het tijdperk van de
ROMANTIEK Jean-Jacques Rousseau 1712 - 1778
‘Ik beaam met geen woord wat ge zegt,
maar ik zal het recht dat ge hebt om het te zeggen tot de dood toe verdedigen’ Voltaire
Allan Ramsay (1766)
1765-1767 → verblijf in Engeland begint aan zijn Bekentenissen
Vertoog over de ongelijkheid (1755) Julie, ou la nouvelle Héloïse (1761) Emile, of Over de opvoeding (1762) Het maatschappelijk verdrag (1762) Bekentenissen (1770) Overpeinzingen van een eenzame wandelaar (1778)
Julie, ou la nouvelle Héloïse (1761) Onmogelijke liefdesgeschiedenis tussen Saint-Preux en de adellijke Julie d'Étanges
Julie, ou la nouvelle Héloïse (1761) Authenticiteit belangrijker dan rationele morele (maatschappelijke) principes; ‘heilige principes’ en gevoelens zijn belangrijker. Niet-authentiek gedrag leidt tot zelfvernietiging.
AUTHENTICITEIT vervreemding pedagogiek kwaliteit Authenticiteit niet als ‘oertoestand’ maar als ideaal, als mogelijke toekomst
AUTHENTICITEIT
1712: geboren in Genève 1724 – 1728: leerjongen bij een notaris, leerjongen graveur 1728 – 1732: graveur, lakei (onder de hoede van Madame de Warens) v.a. 1732: geliefde van (de 13 jaar oudere) Mme de Warens; wordt door haar ingewijd in de liefde, cultuur en muziek priesteropleiding (afgebroken); zingt in kerkkoor; bekwaamt zich in de muzieknotatie v.a. 1737: muziekleraar in Vevey; trekt naar Parijs en Lyon; werkt bij het kadaster in Chambéry Jean-Jacques Rousseau (1712 – 1778)
1739: huisonderwijzer voor de zonen van een rechter in Lyon
1742: vertrekt naar Parijs en biedt daar de Academie zijn muzieknotatie aan; huisleraar 1742 - 1745: secretaris van de Franse ambassadeur in Venetië 1745: terugkeer naar Parijs; relatie met Thérèse Levasseur
1746 - 1751: werkt als onderzoeksassistent voor monsieur Dupin, eigenaar van het Kasteel van Chenonceau; v.a. 1749 artikelen voor de Encyclopédie v.a. 1752: schrijft opera’s en toneelstukken waarmee hij succes boekt Jean-Jacques Rousseau (1712 – 1778)
1752 – 1762: Genève, Montmorency, enz. 1762 - 1767: veroordeling voor zijn boeken Emile en Het maatschappelijk contract: vlucht naar Zwitserland, Pruisen, Zwitserland, Corsica, Engeland 1767: terugkeer naar Frankrijk
1770: terugkeer naar Parijs Laatste jaren een leven als kluizenaar. Sterft op 2 juli 1778 aan een hersenbloeding
Jean-Jacques Rousseau (1712 – 1778)
René-Louis Girardin met een buste van Rousseau
JEAN-JACQUES ROUSSEAU VERTOOG DAT DE PRIJS VAN DE ACADEMIE VAN DIJON HEEFT GEWONNEN In het jaar 1750 Op de door de Academie gestelde vraag: Of het herstel van de wetenschappen en de kunsten heeft bijgedragen tot de zuivering van de zeden. Barbarus hic ego sum quia non intelligor illis, (Hier ben ik, een barbaar, omdat zij mij niet begrijpen) Ovidius.
‘Op een dag bladerde ik … … moment van uitzinnigheid’ Bekentenissen (1770)
Voorbericht Inleiding Het vertoog vraagstelling
Deel een Socrates
Deel twee Egyptische godheid die de wetenschap naar de mensen bracht deed dat uit onvrede tegenover de rust van de mensen
‘Almachtige God, gij die in uw handen de harten van de mensen bewaart, verlos ons van de kennis en de rampzalige kunsten van onze vaderen, en geef ons de onwetendheid, de onschuld en de armoede terug; alleen dat kan ons gelukkig maken en alleen dat is in uw ogen kostbaar’
Albrecht Dürer (1504)
Nicolas-Sébastien Adam (1762)
John William Waterhouse (1896)
‘Twee zielen, helaas, houden in mijn borst verblijf en elk trekt zich van de andere terug en stoot die af’ Tragische figuur → belichaamt de geboorte van de Moderne Tijd: Verlichting én Romantiek; vooruitgang én verlies
Reïncarnatie van eerdere mythen over de geboorte van de (moderne) mens en het verlies van een (oorspronkelijke) onschuld
VERLICHTING
ROMANTIEK
denken, rede objectief analyse helderheid wetenschap nabootsing materialisme nut kwantiteit
voelen subjectief synthese en holisme ambiguïteit, ironie kunst creativiteit spiritualiteit zin kwaliteit
Een mechanische natuurbeschouwing boven een organische natuurbeschouwing De mens die boven de natuur staat en haar probeert aan te wenden voor eigen nut t.o. de mens die onderdeel is van de natuur
