met dubbele bloemen. Triteleia’s Rosy en Phantasio zijn hier voorbeelden van en worden ook gebruikt voor de snijbloemenmarkt. Elke steel heeft een scherm van wel 40-45 gevulde bloemen en bereikt een lengte van 50 cm. Rosy valt ook op door haar roze kleur. Dit jaar zijn deze Triteleia’s te koop via de klok in Aalsmeer en Naaldwijk. De Triteleia’s zijn beschikbaar vanaf half juni tot half augustus. Voor meer informatie kan mencontact opnemen met zijn CNB-vertegenwoordiger of via [email protected]

CNB PRODUCT & SHOW Meer en actuele informatie over Product & Show is zoals gezegd te vinden op de eigen, direct toegankelijke webpagina (www.cnbproduct-show.nl). Ook heeft Product & Show een eigen Twitteraccount: @CNBProductShow. Heeft u zelf een product waar u graag wat meer over wilt vertellen? Stuur dan een mailtje naar [email protected]. Triteleia Blues

CNB ACTUEEL

Samen met de KAVB organiseert CNB van 4 tot en met 7 augustus in het CNB-handelscentrum te Lisse de CNB Gladiolenweek. Het spits wordt op 4 augustus afgebeten met een productkeuring, om 17.00 uur gevolgd door een vakbijeenkomst met prijsuitreiking en aansluitend buffet.

Over de toekomst van het eigen veredelingsprogramma maakt Kees van der Salm zich niet al te veel zorgen. Dochter Renée studeert in Wageningen en heeft een duidelijke belangstelling voor de veredeling van bol- en knolgewassen

CNB Gladiolenweek stimulans voor gladiolenpromotie Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

T

ijdens de CNB Gladiolenweek zullen volop noviteiten geshowd worden, afgewisseld door variëteiten uit het huidige handelsassortiment. Voor de show hebben zich bedrijven aangemeld als Gebr. Hermans , kwekersvereniging Partners, Nijenhuis bv, H. de Ridder & Zn, Glaco, Prisma Gladiolus, Chr. van der Salm, Nico Hulsebosch en A. Snoek-Begon/fa. Exclusief. De show is gratis te bezoeken tussen 8.30 en 17.00 uur. Deelnemers aan de vakbijeenkomst dienen zich in verband met de catering uiterlijk vandaag (25 juli) op te geven bij Marlies Jager via [email protected].

GOEDE ZAAK Inzender Kees van der Salm uit Lisse noemt de CNB Gladiolenweek een goede zaak. “Er zijn toch al zo weinig gelegenheden waar we het product kunnen promoten. Het beperkt zich tot het maandagochtendgebeuren in de keuringszaal en op dit moment moeten de speciale gladiolenkeuringen nog beginnen. Bovendien vind ik de productkeuring erg eenzijdig gericht. Het is toegespitst op tien bloemen die je met open ogen aankijken. Wij zijn zelf bij het veredelen meer gericht op andere vormen en modellen. De keuringscommissie is wat dat betreft –net als bij de hyacinten- erg conservatief. Er zitten mensen van mijn leeftijd in en die hebben een vastgeroeste mening. De keuringen op zich zijn niet verkeerd, maar er zou ook een categorie moeten zijn voor andere vormen, kleinere afmetingen en/of nieuwe ideeën. Als ik door mijn gladiolenzaailingen loop, ben ik aangenaam

verrast als ik een type zie met bloemen rondom de steel of een vertakte bloeiwijze, met de zogenaamde ‘haken’ zoals de freesia die heeft.”

VAKAVOND Ook de aansluitende vakavond is volgens Kees van der Salm een goed initiatief. “Het is een van de weinige gelegenheden waar je een flink aantal gladiolenkwekers en –veredelaars bij elkaar treft. Een andere gelegenheid is de jaarvergadering van de gladiool, maar dan zijn er geen bloemen te zien en gaat het over andere zaken. Voor de informele sfeer is het een goede zaak , dat je een prijsuitreiking heb met aansluitend een buffet. Als je een spreker hebt blijf je vaak naast dezelfde persoon zitten, terwijl er genoeg stof is om van gedachten te wisselen. Jammer is alleen dat een grote partij als Glamini niet van de partij is. Zoveel moeite kost ’t toch niet om met een bos of tien naar CNB te komen?”

KLEINBLOEMIG Wat zijn eigen veredelingsactiviteiten betreft vind Kees van der Salm zichzelf een hobby-veredelaar. “Sinds ik een 65-plusser ben heb ik daar tijd voor en plezier in. Ik richt me daarbij vrijwel uitsluitend op kleinbloemige, korte gladiolen en laat me bij het kruisen graag erg verrassen door afwijkende vormen. Het leuke is, dat de tijd tussen zaad en bloei twee jaar is en dat je bij gladiolen snel stappen kunt zetten om het doel te bereiken. Tien jaar geleden ben ik begonnen met het kruisen van de kleinbloemige Comet met butterfly-typen. Ik kruis met alles wat voorhanden is en dat geeft zaaisels met erg veel variatie in zowel bloemvorm als

kleur en lengte. Kruisen is wat dat betreft toch eigenlijk een creatief beroep. Eens zal de tijd toch komen dat ook de handel de kleinere gladiooltjes gaat waarderen. Je ziet al dat bijvoorbeeld de supermarkten de voorkeur geven aan ‘handzamere’ types.”

INZENDING Over zijn eigen deelname aan de gladiolenweek maakt Kees van der Salm een licht voorbehoud. “We zijn nu al drie weken aan het showen en ik heb niets geprogrammeerd. Het wordt dus moeilijk en we zullen zien of er tegen die tijd nog wat in bloei staat. Wij kiezen ervoor om niet zozeer te mikken op de beste showkwaliteit, maar showen liever bloemen van een kleinere knolmaat om ons sortiment zo snel mogelijk te kunnen laten zien. Wij vertrouwen erop, dat collega’s onze nieuwe rassen toch wel op waarde kunnen schatten. Ik denk dat we uitsluitend met kleine gladiolen zullen komen met een lengte van 60 à 70 cm vanaf de grond gemeten. In het recente verleden hebben we er een aantal verkocht aan snijbloemenkwekers die nu een partijtje aan het opbouwen zijn. Dat zijn vaak bollenkwekers die erg gefocust zijn op het vroege en voor 1 juli weg willen zijn met hun snijgladiolen. Er zitten goede lijnen bij, waarvan we overtuigd zijn dat daar wat uitkomt.” Minder optimistisch gestemd is Kees van der Salm over de toekomstige showmogelijkheden. “Het aantal shows neemt af, maar ook het aantal bezoekers, zeker ook bij vaktentoonstellingen. Naar mijn overtuiging gaat internet een steeds grotere rol spelen bij de introductie van nieuwe bloemrassen. Iedereen doet tegenwoordig zoveel via internet, dat dat onvermijdelijk is.” 25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 29

SERVICE VERTEGENWOORDIGERS CNB NAAM Theo van Aanholt Erik Barnhoorn Paul van Bentem Leo van den Berg Dirk Bloothoofd Jan Boon Nick Broersen Adri van Dun Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Ron Hoogeveen Onno Immink Henk de Jong René Koordes Ted Kortekaas Arno Kroon Hein Lommerse Michel Longayroux Siebren Mantel René van Marrewijk Dick de Mooy Ard Mulder Frank Neuvel Henri Omta Rob Paarlberg Hans Pater Bas Scholten René Schrama Piet Takken Erwin Vriend Ed Walkier Ronald Walkier Dick de Wit Hawikjo Wijnands Wim Zandwijk Rien van Zuilekom Piet Zoutenbier

TELEFOON CNB TELEFOON PRIVÉ 0252-431103 0224-593075 0252-431286 0252-431383 0252-431413 0223-523873 0252-431284 0223-769067 0252-431162 0252-431303 0252-431296 0527-271970 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431214 0252-431305 0252-416877 0252-431393 0252-340660 0252-431390 0252-431137 0252-431257 0223-641002 0252-431174 0252-344409 0252-431381 0228-323023 0252-431259 0252-431304 0252-431361 071-4023313 0318-514812 0252-431363 0252-431274 0224-291535 0252-431362 072-5150250 0252-431128 0252-431325 0223-534820 0252-431249 023-5716372 0252-431298 0527-203365 0252-431367 0228-314981 0252-431306 0252-431273 0252-411191 0252-431368 0228-513590 0252-431171 071-3621591 0252-431179 0252-532228 0252-431261 071-3619142 0252-431345 071-3611104

30 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

FAX PRIVÉ 0224-591522 0252-431465 0252-377932 0223-523782 0223-769068

0527-271970 0252-431254 0252-431254 0252-419505 0252-431164 0223-645299 0252-520968 0228-323024

071-4028342 0318-514819

072-5153193 0252-431164 0223-534822 0527-201822 0228-316869 0252-431167 0252-419748 0228-521620 071-3621592 0252-532155 0252-431410

MOBIEL 06-53174195 06-22524987 06-53755312 06-53718254 06-53293161 06-22485266 06-12296820 06-20019369 06-53518289 06-51209462 06-20669208 06-53390229 06-53750126 06-22468536 06-20611028 06-51145809 06-53160204 06-53842830 06-53356450 06-53690252 06-12886803 06-51587419 06-30669654 06-53268760 06-51588053 06-53929136 06-53299617 06-22236845 06-53390228 06-53174194 06-53396784 06-53439349 06-53700630 06-53866219 06-22377259 06-53644594 06-30669934 06-20397884

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

SPECIALISME/GEBIED gladiolen Noord.Zandgebied, de Zuid, broeitulpen muscari, tulp, narcis, bol op pot bijzondere bolgewassen en tulpen lelies tulpen calla’s Flevoland lelies lelies lelies vaste planten, paeonia daghandel vaste planten dahlia’s, calla’s lelies, tulpen narcis, tulp, bijz.bolgew. en bol op pot daghandel narcissen en bijz. bolgew. West-Friesland lelies calla’s Rijnsburg e.o. vaste planten, boomkwekerij West-Friesland daghandel lelies narc., tulp, bijz.bolg., hyac., bol op pot daghandel irissen, dahlia’s hyacinten en bol op pot vaste planten gladiolen, tulpen NOP lelies daghandel daghandel en veilinginkoper West-Friesland daghandel hyacinten vaste planten daghandel lelies

IN EN VERKOOPBUREAU NAAM Paul Peters Marcel Nijssen Diane Gortzak Maaike Pennings Marjan Klootwijk

FUNCTIE Manager bemiddeling Manager bemiddeling Communicatie en promotie Communicatie en promotie Secretaresse

TELEFOON CNB 0252-431493 0252-431343 0252-431218 0252-431122 0252-431316

MOBIEL 06-20411035 06-10311972 06-10567070

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431129 0252-431123

FAX 06-22975731 06-51312197

EMAIL [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431200 0252-431200

FAX 0252-431126 0252-431126

EMAIL [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431431 0252-431129 0252-431273

MOBIEL 06-10442803 06-22975731 06-53700630

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431306 0252-431273

MOBIEL 06-53439349 06-53700630

EMAIL [email protected] [email protected]

FUNCTIE Commerciele binnendienst Hoofd CNB Koel- en preparatiebedrijf Hoofd Kwaliteitszorg

TELEFOON CNB 0228-530131 0228-530174 0228-530190

MOBIEL 06-23960145 06-53940502

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected]

FUNCTIE Teeltbegeleider Teeltbegeleider Teeltbegeleider

TELEFOON CNB 0228-530190 0228-530160 0252-431128

MOBIEL 06-53940502 06-44074093 06-53299617

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON 0252-431431 0228-530130 0224-590475

FAX 0252-431254 0228-517411 0224-593603

GEOPEND: 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.30) 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.00) Bezoek op afspraak

RECLAMES EN GESCHILLEN NAAM Hans Ruigrok Sjaak van Ruiten

FUNCTIE Reclames&Geschillen, Veilingen Reclames&Geschillen, Veilingen

COMMERCIËLE ADMINISTRATIE openingstijden: 8.15 - 17.00 uur NAAM Algemeen CNB Online

FUNCTIE

GROENE EN MATERIALENVEILINGEN NAAM Jan Meijer Hans Ruigrok Ronald Walkier

FUNCTIE Veilingen Veilingen Veilinginkoper

AANBOD MATERIALEN ONLINE NAAM Ed Walkier Ronald Walkier

FUNCTIE

CNB KOEL EN PREPARATIEBEDRIJF NAAM Jos Duin Nico Hof

CNB KWALITEIT+ NAAM Nico Hof Robèr Laan Hans Pater

CNB VESTIGINGEN CNB CNB Koel- en Preparatiebedrijf CNB, Kantoor BolleNoord

ADRES Heereweg 347, 2161CA Lisse Veilingweg 1, 1611 BN Bovenkarspel Groteweg 9, 1756 CK ‘t Zand

25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 31

GRONDBANK CNB MAKELAARDIJ T: 0252431360 F: 421394 MAKELAARDIJCNB.NL BAS SCHOLTEN 0622 23 68 45 B.SCHOLTENCNB.NL WIM ZANDWIJK 0653 64 45 94 W.ZANDWIJKCNB.NL F.G. V.D. GEER 0653 34 20 55 F.V.D.GEERCNB.NL

AANBOD BEUSICHEM BETUWE • 20 ha lichte kleigrond (uiterwaarden), diverse teelten, vanaf heden tot in overleg LISSE • 2.000 rr zandgrond, tulpen, narcissen, vanaf 15 september 2014 t/m 1 juli 2015 LISSE • 1,25 ha zwarte grond, vaste planten, pioenen, vanaf heden, voor meerdere jaren HILLEGOM • 1.000 rr zandgrond, dahlia’s, vanaf heden tot nov. 2014 in overleg HILLEGOM • 1.400 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg HILLEGOM • 400 rr zandgrond, diverse teelten, direct beschikbaar NOORDWIJK • 400 rr zandgrond, diverse teelten, heden tot 15 november 2014 NOORDWIJK • 800 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf najaar 2014 voor meerdere jaren NOORDWIJK • 2 ha zandgrond, Zantedeschia’s of dahlia’s, teeltseizoen 2014 NOORDWIJK • 7.000 m2 zandgrond, diverse teelten, vanaf heden t/m in overleg DE ZILK • 700 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg NOORDWIJKERHOUT • 0,5 ha zandgrond, diverse teelten, heden t/m 15 januari 2015 NOORDWIJKERHOUT • 900 rr zandgrond, wortelen (vers) geen afdekpeen, teeltseizoen 2014, medio oktober NOORDWIJKERHOUT • 200 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg NOORDWIJKERHOUT • 1.200 rr zandgrond, gladiolen, Zantedeschia’s, zomerbloemen vanaf heden t/m 1 november 2014 NOORDWIJKERHOUT • 400 rr zandgrond, diverse teelten, heden tot in overleg NOORDWIJKERHOUT • 950 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden beschikbaar NOORDWIJKERHOUT • ca. 4.000 m2 zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg NOORDWIJKERHOUT • 1.400 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden tot in overleg 32 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

NOORDWIJKERHOUT • 2.000 rr zandgrond,

VRAAG

dahlia’s of bloemen, heden tot in overleg

ALKMAAR • 20.000 m2 zandgrond, vaste

REESERVEEN/HARDENBERG • 6 ha akker-

planten, in overleg

bouwland/grasland, tulpenteelt, vanaf het

ANDIJK • 3 ha zandgrond, tulpen, huidige

najaar beschikbaar

teeltseizoen

VIJFHUIZEN • 6,28 ha zandgrond, dahlia’s of

BOLLENSTREEK • 6 ha zandgrond, worte-

andere zomerteelt, teeltseizoen 2014

len, vanaf mei tot december 2015, evt. afdek

VIJFHUIZEN • 4 ha zandgrond, zomerteelt,

BOLLENSTREEK en/of NOORDHOLLAND

vanaf heden tot 15 oktober 2014

7 ha zandgrond, wortelen, teeltseizoen

VIJFHUIZEN • 5,5 ha zandgrond, Zantede-

2015/2016

schia’s, teeltseizoen 2014

BOLLENSTREEK • 7 ha zandgrond, Zante-

VOGELENZANG • 1 ha zandgrond, diverse

deschia, teeltseizoen 2015

teelten, vanaf heden t/m 1 maart 2015

BOLLENSTREEK • 3 ha zandgrond, mon-

VOORHOUT • 1.800 rr zandgrond, diverse

nikskappen, in overleg

teelten, vanaf heden tot in overleg

DEN HAAG • 8.000 m2 zandgrond/zavel-

VOORHOUT/LISSE • 1,6 ha zandgrond, snij-

grond, gras/weiland, vanaf in overleg

bloemen, vanaf heden tot in overleg

HEM, VENHUIZEN e.o. • 5,5 ha kleigrond,

VOORHOUT/RIJNSBURG • 1.000 rr zand-

tulpen, teeltseizoen 2014-2015

grond, wortelen, tulpen, geen hyacinten,

HILLEGOM e.o. • 5 ha zandgrond, hyacin-

vanaf heden tot in overleg

ten, teeltseizoen 2014

VOORHOUT • 4,3 ha zandgrond, diverse

JULIANADORP • 5 ha zandgrond, aard-

teelten, vanaf heden tot in overleg

appelen, teeltseizoen 2014

VOORHOUT • 1 ha zandgrond, zonnebloe-

KOP VAN NOORDHOLLAND • 10 ha

men of andere, vanaf heden tot in overleg

zandland, aardappelen, teeltseizoen 2014

VOORHOUT • 1 ha zandgrond, zonnebloe-

KOP VAN NOORDHOLLAND • 15 ha

men of andere, heden tot in overleg

zandland, hyacinten, teeltseizoen 2014

VOORHOUT • 700 rr zandgrond, narcissen

NOORD HOLLAND • ± 7 ha grasland op

of tulpen, teeltseizoen 2014

klei, tulpen, 1 okt. 2014 t/m 1 augustus 2015

VOORHOUT • 1.100 rr zandland, diversen,

OMGEVING WESTFRIESLAND • 10 ha

vanaf heden tot in overleg

kleigrond, tulpen, okt. 2014 t/m 15 aug. 2015

VOORHOUT • 450 rr zandland, vaste plan-

OMGEVING WESTFRIESLAND • 1 ha

ten, bloemen, heden voor meerdere jaren

zavelgrond, colchicum, aug. 2014 t/m aug. 2015

KASRUIMTE

URSEM e.o. • 1 ha zwarte grond of lichte za-

LISSE • 4.600 m² kasruimte, 3 afdelingen,

vel, pioenen, heden voor meerdere jaren

diverse teelten, vanaf heden

VOORHOUT e.o. • 2 ha zandgrond, hyacin-

WERVERSHOOF • 3.500 m² broeiruimte met

ten, teeltseizoen 2014

schuur en cellen, broeierij, direct tot in overleg BEDRIJVEN

VOORHOUT e.o. • 5 ha zandgrond, nanussen, in overleg

LISSE • 1.500 m2 bedrijfsruimte, enkele cel-

VENHUIZEN e.o. • 5 ha kleigrond, bloem-

len, kas, rolkassen en land, ook in gedeelten

kool, teeltseizoen 2014

te huur, in overleg LISSERBROEK • 100 m2 schuurruimte, voor opslag, in overleg

VRAAG KASRUIMTE RIJNSBURG e.o. • 250 m² rolkas + 200 rr

2

NOORDWIJKERHOUT • 600 m schuur-

open grond, diverse, meerdere jaren

ruimte, voor verwerking en opslag, in overleg

BOLLENSTREEK 3000 m2 kasruimte, diver-

2

NOORDWIJKERHOUT • 600 m schuur-

se, in overleg

ruimte, voor verwerking en opslag, heden tot november 2014 VOORHOUT • 800 m2 schuurruimte, diverse, vanaf heden t/m in overleg

Zie ook voor vraag en aanbod

www.agrogrondbank.nl

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING Sorbet

CNB HYACINTENTEAM WIM ZANDWIJK

T: 0653644594 T: 0252431179 F: 0252431194 T: 0622236845 T: 0252431325

BAS SCHOLTEN

3-5 n

AANBOD 2014

VOOR ALLE

HYACINTEN KUNT U BIJ ONS TERECHT

Multiflora I, II en III.

5.000 7.500

Achillea, diverse soorten1e grootte Agapanthus Duivenbrugge White New Agapanthus Senna® Agapanthus wit/blauw Astilbe op soort en kleur 1-2, 2-3, 4-op Astrantia Abbey Road® 1e en 2e grootte Astrantia op soort en kleur Astrantia Ruby Wedding p-9 Dicentra Aurora 1e grootte Dicentra Goldheart® 1e grootte Dicentra King of Hearts 1e grootte Dicentra Luxeriant 1e grootte Dicentra spectabilis Alba alle maten Dicentra spectabilis alle maten Dicentra Stuart Boothman 1e grootte Dicentra Valentine® 2-3, 4-op Epemedium Rubrum 1e grootte Epemedium diverse soorten 1e grootte Filipendula purp. Elegans 1e grootte Geranium Claridge Druce Gentiana Blue Star® New (pot) Gentiana Corona® New (snij) Gentiana Diva® New (snij) Gentiana Purple Sensation® (snij)

op aanvraag 3.000 5.000 350 3.000 500 5.000 4.000 1.000 5.000 2.800 3.500 750 2.000 2.200 1.500 5.000 5.000 10.000 4.000 op aanvraag

2.000 1.500 2.500

Hyacint Rembrandt exclusief bij CNB

Paeonia Duchesse de Nemours Paeonia Festiva Maxima 2-3, 3-5 n Paeonia Flame 1-2, 2-3, 3-5 n Paeonia Goldmine 3-5 n Paeonia Henry Bockstoce 3-5 n Paeonia Kansas 3-5 n Paeonia Karl Rosenfield 2-3, 3-5 n Paeonia Krinkeld White 2-3, 3-5 n Paeonia Many Happy Returns 2-3 n, 3-5 n Paeonia Mons. Jules Elie 2-3, 3-5 n Paeonia Miss America 2-3 n, 3-5 n Paeonia Mary E Nicholls 2-3 n, 3-5 n Paeonia Old Faithfull 3-5 n Paeonia Paula Fay 2-3 n, 3-5 n Paeonia Paul M Wild 2-3 n, 3-5 n Paeonia Primevera 2-3 n Paeonia Red Grace 3-5 n Paeonia Sarah Bernhard 3-5 n Paeonia Shirley Temple 2-3, 3-5 n Paeonia Snow Mountain 2-3 n, 3-5 n Paeona andere soorten Panicum diverse soorten Pennisetum diverse soorten Phlox Rembrandt ongedeeld Phlox Bright Eyes ongedeeld Sedum Carl Solidago Strahlenkrone ongedeeld Rudbeckia diverse soorten Veronica diverse soorten

RON HOOGEVEEN T: 0653390229 EMAIL: R.HOOGEVEENCNB.NL LAAT UW VASTE PLANTEN OP

VASTE PLANTEN

CONTRACT TELEN

Vraag en aanbod

o.a. Paeonia - Astilbe - Agapanthus Inlichtingen: Ron Hoogeveen Paeonia

op kleur, oude snijhoeken/ongedeeld

Paeonia

op soort

1-2, 2-3, 3-5 neuzen

Agapanthus blauw en wit, oude snijhoeken/ongedeeld VRAAG 2014

Paeonia Mrs. Franklin D Roosenfeld2-3 , 3-5 Salmon Chiffin 2-3, 3-5 n Paula Fay 3-5 n + ongedeeld Wladyslawa ongedeeld Mothers`Choice 2-3 n Percher 3-5 n + ongedeeld The Fawn 3-5 n Red Charm 2-3 n Dr. Alex Fleming 2-3 n Shirley temple 1-2 n Duchesse de nemours 2-3 n Garden Treasure 2-3 n Salmon Chiffon 2-3 n

Gentiana Marsha® (pot en snij) Ligularia Britt Marie Crawford® 1e en 2e Ligularia dent. Desdamona 1e 175 mtr Lysimachia 2 en 3-jarige ongedeeld op aanvraag Lirope Gold Banded tray 84 Ophiopogon Niger tray 84 + p9 Ophiopogon planiscapsis tray 84 Paeonia pot- snij -droogverkoop Paeonia op kleur alle maten en onged 400 Paeonia Amerika 3-5 n 3.000 Paeonia Bowl of Cream 2-3, 3-5 n 1.500 Paeonia Buckeye Belle 3-5 n 2.000 Paeonia Cytheria 2-3 n, 3-5 n 2.500 Paeonia Coral Sunset 2-3 n, 3-5 2.000 Paeonia Dauntless 3-5 n 3.500 Paeonia Diana Parks 2-3 n, 3-5 n

CNBDAHLIATEAM RENÉ KOORDES

T: 0252431390 T: 0620611028 HANS PATER T: 0252431128 T: 0653299617 EMAIL: DAHLIATEAMCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIA’S OOGST 2014 1E GROOTTE

Diverse soorten beschikbaar van T’12 en T’13 weefselkweek, informeer naar de mogelijkheden Vele soorten in aanbod en vanaf heden ruim 400 soorten te bezichtigen op onze showtuin aan de Spekkelaan 16 te Lisse 25 juli 2014

VISIE  33

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CALLATEAM NICK BROERSEN

T: 0252431303

M: 0612 296 820

RENÉ VAN MARREWIJK

T: 0252431304

Calla ‘Memories’®

KLEUR:

Zwart

BLAD:

Zwart met witte spikkels

TOEPASSING:

Pot

VEREDELAAR:

Sande B.V.

OMSCHRIJVING:

Een volle pot met een prachtige zwarte sierwaarde

[email protected] 34 
VISIE

25 juli 2014

M: 0612 886 803

CNB BEMIDDELING BLOEMBOLLENTEAM MICHEL LONGAYROUX DICK DE WIT JAN BOON LEO V.D. BERG

T: 0653356450 T: 0653866219 T: 0622485266 T: 0653718254

DICK DE MOOY ADRI VAN DUN ONNO IMMINK ERIK BARNHOORN

T: 0651587419 T: 0620019369 T: 0653750126 T: 0622524987

AANBOD 2014

ED WALKIER RONALD WALKIER HAWIKJO WIJNANDS

T: 0653439349 T: 0653700630 T: 0622377259

± 4.000 kg Aladdins Record kl.I Jap. 0-10

1.000 kg

Rodeo Drive®

ong

10,00

± 3.000 kg Alibi kl.I Jap.

0-11

10.000 kg

Royal Virgin®

5-10

1,50

± 6.000 kg Monsella kl.I

5-11

2,00

10.000 kg

Candy Prince®

5-10

1,25

5.000 kg

Flash Point®

5-11

4,00

Lalibella

ong

2,50

500 kg

Milkshake®

ong

1.000 kg

Time Out®

ong

Tresor®

ong

4.000 kg

Antarctica®

0-11

3,00

5.000 kg

Bourbon Street®

ong

4,00

1.000 kg

Bullit®

ong

18,00

2.500 kg

Circuit®

ong

5,00

1.500 kg

Expression®

ong

9,00

3.000 kg

Surrender®

ong

5,50

5.000 kg

Tom Pouce®

0-11

3,00

5.000 kg

Triple A®

0-12

4.000 kg

White Master®

ong

2.000 kg

Blue Diamond

5-10

10.000 kg

5-11

2,00

2.500 kg

Melrose®

5-10

4.000 kg

Allicante®

4-11

2,00

4.000 kg

Belicia®

ong

4,00

4.000 kg

Columbus®

5-11

4.000 kg

Crossfire®

4-11

5,00

3.000 kg

Doberman®

4-11

2,00

10.000 kg

400 kg

PIET TAKKEN

5,00

T: 527203365 F: 201822 T: 0653174194

AANBOD TULPEN OOGST 2014

2.500 kg Synaeda Blue 3.800 kg Curly Sue

Rodeo Drive®

4.000 kg porties

Irene Parrot®

3-12

5,00

Mascara®

4.000 kg

Red Planet®

ong

4,00

2.000 kg

Smirnoff®

3-12

4,00

15.000 kg

Jan Seignette®

5-10

1,25

10.000 kg

Flaming Flag®

5-11

10.000 kg

Kung Fu

5-10

1,75

15.000 kg

Tineke van der Meer

5-10

1,25

10.000 kg

Viking

5-11

1,25

AANGEBODEN

Carola Denmark Pallada Pink Flag Strong Gold Strong Love® Verandi White Prince Yellow Flight® Yellow Flight®

10.000 kg

Carola

5-11

Jumbo Pink®

5-11

10.000 kg

Pallada

5-11

10.000 kg

Strong Gold

5-11

10.000 kg

Strong Love

5-11

5.000 kg

Sweet Rosy

5-11

5.000 kg

10.000 kg

Verandi

5-12

op contract wil telen voor oogst 2015.

10.000 kg

Denmark

5-11

t


0NHFWJOH
+VMJBOBEPSQ

0-11 0-12

0-11 0-11 0-11 5-11 0-11 0-12 0-11 0-11 0-11 5-11

VRAAG TULPEN 2014

Net bedrijf dat tulpen en/of narcissen voor u

t


0Q
HPFE
[BOEMBOE

VRAAG TULPEN OOGST 2014

10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 5.000 kg

Pr. Catharina Amalia®

Inlichtingen: Arno Kroon 06-53160204

Crocosmia &

Montbretia 1,60 2,00 2,50

3,75 1,80

FR. NEUVEL T: 0653268760 F: 0228517411 AANBOD VRIJBLIJVEND TULPEN

5.000 kg 5.000 kg 3.000 kg 3.000 kg

Friendship kl.I Dynasty kl.I Marco kl.I Negrita

5-11 5-10 2-11 5-11

Kwekerij Davelaar Verkoop: Hein Lommerse tel: 0252-431174 25 juli 2014

VISIE  35

VRAAG EN AANBOD

™

Pennisetum ‘Fireworks’® Cultivar US ‘Fireworks’ Group/Family x advena Genus Pennisetum Trade Name Oriental fountaingrass Foliage height 40-60 cm Flower height 80 cm Foliage color Red with dark centre Flower color Dark pink Flowering period July-october Perpetually flowering Yes Fragrant No Unique characteristics Unique foliage color Suitable uses Border/container Exposure Full sun Hardy No Plant breeders’ rights PP 18,504 EU 20102527 Available Yes License info [email protected]

CNB New Plants Your successful partner for t
*OUSPEVDUJPO




1FSFOOJBMT - Cut flowers - Pot plants




4ISVCT
BOE
USFFT t



"QQMZJOH
BOE
NBJOUBJOJOH
PG
CSFFEFST
SJHIUT t

1SPEVDU
DPPSEJOBUJPO t

5FTUT t

4BMFT

NFEJBUJPO t

-JDFOTF
BENJOJTUSBUJPO t

3PZBMUZ
NBOBHFNFOU t

1SFTFOUBUJPO
BOE
NBSLFUJOH t

8FCTJUF
BOE
NBJMJOH
TFSWJDF 'PS
NPSF
JOGPSNBUJPO
GFFM
GSFF
UP
contact us.

Inlichtingen/information: e-mail

Henk de Jong 36 
VISIE

25 juli 2014

[email protected]

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING

Bacardi®

INLICHTINGEN:

Zambesi®

CNB

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

Dirk Bloothoofd

0252-431284

0223-769067

0223-769068

06-53 293161

[email protected]

Jurgen de Graaff

0252-431240

06-53 518289

[email protected]

Jan Gutter

0252-431255

06-51 209462

[email protected]

Martin Heemskerk

0252-431256

06-20669208

[email protected]

Siebren Mantel

0252-431259

06-53 690252

[email protected]

Dick de Mooy

0252-431361

071-4023313

071-4028342

06-51 587419

[email protected]

Erwin Vriend

0252-431367

0228-314981

0228-316869

06-53 396784

[email protected]

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

TELEFONISCHE VERKOOP: CNB

0252-431254

Henri Omta

0252-431274

0224-291965

0252-431176

06-51 588053

[email protected]

Piet Zoutenbier

0252-431345

071-3611104

0252-431410

06-20 397884

[email protected] 25 juli 2014

VISIE  37

CNB ACTUEEL

CNB EN TROOSTWIJK VEILINGEN TEKENEN SAMENWERKINGSOVEREENKOMST

‘Samen kansen in de markt v Naast de bemiddeling in bloembollen is CNB al jaren actief in het organiseren van groene en materialenveilingen. Troostwijk Veilingen is gespecialiseerd in internationale, industriële veilingen en heeft kantoren in vrijwel alle Europese landen. Op 11 juli ondertekenden beide partijen een samenwerkingsovereenkomst op het gebied van online materialenveilingen. BloembollenVisie was erbij. Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

I

n de tachtig jaar van haar bestaan is Troostwijk Veilingen een heus begrip geworden in de wereld van internationale veilingen in de industriële sector. “Wij hebben een Europees netwerk van kantoren die worden bemand door mensen uit de desbetreffende regio. Zij kennen de lokale markt en spreken – letterlijk en figuurlijk – de juiste taal”, vertelt Stef Hooijman van Troostwijk. “Als iemand in Hongarije een vraag heeft over een machine uit Nederland, kan hij die in zijn eigen taal stellen, bij het lokale kantoor in Boedapest.” Al die landen tezamen vormen een aantrekkelijke afzetmarkt. “In die markt is veel vraag naar industriële machi-

nes, zoals die ook gebruikt worden in de bollensector.” Per jaar organiseert Troostwijk meer dan duizend online veilingen.

BAKENS VERZETTEN CNB timmert ook al de nodige jaren aan de weg in het veilen van materialen voor ondernemers in de bollensector. Jan Meijer. “De laatste jaren is het aantal ondernemers in deze sector gekrompen. Toch willen wij onze klanten – de ondernemers die hun materialen willen veilen – de best mogelijke prijzen kunnen bieden. In een krimpende markt met een afnemend aantal kopers is dat lastig. Daar komt bij dat online veilen de laatste jaren aan betekenis heeft gewonnen. Het werd dus tijd voor CNB om de bakens te verzetten.” Jan Meijer en Stef Hooijman kenden elkaar al, als goede collega’s in het

vak. “We zijn eens met elkaar gaan praten over hoe CNB en Troostwijk elkaar zouden kunnen versterken. Daar is deze samenwerking uitgerold.”

BESTE PRIJZEN De samenwerking is een bundeling van het beste uit beide werelden. “Onze ervaring leert dat de beste kopers van industriële materialen wat verder weg in Europa zitten”, weet Stef. “Uit onze cijfers blijkt dat zo’n 65% van de machines uit Nederland wordt verkocht aan buitenlandse kopers. Zij zijn zeer geïnteresseerd en hebben er ook geld voor over; in het buitenland maken we de beste prijzen.” Door te gaan samenwerken met Troostwijk, kan CNB zijn afzetmarkt dus aanzienlijk vergroten. Jan: “Daarmee komen wij in een keer in contact met een grote groep potentiële kopers die bovendien goede prijzen bieden voor de materialen die wij aanbieden. Zo kunnen wij het beste resultaat creëren voor onze klanten.”

AANVULLEN Op vrijdag 11 juli zetten de samenwerkingspartners hun handtekeningen onder het contract. Met ingang van die datum zijn de taken tussen de beide partijen helder verdeeld. “Ik blijf me bezighouden met de acquisitie en het relatiebeheer”, vertelt Jan. Zodra een klant heeft toegezegd via CNB zijn materialen te willen veilen, komen Jan en Stef samen langs voor een gesprek. Stef: “Dan bespreken we de complete aanpak. Vervolgens organiseren wij de publiciteit rond de veiling, regelen we de online veiling van de materialen en de administratieve afhandeling daarvan. We vullen elkaar dus prima aan, doen allebei waar we goed in zijn.”

WAT VERANDERT Wat verandert er voor de klanten van CNB? “In de werkwijze verandert er niet zo heel veel”, stelt Jan. “Ik ben de contactpersoon voor de klant, dat blijft gewoon zo. Wat wel verandert, is dat de marktkansen aanzienlijk groeien omdat Troostwijk een grotere markt bestrijkt. Daar-

‘Door te gaan samenwerken met Troostwijk, kan CNB zijn afzetmarkt dus aanzienlijk vergroten’ Stef Hooijman 38 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

ergroten’ mee neemt ook de kans op een betere prijs toe, dus de verkopende klant gaat er alleen maar op vooruit.” Het verschil voor de kopende klant is dat hij zich voor de materialenveilingen van CNB voortaan moet wenden tot de website van Troostwijk voor de online veilingen. Stef: “Om daaraan te kunnen deelnemen, moeten klanten zich eerst registreren en een eigen gratis account aanmaken, zoals je dat op alle sites doet waarop je iets wilt kopen. Daarvoor ga je naar www.troostwijkauctions.com en dan wijst het zich vanzelf.”

KENNIS Overigens is Troostwijk voor veel klanten van CNB al een bekende naam. “We hebben al voor enkele klanten van CNB geveild, zeer naar tevredenheid”, vertelt Stef. “Samen kunnen we onze relaties ook in de toekomst een goed resultaat garanderen.” Met de bundeling van krachten van CNB en Troostwijk komt bovendien veel kennis en ervaring samen. “Jan is zelf bollenkweker geweest, draait al jaren mee in de veilingen en heeft veel contacten”, vertelt Stef. “Ik heb mijn roots in de agrarische sector, ben beëdigd register taxateur agrarische machines en register veilinghouder en sta voor vele jaren praktijkervaring. Deze samenwerking biedt een mooie meerwaarde voor alle partijen.”

Jan Meijer

Resumé Op vrijdag 11 juli 2014 ondertekenden Trooswijk Veilingen en CNB een samenwerkingsovereenkomst voor het online veilen van materialen. Wat is de aanleiding voor deze samenwerking, wat levert de samenwerking op en wat merken klanten ervan? Daarover sprak BloembollenVisie met Jan Meijer van CNB en Stef Hooijman van Troostwijk.

V.l.n.r.: Stef Hooijman en Xander van Beekum van Troostwijk en Paul Peters en Jan Meijer van CNB na de ondertekening van de overeenkomst op vrijdag 11 juli. 25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 39

VASTE PLANTEN

Sortimentskeuze en kwalitei De vasteplantensector heeft het nog steeds moeilijk. De economische crisis laat de sector niet ongemoeid, hetgeen zich uit in afnemende vraag, kleinere marges en een verschralend assortiment. In die context belichten een aantal vasteplantenkwekers in BloembollenVisie hun bedrijf. In deze tweede aflevering is dat Vasteplantenkwekerij G.H. Bol & Zn uit Noordwijk. Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas

D

e fa. G.H. Bol & Zn werd in 1941 in Valkenburg opgericht door de grootvader van Gerrit Bol als bloembollen, groenten- en snijbloemenbedrijf. In 1973 volgde een uitbreiding met landplantenteelt op de huidige locatie in Noordwijk. Twintig jaar later werd het bedrijf opgesplitst en ging Gerrit zich in Noordwijk toeleggen op de pottenteelt van vaste planten voor de postorder en de landplantenteelt van Pioen en Hosta. Op 1 januari 2007 trad zoon Derrick als mede-firmant toe. Anno 2014 omvat het bedrijf een kleine drie hectare met naast de pottenteelt zo’n 1,5 ha Hosta, Pioen, Heuchera, Echinacea en Hemerocallis . In totaal omvat het teeltplan zo’n 80 à 90 soorten.

BEWUSTE KEUZE De combinatie potten- en landplantenteelt is voor het bedrijf een bewuste keuze. Gerrit Bol daarover: “Dat past bij ons mooi in elkaar. Het potten afleveren begint in september en duurt

tot begin november. De drukte in de landplanten valt in de periode half november tot maart. Dan komt ook het afleveren van de potten voor de postorder weer op gang en dat gaat door tot half mei. In de tweede helft van mei beginnen we weer met het planten van de weefselkweek en dat gaat door tot pakweg eind juni. Daarna beginnen we weer met het opzetten van de teelt voor de postorder en daarmee is de cyclus rond. We telen hier op het zand, vlak achter de duinen en passen een vruchtwisselingschema toe. Dankzij de recente aankoop van het land van de buren kunnen we een deel nu ook een jaar leeg laten liggen. Ook hebben we nu de gelegenheid voor biologische grondontsmetting. Ons bedrijf is namelijk te klein om grond uit te wisselen met omliggende bollenkwekers. Bovendien hebben we bij onze pioenen met een driejarige teelt te maken.”

TOP VIJF De vijf belangrijkste gewassen uit het teeltplan zijn Heuchera, Echinacea en de pottenteelt. Derrick: “De eerste twee worden in belangrijke mate bepaald door het New Plants-project van CNB met bij de Heuchera’s een aantal soorten

uit de Master Painter-serie van de Franse veredelaar Thierry Delabroye. De pottenteelt (in p7’s voor de postorder) betekent voor ons een vrij stabiele factor in het bedrijf. De teelt van Pioen en Hosta –de andere twee belangrijkste gewassen uit het teeltplan- loopt wat terug.

‘Alle vernieuwingen zijn nog geen verbeteringen en niet alle verbeteringen zijn te verkopen’ Dat heeft deels te maken met het feit, dat de pioenenteelt verschuift naar de grotere bedrijven in de Kop van Noord-Holland. Met twaalf soorten pioenen en negen soorten hosta’s kun je niet tegen de concurrentie van de grote jongens op. Dus moeten wij ons op een andere manier zien te onderscheiden en dat doen we door de teelt van het nieuwe assortiment.”

GROEISEIZOEN Over het verloop van het groeiseizoen tot nu toe zijn vader en zoon goed te spreken. “De groei is het afgelopen voorjaar redelijk vroeg op gang gekomen en het gewas is eigenlijk best wel vroeg. We werken echter veel met weeefselkweek, dat half mei pas wordt uitgeleverd, terwijl de hosta’s en hemerocallis pas eind maart geplant zijn. Ook dat is echter onder goede omstandigheden gebeurd en heel wat beter verlopen dan vorig jaar. Het staat er allemaal momenteel goed bij, maar een buitje zou nu wel welkom zijn. Niet te veel, want beregenen doen we liever zelf. De verwachte hitte is een kwestie van de boel goed in de gaten houden en zorgen dat je voldoende water voorhanden heb om te sproeien. In principe geven we grondwater, maar we hebben sinds kort ook de 40 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

t maatgevend beschikking over slootwater en kunnen als het moet ook nog het waterbassin aanspreken.”

ROOITIJD Het rooiseizoen begint voor het bedrijf in de tweede helft van november wanneer de landplanten voor de bollenexporteurs gerooid worden. Dat gebeurt op afroep, want er wordt niets op voorraad gerooid. De buitengrond is volgens de firmanten de beste bewaarplek, dus laten ze de planten zo lang mogelijk in de grond zitten. Het rooien gebeurt grotendeels in eigen beheer, op de grote partijen na. De potten blijven in principe buiten staan, enkele vorstgevoelige soorten uitgezonderd. Die gaan de kas in om daar te overwinteren. Omdat het bedrijf zich aan de voet van de duinen bevindt is er bijna altijd sprake van een mild klimaat. Een nadeel is wel, dat het vlak achter de duinen bijna altijd waait.

AFZETMARKTEN Het teeltplan wordt bij de pottenteelt in belangrijke mate bepaald door de postorderbedrijven. Gerrit Bol: “Zij bepalen wat wij telen. Ook bij de landplanten vindt de teelt plaats in overleg met bemiddelaars en exporteurs, gekoppeld aan onze eigen ervaring. Dat is een kwestie van goed luisteren en de informatie die zij verstrekken vertalen in een sortimentskeuze. Daarnaast zijn wij altijd op zoek naar nieuwigheden, waarbij we ons laten adviseren door de weefselkweekbedrijven en de bemiddelaars. Mede dankzij het New Plants-project van CNB beschikken we over een vrij nieuw assortiment. Daarnaast testen wij ook voor een weefselkweekbedrijf uit en daar leer je ook van. Echter, alle vernieuwingen zijn nog geen verbeteringen en niet alle verbeteringen zijn te verkopen. Consument en exporteur zijn wat dat betreft bij de vasteplantenteelt vrij behoudend. Om die reden trekken wij ook wel ons eigen plan om te voorkomen dat we achter de markt aanhollen. We hebben een voorkeur voor het telen van het nieuwe assortiment en daar in de loop der jaren ook een naam mee opgebouwd. Dat is vaak een kwestie van vertrouwen en op elkaar kunnen bouwen.”

BEMIDDELING Bij de verkoop wordt intensief gebruik gemaakt van de bemiddeling, waarbij met name CNB New Plants wordt ingeschakeld. Derrick Bol: “ Zeventig procent van de landplanten wordt verkocht via de bemiddeling door CNB. De overige dertig procent loopt via Compass of gaat rechtstreeks. Door de band genomen hebben we een goede relatie met CNB. Wel zitten we vandaag de dag in een aanbodsmarkt in plaats van een vraagmarkt. Dat betekent dat je

Gerrit en Derrick Bol testen graag nieuwe soorten uit en hebben geen moeite om afscheid te nemen van soorten die niet voldoen harder moet lopen om je planten kwijt te raken dan pakweg twaalf jaar terug, We doen ook zelf meer aan promotie door regelmatig foto’s op internet te plaatsen. We hebben een Facebook-pagina waar we in principe wekelijks een andere foto plaatsen. Zo proberen we in beeld te blijven.”

TOEKOMST Over de toekomst maken beide firmanten zich niet al te veel zorgen. Gerrit Bol: “In het algemeen moet je constateren dat de concurrentie steeds heftiger wordt. Je ziet meer en meer weefselkweek naar Amerika verdwijnen om daar opgeteeld te worden. In één zo’n bakje zitten veel plantjes. Daar kunnen wij niet tegenop. De krimp in de vraag die veroorzaakt wordt door Amerika wordt weliswaar ten dele gecompenseerd door Rusland en de Scandinavische markt, maar niet helemaal. Dat zet druk op de markt.” Derrick aansluitend: “Het feit, dat we het land van de buren gekocht hebben, geeft al aan hoe we zelf over de toekomst denken. Zo’n aankoop is immers geen korte termijninvestering.”

BEDREIGINGEN Waar vader en zoon Bol zich meer zorgen over maken is de actuele discussie over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. “Het is ons een doorn in het oog, dat het kwekers steeds

vaker onmogelijk wordt gemaakt om gewasbeschermingsmiddelen toe te passen. Dat de consument zich daarover zorgen maakt is begrijpelijk, maar men beseft onvoldoende – en vaak helemaal niet- dat we gewasbeschermingsmiddelen nodig hebben om te voldoen aan de wensen van de consument. Die eist een plant waar niets aan mankeert, waar geen beestje inzit en geen resten van gewasbeschermingsmiddelen en dat ook nog eens voor een prijs die ons noodzaakt om grootschalig te telen met alle consequenties van dien. Wat dat betreft is de afstand tussen burger en agrariër wel erg groot geworden en wordt het hoog tijd dat we daar met z’n allen iets aan doen, zodat er meer wederzijds begrip ontstaat.”

Resumé Vasteplantenkwekerij G.H. Bol & Zn uit Noordwijk is een relatief klein bedrijf waar op een oppervlakte van een kleine drie hectare twee inkomens verdiend moeten worden. Gerrit en Derrick Bol doen dat door te kiezen voor een gecombineerde teelt van landplanten en pottenteelt met het accent op het nieuwere assortiment. Door dat te koppelen aan een hoog kwaliteitsniveau slagen zij erin een goede boterham aan de vasteplantenteelt over te houden.

25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 41

Aangeboden:

Hachmang kleinverpakkingslijn Bestaande uit: Beker elevator, HP 25.000 verpakkingsmachine, kaarthechter en uitvoerelevator. Telmachine (MAAN) eventueel nieuw leverbaar.

Cremer kleinverpakkings telmachine Type TQ 780

Alle machines zijn gereviseerd en worden met garantie geleverd. Info en foto’s: www.a-count.com E-mail: [email protected] Tel: 06-33335501(Hans Akerboom)

Robijnslaan 54 2211 TH Noordwijkerhout mob. 06 20297365 tel. 0252 344509 fax 0252 341632

ANEMONEN

e-mail: [email protected]

Kistenfabriek M. Bakker & Zonen BV Kisten - pallets - voorraadkisten - exportkratten Akervoorderlaan 2 - 2161 DS Lisse - tel: 0252-211114 - fax: 0252-211115 Sinds 1914

www.kistenfabriek.nl

[email protected]

AGRO TECHNIEK HOLLAND

6MÄJPHSKLHSLYVVR]VVY¸+L5VVYK¹ Daarom vanzelfsprekend: Agro Techniek Holland, een ander woord voor service en vakmanschap.

+LSM^LN7VZ[I\Z((͇͇5VVYK^PQRLYOV\[;LSLMVVU! ;LSLMH_!,THPS!PUMV'HNYV[LJOUPLRJVT0U[LYUL[!^^^HNYV[LJOUPLRJVT

BRANCHENIEUWS Ov er ig e ac ti vi te it en

Zaterdag 9 augustus laten vijf bedrijven in de Bloem-

 De Agrarische Natuur-

en Landschapsvereniging Gee stgrond geeft uitleg over natuur- en landschapsproje bij bedrijf no. cten 1.

gebied zien hoe de teelt van

Bollenstreek in Bedrijf is een initia de Koninklijke tief van Algemeene Vere voor Bloembo eniging llenc Land- en Tuin ultuur (KAVB) en de bouworganisatie (LTO Noord). Noord

 De stichting Noordwijke

rhout Van Toen (NoVaTo) is aan wezig met hist orische foto’s bij bedrijf no. 2.

bollenstreek en vier bedrijven in het Noordelijk Zand-

Wij heten u va welkom op de n harte Op Bollenstreek in en Dag Bedrijf

Op bijna alle bedrijven wor den extra acti georganiseerd: viteiten

Sponsors:

 Een imker toont zijn bijen

volk en geeft uitleg over bijen houden, honing en kaarsen maken bij bedrijf no. 3.

 Het historisch Genoots Noordwijk is

Agrarische b ed in de Bollenst rijven re openen hun d ek euren

chap Oud aanwezig bij bed rijf no. 4.

 Er is een

bloembollen en vaste plan-

skelterbaan en een springkusen voor de jeugd bij bedrijf no. 5.

ten verloopt. Bezoekers kun-

z a te rd a 9 a u g u st u s g2 01 4

van 10.00 tot 16

.00 uur

nen ook kennismaken met mechanisatie en met de historie van de land- en tuin-

Meer informa

tie: www.bolle

nstreekinbed

rijf.nl

www.bollenstre

ekinbedrijf.nl

bouw.

Le id se va a rt

Noordwijkerho

ut-Noordwijk

Negen bedrijven zetten hun deuren open Tekst: Arie Dwarswaard Illustratie: PR

G

ewoon laten zien wat er allemaal komt kijken bij de teelt van bloembollen of de bloementeelt van Delphinium. Dat is wat de acht deelnemers doen die deelnemen aan de Open dag Bollenstreek in Bedrijf in de Bloembollenstreek en Bloembollen in Bedrijf in het Noordelijk Zandgebied. In de Bloembollenstreek is de open dag geconcentreerd langs het gedeelte van de Leidsevaart tussen de N444 en N443. In het Noordelijk Zandgebied voert een fietsroute van ongeveer twintig kilometer langs vier deelnemende bedrijven. Deze is ook met de auto af te leggen. Een korte schets van de deelnemers.

LEIDSEVAART Het gedeelte van de Leidsevaart tussen Piet Gijs en de Noordwijkerhoekbrug telt vijf deelnemende bedrijven. Op Leidsevaart 192 is Kwekerij Delphi van de familie Nederpel gevestigd. Hier vindt de bloementeelt van Delphinium plaats, maar ook de vermeerdering. Op nummer 196 zit het bedrijf van N.G. Wigchert, dat ook is gespecialiseerd in Delphinium. Bijzonder aan dit bedrijf is dat er in de kas een speciaal teeltsysteem is ontwikkeld, waarbij de afhankelijkheid van grond sterk is verminderd. Een deel van de bloemen wordt buiten geteeld. Op nummer 222 is het bedrijf van bloe-

menkwekerij Sjors van de Nouland te vinden. Deze jonge kweker legt zich toe op de teelt van allerlei zomerbloemen, waaronder Helenium, Sedum, Astrantia en zonnebloem. Vlak daarnaast is de bloembollen- en dahliakwekerij van Fa. W. Borst gevestigd. Op dit oude familiebedrijf teelt men bloembollen, die in de winter worden gebroeid. Daarnaast is dit bedrijf gespecialiseerd in de teelt van dahlia. Voor al deze bedrijven is loonwerk vaak nodig. Op Leidsevaart 231 is loonwerkbedrijf M.C. Immerzeel gevestigd. Naast allerlei machines speciaal voor de bloembollenteelt zijn hier ook machines te zien die Immerzeel gebruikt voor grondverzet en egalisatiewerkzaamheden. Naast de bedrijven zelf kunnen bezoekers ook kennismaken met aanverwante activiteiten, zoals de Agrarische Natuur- en Landschapsvereniging Geestgrond, de stichting Noordwijkerhout van Toen en de imkerij. Meer informatie: www.bollenstreekinbedrijf.nl

De Duinzoomhoeve van maatschap Romar, Middenvliet 7 in Julianadorp, teelt in het exclusieve sortiment onder meer tulpen, narcissen, hyacinten en anemonen. Naast de bloembollenteelt is er een minicamping, compleet met hooiberghutten. Wie wil weten hoe het er vroeger in Julianadorp en omgeving toeging op het agrarisch bedrijf, kan terecht in het Agrarisch Museum ‘Weten en werken’ van Klaas en Jeanette Hoornsman, Schoolweg 1 in Julianadorp. Voorwerpen uit de periode vanaf 1850 zijn hier te zien, onder meer uit de kaasmakerij. Vierde deelnemer is de Floratuin, Rijksweg 85 in Julianadorp. In het voorjaar is dit een showtuin van een heel uitgebreid sortiment voorjaarsbloeiers. In augustus heeft de Floratuin een pluktuin waar bezoekers zelf hun dahlia’s en gladiolen kunnen plukken. In de winkel zijn allerlei bloembollen te koop.

MODERN EN HISTORIE In het Noordelijk Zandgebied leidt een route van zo’n twintig kilometer langs vier heel uiteenlopende deelnemende bedrijf. Op Langevliet 10 in Callantsoog bevindt zich Bloembollenkwekerij Kreuk, dat zich toelegt op de teelt van een breed scala aan bolgewassen, waaronder tulp, krokus, narcis, Muscari en lelie. Tijdens de open dag is er een film te zien over alle werkzaamheden die het hele jaar door op dit bedrijf plaatsvinden.

Algemene informatie Op beide locaties duurt de open dag van 10.00-16.00 uur. Beide activiteiten vinden plaats op initiatief van de KAVB en LTO Noord van respectievelijk de kring Noordelijk Zandgebied en de kring Bloembollenstreek. Op de deelnemende bedrijven wordt in de meeste gevallen ook rekening gehouden met kinderen.

25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 43

NOVITEITEN

Graafstra introduceert nieuw principe kistenvuller Bij de verwerking van de oogst na binnenkomst in de schuur speelt de kistenvuller een belangrijke rol. De bollen moeten zo snel mogelijk maar vooral ook zonder bolbeschadiging de volgende schakel in en dat vergt de nodige improvisatie. Graafstra Oosterwolde introduceert een nieuw type kistenvuller. Tekst en fotografie: Wim Ciggaar

V

olgens Graafstra-vertegenwoordiger Frans Homan vergen de huidige kistenvullers veel heftruckbewegingen en zouden veel gebruikers daar meer rust in willen zien. Ook vindt men het automatisch afvullen van de kist onvoldoende bij de huidige kistenvullers. Zeker bij producten als lelies en gladiolen. “We zijn toen met het idee gekomen om een soort rollenbaan te maken, waarbij je aan de ene kant de lege kist neerzet en aan de andere kant de volle kist weghaalt. De bollen zelf worden middels een zwenkbaar transportbandje boven de lege kuubkist gebracht en met behulp van een opvangbord en een sensor gelijkmatig over de kist verdeeld zonder dat daarbij een stortpit ontstaat.”

WERKWIJZE De werkwijze die bij het nieuwe principe gevolgd wordt berust voor een belangrijk deel op de installatie van een mechanisch opvangbord tussen band en kist. Het opvangbord vangt de bollen op en laat deze door middel van een sensor langzaam naar de onderkant van de kist zakken, waardoor de valhoogte tot een minimum beperkt wordt. Op het moment dat de onderkant van de kist bereikt wordt vouwt het bord zichzelf op. Frans Homan: “Tegelijkertijd zorgt het systeem ervoor, dat de kist doorgetransporteerd wordt en door de zwenkbare band in stappen afgevuld kan worden. Dit voorkomt stortpitten. Het programma is daarbij zo ingesteld, dat de laatste bollen in het midden van de kist gedeponeerd worden, wat het afvullen makkelijker maakt.”

laatste tien procent schakelen we over op het navulprogramma om de kist opnieuw en weer zigzaggend af te vullen. Bijkomend pluspunt bij de lelies en gladiolen is, dat handmatig ingrijpen tot het verleden behoort en er arbeidskosten uitgespaard worden. Onder de bestaande kistenvullers bevindt zich geen enkele type dat de lelies goed vult zonder menselijk ingrijpen.”

VOORDELEN Grootste voordelen van de nieuwe kistenvuller zijn volgens de ontwerper het ontbreken van pitvorming bij het vullen van de kuubkist, de kortere droogtijd en de rust op de werkvloer. Andere voordelen zijn naar verluidt het gebruik van alle typen kisten doordat deze dwars in de machine gezet kunnen worden, de hogere capaciteit omdat er ook twee lege en twee volle kisten geplaatst kunnen worden, de zeer korte kistenwisseling (vier seconden) en het feit, dat de medewerker die het proces begeleidt meer tijd heeft voor andere handelingen. Frans Homan: “Ook hebben we de machine zo simpel mogelijk proberen te houden door zo min mogelijk frequentieregelingen toe te passen. Dat heeft de machine extra

‘hufterproof’ gemaakt. Daarnaast is de kistenvuller voorzien van een signaleringslamp, zodat je kunt zien of de machine op dat punt goed werkt. Eventueel kan de machine voorzien worden van een modem om van afstand in te bellen en is de kistenvuller gegalvaniseerd en extra waterdicht gemaakt. Verder is de machine voorzien van een schakelaar , waarbij uit drie programma’s gekozen kan worden, zoals bijvoorbeeld lelies, tulpen en plantuiten. Afhankelijk van de gewenste opties komt de machine op plm. 35.000 euro, ex BTW.”

PRAKTIJKERVARINGEN De machine heeft een jaar proefgedraaid bij Oijevaar in Creil en een tweede type is nu drie weken in bedrijf bij Dirkmaat Bloembollen waar zo’n 40 hectare tulpen verwerkt moeten worden. Medewerker Harm Hospes die dagelijks met de nieuwe kistenvuller aan het werk is, steekt zijn enthousiasme niet onder stoelen of banken. “Natuurlijk waren er wat nieuwigheidsprobleempjes, maar de begeleiding van Graafstra was bijzonder goed. De verschillen met de oude kistenvuller zijn groot. We raken in principe geen bol meer aan, ik hoef niet continu bij de kisten te blijven en de droogtijd voor de wand scheelt zo’n twee uur, terwijl we bij de gladiolen naar verwachting één man uitsparen. Deze machine gaat niet meer weg, zeker weten.” Ook eigenaar Jan Dirkmaat is positief. “De droogtijdwinst bedraagt zo’n 2 tot 3 uur per kist. Dat in combinatie met het arbeidsvoordeel dat je kunt bufferen, maakte dat we na het doorrekenen heel snel overtuigd waren. Alleen al aan droogkosten besparen we zo’n 15 procent en bij gladiolen nog meer.”

TOEPASSINGEN De nieuwe Agra-kistenvuller is niet alleen voor de tulpen inzetbaar, maar ook uitgetest in de lelies, gladiolen, plantuien en aardappelen. “Bij de lelies, aldus Frans Homan, passen we daarbij een iets andere werkwijze toe. Leliebollen stapelen heel gemakkelijk en rollen niet, dus vullen we de kist negentig procent vol. Voor de 44 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

Een impressie van de nieuwe Agra-kistenvuller waarvan er inmiddels zes besteld zijn

GEZIN EN BEDRIJF

‘Er is meer in het leven dan bollen’ Natuurlijk is het druk in de zomermaanden, als de bollen worden gerooid en gepeld. Dan draait ook het bedrijf van Sandra en Siem Munster aan de Wierweg in Slootdorp op volle toeren. Er moeten immers nogal wat bollen worden verwerkt. En ondertussen draait het gezinsleven met hun vier dochters gewoon door. Toch leidt dat niet tot stressvolle situaties in huize Munster. ’t Is allemaal een kwestie van goed organiseren, vinden de nuchtere Wieringermeerders.

Tekst en fotografie: Monique Ooms

D

e tulpenoogst draait op volle toeren op de kwekerij/broeierij van de familie Munster, aan de Wierweg in Slootdorp. Maar, van enige stress is niks merkbaar. De vier dochters Roos (10), Lotte (8), Fleur (6) en Asia (3) spelen in en om het huis, de vertrouwde oppas houdt een oogje in het zeil, Siem heeft zijn handen vol aan het runnen van het bedrijf en Sandra doet de administratie. Naast het bollenbedrijf verhuren ze huisjes op Ameland (Kapershut), hebben ze een camperplaats bij het bollenbedrijf en runt Sandra Tulpenexcursie.nl, dat in het voorjaar excursies aanbiedt in de eigen broeierij.

Terwijl Siem overdag druk is in de schuur, weet Sandra de dagen goed door te komen met haar meiden. “We verzinnen altijd wel wat. Ze spelen in de tuin – waar een zwembad staat – op donderdag lopen we mee in de optocht van de West-Friese markt in Schagen, er komen vriendinnetjes spelen of zij gaan daar spelen, ze gaan aan de gang met onze paardjes, vlinders vangen, kuikentjes broeden, een

tent opzetten in de tuin… er is altijd wel wat te doen, een heerlijke tijd.” Vaste prik is een weekje kamperen met mama, in Sint Maartenszee. “Dichtbij het strand, in de duinen en vlak bij Schagen waar altijd iets te doen is. Dat vinden we allemaal geweldig.” “En ’s avonds komt papa naar ons toe”, weten de zusjes. “Ook in het seizoen hoeft Siem niet alle avonden te werken. Zelfs in die tijd gaan we gezellig naar feestjes en verjaardagen; er is meer in het leven dan bollen.”

SAMEN WEG Na de meivakantie krijgen de meisjes twee weken vrij van school zodat ze even met het hele gezin weg kunnen. “Dan zoeken we de zon op, meestal in de buurt van de zee.” “Vorig jaar waren we op Sicilië”, kunnen de meisjes zich nog herinneren. “Er was een zwembad en we zaten vlakbij het strand. Het was heel mooi weer.” Zoiets willen ze volgend jaar ook wel weer. Intussen zijn ze dik tevreden met de zomers zoals die nu zijn. “Veel van onze vriendinnetjes wonen hier vlakbij en hun papa’s hebben ook bollenbedrijven dus die blijven ook thuis. Kunnen we lekker met elkaar spelen.”

OPPAS “In de zomermaanden werk ik twee dagen per week op kantoor, de rest van de tijd zorg ik zelf voor de kinderen. Het werk voor de camperplaats, de huisjes en Tulpenexcursie kan ik meestal ’s avonds doen, dat gaat allemaal via de computer. Prima te combineren met ons gezin”, vertelt Sandra. “Voor de dagen dat ik op kantoor zit, moeten we opvang regelen. Dan komt ons buurmeisje – de vaste oppas – of de opa’s en oma’s springen bij. In het voorjaar – als de excursies lopen – ben ik zeven dagen per week aan het werk. Dan moet er steeds iemand bij ons in huis zijn om de kinderen op te vangen. De jongste is tenslotte nog maar 3. Dat weten we, dus daar kunnen we op tijd iets voor regelen. Inmiddels weet ik: er komt altijd een oplossing.”

V.l.n.r.: Siem, Fleur, Lotte, Roos, Asia en Sandra 25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 45

BOOMKWEKERIJ

Al vele decennia lang is Prunus laurocerasus een populaire plant voor hagen en wintergroene opvulling. De gezondheid en krachtige groei zijn de grote pluspunten. Niet gek dus dat er steeds weer nieuwe cultivars op de markt verschijnen. Tekst: Emiel van den Berg Fotografie: www.visionspictures.com

P

runus behoort tot de Rosaceae, de rozenfamilie. Crataegus, Potentilla en Amelanchier zijn bekende familiegenoten, net als appel, peer en roos. Het imposante Prunus-geslacht telt circa 430 soorten die bijna allemaal te vinden zijn in de gematigde zones, zowel op het noordelijk als het zuidelijk halfrond. Belangrijkste kenmerk van veel soorten is dat ze vruchten produceren. Aan de hand daarvan is het geslacht op te splitsen in diverse vruchtgevende groepen zoals pruimen, perziken, abrikozen, amandelen en kersen. P. laurocerasus heeft als Nederlandse naam gewone laurierkers gekregen. Die Nederlandse naam is de exacte vertaling van het Latijnse laurocerasus. Laurus verwijst naar de gewone laurier die enigszins gelijkend blad heeft en cerasus betekent letterlijk kersenboom; de vruchten lijken wat op kleine kersen. P. lusitanica is de Portugese laurierkers. De soortnaam betekent letterlijk Portugal en de plant is daar, net als in buurland Spanje en op de Canarische Eilanden, inheems. Duidelijk verschil tussen beide soorten is dat het blad bij de laatste minder groot, minder dik en minder glanzend is.

WITGEMARMERD Prunus laurocerasus behoort tot de groep meest aangeplante heesters in de Nederlandse tuin. De soort zelf kan bij extreme winters schade oplopen of zelfs geheel bevriezen, vooral jonge aanplant is kwetsbaar. Staan de planten al enkele jaren vast in de grond, dan kan een ‘elfstedentochtwinter’ overwonnen worden. Van nature is de soort te vinden in de bossen van Zuidoost-Europa en Zuidwest-Azië. Schaduw wordt goed verdragen en eenmaal goed aangegroeide planten verdragen ook droogte. Kenmerkend is het grote, glimmende en leerachtig blad. Daartussen verschijnen in mei roomwitte bloemen in forse opstaande trossen die worden gevolgd door zwarte bessen die iets kleiner zijn dan kersen. De laurierkers is vooral zo populair geworden omdat de plant zo 46 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

Prunus laurocerasus ‘Piranha’

Prunus laurocerasus nog altijd populair goed snoei verdraagt. Afzagen tot aan de grond vormt geen probleem omdat de plant vanuit de stronk binnen één seizoen weer een fraaie nieuwe heester vormt. De groep laurierkersen kent vele oude gerenommeerde cultivars. ‘Rotundifolia’ is veruit de bekendste hoge variëteit. Vanwege de snelle groei is het een populaire haagplant die helaas nogal eens last heeft van geelverkleuring van het blad. Vanwege de relatief matige winterhardheid zijn andere cultivars beter voor aanplant op koude standplaatsen. ‘Caucasica’ is een voorbeeld. Deze variëteit heeft donkergroener blad dat wat smaller blijft en puntiger uitloopt. Uit ‘Caucasica’ is de eveneens winterharde zaailing ‘Ivory’ voortgekomen. Deze bontbladige cultivar heeft witgemarmerd blad dat vooral bij de jonge scheuten opvallend veel wit heeft. Minder bekende groenbladige cultivars, maar zeker ook geschikt zijn ‘Reynvaanii’, met donkerder loof en een goed gesloten habitus, en de goed winterharde ‘Herbergii’. ‘Novita’ is een verbetering van de sterk gelijkende ‘Rotundifolia’ omdat de cultivar gezonder en winterharder is. Vanwege de naamsbekendheid blijft ‘Rotundifolia’ echter nog de meest verhandelde laurierkers. ‘Genolia’ heeft een opgaande habitus en vraagt minder snoeibeurten, een nuttige eigenschap

in zowel openbaar groen als particuliere tuin. Eén keer snoeien per jaar is voldoende. De plant vindt zijn oorsprong in Zwitserland, dus de winterhardheid is prima.

COMPACTE GROEI Bij de laagblijvende cultivars blijft de oude ‘Otto Luyken’ nog altijd de meest populaire. Pluspunten zijn het glanzend donkergroene blad en de rijke bloei. Strenge vorst vormt geen problemen. ‘Otto Luyken’ heeft een compacte habitus tot circa een meter hoog en wordt veel gebruikt als vakbeplanting. Twee andere oude lage cultivars met een betrouwbare status zijn ‘Van Nes’ en ‘Mischeana’ maar ‘Otto Luyken’ wint het als het gaat om compactheid, dus voor de kleine tuin het best bruikbaar. De vrij nieuwe cultivar ‘Piranha’ is een zaailing van ‘Otto Luyken’ met een getande bladrand. Een opvallende nieuwkomer binnen het sortiment is ‘Gajo’. Deze afstammeling van ‘Otto Luyken’ kenmerkt zich in eerste instantie door de zeer compacte groei. Daarnaast is het blad, dat eenzelfde donkergroene kleur heeft, twee keer kleiner dan dat van ‘Otto Luyken’ en zijn ook de bloemen wat bescheidener van omvang. Het is een prima plant voor lage hagen of om in bol-, blok- of piramidevorm te knippen. De winterhardheid is uitstekend.

TIEN VRAGEN AAN... Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

1

HOE HEB JE DIT VAK GELEERD? IN DE PRAKTIJK EN/OF VIA STUDIE? “Direct van school - in 1977 - ben ik als elektricien begonnen. Ik ging ook regelmatig mee met de loodgieters, zo heb ik het vak echt in de praktijk geleerd. Aanvankelijk ging ik een dag in de week naar school, later heb ik diverse avondstudies gedaan.”

2

WAT GEEF JIJ JE KINDEREN MEE VANUIT HET VAK? “Zelf ben ik opgegroeid met broers die allemaal ondernemer zijn, dus daar werd nogal eens over gesproken aan de keukentafel. Zo doe ik dat ook met mijn kinderen; met al die gesprekken geef ik ze mijn ervaring mee.” WAAR KOMEN JOUW PRO DUCTEN UITEINDELIJK TERECHT? “Onze producten komen over de hele wereld terecht, onze technische installaties draaien in 21 landen.”

3

Sjon de Lange

4

HOE COMBINEER JE HOBBY EN WERK? “Werk en privé is bijna niet te scheiden en dat moet je ook niet willen denk ik. Je bent of ziet altijd je werk, het hoort simpelweg bij je leven.”

5 Hij begon zijn loopbaan als elektricien en koelmonteur. Via de functies van afdelingshoofd en bedrijfsleider werd Sjon de Lange (54) uiteindelijk directeur van Polytechniek BV.

WAAR WIL JIJ OVER VIJF JAAR STAAN MET JE BEDRIJF? “Over vijf jaar willen we nog sterker staan voor onze klanten zodat zij vertrouwen blijven hebben in ons bedrijf. Onze klanten zijn zeer waardevol voor ons bedrijf en wij doen er alles aan om ze zo goed mogelijk te bedienen.”

6

HOE MOET HET VAK OMGAAN MET STEEDS STRENGER WORDENDE EISEN? “Blijven investeren en de techniek blijven volgen. Ter illustratie: jaren geleden hebben onze koelmonteurs de

opleiding gevolgd voor Natuurlijke Koudemiddelen, ter voorbereiding op de toekomst. Als ondernemer moet je altijd vooruit kijken en niet achter de feiten aanrennen. Dan bouw je geen ervaring op voordat nieuwe werkwijzen en methoden echt een feit zijn.”

7

HEB JIJ LAST VAN CONCUR RENTIE? “Concurrentie is nodig om scherp te blijven, daar is op zich niks mis mee. Wij installeren volgens het bouwbesluit. Zo waarborg je de veiligheid van mensen en dragen wij bij aan het voorkomen van brand in installaties. Helaas zijn er ook bedrijven die dit niet doen – er is namelijk geen goede, gemeentelijke controle – en dit zorgt voor oneerlijke concurrentie.”

8

HOE STA JE TEGENOVER DE POLITIEK? “Ik mis de slagvaardigheid. Daden en geen woorden, er wordt maar gepraat en het schiet niet op. Zelf ben ik gewend om zaken direct af te handelen. Politiek is dus niets voor mij, dat is wel duidelijk.”

9

WAT VERSTA JIJ ONDER DUURZAAMHEID? “In mijn vak betekent dit dat alle technische installaties op elkaar zijn afgestemd. Mede daarom hebben wij besloten om alle techniek onder een dak aan te bieden zodat alle energie is afgestemd op elkaar.”

10

HOE COMMUNICEER JIJ MET DE OMGEVING VAN JE BEDRIJF? “Gewoon face to face praten met en luisteren naar elkaar. Ook op de werkvloer is dat belangrijk, iedere ochtend loop ik eerst een rondje door het bedrijf. Verder ben ik lid van diverse brancheverenigingen om ook contacten te kunnen onderhouden met collega’s. Allemaal heel waardevol.”

25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 47

MARKT EN AFZET

‘Kweker, kom eens bij ons kijken’ Exportbedrijf Fluwel uit Burgerbrug bedient een specifiek segment van de droogverkoopmarkt: dat van de postorderbedrijven. En dan met name in Noord-Amerika, aangevuld met een aantal bedrijven in Japan en Scandinavië. Daarbij heeft Fluwel zich gespecialiseerd in bijzondere mengsels, een soort ‘special effects met bloembollen’. Om de kwaliteit te kunnen leveren die hun afnemers verwachten, kiezen ze hun leveranciers met zorg. Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

A

ls we bij Fluwel aan de Belkmerweg in Burgerbrug langskomen voor een interview, draait het exportbedrijf op volle toeren. De bolllen rollen over de band, kisten worden aan- en afgereden: de exportmolen draait op volle toeren. “Per seizoen gaan er zo’n vijftig containers met bollen de deur uit”, vertellen directeur Carlos van der Veek en inkoper Ronald van Loon van Fluwel. Het exportbedrijf richt zich nadrukkelijk op de droogverkoop aan postorderbedrijven. “Onze klanten bevinden zich in het topsegment van de markt. Wij leveren exclusieve mengsels, noem het maar ‘special effects in bloembollen”, omschrijft Carlos. Over de eisen die hun afnemers stellen aan het geleverde product kan hij kort zijn: “Het moet gewoon goed zijn. Je wenkbrauwen mogen er niet van gaan fronsen. Dus: gezonde en vooral schone bollen in de juiste maten.” Ronald vult aan: “Vooral voor de bestemmingen waarop wij exporteren, is het van belang dat het product absoluut schoon is. Wij betalen liever extra voor een schone bol waar we zelf geen werk meer aan hebben, dan dat we gaan voor een goedkope bol die extra schoonmaakwerk met zich meebrengt.”

GEEN DRUK Groot voordeel van het marktsegment dat Flu-

48 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

wel bedient, is dat de eerste leveringen pas rond 10 september de deur uit hoeven en de laatste bollen pas in oktober – november. “Er zit geen druk op, we hebben alle tijd om de bollen zorgvuldig uit te zoeken. Zo voorkomen we dat we zieke en/of besmette bollen naar onze klanten afsturen. Met name voor de gevoelige soorten is dat een pluspunt.” Fluwel wil op deze manier zijn naam als kwaliteitsleverancier waarmaken.

‘Het is belangrijk om je zaken goed voor elkaar te hebben; dat maakt dat afnemers graag zaken met je doen’ “Onze klanten kiezen er bewust voor om zaken met ons te doen omdat we zorgvuldig werken, veel kennis in huis hebben en een goede service verlenen. Ook zijn we heel open in onze communicatie met klanten: ze weten bij welke kwekers wij onze bollen kopen en soortechtheid is nooit een punt van discussie.” Fluwel verkoopt bovendien niet klakkeloos elke bol aan iedere klant. “Als een klant vraagt om bepaalde soorten die bijvoorbeeld niet geschikt

zijn voor de tuin, of soorten die heel oud zijn en uit de roulatie raken, adviseren wij om dat niet te doen. Dat kan alleen maar op een teleurstelling uitdraaien, daar heeft niemand wat aan. Ook houden wij onze afnemers op de hoogte van ontwikkelingen in de markt. Als soorten dreigen te verdwijnen, adviseren we onze kopers daar tijdig op in te spelen met goede alternatieven.” Wie voor de laagste prijs gaat, is bij Fluwel aan het verkeerde adres. “Voor ons staat kwaliteit centraal en daar hangt een bepaalde prijs aan. Daarom werken wij graag samen met afnemers die echt met hun vak bezig zijn, van het product houden. Opvallend genoeg hebben deze bedrijven nooit echt last gehad van de crisis: zij bleven op niveau functioneren en nu groeien ze weer.”

VASTE RELATIES De toeleveranciers van Fluwel zijn merendeels vaste relaties, voornamelijk afkomstig uit het Noordelijk Zandgebied. “We werken al zo lang met elkaar samen dat zij precies weten wat wij – en onze klanten – belangrijk vinden. Zij leveren de kwaliteit die wij wensen.” Een deel van de inkoop gebeurt rechtstreeks, een deel gaat via bemiddelaars. “Soms komen we via die weg in contact met kwekers die wij nog niet kenden en dat kan een aangename verrassing opleveren: dan heb je er zomaar weer een vaste relatie bij.” Niet dat Fluwel nou zo vaak wordt teleurgesteld in de kwaliteit van de bollen die worden aangeleverd. Carlos: “Integendeel, de laatste jaren heeft de kwekerij echt een professionaliseringsslag gemaakt. De focus lag een aantal jaren op uitbreiding: bedrijven werden steeds groter, maar de kwaliteit werd er niet beter op. Inmiddels is er flink geïnvesteerd in de machineparken en dat komt de kwaliteit ten goede. Ook de werkomstandigheden zijn sterk verbeterd. Bedrijven zijn nu beter gestroomlijnd dan zo’n tien jaar geleden. Dat zie je terug in de kwaliteit van het product.” Fluwel werkt graag samen met kwekers die een passie hebben voor het vak en – zoals Carlos met een knipoog zegt – ‘hun bollen op z’n

Ronald: ‘Wij werken graag met ondernemers die met hun vak bezig zijn’ tijd een beetje knuffelen’. “Wij houden van een bak met glimmende bollen.” Het is duidelijk: wie met Fluwel wil werken, moet een onbetwist goed product kunnen leveren. Maar, ook de randvoorwaarden zijn belangrijk. Zoals het papierwerk. “Wij begrijpen heel goed dat het voor een groot bedrijf makkelijker is om dit op orde te hebben dan voor een klein bedrijf. Een groot bedrijf heeft administratief personeel in dienst, een kleine ondernemer moet alles zelf doen. En dan gaat er wel eens wat mis, vooral in die hectische bollentijd. Toch is het belangrijk om je zaken goed voor elkaar te hebben; het maakt dat afnemers graag zaken met je doen.”

EXTRA WERK Wat nog wel eens misgaat is de levering van het juiste aantal bollen in het juiste fust. “Voor de export naar Japan moeten er negenhonderd bollen van maat 11/12 in een kist zitten

in plaats van het gangbare aantal van 700, om de transportkosten te beperken. Als kwekers zich daar niet aan houden, hebben wij er extra werk aan om alles opnieuw te tellen. Die eisen staan niet voor niks op het koopbriefje.” En oh ja… die koopbriefjes raken ook wel eens zoek. “Vooral als we al vroeg ingekocht hebben: dan blijkt het koopbriefje nog in de map van het vorige seizoen te zitten.” Al doende leert men, dus Fluwel heeft er nu een gewoonte van gemaakt om kwekers aan het begin van het seizoen een inkoopoverzicht te sturen met de vraag om te checken of alles klopt. “Zo voorkomen we problemen later in het seizoen”, weet Ronald. Het zal niet de eerste keer zijn dat Ronald half juni denkt al zijn orders ingevuld te hebben, om dan opeens te worden geconfronteerd met een tekort van een miljoen bollen. “Als de opbrengst tegenvalt, kan dat gebeuren.

Dan is het nog een hele tour om de orders alsnog ingevuld te krijgen. Daar loopt elke exporteur tegenaan en dat zou eigenlijk anders moeten.” Carlos en Ronald vermoeden dat dit soort zaken ook gebeurt omdat voor de kwekerij niet altijd duidelijk is wat voor de export belangrijk is. “Ik zou kwekers dan ook willen adviseren: trek die overall eens uit en kom langs”, stelt Carlos. “Ga eens op bezoek bij de exporteurs aan wie je levert, probeer je een goed beeld te vormen. Dan ontstaat er wederzijds begrip en kunnen problemen worden voorkomen. Een goede band versterkt de samenwerking.” De verwachtingen voor dit seizoen waren aanvankelijk hoog gespannen. “Nu lijkt het toch een beetje tegen te vallen, de opbrengst is ‘heel gewoon’. Misschien heeft het ermee te maken dat we geen echte winter hebben gehad. Op zich is dat niet heel dramatisch voor de handel: schaarste is altijd gunstig voor de prijsvorming. We zullen zien wat het wordt.”

25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 49

NAUWKEURIG

Gent als basis Het hele jaar door is in de KAVB-keuringszaal een zeer gevarieerde hoeveelheid bol- en knolgewassen te zien. In de rubriek Nauwkeurig wordt op een van die gewassen ingegaan. Dit keer is dat de veredeling van gladiolen. Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

D

e gladiool, dat is een echte zomerbloeier. Een opvatting die in de bloembollenwereld niemand zal weerspreken. In de KAVB-keuringszaal zijn de afgelopen weken de eerste inzendingen te zien geweest, onder meer van veredelaar Cees van der Salm uit Lisse. Hij zoekt naar niet al te forse types die wel veel bloemen in de aar hebben. Als veredelaar staat hij samen met zijn collega-veredelaars wereldwijd in een lange traditie van bijna tweehonderd jaar. En in die geschiedenis speelt het Belgische Gent een essentiële rol.

GAND Onlangs was ons gezin een weekend in Gent, en daarbij kwamen we onder meer in een antiquariaat terecht. De eigenaar had een paar jaargangen van een Belgisch tuinbouwtijdschrift uit de tweede helft 19e eeuw. Hij liet ze met trots zien. Ik sloeg er een open, en zag dat de plaats van herkomst Gand was. Gand is de Franstalige versie van Gent. En hoewel Gent echt volop in Vlaanderen ligt, was tot na de Eerste Wereldoorlog Frans de officiële taal. Toen ik dat woord las, snapte ik eindelijk waar Gladiolus gandavensis zijn naam aan te danken had. Deze hybride heeft namelijk alles met Gent te maken. In deze stad vestigde zich in 1839 namelijk de kweker, verzamelaar en handelaar Louis van Houtte. In 1841 introduceert hij een nieuw type gladiool: Gladiolus gandavensis. Officieel is de schrijfwijze Gladiolus x gandavensis, omdat het hier een hybride betreft van twee species. In zijn tijd was dat echter nog niet gebruikelijk. De hybride was niet van hemzelf maar ontwikkeld door Herman Bedinghaus, werkzaam als tuinbaas voor de Hertog van Aremberg in Enghien. Van Houtte kocht een aantal van deze zaailingen, en introduceerde ze onder de naam Gladiolus gandavensis. Niet duidelijk is welke twee soorten Bedinghaus heeft gebruikt. Van Houtte hield het op G. cardinalis en G. psittacinus. In 1939 zet Ernst Krelage daar vraagtekens bij. Hij schrijft dat het niet G. cardinalis maar G. oppositiflorus geweest zou kunnen zijn. Hoewel Van Houtte in 1841 trots in zijn catalogus meldt dat hij deze noviteit heeft, doet hij er later niet zo veel 50 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

meer mee. Andere bedrijven, zoals Krelage wel. Ze gaan met Gladiolus gandavensis kruisen, en brengen tientallen cultivars op de markt met G. gandavensis als een van de ouders. En wie de geschiedenis van de gladiolenveredeling wat breder bekijkt, ziet dat juist deze hybride wel een hele stevige basis in het huidige sortiment heeft gelegd.

LENTEBLOEIER Een aspect dat daarbij in ieder geval voor mijzelf nogal verrassend is, betreft de relatie met de algemene bloeitijd van gladiolen. We kennen de gladiool als een echte zomerbloeier, maar dat is niet altijd zo geweest. Tot de introductie van G. gandavensis was de gladiool een lentebloeier. Met name Zuideuropese soorten als Gladiolus communis, G. byzantinus en G. segetum bepaalden tot de jaren dertig van de 19e eeuw het beeld als het ging om gladiolen. De planttijd van deze species ligt in het najaar, de bloei in het voorjaar. Eind 18e eeuw kwamen echter de eerste soorten uit Zuid-Afrika naar West-Europa. Daaronder de door Bedinghaus gebruikte zomerbloeiende species Gladiolus psittacinus, nu bekend als Gladiolus dalenii. Lee M. Fairchild schrijft in zijn boek The complete book of the gladiolus uit 1953 over deze species het volgende: ‘It was this species that was responsible for the change of interest from the early spring-flowering type tot the summer flowering gladiolus.’ Dus zijn kruising heeft een onomkeerbare invloed gehad op het beeld dat wij nu hebben van de gladiool. Het was een voorjaarsbloeier en is sinds midden 19e eeuw vooral een zomerbloeier.

BEGRAAFPLAATS Bijna 175 jaar na de introductie van Gladiolus gandavensis is de gladiool nog steeds een gewild veredelingsobject, getuige de recente inzendingen in de KAVB-keuringszaal. Vernieuwen kan nog steeds. Alleen zal de stad Gent daarin nu geen rol meer spelen. Naar Van Houtte is alleen nog een straat vernoemd, en verder kent men zijn plaats niet meer. Zijn kwekerij is nu een begraafplaats. Dat klinkt misschien droevig, maar juist daar houden we de herinnering aan het verleden in leven. In ieder geval waar het om Gladiolus gandavensis gaat. Waartoe een weekendje weg al niet leidt.

Gladiolenzaailing Chr. van der Salm

VASTEPLANTENVARIA

Rhizoctonia in vaste planten Tekst: Henk van den Berg teelt- en bedrijfsadvies (0252) 340301 / 06-51312207 Fotografie: PPO

R

hizoctonia solani is waarschijnlijk de meest voorkomende schimmelziekte bij de teelt van vaste planten. Omdat Rhizoctonia in verschillende planten ook verschillende symptomen geeft, wordt de ziekte lang niet altijd herkend. Rhizoctonia is niet alleen een gevaarlijke ziekte voor de teler, maar ook voor de uiteindelijke klant. Al kan de teler de ziekte beheersen, deze gaat dan wel met de plant mee de keten in. Lang niet altijd is de teler zich hiervan bewust. In de teelt geen Rhizoctonia meer zien betekent niet dat de ziekte niet meer in de planten zit. Het is van groot belang om de levenscyclus van deze schimmel eens onder de loep te nemen.

DRADENSCHIMMEL Rhizoctonia solani wordt ook wel de dradenschimmel genoemd. Deze naam heeft de schimmel te danken aan het feit dat hij zich via, bijna zichtbare draden over de grond verspreidt (met een loep te zien). Als er een plant wordt bekeken en uitgeschud, kun je soms (met de loep) zandkorreltjes aan een draadje zien hangen. In de meeste gevallen is dit een Rhizoctonia-draad. Toch is dit niet het meest in het oog springende symptoom van de ziekte. Omdat de ziekte zich over de grond verspreidt is er vaak een aantasting op de grens grondlucht te zien. Vaak vreet de schimmel zich door een plant heen, omdat de aantasting vrijwel altijd aan één kant van de plant begint en dan binnen een paar dagen de hele plant aantast. In veel gewassen vallen er dan eerst aan één kant van de plant een paar blaadjes om. In een vol gewas kan het zijn, dat het bij die paar blaadjes blijft en de schimmel, door verbeterde weersomstandigheden bijvoorbeeld, niet verder groeit. In dat geval lijkt het er op dat de ziekte wordt beheerst. Hierin schuilt echter tegelijkertijd het grootste gevaar. De teler denkt dat hij de ziekte onder controle heeft, maar deze blijft toch in de plant achter en zal zich het volgende jaar weer gaan ontwikkelen als de omstandigheden gunstig zijn. Hoewel de ziekte in de grond achter kan blijven kunnen we rustig stellen dat 80 procent van alle zogenaamde nieuwe aantastingen uit het plantmateriaal vandaan komt. Dit houdt dus in dat de afnemer deze ziekte ook krijgt meegeleverd als u als teler blijft denken dat de zaak onder controle is.

te planten. We kunnen er vanuit gaan dat deze aantasting niet is te bestrijden, alleen te remmen. Juist dit remmen zorgt er voor dat de aantasting niet zichtbaar wordt en onder het gewas door kan smeulen zonder dat de teler het door heeft. Worden er dan ook nog Rhizoctonia remmende middelen gebruikt, dan kan de ziekte langzaam doorgroeien zonder dat u het door heeft. Chemische bestrijding is alleen mogelijk bij de planten die net zijn aangetast, omdat dit vrijwel altijd op de grens grond-lucht is. De oude aantasting zal alleen remmen en weer doorgroeien zodra het middel is uitgewerkt en weer nieuwe planten aantasten, die waarschijnlijk niet meer gevonden worden. Hierin schuilt ook het grote gevaar van het ontsmetten van plantmateriaal. Er is op dit moment geen middel dat de Rhizoctonia die in de plant zit ook echt doodt. Wel is aangetoond dat de behandeling de schimmel remt zodat het lijkt of er geen aantasting is. Als het gewas dicht staat gaat de schimmel weer groeien en leidt een verscholen leven. Dit is het grootste gevaar van deze schimmel, je denkt dat hij dood is, maar dit is niet zo.

STRATEGIE Er is eigenlijk maar één strategie die bewezen effectief is. Plant de planten zonder een dompelbehandeling tegen Rhizoctonia. Op dat moment zullen de aangetaste planten bij de eerste gunstige omstandigheid ziek worden en dus ook goed zichtbaar zijn. Als deze planten dan worden verwijderd, zijn alle niet te bestrijden besmettingsbronnen verdwenen. De eventueel nieuwe aantastingen kunnen chemisch worden bestreden, omdat deze boven op de grond liggen. De besmetting die meegeplant is zal nooit dood gaan van een bespuiting, alleen worden geremd. Hoewel deze manier van werken erg omslachtig lijkt is dit de enige manier om een partij planten schoon te krijgen. Toch is dit veel minder werk dan jaar op jaar achter de besmetting aan te lopen en dan ook nog eens de ziekte aan je klanten mee te leveren. Nog steeds geloven veel plantentelers niet dat de Rhizoctonia-besmetting bij de klant bij hen vandaan komt en ontstaan er onaangename situaties. Wees nuchter en pak het probleem bij de basis aan. Haal de meegeplante Rhizoctonia planten weg, voordat u gaat bestrijden.

LEVENSWIJZE De meeste aantastingen komen uit de geplan25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 51

TEELTADVIES

INHOUD ALGEMEEN Bladluis .................................................................................52 Bladrammenas Botrytis Logistiek Maaien Trips

IRIS Roest

SEDUM Stengelrot

LELIE Katoenluis...........................................................................53 Virus en mechanisch lelieschubben Lelie zomerschub

HYACINT Heetstookschade

NARCIS Koken eenjarig geparteerd......................................54

FRITILLARIA

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN

ALGEMEEN BLADLUIS In diverse gewassen wordt volop bladluis waargenomen. Controleer de gewassen en voer indien nodig een bestrijding uit met Calypso, Admire, Actara, Gazelle, Plenum, Pirimor of Teppeki. De voorkeur gaat uit naar Calypso, Gazelle, Pirimor of Teppeki, omdat deze middelen veiliger zijn voor bijen en hommels dan de andere genoemde middelen. Denk eveneens goed na over de schadedrempel: is bestrijding echt nodig en moet dit nu meteen gebeuren? Bij landplanten vormen bladluizen meestal een minder urgent probleem dan in de teelt van containerplanten die worden afgezet aan de eindconsument. BLADRAMMENAS Maai bladrammenas voor de bloei af op een hoogte van 20-30 cm om zaadvorming te voorkomen. De groenbemester loopt dan opnieuw uit en vormt nieuwe wortels. Dit komt de structuur van de grond ten goede.

Snijden

TULP Plantgoedselectie

GLADIOOL Beregenen Vuurbestrijding

LELIE Eisen aan kasgrond Bodemziekten

GLADIOOL Tripsbestrijding ...............................................................55

NARCIS Narcismijt

TULP 5°C -koeling Uitgangsmateriaal ijstulp Broeischema

ALGEMEEN Resistentie tegen prochloraz Plantgoedontsmetting en resistentie Aanmaken en bijvullen bad Energiebesparing in koelcel

DE TIPS OVER VASTE PLANTEN WORDEN SAMENGESTELD DOOR DE VASTEPLANTENADVISEURS VAN DLV PLANT BV, T 0172 21 28 27. 52 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

BOTRYTIS Controleer op aantasting door Botrytis (grauwe schimmel). In de containerteelt van een breed assortiment vaste planten komt deze aantasting rond deze tijd veel voor. Vooral dicht groeiende zachte gewassen en specifiek in Helleborus, Lavandula, Lobelia, Sedum ‘Herbstfreude’ en Saxifraga worden regelmatig aantastingen waargenomen. Zorg ervoor dat gewassen goed kunnen opdrogen door ze voldoende wijd te zetten en spuit aangetaste gewassen met bijvoorbeeld 200 ml Rovral per 100 liter water. Switch is ook een goed middel, let er echter wel op dat deze wat ‘scherp’ is: er kan verbranding ontstaan. LOGISTIEK Neem de komende weken eens de tijd om de logistiek op het bedrijf onder de loep te nemen. Zeker op containerteeltbedrijven gaat in sommige gevallen te veel kostbare arbeidstijd verloren door het slepen met planten en het uitvoeren van bespuitingen waar een trekker niet bij kan. Er zijn veel mogelijkheden voor intern transport. Het vereist echter maatwerk om te bepalen welk systeem het best past bij de bedrijfsinrichting. Besteed hier vooral aandacht aan op het moment dat het perceel wordt opgeknapt of wordt aangepast. Houd op dat moment ook rekening met de spuittechniek. Er zijn diverse spuitbomen op de markt, al dan niet gedragen door een trekker. Probeer ook op deze manier arbeidstijd te besparen. MAAIEN Het is nog mogelijk om gewassen terug te maaien. Zeker als het gewas is aangetast door bijvoorbeeld meeldauw ontstaat er weer hergroei. Door een aantal keren het gewas te maaien of te hakselen wordt de vegetatieve

groei gestimuleerd en is de plant minder vatbaar voor ziekten en plagen. Daarnaast is de ondergrondse ontwikkeling beter. Bij teelt in de pot levert dit goede resultaten op. De plant blijft compact en onkruiden krijgen minder kans. Maai niet te diep zodat niet al het jonge blad wordt weggemaaid. Gewassen die niet van onderuit uitlopen, komen niet goed terug. Daarnaast is het onverstandig om soorten met sterk verhoute of holle stengels ver terug te maaien. Helenium en Phlox zijn hiervan voorbeelden. Maai bij voorkeur als het droog en niet al te zonnig is. TRIPS Let goed op trips in onder andere Campanula, Geranium, Lavatera, Lavandula, Lupine, Phlox subulata en Viola. Bij ernstige aantastingen ontstaan misvormingen aan de groeikopjes van deze vaste planten. Bestrijding van trips is lastig, doordat ze moeilijk te raken zijn. Voeg daarom een lokstof toe (bv. Attracker) om het effect van de bespuiting te verhogen. Voer een bespuiting uit met bijvoorbeeld 20 ml Decis + Attracker en herhaal dit na 10 dagen. In de binnenteelten is het gebruik van Conserve aan te raden. De dosering hiervan bedraagt 75 ml per 100 liter water.

IRIS

ROEST Controleer Iris ensata op roest. Op de bladeren ontstaan bij een beginnende aantasting van roest langgerekte lichte geelachtige vlekken. Na verloop van tijd, afhankelijk van de weersomstandigheden, ontstaan aan de onderzijde of bovenzijde van het blad bruine sporenhoopjes. Bij een ernstige aantasting sterft het blad af en stagneert de groei. Bestrijding is mogelijk met bijvoorbeeld 100 g of 60 ml Folicur of 100 ml Tilt per 100 liter water.

SEDUM

STENGELROT Geef blad- en stengelvlekken in Sedum geen kans. Stengelrot in Sedum wordt veroorzaakt doordat de schimmel Phoma zich kan ontwikkelen in het dichte gewas. Phoma komt vooral voor onder ongunstige groeiomstandigheden. Koel weer is dus geen beletsel voor deze schimmel om een gewas aan te tasten. In het beginstadium is de ziekte te herkennen aan de kommavormige bruine vlekken aan de randen van de bladeren. In een later stadium wordt de stengel aangetast. Voer preventief bespuitingen uit met Ortiva, Flint of Kenbyo of in geval van aantasting met bijvoorbeeld 350 ml Mirage Plus, 350 ml Spirit, 100 g Folicur of 80 ml Switch op 100 l water.

LELIE

KATOENLUIS In warme zomers kan katoenluis zeer massaal in lelies voorkomen. De luizen komen veelal pleksgewijs voor en zitten aan de onderkant van het blad. Let vooral op haarden van luizen in het gewas. Pleksgewijs wordt het gewas wat dof en vettig. Jonge katoenluizen zijn gelig tot lichtgroen en volwassen katoenluizen donkergroen tot zwart. In plantgoed en schub dat met Admire of Kohinor is behandeld kunnen later in het seizoen toch nog katoenluizen voorkomen. Advies: Spuit zodra de eerste katoenluizen worden waargenomen met 0,2 kg Plenum 50 WG of 0,14 kg Teppeki per ha. Herhaal de bespuiting na een week. Het aanvangseffect is wat traag. Het optimale effect wordt na tien dagen bereikt. Wanneer u Plenum spuit in combinatie met minerale olie, dan is de toepassing van een pyrethroïde (onder meer Decis, Karate) overbodig. Zorg voor een zo goed mogelijke bedekking van het blad. Als er geen Admire is gebruikt in de bolontsmetting zijn katoenluizen ook te bestrijden met 0,25 liter Calypso of 0,23 kg Gazelle per ha. VIRUS EN MECHANISCH LELIESCHUBBEN Uit onderzoek is gebleken dat er geen overdracht van LMoV en LSV tijdens het mechanisch schubben plaatsvindt. Waarschijnlijk is de verwonding bij het mechanisch schubben te grof om de virussen aan te laten slaan. Virussen zoals LVX, TVX en PIAMV zijn potexvirussen en worden mechanisch overgebracht. Uit onderzoek blijkt tot nu toe dat mijten geen PlAMV overbrengen. Laat partijen die worden geschubd daarom op PlAMV-onderzoeken bij BQ-support. LELIE ZOMERSCHUB

bij 39°C; • ‘Kook’ de bollen twee uur bij 40 of 41°C, wanneer de pit niet wordt gebruikt.; • Controleer op aanwezigheid van bollenmijt; • Als de partij besmet is met bollenmijt kook dan twee uur bij 41°C in combinatie met twee dagen voorwarmte bij 20°C • Wacht na het ‘koken’ twee tot drie dagen met schubben; • Ontsmet de schubben in 0,5% captan + 0,3% prochloraz + 1% Topsin M of 1,5% Securo + 0,2% prochloraz + 1% Topsin M. Prochloraz -houdende middelen verbeteren de Fusariumbestrijding, maar kunnen enige groeiremming geven; • Voorkom uitdroging door de schubben direct na het afbreken in een dunne plastic zak in te pakken en de zak zo snel mogelijk dicht te vouwen. Zorg voor een goede zuurstofvoorziening; • Wondheling vindt plaats tijdens de bewaring bij 20°C en hoge RV (> 95%); • Bewaar de schubben, tot het ontsmetten enkele dagen in dunne plastic zakken bij ongeveer 5°C in de koelcel; • Gebruik bij het inpakken van de schubben in potgrond, altijd roofmijten tegen bollenmijt; • Controleer met een vergrootglas of een binoculair voor het gebruik van de roofmijten of deze nog wel in leven zijn; • Zet de schubben weg bij ongeveer 20°C en geef twaalf weken warmte; • Geef vier weken 17°C; • Maak de behandeling af met minimaal negen weken 2°C tot 5°C. Bewaar bij 2°C als de koeling langer gaat duren; • Controleer op spruitvorming en bewaar de schubben bij 0°C als dit op gang komt.

HYACINT

HEETSTOOKSCHADE Bij het heetstoken kan schade ontstaan. Ernstige schade is in veel gevallen te beperken door tijdens de heetstook een intensieve controle uit te voeren. Controleren op zachte bollen en reuk is niet voldoende om schade te voorkomen. Bij het doorsnijden van een groot aantal bollen zijn de eerste symptomen beter waar te nemen. Typische heetstookschadebeelden zijn:

Naast het schubben in de herfst worden er bollen van Oriëntals in de zomer geschubd. Het voordeel is dat de schubben alle tijd krijgen om goede bolletjes te ontwikkelen. Het planten kan daardoor in het voorjaar op tijd gebeuren. Neem de volgende punten in acht bij het schubben in de zomer: • Start met partijen die vrij zijn van het PlAMVvirus en vervolg met partijen met een steeds hoger percentage van dit virus; • Laat de bollen rustig ontdooien; • ‘Kook’ de bollen tegen bladaaltjes twee uur

Schijfrandnecrose De rand van de schijf kan op de overgang naar de rokken wit en later bruin worden. Dit verschijnsel is vooral bekend bij de withuidige cultivars als ‘L’Innocence’ en ‘Carnegie’, maar ook bij ‘Pink Pearl’ en zijn mutanten. Als de heetstook wordt voortgezet verkleurt het witte weefsel bruin, soms pas enige tijd na afloop van de heetstook. Ook kunnen holten ontstaan. Het weefsel scheurt op deze plaats gemakkelijk waarbij de bolschijf gedeeltelijk losraakt van de bolrokken. Bij lichte schade komen een tot twee loofbladeren minder tot ontwikkeling.

Spruitnecrose Als niet alleen de bloemtros maar ook de overige delen van de spruit zijn beschadigd blijft de spruit achter in groei en ontstaat er ruimte tussen de spruit en de rokken. In de blaadjes kunnen verdroogde plekjes ontstaan die later uitgroeien tot misvormingen en knobbels. De spruit kan vanuit de voet afsterven, waarbij hij duidelijk bruin tot zwart verkleurt. Bij spruitnecrose komt het gewas tijdens het groeiseizoen niet of ernstig beschadigd op. Hieruit kunnen in het volgend seizoen bosjesplanten ontstaan. Bloemnecrose Het verschijnsel varieert van een verdroging van alleen de topnagels, die wit blijven, tot een donkere verkleuring van enkele nagels of van de gehele bloemtros, waarbij ook de stengel (bloeias) kan verkleuren. Bloemnecrose kan in zowel de hoofd- als de bijtros voorkomen, maar ook in een van beide. Hieruit kunnen in het volgend jaar bosjesplanten ontstaan. Glazigheid De bolrokken worden glazig en lichtbruin en de gehele bol wordt zacht. Soms verslijmt het weefsel, zoals bij witsnot. In de bewaarruimte hangt een zoetige geur en bij doorsnijden ruiken dergelijke bollen ranzig. In het glazige weefsel komt een bacterie voor die bij het ontstaan van glazigheid een rol speelt. Deze bacterie is een andere dan de geelziekof witsnotbacterie. Soms blijft de glazigheid beperkt tot een of enkele rokken die uiteindelijk donkerbruin worden. Glazigheid ontstaat vooral na een beschadiging gevolgd door hoge temperaturen tijdens de heetstook. De symptomen veroorzaakt door zonnebrand lijken op die van glazigheid. Bij zonnebrand vertoont uitsluitend de zijde van de bol die na het rooien lang is blootgesteld aan felle zonneschijn, glazigheids-verschijnselen; later verdroogt deze plek. Glazigheid kan in vrij korte tijd massaal optreden tijdens de heetstook. De bollen gaan geheel verloren. Witte stip In de bolschijf zit vlak onder de spruit een witte vlek. Het lijkt of het weefsel daar verdroogd is. Vaak is op een later tijdstip een zware beschadiging van de bloemtros (bloemnecrose) of van de hele spruit te zien. Soms verdwijnt echter na enige tijd dit ‘witte stip’-symptoom en is daarvoor geen andere afwijking in de plaats gekomen. Roetbollen (Aspergillus niger) Roet komt voor op de buitenzijde van de bol onder de buitenste bolrok. Vaak dringt de schimmel tijdens de heetstook de bolbodem binnen waardoor de bol verloren gaat. Het aangetaste weefsel verkleurt van geel naar lichtbruin en tenslotte, zodra de schimmelsporen zijn gevormd, zwart. Bollen met een zachte bodem zijn soms al na een week bij 38°C te vinden. In veel proeven nam het aantal aangetaste bollen bij het voortzetten van de heetstook en enige tijd bewa25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 53

TEELTADVIES

ren daarna niet verder toe. In de heetstookcel hangt een muffe geur. Een beschadiging (bij voorbeeld door sorteren) vóór de heetstook geeft meer kans op roet. Door een aantal dagen voor het sorteren na de heetstook en circa vijf dagen erna de temperatuur te verlagen tot beneden de 25°C is de kans op roet minder. Agressief snot (leeglopers) De kans op leeglopers is groot bij het heetstoken van partijen, aangetast door agressief snot. Overweeg in dit geval of heetstoken zinvol is.

NARCIS

KOKEN EENJARIG GEPARTEERD Bollen die het vorig jaar zijn geparteerd krijgen dezelfde warmwaterbehandeling en ontsmetting als de overige narcissen, namelijk twee uur 45°C (de voorkeur gaat uit naar vier uur). Een week 20°C voor de warmwaterbehandeling vermindert de kans op kookschade.

FRITILLARIA

SNIJDEN Het snijden van Fritillaria imperialis en F. persica gebeurt rond half augustus. Begin eerst met F. persica. Hoe eerder in augustus des te beter het resultaat. De best en snelst gegroeide bollen zijn goede snijbollen (± maat 24). Maak aan de onderkant van de bol drie sneden tot een derde van de bolhoogte. De bollen overlangs (horizontaal) in twee tot drie stukken snijden geeft ook goede resultaten. Ontsmet het mesje na het snijden van een bol in 10% Jet 5 of in spiritus om overdracht van bolrot (Fusarium) te voorkomen. Bewaar de bollen luchtig met de sneden omhoog bij een temperatuur van 20-23°C. Bij te vochtige bewaring bij een relatieve luchtvochtigheid van meer dan 70% is de kans op bolrot erg groot. Plant begin oktober de gesneden bollen. Ontsmet de bollen voor het planten. Per bol ontwikkelen zich ongeveer vijftien bolletjes. Na twee jaar telen zijn ze leverbaar. Bontbladige cultivars kunnen alleen door verklistering vermeerderd worden. Deze komen niet soortecht terug door te snijden.

TULP

PLANTGOEDSELECTIE Voor zuurpreventie is plantgoedselectie noodzaak. Verwijder bollen waar iets aan mankeert, die slecht gegroeid zijn of die er verdacht uit54 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN zien, uit de partij. Bollen die niet of nauwelijks uit hun oude vellen zijn gegroeid hebben in het afgelopen groeiseizoen iets gemankeerd. Het kunnen bijvoorbeeld behandelde virusplanten of dwalingen zijn. Zure bollen en andere zieke bollen zijn vaak lichter in soortelijk gewicht dan gezonde. De zinker/drijver-methode is een manier om de goede en de minder goede bollen van elkaar te scheiden. Door de drijvers weg te gooien blijven de beter gegroeide bollen over. Een bolontsmetting en snel terugdrogen na de zinker/drijver-methode is nodig om een nieuwe uitbreiding van zuur te voorkomen. Voeg aan het dompelbad 0,5% Antistuif toe. Naast deze methode is het ook mogelijk zieke en gezonde bollen op een droge manier van elkaar te scheiden door gebruik te maken van lucht met een plantgoedselecteur of zuurscheider. Des te later dit in het seizoen gedaan wordt, des te beter het resultaat. Nadeel is wel dat je veel kale bollen overhoudt en de beschadiging toeneemt.

LELIE

EISEN AAN KASGROND Lelies stellen hoge eisen aan de kasgrond. De grond moet: • een goede structuur hebben; • geen verdichte lagen hebben; • goed vochthoudend zijn; • bij het planten al vochtig zijn; • voor Oriëntals een pH beneden de 6,5 hebben. Dek kluitige grond af met 1-2 cm van een veenproduct, kokos of stro. Let op bij gebruik van kokos. Als deze niet gespoeld is kan dit zout zijn! Spoel dan goed door. Om de organische stof in de kasgrond te verhogen maken telers ook wel gebruik van ‘chrysantenpotjes’. Let hierbij op dat daarmee geen ziekten en onkruiden

GLADIOOL

BEREGENEN Voor een goede knolgroei moet er voldoende vocht aanwezig zijn. Het juiste aanvangsmoment voor beregenen is, dat de grond in de wortelzone nog net balt. Het is niet nodig om bij het beregenen in een keer meer dan 15-25 mm water te geven. Een grotere hoeveelheid kost alleen maar meer brandstof en leidt tot meer stikstofuitspoeling. De bloemaren komen beter op lengte en zijn gemakkelijker te koppen als er voldoende vocht aanwezig is. Zorg er ook voor dat de kopeinden voldoende water krijgen door deze zo nodig nog eens apart van extra water te voorzien. VUURBESTRIJDING Afhankelijk van de weersvoorspelling (VuurInfo) met een wisselende interval spuiten met (per hectare): 0,4–0,8 liter/ha Shirlan. In plaats van Shirlan kan ook 2,0 kg mancozeb of 4,0 liter mancozeb worden gebruiken. De werking van deze middelen is wel beduidend minder. Door aan genoemde middelen een specifiek middel toe te voegen kan men de werking nog verbeteren. Specifiek middel: 0,25 kg Flint* 0,3 l Luna Sensation* 0,5 l Collis* 0,35 l Frupica SC* Lagere doseringen of middelen met een minder effectieve werking hebben uiteraard een veel kortere werkingsduur. Door bewust afhankelijk van de weersvoorspelling te kiezen voor dosering, type middel of een combinatie van middelen heeft u grote invloed op de beschermingsduur van het gewas. Sommige mensen zijn allergisch voor Shirlan. * Deze middelen altijd combineren om resistentie te voorkomen.

zoals Rhizoctonia, Phytophthora of Pythium en springklaver worden versleept. Houd de grondtemperatuur beneden de 17°C. Scherm de kas, om de grondtemperatuur te verlagen. Een hoge grondtemperatuur brengt de volgende risico’s mee: • meer kans op Pythium en Rhizoctonia; • kans op een korter gewas; • risico van knopverdroging; • meer kans op topbloei bij gevoelige cultivars. BODEMZIEKTEN Het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de leliebloementeelt is in het algemeen laag. Het voorkomen van bodemziekten kan dit echter sterk beïnvloeden. Incidenteel komen de volgende ziekten voor: Pythium als oorzaak van wortelrot. Phytophthora als oorzaak van nat stengelrot en of voetrot. Rhizoctonia als oorzaak van het wegvallen van planten en ruwe gaten in het blad. Stengelfusarium, met als gevolg vergeling van het blad en droog stengelrot. Als in de vorige teelt Pythium of Phytophthora voorkwam, dan is stomen een oplossing. Daarnaast kan 250 ml AAterra, 50–100 ml Proplant of 20 ml Ridomil Gold per are door de grond worden gewerkt. Ridomil Gold en Proplant zijn goed oplosbaar en ook door middel van inregenen toe te passen. Dit geldt ook voor 0,05% Paraat of 0,15% Previcur Energy. Rhizoctonia is te voorkomen door 320 ml Rizolex per are goed door de grond te werken. Een besmetting met stengelfusarium kan alleen door middel van stomen worden opgeruimd. In de prak-

tijk worden AAterra en Rizolex tegen Pythium en Rhizoctonia wel ingeregend. Door de slechte oplosbaarheid van de middelen werkt deze toepassing beslist niet afdoende voor een goed resultaat. Phytophthora en stengelfusarium komen in een teelt in kisten vaak voor als de ondergrond verdicht is waardoor er water onder de kisten kan blijven staan. Op vochtige verdichte plekken zoals langs het hoofdpad of onder goten als deze overlopen doen zich de meeste problemen voor.

GLADIOOL

TRIPSBESTRIJDING Trips is moeilijk te bestrijden in de gladiolen. Spuit voorbehoedend met: 0,23 kg Gazelle of 0,25 l Calypso of 0,5 l Vertimec Gold + 0,4 l Decis per ha. Spuit drie tot vier keer tijdens het groeiseizoen. De eerste keer bij het tevoorschijn komen van het derde blad. De tweede keer een week later. Pas de laatste bespuiting toe twee weken voor de bloei. Het middel kan worden gemengd met de vuurbestrijdingsmiddelen. Spuit in de avond en voeg een suikerhoudend middel als bijvoorbeeld 2 l Attracker per ha toe om de trips uit de bladoksels te lokken. Het valt niet mee om een al met trips aangetast gewas weer vrij te krijgen.

NARCIS

NARCISMIJT Bij langdurige bewaring neemt de kans op een aantasting door de narcismijt toe. De mijt dringt de bol binnen en tast daar de rokken aan, die bruin verkleuren. Zwaar aangetaste partijen blijven achter in groei. Licht aangetaste planten zijn herkenbaar aan kromme bladeren en ruwe strepen op het blad. Bestrijding: Bewaar de bollen een week bij minimaal 20°C en kook ze gedurende een uur bij 43,5°C. Zorg voor goede bedrijfshygiëne, ontsmet fust, schone schuur en cellen. Houd gekookte en niet gekookte bollen goed gescheiden.

TULP

5°C KOELING Houd bij de koeling voor de vroegste 5°C-broei de temperatuur zo dicht mogelijk bij de 5°C. Bij een lagere temperatuur (bijvoorbeeld 4°C), neemt de kans op bloemknopverdroging in de broeierij toe. Ligt de temperatuur hoger (bijvoorbeeld 6°C), dan is het koude-effect minder. Later in het seizoen zijn tulpen zonder problemen bij een lagere temperatuur te bewaren. Koel voor plantdata vanaf 1 januari (koeling begint circa 10 oktober) bij 2°C om spruit- en wortelgroei te voorkomen. UITGANGSMATERIAAL IJSTULP Bollen bestemd voor de broei van ijstulpen hebben een lange bewaarperiode voor de boeg. Om uitval te beperken en een zo goed

mogelijke kwaliteit te krijgen, moet het uitgangsmateriaal zorgvuldig worden gekozen. Let daarbij op de volgende zaken: • Gebruik cultivars waarvan de geschiktheid als ijstulp is gebleken; • Kies gezond en onbeschadigd materiaal; • Gebruik grote bollen, zift 12/14; • Bewaar de bollen bij 20°C tot half oktober, daarna bij 17°C, tot aan de koeling. BROEISCHEMA De huidige broeierijsystemen vragen om een gelijkmatige arbeidsfilm. Door de kleine flexibiliteit van in het bijzonder de containersystemen moeten elke dag ongeveer evenveel tulpen worden verwerkt. Daarnaast moet het aantal oogstdagen zo klein mogelijk zijn. Door een goed schema op te stellen is het mogelijk om aan bovenstaande eisen tegemoet te komen. De huidige computerprogramma’s zijn bij de juiste invoer van de basisgegevens perfect in staat om op datum lijsten uit te draaien met de koeldata en inhaaldata. Tevens maken deze programma’s een inschatting van de hoeveelheid bloemen die per dag verwerkt moeten worden. DLV Plant kan u helpen een dergelijk schema op te stellen.

ALGEMEEN

RESISTENTIE TEGEN PROCHLORAZ De werkzame stof prochloraz (onder meer Sportak, Mirage Elan) wordt gebruikt voor de bestrijding van Penicillium, Botrytis en Fusarium in de teelt. Wees u ervan bewust dat deze schimmels immuun kunnen worden. Vanuit andere sectoren (onder meer de akkerbouw) is resistentie tegen prochloraz bekend. Voorkom dat dit ook in de bollen gebeurt door prochloraz te mengen met andere middelen. PLANTGOEDONTSMETTING EN RESI STENTIE Schimmels kunnen ongevoelig worden voor bolontsmettingsmiddelen. De werking van bepaalde middelen is zo specifiek, dat kleine veranderingen in de eigenschappen van bepaalde schimmels deze ongevoelig maken. Door veelvuldig gebruik is het risico groot dat middelen onwerkzaam worden. Combineer de middelen daarom altijd met een niet-resistentiegevoelig middel (onder meer Captan en Shirlan). De kans op resistentie is nog verder te verkleinen door een middel uit een andere chemische groep toe te voegen en door mid-

SAMENSTELLING: DLV BLOEMBOLLEN EN BOLBLOEMEN. NADERE INFORMATIE: DLV TEAM HILLEGOM 0252 68 85 41

delen af te wisselen. Een andere optie is middelen te gebruiken die meerdere werkzame stoffen bevatten zoals Mirage Plus en Allure Overzicht van meest resistentiegevoelig naar minst resistentiegevoelig (van links naar rechts). Topsin M

Sportak Securo of Mirage Elan of Rudis

Captan of Shirlan

AANMAKEN EN BIJVULLEN BAD Voor een optimale werking van de middelen tijdens de bolontsmetting ligt de basis bij het aanmaken en bijvullen van het bad. Om te voorkomen dat er onder in het bad een koek ontstaat is het belangrijk dat de middelen goed oplossen. Dit is te bereiken door de middelen stuk voor stuk op te lossen in het bad. Voeg dus een middel toe en roer net zolang tot het is opgelost. Voeg daarna het volgende middel toe. Houd het bad vervolgens goed in beweging. Controleer regelmatig filters en pomp voor een goede werking. De volgorde van mengen is ook belangrijk. Voeg altijd als laatste een middel op basis van prochloraz toe (Sportak EW, Allure, Mirage Elan of Mirage Plus). Uit metingen is gebleken dat de concentratie prochloraz daalt tijdens het ontsmetten. Om de concentratie voldoende hoog te houden is het nodig om anderhalf keer de uitgangsconcentratie bij te vullen. Dit geldt voor de middelen Sportak EW, Allure, Mirage Elan en Mirage Plus. De aanvulfactor van Rudis is 1,25. Wacht niet te lang met aanvullen. Door vaker aan te vullen, blijft de concentratie stabieler. Zorg ervoor dat er aan het eind van de ontsmettingsperiode zo weinig mogelijk restvloeistof over is. ENERGIEBESPARING IN KOELCEL Het koelen van producten vergt veel elektrische energie. Maatregelen om te besparen zijn: De isolatiewaarde neemt af als het isolatiemateriaal vochtig wordt. De koelmotor moet dan langer draaien en verbruikt dus meer stroom. Zeker zo nadelig hierbij is de toenemende uitdroging van het product. Voer daarom de koelcel uit met isolatieplaten welke ‘dampdicht’ zijn. De huidige sandwichpanelen met staalplaat zijn dampdicht. Houd de condensor goed schoon. Door vervuilde lamellen neemt de condensatietemperatuur toe en loopt de druk in het systeem onnodig op. Dit vraagt dan meer stroom. De verdamper regelmatig ijsvrij maken; 2 mm berijping vraagt 10% meer stroom! Liever zes keer per dag 15 minuten ontdooien dan twee maal 45 minuten. Heetgasontdooiing heeft hierbij de voorkeur boven elektrische ontdooiing. Toepassing van energiezuinige compressoren met toerenregeling. Toepassing van apparatuur om de verdamperdruk en/of condensordruk te regelen. Gebruik maken van koude buitenlucht. Beperk invoer van warme buitenlucht. 25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 55

AGENDA Tekst: Wim Ciggaar Fotografie: René Faas t/m 26 oktober Fluwel’s Tulpenland. Locatie: Belkmerweg 65, 1753 GD Sint Maartenszee. Meer info: www.fluwelstulpenland.nl t/m 7 september Tulip Island. Tulpenpluktuin. Locatie: Vondelpark - Amsterdam. Meer info: www.tulip-island.com

Bloembollen in Bedrijf. Vier bedrijven in Callantsoog en Julianadorp. Tijden: 10.00 - 16.00 uur

- Naaldwijk. Meer info op www.zomerbloemen-tentoonstelling.nl

18 t/m 22 augustus CNB-crocosmiaweek. Locatie: CNB, Heereweg 347 - 2161 CA Lisse. Tijden: 8.30 - 17.00 uur

30 augustus CNB Bloembollentoernooi. Organisatie: CNB. Locatie: ZAP-complex - Breezand

20 augustus

1 augustus t/m 29 september CNB-dahliashowtuin. Locatie (nieuw): Spekkelaan 16 - Lisse (tegenover manege Puntenburg). Parkeren: op de tuin aan de Loosterweg Zuid (zo’n 300 meter tegenover manege Puntenburg. Tijden: dagelijks, van zonsopgang tot zonsondergang) 1 t/m 3 augustus Varend Corso Westland. Thema: ‘Op Volle Toeren’. Meer info: www.varendcorso.nl 2 en 3 augustus Gladiolen- en Zomerbloemenfestijn Boschhoeve. Locatie: Kwekerij De Boschhoeve, Boshoeve 3, 6874 NB Wolfheze. Tijden: 11.00 - 17.00 uur. Ook op 9 en 10 augustus geopend. Meer info:www.dinekelogtenberg.nl 4 t/m 7 augustus CNB Productweek Gladiool. Locatie: CNB-handelscentrum, Heereweg 347 - Lisse. Tijden: 8.30 - 17.00 uur 4 augustus Vakavond gladiool plus prijsuitreiking gladiolenshow. Aanvang 17.00 uur 6 t/m 10 augustus Lelieshow Lemelerveld. Locatie: Reimink, trefpunt aan het Kroonplein, Dorpstraat 2, 8152 BL Lemelerveld. Tijden: 6/8 t/m 9/8 10.00 - 21.00 uur, 10/8 12.00 - 18.00 uur. Meer info: www. lemelerveldbloeit.nl 7 augustus Vakavond lelieshow Lemelerveld. Spreker: Erno Bouma. Locatie: Zalencentrum Reimink. Aanvang 19.45 uur 8 t/m 10 augustus Flower Parade Rijnsburg. Thema: ‘Back to…’ Meer info op www.rijsnburgscorso.nl 9 en 10 augustus Gladiolenfestijn Challa Gladiolen. Locatie: Jut van Breukelerwaardlaan 6, 6957 Laag Soeren. Tijden: 11.00 - 17.00 uur. Meer info: www.challagladiolen.nl 9 augustus Agrarische open dag Bollenstreek in bedrijf. Locatie: vijf bedrijven Leidsevaart Noordwijkerhout-Noordwijk. Tijden: 10.00 - 16.00 uur. Meer info: www.bollenstreekinbedrijf.nl 56 
VISIE

25 juli 2014

3 en 4 september Autumn Fair. Locatie: FloraHolland - Naaldwijk. Meer info: www.floraholland.com 3 september Actualiteitenavond CNB/KAVB. Inleider: Paul Peters (CNB). Aansluitend presentatie FloraHolland. Locatie: CNB-mijnzaal - Bovenkarspel. Aanvang: 19.30 uur 6 en 7 september Bloemencorso Eelde. Meer info: www.bloemencorso-eelde.nl

Actualiteitenavond CNB/KAVB. Inleider: Peter Raven (KAVB), Sprekers: Nico Hof (CNB Kwaliteit+) en André Hoogendijk (KAVB). Locatie: CNB-mijnzaal - Bovenkarspel. Aanvang: 19.30 uur 22 augustus Open Dag ROL. Organisatie:Stichting Regionaal Onderzoek Lelieteelt. Locatie: proefvelden Vledder en Wapse. Tijden: 13.30 - 16.30 uur 23 en 24 augustus Gladiolenfestijn Challa Gladiolen. Locatie: Jut van Breukelerwaardlaan 6, 6957 Laag Soeren. Tijden: 11.00 - 17.00 uur. Meer info: www.challagladiolen.nl 27 t/m 30 augustus Plantarium 2014. Thema: ‘Verbinden’. Locatie: Plantariumgebouw International Trade Centre Boskoop-Hazerswoude-Dorp/Boskoop 27 augustus Actualiteitenavond CNB/KAVB. Locatie Creil Open middag lelie en Zantedeschia. Organisatie: Proeftuin Zwaagdijk. Locatie: Rijksweg 85 Julianadorp 28 t/m 31 augustus 29e Nationale Zomerbloemententoonstelling. Thema: ‘Kroonjuwelen’. Locatie: Oude Kerk

6 september 13e Pre Ride for the Roses 7 en 8 september Dahliacorso Zundert. Meer info: www.corsozundert.nl 7 september Ride for the Roses. Start en aankomst: Goes. Meer info: www.ridefortheroses.nl 10 t/m 13 september 13e Lelie- en Callashow. Locatie: BolleNoord Buitenland 27 augustus Florall. Vakbeurs voor sierplanten, boomkwekerijproducten en snijbloemen. Locatie: Flanders Expo, hal 3 & 5, Maaltekouter 1, 9051 Gent, België. Tijden: 9.00 - 21.00 uur 28 t/m 30 augustus Green is Life - Warschau (Polen). Info:www.greenislife.pl 2 t/m 3 september For Oaks Tradeshow - Cheshire Aanmeldingen voor deze agenda: [email protected]

BETAALDATUM SEPTEMBER 2014 Om de betaaldatum september 2014 zo goed en zo snel mogelijk te kunnen afwikkelen, dient de administratie van CNB tijdig over de nodige gegevens te beschikken. Leveringsnota’s van partijen die tot en met donderdag 14 augustus 2014 geleverd zijn moeten uiterlijk maandag 19 augustus 2014 bij de administratie binnen zijn. Leveringsnota’s die later binnen komen moeten zij noodgedwongen per betaaldatum november 2014 verwerken, ook al heeft de leverantie vóór of op 14 augustus plaatsgevonden. Zowel aan verkopers als aan kopers wordt dringend verzocht op de leveringsnota’s en ontvangstbewijzen duidelijk het koopbriefnummer en leveringsdatum in te vullen.

SERVICE

STIGAS tips • TEKST: MARCEL VAN DIEPEN, STIGAS ALKMAAR

Veiligheid op het erf Het is weer een komen en gaan van trekkers, vrachtwagens en er rijden heftrucks vrijwel continu door het hele bedrijf en op het erf. Dit levert vooral gevaar op voor kinderen en bezoekers. Tijdens bedrijfsbezoeken blijkt dat daar per bedrijf heel verschillend mee wordt omgegaan. Eigen kinderen zijn in het algemeen goed op de hoogte van mogelijke gevaren, maar kunnen vooral in het bijzijn van andere kinderen roekeloos gedrag vertonen. Andere kinderen vormen in het algemeen het grootste gevaar. Vandaar dit keer een aantal tips die het risico op ongelukken beperken. Organisatorische en technische maatregelen: • Maak duidelijke afspraken met medewerkers en chauffeurs ten aanzien van veiligheid op het erf. Leg dit vast. • Laat geen kinderen op en rond het erf spelen wanneer er met trekkers en andere machines wordt rondgereden. • Maak duidelijke afspraken met de kinderen. • Verlies kinderen nooit uit het oog als ze mee zijn tijdens werkzaamheden op het bedrijf. • Zorg dat kinderen opvallende kleding dragen, bijvoorbeeld een rode overall. • Haal de sleutel uit het contact van heftrucks en trekkers als er onvoldoende toezicht is. • Trek de stekker uit het stopcontact direct na het beëindigen van werkzaamheden met elektrische gereedschap. • Plaats voor derden een waarschuwingsbord bij het pad. • Laat bezoekers zich melden, bijvoorbeeld door een aangegeven nummer te bellen, zodat zij niet over het erf en door de gebouwen gaan zwerven. • Zorg bij trekkers met grote machines voor achteruitrijdbeveiliging. • Als er met spiegels niet goed achter de machine kan worden gekeken: zorg voor een achteruitrijdcamera, of iemand die aanwijzingen geeft. • Plaats een bolle spiegel op onoverzichtelijke plaatsen. • Plaats waar mogelijk lijnen op de vloer, zodat duidelijk is waar voetgangers veilig kunnen lopen.

GLAD IJS Zul je voorzichtig zijn? Bovenstaande beginregel uit een bekend gedicht van Adriaan Morriën zal meermalen gebezigd worden. “Zal je voorzichtig zijn?” Hoe vaak zal een moeder dat niet tegen haar zoon of dochter zeggen als die een avondje gaat stappen of voor het eerst zonder ouders een paar weken op vakantie, of nog erger, een jaartje te backpakken gaat in het buitenland. Vaders komen daar wat anders mee voor de dag. “Kijk je een beetje uit?” Meestal gericht aan zoonlief die zijn grenzen nog aan het verkennen is. Ach ja, vaders denkt daarbij dan vast aan de escapades die hij zelf in z’n jonge jaren uithaalde. Die tijd was wel heel anders, maar toen ging het er ook weleens pittig te keer. Schaatsen over één nacht ijs, straatverlichting kapot schieten, hutten bouwen in de strobalen bij buurman, poepi link. Het verwondert hem soms nog dat hij zo redelijk ongeschonden uit z’n pubertijd is gekomen. Honderd, duizend keer gaat het goed. Als ze gaan stappen en midden in de nacht thuiskomen, moeders die nog half wakend pas echt gaat slapen als de jassen weer aan de kapstok hangen; bij wie niet? Want iedere week gebeurt er in ons kleine landje wel iets. Nou ja, iets? Meest jongens. Ieder weekend knalt er wel ergens een auto tegen een boom, komt vaak goed af, maar soms ook helemaal verkeerd. Als het ver genoeg uit je buurt is, lees je het misschien toevallig en dat was het dan. Maar in je eigen dorp, dat is schrikken. Want dat hoort gewoon niet, dat gebeurt ergens anders, maar niet bij jou in de buurt. En toch, opeens is het zover. Dan is ook mijn veilige woonplaats aan de beurt. Twee jonge jongens, 17 en 18 jaar, en ook nog neven van elkaar, rijden in zo’n stomme quad een beetje overmoedig met een noodgang midden in de nacht tegen een brugleuning. Vraag niet waarom ze in hemelsnaam zo nodig dat ritje gingen maken. Dat heeft geen enkele zin meer. Ze waren op slag dood.

Meer informatie: Bel Stigas: 071 568 9000 (optie 1). Ga naar www.stigas.nl/ik-wil-meer-weten-over kies voor veiligheid Bel of mail: Marcel van Diepen (06 20140798), [email protected].

Als u dit leest is het alweer een week of vier geleden. De grauwsluier over ons dorp verdwijnt langzaam aan. Dagelijkse zaken nemen de plaats in. Maar de ouders, grootouders, en andere naasten van die twee jongens, die hebben het nog lang, maar dan ook nog lang niet een plek kunnen geven. “Zal je voorzichtig zijn, kijk je wel een beetje uit?” Bij iedere generatie zal het nog vele keren herhaald worden; bij iedere generatie. En steeds kan het een enkele keer helemaal fout gaan.

25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 5757

SERVICE HOBAHO

HOBAHO BEMIDDELEN DIRECTEUR

Sam van Egmond

zaak (0252) 434 709

fax (0252) 434 609

zaak (0252) 434 715

fax (0252) 434 615

mobiel 06 510 115 83

zaak (0252) 434 706

fax (0252) 434 606

e-mail [email protected]

zaak (0224) 591 444

fax (0224) 593 518

zaak (0252) 434 743

fax (0252) 434 643

RECLAMES

naam Theo van Dijk

prive (0252) 411 258

e-mail [email protected]

e-mail [email protected]

fax prive (0252) 434 643

ADMINISTRATIE

naam In- en verkoop REGIOKANTOOR

Kantoor BolleNoord VERTEGENWOORDIGERS

naam Rick Bleeker

mobiel 06 229 714 35

Rober Dol

(0252) 434 717

(0252) 434 617

06 510 872 80

[email protected]

(0252) 434 617

John Droog

(0252) 434 747

(0252) 434 647

06 212 629 39

[email protected]

(084) 750 2327

Piet Goemans jr.

(0252) 434 728

(0252) 434 628

06 534 302 06

[email protected]

(0252) 434 628

Ronald van Gijlswijk

(0252) 434 829

(0252) 434 625

06 538 451 33

[email protected]

(0252) 434 625

Per Hoogenboom

(0252) 434 724

(0252) 434 624

06 201 374 57

[email protected]

(071) 3319 365

Simon Huisman

(0252) 434 723

(0252) 434 623

06 539 306 24

[email protected]

(0228) 562 517

Wilfred Keijzer

(0252) 434 756

(0252) 434 656

06 551 827 23

[email protected]

(0252) 434 656

Johan Kiekebos

(0252) 434 746

(0252) 434 646

06 139 353 83

[email protected]

(0224) 582 351

Tinus Lustig

(0252) 434 752

(0252) 434 652

06 537 337 83

[email protected]

(0223) 647 600

Marco Meijer

(0252) 434 718

(0252) 434 618

06 511 456 19

[email protected]

(0252) 434 618

Rob Müller

(0252) 434 749

(0252) 434 649

06 513 897 39

[email protected]

(0252) 434 649

Marcel Noppen

(0252) 434 722

(0252) 434 622

06 533 779 82

[email protected]

(0252) 434 622

Peter Nulkes

(0252) 434 735

(0252) 434 635

06 513 897 38

[email protected]

(0252) 434 635

Ruud Pennings

(0252) 434 750

(0252) 434 650

06 513 894 79

[email protected]

06-30577693

Frank van der Ploeg

(0252) 434 742

(0252) 434 642

06 533 799 36

[email protected]

(0252) 434 642

Aad Rood

(0252) 434 834

(0252) 434 677

06 511 942 94

[email protected]

(020) 600 5716

Rik Schoon

(0252) 434 732

(0252) 434 632

06 516 873 20

[email protected]

(0252) 434 632

Joost Schut (agent)

(0591) 521 508

(0252) 434 677

06 528 442 06

[email protected]

Bob Siecker

(0252) 434 730

(0252) 434 630

06 533 795 69

[email protected]

Eric Steltenpool

(0252) 434 754

06 215 008 47

[email protected]

Dick Timmer

(0252) 434 720

(0252) 434 620

06 533 666 71

[email protected]

Paul Verkleij

(0252) 434 753

(0252) 434 653

06 116 036 88

[email protected]

Rob Visser

(0252) 434 738

(0252) 434 638

06 513 894 75

[email protected]

(0252) 434 638

Gert Vriend

(0252) 434 739

(0252) 434 639

06 536 718 57

[email protected]

(0228) 592 560

(0252) 434 630

(0224) 299 997

Nico Wiering

(0252) 434 721

(0252) 434 621

06 533 119 01

[email protected]

(0229) 574 872

Kuno Zonneveld

(0252) 434 719

(0252) 434 619

06 531 735 15

[email protected]

(0252) 434 619

zaak

mobiel 06 533 915 07

fax/e-mail [email protected] (0252) 434 603

HOBAHO KETENDIENSTEN functie Manager Administratie

naam Arno Verkley

(0252) 434 703

TESTCENTRUM VOOR SIERGEWASSEN

adres Prof. van Slogterenweg 2

postcode 2161 DW Lisse

zaak (0252) 517 687

fax (0252) 525 347

naam

fax (0224) 590 498 (0224) 590 372

mobiel

Patrick Blijleven

zaak (0224) 590 888 (0224) 590 888

06 202 189 99

e-mail [email protected] [email protected]

Eline Schilder

(0224) 590 888

(0224) 590 372

06 515 535 39

[email protected]

[email protected]

HOBAHO VEILEN functie Kantoor BolleNoord Veilingmeester Veilingen, bemiddeling: materialen & machines

58 
VISIE

25 juli 2014

NIEUWS HOBAHO

‘Oud sortiment valt nu echt tegen’ De laatste tulpenbollen zijn inmiddels de grond uit, dus is het tijd om de balans op te maken. De in tulpen handelende vertegenwoordigers van Hobaho signaleren een licht tegenvallende oogst, met name na de hoge verwachtingen afgelopen voorjaar. Diverse oorzaken spelen een rol en onderlinge verschillen zijn er zeker, maar één ding valt de heren op: ‘De opbrengst van het oude sortiment valt heel erg tegen!’ Tweede helft juli wordt er volop gerooid, verwerkt en afgeleverd op de bloembollenkwekerijen en dus is het ook hoogseizoen voor Top7 en het Broeibollenteam, de in tulpen handelende teams van Hobaho. Tussen de bedrijven door wordt de oogst 2013-2014 onder de loep genomen. “Een seizoen dat begon met slechte plantomstandigheden”, geeft Marcel Noppen aan. “Het was erg nat dit najaar. Dat geldt voor alle teeltregio’s, maar het oosten van het land heeft wel de meeste neerslag gehad. De grondstructuur werd hierdoor aanzienlijk verslechterd. Dit kan nog wel eens de oorzaak zijn van de behoorlijk mindere oogst die we nu hebben.” Collega Frank van der Ploeg: “Er is wel een verschil tussen de vroeg geplante en de later geplante partijen. De tulpen die voor de nattigheid de grond in zijn gegaan, zijn overwegend goed gegroeid.” Pinksterbrander Noppen: “Vervolgens zakte de temperatuur geen dag onder de nul graden, waardoor we eigenlijk geen winter gehad hebben. Vorst is juist goed voor zowel de grondstructuur als de bol. Een tulp moet kou hebben.” Na de zachte winter volgde een warm voorjaar. “Dat zorgde voor een vroege opkomst”, vertellen de vertegenwoordigers. “Zeker in vergelijking met vorig jaar - toen het extreem lang koud was, lagen we nu drie weken voor. Hoewel het warme voorjaar veel vuur veroorzaakte, hadden we een lang groeiseizoen.” Het laatste is naar nu blijkt geen garantie voor een vette oogst. De warmte in combinatie met vuur, droogte en de wind in het noorden zorgde voor een goede gewasstand in het voorjaar, maar resulteerde niet in de bolgroei die je daarbij mag verwachten. Het zou te maken kunnen hebben met de pinksterbrander, een zeldzaam verschijnsel. Over de hele linie is de oogst minder. Al zijn er volgens Per Hoogenboom altijd uitzonderingen, onder meer bepaald door het soort en per-

De tulpenvertegenwoordigers spreken van een levendige handel ceel. “Opvallend is wel dat Zeeland er dit jaar positief uitspringt.” De vertegenwoordiger van het Broeibollenteam merkt tevens op dat Stadium G dit jaar zo’n twee weken eerder is dan normaal. Levendig Het laatste is niet vreemd gezien de relatief vroege en vlotte oogst. “De rooiomstandigheden waren goed. Af en toe viel er een buitje, maar daar hebben we geen last van gehad. Wel zien we hier en daar een geval van zuur, veroorzaakt door het warme voorjaar. Het is te hopen dat dit binnen de perken blijft. Verder zitten de bollen heel mooi in de huid”, aldus de vertegenwoordigers. Volgens hen zal het percentage mindere opbrengst zeker in de dubbele cijfers lopen. “Met name het oude sortiment valt tegen. Daarin missen we echt een aanzienlijk deel bolmaat 12.

Een duidelijk signaal. Elke kweker weet welke soorten in zijn kraam dit betreft.” Het missen van de twaalven kan een probleem zijn voor de broeierij. De te verwachten tekorten zijn dan ook merkbaar in de handel. “Als de ruiven leeg zijn, gaan de paarden slaan”, zegt Noppen. “De laatste drie weken is er sprake van een levendige handel. Na een goede voorverkoop viel het stil in het voorjaar, mede door de slechte afloop van de broeierij. Toen de oogstsignalen binnenkwamen, kwam de handel op gang. De vraag is er, met uitzondering van de Oostbloklanden (inclusief Polen) door de onrust aldaar, en de prijzen zijn stabiel of stijgend. Hoewel de tulpen nog steeds niet duur te noemen zijn, zitten we gezien de laatste vijf jaar op een redelijk prijsniveau.” Collega Dick Timmer tot slot: “De winst zit hem in het telen van goede cultivars met bijbehorende opbrengsten.” 25 juli 2014

VISIE  59

VRAAG EN AANBOD HOBAHO

GEHEEL VRIJBLIJVEND Bijzondere bolgewassen aangeboden:

Dick Timmer Nico Wiering Kuno Zonneveld

06 533 666 71 06 533 119 01 06 531 735 15

Aanbod 2014 Aantal kg Productnaam 8.000 3.500 10.000 4.000 10.000

€ 69,= per 1.000, op bosjes van 10 Afkomstig uit Duitsland Gladiolen Diverse soorten en kleuren gladiolen van Holland Gladiolus Group. Beelden & gedetailleerde teeltinformatie per soort vindt u op: www.hollandgladiolusgroup.com Heeft u interesse of vragen: Ronald van Gijlswijk Mobiel 06-53845133 Email [email protected]

Op zoek naar Calla knollen? Neem contact op met: WILFRED KEIJZER Mobiel Fax E-mail

06 551 827 23 0252-434656 [email protected]

Broeibollenteam Rick Bleeker Per Hoogenboom Simon Huisman

60 
VISIE

25 juli 2014

3,75

7.000

Maureen

4-11

4,50 16,00

500 Maat 5-10 0-11

Memphis®

ong

1.000

Midnight

ong

1,50

1.000

Milkshake®

ong

27,50

1,50

10.000

Miss Elegance®

5-11

2,00

ong

12,50

Prijs

5-10,5

2,25

1.500

Miss Medvedeva

Alicante®

4-11

2,00

5.000

Monarch Parrot® incl. 1,5 ha lic. 0-11 4,00

Antarctica®

0-11

3,00

3.000

Montreux®

10,00

10.000

Agrass White

6-10

1,75

Orange Juice®

ong

4,00

Orange Princess

ong

4,00

10.000

Bolroyal Honey®

5-10

2,25

4.000

Boston®

0-12

15.000

Pionier® incl. 2 ha lic -15 ha 0-11

4,00 2,50

5-11

3,00

Oviedo®

ong

5,00

Pikant®

5-10

1,75

3.000

Bourbon Street®

ong

4,00

5.000

1.000

Bullit® (paars Buis)

ong

18,00

5.000

Plaisir

5-11

Candy Prince® kl.I Jap. 5-10

1,25

4.500

Prada®

0-12

4,00

12.000 750

Carpaccio®

ong

12,50

1.000

Pretty Princess

0-12

11,00

4.000

Cartouche®

5-11

2,00

10.000

Prinses Irene

5-11

1,75

1.000

Casual® incl. 1 ha lic.

15.000 4.000

3.500

Prinses Irene Parkiet®

ong

6,00

Christmas Dream

5-11

1,25

1.500

Queensday®

ong

6,50

Cilesta

5-11

1,65

5.000

Red Bright Parrot® incl. 1 ha 0-11

2,75

5,00

2.000

Red Planet®

ong

4,00

5.000

Red Princess

0-11

4,50

4.000

Robinho®

4-11

2,50

ong

2.500

Circuit®

ong

2.000

Cognac®

ong

5.000

Crispion Love®

0-12

5,00

4.000

Crossfire®

4-11

4,50

10.000

Ronaldo®

4-11

1,65

2,00

10.000

Royal Ten®

4-10

1,50

Royal Virgin®

7.500

Cuban Night®

5.000

Deshima

5-10

1,50

10.000

0-10

1,50

5.000

Dior®

0-11

3,00

1.500

Sandor® 2015

ong

6,00

3.500

Doberman®

0-12

2,50

20.000

Salmon Prince®

4-11

1,25

1,65

2.000

Sahara Rally®

0-11

1,50 1,50

Dynasty®

0-11

5-11

2.700

Elegant Crown®

ong

5.000

Silver Dollar

4-11

1.500

Expression®

ong

9,00

7.500

Silver Parrot Design®

0-12

4,00

1.000

Extension®

ong

20,00

5.000

Snowhill®

0-11

4,50

2.000

Ferrari®

5-10

5,00

1.500

Smirnoff®

0-12

4,75

1.500

Fire Queen Rose

ong

14,00

1.000

Spitfire®

ong

7,50

3.000

Flair

5-11

1,00

1.500

Surrender®

ong

6,00

Flaming Flag®

5-11

1,50

1.500

Timeless® incl. 1 ha lic.

ong

7,50

Time Out®

ong

16,50

10.000

3,75

1.500

ong

6,00

15.000

Galerie®

0-12

4,00

5.000

Gander’s Rainbow®

0-11

2,50 5,00

5.000

Flaming Parrot

2.500

Flaming Prince®

7.500 5.000

06 510 872 80 06 511 456 19 06 533 779 82 06 533 799 36 06 516 873 20

Mascara® incl. 3 ha 3jr. bet. ong

Belica®

750 4.000 10.000 10.000

TOP7 Rober Dol Marco Meijer Marcel Noppen Frank van der Ploeg Rik Schoon

3,00

4.000

4.500

10.000

06 229 714 35 06 201 374 57 06 539 306 24

2,75

0-11

4.000

10.000

Aanbod tulpenplantgoed

0-12

Marit

Avant Garde incl. 1 ha 3jr. bet. ong

10.000

CALLA:

Ad Rem’s Beauty

Malmo

1.700

1.500

10.000

Convallaria ‘Majalis’

Abba

6.000

5-11

5-10

1,35

Tom Pouce®

0-11

3,00

5.000

Tres Chic

0-11

2,00

1.000

Tresor®

ong

32,50

Garden Fire®

0-12

Happy Generation®

0-11

2,00

5.000

Triple A®

ong

2,75

ong

20,00

3.000

Update®

ong

5,50

0-12

4,00

10.000

Van Eijk®

5-10

1,00

Vertona

4-11

1,75

Hotspot® Irene Parrot® King’s Orange

5-11

1,50

5.000

Kingston®

0-11

3,50

10.000

2.000

Lady Chantal®

ong

5.000

Lalibela

ong

5.000

Tineke van der Meer®

Leen van der Mark

5-10

5.000

Viking

5-10

1,25

Virichic®

0-11

2,50

3,00

20.000

White Dream

5-10

1,25

1,50

15.000

White Dynasty®

5-11

2,25

White Master®

5.000

Light Pink Prince®

ong

3,00

4.000

1.250

Limosine

ong

15,00

10.000

4.000

Lions Glorie® 2018

0-12

5,00

9.000

ong

4,50

White Prince® 2015

0-11

3,25

Winter Parrot®

0-11

3,75

GEHEEL VRIJBLIJVEND 5.000

World’s Favourite® ex.lic. 5-11

1.000

Yellow Margarita®

4,50

Vraag 10.000 5.000

Aafke®

5-11

Barcelona

5-10

2,25

3.000

Christmas Gift

5-11

7.000

Dynasty®

5-10

5.000

Denmark®

5-11

3,50

2.000

Flash Point®

0-5

3,75

5.000

1,50

Jumbo Pink®

5-10

3,00

10.000

Margarita

5-10

2,00

20.000

Purple Flag

5-10

1,75

20.000

Purple Prince

5-10

1,75

15.000

Strong Gold

5-10

2,80

10.000

Verandi

5-11

3,00

Victor Mundi

5-11

2,50

5.000

Aanbod en Vraag Hyacinten

Vraag & aanbod www.hobaho.nl Hobaho Veilen 0224 590888

Neem vrijblijvend contact met ons op voor informatie over het gehele sortiment hyacinten, geprepareerd en koud, voor vroeg/laat broei en droogverkoop. Ook voor kleine aantallen kunt u contact met ons opnemen. Vanaf begin augustus gaat hyacintendirect ook weer online. Kijk voor onder andere exclusieve kwekersrechtsoorten op www.hyacinthus.nl en www.bluepearl.nl

Artnr. Artikel Merk Vraagprijs 16840 Ladder 75,00 16839 Kuubkisten (inklapbaar)125x110x100 cm p.s.13,50 16838 Prikbakken Bulbfust p.s. 1,75 16837 Leliekratten - p.s. 2,10 16836 Staande ventilatoren Facta p.s. 350,00 16835 Dubbelnet 500,00 16832 Onsmettingsbak Akerboom 1.700,00 16830 Sorteerplaten 50,00 16829 Drainage slang 25,00 16828 Landbouwwagen - 1.250,00 16827 Hefwagen van Rooyen 75,00 16826 Bezetrol 50,00 16825 Wanmolen 100,00 16824 Droogwanden 3 breed, 2 hoog 300,00 16823 Droogwand 1 breed, 4 hoog 475,00 16822 Aanhangwagen - 3.000,00 16821 Bedrijfswagen Renault Trafic 7.950,00 16820 TE HUUR: Broeierijkas N.o.t.k. 16819 Transportwagen 500,00 16817 Kolomboor Ferm 100,00 16814 Kuubskisten 150x120x92 cm p.s. 65,00 16813 GEVRAAGD: Sleufpalen N.o.t.k. 16812 Sorteermachine Schouten 800,00 16808 Afvoerband Compas 300,00 16807 Thermostaten Thermobile 50,00 16806 Rollenbaan 75,00 16805 Elektrische kranen 100,00 16804 Hefwagen 50,00 16803 Gasheater Holland Heater 100,00 16802 Bindmachine Olimex 900,00 16796 Rooimachine MH 37.500,00 16795 GEVRAAGD: Rooimachine Nobels N.o.t.k. 16794 Kuubkisten 150x100x82 cm p.s. 20,00 16791 Beregeningshapsel Turbocipa 9.000,00 16790 Kantelaar Faber 800,00 16789 Kantelaar Antha 1.000,00 16788 Elastiek (nieuw) - p.s. 10,00 16786 Fustreiniger 200,00 16783 Dubbellucht banden Fly rating 500,00 16782 TE HUUR: Bloembollenland N.o.t.k. 16781 TE HUUR: Tulpenland / Narcissenland N.o.t.k. 16780 Ploeg Niemeyer 550,00 16779 Mobiele afzuiger 75,00 16778 Antha kratten - p.s. 3,00 16777 Leliekratten - p.s. 2,15 16767 Shaver Schouten Bercomex 17.500,00 16764 Sleufpalen - p.s. 1,40 16761 Gaasbakken - p.s. 0,50 16760 Rollenzeef Compas 5.000,00 16759 Doseerband Van Kampen 6.500,00 16758 Knikelevator Schouten 1.000,00 16757 Rollenzeef Schouten 2.000,00 16748 Beregeningspomp Caprari 300 16747 Nestbare kratten - p.s. 2.25 16746 Schuifbord 150 16745 Spoelmachine Van Dijke 7500 16743 Zandafstrooibunker Botman 1250 16741 Broeibakken & PrikbakkenNipla & Bulbfust 2.75 16736 Veldspuit Cebeco 1000

ong

Aanbod Tulp Slawa mutant van Gavota Hyacinthus gemengd Informatie: Hyacinten Team Hobaho Piet Goemans jr. 06 534 302 06 Bob Siecker 06 533 795 69 Paul Verkleij 06 116 036 88 Coördinator Kwekersverenigingen: Piet Goemans sr. 06 532 950 91 Hyacinten Team Hobaho op Twitter

Contractteelt aangeboden Slawa vanaf de klei is nu verkrijgbaar, vanaf 2015 geteld op het zand. Prijzen oogst 2015: z 12-op € 75, z 11-12 € 65 Heeft u interesse in leverbaar of heeft u vragen, neem dan contact op met: Hobaho Top Seven vertegenwoordiger Marcel Noppen, tel. 06 53 377982 - [email protected]

Voor vragen over gebruikswaarden en aanbod in alle gladiolenrassen Kunt u contact opnemen met: Tinus Lustig specialist in gladiolen 06 537 337 83 Mail: [email protected] Voor droogverkoop en bloemproductie

· Zuid Frankrijk (Bordeaux) Onder supervisie van Hollandse bloembollenteler scherp geprijsd · België · Zeeuws Vlaanderen · Zeeland t
%SFOUIF Ook zijn er volop mogelijkheden in de Noordoostpolder, Flevopolder en West Brabant. Eventueel ook hyacinten-contractteelt en vers land beschikbaar Alle werkzaamheden worden uitgevoerd door vakbekwame tulpentelers en met deskundige begeleiding van uw Hobaho vertegenwoordiger. Voor uitgebreide informatie: Aad Rood, tel. 06 511 942 94 Eric Steltenpool, tel. 06 215 008 47

Volg het aanbod van machines en materialen op:

@hobahoveilen

25 juli 2014

VISIE  61

KAVB NIEUWS KEURING

Oog voor detail Waar gaat het nu eigenlijk om in de KAVB-keuringszaal? Laten zien wat er allemaal is, noviteiten of specialiteiten? Het antwoord op die vraag is elke week weer anders. Half juli is oog voor detail

W

ie alleen maar Agapanthus kent als helderblauwe potplant in een groot tuincentrum of als snijbloem bij de bloemist, denkt dat de variatie in dit siergewas ver is te zoeken. Alleen al daarom is het goed dat de KAVB eenmaal per jaar een speciale keuring rondom dit gewas organiseert. Laat maar zien wat er gaande is in dit gewas, wie aan de weg timmeren, en hoeveel fraais er is. Daar slaagden de inzenders van de Speciale Agapanthuskeuring van 21 juli in ieder geval goed in. Zij lieten zien wat het betekent als je oog voor het detail hebt.

Neem bijvoorbeeld inzender Springgarden uit Noordwijkerhout, die diverse snijtypes showde, waaronder de witte ‘Volendam’, goed voor een tweede prijs in deze categorie. Hij liet ook ’Glacier Stream’ zien, die niet alleen maar wit is, maar ook op elke bloem wel een blauw vlekje heeft. Of neem inzender Walter Blom, die de aandacht vestigde op de cultivar ‘Silver Baby’, die zijn naam in alles eer aandoet. De bloemkleur is heel lichtblauw, een beetje richting zilver, en de stelen worden niet hoger dan twintig centimeter. Een echte compacte potselectie. Ook apart: ‘Tinkerbell’ van J. Boesaard, die niet of nauwelijks bloeit, maar wel heel decoratief grijsgroen, witgerand blad heeft. Veel lof was er van de jury voor de flinke inzending van J.M.J. Zwetsloot uit Voorhout, die ook al op 14 juli goede sier maakte met Agapanthus. Zwetsloot zoekt in zijn veredeling heel bewust naar goede pot- en snijtypes. Bij de pottypes die hij liet zien, vallen vooral het grote aantal stelen en de relatief compacte bloemtros op. En dat levert dan de nummers een, twee en drie op in deze prijsvraag. Daarbij is nummer 306 de beste, met een zee aan stelen die niet te lang, maar ook niet te kort zijn. Ook bij de snijtypen scoort hij goed: ‘Cas’ wordt eerste en 211 derde. De kleur is helderblauw in beide gevallen, de bloemtros niet al te los.

ROOD EN GROOT

J.M.J. Zwetsloot trok afgelopen weken veel aandacht met nieuwe potselecties van Agapanthus

Oog voor detail was ook terug te zien bij T.J.M. Leenen, die al een paar jaar in de zomer verrast met nieuwe selecties van Crocosmia. Zo ook dit jaar met de selectie CTL 122013. Deze valt op door de grote bloem en de donkerrode kleur. Die combinatie is niet algemeen in dit gewas. In de gladiolenveredeling ontkomt de selecteur niet aan een goed oog voor de selectie. Drie inzenders maakten daarbij duidelijk elk weer hun eigen idealen na te streven. Zo zet Prisma in op grootbloemige selecties met frisse kleu-

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR 1PTUCVT

t

"%
)JMMFHPN
t
#F[PFLBESFT
8FFSFTUFJOTUSBBU
B
t

("
)JMMFHPN
UFMFGPPO



t
GBY



t
FNBJM
LBWC!LBWCOM

62 
VISIE

25 juli 2014

Foto’s: René Faas

de rode draad.

Nieuw bij J. & P. Snoek & Zn uit Ens: gladiool AC 760-1

ren of kleurcombinaties, zoals de gele 05.17901 en de witte ‘Bach’, die in de keel nog een felroze vlek heeft. J. & P. Snoek & Zn uit Ens legt zich toe op wat ze zelf glamourglads zijn gaan noemen: een groep gladiolen die minder fors is en een enorm scala aan kleuren en kleurcombinaties telt. Alleen al het gemengde bloemstuk maakte duidelijk wat een feest het in de tuin wordt met deze gladiolen. Een van de nieuwe selecties is AC 760-1, helderpaars met een uitstekende plaatsing van de bloemen over de steel. En Chr. van der Salm zoekt het in de bijzonderheden, zoals een vaasje vol met miniatuurgladiolen of een roodoranje selectie uit Gladiolus primulinus. Oog voor detail heeft ook Ludwig & Co, die vorig jaar opzien baarde met een serie kleurselecties van Polianthes tuberosa voor de snijbloementeelt. Voor potcultuur zijn ze echter ook heel geschikt, zo maakte de inzender afgelopen weken duidelijk. Goed gevuld aan de onderkant, niet te lang en voldoende mooie kleuren.

www.kavb.nl

HET PANEL

COLUMN

Bijna elke bloembollenteler heeft wel een of meer buren. Soms is die ook bloembollenteler, soms ook niet. Steeds vaker klinkt de vraag vanuit de omgeving om informatie over wat de bollenteler op zijn bedrijf aan het doen is. Een aantal telers stuurt vooraf bericht als ze gaan spuiten of beregenen. Kortom, vertel wat u doet. Vandaar deze keer de stelling

Vertellen, tonen en betrekken

Mijn buren weten wat ik op mijn bedrijf doe Ronnie Maliepaard, teler van tulpen in Stad aan ’t Haringvliet Dat is heel wisselend. De mensen die hier in de omgeving zijn opgegroeid vast wel, die hebben misschien wel eens gewerkt in een bloembollenbedrijf. Maar mensen van buiten het platteland hebben volgens mij geen flauw idee wat hier op het bedrijf allemaal gebeurt. Zelf doe ik hier ook niks mee, want er is mij nog nooit door iemand uit de buurt gevraagd om een rondje op het bedrijf te doen. Terwijl ik toch denk dat die interesse er wel is, want de laatste vier jaar is hier op Goeree Overflakkee met Tweede Paasdag: Kijk de boer. Verschillende agrarische bedrijven openen dan hun deuren voor het publiek. En de bedrijven worden dan ook goed bezocht door veel mensen. Afgelopen jaar was er ook een tulpenbroeierij te bezichtigen. Wie weet is het een idee om tijdens de tulpenoogst de deuren ook eens te openen.

René van der Slot, teler van tulpen, narcissen en hyacinten en broeier van snijhyacinten, Noordwijkerhout Wij zitten met ons bedrijf tegen de bebouwde kom van Noordwijkerhout en naast een industrieterrein. We hebben met al onze directe buren een goede band en zij lopen bij ons zo het bedrijf op als er iets te bespreken is of als ze gereedschap willen lenen.Tot nu toe is er zelden geklaagd over overlast. De meeste buren zijn wel nieuwsgierig wat er het volgend jaar op het land komt waar zij op uitkijken. Niemand heeft mij ooit gevraagd waarom de spuit of de kunstmeststrooier over het land rijdt, dus hen daarover inlichten lijkt mij niet nodig. Als we voor langere tijd op een voor ons nieuw perceel land gaan, stel ik mij altijd even voor en neem even de tijd om uit te leggen wat ze de komende tijd kunnen verwachten. Ik vind het belangrijk om je buren te leren kennen in ongedwongen omstandigheden in plaats van een conflictsituatie. Daardoor zien ze je niet als die boer op die trekker maar als René die z´n gewas aan het verzorgen is. Ik laat ook altijd een kaartje achter met mijn telefoonnummer en vraag als er iets is op het land of ze willen bellen. Zo betrek je de buren een beetje bij je bezigheden en we ervaren dit als positief. Voor de rest hoor ik weinig klachten en dat in het drukke westen van het land.

Jan Pepping, teler en broeier, Egmond-Binnen In het verleden zijn er vaak open dagen geweest om de buurt en geïnteresseerden te vertellen wat er zoal gebeurt op het bedrijf. De laatste paar jaar zien we in het voorjaar een trend dat de mensen massaal het veld in vliegen om foto’s en films te maken van de bloembollenvelden. Hierbij worden we regelmatig aangesproken over wat we aan het doen zijn en waarom. We merken dan dat de mensen erg weinig weten over de agrarische sector. Vaak is het onwetendheid en door de verhalen vanuit de media hebben veel mensen een negatief beeld over onze sector. Wij nemen dan ook altijd de tijd en geven de mensen gelegenheid om eens te komen kijken op ons bedrijf. Dit wordt erg gewaardeerd en geeft ons de gelegenheid om in te gaan op de vragen waarmee de mensen zitten. Hierbij gaat het vaak om gewasbescherming en bemesting. Hierdoor hopen we begrip te krijgen voor ons vak.

“Vertel me en ik vergeet. Toon me en ik onthoud. Betrek me en ik begrijp.” Deze oude uitspraak, een ietwat kromme vertaling uit het Engels, herinnert mij er steeds weer aan hoe we het beste met onze omgeving kunnen omgaan. Alleen woorden, gesproken of op papier, hebben geen effect. Iets uitleggen door het te laten zien in de schuur of met plaatjes op een poster heeft wel nut. Mensen meenemen en betrekken bij je bedrijfsvoering zorgt echt voor begrip en vaak zelfs voor steun. Als sector zijn we eigenlijk heel goed in de eerste twee niveaus. We leggen uit, we houden open dagen en we trekken mensen met onze producten naar schitterende tentoonstellingen. We tonen mensen onze bedrijven en onze bloemen. Uit eigen ervaring weet ik inmiddels dat het zeer aanstekelijk werkt als enthousiaste ondernemers hun bedrijf laten zien. Daarnaast brengen tentoonstellingen in het land, variërend van de Lentetuin Breezand tot Lemelerveld Bloeit, het product op een geweldige wijze onder de aandacht. Voorbeelden genoeg om elkaar te inspireren en om vergelijkbare initiatieven ook eens in een andere regio op te pakken. De echte kans voor verandering en verbetering zie ik vooral op het derde niveau, het betrekken van mensen bij onze sector. Dat is spannend, omdat we daarmee de communicatie met onze omgeving van een nieuwe dimensie voorzien. We moeten het hebben van lef, creativiteit en een open geest. Zo hoorde ik het idee van een tuinbouwgevecht waarbij verschillende basisscholen een kar met bollen krijgen en dan met elkaar strijden om daar de beste bloemen uit te krijgen. Moge de beste winnen. Je zou natuurlijk ook de buren eens kunnen uitnodigen om te praten over je plannen voor volgend jaar. Misschien hebben andere ondernemers wel een goed idee om je bedrijfsvoering te versterken, of kom je met omwonenden tot werkbare afspraken waar alle partijen zich prettig bij voelen. Het zou zomaar kunnen dat je niet alleen een leuke avond hebt, maar dat je er ook nog wijzer van wordt! André Hoogendijk

25 juli 2014

VISIE  63

KAVB NIEUWS

Thema: omgeving Meer dan ooit beseffen bloembollentelers dat ze buren hebben. Buren die niet altijd meer bekend zijn met de agrarische wereld, de bloembollenteelt in het bijzonder. Dat roept soms vragen op. De ene keer ontstaat begrip, de andere keer argwaan. Hoe kijkt de sector zelf naar zijn buren? Daarover gaat deze thema-aflevering van het KAVB-nieuws.

John van der Slot: ‘Sector visitekaartje van de streek’

Foto: René Faas

In de Bloembollenstreek zijn de bloembollensector en de omgeving eigenlijk goed met elkaar verweven, stelt kringvoorzitter John van der Slot. “Wie hier komt wonen geniet in het voorjaar van de bollenvelden en neemt de drukte in de zomer voor lief. En veel jongeren verdienen op onze bedrijven geld bij, dus die weten wat er allemaal gebeurt. Tegelijkertijd is het ook zaak dat we als ondernemers rekening houden met de omgeving. Wij doen dat door vroeg of juist laat te spuiten, en door met onze trekkers rustig door Noordwijkerhout te rijden.” Vanuit de KAVB-kring Bloembollenstreek gebeurt er veel om de omgeving te informeren over de sector. “Vorig voorjaar hebben we het initiatief genomen tot een wekelijkse rubriek in het Leidsch Dagblad. Die is inmiddels toe aan aflevering 62. Ook ik vind het verrassend om te lezen hoe gevarieerd de agrarische sector is in onze streek. Ook is er elk jaar de Open Dag Agrarische Bedrijven, dit jaar op 9 augustus. In het Noordwijkerhouts Weekblad schrijft Aad van Ruiten elke week iets over wat er in het vak gaande is. Verder is er sinds kort een wandelnetwerk waaraan telers meewerken, en waren ook heel wat bedrijven betrokken bij musical De Zwarte Tulp, die door veel Bollenstreekbewoners is bezocht. Natuurlijk hebben we Keukenhof en het Bloemencorso, en zijn er bedrijven die in het voorjaar toeristen ontvangen. Wij doen dat ook en het is echt heel leuk om met consumenten in contact te komen. Ook de gemeentes in de streek doen hun best voor de bollensector. Wij zijn ten slotte het visitekaartje van de streek.” Het kringbestuur heeft nog wel één stevig actiepunt als het gaat om de consument: de tulpenverkoop in het voorjaar langs de Westelijke Randweg in Lisse. “Afgelopen voorjaar hebben we als kring monsters laten nemen door BQ Support. Het resultaat is schrikbarend: van de 280 gekochte bollen bloeiden er dertig en waren er elf soortecht. En het zijn collega’s die dit dus verkopen. Hier zullen we tegen blijven vechten.”

André Hoogendijk: Platform Drenthe ook voor omgeving’ Op 1 juli 2014 maakte de provincie Drenthe bekend dat het Platform Duurzame Bollenteelt een herstart krijgt. Het platform was in het verleden al actief en zorgde onder meer voor onderzoek naar milieuvriendelijke alternatieven voor grondontsmetting met metam-natrium. Sinds een aantal jaren leidde het platform echter een inactief bestaan. Op initiatief van KAVB, LTO Noord en ROL is het platform door Gedeputeerde Staten van Drenthe weer nieuw leven ingeblazen. Naast deze partijen maken ook gemeenten, waterschappen en omwonenden deel uit van het platform. Adjunct-directeur André Hoogendijk van de KAVB legt uit waarom de herstart zinvol is. “In het verleden lag de nadruk op technische zaken op het gebied van bodem en water. Dat is nog steeds belangrijk, maar we gaan nu ook specifiek aandacht besteden aan de omgeving. Om die reden is er juist ook ruimte gemaakt voor

omwonenden in het platform. Het centrale thema van het platform luidt ‘Bloembollenteelt is belangrijk voor Drenthe en Drenthe is belangrijk voor bloembollenteelt’. Daarbij kijken we ook naar het economisch belang van de bloembollenteelt voor andere bedrijven en voor toerisme in Drenthe.” Wat de communicatie met omwonenden betreft, zal voor André Hoogendijk het gesprek vooral op lokaal niveau gevoerd moeten worden. “We zijn op zoek naar een podium om dat gesprek te voeren. Het zal vooral een taak van de regionale groepen van KAVB en LTO Noord zijn om dat te organiseren in samenwerking met de betrokken gemeenten.” Het platform gaat daarnaast een visie opstellen over de toekomst van de bloembollenteelt in Drenthe. Komend najaar komt het platform voor het eerst bijeen.

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]

64 • BLOEMBOLLENVISIE • 25 juli 2014

www.kavb.nl

Josina Rustenburg:

Dirk Osinga:

‘PR-commissie werkt’

‘Social media is nu de plaats waar je moet zijn’

Vorig najaar werd in de kring Noordelijk Zandgebied een PR-commissie opgericht, bestaande uit kringsecretaris Josina Rustenburg en Miranda van Straten. Samen hebben ze inmiddels al het nodige bereikt in hun gebied. Niet nieuw, maar ook niet elk jaar gehouden, is Bloembollen in Bedrijf, de open dag die dit jaar op 9 augustus plaatsvindt. Daaraan doen vier bedrijven mee in en om Julianadorp (zie voor meer informatie pagina 43). Naast deze activiteit is het ook gelukt om via de Schager Courant en Heldersche Courant regelmatig artikelen over de sector geplaatst te krijgen. Josina Rustenburg: “We hebben een gesprek gehad met de redactie en gevraagd of er mogelijkheden waren voor positieve verhalen vanuit de sector. Dat is tot nu toe heel aardig gelukt. We hebben daarvoor zelf een aantal suggesties gedaan. Miranda en ik zijn heel alert op wat er allemaal in ons gebied gebeurt en houden dat in een bestandje bij. Heel belangrijk blijft hier wel de inzet van de leden zelf. Zonder hun medewerking gaat het niet.” De kring maakt ook gebruik van de Facebookpa-

In de KAVB-kring Noord-Nederland krijgt de omgeving, en dan in het bijzonder de communicatie met omwonenden, op dit moment veel aandacht. Dit geldt met name de lelieteelt in Drenthe, Overijssel en Friesland. De reden ervan is eenvoudig: de teelt was nieuw en onbekend. Dat riep vragen op bij omwonenden, gemeentes en provincies. Kringsecretaris Dirk Osinga gaat terug tot 2002, toen al vragen werden gesteld over restanten van gewasbeschermingsmiddelen in spoelgrond en spoelwater, en over de onttrekking van grondwater voor beregening. “In al die gevallen hebben we onderzoek laten uitvoeren. We zijn altijd gericht geweest op de feiten, die moeten kloppen. Vragen die werden gesteld zijn beantwoord. Desondanks zijn we er niet altijd in geslaagd om die boodschap ook bij omwonenden te krijgen. Vanuit een actiegroep als Bollenboos wordt de suggestie gewekt dat we het in veel opzichten verkeerd doen.” Kringbestuur en leden hebben in dit gebied niet stilgezeten. “We willen de vragen die omwonenden stellen zo integer mogelijk beantwoorden, gebaseerd op de feiten. We hebben daarvoor jaren geleden al een folder ontwikkeld. Nu hebben we de website www.lelieteelt.nl, waar per maand staat uitgelegd wat de lelieteler doet. Social media is nu de plaats waar je moet zijn. Wat op internet staat wordt door de bezoeker voor waar aangenomen, met name als het om Twitter en Facebook gaat. Daar wordt de mening gevormd. Via borden die we in de percelen plaatsen wijzen we omwonenden op de website. Daarnaast blijft het belangrijk dat telers hun buren informeren. In veel gevallen is er waardering en begrip voor wat telers doen. Voor veel telers is dat nieuw. Tegelijkertijd is het wel nodig. Zoals psycholoog Fred Woudenberg onlangs zei: ‘Als mensen weinig informatie hebben, dan werkt dat meestal niet in het voordeel van een sector.’ Dat merkten we onlangs nog bij het verbod op metam-natrium, waarbij de regionale omroep daarbij een trekker met veldspuit liet zien. Fietsers die een dag later een trekker met veldspuit zien, denken dat daar een teler iets doet dat is verboden. Zeker in Drenthe zal een teler zich moeten realiseren dat de maatschappelijke component een voorwaarde is voor de bedrijfsvoering. Als kring blijven we daar energie in steken.”

gina van de KAVB. “In mei hebben we daar een bericht over bollenvogels op geplaatst. Door dat bericht actief te gaan delen via Facebook is dat het heel veel gelezen.” Net nieuw is het initiatief om bij geïnundeerde percelen informatieborden te plaatsen. “We laten er vijftien maken en telers kunnen aangeven of ze zo’n bord willen. We willen in elke afdeling vijf borden plaatsen. Daarover kunnen we de media weer informeren.” De kritische vragen die omwonenden in Drenthe stellen, klinken nog niet of nauwelijks in het Noordelijk Zandgebied. “Maar telers beseffen dat die ontwikkeling ook hier een rol zal gaan spelen.” De belangstelling voor het inundatiebord is er. Op de dag dat Josina de vraag aan de leden stelde, heeft ze al vier aanmeldingen binnen.

Speciale Gladiolenkeuring Van 4 tot en met 7 augustus vindt bij CNB de jaarlijkse Gladiolenweek plaats. Op pagina 38 is hierover meer informatie te vinden. Onderdeel van deze Gladiolenweek is de Speciale Gladiolenkeuring van de KAVB. Deze vindt op maandag 4 augustus plaats. De jury zal de inzendingen beoordelen en een winnaar aanwijzen in vijf categorieën: Beste grootbloemige Beste kleinbloemig Beste overige (nanus, colvillei etc) Beste noviteit grootbloemige Beste noviteit kleinbloemige De top drie van elke prijsvraag wordt benoemd. Potten vallen onder de categorie overige. De inzendingen worden om 11.00 uur gekeurd.

25 juli 2014 • BLOEMBOLLENVISIE • 65

Voor het

SCHUBBEN

van Uw

LELIES Aangeboden: contractteelt voor uw bloembollen, waaronder vers land voor: krokussen, tulpen, hyacinten, irissen, lelies. Tevens in- en verhuur land.

ARIE TUIN

0048 601 159 267 [email protected]

Belkmerweg 115, 1753 GG St. Maartensvlotbrug mobiel Arjan: 06- 30 98 73 89 tel. 0224 - 57 16 34 e-mail [email protected] www.mkonijnbv.nl

VLAMING Irridelta ZZZYODPLQJLUULGHOWDQO ZHEVKRS

TE KOOP: BUNKER B230-800 DEMOMODEL • • • • •

Lengte: 800 cm Breedte opvoermat: 230 cm Maximale hoek: 23˚ Snelheid frequentie geregeld Met vingerrolset

:HEVKRSFRPSOHHWPHWIRWR¶V WHFKQLVFKHLQIRUPDWLHPRQWDJH±HQ JHEUXLNHUVKDQGOHLGLQJHQ

7 

tĞďƐŚŽƉ͗ǁǁǁ͘ǀůĂŵŝŶŐͲŝƌƌŝĚĞůƚĂ͘Ŷů

Trekkers te koop gevraagd

  





Voor export alle types • • • •

NORMALE PRIJS VOOR DEZE SET: € 45.705,-

NU VOOR: € 29.500,-

Allround Vegetable Processing B.V. Handelsweg 5 1619 BJ, ANDIJK The Netherlands

Phone: +31 (0) 228 597 777 Fax: +31 (0) 228 597 788 [email protected] www.allroundvp.nl

Massey Ferguson John Deere Same Universal / UTB

• • • •

Landini Ford Fiat Zetor

Schade, roest of mankementen geen bezwaar. U kunt alles aanbieden! H&G Exporttractors Abbestederweg 30 B T 06 10922015

1759 NB Callantsoog T 06 53672173

www.exporttractors.nl

HEB JIJ PASSIE VOOR BLOEMBOLLENTEELT? Dan zijn wij op zoek naar jou!

@A ` @ 

Agrifirm Plant onderscheidt zich in de markt met innovatieve en duurzame producten en concepten. Dat vraagt om deskundige medewerkers die het verschil maken op het boerenerf.

Ben jij dit jonge talent? In deze functie van specialist bloembollen onderhoud je zakelijke relaties en leg je nieuwe contacten met potentiële klanten. Als sparringpartner adviseer je klanten op teelttechnisch en zakelijk gebied. Je geeft teeltvoorlichting en verkoopt de benodigde producten. Daarnaast verzorg je productintroducties en acties en realiseer je binnen de vastgestelde verkoopdoelstellingen omzet bij (potentiële) klanten.

Kijk voor meer informatie over deze vacature op www.agrifirm.com/werkenbijagrifirm

Agrifirm Plant levert in heel Nederland producten en diensten aan ondernemers in de akker- en tuinbouw. Het bedrijf is een onderdeel van Agrifirm Group, een internationale onderneming met een omzet van 2,5 miljard euro en meer dan 3000 medewerkers.

schakel in succes

Havenstraat 49, Monster - 1HGHUODQG 0174 245 321 www.debetsschalke.com

Hilberts Bloembollen V.O.F, Beilen

N E S S U T S N A L A B DE PERFECTE “

ESCHERMING

„

CURATIEVE B PREVENTIEVE EN

“Rudis is voor mij een belangrijke schakel in het spuitschema, vooral in de strijd tegen de vuuraantasting die bij het dichtgroeien van de lelies van onderuit het gewas steeds groter wordt. Het blijkt dan lastig om met lokaal systemische middelen het gewas voldoende te bedekken en te beschermen. Dan moet je het echt hebben van de systemische werking van Rudis. Rudis in het schema betekent voor mij de perfecte balans tussen preventieve bescherming en curatieve bestrijding, zodat een beginnende vuuraantasting maximaal onderdrukt wordt”.

Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.