ROELF HAVINGA EN TON VAN DER LEE: BODEMLEVEN IS TE HERSTELLEN

HET VAKBLAD VOOR

DE BLOEMBOLLEN EN VASTEPLANTENSECTOR

20 FEBRUARI 2015

317

14

ROELF HAVINGA EN TON VAN DER LEE: ‘BODEMLEVEN IS TE HERSTELLEN’ 10

WERK AAN WATER: ZONDER FRANJE

12

HYACINTOPPOT KENT DRAMATISCH LAGE PRIJS

28

34

PRIMA TULPEN OP VAKDAGEN CREIL

KONINKLIJKE OPENING VOOR LENTETUIN

70

DE SELECTIE VAN SANDE BV

Reinigen van al uw fusten, bacterie en schimmelvrij!! Noordwijkerhout Telefoon 0252-371111

Organische stof Verwen uw bodemleven met

Trekkers te koop gevraagd

Voor export alle types • • • •

Champost Voor meer informatie en mogelijkheden omtrent het gebruik van Champost, kunt u contact opnemen met J. Vermeulen,

Massey Ferguson John Deere Same Universal / UTB

• • • •

Landini Ford Fiat Zetor

Schade, roest of mankementen geen bezwaar. U kunt alles aanbieden!

tel nr. 06 83 994 891 of per email: [email protected] H&G Exporttractors Abbestederweg 30 B T 06 10922015

Champignoncultuur R. Peffer B.V.,

1759 NB Callantsoog T 06 53672173

www.exporttractors.nl

Postbus 55, 5330 AB Kerkdriel, 0418-637777

CO NC R E TE HF MAAKT IN- OF UITSPOELING BODEMHERBICIDEN LASTIG ! ✔ Beperkt emissie van bodemherbiciden naar het gronden oppervlaktewater!

✔ Vermindert risico op schade van bodemherbiciden in gezaaide en/of ondiep wortelende gewassen!

✔ Kan bijdragen aan verhoogde effectiviteit bodemherbiciden!

Samen met CNB

organiseer ik moeiteloos een

groene of materialenveiling?

Slechts één telefoontje naar het CNB veilingteam is voldoende. Of het nu gaat om een materialenveiling of een groene veiling, het CNB veilingteam regelt het graag voor u. Het CNB veilingteam werkt samen met Troostwijk Veilingen op het gebied van materialenveilingen. Daarmee is een veiling verzekerd van een groot netwerk van potentiële kopers.

Veilen bij CNB:

• Materialen en groen • Inventarisatie • Samenstellen en verspreiden catalogus • Ook digitaal • Reclame en promotie • Service en betalingszekerheid • Breed en divers netwerk van potentiële kopers Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op. Veilingmeester Jan Meijer • [email protected] • 06 10 44 28 03 Veilinginkoper Ronald Walkier • [email protected] • 06 53 70 06 30

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31 cnb.nl

Veilige boldompeling voor brede en duurzame werking

De juiste chemie voor het hoogste rendement BASF Nederland B.V. Divisie Agro | Postbus 1019 | 6801 MC Arnhem T. (026) 371 72 71 | www.agro.basf.nl | Twitter: @BASFagronl Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

INHOUD

Het vakblad voor de bloembollenen vasteplantensector • 20 februari 2015 Nummer 317

Nieuws

6

Korte nieuwsberichten

CNB Product & Show

8

Lelie en tulp domineren showkas

CNB Actueel

9

It’s raining men, hallelujah!

Visie

14 8

10

10

Werk aan Water Flevoland staat voor plattelandsbelang

Broeierij

12

Drukte in bol-op-potmarkt

Bodem

14

Blaas bodem nieuw leven in

Fyto

9

16

Bladmonster leidend voor kwaliteitssysteem

Voorlichting

20

De kracht van ozon

Actueel

22

Alternatief formaline is nog niet gevonden

12

16

Vakvenster

24

Mobiele showroom

Branchenieuws

26

Jaarlijkse Leliedag KAVB en ROL

Bloem in beeld

28

Vakdagen Creil met fris sortiment tulpen

22

24

Actueel

30

Lot Veluwse telers ligt in handen politiek

Actueel

34

Zandhaastrofee onderdeel van Lentetuin Breezand

CNB Actueel

26

36

4 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

28

38

34

48

36

Winterseizoen niet voor alle gewassen top

CNB Podiumtulp

38

Service

40

Grondbank

42

Vraag en aanbod

43

Advies

48

Puzzelen met Vergroeningseisen in het nieuwe GLB

50

Marktinformatie

51

Bloem in beeld

51

50

54

55

56

58

60

65

66

68

67

70

72

Groeiende belangstelling Lenteflora

54

Toppers Jan Wentholt

55

Noviteiten Zorgeloos onderhoudscontract waterhuishouding

56

Branchenieuws Anthos Academy inspireert ondernemers

58

Trends Groenbranche bundelt krachten voor Groenbranche Trends 2015

60

Bloem in beeld Driebanflora 2015: wereldse show

64

Onderzoek en praktijk Drogen en energiebesparen

65

Studiebol Interesse voor agrarische sector

66

Boomkwekerij

67

Tien vragen aan Stephan Vernooij

68

Anthos

70

Markt en Afzet Communicatie belangrijk in samenwerking met export

72

Wereldbol Hortus in Spaans Malaga

Vasteplantenvaria

76

Teeltadvies

80

Agenda

81

Service

82

Hobaho

86

KAVB Nieuws Nieuws CNB Algemeen 10 vragen aan... Anthos Teeltadvies Hobaho KAVB

82

86

Fotografie omslag: René Faas

73

20 februari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 5

NIEUWS

Samenstelling: Redactie BloembollenVisie

Foto: Jeannet Pennings

PurE Seasonal Flowers sluit zich aan bij Bouquet Tales

Onderscheiding voor Wim Ciggaar LISSE – De gouden CNB-speld had hij al – die wordt toegekend bij een dienstverband van 25 jaar – en dus was de speld toe aan een upgrade met een tweede diamant. Donderdag 12 februari kreeg Wim Ciggaar deze luxe variant opgespeld door directeur Leo van Leeuwen. Dit gebeurde onder toeziend oog van een select gezelschap collega’s en relaties. De onderscheiding had alles te maken met het 50-jarige dienstverband dat Ciggaar afgelopen jaar bij CNB voltooide en nu met ingang van zijn pensioen gevierd werd. Begonnen op de mandenadministratie van CNB ontwikkelde Ciggaar zich uiteindelijk tot hoofdredacteur en bladmanager van BloembollenVisie, inmiddels het enige vakblad voor de bloembollenen vasteplantensector. Op 9 januari 2003 werd de eerste aanzet hiertoe gegeven met het samengaan van Bloembollencultuur (KAVB) en MarktVisie (CNB). Anno 2015 wordt de abonnees een compleet blad aangeboden, waarin alle belanghebbende partijen uit de branche vertegenwoordigd zijn. “Iets waar we als vak zuinig op moeten zijn”, aldus Ciggaar die terugkijkt op vijftig schitterende jaren en het blad – zijn kindje – met een goed gevoel achter laat.

’S-HERTOGENBOSCH – Promotiegroep PurE Seasonal Flowers sluit zich als zesde partner aan bij het project ‘Bouquet Tales’. Doel van het project ‘Bouquet Tales’ is bloemisten te enthousiasmeren en activeren weer meer creativiteit en trots in hun boeketten te stoppen. Bouquet Tales gaat haar community van Europese bloemisten (met extra focus op de Engelse bloemist) verder uitbouwen en hen helpen hun ‘boeketten business’ te laten groeien. Zij moeten zich met hun boekettenstijl, trots en vakmanschap weer durven onderscheiden, is de basisgedachte achter Bouquet Tales en de participerende productgroepen. Aan het project ‘Bouquet Tales’ doen de volgende zes productpromotiegroepen mee: Just Chrys, Anthurium, Hydrangea, Avalanche+ Rozen, Simply Calla en PurE Seasonal Flowers. PurE Seasonal Flowers gaat zorgen voor de extra ‘seizoenstouch’ in de boeketten. Samen vertegenwoordigen de productgroepen ruim 2000 kwekers.

Overdracht aandelen Royal Van Zanten RIJSENHOUT – Arie Veldhuijzen van Zanten heeft overeenstemming bereikt met de Stichting Administratie Kantoor en alle certificaathouders van Koninklijke van Zanten bv over de koop van alle nog niet in zijn bezit zijnde aandelen in deze onderneming. De aandelen zijn heden overgedragen. Koninklijke van Zanten bv is de houdstermaatschappij van bedrijven die opereren onder de handelsnaam Royal Van Zanten, veredelaar van siergewassen.

Eerste bloemenautomatiek in Amsterdam

KAMPEN – Schouten Sorting Equipment organiseert open dagen in Kampen voor relaties en andere geïnteresseerden. Op de open dagen introduceert het bedrijf haar nieuwste ontwikkelingen, waaronder de SchoutenBercomex Optibulb SBO voor het automatisch opplanten van tulpenbollen. De eerste open dag is vrijdag 6 maart van 13.00 tot 18.00 uur voor relaties. Zaterdag 7 maart is de open dag van 10.00 tot 14.00 uur voor relaties en andere geïnteresseerden zoals vrienden en familie. De locatie is: Industrieweg 9 te Kampen.

Broeiers koppelen klimaatcomputers BOVENKARSPEL – In West-Friesland vergelijken acht broeierijbedrijven met elkaar hun klimaat in bewaarcellen en kassen door het koppelen van hun klimaatcomputers via Lets Grow.com. Dit praktijknetwerk, gesubsidieerd vanuit het ministerie van Economische Zaken, wordt begeleid door netwerkcoördinator Jan Mantel vanuit GreenPort Noord-Holland Noord. Via deze zogenaamde digitale studieclub kunnen de deelnemers van afstand bij elkaar in de keuken kijken en ervaringen en calamiteiten uitwisselen die worden waargenomen. Het doel is om door het vergelijken van de klimaatinstellingen te komen tot betere kwaliteit en energiebesparing. Om ook de juiste conclusies te trekken wordt op de bedrijven door Proeftuin Zwaagdijk een praktijkproef uitgevoerd waarbij een partij tulpen verdeeld is over de deelnemende bedrijven in een aantal verschillende trekken. Gedurende het broeiseizoen worden een aantal bijeenkomsten georganiseerd. Hierbij beoordelen de deelnemers samen met onderzoekers en teeltbegeleiders de verschillende uitkomsten met elkaar en wordt gediscussieerd om te komen tot betere klimaatinstellingen en hogere kwaliteit. 6 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

Foto: PR

Open dag Schouten Sorting Equipment

AMSTERDAM – Verse bloemen uit de muur halen 24 uur per dag. Dat is sinds vrijdag 6 februari mogelijk op de NDSM-werf in Amsterdam. De bloemenautomatiek en bijbehorende winkel is een concept van 24Flower, dat oorspronkelijk bij Haakman Flowerbulbs vandaan komt. De bloemen, waaronder tulpen, rozen, narcissen, blauwe druiven, azalea’s en gemengde bloemstukken, komen uit eigen kas of rechtstreeks van andere kwekers. Alle bloemen zijn voorzien van een kleurcodesticker die de vershied van de bloemen aangeeft. Groen staat voor ‘First Class Fresh’ (€ 10,-) en betekent gegarandeerd tien dagen bloemenplezier. Blauw is ‘The Original Fresh’ (€ 7,-) en betekent nog zeven dagen van genieten. Oranje staat voor ‘Too Fresh Too Trash” (€ 4,-) en garandeert nog vier dagen plezier van de bloemen. Het kleurcodesysteem moet ervoor zorgen dat 99,5 procent van de bloemen kunnen worden verkocht, terwijl er doorgaans door bloemisten veel bloemen worden weggegooid. 24Flower schenkt van elke verkochte bos bloemen uit de bloemenmuur 0,24 eurocent aan Villa Joep, het fonds tegen neuroblastoom kinderkanker.

John Deere belangrijkste tractormerk op bloembollenbedrijven

Foto: PR

ROGGEL – Van de Nederlandse bloembollentelers noemt 19,8 procent John Deere als het belangrijkste tractormerk voor het bedrijf. Massey Ferguson beslaat een tweede positie. Dit blijkt uit de jaarlijkse BloembollenScanner van AgriDirect. In december 2014 werden tijdens de telefonische inventarisatie circa 800 bloembollentelers ondervraagd over onder andere hun bedrijfsactiviteiten en hun toekomst- en investeringsplannen. Net zoals vorig jaar, wordt John Deere ook dit jaar als belangrijkste tractormerk genoemd door de Nederlandse bloembollentelers (19,8 procent). Massey Ferguson en New Holland beslaan een tweede en derde positie met een aandeel van respectievelijk 17,2 procent en 16,5 procent. Op 9,3 procent van de Nederlandse bloembollenbedrijven heeft men plannen om te investeren in een tractor. Vorig jaar lag dit percentage op 7,0 procent. Het zijn met name de bloembollentelers in de klasse vanaf 10 hectare die een nieuwe tractor willen kopen (13,2 procent. Onder de bloembollentelers in de klasse tot 10 hectare ligt dit percentage lager (5,1 procent).

Kwekers in Heemskerk zetten gezamenlijke promotie op HEEMSKERK – Een groep Heemskerkse kwekers heeft zaterdag 7 februari het merk ‘uitheemskerk.nl’ gelanceerd. Het betreft de lancering van een website en de presentatie van een opvallende vrachtwagen waar Stet Heemskerk bv mee rijdt. Uitheemskerk.nl staat voor de exclusieve sierteelt en goede kwaliteit van producten uit Heemskerk. De betrokken kwekers vinden dat het gebied gezamenlijk meer gepromoot kan worden en kwamen tot het genomen initiatief. Op de website zijn de verhalen van de meer dan twintig deelnemende bedrijven te vinden met daarbij productfoto’s. De presentatie van uitheemskerk.nl vond plaats bij Stet Heemskerk. Gedeputeerde Jaap Bond hield een toespraak over het gebied. Volgens Bond wordt Heemskerk geroemd door de kennis en kunde in de sierteelt en zijn de familiebedrijven de kracht van het gebied. Ook Wethouder Frank Frowijn hield een korte speech. De geslaagde middag werd afgesloten met een drankje en een hapje.

Kick-off Kom in de Kas in het Westland NAALDWIJK – De landelijke kick-off van Kom in de Kas vindt plaats op donderdag 9 april 2015 in de regio Westland. Looije Tomaten in Naaldwijk is gastheer voor deze happening. ‘Tuinbouw, daar zit muziek in’, wordt als thema gebruikt tijdens de landelijke kick-off in de regio Westland. De primaire doelgroep van Kom in de Kas, basisschoolleerlingen, krijgt een prominente rol bij de kick-off. Zo krijgen de leerlingen van basisschool De Ouverture in Naaldwijk op 9 april een privérondleiding door de kas. Op zaterdag 11 en zondag 12 april 2015 vindt de 38e editie van Kom in de Kas plaats in verschillende regio’s verspreid over Nederland. Ruim 200 glastuinders zetten hun deuren open. Meer informatie is te vinden op komindekas.nl.

Bloembollenexcursie Mol Agrocom naar Wageningen UR OUDE TONGE – Mol Agrocom organiseert op woensdag 4 maart 2015 een excursie naar Wageningen UR. Thema van deze excursie is ‘Kennis van tulpenbol noodzakelijk voor vooruitgang bollenteelt’. Op de dag van de tulp in Zwaagdijk gaf Richard Immink een workshop over de groei van bloembollen. Dit is een stuk basiskennis die een teler moet hebben om te kunnen begrijpen welke teeltmaatregelen welke invloeden kunnen hebben. In dit kader organiseert Mol Agrocom de excursie. Het programma start om 7.00 uur met vertrek vanaf Goeree-Overflakkee (kantoor Mol Agrocom). Na ontvangst op Wageningen UR, zal Prof.Dr.Ir. R. Immink een presentatie verzorgen en wordt aansluitend een bezoek aan het laboratorium/proeftuin gebracht. Om 12.00 uur wordt afgesloten met een lunch. Vervoer wordt in overleg geregeld. Aanmelden kan bij Cornelis Knöps via [email protected] of tel. 06 – 499 320 56

John Smit benoemd als algemeen directeur Agrifirm Plant

Foto: PR

APELDOORN – De hoofddirectie van de Koninklijke Agrifirm Group heeft de heer J.G.G. (John) Smit benoemd als algemeen directeur bij Agrifirm Plant. Smit start zijn werkzaamheden bij Agrifirm Plant op 7 april en volgt hiermee de positie op van Drees Beekman, die tot mei 2014 als algemeen directeur bij Agrifirm Plant verantwoordelijk was. In de tussenliggende periode is de dagelijkse leiding waargenomen door adjunct-directeur Vincent Roelofs, zodat er ruim de tijd was om tot een goede invulling te komen. Smit is 48 jaar en woont in Huizen. Na de studie humane voeding aan de Landbouw Universiteit Wageningen is John Smit in diverse marketing-, sales- en managementfuncties werkzaam geweest bij Nutricia, L’Oréal, Unilever, Quest International en Fromageries Bel. De laatste drie jaar was John werkzaam bij de Westland Kaas Groep als directeur Sales Marketing en R&D.

Foto: PR

Eco-Combi Douche voor bolontsmetting wint 10.000 euro

BERGEN – Het Innovatiefonds voor telers heeft vier agrariërs beloond voor hun innovatie. De toegekende innovaties zijn zowel opbrengstverhogend als kostenbesparend en duurzaam. In toepassing lopen ze sterk uiteen. De initiatiefnemer van de Eco-Combi Douche ontving zelfs € 10.000 als financiële stimulans. Bloembollenkweker Cornel van Schagen uit Bergen ontwikkelde samen met Agrin-Serv een Eco-Combi Douche om bollen efficiënter en duurzamer te ontsmetten. Het unieke van deze Eco-Combi Douche is dat ze vijf functies combineert: koken/warmtebehandeling, ontsmetten/ broezen, drijfzinken, tulpenbollen volledig natmaken en de reiniging van het fust tegen schadelijke organismes. De volautomatische straat reduceert het energie-, water- en middelengebruik. Meer hierover in de volgende uitgave van BloembollenVisie. 20 februari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 7

CNB PRODUCT & SHOW

Lelie en tulp domineren showkas Onder de naam Product & Show beoogt CNB gericht en commercieel te communiceren over producten die in de showruimte van CNB te zien zijn. In BloembollenVisie worden de meest opvallende inzendingen uitgelicht. Dit keer zijn de tulp en lelie prominent aanwezig. Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas

H

et is de tweede week van februari goed vol in de showruimte van CNB. Veel inzenders hebben hun weg gevonden naar Lisse wat zorgt voor een mooie kleurenpracht. Een groot deel van de inzendingen betreft tulpen: potten en vazen, maar ook marktbroeibakken. Een van de inzenders is Maveridge International met onder andere ‘Flying Dragon’, ‘Shooting Star’ en ‘Double Flag’, allen kwekersrechtelijk beschermd. ‘Flying Dragon’ heeft een mooie, frisrode kleur met een heldergele rand die in knopstadium al zichtbaar is. De tulp is lang en zwaar en beschikt over donkergroen, goed bosbaar blad. Neem voor meer informatie en de verkoop contact op met CNB-vertegenwoordiger Ronald Walkier via [email protected].

MEER TULPEN Ook Lybo Tulpen Veredeling heeft voor een mooie inzending gezorgd, zowel potten als marktbroeibakken, met onder andere ‘Dutch Mountain’, ‘Saami’ en ‘Milka’. Tot slot doet ook M. Boots Bloembollenselectie bv een spreekwoordelijke duit in het zakje. De tulpeninzender heeft

‘Arlette’ 8 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

twee vazen neergezet: ‘Robinho’ en ‘Thijs Boots’. Laatstgenoemde heeft een prachtige zalmkleur. Eigenlijk is er geen andere zalmkleurige tulp die zo goed te broeien is. Voor meer informatie en de verkoop van tulp ‘Thijs Boots’ kunt u contact opnemen met CNB-vertegenwoordiger Michel Longayroux via [email protected]. ‘Flying Dragon’

OOK LELIES Na de lelie-inzendingen van veredelaars Mak Breeding en Marklily laat ook Gebr. Vletter en den Haan zich zien in het handelscentrum van CNB met twee vazen lelies. De eerste die opvalt is de mooie, witte ‘Arlette’. Deze kwekersrechtelijk beschermde, rijkbloeiende Oriëntal heeft een zeer stevige steel. De trekduur bedraagt rond de honderd dagen in de winter. De beste planttijd voor ‘Arletta’ is tot 1 maart en dan weer vanaf 1 augustus. Een echte winterlelie dus. Het is zeker ook een goede lelie in de bolbewaring. Naast deze vaas staat er ook een vaas met de mooie, grootbloemige ‘Crosser’. Deze roze Oriëntal heeft een uitstekende knopbezetting en houdt zich goed in de bewaring. De afbroeisnelheid van ‘Crosser’ is ongeveer 115 dagen. De lelie is het beste te planten tot 1 maart en dan weer vanaf 1 september. De vertegenwoordigers van het

‘Crosser’

CNB-lelieteam zijn bereikbaar voor meer informatie over deze cultivars en de verkoop ervan. Voor meer informatie over alle genoemde producten kunt u ook contact opnemen met CNB Product & Show via [email protected].

Volg CNB Product & Show Meer en actuele informatie over Product & Show is te vinden op de webpagina www.cnbproduct-show.nl. Ook heeft Product & Show een eigen Twitteraccount, te volgen via @CNBProductShow. Heeft u zelf een product waar u graag wat meer over wilt vertellen? Stuur dan een mailtje naar info@cnbproduct-show.

VAN DE REDACTIE

Foto: René Faas

Laat je zien

It’s raining men, hallelujah!

COLOFON

Soms is regen zo erg nog niet. Tenminste, niet als je een vrolijke paraplu kunt opsteken. Het CNB Bloembollenteam kwam op het idee om paraplu’s te ontwikkelen als relatiegeschenk voor klanten. Het resultaat is een vrolijke en kleurrijke paraplu met de opdruk van een grote bos tulpen. De foto van de gemengde bos is vorig jaar gemaakt tijdens de marktbroeishow van CNB in Bovenkarspel. Alle vertegenwoordigers van het CNB Bloembollenteam stellen de paraplu’s beschikbaar voor klanten en relaties. Ook collega’s van CNB mochten een exemplaar mee naar huis nemen, nadat de vrouwelijke medewerkers alias ‘The Weather Girls’ deze aan een kritische test hebben onderworpen. Een test die de paraplu glansrijk heeft doorstaan, want op het moment dat de foto werd genomen vlogen de hagelstenen hen om de oren. Maar een fikse hagelbui of niet, de dames stonden droog onder hun stevige plu. Inmiddels is de paraplu al vaker gesignaleerd. Op straat is hij niet te missen en ook op Social Media is de paraplu al een aantal keer gespot met reacties als ‘Waar kan ik die kopen?’ tot gevolg. Al met al prachtige reclame voor een nog prachtiger product: de tulp. Al klinkt het een beetje vreemd… Nu maar hopen dat het gaat regenen. Relaties en klanten die ook met zo’n mooie paraplu over straat willen, kunnen contact opnemen met hun vertegenwoordiger van het CNB Bloembollenteam.

BloembollenVisie is het toonaangevende, 14-daagse vakblad voor de bloembollenen vasteplantensector. REDACTIE: Jeannet Pennings (hoofdredacteur), Arie Dwarswaard, Monique Ooms, Lilian Braakman en René Bouwmeester (vakredacteuren). FOTOGRAFIE: René Faas.VORMGEVING: Prepress BloembollenVisie. UITGEVERS: KAVB en CNB (U.A.). REDACTIEADRES: Heereweg 347, 2161 CA Lisse, Postbus 31, 2160 AA Lisse, tel. 0252-431130, fax 0252-431127, e-mail: [email protected]. Internet: www.bloembollenvisie.nl. Tel. kantoor A. Dwarswaard: 0252-536 966. ABONNEMENTEN: (excl. 6% BTW): Nederland € 265,-- per jaar, Europa € 285,-- per jaar, buiten Europa € 315,-- per jaar. Aanof afmelden bij John Meijer, tel. 0252-431173, fax 0252-431126. Meer info over abonnementen op www.bloembollenvisie.nl. ADVERTENTIES: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, e-mail: [email protected]. VERANTWOORDELIJK HEID: De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. Aan alle artikelen en rubrieken wordt de meest mogelijke zorg besteed. Uitgevers, redactie en medewerkers aanvaarden echter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die direct en/of indirect kunnen voortvloeien uit de inhoud van artikelen en/of advertenties. De redactie houdt zich het recht voor om ingezonden brieven en mededelingen niet te plaatsen dan wel te wijzigen of in te korten. Overname van artikelen is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. NIEUWSBRIEF: BloembollenVisie verzorgt ook een dagelijkse nieuwsrubriek op internet (www.bloembollenvisie.nl).

Eens in de zoveel tijd is er ruimte voor een column. De keuze van het onderwerp kan soms best lastig zijn, zeker als er veel te vertellen valt. Zo is onze collega Wim Ciggaar na vijftig jaar werken met pensioen. Daarentegen spreek ik elk nummer veel jonge leergierige studenten. Het leuke is dat zij met veel enthousiasme en toewijding praten. We gaan nog even door met die serie Studiebol, dus als een student zich geroepen voelt om over zijn of haar studie te vertellen, is dit mogelijk. Ook kan deze column gebruikt worden om de Lentetuin te promoten of om te vertellen over de interessante Leliedag, die onlang werd georganiseerd door de KAVB en ROL. Het wordt een mengelmoes, want in de laatste twee onderwerpen zit een duidelijk verband. Zo vertelde Frank van de Hoek, voorzitter van de Lentetuin, laatst dat de Lentetuin de plek is voor kwekers om hun eindgebruiker te spreken. Dat is het ook. Het is nog een van de weinige bolbloemenshows waar het vak vijf dagen bij elkaar is, tezamen met een heleboel consumenten. Laat jezelf zien en grijp deze kans om vragen aan elkaar te stellen en van elkaar te leren. Kennelijk is dat nog nodig. Zo was op de Leliedag van KAVB en ROL psycholoog Fred Woudenburg uitgenodigd als spreker. Hij is voorzitter van de commissie die onderzoek doet naar de gezondheidsrisico’s van gewasbescherming voor omwonenden. Totdat het onderzoek in plus minus 2018 naar buiten komt, moet niemand stil zitten. Zo spoorde hij de aanwezigen aan om een ‘goede buur’ te zijn en het gesprek met omwonenden aan te gaan. Door uitleg te geven en rekening te houden met de buurtbewoners, zal volgens de psycholoog de buurt minder angstig zijn voor bollenkwekers en hun minder als een ‘risico’ gaan zien. Een goede buur zijn of het gesprek aangaan, kan ook op de Lentetuin door bezoekers te informeren. Leg uit wat er allemaal moet gebeuren om tot zo’n prachtproduct te komen. Door met consumenten in contact te komen, kunnen zij niet alleen van jou leren, maar ook andersom. Zo kunnen bloembollenkwekers gemakkelijk aan de consument vragen wat ze vinden van bepaalde producten. Deze informatie is waardevol. Gebruik het goed en doe er je voordeel mee. Lilian Braakman


VISIE

‘Werk aan Water staat Tegelijk met de provinciale statenverkiezingen vinden ook de verkiezingen voor de waterschappen plaats. De vraag is hoeveel mensen deze twee gebeurtenissen van elkaar weten te scheiden. En of voldoende duidelijk is waar de waterschappen voor staan. Een van de doelstellingen van Werk aan Water Flevoland is het werk van de waterschappen bij meer mensen op het netvlies te krijgen. Daarbij wil de partij uitgroeien tot een belangenbehartiger voor boer en burger in Flevoland.

MARIECARIEN SLOOTMAN, WERK AAN WATER FLEVOLAND

Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas


D

e waterschapspartij Werk aan Water kwam zes jaar geleden tot stand na de invoering van het lijstenstelsel. Initiatiefnemers waren voornamelijk agrariërs uit Flevoland. Zij vonden dat het belang van met name de agrarische ondernemer onvoldoende vertegenwoordigd dreigde te worden in het waterschapsbestuur, dat op dat moment voornamelijk een aangelegenheid zou kunnen worden van de gevestigde politiek. De partij Werk aan Water wist bij de eerste verkiezingen direct drie zetels te veroveren. Bij de aankomende verkiezingen op 18 maart zet het partijbestuur in op meer dan drie zetels. Wij spraken voor Visie met lijsttrekker Theo Hogendoorn (30) en zijn partij-collega Marie-Carien Slootman (57), die als derde op de kandidatenlijst staat. Hogendoorn groeide op als zoon van een melkveehouder. In het dagelijks leven is hij eigenaar van Adlus Advisering dat is gespecialiseerd in adviezen voor de agrarische sector. Slootman is een boerendochter die – na een loopbaan als sociaal economisch adviseur bij de ABTB – trouwde met bollenkweker Gerard Slootman uit Espel en sindsdien met hem de maatschap Slootman-Claassen runt. Beiden hebben de nodige bestuurlijke ervaring.

Waarom moest Werk aan Water er komen? “Omdat de agrarische sector onvoldoende vertegenwoordigd dreigde te worden in het waterschap Zuiderzeeland. Daarom hebben LTO, KAVB, de Nederlandse Melkveehoudersbond en NFO de koppen bij elkaar gestoken en zo kwam Werk aan Water tot stand. Ons doel is met name de positie van het agrarisch bedrijfsleven én de burger op het platteland te verstevigen.” Wat is het verschil tussen Werk aan Water en de landelijke politieke partijen in waterschapsverband? “Wij houden ons niet bezig met politiek, hebben in die zin ook geen boodschap te verkondigen. Onze enige focus is water en dan specifiek het water in Flevoland. Daarbij richten wij ons op de thema’s veiligheid, voldoende water, schoon water en kostenbeheersing.” Wat willen jullie bereiken ten aanzien van veiligheid? “Gelet op de klimatologische veranderingen wordt veiligheid een steeds belangrijker thema. Wij leven hier vier meter onder zeeniveau, maar niemand lijkt zich dat nog te realiseren. Totdat er extreme wateroverlast ontstaat, zoals in

voor nuchter boerenverstand’ 1998, en delen van de polder volledig onder water komen te staan. Op zo’n moment besef je weer hoe belangrijk het is dat we goede gemalen, sterke dijken, capabele stuwen en duikers hebben. Deze polder is ooit op de tekentafel ontworpen, maar sindsdien is er veel veranderd. Het is zaak om bij te blijven met alle ontwikkelingen en steeds te investeren in de kwaliteit van onze veiligheid. Vanzelfsprekend moeten we daarbij de kosten niet uit het oog verliezen. Je kunt wel enorme bedragen in dijkverbetering willen investeren, maar dan zal er ook meer belasting geheven moeten worden. Dus kun je ook kijken hoe het anders kan: efficiënter of wellicht in fases.” Voldoende water is ook een thema. Daar ligt wellicht een spanningsveld tussen de natuur en de agrarische sector? “Inderdaad, het belang van de agrarische sector is niet altijd hetzelfde als dat van de natuur. De agrariër heeft water nodig voor zijn gewassen, en tegelijkertijd mogen die gewassen niet permanent onder water staan. Daarvoor geldt dus een ander peilbesluit dan voor de natuur en dat vraagt goed overleg en zorgvuldige afstemming. Natuur is belangrijk, maar die belangen mogen niet botsen met die van agrariërs in de directe omgeving. Verder hebben wij in dit gebied last van zout kwelwater; dat is niet goed voor de beregening van intensieve gewassen zoals bloembollen en witlof. De tijdelijke hevels op de Westermeerdijk, die zoet water het gebied in pompen voor de verbetering van de kwaliteit van het oppervlaktewater en de vermindering van de kweldruk, blijken goede resultaten op te leveren. Dankzij de inspanningen van Werk aan Water Flevoland heeft het waterschap Zuiderzeeland in de januarivergadering besloten permanente hevels te plaatsen.”

Wat willen jullie bereiken ten aanzien van het thema ‘schoon water’? “Bollenkwekers zijn al heel goed bezig met het terugdringen van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Helemaal zonder kan de sector nog niet, bij gebrek aan goede vervangers. Bovendien stelt de markt hoge eisen aan het product. Daar ligt dus een flinke uitdaging. Tegelijkertijd is het goed je te realiseren dat ook de burger zijn bijdrage levert aan de vervuiling van het oppervlaktewater, bijvoorbeeld door medicijngebruik. De hoeveelheid medicijnresidu in het oppervlaktewater is minstens zo groot als dat van gewasbeschermingsmiddelen en ook nog eens moeilijker te reinigen. Dat vraagt bij de burger een omslag in het denken, dat is echt wel een eye opener. Vanuit LTO Nederland is Deltaplan Agrarisch Waterbeheer opgezet om de samenwerking tussen het agrarische bedrijfsleven en de waterschappen te bevorderen in het realiseren van de wateropgave in agrarische gebieden. Samen willen wij knelpunten op het gebied van water oplossen. Verontreiniging valt daar ook onder, maar ook verzilting, wateroverlast en schaarste. Wij willen iets met elkaar realiseren waar de hele samenleving iets aan heeft. Zo lopen er nu diverse pilots, bijvoorbeeld op het gebied van bodemdaling en het weer op niveau brengen van het organischestofgehalte in de bodem. Ook hierbij houden we de vinger aan de pols en maken we zorgvuldige keuzes: kan het uit, wat is de meerwaarde? Het waterschap moet immers rondkomen van de heffing aan de ingezetenen en daarmee zijn eigen broek ophouden. Dat vraagt om een bedrijfsmatige aanpak.” Daarmee komen we op een ander thema van jullie partij: kostenbeheersing... “Werk aan Water staat voor ‘no

nonsens’ en ‘zonder franje’. Het waterschap heeft daarin ook al een slag gemaakt en wij zetten die lijn graag voort. Besturen met nuchter, gezond boerenverstand. Kostenbeheersing kun je onder meer realiseren door slimmer in te kopen, tijdig de juiste innovaties door te voeren en altijd te zoeken naar de beste kosten-batenverhouding.” Hoe gaan jullie de ingezetenen aansporen om op Werk aan Water te stemmen? “Als deze editie op de mat valt, zijn wij al flink aan het campagne voeren. We verspreiden onze folder, plakken posters en raamstickers, we profileren ons via sociale media, er draait een promo op Omroep Flevoland en met die omroep zal ook een interview plaatsvinden. En natuurlijk gaan we met z’n allen de boer op. We maken excursies in het gebied, laten onze gezichten zien, proberen zoveel mogelijk kennis te vergaren en willen onze ingezetenen beter leren kennen. In totaal zijn we met acht kandidaten, allemaal agrariërs of mensen die affiniteit hebben met de sector – en we hopen op zoveel mogelijk zetels.” In hoeverre leven de waterschapsverkiezingen bij de gemiddelde Nederlander? Weten burgers nog wel wat het werk van het waterschap inhoudt? “Dat is inderdaad een aandachtspunt, je hoort eigenlijk alleen maar iets over het waterschap als het ergens misgaat. De positieve kant daarvan is dat burgers zich blijkbaar meestal veilig voelen. Feit is wel dat het waterschap zich beter kan profileren dan nu het geval is. Om een betere band te krijgen met onze achterban, zullen wij de ledenavonden van de LTO en de FAJK gebruiken om uit te leggen wie we zijn en wat we doen. Daarmee hopen we binnen de sector een breder draagvlak te

creëren. Het vergroten van draagvlak blijft de komende jaren een belangrijk aandachtspunt. Wij hopen Werk aan Water te kunnen laten uitgroeien tot een belangenorganisatie voor waterzaken voor alle agrariërs in Flevoland. De sector is in de loop der jaren alleen maar kleiner geworden en wat kun je als individuele ondernemer nou bereiken richting de overheid? Als we met elkaar samenwerken, kunnen we samen één geluid laten horen; dat heeft veel meer impact.” Gaat Werk aan Water daarmee niet op de stoel van de LTO, KAVB, NFO en NMB zitten? “Nee, deze organisaties zetten zich veel breder in, onze focus ligt alleen op waterzaken en dan ook nog eens alleen in dit gebied. We willen proberen door via samenwerking de stem van de plattelandsbevolking in te brengen.” Wat brengen jullie zelf mee om de doelstellingen van Werk aan Water te realiseren? Slootman: “Mijn ervaring als ondernemer in de bollensector en mijn jaren als bestuurder: ik zat onder andere in het bestuur van de Rabobank en van Omroep Flevoland. Verder vind ik het erg belangrijk dat de agrarische sector goed vertegenwoordigd is binnen het waterschap. Water gaat ons allemaal aan en ik maak me er graag sterk voor om dit thema dichter bij de mensen te brengen.” Hogendoorn: “Ik ben al vanaf mijn 18e bestuurlijk actief - zo was ik voorzitter van de FAJK – dus die ervaring neem ik mee. Als zoon van een melkveehouder begrijp ik de belangen van de sector en spreek ik dezelfde, nuchtere taal. Ik maak mezelf graag sterk voor de belangen van mijn achterban.” Meer informatie en het partijprogramma van Werk aan Water Flevoland is te vinden op www.werkaanwaterflevoland.nl. 20 februari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 11

BROEIERIJ

MARK VAN BRAGT:

‘Hyacintenmarkt overvol’ Eigenaar Mark van Bragt van W. van Bragt en Zn bv is een echte pottenbroeier. Naast hyacinten, Muscari’s en narcissen, broeit de ondernemer in Heemskerk ook tulpen-op-pot. Na het voorbereidende werk - het zelf prepareren van de bollen en het oppotten komen alle potjes in verschillende lagen in de cel of in de kas te staan om vervolgens verkocht te worden. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

I

n de schuur van W. van Bragt en Zn bv is eigenaar Mark van Bragt met zijn personeel begin februari bezig met Muscari op te potten. Dit doet hij al zo’n dertig jaar aan de lopende band. De potjes van voornamelijk maat p9 worden gevuld met grond en dan worden de Muscari’s handmatig geplant. Deze gevulde potjes komen op een gaasbak en krijgen meteen water voordat ze de cel of de kas ingaan. “Het oppotten van Muscari gebeurt altijd als laatste”, geeft Van Bragt aan. “Hiervoor hebben we de hyacinten (p12), tulpen en narcissen opgepot.” Het oppotten van narcissen en een deel hyacinten, doet Van Bragt niet alleen. Hij werkt samen met Ton de Ruyter van A.S.P. De Ruyter. Zijn bedrijf staat een paar honderd meter van Van Bragt af in Heemskerk. “Ik lever dan met name maat p7 en p9 en De Ruyter de grotere maten. Deze samenwerking hebben we gezocht om elkaar te versterken.” Zo geeft hij aan dat het niet een grandioze markt is momenteel. Om goed door te kunnen blijven gaan, is samenwerken nodig. “Het is voor beiden een gunstige en prettige samenwerking die al jaren goed gaat. Daarbij is het ook een stukje risicospreiding.” Om wel een goede prijs voor


de narcissen te halen, broeit Van Bragt alleen narcissen op contract. De Ruyter veilt wel. “Als je het op de vrije markt wil verkopen, dan gaat het weg beneden de kostprijs. Dat is al een paar jaar zo.”

VOLLE MARKT In de hyacint-op-potmarkt gaat het eveneens niet denderend, geeft Van Bragt aan. “De markt wordt door een aantal broeiers verpest en dat vind ik erg jammer. Er zijn twee grote broeiers en die duwen alles maar voor de klok. Als jij dan na hun aan de beurt bent, is de prijs dramatisch laag. Als er per dag zo’n 80 karren verkocht worden en hun alleen al 120 neerzetten, plus nog de 100 andere karren van andere broeiers, dan kun je wel raden wat het doet met de prijs. Ze stampen de klok ongecontroleerd vol. Dat kon vroeger niet en nu ook niet. Als dit zo massaal doorgaat krijgt iedereen problemen. Voor zo’n prijs blijven leveren redt niemand. Ook de grote bedrijven niet. De snelste oplossing om de prijs omhoog te krijgen is dat iedereen in totaal 20 procent minder voor de klok zet en via Connect verkoopt. Misschien zelfs wel 25 procent minder.” Om een zo hoog mogelijke prijs te vangen in een overvolle markt veilt Van Bragt niet alleen bij FloraHolland, maar ook bij veiling Rhein-Maas. “Omdat wij vroeger al veilde op Venlo mogen

wij nog bij Rhein-Maas onze producten voor de klok zetten. Zij kijken naar wat je vorig jaar hebt geleverd en hoe de prijs toen was. Als deze goed was, mag je soms iets meer leveren. Je mag niet veel over je quotum heen en dat zorgt ervoor dat de prijs veel stabieler blijft. Wel moeten we goed opletten dat de transportkosten niet te hoog worden, anders is het niet meer winstgevend.”

STABIELER De 45-jarige pottenbroeier ziet de toekomst nog wel rooskleurig tegemoet, al voorspelt hij wel dat de prijs van de hyacinten dit jaar niet meer beter gaat worden. “Ik blijf erop hopen, vooral omdat je al zo lang in het vak zit. Het is altijd een paar weken slecht, maar nu is het wel heel lang slecht. Daarnaast weet ik hoe het vroeger was. Toen verkocht je hyacinten voor 1,90 (gulden) in de actie. Nu mag je blij zijn als je er zestig eurocent voor vangt.” De tulpen-op-potmarkt is een kleine markt die stabieler is, geeft Van Bragt aan.

‘Een aantal broeiers verpesten de markt’ “Er zijn niet zoveel kwekers die tulpen-op-pot broeien. Die markt is klein en wordt niet groter. Daar is ook niet veel ruimte voor. Momenteel zijn de prijzen redelijk.” De Muscari die de broeier oppot zijn eveneens aardig qua verkoopprijs. Dat komt volgens de ondernemer doordat de kwekers het areaal niet teveel laten groeien. “De Muscari wordt voor een vaste prijs verkocht als bol. Daardoor blijft de prijs van Muscari op pot ook beter, sowieso omdat alle broeiers deze bollen voor ongeveer dezelfde prijs inkopen. Daardoor is de prijs dit jaar

Mark van Bragt: ‘Samenwerking is ook een stukje risicospreiding’ best aardig.” Van alle bol-op-potproducten die Van Bragt in zijn kraam heeft, verkoopt hij zo’n 70 procent via daghandel. “Wij hebben bij FloraHolland Connect Ramon Rijkerboer als persoonlijke verkoper. Hij is op de hoogte van de actuele zaken en geluiden op de klok en verkoopt een groot deel van onze handel. De rest ‘klokken’ we, maar we proberen zoveel mogelijk via daghandel te verkopen. Daar krijgen we een redelijkere prijs als voor de klok.” Hyacinten vormen de belangrijkste handel voor Van Bragt. Zo’n 65

procent van zijn kraam betreft hyacinten. Muscari is goed voor 15 procent, narcis 10 procent en tulp ook. “We proberen om voor Pasen door onze voorraad heen te zijn. De hyacinten zijn meestal al voor half maart verkocht.”

BOLLENINKOOP De bollen die Van Bragt koopt, komt hij zelf bekijken als deze nog op het land staan. “Dat is voor mij de eerste controle. Kwaliteit is heel belangrijk. Je wilt namelijk een goede reputatie opbouwen. De meeste bollen kopen wij bij

diverse kwekers waarmee we goede ervaring hebben. Als je al je bollen aankoopt, betaal je genoeg. Dan verwacht ik dat ze goed zijn. De bollen kopen we in via intermediairs van CNB en Hobaho. Omdat wij al jaren alle bollen zelf preparen, zijn wij daar heel kundig in. Dat komt de kwaliteit ten goede. Bovendien kunnen we alles zelf inplannen per seizoen en hebben we weinig uitval. We hebben er ook de tijd voor om zelf te prepareren. Normaal hadden we in de zomer potlelies, maar daar zijn we mee gestopt.”


BODEM

‘Sleutel ligt bij bodemleven’ De interesse in bodem groeit. Een aantal telers is aangesloten bij de Vereniging Natuurlijk Leven, Natuurlijk Telen. Het gelijknamige praktijknetwerk van zes telers is afgelopen najaar afgerond. Begeleiders Ton van der Lee en Roelf Havinga geven in deze laatste aflevering van de serie Bodem hun visie op de toekomst. ‘Ga maar aan de slag en neem er de tijd voor.’

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

L

oslaten is lastig. Telen is voor een belangrijk deel voortbouwen op zekerheden uit het verleden. Toch groeit de interesse bij bloembollentelers om op ecologische wijze te gaan telen. “Als je begint met ecologisch te telen, merk je al snel dat het ondernemen een stuk plezieriger wordt. Maar neem wel de tijd.” Dat stelt Roel Havinga van TEAM Ecosys, van 2012 tot en met 2014 projectleider van het praktijknetwerk Natuurlijk Leven, Natuurlijk Telen. Samen met Ton van der Lee, producent van hoogwaardige compost, legt hij uit hoe ecologisch telen werkt. Dat gebeurt na afloop van een workshop in BolleNoord, die Van der Lee samen met Wil Braakman voor het derde jaar organiseert, en waar afgelopen maand telkens zo’n veertig belangstellenden op af kwamen. Essentieel is de totale visie op herstel van bodemleven in relatie tot biodiversiteit.

BIODIVERSITEIT Havinga legt uit: “Alles staat of valt met biodiversiteit in planten bodemleven. Bij voldoende aantallen en variatie in gewassen en bodemleven heeft de bodem van nature een goede bodemstructuur, bevat zij voldoende mineralen voor een gezonde en vitale gewasontwikkeling en levert het bodemleven bescherming tegen ziekten en plagen. De sleutel ligt in een evenwichtige voeding van het bodemleven, dat dan zorgt voor optimale voedselvoorziening van de gewassen. Belangrijk hierbij is zoveel mogelijk gebruik te maken van natuurlijke voedingsstoffen en mineralen, bijvoorbeeld uit melasse, zeewierextracten, visemulsie, mineralenrijke natuurlijke afzettingen als zeewierkalk, natuurfosfaat, zeezout en gesteenten als bentoniet, zeoliet of lavameel. Een stevige bijdrage aan bodemstructuur en bodemvruchtbaarheid wordt geleverd door biodiverse groenbemesters. Bedenk dat tot de Eerste Wereldoorlog de stikstof en de fosfaat door het bodemleven 14 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

werd aangeleverd in ruil voor koolstof (suikers) en worteluitscheidingsproducten van de plant. Zodra je stikstof, fosfaat en kali alleen als kunstmest toepast, verstoor je deze cyclus.”

DRIE BOUWSTENEN Wat Havinga en Van der Lee al jaren zien, is dat de bodem die voor allerlei agrarische teelten wordt gebruikt, arm is aan bodemleven. Met kunstmeststoffen lukt het nog steeds om een acceptabele opbrengst te behalen. Tegelijkertijd neemt het gehalte aan organische stof af en nemen planten bodemziekten, waaronder stengelaaltjes, toe. “De bodem is uit balans, en die balans is weer te herstellen”, aldus Havinga. Drie bouwstenen daarvoor zijn een combinatie van melasse en calciet, compost en biodiverse groenbemester. Havinga: “Melasse bevat sporenelementen in een zeer verdunde suikeroplossing. Mineralen en suikers zijn voor planten gemakkelijk opneembaar en leveren energie om in het voorjaar op te starten. De kunstmestgiften aan stikstof, fosfor en kali kunnen zo lager zijn en leveren minder verstoring van het bodemleven. Telers moeten zich goed realiseren dat het bodemleven zorgt voor de voeding van de plant. Als dat er dus niet of nauwelijks is, gaat het mis. Het bodemleven levert stikstof en fosfor aan de plant en krijgt daarvoor in ruil koolstof en uitscheidingsproducten van de plant. De mineralen uit steenmelen, compost en mest zijn nodig voor de opbouw van stabiele organische stof.” Van der Lee vult aan: “Bij compost gaat het niet alleen maar om organische stof, maar ook om bodemleven stimulerende micro-organismen. Dat is goede compost.” Wat groenbemesters betreft zijn Havinga en Van der Lee duidelijk: zo gevarieerd mogelijk. “In Nederland kennen we eigenlijk geen goede mengsels. In Duitsland zijn die wel te koop. Daar zitten tien tot twaalf verschillende groenbemesters in. Die variatie is belangrijk. Zaaizaad is de goedkoopste meststof en zorgt tevens voor een goede bodemstructuur en waterbergend vermogen.” Havinga noemt deze vorm van landbouw

Roelf Havinga (links) en Ton van der Lee: ‘Alles staat eco-agricultuur. Nieuw is het allemaal niet, benadrukt hij. “In de Verenigde Staten hebben Albrecht en Reams al vanaf de jaren dertig over dit onderwerp gepubliceerd.” Hij stelt nadrukkelijk dat geïnteresseerden er vooral de tijd voor moeten nemen om er mee aan de slag te gaan. “Trek er gerust drie tot vijf jaar voor uit. Dit heeft tijd nodig. Reserveer er een deel van je land voor en blijf ook op een deel werken op de vertrouwde manier. Wat ik in veel gevallen zie, is dat die ondernemers die hier mee aan de slag gaan, meer plezier krijgen in het ondernemen. Het wordt er weer leuker van.”

AAN DE SLAG De zes leden van het praktijknetwerk zijn in 2012 met deze filosofie aan de slag gegaan. Van der Lee: “We zijn begonnen met het uitvoeren van een bodemanalyse volgens het model van Albrecht. Dat is een analyse die inzicht geeft in de behoefte aan hoofd- en sporenelementen. Dat advies is door de deelnemers onverkort overgenomen.” Vervolgens zijn de natuurlijke meststoffen in combinatie met kunstmest naar behoefte toegevoegd aan de percelen. Na drie maanden waren de eerste effecten al zichtbaar door een sterkere wortelontwikkeling en een betere bodemstructuur, aldus Van der Lee. “Je ziet

of valt met biodiversiteit in planten bodemleven’ geen plassen meer op het veld en je voelt het gewoon aan de grond. Die veert meer dan een paar jaar geleden.” Deelnemer John Huiberts heeft er zelfs voor gekozen om nog geïntegreerder te gaan werken. Havinga: “Daarbij vindt er geen kerende grondbewerking meer plaats en blijft de grond zoveel mogelijk bedekt met biodiverse groenbemesters en bloemrijke akkerranden. Doordat de grond permanent bedekt blijft, neemt de onkruidgroei ook af.” Wat onkruiden betreft, maakt Havinga graag even een klein uitstapje. Tijdens de workshop laat hij een tabel zien waarin is aangegeven welke relatie er bestaat tussen specifieke onkruiden en tekorten of overschotten van bepaalde elementen. “De onkruiden houden de teler dus een duidelijke spiegel voor. Uit de tabel blijkt dat de meeste onkruiden duiden op een serieus calciumtekort in de bodem. Een goede methode om de onkruiddruk te remmen is door in het najaar of voorjaar zo’n 200 kg/ha snel beschikbare kalk te strooien. Ook is het zaak om te kijken hoe je de bodem zoveel mogelijk bedekt houdt met gehakseld stro of gras. De meest intelligente wijze van aanbrengen van mulch is door een biodiverse groenbemester een aantal keren te hakselen en het materiaal op het veld te laten liggen. Een kale grond is niet natuurlijk.”

De meest voor de hand liggende manier om van het onkruidprobleem af te komen, is een bestrijding met een chemisch middel. “We zijn beslist niet tegen de inzet van chemie, maar pas vooral op voor glyfosaathoudende middelen.

‘De onkruiden houden de teler een duidelijke spiegel voor’ Dit zijn systemische middelen, die niet alleen bovengronds hun werk doen, maar ook in het bodemleven veel schade kunnen aanrichten. Bovendien legt glyfosaat hoofd- en sporenelementen voor jaren vast. Dat resulteert in een hogere ziektegevoeligheid en het bijvoorbeeld niet uitbulken van bollen in volgende teelten,

Meer informatie over het praktijknetwerk Natuurlijk Leven, Natuurlijk Telen is te vinden op de website www.natuurlijkleven-natuurlijktelen.nl

zonder dat de teler zich bewust is van de oorzaak. De deelnemers van het praktijknetwerk zijn een stuk voorzichtiger geworden met het inzetten van dit middel. Het gebruik is gemeengoed, maar bedenk wel: dit is gemeen goed.” Inmiddels is het praktijknetwerk beëindigd. Volgens Van der Lee en Havinga zijn de resultaten voor de deelnemers duidelijk genoeg om verder te gaan. “Het is voor hen de afgelopen jaren behoorlijk spannend geweest, maar ze hebben gezien dat het werkt.” Het praktijknetwerk is overgegaan in een verenging, waar inmiddels 35 bedrijven zich bij hebben aangesloten. Havinga: “Hierdoor blijft een netwerk van kennis en ervaringen in stand. Als er vragen zijn, kunnen wij of andere leden ze beantwoorden.” Voor beide mannen is het helder. Ecologische landbouw is de richting die de bloembollensector toekomst geeft. “Het mooie is dat elke teler zelf kan bepalen hoe hoog hij de lat legt. Hij zal het eerste jaar al ervaren dat zijn bodemstructuur verbetert en gewassen het gemakkelijker doen. Met het sterker worden van de natuurlijke bodem- en gewasbescherming zullen de opbrengsten en bolkwaliteit verder verbeteren en zal de toenemende productkwaliteit resulteren in lagere verliezen en minder uitval tijdens de bewaring.” 20 februari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 15

FYTO

Gereedschap nodig om kwa Hoe kijken kwekers naar fytosanitaire aspecten? Voor leliekwekers heeft PlAMV hoogste prioriteit. Dat heeft in Nederland geen q-status maar is wel een kwaliteitsvirus. Daarbij hebben derde landen soms aanvullende exporteisen waarin dit virus voorkomt. Kwekers Kees Burger en Hans van der Heijden vertellen over dit virus en andere fytosanitaire aspecten. Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

K

wekers Kees Burger uit Valkkoog van Burger lelies en tulpen bv en Hans van der Heijden van De Middenweg Vledder bv uit Vledder zijn het met elkaar eens. Nul is geen nul op het gebied van diverse kwaliteitsvirussen. Zo geeft Burger direct aan: “Nul verlangen kan niet. Op papier misschien wel, maar in de natuur niet.” Beide kwekers zitten in de KAVB Productgroep Lelie en geven aan dat het gaat om vertrouwen. “We moeten in deze tijd voorzichtig zijn met wat er gezegd wordt, omdat via sociale media het snel een andere lading kan hebben. Om dat te voorkomen, moeten we in de gehele keten een kwaliteitssysteem hebben waarin de afnemer vertrouwen heeft. Doordat we in de KAVB Productgroep Lelie zitten, hebben we enige regie daarover. Wij doen voorstellen voor kwaliteitseisen die praktisch werkbaar zijn. Deze worden vrijwel altijd overgenomen door de BKD. Als het regelgeving rondom quarantaineorganismen of eisen van derde landen betreft, geeft de productgroep wel advies aan de BKD, maar is de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) leidend. Daarnaast neemt de KAVB het advies mee in het klankbordoverleg met de NVWA en Anthos. Een goed kwaliteitssysteem is een must om bollen te kunnen verkopen aan de hele wereld. Dat begint met als kweker zelf vertrouwen te hebben in het systeem.”

GEREEDSCHAP Dat iets volledig nul moet zijn in toetsen, is lastig volgens Van der Heijden. “Het beperkt je keuze in land. Heeft er ooit Aardappelmoeheid (AM) in de grond gezeten, is het er nooit volledig uit. Zelfs als je resistente aardappels plant die het q-organisme vernietigen, blijft er na jaren nog iets in de grond achter. Dat zorgt ervoor dat de druk op grond toeneemt. Vooral in Noordoost-Nederland is dat een groot probleem. Twaalf jaar terug was het alleen nodig om de bollen te spoelen zodat het zand verwijderd is van de bollen. Het zou nu helpen dat het telen op heel licht besmette grond toe16 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

gestaan wordt in combinatie met een goede spoelbeurt. Het zou een verruiming zijn als deze bollen ook naar derde landen mogen worden geëxporteerd.”

de kwaliteit waarborgen. Daardoor neemt het vertrouwen toe bij onze afnemers”, vertelt Van der Heijden. Kroes geeft aan: “De ondernemers moeten verantwoorde keuzes maken. Wat moet ik toetsen en wat wil ik voor mezelf toetsen? De vraag of je als kweker licht geïnfecteerde partijen gaat gebruiken is tevens belangrijk.” Burger gaat hierop verder: “Een licht besmette leliebol schubben kan ervoor zorgen dat het later een partij wordt met een hoog percentage virus. Dat moeten we zo veel mogelijk voorkomen door daarover afspraken te maken. Zoals eerder aangegeven is nul geen norm, maar wel ons streven. We willen namelijk het allerbeste dat mogelijk is produceren en leveren.”

‘Een goed kwaliteitssysteem is een must om bollen te kunnen verkopen’ Voor het Noordelijk Zandgebied is stengelaal juist weer een zorg. In contracten staat zelfs al dat de bollenteler zelf aansprakelijk is voor besmetting van stengelaal, laat Van der Heijden weten. “Monam gaf ons meer ruimte qua grond, maar nu hebben we een beperkte rotatiemogelijkheid. Daardoor gaan we achteruit op het gebied van grondkwaliteit.” Beide kwekers vinden dit een zorgelijk probleem. “Niet alle politieke partijen hebben kennis van bepaalde gewasbeschermingsmiddelen en verbieden ons om sommige te gebruiken, terwijl er nog geen alternatief beschikbaar is. Op deze manier wordt ons gereedschap door de overheid uit onze handen geslagen.” Daniëlle Kroes, beleidsmedewerker productkwaliteit en fytosanitair bij de KAVB, meent: “Het is een spagaat. Kwekers gaan voor hogere kwaliteit, maar hebben niet altijd de middelen om dat te behalen.”

BLIJVEN PRESTEREN Een voorbeeld van het omgaan met nieuwe ontdekte virussen die de kwekers geven, is het PlAMV-virus. “Daarop hebben we snel geanticipeerd als sector. Het was noodzaak, maar het is ook daadwerkelijk gedaan. Daar zit de kracht van de bloembollensector. We hebben in de hele keten informatie verzameld en keuzes gemaakt, zoals alles boven een bepaald percentage besmetting weggooien. Dat zorgde voor kapitaalvernietiging, maar ook voor kwalitatief beter aanbod wat weer gunstig was voor de afzet van lelies. Het is belangrijk dat we goe-

Daniëlle Kroes, Kees Burger en Hans van der Heijden:

liteit te handhaven Dat telers het juiste willen doen, beaamt Van der Heijden. “Je kunt geen stomme dingen doen omdat je rekening moet houden met de eisen van het betreffende afzetland. Het is tenslotte jouw naam en imago die op het spel staan. Om die te behouden, moet je wel meedoen.” De KAVB Productgroep Lelie heeft een stappenplan bedacht voor de komende jaren om terug te gaan naar een beheersbaar viruspercentage voor PlAMV in lelies. “We gaan uit van de bladtoets. Die is leidend voor het kwaliteitssysteem. In ons plan mag het plantgoed van partijen lelies met een viruspercentage boven de vijf procent niet meer worden opgeplant. Voor Klasse I is het noodzakelijk dat

het plantgoed minder dan twee procent virus heeft. Alles tussen de twee en de vijf procent komt niet meer in aanmerking voor Klasse I, maar wordt Klasse Standaard. Dit plan is reeds besproken op de Leliedag van de KAVB en Rol in Emmeloord op 11 februari.” Het inzetten van een dergelijk stappenplan heeft al eerder voor LSV gewerkt. Voor dit kwaliteitsvirus hebben enkele derde landen aanvullende eisen voor export, net als voor PlAMV. Het gebruik van een jaarlijks verplicht bladmonster voor alle partijen lelies als graadmeter, noemen de lelietelers en de KAVB beleidsmedewerkster uniek. Vele kwekers toetsen partij-

en bloembollen vaak meerdere keren, maar dit is niet verplicht. Burger: “Het aantal toetsmomenten is niet toegenomen. De bladtoets is leidend en de rest is voor de zekerheid van de ondernemer en ook zijn eigen keuze. De teler moet beslissen of hij het waard vindt of niet.” Of er nieuwe problemen of virussen zullen opduiken in de toekomst, is niet te voorspellen. Burger: “We moeten steeds ons best blijven doen en strenge normen handhaven.” Kroes: “Als er nieuwe problemen ontstaan houden we contact met de NVWA, kwekers en Anthos. Zo kunnen we direct anticiperen. We blijven met elkaar in gesprek en zullen samen werken aan een zo praktisch mogelijke oplossing.”

‘We willen het allerbeste dat mogelijk is produceren’ 20 februari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 17

Polytechniek ontzorgt bij het realiseren en onderhouden van uw technische installaties

EEN GOEDE START

Van Narcis tot Pioen en Astilbe. Helmus Spoelbedrijf ‘kookt’ de meest uiteenlopende soorten plantgoed, zodat aaltjes geen kans hebben. Neem contact op met Helmus Spoelbedrijf voor meer informatie over spoelen, behandelen en ontsmetten. 0252 - 22 25 80 • [email protected] • www.helmus.nl

Advisering - Koudetechniek - Luchtbehandeling - Watertechniek Verwarming - Regeltechniek - Elektrotechniek - Service & Onderhoud

WWW.POLYTECHNIEK.NL Koggeweg 63, 1607 MT Hem. Postbus 2, 1606 ZG Venhuizen. Telefoon 0228-54 54 54. E-mail: [email protected]

www.gebrvdgeest.nl

Maatwerk in sorteer- en verwerkingsmachines

SchoutenBercomex tions Flowerbulb Solu

Tel Auto

: 0223-522135 : 06-53719915

Fax: 0223-521480 E-mail: [email protected]

DEMONS TRATIE AUTOMA TISCH OPPLAN TEN!

Kijk nu op onze website www.fredsteenvoorden.nl Ook maken wij nieuwe spoelmachines! Afblaasunit t.b.v. spoelmachine 600mm breed met 5,5KW motor gereviseerd ABS AFP 0831.3 M13/6 Dompelpomp 10m3 bij 4 M//WK 50m3 bij 1 M//WK 1,8Kw Afzuiger/exhauster 30kw in/afvoerpijp Ø500mm in zeer goede staat met schakelkast Agra zeefketting 2400mm breed, doorval 12mm, elektrische kloppers en onderband eventueel met verlengband 2000 x 4000mm bouwjaar 2007 Allround trommelspoeler 1650 x 5000mm dubbel portaal, zo uit het werk, gereviseerd of geheel gestraald en gespoten de keus is aan u. Allround trommelspoelmachine 3750 x 1650mm geheel gereviseerd. Antha stortpit 1250 x 1450mm in hoogte verstelbaar Antha eindloze rollen zeef met afvoerband en er kan een spijlen zeef boven gemonteerd worden Band 650 x 3600mm los zonder pootstel Botman kluitenscheider type 450K rechtse uitvoer, nieuwe stroomkast, kettingen, motoren en lagers, geheel gestraald en gespoten Botman kluitenscheider type 450K geheel gereviseerd, linkse kluitenband. Botman kluitenscheider type 600K geschoopeerd, en in nette staat linkse uitvoer Botman rollenzeef onbalans verstelbaar lengte rollen 100cm, breedte 110cm met afvoerband 350 x 50cm, snelheid onbalans frequentiegeregeld nette prijs! Compas sorteermachine 3 banden rechts 3 maten platen 60 x 100cm Compas afvoerband 30cm x 1100cm(kan korter) komt nieuwe band om Flygt dompelpomp CS3140MT geeft 340m3 bij 4 M/WK aansluiting 150mm 9KW Flygt dompelpomp CS3127MT geeft 250m3 bij 4 M/WK aansluiting 150mm 5.9KW GMP centrifugaal pomp B4KQA 4KW 100m3 bij 5M/WK aansluiting 4” Palletstelling 5,30mtr. hoog, diepte 1,10mtr. breedte liggers 2,70mtr. draagvermogen 3 ton per set liggers scherp geprijsd bel voor meer info! Propak RVS wastrommel 1200 x 2500mm geheel gereviseerd. Schouten zware kieperbunker met overneemband, 2400mm bandbreedte, lengte 1e band 6 meter, 2e band met knik 2,25m uitstorthoogte 1,75m, met dwarsafvoerband alles in nette staat. Spijlenband RVS 80 x 180cm met motor, frame van RVS steek 32mm nieuwe ketting Steenvoorden gepoedercoate vellenbakken nieuw, 120cm breed met keuze uit links/rechts of achteruitloop Steenvoorden nieuwe kluiten/stenenscheiders grote capaciteit, standaard gepoedercoat en kluitenband links of rechts te monteren, scherp geprijsd, bel voor meer info Voor onderdelen zoals: pelrollen, pelnokken, onderhoud en service van uw Botman machines, en ook andere merken o.a Antha, Compas. Bel: 0223-522135 of 0653-719915 Fred Steenvoorden

OPEN DAG 6 / 7 MAART, KAMPEN

Het afgelopen jaar zijn wij druk geweest met diverse ontwikkelingen. We nodigen u daarom graag uit om langs te komen op onze Open Dag in Kampen! 6 maart, 13.00 - 18.00 uur

7 maart, 10.00 - 14.00 uur

Voor relaties.

Voor relaties en andere geïnteresseerden.

Meer weten? Kijk op www.schoutenbercomex.nl

SCHUIMAPPARAAT T

GEVRAAGD!!! MUTANTEN VAN TULPEN Heeft u interessante mutanten? Stuurt u ons dan A.U.B. een foto, de geplante kg’s en de bijzondere kenmerken van de mutatie naar: [email protected]

Bel 0227-501211 of mail: [email protected]

Holland BolRoy Markt BV Kennemerstraatweg 431 1851 PD Heiloo tel: 072-5052924 mobiel: 06-50601107

VOORLICHTING

De (destructieve) kracht va Ozon heeft een aantal interessante toepassingen die onderzocht zijn voor toepassing in de bloembollensector. Zo blijkt uit onderzoek van DLV Plant (BloembollenVisie 310) dat ozon gebruikt kan worden om ethyleengas in de tulpenbewaarcel af te breken. In verschillende onderzoeken is ook gekeken naar de bestrijdende effecten van ozon op verschillende plaagorganismen. De ozon die van nature in de lucht voorkomt kan echter ook schade aan gewassen veroorzaken als de concentratie oploopt.

een afdoende toepassing is nog niet gevonden. De werking van ozon tegen galmijt was beter dan tegen bollenmijt. In deze proef is er met een hoge dosering ozon gewerkt die gevaarlijk is voor de mens. De toepassing moet dus in een voor de mens (tijdelijk) afgesloten cel gebeuren.

EFFECT OP PENICILLIUM Proeftuin Zwaagdijk heeft in twee seizoenen van 2011-2013 proeven gedaan met ozon ter bestrijding van Penicillium in de tulpenbroeierij, om de uiteindelijke kwaliteit van de geoogste tulpenbloemen te verbeteren. Bij de bestrijding van Penicillium werd vanaf de droge bewaring tot aan opplanten constant een lage dosering van 50 ppb ozon gedoseerd. Deze behandeling leidde tot minder aantasting en minder gewichtsverlies van de bollen in het seizoen 2011-2012. Er kon, ondanks de bestrijdende werking, geen invloed op de kwaliteit van tulpenbloemen vastgesteld worden.

‘Het is niet zinvol een fungicide in te zetten tegen ozonschade. Spuit liever met een middel tegen zonnebrand’

In maïs kan ozon schade veroorzaken die lijkt op bladvlekkenziekte

Tekst: Rik Vasen en Rob de Groot Fotografie: DLV

P

roeftuin Zwaagdijk heeft in twee seizoenen van 2011-2013 proeven gedaan met ozon ter bestrijding van mijten in de tulpenbroeierij. Bij de mijtenbestrijding werd een tot vijf keer een behandeling van twaalf uur toegepast met een zeer hoge dosering (50.000-75.000 ppb). In 2011-2012 bleek dat een dosering van drie en vijf keer 50.000 en 75.000 ppb ozon effect had tegen galmijten. Al was het effect wat minder dan bereikt werd met Actellic. Bij de bestrijding van bollenmijt was vijf keer 75.000 ppb ozon effectief bij het


ras ‘Superparrot’, bij het ras ‘Cheers’ was ozon niet effectief tegen bollenmijt. In het seizoen 2012-2013 zijn de behandelingen herhaald. Bij de galmijtenbestrijding was bij het ras ‘First Class’ een behandeling met 5 x 75.000 ppb ozon (onvoldoende) effectief tegen galmijt. De werking van ozon tegen galmijt werd bij het ras ‘Purple Prince’ niet aangetoond. Bij de bollenmijtbestrijding kon toen, door het lage percentage kernrot, geen werking van ozon worden aangetoond. Het gebruik van ozon was in beide seizoenen veilig voor het gewas tulp. De behaalde resultaten waren dus wisselend. Mijten blijken wel gevoelig voor ozon, maar

In het seizoen 2012-2013 zijn de behandelingen herhaald. Bij de Penicilliumbestrijding leidde het gebruik van 50 ppb ozon tot minder gewichtsverlies van de bollen, minder uitval en zwaardere en langere tulpen in de broeierij. Bij de Penicilliumaantasting waren er dat seizoen geen betrouwbare verschillen. Een constante toepassing met een lage dosering ozon (50 ppb) is effectief tegen Penicillium in tulpenbollen voor de broeierij. Ozon had een positief effect op de kwaliteit van tulpenbloemen en bleek beide seizoenen veilig voor het gewas.

SCHADE ‘NATUURLIJKE’ OZON Een te hoge blootstelling aan ozon kan in veldgewassen voor een belangrijk opbrengstverlies zorgen. In Europa wordt de schade aan landbouwgewassen door ozon geschat op 2,8 tot 4,2 miljard euro (bron: RIVM). Een kortstondige blootstelling aan hoge ozonconcentraties veroorzaakt bij planten reeds een zichtbare bladschade. Ozon heeft een cumulatief schadelijke inwerking op gewassen in de vorm van verminderde groei en stressbestendigheid. Dus

n ozon niet alleen de hoogte van de ozonconcentratie is belangrijk, ook de duur ervan.

OZON IN DE PLANT Planten nemen overdag koolstofdioxide op en geven zuurstof af, ’s nachts verloopt dat proces omgekeerd. De uitwisseling van de gassen verloopt via huidmondjes. Als er te veel ozon in de lucht aanwezig is, zal de plant daar ook op reageren. Ozon creëert afgeleide stoffen in de plant en het zijn die stoffen die schadelijk zijn. De ozon reageert direct op andere stoffen die de planten afscheiden zoals ethyleen. Daaruit ontstaan waterstofperoxiden en zuurstofradicalen. Deze stoffen tasten de buitenkant van de plantencellen aan, de celmembranen. Bovendien zorgen die zuurstofradicalen of vrije radicalen ook voor schade in de plantencel. Er is dus een zichtbare schade, maar ook een onzichtbare, chemische schade in de plantencel. De onzichtbare aantasting in de planten wordt ook aangeduid als ‘stress’. De plant zal minder groeien. De zichtbare schade manifesteert zich als vlekjes op de bladeren. Al naargelang de plantensoort verschillen deze vlekjes van kleur. De schadebeelden veroorzaakt door ozon lijken op bladschade door een chemische oorzaak of door bladvlekkenziekte (zie foto). Een verkeerde diagnose ligt op de loer. De schade ontstaat vooral bij hogere concentraties, lange dagen en een hoge lichtintensiteit. De waarde waarboven schade optreedt ligt voor een gemiddeld gewas op 40 ppb (zie figuur 1). In de maand juni bouwen deze omstandigheden zich op. De concentratie ozon in de lucht is dan relatief hoog (gemiddeld 30 ppb). De dagen zijn lang en de instraling ligt hoog. Uitschieters tot boven de 100 ppb komen geregeld voor. Gedurende de herfst- en wintermaanden is de ozonconcentratie in de buitenlucht het laagst (gemiddeld 15 ppb). Bovendien is de lichtintensiteit laag, waardoor de huidmondjes minder openstaan. Gedurende deze periode treedt ozonschade niet op. De ozonconcentratie is het hoogst in het lande-

Figuur 2: Blootstelling gewassen aan ozon gemiddeld van 2008 t/m 2012. Alle uren dat de ozonconcentratie boven de schadelijke grens van 40 ppb is zijn hier opgeteld. Dus waarden groter dan 40 ppb vermenigvuldigd met het aantal uren van de overschrijding. Bron: RIVM.

lijk gebied, aangezien daar weinig luchtvervuiling voorkomt waar de ozon mee zal reageren (zie figuur 2). Hogere ozonconcentraties zijn te verwachten tijdens warme dagen met weinig wind, veelal uit oostelijke of zuidelijke richting. In jaren met veel zomerse dagen komen vaker hoge ozonconcentraties voor dan gedurende jaren met minder zomerse dagen. Een verwachting voor de ozonconcentratie is te downloaden via www.lml.rivm.nl/verwachting/ (ozon.php en provpost.php).

GEWASGEVOELIGHEID Het gewas is gevoeliger voor schade door ozon wanneer de huidmondjes vol open staan door bijvoorbeeld zoninstraling, verhoogde luchten bodemvochtigheid. Niet elk gewas is even

gevoelig voor ozonschade. Op dit moment is bekend dat aardappelen en tarwe behoorlijk gevoelig zijn. Ook tussen de cultivars van hetzelfde gewas is een enorme diversiteit in gevoeligheid. Bolgewassen waarin bladvlekkenziekte voor komt, zoals Zantedeschia, dahlia en begonia, zijn mogelijk gevoelig. Vooral de cultivars die zeer gevoelig zijn voor bladvlekkenziekte. Een teler kan de ozonconcentratie niet beïnvloeden, dus zal hij zijn gewas zo goed mogelijk moeten wapenen tegen ozon. Een optimaal groeiend gewas is minder gevoelig voor ozonschade. Gewasbespuitingen hebben ook invloed op het ontstaan van ozonschade. Middelen die een wittig residu op het blad achterlaten, kunnen schade door ozon verminderen doordat het blad aan een minder hoge lichtintensiteit wordt blootgesteld. Maneb en mancozeb gaan zo ozonschade tegen. Het is niet zinvol een fungicide in te zetten tegen ozonschade. Spuit liever met een middel tegen zonnebrand (onder meer Purshade). Het praktijknetwerk ‘Ozon versus ethyleen’ is mogelijk gemaakt door bijdragen van het ministerie van Economische Zaken, het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: ‘Europa investeert in zijn platteland’ en de betrokken bloembollenondernemers zelf. De uitvoering is in handen van DLV Plant, team Bloembollen.

Figuur 1: relatie tussen ozonconcentratie in de lucht (ppb) en effect/schadelijkheid. 20 februari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 21

ACTUEEL

Alternatief formaline is nog Het ontsmettingsmiddel formaline is jarenlang toegepast in de bollenteelt, maar is nu verboden. Onder telers heerst echter veel onduidelijkheid over het middel. Zeven vragen en antwoorden over het gebruik van formaline. Tekst: René Bouwmeester Fotografie: René Faas

1. Wat is formaline?

Formaline is een oplossing van 37 procent formaldehyde in water. Formaldehyde is een vluchtig gas dat bestaat uit de elementen koolstof, waterstof en zuurstof. Het komt in kleine hoeveelheden voor in allerlei organische producten zoals groente, fruit en het menselijk lichaam. Daarnaast is formaldehyde industrieel te produceren uit het gas methanol. Formaline wordt gebruikt als ontsmettingsmiddel ter bestrijding van vrijwel alle virussen, schimmels, gisten en bacteriën. Het middel is zeer effectief, want het maakt simpelweg elk organisch materiaal kapot waarmee het in aanraking komt. Formaldehyde gaat verbindingen aan met eiwitten op het oppervlak van het organisme en met de genetische informatie die zich in de cel bevindt. Het product is niet selectief en maakt dus niet alleen de cellen van bacteriën, virussen en schimmels kapot, maar ook menselijke en dierlijke cellen die met het middel in aanraking komen. Formaldehyde is giftig en mogelijk kankerverwekkend, zo is uit onderzoek gebleken. Formaline is sinds jaar en dag in gebruik als ontsmettingsmiddel voor allerlei denkbare toepassingen. Van textiel tot veeteelt. Daarnaast wordt formaline ook gebruikt als ‘sterk water’ om bijvoorbeeld dieren op pot te bewaren zonder dat ze rotten, zoals in natuurhistorische musea is te zien. Het is een kleurloze oplossing met sterk stekende geur.

2. Wat doet formaline in de bollenteelt?

Formaline is meer dan honderd jaar in gebruik als ontsmettingsmiddel in de bollenteelt. Het middel wordt in de bollensector toegepast in natte bolbehandelingen voor het voorkomen van verspreiding van schimmels en bacterien. Zo bestrijdt het onder meer bolrot, agressief snot, witsnot, geelziek en woekerziekte in diverse bolgewassen. Formaline wordt toegevoegd aan de warmwater- of voorweekbaden. Op deze manier wordt verspreiding van ziekteverwekkers afkomstig


van de bollen in het bad voorkomen. Formaline wordt om de bacterie- en schimmeldodende werking ook gebruikt bij het dompelen van bollen in een mengsel van fungiciden vlak voor het planten. Deze fungiciden beschermen daarna de bollen langdurig na het planten tegen ziekteverwekkende bodemschimmels. Formaline verbetert tevens het effect van de warmwaterbehandeling tegen aaltjes in narcis en lelie.

3. Is toepassing van formaline verboden?

Ja en nee. Het Ctgb meldt dat formaline is toegelaten als biocide, maar verboden is als gewasbeschermingsmiddel. In de praktijk betekent dit dat het middel alleen is toegestaan om lege ruimten op het bedrijf - zoals koelcellen of schuren - te reinigen. Veehouders mogen het middel nog steeds gebruiken om poten en klauwen van dieren te behandelen. Op toepassing als ontsmettingsmiddel van bollen geldt echter een verbod. De kans dat dit verandert, is klein. De Europese Unie heeft de status van formaldehyde in 2014 opnieuw bekeken en noemt het nu ‘kankerverwekkend voor proefdieren’. Daardoor is het praktisch gezien onmogelijk om het middel beschikbaar te krijgen als gewasbeschermingsmiddel.

4

. Tot voor kort gold een tijdelijke vrijstelling voor formaline. Waarom is dat niet meer mogelijk? Sinds formaline in 2007 verboden werd als gewasbeschermingsmiddel bestond inderdaad de mogelijkheid om vrijstelling te krijgen voor een periode van 120 dagen. De KAVB heeft die vrijstelling telkens opnieuw aangevraagd, tot drie keer per jaar. Dit bleek echter geen houdbare werkwijze. Er kwam een nieuwe politieke wind. De staatssecretaris ging naar de vrijstelling kijken en besloot deze niet langer te verlenen. Vrijstelling moet in principe eenmalig zijn, niet een permanente situatie, zo is de redenatie. De in 2014 gewijzigde Europese status van formaline speelt hier ook mee. Het Ctgb vindt het niet langer verantwoord om formaline toe te passen in de bloembollensector uit oogpunt van de gezondheid van de toepasser en omstanders.

Formaline is niet beschikbaar voor de ontsmetting van

5

. Wat heeft de KAVB gedaan om formaline te behouden? De KAVB is ruim vijftien jaar bezig om alle mogelijke alternatieven te laten onderzoeken. Deze onderzoeken zijn voornamelijk door het Praktijkonderzoek Planten en Omgeving in Lisse uitgevoerd met financiële steun van het Productschap Tuinbouw. Ook heeft de KAVB steeds een tijdelijke vrijstelling aangevraagd, zolang dat mogelijk was. Voor die tijdelijke vrijstelling moest elke keer opnieuw een dossier worden gemaakt. Daarnaast werd de KAVB bij elk vrijstellingsverzoek met een aantal aanvullende vragen geconfronteerd. De beantwoording daarvan kostte veel tijd, zeker als er onderzoek voor nodig was. Voormalig directeur Jan van Aartrijk schatte dat de KAVB in tien jaar tijd

niet gevonden

bloembollen

zeker een à twee manjaren heeft geïnvesteerd in de kwestie, los van de ingehuurde inspanningen van onderzoekers. Ook nu nog zoekt de KAVB naar mogelijkheden om formaline alsnog toe te passen.

6. Zijn er alternatieve middelen voor for-

maline? Wetenschappers hebben herhaaldelijk onderzoek gedaan naar alternatieven voor toepassing van formaline. De sector heeft via het Productschap Tuinbouw in 2013 en 2014 de mogelijkheden nog laten onderzoeken door PPO in Lisse. Hieruit is gebleken dat formaline niet per se hoeft te worden gebruikt voor het koken van narcissen met toevoeging van fungiciden ter bestrijding van bolrot. De overige testresultaten waren weinig positief.

PPO heeft geprobeerd om het water te reinigen bij warmwaterbehandelingen en bij het voorweken. Daarbij is onder meer gekeken naar de combinatie van lamellenfilter en ozon, een combinatie van ultrasound en kortwerkende middelen eventueel samen met middelen als Jet5 en Spore-Stop. Dit leverde geen positieve resultaten op. Binnen dit onderzoek is gekeken naar mogelijke methoden van warmtebehandelingen zonder water. Zo kan gel of zand dienen als warmtedrager of verwarming tussen twee waterbedden. PPO kon destijds weinig zeggen over de effectiviteit van deze oplossingen. Het onderzoeksinstituut concludeerde daarom dat het vervangen van formaline bij de toepassingen als warmwaterbehandeling en voorweken lastiger blijkt dan gedacht. De sporendo-

dende werking van veel alternatieven is minder goed of wordt belemmerd door de sterke vervuiling in bollenbaden.

7. En nu?

Formaline kent nog altijd toepassingen als biocide. De KAVB heeft de fabrikant gevraagd deze toelating uit te breiden met toepassingen voor kook- en dompelbaden van bollen. De fabrikant, de handel in gewasbeschermingsmiddelen en de teelt werken samen aan een dergelijke uitbreiding, zo meldt adjunct-directeur André Hoogendijk van de KAVB. “Als dat lukt, komt formaline weer beschikbaar voor de sector. Voorwaarde is wel dat we aantonen dat het middel op een veilige wijze wordt toegepast.”


VAKVENSTER

Mobiele showroom Fotografie: René Faas Tekst: Wim Ciggaar De Voorhoutse bloembollenkwekerij Roma nova heeft een nieuwe manier ontwikkeld om haar producten aan haar klanten te presenteren. Met een speciaal ingerichte vrachtwagen komt Roma nova naar haar klanten toe, zodat groothandelaren, exporteurs en tuincentra met eigen ogen het product kunnen zien, voelen en uiteindelijk via de al bestaande kanalen kunnen kopen. Ook nieuwe concepten worden op deze manier onder de aandacht gebracht. De mobiele showroom is ook te boeken voor klantbezoeken.

BRANCHENIEUWS

Plan van aanpak voor virus Op de Jaarlijkse Leliedag in Emmeloord kwamen vele kwekers af. De dag werd georganiseerd door de KAVB en ROL op woensdag 11 februari 2015. Na wat mededelingen en actualiteiten vanuit de KAVB Productgroep Lelie, Rol en BKD, sloot psycholoog Fred Woudenberg het plenaire gedeelte af met een presentatie over risicoperceptie en communicatie.

Fred Woudenberg: ‘De context bepaalt het risico’ Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas

K

ees Burger, voorzitter van de KAVB Productgroep Lelie, startte de leliedag met de boodschap dat hij met een positief gevoel terugkijkt naar het afgelopen lelieseizoen. “De opbrengst was goed tot

Hans ver der Heijden gaf aan welke proeven ROL heeft uitgevoerd 26 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

best, met soms een teveel aan grote maten. De verhoudingen zijn aardig in balans. Daarom moeten we de productie niet opvoeren. Rusland gaat niet beter worden en de broeierij wil liever ook iets minder.” Vorig jaar op de Leliedag van de KAVB en ROL tekende Burger de eerste intentieverklaring voor Lelie 2.0. Dat was net een stap te ver, waardoor er een ander plan is bedacht om strenger toe te zien op virussen. Burger is hier heel helder in: “We moeten streng zijn, want met slechts een paar teleurstellingen verliezen we vertrouwen. Het plan om het viruspercentage onder controle te houden start met dezelfde opzet als Lelie 2.0: schoon beginnen en schoon houden. De uitvoering van het plan is anders dan Lelie 2.0, maar het effect zal hetzelfde zijn”, meldt Burger. Voorzitter van ROL, Hans van der Heijden, ging door met financiële cijfers. Hij vroeg direct om een verhoging van de eigen bijdrage voor ROL; van 75 naar 100 euro voor onderzoek waarvoor nog onderzoeksvragen ingediend kunnen worden. Hij gaf aan welke proeven ROL het afgelopen jaar heeft uitgevoerd, waaronder het reduceren van spuitmomenten, teelt de grond uit, biologische middelen, de proef met Tagetes (Afrikaantje) en Nontox. “De weg naar werken met biologische gewasbescherming zit vol hobbels. Het is drie stappen vooruit en twee terug. Toch moeten we gebruik maken van de andere middelen die er zijn, zeker nu er min-

der gewasbeschermingsmiddelen zijn”, geeft Van der Heijden als uitleg over biologische middelen. Over het onderzoek teelt de grond uit meldt hij dat hij graag ziet dat iedere kweker zijn ogen open houdt voor alle technische mogelijkheden. Over Nontox zei de voorzitter nog dat het geen wondermiddel is. “Het is een hygiënemaatregel dat kan helpen om kruisbesmetting te voorkomen. Daarnaast heeft het een positief effect op schimmels en bacteriën.”

VIRUSBEHEERSING “Ik heb twee boodschappen voor jullie vandaag”, meldt BKD-directeur Vincent Cornelissen. “Hoe gaan we bekende virussen te lijf met nieuwe manieren om het vertouwen bij afnemers te verhogen, en hoe voorkomen we dat door het stijgend aantal eisen van derde landen het huidige keuringssysteem onwerkbaar wordt?” Cornelissen toont diverse gegevens en vertelt dat het percentage met nul procent virusbesmetting de laatste jaren niet of nauwelijks afneemt. Vanuit de BKD legt hij het Programma virusbeheersing lelie uit dat de KAVB Productgroep Lelie samen met Groep V van Anthos heeft opgesteld. Het is de bedoeling dat dit programma in het BKDreglement wordt overgenomen. “Voor schubbollen en plantgoed blijft de verplichte bladtoest gelden. Bij plantgoed is de hoogte van de bladtoetsuitslag (op PlAMV en TVX) bepalend voor de maximaal haalbare klasse. Partijen

problematiek lelies met een viruspercentage van PlAMV dat meer is dan vijf procent, mogen niet meer worden opgeplant. Als het plantgoed minder dan twee procent virus heeft, valt het in de categorie Klasse I. Wat er overblijft tussen de twee en vijf procent is Klasse Standaard en komt niet meer in aanmerking voor Klasse I. Voor TVX geldt voor Klasse I maximaal 1 procent, Klasse Standaard maximaal 2 procent en alles daarboven is niet geschikt om op te planten. Bij de schubbollen zijn een aantal percentages aangescherpt, zo gaat voor PlAMV en TVX het percentage virus voor Klasse EE van 0,4 naar 0. Bij LSV geldt voor alle klasseringen een gehalveerd percentage op Klasse S na. Daar gaat het van 1 terug naar 0 procent.”

EU+ Klasse, voor export buiten de EU naar landen die minder strenge eisen hebben. En de Wereldwijd (WW) Klasse. Als de partij aan de WW Klasse voldoet, kan hij overal ter wereld verkocht worden. Dit is stap één. Stap twee is een snelle Multi-virus-toets. Dan weet de kweker met een representatief monster wat de mogelijkheden zijn voor de partij. De laatste stap is alleen nog een plantgoedtoets. Dit stappenplan betekent voor kwekers dat de toetsingskosten gemiddeld genomen afnemen, er is meer en sneller zekerheid over de partij en dat zorgt voor gemak. Ik wil iedereen vragen om hierover na te denken. Ik stel u de vraag, waarom zouden we dit systeem niet willen?”

OMWONENDEN

‘Dit stappenplan betekent dat de toetsingskosten gemiddeld genomen afnemen’ Op zijn tweede punt gaat Cornelissen al snel verder. “Het aantal virussen stijgt snel. Lange tijd hadden we maar met twee virussen te maken, nu zijn dat er al acht. De klanten landeisen veranderen ook. Hierdoor neemt de complexiteit toe, net als de toetskosten. Als het

Vincent Cornelissen: ‘Waarom zouden we dit systeem niet willen?’ bij aankomst toch niet goed is, krijgt de ondernemer faalkosten. Deze punten zorgen voor ongemak. Wij willen door middel van een driestappenplan het makkelijker maken voor kwekers. Ons idee - dat we de komende jaren met jullie gaan bespreken - is om in plaats van een klassesysteem te kiezen voor afzetmarktopties. Dit houdt in een EU Klasse, de meest basale klasse met niet meer kosten dan nodig. De

Psycholoog Fred Woudenburg, van de GGD Amsterdam en voorzitter van de commissie die onderzoek doet naar de gezondheidsrisico’s van gewasbescherming voor omwonenden, sloot het plenaire gedeelte af met een levendige presentatie over risicoperceptie en communicatie. Door middel van filmpjes en voorbeelden maakte hij duidelijk dat het risico zelf mensen niet bang maakt. “Het gaat om de context, die bepaalt het risico.” In zijn presentatie geeft hij voorbeelden om omwonenden die bang zijn voor gewasbeschermingsmiddelen minder angstig te maken. “Wees een goede buur en geef informatie over wat je doet en waarom. Laat ze meepraten. Zo geef je ze invloed en worden ze minder bang. Daar kunt u vandaag al mee beginnen.”


BLOEM IN BEELD

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie : René Faas

De inzending van Stengs-Leijten had met de dofrode ‘Renegade’ de beste tulp van de show in huis .

Vakdagen Creil met topsortiment tulpen Dertig inzenders lieten in Creil zien welk sortiment tulpen de Noordoostpolder zoal teelt en broeit. En dat sortiment is prima. Gangbaar en modern broeisortiment, aangevuld met voldoende zaailingen en bakken vol marktbroei. Genoeg kijkplezier in Creil.

Twee relatief nieuwe tulpen sieren de stand van Van der Avoird. Dit betrof naast de gele ‘Dutch Sunrise’ ook de oranje met gele ‘Dutch Pride’. Burger Lelie en Tulpen ging dit jaar met enkele hoge prijzen naar huis, waaronder die voor de beste inzending. Vooral ‘Roman Empire’ en ‘Malaysia’ oogden prima.


De kleurcombinatie oranjerood en geel was meermalen te zien bij Sylvestris bv. Een van de meest contrastrijke was 03-44 RG a6913.

In de kleur fris hardroze had maatschap Slootman-Claassen de nieuwe cultivar ‘Joahn Alice’ in de inzending. Mooi in combinatie met ‘Lady Rosetta’ en ‘Sugar Prince’.

Mulder Tulips liet een mooie variatie in vormen zien, zoals de dubbele ‘Avant Garde’ en de donkerwijnrode, gefranjerde ‘Versace’.

Volop nieuws bij Mellema-Versteeg, goed voor een tweede prijs. Nieuwe kleuren dienen zich nog steeds aan, zoals in zaailing Mellflower B0599-85-2. In de groep dubbele tulpen viel bij Snoek Breeding de rode L-10-61 op. Ook de rode, geelgerande L 15-14 trok hier de aandacht.


ACTUEEL

Bollentelers in en nabij Natura 2000-gebieden op de Veluwe verkeren in onzekerheid over hun toekomst. Het Gelderse provinciebestuur wil een vergunningplicht. De ministeries van Economische Zaken en Infrastructuur en Milieu vinden dat niet nodig. Een reconstructie. Tekst: René Bouwmeester Fotografie: René Faas

D

e bollenteelt op de Veluwe is een relatief kleine sector. In totaal wordt dit vak op zo’n 100 hectare beoefend op de zandgronden van het bosrijke gebied. Ongeveer de helft bestaat uit lelies, een kwart is gladiolen en op een zesde deel van het areaal staan tulpen. Het zijn voornamelijk telers uit West-Nederland die op deze plek grond huren. Naast bollenteelt telt de streek akkerbouwers met graan (1200 hectare), aardappelen (300 hectare) en vooral veel maïs (7000 hectare).

‘Hoe groot het risico van de bollenteelt op de Veluwe daadwerkelijk is, is in deze studie niet vastgesteld’ Delen van de Veluwe zijn door de overheid aangewezen als Natura 2000-gebied. Dit is de benaming voor een Europees netwerk van natuurgebieden waarin belangrijke flora en fauna voorkomen, gezien vanuit een Europees perspectief. De overheid maakt met betrokken instanties beheerplannen voor deze gebieden om de natuur te beschermen. Nederland telt 166 Natura 2000-gebieden. Van de bollenteelt op de Veluwe bevindt zich ongeveer een derde in Natura 2000-gebied en tweederde binnen een straal van 1 kilometer van Natura 2000-gebied. De Partij voor de Dieren maakt zich grote zorgen over de bollenteelt in dit gebied. Met name de lelieteelt zou volgens de partij zo veel 30 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

Op de Veluwe liggen bollenteelt en beschermd natuurgebied dicht bij elkaar, tot weerzin van de Partij

Lot Veluwse telers gewasbeschermingsmiddelen gebruiken dat de flora en fauna in de omgeving in gevaar worden gebracht. Na de vragen van de PvdD-fractie in de Provinciale Statenvergadering besluit de provincie Gelderland zelf een onderzoek te laten doen naar de gevolgen van het middelengebruik op de Veluwe. Alterra Wageningen UR doet een bureaustudie - op basis van bestaande onderzoeksgegevens - naar de omvang van de bollenteelt, gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en de mogelijke effecten op de natuur.

ONDERZOEKSRAPPORT Alterra presenteert in het najaar van 2014 de resultaten van het onderzoek. De wetenschappers concluderen onder meer dat het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen op een gemiddeld Nederlands bloembollenperceel beduidend hoger is dan bij bijvoorbeeld het verbouwen van graan, maïs en aardappelen. Alterra meldt dat de negatieve effecten van de bollenpercelen op de natuur in de omgeving waarschijnlijk groter zijn dan bij de andere teelten. De onderzoekers maken wel een voorbehoud. Ze stellen dat het werkelijke risico slechts is vast te stellen na uitgebreide analyse van de percelen en het exacte middelengebruik. Alterra meldt dan ook in de conclusie: ‘hoe groot het risico van de bollenteelt op de Veluwe daadwerkelijk is, is in deze studie niet vastgesteld. De KAVB is allerminst gelukkig met de uitkom-

sten van het onderzoek. De organisatie is niet benaderd voor informatie en constateert dat een aantal andere gerespecteerde kennis- en onderzoeksinstituten, zoals PPO, PRI, LEI en PBL evenmin zijn benaderd. Daarnaast heeft de brancheorganisatie grote moeite met de conclusies van Alterra. De KAVB stuurt een brief - uit naam van voorzitter René le Clercq - waarin de open aanmerkingen over het onderzoek kenbaar worden gemaakt. De KAVB beticht Alterra van selectief gebruik van beschikbare literatuur en een gebrek aan kennis van de sector. De branchevereniging is ervan overtuigd dat op basis van deze gegevens geen zinnige uitspraak over de risico’s van milieu of natuur kan worden gedaan en noemt de conclusies van Alterra onjuist en misleidend. De KAVB vraagt Alterra de inhoud van het rapport te rectificeren, hetgeen overigens niet gebeurt.

KAMERVRAGEN De provincie Gelderland neemt het rapport in ontvangst en wil op basis van de conclusies een vergunningplicht instellen voor ondernemers die in en om Natura 2000-gebied bollen willen telen. GS beroept zich op de Natuurbeschermingswet die voor deze gebieden van kracht is. Op grond van deze wet is het verboden om - zonder vergunning - handelingen uit te voeren die een significant verstorend effect kunnen hebben op de Natuur 2000-doelen. Het gaat daarbij om zogeheten nieuw gebruik

voor de Dieren

ligt in handen politiek van land, bijvoorbeeld door teeltwisseling. Dit betekent dat bollentelers binnen de gestelde zone een vergunning moeten aanvragen waarbij de effecten op de Natura 2000-doelen worden getoetst. De Partij voor de Dieren heeft de bevindingen van Alterra ook omarmt. Met het onderzoek onder de arm stelt Kamerlid Esther Ouwehand op 11 november schriftelijk Kamervragen aan zowel staatssecretaris Sharon Dijksma van Economische Zaken als staatssecretaris Wilma Mansveld van Infrastructuur en Milieu. Ouwehand vraagt onder meer om een verbod op niet-biologische bollenteelt in en nabij Natura 2000-gebieden. Dijksma en Mansveld antwoorden dat zij de afweging van de risico’s een zaak vindt voor het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb). Zij scharen zich achter de keuzes die het Ctgb heeft gemaakt en beschouwen bollenteelt als een bestaande gebruiksvorm van de akkerbouw en niet als nieuw gebruik. Op basis van deze antwoorden besluit het Gelderse provinciebestuur de kwestie opnieuw in overweging te nemen en daarvoor het gesprek aan te gaan met LTO en met het ministerie van Economische Zaken. Het is nog niet duidelijk wanneer dit gesprek plaatsvindt. Adjunct-directeur André Hoogendijk van de KAVB verwacht ingrijpende gevolgen voor de sector als een vergunningplicht toch wordt

ingevoerd. “We vermoeden dat het betekent dat de bollenteler moet aantonen dat zijn teelt geen kwaad kan. Dat is nogal ingewikkeld en kostbaar om te doen. Daarbij vindt op de Veluwe bollenteelt plaats op basis van huur voor de duur van een jaar. Dat maakt het praktisch onuitvoerbaar. Ik denk dat telers geen bollen gaan kweken op percelen waar die plicht op ligt.” Het verlies van 100 hectare aan bollengrond vindt Hoogendijk vervelend. “Maar onze vrees is dat het zorgt voor een sneeuwbaleffect in andere provincies.” Terugkijkend op de gang van zaken constateert Hoogendijk dat de emotie het heeft gewon-

nen van een rationele benadering van de feiten. “We maken dit vaker mee. In de discussie over bijengezondheid overheerste aanvankelijk ook de emotie. Als je dit onderzoek goed doorleest, zie je dat Alterra niet veel over de kwestie kan zeggen omdat ze dan metingen hadden moeten doen. Dat kost geld en kennelijk was dat niet de bedoeling. Ambtenaren en bestuurders van de provincie Gelderland hebben dit rapport diagonaal doorgelezen en besloten dat er een vergunningplicht moet komen. De provincie heeft daarop een beslissing genomen op basis van een eigen vooringenomen standpunt.”

‘Vergunningplicht betekent einde bollenteelt’ De broers Gert-Jan en Eduard Paarlberg uit Sint-Maarten in Noord-Holland telen op de Veluwe 30 hectare gladiolen. In Sint-Maarten doen ze aan veredeling en hebben zij hun showtuin. De discussie over vergunningplicht op de bollenteelt op de Veluwe heeft flink wat onrust veroorzaakt op de Veluwe, vertelt Gert-Jan. “Het is ons rauw op het dak gevallen. We wisten van niets. Ik heb direct contact gezocht met collega’s, de LTO en de KAVB. Ook boeren op de Veluwe wisten van niets. Ik vind het raar dat de provincie geen contact heeft gezocht met de betrokkenen.” “Ik hoop dat de vergunningplicht niet doorgaat”, zegt Paarlberg. “Een vergunning zou voor ons betekenen: niet meer telen. Dan komen acht man op straat. En dat niet alleen. Als het op de Veluwe gaat gelden, dan volgt de kuststrook ook, want dat zijn ook Natura 2000-gebieden. Dat zou het einde van de bollenteelt kunnen zijn. Maar goed, in 2015 kunnen we in elk geval zonder vergunning telen.”


plant ik mijn bollen stevig in de markt?

Samen met CNB t Marktkennis t Product- en assortimentskennis t Kwaliteitsbegeleiding t Betalingszekerheid t Ondersteuning bij reclames en geschillen t Marketing en promotie van uw product t Toegang tot de juiste zakelijke netwerken t De beste verkooppositie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31

cnb.nl

Robijnslaan 54 2211 TH Noordwijkerhout mob. 06 20297365 tel. 0252 344509 fax 0252 341632

ANEMONEN

VLAMING Irridelta ZZZYODPLQJLUULGHOWDQO ZHEVKRS

:HEVKRSFRPSOHHWPHWIRWR¶V WHFKQLVFKHLQIRUPDWLHPRQWDJH±HQ JHEUXLNHUVKDQGOHLGLQJHQ

e-mail: [email protected] 7

tĞďƐŚŽƉ͗ǁǁǁ͘ǀůĂŵŝŶŐͲŝƌƌŝĚĞůƚĂ͘Ŷů

Sterk tegen vuur, zacht voor het gewas

De juiste chemie voor gezonde, vitale tulpen BASF Nederland B.V. Divisie Agro | Postbus 1019 | 6801 MC Arnhem T. (026) 371 72 71 | www.agro.basf.nl | Twitter: @BASFagronl Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees voor gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

ACTUEEL

Lentetuin viert 35e editie m Het is weer tijd voor de Lentetuin Breezand. Dit jaar is het een bijzondere editie. De Lentetuin Breezand bestaat 35 jaar en Zijne Majesteit de Koning komt deze bijzondere editie met het thema ‘200 jaar koninkrijk’ openen.

Tekst: Lilian Braakman Fotografie: René Faas en Lilian Braakman

I

eder jaar is het rond maart weer tijd voor de Lentetuin Breezand. Dit jaar is de slogan van de show die ontworpen is door Martin Elling ‘200 jaar koninkrijk: de Lentetuin blikt terug!’ Voorzitter van de bolbloemenshow Frank van den Hoek geeft aan dat bezoekers een reis door de tijd kunnen verwachten. “Het begint met de aankomst van Willem I, toen is het koninkrijk ontstaan. Bezoekers eindigen bij

de Nederlandse Antillen en het centrale punt van de show is het Paleis op de Dam met daarvoor het Nationaal Monument op de Dam.” Voor het vakbezoek is genoeg te zien. “Het assortiment en de nieuwigheden zijn goed vertegenwoordigd op de bolbloemenshow. Daarnaast is er een Agri Vakbeurs. Deze beurs biedt de gelegenheid om nieuwigheden op het gebied van machines te bespreken. Daarnaast is de beurs geschikt om te netwerken, bijvoorbeeld met de bemiddelingsbedrijven die aan-

wezig zijn.” Bijzonder aan de Lentetuin is dat niet alleen vakbezoek, maar ook de consument aanwezig is. Dat vindt de voorzitter een belangrijk punt. “Doordat de eindgebruikers op de show aanwezig zijn, bestaat de mogelijkheid voor kwekers om direct vragen aan hen te stellen. Daar kan het vak zijn voordeel mee doen, zoals vragen stellen over welke potentiële nieuwe cultivar het publiek mooi vindt, hoe gaan ze om met bloemen in huis en meer. Leer van je eindgebruiker en pak deze kans.” Vanuit de organisatie wordt dit jaar wederom een Ondernemersavond georganiseerd, die ook voor kwekers toegankelijk is. Daarnaast is er zoals ieder jaar voor de kwekers en exporteurs een Exporteursochtend. Deze wordt georganiseerd samen met de KAVB en Anthos.

BESTE KANT Dit jaar is het een bijzondere editie vanwege het 35-jarig bestaan, daarnaast komt koning Willem-Alexander de Lentetuin openen. “Het is toch wel bijzonder dat koning Willem-Alexander er tijd voor maakt, tien jaar nadat zijn moeder prinses Beatrix hier is geweest.” Voor de volgende edities hoopt Van den Hoek dat de Lentetuin het vak nog beter kan ondersteunen. Daarbij noemt hij in het bijzonder het uitnodigen van internationale relaties door kwekers. “Het is redelijk uniek dat vijf dagen lang het vak bij elkaar is. Op de Lentetuin laten kwekers zich van hun beste kant zien. Dat kunnen ze ook aan internationale relaties tonen. Het zou mooi zijn als het jaarlijks in de agenda komt te staan van deze internationale relaties. Er komt al veel bezoek van buitenaf, maar het zou nog beter kunnen.”

Locatie en openingstijden Lentetuin Breezand Datum: Van 5 tot en met 9 maart Locatie: ZAP-complex, Ceresplein 1 te Breezand. Tijden: Donderdag tot en met zondag van 10.00 tot 22.00 uur Maandag van 10.00 tot 20.00. De Agri Vakbeurs sluit iedere dag een uur eerder en maandag om 18.00 uur. Meer informatie: www.lentetuin.nl. Frank van den Hoek: ‘Leer van je eindgebruiker’ 34 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

et ‘200 jaar koninkrijk’ Op de Lentetuin Breezand is ieder jaar de Zandhaastrofee. Aan deze soortenkenniscompetitie kan en mag iedereen mee doen. Een van de onderdelen is het product calla. Vorig jaar is dit onderdeel aan de door Koopman en Co gesponsorde soortenkenniswedstrijd toegevoegd. René van Marrewijk, CNB-vertegenwoordiger, zorgt ervoor dat er tijdens de wedstrijd 25 verschillende calla’s klaar staan voor de deelnemers.

‘Het is redelijk uniek dat vijf dagen lang het vak bij elkaar is’ “Meedoen met de soortenkenniswedstrijd is goed te doen. Calla’s zijn makkelijk te herkennen, vooral aan de bloemvorm. Hieraan kun je zien van welke veredelaar het is. Als iemand die niet uit de sector komt een rondje loopt op de Lentetuin langs alle calla’s, kun je al goed scoren. De drempel om mee te doen is hierdoor laag”, geeft Van Marrewijk aan. Net zoals alle andere cultivars waarvan de naam geraden moet worden, staan alle calla’s die hij klaarzet voor de wedstrijd op de Lentetuin. “Er zijn zo’n acht inzenders die calla in hun assortiment hebben. Aan hen vraag ik ruim van te voren of ik een paar stelen of een pot mag gebruiken voor de Zandhaas. Op dinsdagmorgen verzamel ik deze en vrijdagochtend zet ik alles klaar.” Om het wat moeilijker te maken voor de deelnemers, kan het zo zijn dat er bloemen bij zitten die geimporteerd zijn, of juist in Nederland onder een lamp zijn gebroeid. Zo geeft Van Marrewijk aan: “Dat kan een struikelblok zijn, omdat bijvoorbeeld de steel langer of korter is.”

INTERESSANTER Het onderdeel calla is vorig jaar toegevoegd aan de competitie. Op de vraag of de callavertegenwoordiger daaraan mee wilde helpen, hoefde hij niet lang na te denken. “Met het CNB-callateam, bestaande uit Van Marrewijk en Nick Broersen, vinden wij het belangrijk om het product meer bekendheid te geven. Het is een goede promotie en calla’s worden tegenwoordig bij steeds meer kwekers geteeld. Na het succes van vorig jaar, gaan we er ook dit jaar weer mee door.” Het product calla was eerder ook al in de competitie te vinden, maar dan onder de noemer bijzondere bolgewassen bloeiend. Nu is het een eigen categorie. Dat vindt hij een groot pluspunt voor de gehele soortenkenniswedstrijd. “Als je uit meer producten kan kiezen, wordt het interessanter om mee te doen.” De enthousiaste vertegenwoordiger roept iedereen op om mee te doen.

René van Marrewijk: ‘Meedoen met de soortenkenniswedstrijd is goed te doen’

Meedoen met de Zandhaastrofee De Koopman en Co Zandhaastrofee wordt vrijdag 6 maart gehouden in het jeugdhonk van het ZAP-complex naast de Lentetuin Breezand. Iedereen – leek, vakman, jong en oud – mag deelnemen aan de wedstrijd die duurt van 12.00 tot 21.00 uur. Deelnemers die aan minimaal vier onderdelen meedoen, maken kans op de officiële Koopman & Co Zandhaastrofee. De promo-version, een versie voor de potentiële winnaars van de ‘echte’ bokaal, is voor deelnemers die met drie onderdelen meedoen. Uiteraard is het ook mogelijk om aan een of twee onderdelen mee te doen. De prijsuitreiking is traditiegetrouw op maandagavond 9 maart om 19.30 uur op de Lentetuin.De onderdelen van de Zandhaastrofee zijn: calla, tulpen, lelies, hyacinten, narcissen, bijzondere bolgewassen bloeiend en bijzondere bolgewassen droog.

Bedrijventriocompetitie Bedrijven kunnen meedoen met de bedrijventriocompetitie. Hiervoor kunnen bedrijven en organisaties een team vormen van drie personen. Ieder lid van het trio doet mee met een onderdeel. De strafpunten van de leden worden bij elkaar opgeteld en het trio met de minste strafpunten wint.


CNB ACTUEEL

Mooi groeiseizoen geen gar Voordat het nieuwe seizoen voor de zomerproducten weer gaat draaien, blikt BloembollenVisie met een aantal CNB-bemiddelaars terug op het winterseizoen. Hoe verliep het planten, de groei en de oogst? Wat gebeurde er met de prijzen? Was er een goede balans tussen vraag en aanbod? Een impressie. Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

Stilgevallen handel in Rusland beïnvloedt gladiool Voor gladiool was de zomer van 2014 ‘een super groeiseizoen’, vertelt Theo van Aanholt, gladiolenbemiddelaar bij CNB. “De oogst was dan ook buitensporig best. Het rooien verliep met weinig moeite en de bollen waren in alle maten goed gegroeid.” Het seizoen kan voor gladiolen ook wel eens heel anders uitpakken. “Afhankelijk van de weersomstandigheden kunnen we het ene jaar al op 20 september beginnen met kneuzen en het andere jaar pas op 20 oktober. In dat laatste geval is het hard werken om de leverdata te halen. Nu begon het rooien al in september dus dat was heel gunstig.” Het afgelopen seizoen was er 100 hectare minder geplant, dus Theo verwachtte dat er schaarste zou optreden. “Dat leek in eerste instantie ook zo, de prijzen bleven op niveau en er was zelfs sprake van oplopende prijzen.” Wat nu roet in het eten gooit, is de zwakke roebel. “Doordat de handel met Rusland is stilgevallen verkopen we zo’n vijftig tot zestig miljoen bollen minder dan normaal. We hebben te maken met annuleringen en er volgen geen bijbestellingen. Het kwam dus wel erg goed uit dat het areaal op voorhand zo was gekrompen. De export heeft nog niet alle bollen verkocht en hoewel de prijzen tot nu toe redelijk stabiel zijn gebleven, verwacht ik dat het staartje van het winterseizoen wat minder goed zal zijn. Ruimte voor uitbreiding is er in de huidige situatie zeker niet, ik verwacht dan ook dat het areaal op dit niveau zal blijven.”


Vraag en aanbod lelies in balans “In september dachten we nog dat het allemaal niet zou meevallen met de lelies, maar door het warme naseizoen pakte het toch nog behoorlijk goed uit”, vertelt CNB-vertegenwoordiger Siebren Mantel. “Met name de Oriëntals en OT’s zagen er heel goed uit.” Over de opbrengst: “We waren erg tevreden over de maten, in alle maten was de groei goed te noemen. Qua aantallen waren er in de LA’s wat meer tekorten.” De prijs van de Oriëntals kwam enigszins onder druk te staan. “Dat had te maken met de behoorlijk goede opbrengst. Toch werd uiteindelijk in de loop van het seizoen alles uitverkocht.” In het areaal van het afgelopen seizoen was een uitbreiding te zien – van 3600 naar 3946 hectare. Voor het komende plantseizoen verwacht Siebren een stabilisering van het areaal. Inmiddels is de handel voor LA’s en Aziaten alweer op gang gekomen. “De stemming is goed, er worden mooie prijzen gemaakt.” Siebren signaleert in het lelievak een omslag in de focus van kwekers: van kwantiteit is de aandacht steeds meer verschoven naar kwaliteit. “PlAMV heeft ertoe geleid dat kwekers flink zijn gaan investeren in gezonde gewassen, oude partijen zijn eruit gegaan. Ook zien we het aantal kwekersverenigingen in de lelies toenemen. Binnen dat verband maken kwekers goede afspraken met elkaar en dat geeft rust. Al die ontwikkelingen zorgen ervoor dat vraag en aanbod nu goed in balans zijn.”

antie voor goede prijzen Uitbreiding calla kwam op verkeerde moment

Verwelking grote koopman voor dahlia Op een wat nattere periode in augustus na, verliep het plant-, groeien rooiseizoen voor dahlia uitermate voorspoedig. CNB-vertegenwoordiger René Koordes: “Door de buien in augustus hebben hier en daar wat percelen korte tijd onder water gestaan met waterschade als gevolg.” Vervolgens bleef het tot in de rooitijd vrij warm. “Daarna kwam er geen echte vorst, kwekers hebben tot eind november kunnen rooien. Op dat moment leken zich wel wat meer natte koppen voor te doen dan anders. Toch was de oogst beter dan gemiddeld, ik schat dat er zo’n 4 tot 5 procent beter gerooid is dan je normaal zou mogen verwachten. Met name in de eerste grootte waren er meer aantallen, in de tweede grootte waren er juist minder. Over een – grof geschat – areaal van circa 65 miljoen stekken ontstond een extra aanbod van ruim drie miljoen dat weggewerkt moest worden.” Over de verkoop: “Tegenwoordig komen de orders sowieso later binnen en er wordt wat makkelijker geschoven met het sortiment. Zo’n 50 procent van het aanbod werd op basis van vraag geteeld en dus direct verkocht. De verkoop van de andere 50 procent verliep moeizamer, daar zijn we nog steeds mee bezig. Verwelking was dit jaar een grote koopman. De prijs van een aantal soorten is inmiddels gedaald. Dat we vanuit deze situatie de voorverkoop ingaan, is niet ideaal.” Als gevolg hiervan ziet René dat kwekers wat voorzichtiger zijn met hun beplantingsplannen voor het nieuwe seizoen. De export is terughoudend in de voorverkoop. “Ze kopen wel, maar iets later dan normaal.”

“Door het warme voorjaar ging de groei van calla hard van start”, herinnert callavertegenwoordiger René van Marrewijk zich. “Dat ging stukken beter dan het jaar ervoor, toen we zo’n koud voorjaar hadden. Eigenlijk was dit seizoen té goed, de knollen waren niet alleen flink gegroeid, er was ook meer opbrengst dan vraag. Er werden meer dan driehonderd knollen uit de roe gehaald, dat is bovengemiddeld. De opbrengst was zo’n 10 tot 20 procent hoger dan het jaar ervoor. Daar kwam bij dat de export in 2013 royaal had ingekocht en daardoor dit seizoen voorzichtiger te werk ging bij de inkoop. Bovendien was het areaal met 8 procent uitgebreid. Daardoor verliep het allemaal wat stroef.” Over de gezondheid van de knollen vertelt René: “Een aantal knollen had last van kalkbodem of verzoling; dat kan een ingang zijn voor schimmels en bacteriën, dus die knollen moesten worden uitgezocht. De knollen die geen last hadden van verzoling zagen er daarentegen perfect uit.” Inmiddels staat er zo’n 170 hectare calla’s opgeplant in Nederland. “Voor het komende plantseizoen verwacht ik dat het areaal gelijk zal blijven, in elk geval niet zal groeien.” René heeft de gewoonte om aan het begin van elk seizoen een prijslijst te maken in overleg met de export en de kwekerij. “Dit jaar hebben we deze lijst niet kunnen handhaven, de prijzen waren lager dan we hadden verwacht. Voor komend seizoen ga ik opnieuw in overleg om een nieuwe lijst te kunnen samenstellen; dan zal er wel een plakje van de prijs af gaan. Kortom: dit was niet het beste jaar voor calla.” Om de knollen toch te kunnen verkopen, zoeken René en zijn collega Nick Broersen naar nieuwe invalshoeken. “We hebben bijvoorbeeld een container knollen kunnen leveren aan een relatie die een kwekerij heeft in Tanzania, en we hebben knollen kunnen verkopen aan de Nederlandse vestiging van een Amerikaanse klant. Tegen scherpe tarieven, dat wel. Tegelijkertijd boren we hiermee nieuwe markten aan, dus op termijn gaan we daarvan profiteren.”


CNB ACTUEEL

Tulpen die een podium verdienen Er verschijnt wekelijks een keur aan tulpen in de showruimte van CNB, ingezonden voor CNB Podiumtulp 2015. Ook in week 7 en 8 stond er weer veel fraais, afkomstig uit het nieuwere assortiment. Van de stevige ‘Red Rock’ tot de charmante ‘Mistress Mystic’. De meeste opvallende inzendingen.

kaanse markt ook geen vereiste is aangezien de afzet zich concentreert op de feestdagen na Valentijn. Een voordeel van ‘Snowy Mountain’ ten opzichte van andere witte pottulpen is dat hij niet zuurgevoelig is, goed in de huid zit en voor voldoende aanwas zorgt in de kwekerij. Meer informatie is verkrijgbaar via de CNB-vertegenwoordigers Rob Paarlberg of Onno Immink.

DUTCH MOUNTAIN Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas

naar de export gegaan. Wie meer over dit soort wil weten, kan contact opnemen met CNB-vertegenwoordiger Dick de Wit.

RED ROCK Waar we eerder de roodgeelgerande ‘Power Play’ van kwekersvereniging Armapool voorbij zagen komen in CNB Podiumtulp 2015, is het dit keer ‘Red Rock’ die de show steelt. Opnieuw is A.W. Bos Bloembollen bv de inzender, een van de negen kwekers van ‘Red Rock’. De tulp - een kruising tussen ‘Kung Fu’ x ‘Capri’ - komt uit de stal van Remarkable en is een aantal jaar geleden aangekocht door Armapool. Het gaat om een donkerrode cultivar met een opvallend witte bloembodem. Het blad is strak, opstaand en donkergroen van kleur. Dit in combinatie met de lange poot en voldoende lengte (38 centimeter) maakt dat ‘Red Rock’ makkelijk te verwerken is in de broeierij. De tulp is te broeien vanaf 20 januari tot half april en heeft 25 weken kou en 23 kasdagen nodig. Maatschap Boots in Berkhout en Firma S.P. Vlaar in Ursem voeren ‘Red Rock’ komende weken aan voor de klok. Afgelopen najaar zijn de eerste leverbare bollen

‘Dutch Mountain’ 38 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

SNOWY MOUNTAIN De witte ‘Snowy Mountain’ komt uit de veredelingskraam van C.G. v.d. Berg die haar tulpenassortiment recent verkocht heeft aan C.W. van der Hulst Bloembollen bv uit ‘t Zand. Met ‘Snowy Mountain’ heeft de nieuwe eigenaar een mooie, strakke pottulp exclusief in handen. Het betreft hier een kruising tussen de paarse ‘Purple Prince’ en de rozewitte ‘Soestdijk’. Volgens veredelaar Marcel van den Berg kan de cultivar gezien worden als concurrent van ‘Calgary’, maar dan iets langer. ‘Snowy Mountain’ is genetisch kort - zo’n 25 centimeter - en wordt daarom vooral gebruikt als Amerikaanse pottulp. Ook voor de Japanse markt zou het een geschikte tulp zijn. Absolute pluspunten zijn de strakke stand en het harde, donkere, blauwgroene blad. De tulp is van midden (eind januari/begin februari) tot laat te broeien. Een hele vlotte broeier is het niet, wat voor de Ameri-

‘Red Rock’

Een andere witte tulp in week 7 is ‘Dutch Mountain’, ingezonden door Lybo Veredeling uit Hem. De cultivar heeft als kruisingsouders ‘Libretto’ x ‘Osaka’ en wordt vermoedelijk volgend jaar uitgegeven. De teelt is momenteel in handen van Boots Quality Bulbs (voor Lybo Veredeling) en de broeierij wordt verzorgd door Tjeerd Arendse. De tulp heeft voldoende lengte, een mooie bloemgrootte, donker, opstaand blad en een uitstekende algehele stand. ‘Dutch Mountain’ kan zowel gebruikt worden in de broeierij als voor de droogverkoop. Over de broei-eigenschappen vertelt veredelaar Lydia Boots: “De tulp is te broeien vanaf 20 januari tot het einde van het seizoen en heeft 17 weken kou en 23 kasdagen nodig. Wat betreft de bollenteelt: ‘Dutch Mountain’ groeit 1 op 2,6. Zuurresistentie lijkt aanwezig, we hebben nog nooit een zure bol gevonden, en ook virus is nihil en tevens goed zichtbaar. De tulp geldt als een mooie bollenmaker die voldoende plantgoed maakt. Kortom, een tulp waar iedereen mee uit de voeten kan.” Neem voor meer informatie contact op met CNB-vertegenwoordiger Michel Longayroux.

‘Snowy Mountain’

BR-90-129 Het wordt tijd dat het beestje een naam krijgt, zo geeft inzender DM van Es uit De Heen (Zeeland) aan over zijn BR-90-129. Deze forse, witte tulp is vooral interessant door zijn vroegheid. Pieter Duin van Proeftuin Zwaagdijk test het soort al een aantal jaar in de broeierij en geeft aan: “Of de tulp voor Kerst te broeien, is durf ik nog niet te zeggen, maar in ieder geval geldt: inhalen begin december, bloei eind december. Bijzonder is dat gelijk een forse tulp het resultaat is. Voor BR-90129 zijn ongeveer 22 kasdagen en 13 kouweken nodig. Later in het broeiseizoen - vanaf eind februari - heeft hij wel wat meer voorwarmte nodig, 23 tot 25 graden, anders wordt het blad

PIONIER In week 8 is het allereerst een mooie, rode parkiettulp die in het oog springt. We hebben het hier over tulp ‘Pionier’, ingezonden door Fa. A. & L. Duin uit Heemskerk. Het kwekersrechtelijk beschermde soort wordt samen geteeld met Borst Bloembollen uit Obdam. Ervaring leert dat ‘Pionier’ een goede groeier is in de teelt. Hij geeft voldoende plantgoed en zit goed in de huid. Wel kan de tulp ‘zuren’, maar heel zuurgevoelig is hij niet. ‘Pionier’ is een verloping uit ‘Sweetest Spring’. Met gemiddeld 35 tot 40 centimeter heeft de tulp voldoende lengte voor de Hollandse broeierij. ‘Pionier’ is van midden tot laat te broeien en heeft 16 weken kou nodig. De forse bloem is goed parkiet en het blad mooi opstaand, waardoor de tulp goed te bossen is. Al met al een mooie presentatie, ook in het pak. Neem voor meer informatie contact op met CNB-vertegenwoordiger Michel Longayroux.

K-72 (SHELL)

slap.” Inzender Van Es vervolgt: “De in Zeeland geteelde tulp is een redelijk goede groeier. Voor zover bekend is het soort weinig virus- en zuurgevoelig. We zijn BR-90-129 aan het opkweken tot een partij. De omvang is nu zo’n 1.000 kilo, dus het wordt zo langzamerhand wel tijd om er een naam aan te verbinden.” Wie meer wil weten over BR-90-129 kan het beste contact zoeken met CNB-vertegenwoordiger Dick de Mooy.

De laatste podiumtulp die eruit springt in week 8 is de roodgele K-72 die als alle formaliteiten rond zijn de naam Shell zal krijgen. De tulp heeft als kruisingsouders ‘Rambo’ x ‘Monte Carlo’ en geldt zeker als waardevolle toevoeging in het dubbele segment. Rood met een gele rand zien we hier nog niet veel. De cultivar werd ingezonden door Litjens Bloembollen uit Creil. De tulp is niet overdreven zwaar, maar zeker wel stevig. Het blad is bovendien goed opstaand. Wat betreft de broeisnelheid geldt dat K-72 (Shell) 15 weken kou en 22 tot 23 kasdagen nodig heeft. In de bollenteelt is gebleken dat de tulp een goede bollenmaker is en een soort dat goed in de huid zit. Litjens Bloembollen is samen met Borst Bloembollen de licentiehouder van het soort. Komende oogst vindt er voor het eerst verkoop plaats. Geïnteresseerden kunnen zich voor meer informatie wenden tot CNB-vertegenwoordiger Adri van Dun.

Inzenders week 7 A. Snoek-Begon bv

‘Belle Ile’

A.W. Bos Bloembollen

‘Red Rock’ *, ‘Powerplay’*, ‘Mistress Mystic’

Fa. P. Boon

‘Verona Sunrise’

C.W. van der Hulst

‘Devenish’, ‘Snowy Mountain’

Lybo Tulpen Veredeling

‘Dutch Mountain’, 85-BC-98-2

Litjens Bloembollen

‘Titan’

* ondergebracht in kwekersvereniging Armapool Inzenders week 8 Pater Bloembollen

‘White Desire’

C.G. v.d. Berg

‘Devenish’

Fa. J. Rutgrink

‘Triple A’

D.M. van Es

BR-90-129

Fa. P. Boon

‘Verona Sunrise’

Litjens Bloembollen

K-72 (Shell)

A. & L. Duin

‘Pionier’

CNB podiumtulp 20 februari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 39

SERVICE VERTEGENWOORDIGERS CNB NAAM Theo van Aanholt Erik Barnhoorn Paul van Bentem Leo van den Berg Dirk Bloothoofd Jan Boon Nick Broersen Adri van Dun Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Ron Hoogeveen Onno Immink Henk de Jong René Koordes Ted Kortekaas Arno Kroon Hein Lommerse Michel Longayroux Siebren Mantel René van Marrewijk Dick de Mooy Ard Mulder Frank Neuvel Henri Omta Rob Paarlberg Hans Pater Bas Scholten René Schrama Piet Takken Erwin Vriend Ed Walkier Ronald Walkier Dick de Wit Hawikjo Wijnands Wim Zandwijk Rien van Zuilekom Piet Zoutenbier

TELEFOON CNB TELEFOON PRIVÉ 0252-431103 0224-593075 0252-431286 0252-431383 0252-431413 0223-523873 0252-431284 0223-769067 0252-431162 0252-431303 0252-431296 0527-271970 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431214 0252-431305 0252-416877 0252-431393 0252-340660 0252-431390 0252-431137 0252-431257 0223-641002 0252-431174 0252-344409 0252-431381 0228-323023 0252-431259 0252-431304 0252-431361 071-4023313 0318-514812 0252-431363 0252-431274 0224-291535 0252-431362 072-5150250 0252-431224 0252-431325 0223-534820 0252-431249 023-5716372 0252-431298 0527-203365 0252-431367 0228-314981 0252-431306 0252-431273 0252-411191 0252-431368 0228-513590 0252-431171 071-3621591 0252-431179 0252-532228 0252-431261 071-3619142 0252-431345 071-3611104


FAX PRIVÉ 0224-591522 0252-431465 0252-377932 0223-523782 0223-769068

0527-271970 0252-431254 0252-431254 0252-419505 0252-431164 0223-645299 0252-520968 0228-323024

071-4028342 0318-514819

072-5153193 0252-431164 0223-534822 0527-201822 0228-316869 0252-431167 0252-419748 0228-521620 071-3621592 0252-532155 0252-431410

MOBIEL 06-53174195 06-22524987 06-53755312 06-53718254 06-53293161 06-22485266 06-12296820 06-20019369 06-53518289 06-51209462 06-20669208 06-53390229 06-53750126 06-22468536 06-20611028 06-51145809 06-53160204 06-53842830 06-53356450 06-53690252 06-12886803 06-51587419 06-30669654 06-53268760 06-51588053 06-53929136 06-53299617 06-22236845 06-53390228 06-53174194 06-53396784 06-53439349 06-53700630 06-53866219 06-22377259 06-53644594 06-30669934 06-20397884

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

SPECIALISME/GEBIED gladiolen Noord.Zandgebied, de Zuid, broeitulpen muscari, tulp, narcis, bol op pot bijzondere bolgewassen en tulpen lelies tulpen calla’s Flevoland lelies lelies lelies vaste planten, paeonia daghandel vaste planten dahlia’s, calla’s lelies, tulpen narcis, tulp, bijz.bolgew. en bol op pot daghandel narcissen en bijz. bolgew. West-Friesland lelies calla’s Rijnsburg e.o. vaste planten, boomkwekerij West-Friesland daghandel lelies narc., tulp, bijz.bolg., hyac., bol op pot daghandel irissen hyacinten en bol op pot vaste planten gladiolen, tulpen NOP lelies daghandel daghandel en veilinginkoper West-Friesland daghandel hyacinten vaste planten daghandel lelies

IN EN VERKOOPBUREAU NAAM Paul Peters Marcel Nijssen Diane Gortzak Maaike Pennings Marlies Jager Marjan Klootwijk

FUNCTIE Manager bemiddeling Manager bemiddeling Communicatie en promotie Communicatie en promotie Communicatie en promotie Secretaresse

TELEFOON CNB 0252-431493 0252-431343 0252-431218 0252-431122 0252-431495 0252-431316

MOBIEL 06-20411035 06-10311972 06-10567070

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431129 0252-431123

FAX 06-22975731 06-51312197

EMAIL [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431200 0252-431200

FAX 0252-431126 0252-431126

EMAIL [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431431 0252-431129 0252-431273

MOBIEL 06-10442803 06-22975731 06-53700630

EMAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431306 0252-431273

MOBIEL 06-53439349 06-53700630

EMAIL [email protected] [email protected]

FUNCTIE Commerciele binnendienst Manager CNB Koel- en preparatiebedrijf Hoofd Kwaliteitszorg

TELEFOON CNB 0228-530131 0228-530174 0228-530190

MOBIEL 06-23960145 06-53940502


FUNCTIE Teeltbegeleider Teeltbegeleider Teeltbegeleider

TELEFOON CNB 0228-530190 0228-530160 0252-431128

MOBIEL 06-53940502 06-44074093 06-53299617


TELEFOON 0252-431431 0228-530130 0224-590475

FAX 0252-431254 0228-517411 0224-593603

GEOPEND: 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.30) 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.00) Bezoek op afspraak

RECLAMES EN GESCHILLEN NAAM Hans Ruigrok Sjaak van Ruiten

FUNCTIE Reclames&Geschillen, Veilingen Reclames&Geschillen, Veilingen

KLANTENSERVICE EN ADMINISTRATIE openingstijden: 8.15 - 17.00 uur NAAM Algemeen CNB Online

FUNCTIE

GROENE EN MATERIALENVEILINGEN NAAM Jan Meijer Hans Ruigrok Ronald Walkier

FUNCTIE Veilingen Veilingen Veilinginkoper

AANBOD MATERIALEN ONLINE NAAM Ed Walkier Ronald Walkier

FUNCTIE

CNB KOEL EN PREPARATIEBEDRIJF NAAM Jos Duin Nico Hof

CNB KWALITEIT+ NAAM Nico Hof Robèr Laan Hans Pater

CNB VESTIGINGEN CNB CNB Koel- en Preparatiebedrijf CNB, Kantoor BolleNoord

ADRES Heereweg 347, 2161CA Lisse Veilingweg 1, 1611 BN Bovenkarspel Groteweg 9, 1756 CK ‘t Zand


GRONDBANK CNB MAKELAARDIJ T: 0252431360 F: 421394 MAKELAARDIJCNB.NL BAS SCHOLTEN 0622 23 68 45 B.SCHOLTENCNB.NL WIM ZANDWIJK 0653 64 45 94 W.ZANDWIJKCNB.NL F.G. V.D. GEER 0653 34 20 55 F.V.D.GEERCNB.NL AANBOD BEUSICHEM BETUWE • 20 ha lichte kleigrond (uiterwaarden), diverse teelten, vanaf heden tot in overleg BOLLENSTREEK • 3,5 ha zandgrond, dahlia’s, vanaf heden t/m oktober 2015 HILLEGOM • 400 rr zandgrond, diverse teelten, direct beschikbaar LISSE • 1.600 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden t/m oktober 2015

KASRUIMTE LISSE • ca. 650 m2 schuurkas, diversen, heden t/m november 2015 in overleg RIJNSBURG • 1.228 m2 Venlokas, diversen, vanaf heden tot in overleg

VOORHOUT e.o. • 3 ha zandgrond, Zantedeschia, teeltseizoen 2015 ten, teeltseizoen 2015 KOP VAN NOORD-HOLLAND • 10 ha zandland, aardappelen, teeltseizoen 2015 KOP VAN NOORD-HOLLAND • 15 ha zandland, hyacinten, teeltseizoen 2015

BEDRIJVEN LISSE • 1.500 m2 bedrijfsruimte, enkele cellen, kas, rolkassen en land, ook in gedeelten te huur, in overleg LISSE • 477 m2 moderne schuurruimte + 2 cellen en 100 m2 kantoor, voor meerdere jaren mogelijk BOLLENSTREEK • 1.000 m2 schuurruimte, voor opslag, in overleg

se teelten, geen dahlia’s, vanaf heden tot in

VRAAG BOLLENSTREEK e.o. • 8 ha zandgrond, vaste planten, vanaf maart 2015 tot in overleg

overleg

BOLLENSTREEK en/of NOORD-HOLLAND

SCHAGEN • 6 ha zandgrond, wortelen, vanaf

7 ha zandgrond, wortelen, teeltseizoen

heden tot in overleg

2015/2016

ZWAANSHOEK • 1.400 rr zandgrond, diver-

deschia, teeltseizoen 2015

HILLEGOM e.o. • 3 ha zandgrond, hyacinCELRUIMTE RIJNSBURG • 3 cellen met dockshelters, voor diverse doeleinden, vanaf maart 2015 tot in overleg

LISSE • 700 rr zandgrond, diverse teelten, vanaf heden t/m oktober 2015

BOLLENSTREEK • 7 ha zandgrond, Zante-

OMGEVING WEST-FRIESLAND • 15 ha kleigrond, bloemkool, teeltseizoen 2015 VRAAG KASRUIMTE RIJNSBURG e.o. • 1.000-2.500 m² kasruimte, niet verwarmd, dahlia’s, vanaf 1 maart t/m november 2015 BOLLENSTREEK 2.500 m2 kasruimte, diverse, in overleg

Zie ook voor vraag en aanbod

www.agrogrondbank.nl

Wij kunnen u van dienst zijn op allerlei gebied: Aan- en verkoop, taxaties, pachtzaken, huur- en verhuur. Onder andere nu in de verkoop: Zuid-Holland

- Bloembollencomplex met agrarische bedrijfswoning, Wilgendam 5, Noordwijk

- Agrarisch bedrijfscomplex met agrarische bedrijfswoning, Middenweg 15a, Lisse

- Agrarisch bedrijf met agrarische bedrijfswoning, Rijnsburgerweg 40, Voorhout

- Agrarisch bedrijfscomplex, Loosterweg t.o. nr. 41, Voorhout

Noord-Holland - 10 ha bloembollenzandland te Julianadorp - 15 ha bloembollenzandland met schuur en woning te Julianadorp


VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CNB HYACINTENTEAM WIM ZANDWIJK

BAS SCHOLTEN

T: 0653644594 T: 0252431179 F: 0252431194 T: 0622236845 T: 0252431325

VOOR ALLE

HYACINTEN

KUNT U BIJ ONS TERECHT

Multiflora I, II en III.

5.000 4.000 5.000 10.000 2.500 3.000 1.850 4.000 2.000 3.000 2.500 2.000 3.000 4.000 5.000 9.000 1.500 5.000 500 2.000 2.500

Paeonia General McMahon Paeonia Henry Bockstoyce Paeonia Kansas Paeonia Karl Rosenfield Paeonia Mad. Claude Tain Mad. Emile Debetene Paeonia Mon. Jules Elie Paeonia Nippon Beauty Paeonia Paula Fay Paeonia Pink Hawain Coral Paeonia Pink Hawain Coral Paeonia Pink Parfait Paeonia Primevera Paeonia Rasberry Sundea Paeonia Red Charm Paeonia Sarah Bernhardt Paeonia Snow Mountain Paeonia Sorbet Paeonia Top Brass Paeonia Victoire de la Marne Paeonia Yellow Crown

2-3 n 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3 n 2-3 n 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3 n 2-3 n 2-3 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3, 3-5 n 3-5 n 2-3, 3-5 n 2-3 n 2-3 n 3-5 n

5.000 5.000 20.000 15.000 5.000/3.000

Helleborus Niger 1-2, 2-3, 3-5 Helleborus Orientalis 1-2, 2-3 Hemerocallis Stella d’Oro 1e grootte Kniphofia Ice Cream 1e grootte Ligularia Britt Marie Crawford® 1e en 2e Tradescantia Sweet Kate 1e groote

LAAT UW VASTE PLANTEN OP CONTRACT TELEN

o.a. Paeonia - Astilbe - Agapanthus Inlichtingen: Ron Hoogeveen HANS PATER

T: 0252431224 T: 0653299617

EMAIL: H.PATERCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD IRISSEN UIT 30°C

Nog een ruim sortiment in alle maten. Op afroep uit de 30°C te leveren t/m april mogelijk. Speciale aandacht voor de mooi geaderde iris Lion King, waarvan nog aanbod van: z 6-7 € 30,00 pm z 7-8 € 45,00 pm z 8-op € 60,00 pm

Hyacint Rembrandt exclusief bij CNB RON HOOGEVEEN T: 0653390229 EMAIL: R.HOOGEVEENCNB.NL

DAHLIA’S RENÉ KOORDES

VASTE PLANTEN

EMAIL: R.KOORDESCNB.NL

Vraag en aanbod VRAAG OOGST 2014/2015

Paeonia oude snijhoeken, op soort 5.000 Paeonia Bowl of Cream 2-3, 3-5 n 50 Paeonia Brother Chuck 3-5 n 3.000 Paeonia Dinner Plate 3-5 n 5.000 Paeonia Reine Hortense 3-5 n Agapanthus oude snijhoeken

5.000 2.000 2.500 2.500 2.500 2.500 op aanvraag

AANBOD 2015

op aanvraag

5.000 5.000 2.000 5.000 3.000 3.000 2.000 1.600 4.500 400 5.000 2.500 10.000 3.000 3.000

Paeonia 2014 lijst op aanvraag 2-3, 3-5 n Paeonia Amabilis 2-3 n Paeonia Bartzella 2-3 n Paeonia Blush Queen 2-3 n Paeonia Bowl of Beauty 2-3, 3-5 n Paeonia Bowl of Cream 2-3, 3-5 n Paeonia Catherine Fontein 2-3 n Paeonia Command Performance 2-3 n Paeonia Coral Sunset 2-3 n Paeonia Dr. Alex Fleming 2-3, 3-5 n Paeonia Diana Parks 2-3, 3-5 n Paeonia Duchess de Nemours 2-3, 3-5 n Paeonia Edens Perfume 2-3, 3-5 n Paeonia Emile Debetene 2-3 n Paeonia Festiva Maxima 2-3, 3-5 n Paeonia Garden Treasure 2-3, 3-5 n

T: 0252431390 T: 0620611028

20.000 8.400 op aanvraag op aanvraag 5.000 op aanvraag op aanvraag op aanvraag 7.500 5.000 15.000

Paeonia Coral Charm 3-5 n Officinalis Anemoniflora 2-3 n Officinalis Alba Plena 2-3 n Officinalis Rosea Plena 2-3 n Officinalis Rosea Plena 2-3 n Officinalis Rubra Plena 2-3 n Agapanthus Duivenbrugge’s White1-2, 2-3 Agapanthus blauw en wit 1-2, 2-3 n Aster Ann Leys® VLG - stek Astilbe pot - snij - droogverkoop - uit het ijs Astilbe op soort en kleur 1-2, 2-3, 4-op Astrantia Abbey Road® 1e en 2e grootte Canna rood, oranje, geel 1e grootte Dicentra spectabilis Alba 1-2, 2-3 Dicentra spectabilis 1-2 n Dicentra Aurora 1e grootte Dicentra King of Hearts 1e grootte Dicentra Luxeriant 1e grootte Dicentra Stuart Boothman 1e grootte Dicentra Valentine® 1-2 n Epimedium diverse soorten 1e grootte Filipendula purp. Elegans 1e grootte Geranium Claridge Druce 1e grootte Helleborus Amor® 2016 TC Helleborus Ivory Prince® 2016 TC

VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIA’S OOGST 2014 1E GROOTTE

Groot assortiment beschikbaar VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIASTEKKEN OOGST 2015 IN VELE SOORTEN

VRIJBLIJVEND AANBOD

Gehele Incarvillea teelt in twee soorten: een gehele kraam van circa 5 hectare ± 1.500 rr Snowtop® (zaad en plantgoed) ± 2.200 rr Incarvillea Rose (zaad en plantgoed) - Incl. alle jaargangen plantgoed en zaad - Incl. volledige begeleiding teelt en advies - Incl. alle verkoop relaties en handel - Incl. diverse machines Voor info kunt u contact opnemen met: CNB Florateam Hein Lommerse 0252 431174 Arno Kroon 0653-160204 20 februari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 43

VRAAG EN AANBOD

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CALLATEAM NICK BROERSEN

T: 0252431303

M: 0612 296 820

RENÉ VAN MARREWIJK

Calla ‘Red Alert’®

KLEUR:

Rood

BLAD:

Groen met spikkels

TOEPASSING:

Pot

VEREDELAAR:

Sande B.V.

OMSCHRIJVING:

Een betrouwbare pot met grote bloemen

[email protected] 44 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

T: 0252431304

M: 0612 886 803

CNB BEMIDDELING BLOEMBOLLENTEAM MICHEL LONGAYROUX DICK DE WIT JAN BOON LEO V.D. BERG

T: 0653356450 T: 0653866219 T: 0622485266 T: 0653718254

AANBOD 2015

5.000 kg 6.000 kg 1.500 kg 10.000 kg 10.000 kg 7.000 kg 2.800 kg 2.000 kg 10.000 kg 4.000 kg 11.000 kg 1.000 kg 15.000 kg 1.500 kg 5.000 kg 2.500 kg 5.000 kg 6.000 kg 500 kg 12.000 kg 9.000 5.000 kg 6.000 kg 5.000 kg 4.000 kg 5.000 kg 1.000 kg 4.000 kg 1.500 kg 2.000 kg 1.000 kg 2.500 kg 10.000 kg 11.000 kg

Aafke 4-10,5 Ad Rem ben-11 Adore ong Albatros ben-12 Antarctica ben-11 Antarctica 5-11 Antracier 5-11 Avantgarde ong Banja Luka 5-10 Blue Diamong 4-11 Brigitta ben-11 Bullit ong Candy Prince 5-10 Carpaccio ong Casual ong Circuit ong Columbus 4-11 Crispion Love ben-11 Dancing Queen ong Delta Chic ong Delta Orange ong Delta Red ong Delta Storm ong Delta Strong ong Denmark 4-11 Dior 5-11 DJ Parrot ong Dynasty ben-10 Elegant Crown ong Expression ong Extension 19 (Double Twist)ong Fire Queen Rose ong First Class 5-10 Flaming Flag 5-10

PIET TAKKEN

8,00 2,75 2,00 10,00 11,00 4,00 5,00 3,50 4,00 5,00 5,00 5,00 7,00 2,50 4,00 2,50 24,00 1,75 10,00 7,50 20,00 12,50 1,50 1,25

T: 527203365 F: 201822 T: 0653174194

VRAAG PLANTGOED TULPEN

Laura Fygi Seadov Up Pink Verandi Yellow Flight Strong Gold Carola Denmark

2,75 4,00 8,00 5,00 2,90 2,75

DICK DE MOOY ADRI VAN DUN ONNO IMMINK ERIK BARNHOORN

T: 0651587419 T: 0620019369 T: 0653750126 T: 0622524987

ED WALKIER RONALD WALKIER HAWIKJO WIJNANDS

5.000 kg 7.500 kg 4.000 kg 4.000 kg 2.000 kg 2.500 kg 7.500 kg 10.000 kg 10.000 kg 2.500 kg 10.000 kg 3.000 kg 12.500 kg 1.500 kg 1.000 kg 5.000 kg 1.000 kg 1.500 kg 1.000 kg 1.500 kg 7.500 kg 5.000 kg 1.000 kg 3.000 kg 12.500 kg 1.300 kg 4.000 kg 3.000 kg 5.000 kg 10.000 kg 4.500 kg 10.000 kg 10.000 kg 2.500 kg 7.500 kg

ong ben-12 4-12 5-10 ong ong bwn-12 4-10 4-11 ong 5-10 5-11 ben-10 ong ben-12 ben-11 ong ong ong ong ben-11 5-11 ben-11 ong ben-11 ben-11 ben-12 ben-12 ong ben-11 ben-12 4-10 4-10 ong ben-11

5.000 kg 10.000 kg 1.500 kg 300 kg 2.500 kg 8.000 kg 2.500 kg 5.000 kg 10.000 kg 15.000 kg 5.000 kg 1.500 kg 2.000 kg 1.000 kg 5.000 kg 750 kg 2.000 kg 5.000 kg 8.500 kg 20.000 kg 3.000 kg 10.000 kg 6.000 kg 1.000 kg

Flaming Prince Galerie Hiker Holland Beauty Hotspot Iglo Irene Parrot Jan Seignette Jumbo Pink Kelly Kung Fu Lady Andela Liberstar Limousine Marie Jo Mascara Memphis Midnight Milkshake Miss Medvedeva Monarch Parrot Mondial Negritta parrot Orange Juice Orange Princess Orca Oviedo Parrot Prince Pink Ardour Pioneer Prada Pretty Love Purple Prince Queensday Red Princess

4,50 4,00 7,50 12,50 6,00 4,00 1,50 3,50 4,50 1,.50 2,50 10,00 12900 3,50 12,00 15,00 10,00 3,50 2,00 9,00 4,00 2,25 3,50 4,50

3,00 3,75 2,50 2,00 6,75 3,00

AANGEBODEN

Net bedrijf dat tulpen en/of narcissen voor u op contract wil telen voor oogst 2015. • Omgeving Julianadorp • Op goed zandland Inlichtingen: Arno Kroon 06-53160204

T: 0653439349 T: 0653700630 T: 0622377259

Reshef Royal Virgin Sandor Scarlet Verona Shining Princess Silver Dollar Spitfire Strong Fire Strong Love Super Parrot Surrender Time Out Timeless Titan Toproy Tresor Update White Flag White Liberstar White Marvel White Mastert White Prince Winter Prrot Zorana

4-12 5-11 ong ong ong 5-10 ong ong ong ben-10 ong ong ong ong ben-12 ong ong 5-10 ben-10,5 5-10 ben-12 0-11 ben-11 ong

5,50 1.25 6,00 14900 12,50 6,00 4,50 5,00 2,20 5,00 11,00 6,00 20,00 6,00 20,00 4,00 5,00 1,50 5,00 2,75 2,50 80,00

VRAAG TULPEN 2015

10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg

Carola Pallada Strong Gold Strong Love Suger Prince Sweet Rosy Verandi Yellow Flight

5-11 5-11 5-11 5-12 5-11 5-11 5-12 5-11

2,75

Crocosmia &

Montbretia Kwekerij Davelaar Verkoop: Hein Lommerse tel: 0252-431174 20 februari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 45

VRAAG EN AANBOD

™

Rudbeckia fulgida var. Sullivantii ‘Little Goldstar’

Rudbeckia fulgida var. Sullivantii ‘Little Goldstar’ English General information Cultivar US .............................................. ‘Little Goldstar’ Group / Family ........................................ fulgida var. Sullivantii Genus .................................................. Rudbeckia Trade Name ......................................... Black Eyed Susan Foliage Height ..................................... 35-40 cm Flower Height ...................................... 40-50 cm Foliage Color ........................................ Green Flower Color ......................................... Yellow/black eye Unique characteristics ......................... Very compact Flowering period ................................. July-September Perpetually flowering .......................... Yes Fragrant ............................................... No Habitat ................................................. Full Sun Suitable uses ........................................ Border patio Hardiness zone ..................................... 4-10 Immersion ............................................ Yes Decidious .............................................. Yes Dry sales ............................................... Yes Plant breeders’ rights ........................... EU PBR AF Available .............................................. 2011

Rudbeckia fulgida var. Sullivantii ‘Little Goldstar’ Nederlands Algemene informatie Cultivar NL ............................................ ‘Little Goldstary’ Soort ..................................................... fulgida var. Sullivantii Geslacht ................................................ Rudbeckia Handelsnaam ....................................... Zonnehoed Bladhoogte ........................................... 35-40 cm Bloemhoogte ........................................ 40-50 cm Bladkleur .............................................. Groen Bloemkleur ........................................... Geel/ zwart oog Bijzonderheden .................................... Zeer compact Bloeiperiode ......................................... Juli-September Doorbloeiend ........................................ Ja Geurend ................................................ Nee Standplaats .......................................... Volle Zon Gebruikerswaarde ................................ Border patio Winterhard ........................................... Ja Spoelen ................................................. Ja Bladverliezend ...................................... Ja Droogverkoop ....................................... Ja Kwekersrecht ........................................ EU PBR AF Beschikbaar .......................................... 2011

Inlichtingen/information: e-mail

Henk de Jong René Schrama 46 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

[email protected] [email protected]

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING

Merlet®

Bach®

INLICHTINGEN:

CNB

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

Dirk Bloothoofd

0252-431284

0223-769067

0223-769068

06-53 293161

[email protected]

Jurgen de Graaff

0252-431240

06-53 518289

[email protected]

Jan Gutter

0252-431255

06-51 209462

[email protected]

Martin Heemskerk

0252-431256

06-20669208

[email protected]

Siebren Mantel

0252-431259

06-53 690252

[email protected]

Dick de Mooy

0252-431361

071-4023313

071-4028342

06-51 587419

[email protected]

Erwin Vriend

0252-431367

0228-314981

0228-316869

06-53 396784

[email protected]

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

0252-431176

06-51 588053

[email protected]

0252-431410

06-20 397884

[email protected]

TELEFONISCHE VERKOOP: CNB Henri Omta

0252-431274

Piet Zoutenbier

0252-431345

0252-431254

071-3611104


ADVIES

Puzzelen met Vergroenings Het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) is op 1 januari 2015 ingevoerd. Ook bedrijven met bloembollenteelt komen in aanmerking voor toewijzing van betalingsrechten en uitbetaling van premies. Voor Nederland geldt een budget van ruim 730 miljoen euro op jaarbasis. Hiervan is dertig procent bestemd voor vergroening. Ingegaan wordt op de mogelijkheden om voor een vergroeningspremie in aanmerking te komen. Tekst: Hans Scholte, bedrijfsadviseur Flynth adviseurs en accountants, 06-51 55 16 86; hans.scholte@flynth.nl Fotografie: iBulb

D

e vergroeningseisen hebben betrekking op ‘gewasdiversificatie’, ‘ecologisch aandachtsgebied’ en de eis om blijvend grasland in stand te houden. Bloembollenbedrijven zullen in de praktijk vooral te maken hebben met de voorwaarde om meerdere gewassen te telen (gewasdiversificatie) en het aanleggen van ecologisch aandachtsgebied.

Indirect kunnen bloembollentelers ook met de ‘blijvend graslandeis’ te maken krijgen. Blijvend grasland is land dat vijf jaar of langer als grasland wordt gebruikt Als de oppervlakte blijvend grasland in Nederland meer dan 5 procent daalt ten opzichte van het niveau in 2012, krijgen bijvoorbeeld melkveehouders te maken met een individueel verbod om hun grasland te scheuren. Een dergelijk scheurverbod beperkt dan de mogelijkheden voor bloembollentelers om land te huren.

VERGROENINGSPREMIE De vergroeningspremie bedraagt in de overgangsperiode tot 2019 zo’n 45 procent van de basispremie (basispremie plus eventuele compensatiebijdrage). Daarna ongeveer 115 euro per hectare. GLB-premies zonder compensatiebijdrage op basis van bestaande rechten (euro per hectare per jaar): Jaar 2015 Basispremie € 56 Vergroening 45 procent € 25 Totaal per hectare € 81

2016 2017 2018 2019 € 110 € 162 € 212 € 260 € 50

€ 73 € 95 € 115

€ 160 € 235 € 307 € 375

GEWASDIVERSIFICATIE Gewasdiversificatie betreft de eis om meerdere 48 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

gewassen op het bedrijf te telen. Bedrijven met 10 hectare tot 30 hectare bouwland, moeten minimaal twee gewassen telen. Het grootste gewas mag maximaal 75 procent van de oppervlakte bouwland bedekken. En de twee grootste mogen samen maximaal 95 procent van de oppervlakte bouwland beslaan. Bedrijven die meer dan 30 hectare bouwland hebben, moeten minimaal drie gewassen telen. Vrijstellingen Gespecialiseerde bedrijven die minimaal 50 procent van het bouwland ruilen met andere landbouwers zijn vrijgesteld van de eis om meerdere gewassen te telen. Voorwaarde is dat er dan op ieder perceel een ander gewas staat dan vorig jaar. Dit kan bijvoorbeeld voor telers met een reizende bollenkraam een vrijstelling opleveren. Ook vrijgesteld zijn bedrijven zoals veehouders met minimaal 75 procent grasland (en maximaal 30 hectare grasland) en biologische bedrijven. Alle landbouwgrond, behalve blijvend grasland en blijvende teelten worden als bouwland gezien. Definitie ‘gewas’ Voor de gewasseneis telt een gewas mee, dat in de periode 15 mei tot en met 15 juli op een perceel landbouwgrond wordt geteeld. RVO heeft aangegeven dat ook tulpen die voor 15 juli worden geoogst, als gewas meetellen. In de voorlopige GLB-gewassenlijst zijn amaryllis, krokus, dahlia, gladiool, hyacint, iris, lelie, narcis, tulp en Zantedeschia aparte gewassen voor de gewasseneis. Alle overige bloembollensoorten vormen samen één gewas.

EAGEWASSEN Een bedrijf met 15 hectare of meer bouwland moet 5 procent van de oppervlakte bestemmen voor landschapselementen en natuurstroken. De teelt van EA-gewassen (gewassen in eenecologisch aandachtsgebied) moet op of aansluitend aan het bouwland plaatsvinden. Invulling kan plaatsvinden via landschapsele-

De meeste, in oppervlakte grote bolgewassen, worden menten, bufferstroken, agrarisch natuurbeheer en stikstofbindende gewassen. Er kan een keuze worden gemaakt uit het akkerrandenpakket, een algemene (generieke) lijst, het pakket Veldleeuwerik of het pakket Biodiversiteit+. Onder voorwaarden is het mogelijk om maximaal de helft van de EA-oppervlakte in collectief met andere agrariërs in te vullen. Tevens wordt nog gewerkt aan de invulling via duurzaamheidscertificaten. Weegfactoren zorgen voor een verschil in de mate waarin de invulling meetelt om in de benodigde oppervlakte te voorzien.

AKKERBOUWRANDENPAKKET • Beheerde akkerrand (verplicht) Tenminste 3 meter breed, minimaal 30 procent van gewogen oppervlakte, minstens 50 procent in de winter aanwezig; de aangelegde akkerranden moeten in het jaar van aanvraag blijven liggen tot en met 31 december (weegfactor 1,5). • Aangrenzende sloot Grenzend aan (eigen) akkerrand, alleen sloten van maximaal 6 meter breed. Standaardbreedte 3 meter (weegfactor 2,0). Een sloot die voor de helft tot een

eisen in het nieuw GLB dachtsgebied meetellen bij degene die het perceel in gebruik had op 15 mei van het betreffende jaar. Dit geldt ook als de grond na de hoofdteelt uit gebruik wordt gegeven. Voorbeeld: Een bollenteler geeft een gehuurd perceel op bij de Gecombineerde Opgave. Direct na de oogst gaat de grond weer naar de verhuurder. De verhuurder zaait het vanggewas in voor 1 oktober en teelt deze minimaal 10 weken. De bollenteler kan het vanggewas meenemen als EA. De verhuurder niet. Aandachtspunt is dat de verhuurder aan de voorwaarden van de teelt van een vanggewas moet voldoen.

KORTINGSBEREKENING Niet volledig voldoen aan de vergroeningseisen levert een korting op de vergroeningspremie. De korting hangt af van de mate waarin niet aan de eisen is voldaan. De korting op de uitbetaling wordt voor ‘Gewasdiversificatie’ (GWD) en ’Ecologisch aandachtsgebied’ (EA) apart berekend via de ‘verschilfactor’. De verschilfactor geeft aan hoeveel procent de daadwerkelijke invulling afwijkt van de verplichting. In 2015 en 2016 vindt een correctie van 50% plaats. Als aan één vergroeningseis niet wordt voldaan is de korting maximaal 50 procent.

als apart gewas aangemerkt in het GLB bedrijf behoort (tussensloot met de buurman), telt mee voor een standaardbreedte van 1,5 meter. • Stikstofbindend gewas Luzerne, rode klaver, esparcette, rolklaver, wikke, lupine en veldbonen. Op zand is nateelt verplicht (weegfactor 0,7). • Vanggewas Op zand blijft het vanggewas tot eind winter staan (weegfactor 0,3). • Landschapselementen Met ANB-contract en aangrenzend aan bouwland (weegfactor 2,0).

GENERIEKE LIJST • Onbeheerde akkerrand De rand is minimaal 1 en maximaal 20 meter breed; grenst aan bouwland, dus niet aan blijvend grasland of een blijvende teelt (weegfactor 1,0). • Stikstofbindend gewas Luzerne, rode klaver, esparcette, rolklaver, wikke, lupine en veldbonen. Nateelt in de herfst is verplicht (weegfactor 0,7). • Wilgenhakhout Beperkt ten aanzien van mest en GBM (weegfactor 0,3). • Vanggewas Na teelt gewas van vlas of hennep, of voor bestrijding van aaltjes, of wan-

neer geen gewasbeschermingsmiddelen gebruikt worden; het vanggewas moet voor 1 oktober worden gezaaid en minimaal tien weken blijven staan (weegfactor 0,3).

Voorbeeld: Bedrijf met 40 hectare moet 5 procent Ecologisch aandachtsgebied aanleggen, is 2 hectare. Stel werkelijk 1 ha aangelegd, dan is de verschilfactor 50 procent. Korting voor onderdeel EA is dan 50 procent x 40 hectare x 50 procent is 10 hectare. Over 10 hectare wordt geen vergroeningspremie uitbetaald.

ONBEHEERDE AKKERRAND De onbeheerde akkerrand mag jaarlijks wisselen; mag niet gebruikt worden voor landbouwproductie en mag dus niet worden gemaaid en/ of begraasd; de rand mag braak liggen, maar er mag ook een gewas worden geteeld. Er zijn geen eisen met betrekking tot het in te zaaien gewas of mengsel; op de akkerrand mag niet hetzelfde gewas staan als op het aangrenzende bouwland; het is toegestaan om de rand te berijden en te bewerken; bemesting en gewasbeschermingsmiddelen zijn toegestaan; eventueel gecombineerd met pakketten betreft agrarisch natuurbeheer. Let op, dat het voor de onbeheerde akkerrand niet mogelijk is om dubbele betaling te ontvangen, dat wil zeggen en vergroeningspremie en subsidie via agrarisch natuurbeheer.

VANGGEWAS NADER BEZIEN

Voorbeeld invulling vergroening Bedrijf met 40 hectare bouwland. Bedrijf kiest voor invulling via de generieke (algemene) lijst. Benodigde oppervlakte ecologisch aandachtsgebied (EA) is 2 hectare (40 x 5%). Invulling is mogelijk via verschillende opties: • Via akkerranden: 2 ha/weegfactor 1,0 = 2,0 ha; • Via stikstofbindende gewassen: 2 ha/ weegfactor 0,7 = 2,9 ha; • Via vanggewas: 2 ha/weegfactor 0,3 = 6,7 ha; • Of een combinatie van bovenstaande.

Een vanggewas kan alleen als Ecologisch aan20 februari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 49

MARKT

Vraag naar tulpen neemt toe De vraag naar tulpen is in week 6 en 7 goed op stoom gekomen dankzij de bloemenfeestdagen. Dat is gunstig voor de prijsvorming van vrijwel alle soorten. Dat melden de marktspecialisten van FloraHolland. Tekstbewerking: René Bouwmeester Archieffoto: René Faas

D

e vraag voor de feestdagen, zoals Valentijnsdag, kwam in week 6 lekker op gang en dat was terug te zien oplopende prijzen op de klokken. Vrijwel alle soorten profiteerden mee. De prijzen van tulpen waren in week 7 ook zonder meer goed te noemen. Aan het eind van de week kwam de prijs wel iets onder druk te staan, misschien was dit de invloed van Carnaval. In totaal zijn in week 7, 7.633.250 miljoen meer Tulpen afgezet via FloraHolland met een 0,006 cent lagere middenprijs dan in week 7 van 2014. Op de veilingklokken zijn in week 7 van 2015, 1.149.254 minder Tulpen geveild met een 0,001 lagere midden prijs dan in week 7 van 2014. Opvallend is dat de gemiddelde tulpenprijs de laatste weken naar het niveau van vorig jaar is toegekropen. De middenprijs is daarmee hoger dan die van 2013 en de jaren daarvoor.

De tulp als cadeau-artikel verdient meer aandacht, meent FloraHolland kopen tulpen vooral voor eigen gebruik, maar rond bepaalde feestdagen worden deze bloemen ook gezien als een cadeau-artikel. Edelaar vraagt zich waarom consumenten niet het hele seizoen de tulp gebruiken als cadeau-artikel. “Komt dit doordat de industrialisering is doorgedrongen in de broeierijen met lichtere tulpen tot gevolg? De cadeaumarkt vraagt om zwaarder en exclusiever assortiment. Natuurlijk is de opbrengst van het land belangrijk. Het soort moet gelijkmatig te broeien zijn, zodat de partij tulpen het liefst in één keer om kan. Het soort moet goed door de bosmachines te verwerken zijn. Maar let op, want we vergeten hierbij een hele belangrijke groep cadeau consumenten. Een tulpenseizoen is alleen geslaagd als alle tulpen hun daadwerkelijke waarde hebben opge-

bracht, zodat er het volgende seizoen weer goed zaken gedaan kan worden.” De verwachting is dat de naweeën van carnaval deze week nog voelbaar zijn, en dan met name op de Duitse markt. Serieuze prijsdalingen worden echter niet meer verwacht. De focus zal vooral zijn gericht op de inkoop in het kader van een typische tulpenfeestdag: Internationale Vrouwendag. Dit zal ook op de klok merkbaar zijn. “We praten vaak alleen over Rusland, maar Vrouwendag in de omringende landen gaat, wat betreft de bloemen ook steeds een grotere rol van betekenis spelen”, zegt Edelaar. “Dat is goed. We moeten niet afhankelijk zijn van één land, want we zien dat instabiliteit in een land grote invloed kan hebben op de markt.”

CADEAUARTIKEL Productcoördinator Peter Edelaar van FloraHolland wijst op de tulpen die Koningin Maxima kreeg uit handen van een consument. De foto van de vorstin met bloemen stond in vrijwel alle grote kranten. “De één zegt: de tulp was maar weer mooi in het nieuws. De ander zegt: jammer dat het een afgeprijsde retail bos was en niet een mooie zware exclusieve bos tulpen. Hoe dan ook, de tulp was positief in beeld en we bedanken deze gulle consument. Het was goedkope reclame.” De tulp als cadeauproduct verdient in elk geval meer aandacht, denkt Edelaar. Consumenten Tulpenaanvoer klok week 6 Aantal stuks verkocht A1 Tulipa Enkel Tulipa Dubbel Tulipa Parkiet Tulipa Gefranjerde Tulipa algehele middenprijs 50 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

2015 35.218.860 8.433.430 2.698.900 443.610 0,156

373.543.314

386.022.784

300.627.787

265.662.948

268.318.413

212.834.693

198.433.443

257.235.212

249.099.348

319.311.585

2014 36.469.720 6.837.940 2.297.470 452.650 0,159

2013 38.054.480 7.874.620 3.028.790 532.850 0,157

Tulpenaanvoer klok week 7 2015 2014 37.861.430 35.535.270 9.737.940 8.833.430 2.678.510 2.675.810 625.920 603.900 0,157 0,158

2013 36.360.090 8.523.780 2.605.200 683.300 0,143

BLOEM IN BEELD

Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: René Faas

Groeiende belangstelling Lenteflora

De beste collectie hyacinten werd neergezet door C.J. Zonneveld & Zn bv uit Voorhout, waar onder meer ‘Ibis’ de aandacht trok.

Na 81 jaar is de fut er beslist nog niet uit bij de organisatie van de Lenteflora in Lisse. Ook dit jaar slaagde de show met lof voor alle onderdelen: meer deelnemers aan de huisbroei, meer vrije inzenders, en meer bezoekers. Opvallend dit jaar: mooi showwerk van lelies van Royal Van Zanten en amaryllissen van Van Staalduinen. De duizenden bezoekers konden volop genieten van een waterval aan kleuren.

Net als vorig jaar was ‘Choice’ de beste tulp van de show, ingezonden door Van der Slot Lisse.

Fa. J.H. Oostdam maakte wederom diepe indruk met zijn zeer gevarieerde collectie narcissen. Dit keer ook veel dubbelen, waaronder de showy ‘Tamar Fire’.

Wim Granneman zette een mooi sortiment sneeuwklokjes neer op de Lenteflora, met onder meer ’Grysho’, ‘Anglesey Abbey’ en de winnende ‘Galatea’.


Loonwerkers opgelet! Op zoek naar nieuwe opdrachten? Plaats dan een advertentie in het vakblad

Hét vakblad voorvakblad de bloembollenHet meest gelezen voor de en vasteplantensector bloembollenen vaste plantensector Neem voor meer informatie over advertentietarieven e.d. contact op met Ruud van Viersen. Bureau van Vliet b.v. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Tel. 023-5714745 Fax. 023-5717680 E-mail: [email protected]

Een nieuwe klant binnenhalen? Valt niet mee! Zet daarom de eerste stap naar nieuwe klanten door te adverteren in Bloembollenvisie.

Bel 023-5714745 en vraag naar Remco Wijnhout of mail [email protected] voor gratis advies over de advertentiemogelijkheden.

0OSTBUS !!:ANDVOORTsZANDVOORT BUREAUVANVLIETCOM www.bureauvanvliet.com

BloembollenVisie Nieuwsbrief * aanmelden kan op: www.bloembollenvisie.nl/informatie/aanmelden

Dagelijks (op werkdagen) GRATIS in uw mailbox of kijk op www.bloembollenvisie.nl

IJF

BEDR

LOON

GRATIS*

N. Z & EIJN

ilk, N S2T A V De Z A V 1 . 9 1 , J.H eg 372 27 uinw 5160 Zilkerd Tel.: (0252) 6) 55546184 (0

Piet Stroet 06 20448947 Mathijs van Langen 06 10957903

Variabel schoksorteersysteem Enorme capaciteit In alle denkbare breedtes uitvoerbaar Kan in bestaande systemen worden geïntegreerd

Paul Blom 06 53700077

www.potveer.nl

Diesel gestolen? ŽƚƌĂĐŽŚĞĞŌŵĞƚŚĞƚŶƟŝĞƐĞůĚŝĞĨƐƚĂů^ǇƐƚĞĞŵ;^ͿĚĞŵĞĞƐƚĞīĞĐƟĞǀĞ ŽƉůŽƐƐŝŶŐŽŵĚŝĞƐĞůĚŝĞĨƐƚĂůĞĞŶŚĂůƚƚŽĞƚĞƌŽĞƉĞŶ͘ŝƚƐǇƐƚĞĞŵĐŽŶƚƌŽůĞĞƌƚŚĞƚ ďƌĂŶĚƐƚŽĨŶŝǀĞĂƵŝŶĚĞƚĂŶŬ͘ŽĚƌĂŚĞƚŶŝǀĞĂƵĚĂĂůƚǌĂůŚĞƚĂůĂƌŵŝŶǁĞƌŬŝŶŐƚƌĞĚĞŶ͘ ŝƚŬĂŶĂŬŽĞƐƟƐĐŚ͕ǀŝƐƵĞĞůŽĨǀŝĂĞĞŶƐƟůĂůĂƌŵ͘dĞǀĞŶƐŐĞĞŌŚĞƚƐǇƐƚĞĞŵĞĞŶ ͞ůĂĂŐŶŝǀĞĂƵ͟ŵĞůĚŝŶŐǌŽĚĂƚƟũĚŝŐŬĂŶǁŽƌĚĞŶďŝũŐĞƚĂŶŬƚ͘ Het grote voordeel van dit systeem is dat de kans op eventuele schade(s) aan de tank of voertuig wordt ŐĞŵŝŶŝŵĂůŝƐĞĞƌĚ͘ĞďƌĂŶĚƐƚŽĨďůŝũŌǀŽůůĞĚŝŐƚŽĞŐĂŶŬĞůŝũŬǀŽŽƌĚĞĚŝĞǀĞŶǁĂĂƌĚŽŽƌǌŝũŶŝĞƚƐŚŽĞǀĞŶƚĞ ĨŽƌĐĞƌĞŶŽŵƚŽĞŐĂŶŐƚŽƚĚĞďƌĂŶĚƐƚŽĨƚĞǀĞƌŬƌŝũŐĞŶ͘ĐŚƚĞƌǌŽĚƌĂĚĞďƌĂŶĚƐƚŽĨĚŝĞǀĞŶďĞŐŝŶŶĞŶŵĞƚŚĞƚ ŽǀĞƌŚĞǀĞůĞŶǀĂŶĚĞďƌĂŶĚƐƚŽĨǌĂůŚĞƚ^ŝŶǁĞƌŬŝŶŐƚƌĞĚĞŶĞŶĞĞŶĂůĂƌŵŐĞŶĞƌĞƌĞŶ͘ ,Ğƚ^ŬĂŶǀĂŶĂĨŶƵ͕ŝŶEŽŽƌĚͲ,ŽůůĂŶĚ͕ŐĞŵŽŶƚĞĞƌĚǁŽƌĚĞŶĚŽŽƌŽƚƌĂĐŽ͛ƐƉĂƌƚŶĞƌĞŶƐƉĞĐŝĂůŝƐƚ͖ <ĂĂŶĚŽƌƉͲtŝũŶŬĞƌ͘EĂĂƐƚĚĞƵŝƚŐĞďƌĞŝĚĞŬĞŶŶŝƐĞŶĞƌǀĂƌŝŶŐŝŶŚƵŶǀĂŬŐĞďŝĞĚŽŶĚĞƌƐĐŚĞŝĚƚ<ĂĂŶĚŽƌƉͲtŝũŶŬĞƌ ǌŝĐŚĚŽŽƌŚĞƚďĞĚĞŶŬĞŶǀĂŶĐƌĞĂƟĞǀĞŽƉůŽƐƐŝŶŐĞŶ͕ŚĞƚůĞǀĞƌĞŶǀĂŶŬǁĂůŝƚĞŝƚĞŶŚĞƚǀĞƌůĞŶĞŶǀĂŶƐŶĞůůĞ service. <ĂĂŶĚŽƌƉͲtŝũŶŬĞƌĞůĞŬƚƌŽƚĞĐŚŶŝĞŬ Zandvaart 25 T: 0223 – 52 1500 ϭϳϲϰE<ƌĞĞǌĂŶĚ D͗ŝŶĨŽΛŬĂĂŶĚŽƌƉͲǁŝũŶŬĞƌ͘Ŷů EĞĚĞƌůĂŶĚ t͗ǁǁǁ͘ŬĂĂŶĚŽƌƉͲǁŝũŶŬĞƌ͘Ŷů

TOPPERS

Om de opbrengst van een partij tulpen op peil te houden, gebruikte men de ‘toppers’ om door te telen. Toppers bestaan ook in menselijke vorm. De bollengeschiedenis kent diverse grootheden die met hun prestaties de huidige generaties een dienst hebben bewezen. In de serie Toppers komen ereleden van de (K)AVB en de laureaten van het Nicolaas Damesfonds in beeld. Deze keer aandacht voor Jan Wentholt (1864-1932). Tekst: Maarten Timmer Fotografie: archief KAVB

I

n 1882 richt A. Baron van Ittersum in Vogelenzang een NV op: ‘Maatschappij voor Bloembollencultuur’, om op zijn afgezande gronden een bloembollenbedrijf en handel te gaan exploiteren. In 1899 gaat het mis en de vennootschap wordt ontbonden. Drie jaar later ziet een nieuwe firma het licht: ‘The General Bulb Company’. Rond die tijd werd J. Wentholt aangesteld als directeur. E. Krelage beschreef hem als volgt: ‘Welbespraakt afgevaardigde zijner afdeeling Bennebroek-Vogelenzang…… secretaris der Bloemistenvereeniging, medeoprichter van den Bond van Bloembollenhandelaren, had hij zich doen kennen als een krachtige, voortvarende persoonlijkheid, gaarne zich ten volle gevend aan het algemeen belang’. Zo was hij ook wethouder in zijn woonplaats Bennebroek. In de algemene vergadering van 24 december 1900 koos men hem als opvolger van J. Krelage als voorzitter van de AVB. Nadat hij in december 1905 bij enkele kandidaatstelling zonder stemming werd herkozen als voorzitter van de AVB trad hij een jaar later af omdat hij zijn functie als directeur had neergelegd en dus geen ‘vakman’ meer was. Tijdens zijn voorzitterschap kwam het Scheidsgerecht tot stand en werd het Handelsreglement voorbereid. Bij zijn afscheid werd hij benoemd tot erelid en kreeg hij een Oudhollandse staande klok.


Jan Wentholt In januari 1911 volgde Wentholt J. de Breuk op die sinds 1880 algemeen-secretaris penningmeester van de AVB was geweest. Op 1 juni 1911 nam hij ook diens taak over als redacteur van het Weekblad voor Bloembollencultuur. Hij werd de eerste fulltime Algemeen secretaris-penningmeester (ASP) van de AVB. E. Krelage was toen voorzitter en de verhouding tussen hem en Wentholt was niet optimaal. Omdat Wentholt vaak ziek was en de voorbereiding van de grote tentoonstelling, toen voorzien in 1920, veel tijd zou kosten had Krelage hem rond Kerstmis 1918 voorgesteld, dat hij niet het secretariaat van de tentoonstelling op zich zou nemen. Wentholt was hierover zo gebelgd dat hij in januari 1919 zijn ontslag per 1 januari 1920 aankondigde. Hij kon het niet verkroppen dat hij bij de belangrijkste activiteit van de AVB buiten spel zou staan. Het zou echter anders lopen.

WEER VOORZITTER In januari 1920 kondigde Krelage aan in maart tussentijds af te treden als voorzitter. Zijn voornaamste medewerker Dix had ontslag genomen en hij had meer tijd nodig om aan zijn bedrijf te besteden. In feite bereidde hij toen de gedeeltelijk liquidatie van zijn bedrijf voor. In de algemene vergadering van 22 maart 1920 kozen de leden Wentholt weer als voorzitter.

Per 1 januari 1921 trad hij af als ASP en werd J. Voors tot zijn opvolger gekozen. Voors was al waarnemend in die functie. Wentholt kwam terecht in een woelige periode in het vak en dat zou hem uiteindelijk doen besluiten weer af te treden als voorzitter.

TEELREGELING Alhoewel het bloembollenvak na de Eerste Wereldoorlog opgelucht was dat de ondernemers af waren van door de overheid opgelegde teeltregelingen was de sector toch allerwegen beducht voor te veel vrijheid. Al in 1919 begon de Bond van Bloembollenhandelaren weer met plannen voor een teeltregeling. Een van de felste tegenstanders van een teeltregeling was Wentholt, toen ASP en redacteur van het Weekblad voor Bloembollencultuur. Ook was hij tegen de door Krelage bepleite grotere samenwerking van de verenigingen in de sector om op die manier regelend te kunnen optreden. Toen hij aantrad als voorzitter van de AVB zei hij dat met zoveel woorden in zijn eerste openingswoord in de algemene vergadering van 20 december 1920. Hij kon het tij echter niet keren. Toen er in juni 1921 plannen werden gemaakt om te komen tot een Centrale Raad voor het Bloembollenbedrijf trad hij op 12 juni 1921 plotseling af als voorzitter en wilde hij ook geen lid meer zijn van het hoofdbestuur.

NOVITEITEN

Zorgeloos onderhoudscontract waterhuishouding Gebr. van der Geest bv uit Hillegom heeft een nieuw concept aan haar bedrijfsactiviteiten toegevoegd. Het in drainage- en grondwerk gespecialiseerde bedrijf biedt grondeigenaren sinds kort de mogelijkheid hun volledige waterhuishouding op maat te laten onderhouden.

Tekst: Wim Ciggaar Foto: PR

H

et in 1958 door de broers Wim en Theo van der Geest opgerichte bedrijf richtte zich aanvankelijk op het loonwerk, maar specialiseerde zich in de loop der jaren in het grondverzet en drainagewerk. Anno 2015 wordt het bedrijf geleid door de broers Wim en Herman van der Geest en staan er zeven medewerkers op de loonlijst. De activiteiten zijn met name toegespitst op de bloembollensector in de Bollenstreek. Ook beschikt men sinds vorig jaar over een heiafdeling voor het miniheiwerk.

OORZAKEN Volgens Herman van der Geest kan zowel de grondeigenaar als de huurder met het nieuwe

concept volledig ontzorgt worden. “Het probleem is in de praktijk dat kwekers geen tijd meer hebben om hun waterhuishouding goed op peil te houden. Belangrijkste oorzaak is dat de kwekerijen steeds groter worden en er minder tijd is voor onderhoud en naloop. Vroeger teelde men 5 hectare en was er tijd om sloten na te lopen en de drainage te controleren, tegenwoordig praat je over 30 hectare en is alles gericht op productie. Een deel van het onderhoud wordt nog door senior verzorgd, maar dat wordt met het klimmen der jaren steeds minder en de jongeren komen er niet meer aan toe.”

GEVOLGEN Het gevolg is dat eigenaren en/of huurders geconfronteerd worden met problemen als een niet of niet juist werkend watersysteem, er slechte plekken in het land ontstaan, zich ontevreden huurders melden of dat zich mogelijke gewas-

schade voordoet. Herman van der Geest: “Middels een stappenplan proberen we samen met de opdrachtgever te bepalen hoe de inhoud van het contract er precies uit komt te zien. Dat begint met het inzichtelijk maken van het bestaande watersysteem en aansluitend met een advies te komen op basis van het huidige systeem. Daarnaast is het mogelijk om vaste controlerondes op de werking van het systeem in te bouwen, reiniging van het drainagesysteem, monitoring van grondwaterstanden, het verwijderen van slootvuil en aanvullende onderhoudswerkzaamheden als de klant dat wenst. We werken met jaarcontracten die na afloop geëvalueerd worden om te kijken of aanpassingen nodig zijn.”

VOORDELEN Voordelen van het onderhoudsconcept, dat door zoon Mike van der Geest bedacht werd, zijn dat men inzicht heeft in het huidige systeem en dat het watersysteem –indien nodig- gemakkelijk aan te passen is. Daarnaast ontstaat er geen achterstallig onderhoud en wordt het risico op waterschade verlaagd. Ook betaalt men een vast bedrag per jaar en wordt men niet opgezadeld met onnodige kosten. Bovendien is het contract elk jaar opzegbaar en geheel op maat toegesneden voor klant en perceel. Herman van der Geest in dit verband: “Als je sloten netjes onderhoudt blijven ook de eindbuizen heel en hoef je geen extra kosten te maken. Wat ons voor ogen staat, is het zo laagdrempelig mogelijk te houden. Voor zover we weten zijn we het enige drainagebedrijf in Nederland die het op deze manier doet door middel van een onderhoudscontract. In de Bollenstreek heb je wel te maken met hoogwaardige teelten.”

OVERZICHT Een ander aspect wat pleit voor een ontzorgend onderhoud van de waterhuishouding is volgens Herman van der Geest dat de grondeigenaar met de wisselteelten van tegenwoordig maar eens in de zeven jaar op zijn eigen perceel actief is. “In de tussenliggende jaren wordt het perceel verhuurd en soms ook weer door huurder onderverhuurd. Ook die huurder wil graag goed land hebben en als zich problemen voordoen, ben je als eigenaar daar wel verantwoordelijk voor. Als verhuurder van land kun je geen slechte verhalen gebruiken. Om het overzicht te behouden is het mooiste daar één iemand verantwoordelijk voor te maken. Dat kan een huurder zijn of men kiest voor een onderhoudscontract, zoals wij dat aanbieden.” Meer informatie is te vinden op www.gebrvdgeest.nl. 20 februari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 55

BRANCHENIEUWS

‘Je bent nooit uitgeleerd’ Exportdrempels, marketingvraagstukken, logistieke puzzels. Een groothandelsbedrijf in bloembollen krijgt nogal wat uitdagingen voor de voeten geworpen. Anthos heeft een eigen Anthos Academy in het leven geroepen om ondernemers de kennis te geven deze vraagstukken op te lossen.

Tekst: René Bouwmeester Fotografie: René Faas, PR

O

de hele vrijdag aan de slag te gaan. Uit de bijeenkomst volgt een opdracht waarmee de cursisten in hun eigen tijd aan de slag gaan. Daarnaast zijn er webinars. Dat zijn colleges die via internet zijn te volgen.

Per bijeenkomst wordt een thema behandeld. Dat kan bijvoorbeeld zijn ‘kansen in veranderende marktomstandigheden’ of ‘kracht van een onderneming’. Voor elk blok is een verdeling gemaakt tussen wetenschappelijke input en praktijkervaring van een ondernemer. Zo vullen Eric Moor, directeur van Sion Orchids, en Dick van Damme, hoogleraar aan de Hogeschool van Amsterdam, samen een college over ketenregie en ketenlogistiek. Andere gastdocenten zijn onder anderen Ben Tax (Rijk Zwaan), Arjan Erkel (voorheen Artsen zonder Grenzen) en marketingstrateeg Cor Molenaar. Gerrit Grievink vindt de combinatie tussen theorie en praktijk noodzakelijk. “De oorzaak der dingen wordt duidelijk door de combinatie van theorie en praktijk. De deelnemers krij-

p de folder van de Anthos Academy prijkt de tekst: ‘Niets is zo praktisch als goede theorie’. Dit motto geeft de essentie weer van het cursusprogramma van Anthos. Theorie en praktijk komen samen. De combinatie tussen beiden vormt de rode draad, zegt Ronald Grootscholten, een van de cursussamenstellers. “Ondernemers weten vaak vanuit het gevoel in hun buik wat ze moeten doen, maar het is af en toe goed om de theorie te kennen zodat je weet welke argumenten bij dat gevoel horen.”

‘De oorzaak der dingen wordt duidelijk door de combinatie van theorie en praktijk’ ‘Dit is hoge school vakkennis’ De Anthos Academy voegt juist die theorie en de praktijk bij elkaar. Ronald Grootscholten van Florpartners en Gerrit Grievink van FocusPlaza hebben voor Anthos een cursusprogramma samengesteld op basis van de kennisbehoefte bij ondernemers. Het programma is bedoeld voor de topmanagers die werken aan de strategie van de onderneming en bepalen welke koers wordt gevaren. Het traject van de Anthos Academy bevat zes blokken. Elk blok bestaat uit een bijeenkomst in de Bollenstreek, anderhalve dag op Nijenrode, een webinar en een deel thuisstudie (in groepen of alleen). Het programma duurt twee jaar en is inmiddels ruim over de helft. Op Nijenrode Business Universiteit in Breukelen overnachten de cursisten ook om vervolgens 56 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

Deelnemer Gertjan Klumpenhouwer, eigenaar van handelsbedrijf Florex: “In het begin was het echt heel pittig. We zijn allemaal in de 40 en 50 jaar en zaten voor het eerst weer in de collegebanken. En het is heel intensief. Tijdens zo’n sessie op Nijenrode zijn we 24 uur helemaal van de kaart. Letterlijk. Er gebeurt echt wat tijdens die dagen. We worden van alle kanten geprikkeld om aan de slag te gaan en na te denken over het verder professionaliseren van het bedrijf en de bedrijfsvoering. Ik heb er direct veel inspiratie van gekregen.” “We zijn allemaal onze eigen leraar geweest, maken een proces door van trail en error. Maar er is meer in de wereld en daarmee komen we nu te weinig in aanraking. We hebben een uniek product, dat we beter moeten verkopen. We moeten dat nog wat leren.” “Dit is hogeschool vakkennis. Ik zou me voor kunnen stellen dat dit breder kan worden opgepakt, bijvoorbeeld voor medewerkers in het bedrijf. Het zou ook voor de topkwekers interessant kunnen zijn. Als er een Anthos Academy 2.0 komt, kan ik het echt aanraden. Het is kostbaar, maar zeker de moeite waard.”

‘Stapje verder denken dan je gewend bent’ Deelnemer Jaap-Jan Uittenbogaard van handelsbedrijf Jac. Uittenbogaard & Zonen bv: “De cursus laat je een stapje verder denken dan je gewend bent. Je merkt aan alles dat het op een hoger niveau is.” “Er is een goede balans tussen theorie en praktijk. Dat vind ik belangrijk, want alleen een theoretische benadering werkt niet. Daarom is het goed dat aan elk thema een spreker uit de praktijk is gekoppeld. Ik vind dat de organisatie echt prominente sprekers heeft geregeld. Het gaat niet alleen over succesverhalen, maar ook over mislukkingen. Het is enorm verfrissend dat je jezelf op die manier kunt ontwikkelen. Ik probeer constant het lesmateriaal om te zetten naar praktijksituaties binnen onze eigen organisaties. Hoe ga je bijvoorbeeld om met verschillende typen mensen?” “De bijeenkomsten op Nijenrode heb ik als zeer positief ervaren. Je bent even weg uit je eigen bedrijf en je eigen omgeving. En omdat je ook ’s avonds daar bent, bespreek je ook informeel met elkaar de cursus en de branche. Het is volgens mij uniek, dat je met je ‘concullega’s’ zo in gesprek kunt.”

gen inzicht in de processen zodat ze beter kunnen inschatten of zaken wel of niet succesvol zullen zijn.”

GROEI Naast de theoretische kennis speelt ook de persoonlijke ontwikkeling van de deelnemers een grote rol, benadrukt Grievink. “Je leert op een andere manier naar een uitdaging kijken. Dat voegt iets toe, ook al ben je goed opgeleid en professional in je vak. Als je als ondernemer altijd productgericht bent geweest, is het heel moeilijk om marktgerichte vragen te beantwoorden. Toch moet je daar een antwoord op vinden om in business te blijven.” “Leiding geven en ontwikkelingen aansturen

zijn een continu proces”, zegt Grievink. “De mogelijkheden veranderen voortdurend. Een manager wordt steeds gevraagd daar een nieuwe visie op te ontwikkelen. Eigenlijk ben je dus nooit uitgeleerd.” De Academy past bij de doelstellingen van Anthos. De handelsbond heeft zich ten doel gesteld de kwaliteit van het ondernemerschap in de groothandel van bloembollenen boomkwekerijproducten naar een hoger plan te tillen. De gedachte is dat professionalisering van het ondernemerschap leidt tot een sterkere sector. Om dat doel te bereiken kende Anthos al de Executive Club, een groep ondernemers die geregeld bijeenkomt voor lezingen en dis-

cussies rondom een actueel thema in de sector. Vanuit deze groep is ook het idee geboren voor de Academy. Aan de Academy nemen nu dertien managers deel. Met dit aantal is tijdens de bijeenkomsten interactie met de gastdocenten mogelijk. Deelname kost 7500 euro per persoon per jaar, maar het fonds Colland Arbeidsmarkt geeft een subsidie. De cursisten zijn voornamelijk afkomstig uit de droogverkoop. Of de Anthos Academy een vervolg krijgt is nog niet bekend. De ervaringen zijn weliswaar positief weet Grievink, maar de doelgroep is klein en het aanbod aan potentiële cursisten beperkt. “Als het aanbod er is, zal dit verder worden ontwikkeld.”


TRENDS

Groenbranche presenteert ge De groentrends voor 2015 zijn bekend. Op basis van de tijdgeest zijn verschillende thema’s ontwikkeld die qua stijl en sfeer allemaal op hun eigen manier aansluiten bij wat de verschillende groepen consumenten nu aanspreekt. Opvallend aan deze serie trends is dat ze het resultaat zijn van een samenwerking tussen Tuinbranche Nederland, de Branchevereniging VHG, Bloemenbureau Holland en iBulb. ‘We willen als eenheid naar buiten treden.’

Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas en iBulb

T

oen de budgetten nog royaal waren, presenteerde iedere organisatie in de groenbranche zijn eigen groentrends voor binnen en buiten aan de media en het vak. Die royale budgetten zijn er niet meer, maar de behoefte aan trendinformatie en het bijbehorende beeldmateriaal is er nog wel, met name bij redacties van tuinen lifestylebladen, bij omroepen, websites en bloggers. Dus besloten Tuinbranche Nederland, Branchevereniging VHG, Bloemenbureau Holland en iBulb hierin met elkaar samen te werken. “Samen met Aafje Nijman van Bureau Nijman + Van Haaster hebben we de trends voor 2015 uitgewerkt”, vertelt

Jessica Wagemaker van iBulb. “Deze aanpak is niet alleen praktisch en efficiënt, het is ook veel krachtiger als we gezamenlijk vanuit de branche iets neerzetten.

‘Met het beeldmateriaal hopen we de branche te inspireren: zo kun je producten uit de bollensector laten schitteren in de trends van nu’

In het thema Unexpected Wild draait het om ‘eenvoud’ en ‘natuurlijk’. We zien dan ook veel gebruik van natuurlijke materialen zoals hout, canvas, geoxideerde metalen en stoffen met een natuurlijke uitstraling en eenvoudige dessins. Bloembollen als tulp, crocosmia en agapanthus passen in dit thema. The Happy Life is het thema waarbinnen alles kan en mag, het leven is een feestje. Het kleurgebruik is fris en vrolijk met roze, rood, geel en oranje, en de materialen zijn verrassend van vorm en kleurrijk. In boeketten speelt geel een belangrijke rol. Vrijwel elke bloembolsoort kan in dit thema zijn rol opeisen: van krokus tot tulp en gladiool, als de kleuren maar uitgesproken zijn. Eco Luxe is daarbij vergeleken een veel rustiger thema met basiskleuren in de tinten grijs, bruin en groen en gebruik van ruwe materialen en natuurlijke stoffen. Luxe bloembolsoorten zoals Zantedeschia, Franse tulpen en anthurium sluiten hierbij uitstekend aan.

FOTOGRAFIE “Speciaal voor de bollensector hebben we de trends nog wat specifieker gemaakt”, vertelt Jessica. “Aan de hand van mooi fotomateriaal laten we zien hoe je het gebruik van bloembollen, bolbloemen en bollen-op-pot kunt toepassen in de drie trends.” Jessica benadrukt dat vooral de fotografie van belang is. “De foto’s bieden ons een goede ingang bij de consumentenmedia. Als het materiaal hen aanspreekt, pakken ze het op en gaan ze ermee aan de slag. Daarbij zetten we niet alleen in op de gespecialiseerde tuinbladen, maar ook op interieurbladen, kranten en lifestyle magazines, zodat we een zo groot mogelijk deel van onze doel-

We willen als een eenheid naar buiten treden. En doordat iedere organisatie zijn eigen netwerk heeft, is de spreiding ook veel breder. Ik zie alleen maar voordelen.”

SMAAKVOORKEUREN

Unexpected Wild 58 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

De tijdgeest vormt de basis voor de Groenbranche Trends voor 2015. “Die tijdgeest is steeds aan verandering onderhevig, afhankelijk van wat er in de samenleving speelt. Dat heeft zo zijn invloed op de smaakvoorkeuren van de consument. Dit jaar vinden we dat terug in de voorkeur voor echtheid, dingen met elkaar delen en de natuur. Nu de economie wat aantrekt, komt het optimisme weer bovendrijven. We staan weer open voor vernieuwingen en zoeken verbinding met elkaar.” Vanuit de tijdgeest zijn vier waardentrends geformuleerdbrutal reality, higher perspetive, review en new truth - die de basis vormen voor drie trendthema’s: Unexpected Wild, Eco Luxe en The Happy Life.

The Happy Life

zamenlijk trends voor 2015

Jessica Wagemaker: ‘Samen trends ontwikkelen en presenteren, is veel krachtiger’

groep bereiken.” Het doel van die inspanningen is duidelijk: “Uiteindelijk hopen we hiermee de verkoop te stimuleren. Als bladen over bloembollen, bolbloemen en bollen-op-pot schrijven, worden lezers enthousiast en gaan zij wellicht naar het tuincentrum of de bloemist om ze te kopen.” Het fotomateriaal is ook bestemd voor de branche. “Met het beeldmateriaal hopen we de branche te inspireren: zo kun je de producten uit de bollensector laten schitteren in de trends van nu . Doordat wij al hebben nagedacht over de sfeer, het materiaal- en kleurgebruik, kunnen ze er zo mee aan de slag en zichzelf op een sterke manier profileren in de markt.” Alle leden van iBulb hebben de informatie over de groentrends digitaal ontvangen en kunnen er gebruik van maken. “Leden kunnen ook gebruikmaken van het fotomateriaal uit de beeldbank.” Eco Luxe

Eco Luxe 20 februari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 59

BLOEM IN BEELD

Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas

Inzendingen waar de tulpenliefhebber zijn vingers bij kan aflikken en fraai steekwerk voor de nodige variatie. De Drieban Flora 2015 gaat de boeken in als een kwalitatief goede show van ‘wereldformaat’.

Een opvallende verschijning in al het tulpengeweld was ‘Circuit’. De slanke, rode tulp met roze rand stond te schitteren in de inzending van M. Boots Bloembollenselectie.

Drieban Flora 2015: wereldse show De inzenders van de 29e Drieban Flora hebben weer een knap staaltje werk geleverd. Café-Restaurant ‘De Roode Leeuw’ in Venhuizen stond van 12 tot en met 15 februari van voor tot achter vol met beste kwaliteit tulpen, aangevuld met ander fraai bloemwerk. Het thema ‘Werelds Bolwerk’ liep als rode draad door de show, want bloembollen… die gaan de hele wereld over. De sierlijk weelderige ‘Webers Parrot Pink’, ingezonden door A.P. Groot Bloembollen bv, mocht de titel ‘beste parkiettulp’ dragen.


De gele ‘Novi Sun’ van Niels Koster werd door de juryleden bekroond tot de beste Darwin hybride van de show.

Marax Tulips was prominent aanwezig met maar liefst 170 kisten met tulpen. Een inzending van formaat die met 9,4 punten terecht de hoogste score behaalde. Daarnaast sleepten veredelaars Mark Ruiter en Axel Vroling de prijs voor de beste dubbele tulp in de wacht met de crèmegele ‘Avant Garde’.

Inzender Theo Roet zette onder andere de roodwit gerande ‘Outfit’ neer. De kweker scoorde met zijn totale inzending van 17 kisten 9,0 punten.

De prachtige rode ‘Kay’ werd door de jury uitgeroepen tot beste tulp van de tentoonstelling. De tulp werd ingezonden door Boots Quality Bulbs. Hoog bezoek dit jaar op de Drieban Flora. Presentator van de tv-talkshow RTL Late Night Humberto Tan mocht de show officieel openen en dat ging gepaard met een doop. De dubbele witte tulp ‘Humberto Tan’ komt uit de stal van BoLa Tulpenveredeling.


Bestaande uit: - Bedrijfsgebouwen * Kantoor, gedeeltelijk inpandig. * Bedrijfshal, bestaande uit 3 kappen, voorzien van cellenblok, vrijstaande klimaatcel, doorgang naar loods. * Loods, voormalige kas, bestaande uit 2 kappen.

- Bedrijfskavel - Erfverharding Totale oppervlakte: 1 ha. 59 are 21 centiare. Het bedrijfscomplex heeft een prima ligging en is uitstekend bereikbaar. Gelegen aan de openbare weg met goede verbindingen naar de doorgaande wegen. Bestemming is Buitengebied Noordwijkerhout herzien september 2014. Perceel bestemming is Agrarische aanverwante doeleinde (AD). Tevens bestaat de mogelijkheid tot het bouwen van een bedrijfswoning incl. aan- en bijgebouwen tot een inhoud van 750 m³. Oplevering in overleg.

Vraagprijs: € 1.300.000,-- kosten koper.

Wim Zandwijk 06 53 644594 Bas Scholten 06 22 236845

Bezoek de Lentetuin! Donderdag 5 t/m maandag 9 maart. www.lentetuin.nl 0223 52 14 20 . www.aadprins.nl

VOELT UW GEWAS ZICH THUIS IN DE KAS?

iÊ}iìÊÛiÀ«>>ÌÃ}Ê Û>ÊÕVÌÊLiÌiiÌÊ iiÊ}iâ`Ê}iÜ>Ã° iÌÊÕÃÌiÊÃ>iÃ«iÊÛ>Ê ÛiÌ>ÌÀiÊÛiÀ}ÌÊiÌÊ ÀiìiÌÊ«ÊÕÜÊâiÌ°

www.ijsselmuiden-ventilatoren.nl

EMI VENTILATOREN UÊ UÊ Ê UÊ Ê UÊ Ê UÊ UÊ

iiÊ`ìÊiiÊÊìÊ>Ã° i>Ì}iÊÛVÌ}i`ÊiÊ "ÓÊ ÛiÀì}ÊÊiÌÊ}iÜ>Ã°

iÊLiÌiÀiÊÛiÀ`>«}ÊÛ>Ê iÌÊ}iÜ>Ã°

iÊ}iìÊ«>iÊÛ>ÊìÊ >>}iLìÊÛi`}ÃÃ>««i° iÌiÀiÊÜ>ÀÌiÛiÀì}° i>Ì}iÊ}Ài°

Engelselaan 20, 2215 RH VOORHOUT U Tel: 0252-233177, Fax: 0252-232708

[email protected]

Selectieve bladluisbestrijding

bezorgt bladluis kopzorgen ! Uniek werkingsmechanisme (feeding blocker) Bestrijdt alle soorten bladluizen Voorkomt zuigschade en beperkt virusoverdracht Selectief voor natuurlijke vijanden Doeltreffend Uniek Betrouwbaar www.belchim.nl

7HSSHNL1ÀRQLFDPLG LVHHQSURGXFWYDQ,6.%LRVFLHQFHV(XURSH19 /HHVVWHHGVKHWHWLNHWYyyUJHEUXLN

ONDERZOEK EN PRAKTIJK

Drogen moet, energie besparen kan De afgelopen eeuw is er veel onderzoek gedaan aan bloembollen. Praktische problemen werden opgelost. Nu de sector op een keerpunt staat waar het gaat om de collectieve financiering van onderzoek, is het goed om nog eens na te gaan wat het onderzoek de praktijk heeft gebracht. Dit keer kijken we naar het drogen en de mogelijkheden om hierbij energie te besparen.

ge subsidie, in drie jaar tijd uit zijn. De jaarlijkse besparing werd toen al berekend op 5.000 gulden. Toch duurde het nog bijna tien jaar, voordat energiebesparing in de bloembollensector meer aandacht kreeg. Een belangrijke stimulans leverde de overheid, die met onder meer de sector de Meerjarenafspraak Energie afsloot. De eerste kwam in 1995 tot stand en liep tot 2005. Daarna volgde nog een tweede convenant, dat overging in het Convenant Schone en Zuinige Sectoren.

INNOVATIES Tekst: Arie Dwarswaard Fotografie: PPO

S

oms zijn de geesten ergens nog niet rijp voor. Het drogen van bloembollen met minder energieverbruik is daar een mooi voorbeeld van. Dat drogen na het rooien van de meeste bolgewassen nodig is, staat vast. Vijftig jaar geleden wees toenmalig LBO-onderzoeker Bergman daar al op. Na de bitter koude winter van 1962/1963 volgde een zomer met veel nattigheid. Fusarium sloeg toe in tulp en narcis. “Zowel met tulpen als met narcissen werd het overtuigende bewijs geleverd dat een snelle droging van geoogste bollen van grote invloed is op de mate van uitval door Fusari-


um tijdens de schuurperiode en de teelt daarna”, schreef Bergman in het jaarverslag van het LBO over 1963. De vrees voor grootschalige uitval was voor telers reden om bij het drogen niet terughoudend te zijn. De energieprijzen gaven daar toen ook geen enkele aanleiding toe. Dat was in de jaren tachtig ook nog niet het geval, maar toen werd al wel een eerste onderzoek gedaan naar mogelijkheden om op gas te besparen door te werken met een warmtewisselaar. In 1984 voerde op verzoek van de KAVB het Consulentschap voor de Tuinbouw in Hoorn en het Sprenger Instituut in Wageningen op een bedrijf in Breezand onderzoek uit naar dit onderwerp. Het resultaat was helder: de investering van de warmtewisselaar kon er, met eni-

Deze meerjarenafspraak zette, in combinatie met stijgende energieprijzen, de sector aan tot meer onderzoek aan energie. Dat gebeurde deels op bedrijven en deels op diverse onderzoekslocaties. Het drogen van bloembollen was een van de aspecten waar de energie-efficïency viel te verbeteren. Dat leidde tot een stroom aan innovaties, die door PPO op hun nut en relevantie zijn onderzocht, daarbij ondersteund door DLV, bollenbedrijven en toeleveranciers. In eerste instantie kwamen hele praktische oplossingen in beeld, zoals het drogen met kaslucht op bedrijven die naast de schuur ook nog een broeikas hadden staan. Ook het aanbrengen van een extra laag onder een schuurdak was voor de hand liggend. Op Proefbedrijf De Noord werden daar de eerste proeven mee gedaan. Gratis warmte, zeker in de zomer, die zo was te transporteren naar de droogwand. Daarna ging het bijvoorbeeld over de instellingen van de klimaatcomputer die nauwkeuriger konden, verbetering van de luchtstroom vanuit de droogwand en de bodem van palletkisten. Ook het type ventilator speelde een rol. Gaandeweg nam de belangstelling voor gelijkstroomventilatoren toe. Wat bij het drogen, maar vooral bij de bewaring voor veel besparing zorgde, was het veel nauwkeuriger kunnen meten van de ethyleenproductie van zure tulpenbollen. Het droeg allemaal bij aan het succes van de meerjarenafspraken en de bloembollensector liet zien dat het over heel veel jaren mogelijk bleek de beoogde doelstelling van 2,2% energie-efficiëncy te behalen. Met het verdwijnen van het PT is de toekomst van dit specifieke energieonderzoek onzeker. Het vele dat door onderzoek is bereikt, heeft zijn weg naar de praktijk gevonden. Het nieuwe dat nu volop in opkomst is, zoals LED-verlichting en meerlagenteelt, kan nog net van de collectiviteit profiteren.

STUDIEBOL

ROBERT GRIT:

‘Opties open houden’ Door het werken op de vasteplantenkwekerij van zijn vader en diens vennoot - vof Grit - groeide de interesse van Robert Grit voor de agrarische sector. Zo begon hij na het afronden van zijn studie luchtvaartechniek en een paar jaar werken aan een totaal andere studie: Plantenteelt en Management.

aan. Toen ben ik zonder het bezoeken van een open dag weer gaan studeren.”

KLAARSTOMEN Het studeren was wel even wennen van Robert. “Na twee jaar werken elke dag naar school gaan, is een flinke verandering. Daarbij is deze school ook een vmbo-instelling, waardoor het leeftijdsverschil soms groot is.” De opleiding van Robert is mbo niveau 4, dat houdt in dat de opleiding vier jaar duurt. Momenteel zit de student in het tweede jaar en heeft hij de studierichting Boomkwekerij gekozen. “Ik had ook de mogelijkheid om glastuinbouw te kiezen, maar omdat we zelf vaste planten in de volle grond telen, sloot deze richting meer aan op mijn interesses. Onze klas is in tweeën verdeeld, zodat je gericht les krijgt over je gekozen studierichting. Andere vakken, zoals bemesting en plantfysiologie, hebben we samen.” Robert vindt dat de studie hem echt klaarstoomt op het arbeidsleven. “We zijn nu al bezig met het behalen van een spuitlicentie. Die heb je later nodig, maar het is goed dat we deze informatie nu al krijgen. Het spuiten van gewassen komt ook in andere lessen naar voren. Daarvoor is het handig.” Wat Robert prettig vindt aan de opleiding, is dat het een kleine organisatie is. “Het is georganiseerd en je krijgt goede begeleiding vanuit school. Een pluspunt is dat alle docenten uit de sector komen.”

PROEVEN

Robert Grit: ‘Door te werken kreeg ik meer interesse voor de agrarische sector’ Tekst en fotografie: Lilian Braakman

D

e interesse voor de agrarische sector kwam bij de 22-jarige Robert Grit pas op latere leeftijd. Na zijn vmbo-diploma, volgde hij de opleiding luchtvaartechniek. Toen hij deze had afgerond, bleek de opleiding toch niet zo goed bij hem te passen. Hij besloot om bij de vasteplantenkwekerij vof Grit uit Smilde te gaan werken. Het bedrijf is destijds opgericht door zijn vader en oom en wordt nu

gerund door de vader van Robert en een vennoot. “In die tijd kwam ik erachter wat het leiden van een vasteplantenkwekerij inhoudt. Bovendien kreeg is door het werken meer interesse voor de agrarische sector”, vertelt Robert. “Daarom vertelde ik mijn vader dat ik misschien wel wilde studeren en zo stond scholingsconsulent Piet Verhoeven op de stoep. Hij raadde me aan om de studie Plantenteelt en Management, studierichting Boomkwekerij, op het AOC de Groene Welle in Zwolle te gaan volgen. Dat sprak mij

Robert geeft aan dat de faciliteiten van de school prima in orde zijn. “De voorzieningen zijn boven verwachting. Je kunt merken dat de school er veel aan doet om het voor ons interessant te maken. Zo kunnen we onder andere proeven doen met telen in het donker, telen met led-verlichting en telen op water. Momenteel zijn we bezig met een bemestingproef. Tijdens deze proef worden we individueel beoordeeld op onze inzet en het leidinggeven, omdat management onderdeel is van de opleiding. Zo hebben we elke week drie uur economieles en een uur administratie. Op die manier heb je de achtergrond om straks een eigen bedrijf of een managementfunctie aan te kunnen.” Wat Robert na zijn studie wil gaan doen, staat niet vast. “Ik wil alle opties open houden. Als je al weet wat je gaat doen voordat je klaar bent, kan dat een grote druk geven. Dat wil ik voorkomen door niets vast te leggen. Eventueel kan ik bij het bedrijf van mijn vader en diens vennoot werken, maar ik kan er ook voor kiezen om door te leren of elders te gaan werken.” 20 februari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 65

BOOMKWEKERIJ

Jeroen Braakman is hovenier met botanische interesse voor houtige gewassen, met name Quercus. ‘De soorten zijn divers en hebben een sterk aanpassingsvermogen in verschillende klimaatzones. Interessant zijn de bladhoudende soorten.’ Tekst en fotografie: Emiel van den Berg

Q

uercus, de Latijnse én wetenschappelijke naam voor eik, is een groot geslacht met circa vijfhonderd soorten. “Slechts een paar vertegenwoordigers komen ten zuiden van de evenaar voor”, vertelt Jeroen Braakman die zich heeft verdiept in eiken. “Bijzonder is ook dat de verschillende eiken een groot aanpassingsvermogen hebben. Ze komen in uiteenlopende regio’s voor, van alpinegebieden tot subtropische regenwouden.” Quercus kent zowel bladhoudende als bladverliezende vertegenwoordigers. Het geslacht behoort tot de Fagaceae, de beukachtigen, ofwel de napjesdragersfamilie. Die naam draagt het geslacht omdat de vrouwelijke bloemen van sommige vertegenwoordigers aan de voet een uitsteeksel, een napje, dragen. Fagus en Castanea behoren ook tot de Fagaceae die tot de belangrijkste bomenfamilies van het noordelijk halfrond wordt gerekend. Omdat de eik met zijn lange levensduur vaak uitgroeit tot een robuuste verschijning, heeft hij de naam koning van het bos gekregen. Vele culturen hebben de boom door de eeuwen heen capaciteiten toegedicht als zonen maansverduisteraar, duivelskracht, handlanger van de dondergod of zelfs heilig.

MEDITERRANE LANDEN De bekendste inheemse eik is Q. robur, de zomer- of inlandse eik. Een traag groeiende boom met hout van een bijzonder goede kwaliteit. De boom kan zeer oud worden maar in de 17e eeuw verdwenen vele exemplaren omdat het hout nodig was voor de scheepsbouw. De warme kleur maakte het hout daarna ook bijzonder populair in de meubelindustrie. Sterk gelijkend op Q. robur is de wintereik, Q. petraea. De verschillen tussen de twee bomen zijn erg klein. Q. petraea loopt circa twee weken later uit en heeft blad met een langere bladsteel en grotere lobben en ongesteelde eikels. Vanwege de trage groei van de twee voorgaande soorten is Q. palustris in Europa inmiddels 66 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

Quercus ilex

Plantnaam: Quercus - Eik Groeivorm: diverse boom- en heestervormen Blad: verschilt per soort, herfstkleur Bloem en vrucht: groen, vruchten in herfst Bijzonderheden: kent circa 500 soorten

JEROEN BRAAKMAN:

‘Meer doen met bladhoudend’ sterk in populariteit gestegen. Deze uit het noordoosten van de Verenigde Staten afkomstige moeraseik groeit sneller, echter, het hout is van mindere kwaliteit. Tegenwoordig worden alle drie genoemde eiken voornamelijk toegepast in de bosbouw, incidenteel zijn ze te vinden in parken. Voor de particuliere tuin hebben ze te weinig sierwaarde. “Er zijn echter wel kleiner blijvende cultivars met verschillende sierwaardes beschikbaar. De geelbladige Q. robur ‘Concordia’ bijvoorbeeld en de zuilvormige Q. palustris ‘Green Pillar.” Q. palustris ‘Green Dwarf’ vindt Braakman een voor de kleine tuin goed bruikbare bolvorm op stam. Braakman benadrukt de grote diversiteit bij de wat kleiner blijvende eiksoorten waarvan sommige bladhoudend zijn. “Beter dan de grote soorten zijn deze geschikt voor park, plantsoen en particuliere tuin.” Bij die bladhouders is Q. ilex de bekendste. Het blad van deze soort lijkt op Ilex, de hulst en is glanzend donkergroen en tot 8 cm groot. Al vanaf de oudheid wordt de boom aangeplant in de Mediterrane landen en inmiddels is hij ook behoorlijk populair in de Nederlandse tuin. “Q. ilex is een veelzijdige boom die vrij kan groeien maar ook goed te

vormen is tot bol-, blok- en zelfs leivorm. Van struikvormen zijn eventueel hagen te maken.” De steeneik is behoorlijk winterhard, alleen jonge exemplaren verlangen wat bescherming bij extreme kou. In Arboretum Trompenburg groeit een oud exemplaar.

KLIMAATVERANDERING Door de huidige klimaatverandering groeit de belangstelling voor andere wintergroene eiken. Q. suber, de kurkeik, is een relatief bekende bladhoudende eik uit het Middellandse Zeegebied met een iets mindere winterhardheid dan Q. ilex. “Q. acuta, ook aanwezig in Trompenburg, en Q. myrsinifolia hebben zich ondertussen al bewezen als het gaat om winterhardheid. Belangrijk is wel om selecties uit de koudste gebieden te nemen.” Q. acuta is inheems in Japan en heeft een bossige groeiwijze en langwerpig tot ovaal gaafrandig blad. Q. myrsinifolia is afkomstig uit China, Japan en Taiwan en heet daar vanwege het langwerpige loof ook wel bamboe-eik. “Als lid van de International Oak Society houd ik me bezig met deze en andere nog onbekende eiken. Zo zijn er voor Nederland ook interessante soorten te vinden in de koude gebieden van Mexico.”

TIEN VRAGEN AAN... Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

1

HOE HEB JE DIT VAK GELEERD? IN DE PRAKTIJK EN/OF VIA STUDIE? “Ik heb International Management gestudeerd en ben via een recruiter bij Visions terecht gekomen. Toen ik hier begon, had ik nog weinig verstand van bloemen, planten en fotografie. Dat is in de afgelopen tijd een stuk gegroeid.”

2

WAT GEEF JIJ JE KINDEREN MEE VANUIT HET VAK? “Ik ben vrijgezel en voor zover ik weet, heb ik geen kinderen. Maar als ik ze later krijg, mogen ze het onkruid wieden en het gras maaien in mijn tuin, dat moest ik namelijk ook altijd van mijn vader doen. En daar ben ik niet slechter van geworden.”

3

Stephan Vernooij Na een periode als trade marketeer bij Japan Tobacco International en een jaar van rondreizen, kwam Stephan Vernooij (29) ruim twee jaar geleden terecht bij Visions. Daar werkt hij als accountmanager voor de beeldbank.

MET WIE/WELKE BEDRIJVEN WERK JE SAMEN EN WAAR OM? “Vanuit Visions werken wij samen met bedrijven uit de gehele sector. Veredelaars en kwekers leveren veelal het materiaal aan dat wij op de foto zetten. Die beelden worden gebruikt door de groothandel, de export, de retail en mailorderbedrijven om zo uiteindelijk de consument te kunnen bereiken met hun producten.”

4

MET WIE ZOU JIJ WEL EENS EEN GOED GESPREK WILLEN HEBBEN EN WAAROVER? “Met octopus Paul. Hij mag aan mij wel vertellen hoe hij al die voetbalwedstrijden goed voorspelde. Ik zit er altijd naast…”

5

WELKE INVESTERINGS/UIT BREIDINGSPLANNEN HEB JIJ? “Visions wil zich naast fotografie ook meer met video bezig houden. Wij hebben de laatste tijd veel stockvideo’s gemaakt en zijn ook met veel bedrijfsvideo’s bezig geweest. We merken dat bedrijven hun eigen imago graag willen communiceren naar hun klanten en daar willen wij ze graag bij helpen.”

6

HOE MOET HET NEDER LANDSE BOLLENVAK ZIJN KOPPOSITIE OP GEBIED VAN KENNIS BEHOUDEN? “Door de jeugd te enthousiasmeren voor het bollenvak. Uiteindelijk moe-

ten zij het gaan doen. Als het vak erin slaagt veel jeugd aan te trekken en kennis aan hen over te dragen, kunnen zij zich goed ontwikkelen en het vak verder uitbouwen.”

7

HOE KIJK JIJ AAN TEGEN ILLEGAAL GEBRUIK VAN BEELDEN? “Visions heeft veel te maken met beeldmisbruik. Dit is niet veel anders dan het kweken van bollen zonder daarvoor een licentie te hebben. Hoe zou je dit kunnen tegengaan? Ik denk dat het belangrijk is om deze partijen te laten inzien dat jij hiermee je brood aan het verdienen bent. Als er niet voor licenties betaald wordt, komt er simpelweg geen brood op de plank. Als dit te vaak gebeurt, gaat het mis met de bedrijven die hiervan hun vak hebben gemaakt. Dat is gewoon zonde en zou een verlies zijn verlies voor het hele vak.”

8

WAT VIND JE VAN DE BEMOEIENIS VAN DE OVER HEID MET HET VAK? “De overheid kan zich ermee bemoeien, maar als ze dat doen, moeten ze wel goed geadviseerd zijn en goed weten wat de gevolgen van hun beslissingen kunnen zijn. Praten met mensen uit ons vakgebied en samen naar oplossingen kijken, kan dus geen kwaad.”

9

IN HOEVERRE IS DE CONSU MENT WERKELIJK GEÏNTE RESSEERD IN HET MILIEU? “De mensen die niets om het milieu geven, zie ik eigenlijk minder snel bollen kopen dan de mensen die wel milieubewust zijn. Ik denk dat in ons vakgebied de consument er wat minder bij stilstaat hoe wij duurzaam ondernemen, terwijl hij zelf wel milieubewust bezig wil zijn.”

10

WAT DOE JIJ OM JE BEDRIJF TE PROMOTEN/ PROFILEREN? “Door op beurzen te staan en beurzen te bezoeken. Verder sturen we elke zes weken een nieuwsbrief naar onze relaties, zijn we veel met sociale media bezig en adverteren wij met onze fotografie. Ons belangrijkste streven is om goede mond-tot-mondreclame te hebben.”


www.ibulb.org Website bulb.com zomerbloeiers live De zomerbollen liggen in de winkel, dus het seizoen is van start gegaan. Op www.bulb.com is daarom de website over de zomerbollen live gegaan. De site dient als consumentenplatform waarop alles te vinden is over het gebruik en planten van bloembollen. Onderdelen van de website zijn onder andere het assortiment, video’s over het planten, tuinrecepten en nieuwsberichten. In de persberichtgeving over zomerbollen wordt consequent verwezen naar de website bulb.com met als doel het platform meer bekendheid te geven bij consumenten. Daarnaast zal de website beter worden aangesloten op zoekmachines, zodat consumenten makkelijker en sneller op de website terecht komen via Google. De website is al beschikbaar in het Nederlands, Engels, Duits en Frans. De Russische, Spaanse en Italiaanse versie worden binnenkort gelanceerd.

Zomerbollen voor de institutionele markt in spotlights Om zomerbollen bij groenbeslissers in de institutionele markt onder de aandacht te brengen, worden nieuwsbrieven ontwikkeld. Vanaf week 10 zal gedurende acht weken wekelijks een nieuwsbrief worden gestuurd met als thema ‘Bloembollen Kleuren Alles’. Zo’n 2.000 gemeenten, hoveniers en designers in Nederland, Engeland en Duitsland zullen deze nieuwsbrieven ontvangen. Onderwerpen als ‘Bloembollen, positief effect op mensen’, ‘Zomerbollen & grondsoorten’ en ‘Calla, zomerbol van het jaar’ zullen daarin aandacht krijgen.


ANTHOS Weeresteinstraat 10 • postbus 170 • 2180 AD Hillegom • tel. 0252 535080 • fax 0252 535088 • www.anthos.org

COLUMN

Voor in de agenda: Eindejaarsbijeenkomst Anthos 2015 Op woensdag 16 december 2015 vindt vanaf 14.30 uur de Eindejaarsbijeenkomst van Anthos plaats. Ook dit jaar wordt gekozen voor een combinatie van actualiteit, entertainment en een netwerkborrel. U wordt verzocht om deze datum alvast in uw agenda te reserveren. Over het definitieve programma en de locatie wordt u te zijner tijd geïnformeerd.

Stichting Keurmerk gaat in 2016 opnieuw monsters trekken bij retail Het bestuur van de Stichting Keurmerk Bloembollen Holland is op 9 februari bijeen geweest. Er is uitvoerig besproken of de monstertrekking die in opdracht van de stichting is uitgevoerd bij verkooppunten op De Singel in Amsterdam en bij diverse retailverkooppunten in Duitsland, België, Frankrijk en Nederland in 2015 wederom herhaald dient te worden. Het bestuur heeft besloten om de monstertrekking bij de retail in 2016 te herhalen, maar De Singel zal worden vermeden. Het bestuur verwacht niet dat daar grote veranderingen zullen worden geconstateerd in vergelijking tot de resultaten van de monstertrekking die in 2013 heeft plaatsgevonden. Wel zal overleg plaatsvinden met het Nederlands Bureau voor Toerisme voor het opzetten van een campagne om consumenten en toeristen te informeren over het juiste aankoopmoment van voorjaars- en zomerbloeiende bolgewassen. In die campagne zal tegelijkertijd ook aandacht worden besteed aan het feit dat consumenten geen bloembollen moeten kopen buiten de seizoenen, hetgeen in het bijzonder geldt voor toeristische trekpleisters. De praktijk wijst uit dat dergelijke aankopen veelal leiden tot teleurstellingen ten aanzien van het bloeiresultaat. Verder heeft het SKBH-bestuur het advies van de Technische Commissie overgenomen om de beoordelingscriteria van de deelnemers te herzien. Het voorstel tot aanpassing zal op 28 april gepresenteerd worden tijdens de deelnemersvergadering. Aansluitend aan die vergadering zal de monsteropplanttuin bezocht worden.

PR voor Perennial Power Een groep vasteplantenkwekers heeft zich verenigd en het initiatief genomen om een PR-campagne te starten onder de naam ‘Perennial Power’. Het doel van deze campagne is om consumenten en bedrijven te stimuleren vaker en meer vaste planten te kopen, vooral in die landen waar het product uit Nederland sterk vertegenwoordigd is. Om dit te realiseren is een PR-campagne ontwikkeld en daarmee zal dit jaar de Nederlandse consumenten- en vakpers met tien persberichten worden geïnspireerd. Vier hiervan zullen tevens naar de internationale media worden verzonden. De persberichten moeten voor zoveel mogelijk ‘free publicity’ zorgen in de voor de doelgroep belangrijke media.

Week van de vaste plant Van 21 tot 29 maart vindt de week van de vaste plant plaats die door iBulb/iVerde in samenwerking met tuinbranche Nederland wordt georganiseerd. Hiervoor wordt zowel in de media als op de winkelvloer van de aangesloten tuincentra promotie gemaakt voor de Nederlandse vaste plant.

Een moeilijke puzzel De bloembollensector werd vorig jaar opgeschrikt door acties van Greenpeace dat een residuenonderzoek in Nederland en enkele Europese landen heeft laten uitvoeren. De uitkomsten werden met veel tam tam wereldkundig gemaakt waardoor de sector met zijn zoveelste identiteitscrisis werd geconfronteerd, omdat aangetroffen residuen de bijensterfte in de hand zouden werken en sommige gevonden middelen wettelijk niet meer gebruikt mogen worden. Als gevolg van deze acties heeft de sector er een stevig probleem bij gekregen, zeker nu een aantal retailers, onder andere in Duitsland en de Verenigde Staten, protocollen hebben opgesteld waarmee zijn hun leveranciers verplichten om te verklaren dat de bollen niet met allerhande middelen zijn behandeld, hetgeen in het bijzonder geldt voor de neonicotinoïden. Het moge duidelijk zijn dat geen enkele handelaar daaraan zijn vingers wil branden, omdat hij niet weet waarmee de bollen tijdens het productieproces zijn behandeld. En dus is Leiden in last, want de vraag is of de betreffende retailers voet bij stuk zullen houden en of de handel de druk kan weerstaan om zijn handtekening onder het gewraakte protocol te zetten. Doet die handel dat toch, dan tekent men daarmee zijn eigen vonnis, want de retailers hebben ook aangekondigd dat zij de bollen laten testen om te controleren of de leverancier zijn belofte is nagekomen. Problemen zijn er om opgelost te worden, maar de sector wordt hier met een zeer complex vraagstuk opgezadeld. In de productiefase hebben we immers middelen nodig om een goede kwaliteit te kunnen garanderen en daarbij komt dat we als sector niets verkeerds doen, mits het om wettelijk toegestane middelen en doseringen gaat, waarvan meestal sprake is. Het lastige is echter dat de retail de lat ten aanzien van de residuen steeds hoger legt en bovenwettelijke eisen stelt, waaraan we niet voorbij mogen gaan, want dat zou desastreuze gevolgen hebben voor de afzet. De puzzelstukjes liggen op tafel, maar het eindbeeld mist. Ik ben benieuwd hoe dat eruit gaat zien, maar dat de sector concessies moet doen om aan de eisen van de retail te voldoen, staat voor mij vast, ook ter bescherming van zijn eigen, broze imago. Henk Westerhof [email protected] 20 februari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 69

MARKT EN AFZET

‘Uiteindelijk draait het om k Dat de teelt en broeierij van calla niet eenvoudig is, is in het bollenvak algemeen bekend. Sande Holland bv – dat is gespecialiseerd in de veredeling, teelt en export van calla – kiest zijn samenwerkingspartners dan ook met zorg. ‘Een kweker die niet in staat is om problemen goed op te lossen, valt voor ons af.’

Tekst: Monique Ooms Fotografie: René Faas

V

oordat de callaspecialist uit het NoordHollandse ’t Zand zich op dit exclusieve bolgewas ging richten, stonden lelies centraal. Het bedrijf werd in 1972 opgericht door Geer van den Berg onder de naam G.A.J. van den Berg, die in 1977 veranderde in Sande. Naast lelies ging Sande zich ook richten op calla; van dat gewas hadden Geer van den Berg en zijn zoons Pieter, Frans en John hogere verwachtingen. Langzamerhand werden de lelies minder belangrijk, de focus kwam meer te liggen op de veredeling, teelt en later ook export van calla. Naast het hoofdkantoor in Nederland heeft Sande een vestiging in Ecuador, waar – naast bloemenproductie – ook veredeling plaatsvindt. De bloemproductie is grotendeels bestemd voor de Noord-Amerikaanse markt en wordt verkocht via het eigen verkoopnetwerk van Sande. Daarbij gaat het inmiddels om zo’n 25 tot 26 miljoen stelen calla’s en zo’n 6 tot 7 miljoen stelen lelies. Voor een periode van zo’n tien tot twaalf jaar had Sande ook een bloemenproductiebedrijf in Kenia; dit bedrijf is intussen verkocht aan Africalla. De dagelijkse leiding van Sande Holland B.V. is in handen van het managementteam dat bestaat uit Rick den Dulk (algemeen), Martijn Dettmers (financieel), Carlo Randag (R&D/veredeling), Robert Oudejans (teelt) en Guido Veeken (export/verkoop). In totaal heeft de callaspecialist zo’n 325 medewerkers in dienst. 70 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

In zijn veredelingsprogramma richt Sande zich op het vinden van goede, nieuwe potrassen. “Daarbij lag de focus aanvankelijk op productiviteit en harde kleuren. Nu verschuift dat meer naar grote bloemen en houdbaarheid”, vertelt Guido. Sande zet nieuwe soorten onder licentie in de markt.

Sande is nu zo’n vijf jaar actief in de exportmarkt. De voornaamste afzetmarkten zijn Noord-Amerika, Colombia, Brazilië, Korea en Japan. Per jaar gaan hier zo’n 3,5 miljoen bollen naartoe. “We hopen de export nog verder uit te breiden. In Noord-Amerika is nog wel wat ruimte. Voorwaarde is wel dat de teelt goed verloopt, dat er zo min mogelijk uitval is. Daarom bieden wij de nodige teeltbegeleiding ter plaatse en bezoek ik onze klanten regelmatig om te horen wat er speelt. Je merkt dan toch dat de echte specialisten in Nederland zitten, de kwaliteit is wereldwijd nog niet hetzelfde.” In het kader van ‘nieuwe markten verkennen’ bracht Guido zojuist een bezoek aan China. “We zien daar wel mogelijkheden, de Chinese economie is enorm in ontwikkeling. Eenvoudig is het niet, je moet er goede contacten hebben. De afstand is nu eenmaal groot.”

KWEKERIJ

‘De echte specialisten zitten in Nederland, de kwaliteit is wereldwijd nog niet hetzelfde’ “Daarbij gaat het om porties met een vastgesteld areaal, zo willen we de exclusiviteit van onze soorten bewaken.” De porties worden uitgegeven in samenwerking met CNB. “Wij vinden het belangrijk om ook zelf feedback te krijgen op onze nieuwe soorten: welke soorten lopen wel goed, welke niet, wat zijn de reacties in de markt? Voor een deel krijgen we die informatie ook via CNB-vertegenwoordigers René van Marrewijk en Nick Broersen. Met de informatie die we op deze manier verzamelen, kunnen we kwekers vervolgens adviseren over hun aankopen.” In de nieuwe brochure vinden we soorten als de gele ‘Sunclub’, de oranje ‘Orange County’, de donkerpaarse ‘Paco’ en de witte ‘Snow Storm’ waarvan Sande goede verwachtingen heeft.

Sande heeft ook een eigen kwekerij, maar die is met zo’n 1 á 2 hectare bescheiden te noemen. “Dat moet je meer zien als een verlengstuk van onze veredeling. Het gros van de bollen die wij exporteren, kopen we in bij kwekers of laten we op contract telen.” Daarbij werkt Sande samen met een poule waarvan de vaste kern bestaat uit zo’n vier tot vijf kwekers. Een deel van de inkoop verloopt via CNB. “Calla is een moeilijk artikel dat niet voor elke kweker is weggelegd. Je moet ermee kunnen werken. Qua genetica is er wel vooruitgang geboekt waardoor het allemaal iets makkelijker is geworden, maar je moet je er echt op focussen. Dat verwachten wij dan ook van onze kwekers.” Verder vindt Sande het belangrijk om korte lijnen te onderhouden met de kwekers die aan het exportbedrijf leveren. “In een periode van een paar weken komen alle bollen binnen, moeten ze worden gekeurd, gespoeld, behandeld, geprepareerd, en dan mag er eigenlijk niks mis gaan. Veel klanten verwachten dat wij de bollen in week 5 versturen, dan hebben zij het product voor Moederdag in bloei. Daar zit weinig speling in. Mochten er toch problemen zijn dan verwachten wij dat kwekers dat op tijd

waliteit en communicatie’ bij ons melden en meedenken over een oplossing. Alleen dan kunnen we het product met z’n allen snel door de keten heen trekken. Kwekers die niet op tijd leveren en niet in staat zijn om goed met ons te communiceren, vallen af, die halen we uit de selectie. Als je pas ziet dat er veel minder geleverd wordt als het product al in je schuur staat, is dat niet alleen ronduit vervelend, maar je hebt ook minder tijd om een oplossing te bedenken voor je klanten. Dat werkt gewoon niet. Je moet er staan als het nodig is en het echt samen doen.”

kers en om een goede tracking & tracing. We zijn nu met een groep kwekers en exporteurs in gesprek om samen te komen tot een kwaliteitssysteem waarmee we allemaal kunnen

werken. Voor de continuïteit van de afzet is het belangrijk dat we daar met elkaar in slagen. Niet alleen voor calla, maar uiteindelijk ook voor andere gewassen.”

Overigens gaat dit de laatste jaren erg goed, vindt Guido. “Daar selecteren we onze kwekers dan ook op.” En dat terwijl het teeltklimaat met betrekking tot oogst 2012 en 2013 niet makkelijk was. “Daardoor was er wel genoeg om met elkaar over te praten. Het kwaliteitsprobleem van de kweker is immers ook ons probleem.” Om in contact te blijven met kwekers en verzekerd te zijn van de nodige feedback en input, organiseert Sande niet alleen jaarlijks de kasdagen, maar ook - samen met CNB - cultivarcommissie-avonden. “Dan komen kwekers bij ons langs, geven wij informatie over de desbetreffende rassen, maten, mogelijke markten en arealen en wisselen we kennis en ervaringen uit.” Ook in het hoogseizoen komen kwekers wel eens op het bedrijf, maar: “Dan vooral als er problemen zijn en we proberen daar samen een oplossing voor te vinden. Op onze beurt zouden wij best wat vaker naar kwekers toe kunnen gaan, juist ook in de piekperiodes. Dan kunnen we onszelf alvast een beeld vormen van de kwaliteit, de aantallen en hoe het loopt. Daar ligt voor onszelf een verbeterpunt.”

KWALITEITSYSTEEM De komende tijd hoopt Sande de handel stap voor stap verder uit te bouwen en meer nieuwe soorten bij potplantenkwekers in het buitenland weg te zetten. “Door ons op verschillende markten te richten, spreiden we de risico’s, ook voor onze kwekers.” Over de strenger wordende exporteisen: “De regelgeving vraagt om een intensieve communicatie met onze kwe-

Guido Veeken: ‘In een paar weken komen alle bollen binnen, moeten ze worden gekeurd, gespoeld, behandeld, geprepareerd, en dan mag er eigenlijk niks mis gaan’ 20 februari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 71

WERELDBOL

Oerwoud in de hortus van Malaga Plantentuinen vormen een interessante bron van vernieuwing voor de bloembollensector. Peter Knippels bezocht de afgelopen jaren een aantal van deze tuinen in binnen- en buitenland. Dit keer staat de hortus botanicus in het Spaanse Malaga centraal. Tekst en fotografie: Peter Knippels

H

et startpunt van de geschiedenis van de ten noorden van de Spaanse stad Malaga gelegen botanische tuin ligt in 1855. In dat jaar kopen markies Jorge Loring Oyarzabal en zijn vrouw Amalia Heredia Livemore verschillende boerenbedrijven op waar olijven en amandelen worden verbouwd. Ze laten op het zo ontstane landgoed een huis bouwen en er omheen laten ze tuinen aanleggen met mediterrane en subtropische planten van over de gehele wereld. In 1911 koopt de familie Echevarria-Echevarrietas het landgoed en in 1990 neemt de stad Malaga het over. Vier jaar later wordt de 23 hectare grote botanische-historische tuin in 1994 voor het publiek open gesteld.

SNELWEGGELUID La Concepción ligt naast de snelweg A45 Malaga-Ronda. Neem komend vanuit Malaga de tweede afslag op de A45. Op de verkeersborden staat de tuin al aangegeven. Dat de tuin naast de snelweg ligt, is in de gehele tuin goed te horen. We bezoeken de La Concepción in oktober, dus ik ben benieuwd wat er allemaal nog bloeit in het najaar. Bij de ingang krijgen we een plattegrond van de tuin mee. We besluiten eerst naar het oude huis en de omliggende tuin te lopen. Het oude landhuis is ingericht als museum, maar helaas niet toegankelijk als wij er zijn. De oude tuin heeft het meeste weg van een oerwoud met verschillende grote palmen, Strelitzia, Ficusbomen met als onderbegroeiing Clivia nobilis en Monstera deliciosa: de bekende gatenplant die bij ons in de zeventiger jaren van de vorige eeuw zo populair was als kamerplant. Met dit laatste woord is de vegetatie wel getypeerd: mediterrane en (sub)tropische planten die wij kennen als kamerplant. Het deel rond het huis wordt 72 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

Uit Zuid-Afrika: Podranea ricasoliana geïrrigeerd, dus is de plantengroei weelderig. Boven het huis, op het hoger gelegen deel van de heuvel, is een palmenavenue aangelegd en zijn thematuinen te vinden. De palmenavenue is een breed bestraat looppad met aan beide zijden metershoge, bloeiende of uitgebloeide palmen afkomstig uit alle werelddelen. Ik ben geen groot palmenliefhebber, maar ik vind het erg mooi. Bij ons zijn de afmetingen van deze planten in botanische tuinen of privéverzamelingen kleiner.

DWALEN Hierna ga ik op zoek naar de cactussen- en succulentencollectie. Volgens de plattegrond die ik bij de ingang heb gekregen, moet die vlakbij zijn, maar nee. Deze collectie staat er niet (meer). Ik kom er nu achter dat de plattegrond en de daadwerkelijke indeling op meer plekken niet geheel overeenkomen. Het bezoek wordt nu meer een ontdekkingstocht. De thematuinen zijn er wel. Hier zijn planten geplant op basis van groeiplaats, zoals planten uit de regio van Malaga, uit Azië of uit Zuid-Afrika. Ik kom interessante, ‘nieuwe’ planten tegen,

Bezoekinfo: La Concepción, Jardín Botánico-Histórico de Málaga Camino del Jardín Botánico, 3 Málaga, Spanje www.laconcepcion.malaga.eu

zoals Podranea ricasoliana uit Zuid-Afrika, de roze bloeiende, klimmende trompetwinde en Combretum indicum, een roodbloeiende klimplant uit Azië. Ook de paarsbloeiende Petrea volubilis uit tropisch Amerika ken ik nog niet. Een leuke ontdekking. Verder zijn er kleine, maar mooie collecties boomvarens en andere primitieve planten (Ginkgo biloba, Cycas en andere Cycadaceae) en druivenrassen die in de omgeving van Malaga worden geteeld. De (over)rijpe druiventrossen hangen er nog aan. Ik moet me beheersen om niet wat druiven te proeven. Ik laat ze maar hangen voor de muizen en eekhoorns die ik zie rondscharrelen.

GEEN TULPEN De bolgewassen die ik aantref zijn naast Clivia nobilis, Tulbaghia violacea en Canna. Ik verwacht hier in het voorjaar geen tulpen of narcissen. Hier goed passende bolgewassen zijn bijvoorbeeld Crinum, Hippeastrum, Eucharis, Habranthus en Zephyranthes, maar ik kom ze niet tegen. Als we naar buiten lopen begint het te regenen. We zijn dus mooi op tijd binnen geweest. Terugrijdend in de regen blikken we terug op het bezoek: wat vonden we van de tuin? Het is een leuke tuin, maar wel rommelig met een niet kloppende plattegrond en een bewegwijzering die je het bos instuurt. Dan de ultieme vraag: was de tuin leuk genoeg om nog een keer te gaan, dan bijvoorbeeld in het voorjaar? Als ik niet direct een antwoord geef, weet mijn vrouw voldoende.

VASTEPLANTENVARIA

Organische stof in de Bollenstreek Tekst: Henk van den Berg teelten bedrijfsadvies (0252) 340301 / 06-51312207 Fotografie: René Faas

M

isschien klinkt het een beetje raar, maar organische stof is niet zomaar organische stof. Voordat het op het land gereden wordt, lijkt het nog een beetje op elkaar, maar vanaf het moment dat het in de grond belandt, reageert het op de toestand in de bodem. Het Effectieve Organische Stofgehalte kan op de ene grond zomaar drie keer zo hoog zijn als op de andere. Dit is de reden dat er enkele jaren geleden een onderzoek is gedaan naar het gedrag van organische stof in de duinzandgronden van de Bollenstreek. Er kwamen heel verrassende zaken uit. Of eigenlijk vond WUR ze heel verassend en wisten wij het feitelijk al. Toch is het vreemd dat zo weinig mensen op de hoogte zijn van de dingen die in dat onderzoek naar voren zijn gekomen. Eigenlijk een gemiste kans.

EOSGEHALTE Effectieve Organische Stof (EOS) is een term die in analyses wordt gebruikt om aan te geven hoeveel er van de toegevoegde organische stof een jaar na toediening nog aanwezig is. Het geeft dus de hoeveelheid organische stof aan die aan de bodemvoorraad wordt toegevoegd. Op zich een zeer nuttig cijfer. Het probleem zit echter in de bepaling van dit EOS-gehalte. Voorop gesteld dat dit geen foute bepaling is, kan dit cijfer niet zomaar als leidend worden overge-

nomen. De bepaling van het EOS-gehalte in de toegepaste organische stof wordt gedaan onder gelijke en officieel vastgestelde omstandigheden. Het komt er op neer dat als de grond gemiddeld is, dit cijfer ook echt klopt. Omdat bij de bepaling van de EOS nog niet duidelijk is waar de organische stof wordt aangewend, kan hier geen rekening mee worden gehouden. Als de afbraak dus gemiddeld 3 procent is, zal het uiteindelijke EOS-gehalte bij een grond met een afbraak van 2 procent hoger zijn dan wanneer de organische stof terecht komt in een grond met een afbraak van 5 procent. Het mag dus duidelijk zijn dat als via het onderzoek op de natuurlijke duinzandgronden een afbraak van 8 procent wordt gemeten (met een uitschieter naar 9,5 procent), het gehalte EOS op de duinzandgronden totaal anders uitpakt, dan wanneer de organische stof op een dekzandgrond (ook een afbraak van 4 procent) wordt toegepast. In het onderzoek werd duidelijk dat op alle zandgronden de afbraak hoger was dan werd aangenomen. In dit licht is de verarming van de grond in de Bollenstreek wel te verklaren.

ANALYSES Zeker in de Bollenstreek, met een geschiedenis van stalmest, is het moeilijk te bevatten dat het gebruik van deze meststof nauwelijks meer in voldoende hoeveelheden is toegestaan. Toch is het in het verleden niemand gelukt om het organischestofgehalte van duinzand ver boven de 1 procent te krijgen. Stalmest is dus helemaal niet zo’n goede organischestofvoorziener. Stalmest is meer een bemesting, een organische bemesting. Het gebruik van compost is veel effectiever om het organischestofgehal-

te omhoog te krijgen. Toch zijn er een aantal aandachtspunten. Als er alleen compost wordt gebruikt, gaat de effectiviteit van de organische stof voor de plantengroei achteruit. Hiervoor blijft het noodzakelijk dat er soms dierlijke mest wordt gebruikt. Een plant heeft namelijk geen baat bij de aanwezigheid van organische stof, maar bij de afbraak van organische stof. Een ander onderschat probleem is dat compost een verzamelnaam is. Het onderscheid is veel ingewikkelder dan het onderscheid tussen GFT en groencompost. Eigenlijk zegt dit niets. Natuurlijk moet compost schoon zijn en voldoen aan de oude BOOM-regeling, maar wat betreft de organischestofvoorziening is het veel belangrijker om via analyses te bepalen welke compost er op de dam komt. Belangrijk is dat er per kg fosfaat zoveel mogelijk kg organische stof wordt aangevoerd. Alleen als deze optimaal is, kan binnen de wetgeving, met veel beleid, het organischestofgehalte in de Bollenstreek op peil worden gehouden. Van reparatie is geen sprake meer.

SAMEN Van compost is vooraf een analyse te krijgen. Je kunt dus vooraf bepalen welke compost je wilt hebben. Alleen als jaar op jaar een goede afweging wordt gemaakt, kan het organischestofgehalte op peil blijven. Deze zin is vooral bedoeld voor huurders en verhuurders. Als je het land een paar jaar aan zijn lot overlaat, omdat er een huurder op zit, is deze achterstand niet meer in te halen. Zorg dus dat huurder en verhuurder samen de organische bemesting, grondbewerking en vruchtwisseling in een onderbouwd plan vastleggen.


Voor het

SCHUBBEN

van Uw

LELIES

ARIE TUIN

0048 601 159 267 [email protected]

Kistenfabriek M. Bakker & Zonen BV Kisten - pallets - voorraadkisten - exportkratten Akervoorderlaan 2 - 2161 DS Lisse - tel: 0252-211114 - fax: 0252-211115 Sinds 1914

www.kistenfabriek.nl

[email protected]

Mekos machines

voor professionals.

Mekos spoelmachines

Mekos kopmachines

Mekos uit Schagerbrug is fabrikant van kopmachines, ligbedframes en spoeltrommels. Bijna alles is mogelijk bij Mekos Schagerbrug BV. Bel voor geheel vrijblijvende informatie: 0224-571555 www.mekos.nl

Mekos ligbedframes

ONLINE VEILING wegens bedrijfsbeëindiging van

LOONBEDRIJF P. SCHREURS B.V. Zuider Leidsevaart 12 – 2182 ND Hillegom

Bollenteelt - Agrarische Machines

TRACTOREN w.o. “JOHN DEERE” 6830 Autopower (2008), 6115R Autopower (2013), 6430 Autopower (2012/2009), 7530 Autopower (2008), 6230 Autopower (2012), 6230 Autoquad (2011), 6220 Autoquad (2006), 6320 Autoquad (2005), 6120 Powerquad (2002), 6110 Powerquad (2000), “New Holland” 5640; oldtimers etc.; BOLLENTEELTMACHINES w.o. rooimachines “M.H.” en “Nobels”, plantmachines “M.H.”, overschietmachines met lepeltjesplanter o.a. “Van Hieren”, schipplanter “Nobels” v.v. lepeltjesplanter, goot en telunits, 5-rijen planter met telunit, 3 plantkarren, plantdak “ATH”, strodekmachine “van Hienen”, autom. strodak “ATH”, hakselaars “Mako”, “Maschio”, vlakschuiven, werktuigendrager “ATH”, kopmachine “van Dijke”, rolschoffel/wiedeg;

AGRARISCHE MACHINES w.o. regenhaspel “Irrifrance” (2007), spuiten “John Deere/Hardi” (2013) en “Hardi”, kappenspuit “Sieger”, breedstrooier “Strautman” (2013), woelpoten “Evers”, frees “Alpego”, rotoreggen “Alpego” en “Amazone”, klepelmaaier “Kuhn”, 2 wentelploegen “Lemken” (2010), “Goudland”, kilverbak “Bos”, kipper “Joskin”, gronddumper “Veenhuis”, spitinjecteermachine/spitmachines “Imants” (2011), krukasspitter “Celli”, versnipperaar “Vandaele”, meststrooier “JF”; mobiele kraan “Liebherr” (2005); bedrijfswagens “Nissan” (2008), aanhangwagen, etc.;

SCHUIM APPARAAT Schuim apparaat: .DQJHSODDWVWZRUGHQRSLHGHUHJHZHQVWH$NHUERRPPDFKLQH (OHNWULVFKHK\GUDXOLVFKHRQWVPHWEDN &DELQHGRXFKH 'RRUGXZGRXFKH .HWWLQJEDDQGRXFKH $XWRPDWLVFKHGRXFKH

Voordelen: *HHQUHVWYORHLVWRI *HHQYLUXVEDFWHULHHQVFKLPPHO RYHUGUDFKWWXVVHQNLVWHQPHWSURGXFW

SLUITING: dinsdag 10 MAART Bezichtiging: zaterdag 7 maart van 10.00 tot 16.00 uur FOTO’S / Catalogus op onze website

www.TroostwijkAuctions.com

*LHWHULM;.Noordwijkerhout1HGHUODQG 7HO ±)D[ ± (PDLOLQIR#DNHUERRPQO:HEZZZDNHUERRPQO

TEELTADVIES

INHOUD ALGEMEEN Drainage doorspuiten ................................................76 Kalk Organische stof Verwarmen werkruimten Zaai- en stekmedium Zwavel

DELPHINIUM Aangieten Compact

LELIE Stuifdek aanbrengen ...................................................77 Rhizoctonia solani Schubben planten Ontsmetten plantgoed Wortellesieaaltje

IRIS Botrytis cinerea Verwijderen stro

NARCIS Vuurbestrijding ...............................................................78

TULP Selectie op virus Boriumbemesting Kunstmest en dauw

GLADIOOL T-stoot pitten

DAHLIA Beworteling stekken

ANEMOON Ontsmetten wol pittenteelt Zaaien wol voor pittenteelt

LELIE Bladverbranding

GLADIOOL Knolontsmetting ............................................................79 Bestrijding droogrot

TULP Kiepen Pokken

ALGEMEEN Controle middelenkast N-bemesting Fritillaria imperialis Calamiteiten Controle beregeningshaspel

DE TIPS OVER VASTE PLANTEN WORDEN SAMENGESTELD DOOR DE VASTEPLANTENADVISEURS VAN DLV PLANT BV, T 0172 21 28 27. 76 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN

ALGEMEEN DRAINAGE DOORSPUITEN Een ijzerhoudende (onder)grond veroorzaakt in combinatie met organische stoffen en zuurstof op den duur verstopping van de buisperforaties en/of omhulling van de drainage. Roest in de sloot is een duidelijke indicatie van ijzer in de grond. Doorspuiten is nodig om het ijzer los te krijgen en af te voeren. De frequentie van doorspuiten is perceelsafhankelijk. Doorspuiten moet met de goede kop, veel water en een lage druk aan de spuitkop: minder dan 10 bar. Een te hoge druk kan schade veroorzaken aan de grond rond de drainbuizen en vervolgens verhoogde inspoeling van gronddeeltjes tot gevolg hebben. Vooral leemhoudende zandgronden en (lichte) kleigronden zijn hiervoor gevoelig. KALK Strooi kalkmeststoffen op tijd. Kalkmeststoffen werken in het algemeen traag en kunnen daarom het best in de winter worden gestrooid. De maximale bekalking bij lege percelen bedraagt ongeveer 1.900 kg neutraliserende waarde (n.w.) per ha en bij vaststaande gewassen ongeveer 750 kg ha. Dit komt overeen met ongeveer 1.450 kg Emkal of Dolokal per ha. Let op: Dolokal bevat ook magnesium. Zo bevat Dolokal Supra 19%, Dolokal Extra 10% en de ‘gewone’ Dolokal 5% magnesium. Breng deze eventuele magnesiumgift in mindering op bijvoorbeeld kieseriet. Om vooral de structuur te verbeteren zonder de pH te verhogen, kan voor gips worden gekozen, bijvoorbeeld Agrigyps. Dit is een gekorrelde kalkmeststof die de pH niet verhoogt maar wel voorziet in de behoefte aan het voedingselement calcium. Tegelijk verbetert deze kalkmeststof de bodemstructuur en de bewerkbaarheid. ORGANISCHE STOF Zorg voor een goede organischestofvoorziening. Een knelpunt is dat de gebruiksnormen voor stikstof en fosfaat bepalend zijn voor de aanvoermogelijkheden. Zeker voor bedrijven op zandgrond is het belangrijk de gebruiksruimte maximaal te benutten om de bodemvruchtbaarheid op peil te houden. Reken goed uit hoeveel u mag gebruiken en kies producten met een hoog percentage effectieve organische stof in relatie tot de gehalten fosfaat en stikstof. Denk bijvoorbeeld aan champost en compost. Ten behoeve van het bodemleven is het gunstig om te combineren met vaste dierlijke mest, zoals vaste rundveemest. Daarnaast is het verstandig om eens naar de mogelijkheden te kijken van een veenproduct. Veen bevat veel organische stof; de stikstof en fosfaat die erin zit, telt niet mee. VERWARMEN WERKRUIMTEN Vooral bij hoge werkruimten is veel energie

nodig om de ruimte te verwarmen. Uit metingen blijkt dat het temperatuursverschil op werkhoogte en onder het dak, vaak oploopt tot meer dan 10°C. Met behulp van een of meer langzaam draaiende ventilatoren in de nok, kunt u de warme lucht omlaag brengen, waardoor u minder hoeft te stoken. Bij nog te bouwen werkruimte is het aan te raden om gebruik te maken van vloerverwarming. ZAAI EN STEKMEDIUM Pas het zaaien stekmedium aan de omstandigheden aan op uw bedrijf. Zo maakt het nogal een verschil of er wordt gestekt onder een nevel of dat er folie wordt gebruikt. Ook is het aantal gaten per tray bepalend voor het mengsel: bij een 28-gaats tray kan er bijvoorbeeld een luchtiger mengsel worden gebruikt dan een 160-gaats tray. Verder is van belang of gewassen snel of langzaam bewortelen. Er kan gekozen worden voor verschillende fracties tuinturf en toevoegingen zoals perlite, vulkakorrel en zand. Bepaal in overleg met uw adviseur welk mengsel het best pas bij uw omstandigheden. ZWAVEL Op bemestingsanalyses voor de vollegrond staat vaak een adviesgift voor zwavel vermeld. Omdat dierlijke mest en veel kali-, fosfaat- en magnesiummeststoffen al voldoende zwavel bevatten, is het vrijwel nooit nodig om specifiek extra zwavel te strooien. Overleg dit met uw adviseur.

DELPHINIUM

AANGIETEN Delphinium voor de snij heeft vaak last van voetrot. Start daarom rond half februari tot begin maart met een aangietbehandeling met Rizolex. Rizolex mag in bloemisterijgewassen alleen worden toegepast onder glas. Doe dit eventueel pleksgewijs om het bodemleven zo min mogelijk te belasten. COMPACT Voorkom dat Delphinium in de tray of op de pot te lang wordt. Vooral partijen die in de kas staan lopen dit risico. Probeer dit te voorkomen door niet teveel voeding door de potgrond te mengen (als dit al niet is gebeurd) en niet te veel stikstof bij te geven. Let verder op dat de temperatuur niet te hoog oploopt. Wanneer er toch nog te veel gewasgroei is, zullen de planten tijdig moeten worden geremd. Effectief remmen is een kwestie van tijdige start met een lage dosering en regelmatig herhalen waarbij de dosering steeds iets wordt verhoogd.

LELIE

STUIFDEK AANBRENGEN

Op lichte zandgrond is het noodzakelijk om een stuifdek aan te brengen. Dit voorkomt dat het zand met eventueel toegepaste onkruidbestrijdingsmiddelen bij de buren terecht komt. Gebruik hiervoor stro of papiercellulose. Advies: Op Texel en in veenkoloniaal gebied (vanaf 1 maart tot en met 31 mei) mag nog drijfmest gebruikt worden. Door circa 4 ton stro in te rijden blijft de grond goed stuifvrij. Gebruik van papiercellulose 2 ton opgelost in 15-25 m3 water. Papiercellulose is met de giertank te verspreiden. Veelal is het loonwerk. Maak goede afspraken met de loonwerker over de oppervlakte en het tijdstip dat de grond bedekt moet worden. Houd voor noodgevallen NoDust op voorraad, zodat ingegrepen kan worden als het dreigt te gaan stuiven. Gebruik 800-1.200 l/ha NoDust via de veldspuit. Hiermee geeft men tevens magnesium en zwavel mee.

kou kan in de koelcel (2-5°C) of in de grond worden gegeven. Ook een combinatie van beide is mogelijk. De combinatie geeft de mogelijkheid om de schubben zo vroeg mogelijk te planten. Voorwaarde is dat de warmtebehandeling en de vier weken 17°C voor 15 februari waren voltooid. Dit lukt zowel bij Aziatische hybriden, Longiflorums als LA’s. Als de warmtebehandeling later is afgelopen, is het beter om de kou volledig in de koelcel te geven en pas na afloop ervan te planten. Als toch direct wordt geplant, is de kans groot dat de grondtemperatuur niet lang genoeg voldoende laag blijft. Hierdoor komen de schubben erg laat, traag en ongelijk op. Plant de schubben circa 5 cm diep. ONTSMETTEN PLANTGOED Het ontsmetten heeft tot doel Fusarium/Cylindrocarpon, woekerziek en Penicillium tegen te gaan. Advies: Ontsmet in: 0,5% captan + 0,3% prochloraz + 1% Topsin M vlb. of 1,5% Securo + 0,2% prochloraz + 1% Topsin M vlb. Voeg aan deze combinaties 0,04% Admire of Kohinor toe, om bladen of katoenluis te bestrijden.

RHIZOCTONIA SOLANI Rhizoctonia solani zorgt op veel percelen voor uitval. Vooral op de dekzandgronden in het oosten van ons land neemt dit soms ernstige vormen aan in de teelt van kleine maten en schub van Oriëntals. De aantasting komt vooral voor als in het bouwplan veelvuldig maïs en bieten voorkomen. Gebruik op de gronden 6 liter/ha Amistar of Mirador. Pas het middel vlak voor het planten toe en werk het goed door de bovenste 10-15 cm grond. Een slechte structuur bevordert de kans op aantasting. Plant op verdachte grond geen schubben en kleine maten van Oriëntals. Op dekzandgronden werken Monarch en Rizolex niet in verband met afbraak door het bodemleven.

Opmerkingen: • De eerste combinatie is het goedkoopst; • De tweede combinatie biedt de beste bescherming tegen Penicillium, ook na de oogst; • Bij Aziatische hybriden kan prochloraz enige groeiremming veroorzaken als de bollen indrogen; • De concentratie van Sportak EW of Mirage Elan neemt tijdens het ontsmetten af. Vul deze middelen aan met 1,25 x de uitgangsconcentratie. Vul Admire en Kohinor ook aan met 1,25 x de uitgangsconcentratie; • Prochloraz is de werkzame stof van Mirage Elan en Sportak EW; • Topsin M bestrijdt Fusarium niet altijd even goed in verband met resistentie; • Bij zware Fusariumaantasting prochloraz vervangen door 0,2% Rudis. Rudis bijvullen met 1,25 x de uitgangsconcentratie. Let op dat de ontsmette bollen niet te sterk uitdrogen, omdat dit de kans op schade door prochloraz vergroot.

SCHUBBEN PLANTEN Plant schubben bij voorkeur voor half april. Plant in de kustprovincies vanaf eind februari en in het zuiden en oosten van het land begin april in verband met kans op nachtvorstschade. Planten voor een goede opbrengst kan als de schubben voldoende kou hebben gehad. Aziatische hybriden hebben acht weken kou nodig, Longiflorums drie weken en Oriëntalhybriden negen tot twaalf weken. De kou heeft een grote invloed op de uiteindelijke opbrengst. De

WORTELLESIEAALTJE Tegen wortellesieaaltje kan gebruik worden gemaakt van Vydate 10G of Nemathorin. Vydate 10G wordt vlak voor of tijdens het planten volvelds in een dosering van 40 kg per ha toegepast met een granulaatstrooier. Daarna wordt het middel direct 10-15 cm diep ingewerkt. Een andere mogelijkheid is om Vydate direct na het planten, in ieder geval voor opkomst, eenmalig als rijenbehandeling toe te passen. Het middel moet dan direct na de

toepassing met grond worden bedekt. Vydate is een sterk systemisch werkend middel. De werkingsduur is ongeveer 6-8 weken. Vydate is beter voor de structuur van de grond dan Nemathorin. Nemathorin is een contactmiddel. Dit middel heeft een goede oplosbaarheid, maar moet wel door de grond gewerkt worden. De dosering is 30 kg per ha.

IRIS

BOTRYTIS CINEREA De kans op een aantasting door de schimmel Botrytis cinerea is afhankelijk van de weersomstandigheden. Vooral een gewas dat door vorst is beschadigd, is gevoelig voor een aantasting. Bij regenachtig weer zijn de omstandigheden voor de schimmel gunstig. Een aantal bespuitingen tijdens de teelt is daarom noodzakelijk. Spuit in ieder geval kort na het verwijderen van het strodek en kort voor het strijken van het gewas per ha met onder meer: 1,5 l Mirage Plus 1,5 l Allure 1,5 l Spirit 0,5 l Collis of 0,4 l Kenbyo of 0,35 l Folicur plus mancozeb.

Opmerkingen: • Mirage Plus en Allure hebben een werking tegen Heterosporium gracile; • Zorg dat een van deze middelen aan het einde van het seizoen een paar keer in het spuitschema voorkomt; • Gebruik circa 300 liter water en spuit met een middelgrove dop. Deze hoeveelheden zijn per hectare; • Mancozeb is niet toegelaten in grondwaterbeschermingsgebieden en in de Bloembollenstreek; • In natte periodes zijn afgestorven bladpunten en uitgebloeide bloemen een invalspoort voor Botrytis. VERWIJDEREN STRO Na de winter heeft het strodek zijn werk gedaan. U kunt dan kiezen: het stro laten liggen of verwijderen. Door het stro te laten liggen zal de bodemtemperatuur gedurende de rest van het teeltseizoen lager zijn. Het effect hiervan komt in de broeierij naar voren door een lager bloeipercentage. Verwijderen van het stro heeft dus de voorkeur. Verwijder het stro niet in een periode met vorst om vorstschade 20 februari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 77

TEELTADVIES aan het gewas te voorkomen. Na enkele dagen is het gewas afgehard.

NARCIS

VUURBESTRIJDING Voer tegen bladvlekkenziekte, Engels vuur en smeul enkele bespuitingen met 2,0 liter Allure of Mirage Plus uit. De dosering is per ha. Spuit kort voor de bloei, tijdens de bloei en kort na de bloei. Spuit de gevoelige cultivars ook na de bloei, afhankelijk van de weersomstandigheden. Engels vuur is alleen preventief te bestrijden! Bij risico’s op een aantasting van Engels vuur na de bloei, bijvoorbeeld bij een periode van warm, vochtig weer en zeker voor het strijken, een tot twee keer spuiten met een van de bovengenoemde middelen.

TULP

SELECTIE OP VIRUS Veel partijen worden afgekeurd op virus. Bij een aantal cultivars zijn de virussymptomen kort na opkomst goed te zien. Door de virusplanten vroeg (voordat de luizen gaan vliegen, op zijn vroegst tweede helft april (op extreme na) te verwijderen, vormen deze planten geen infectiebron meer voor hun omgeving. Van sommige cultivars zijn de virusbeelden nu duidelijker dan tijdens de bloei. Het is belangrijk om de specifieke kenmerken van de cultivars goed te kennen. Een bezoek aan de BKD-kas kan u helpen de symptomen beter te herkennen. Wilt u voorkomen dat uw partij gedeclasseerd raakt, selecteer dan tijdig en vaak. Bedenk dat pyrethroïden wanneer ze op het goede moment gespoten worden, de virusoverdracht maar met maximaal 50% beperken. Als u partijen heeft met meer dan 4% virus die u wilt behouden, spuit deze dan met olie. Dit geeft wel opbrengstderving. Voor goed groeiende cultivars hoeft dit geen probleem te zijn en is het voordeel van minder virus groter dan wat minder groei. Zet eerst de selectiecapaciteit in op goede partijen en vervolgens op virusrijke partijen. BORIUMBEMESTING Tulpen zijn gevoelig voor boriumgebrek. Bemest aan de hand van een grondanalyse want overmaat kan schade geven. Geef 0,5-1,5 kg zuivere borium per ha, afhankelijk van de uitslag van de grondanalyse. Spuit de boriumbemesting bij voorkeur rond opkomst. Dit verkleint de kans op (nachtvorst)schade aan het

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN gewas als het bijvoorbeeld met de vuurbestrijding wordt meegespoten. Een andere optie is kalksalpeter met borium (Nitrabor) strooien. KUNSTMEST EN DAUW Stikstofmeststoffen moeten op een droog gewas of vlak voor/tijdens neerslag of beregening gestrooid worden. Het daarop volgende etmaal moet neerslag verwacht worden. Ook al blijkt de weersverwachting foutief en valt er geen regen, dan is de kans op een dauwnacht gering omdat er vaak wel een wolkendek aanwezig is. Tijdens een dauwnacht waarbij water in de bladoksels blijft staan, is de kans op bladverbranding aanwezig. Kunstmestkorreltjes (of kunstmeststof ) op het blad of in de bladoksel zullen deels oplossen en vervolgens weer opdrogen. De zoutconcentratie wordt op die plek dan zo hoog dat er celvocht aan het blad onttrokken wordt. Des te fijner de korrels van de kunstmest, des te groter de kans op verbranding.

GLADIOOL

TSTOOT PITTEN Door een temperatuurstoot te geven voor het planten van de gladiolenpitten is een opbrengstverhoging van 10-40% te behalen. De hogere opbrengst is afhankelijk van cultivar en groeiomstandigheden. Plaats de pitten vier weken voor de verwachte plantdatum bij 25°C. Als planten door slechte weersomstandigheden niet mogelijk is, kan de temperatuurstoot zonder problemen acht weken duren. Verlaag de temperatuur dan wel naar 20°C. De RV dient 60-70% te zijn. Een hogere RV geeft een grotere kans op Fusarium. Een lagere RV geeft meer verstening, vooral in de kleinere maten. Zorg voor een regelmatige luchtbeweging tussen het product. Er zijn geen middelen meer beschikbaar om een ruimtebehandeling tijdens de temperatuurstoot tegen trips uit te voeren. Als de gladiolen minimaal acht weken bij 5°C of zes weken bij 2°C zijn bewaard, sterven door de koude de larven van de trips en de eieren komen niet meer uit. Geef overjarig plantgoed geen temperatuurstoot.

DAHLIA

BEWORTELING STEKKEN Het gebruik van groeistof bij het stekken geeft een betere beworteling. Goede resultaten zijn te behalen met onder meer Rhizopon B. Zorg daarnaast dat de stek een hieltje heeft. Let erop dat de snijvlakken van alle stekken goed bepoederd zijn. Steek de stekken niet te diep in de groeistof, omdat hierdoor wortelvorming hoog op de stengel kan ontstaan.

ANEMOON

ONTSMETTEN WOL PITTENTEELT De wol van Anemone coronaria kan al besmet zijn met sporen van de schimmel Colletotrichum acutatum (krulbladziekte). Maar in overjarig zaad is de schimmel minder vitaal en dus beter te bestrijden. Bestrijding vindt plaats door 78 • BLOEMBOLLENVISIE • 20 februari 2015

een ontsmetting van het zaad tijdens de voorbehandeling. Ga uit van geschoond zaad. De behandeling begint circa 10 dagen voor de geplande zaaidatum. De behandeling is als volgt: • Spreid de wol vlak uit en bevochtig 10 kg zaad gelijkmatig met dertig liter water met daarin opgelost 500 ml captan 546 g/l + 140 ml Topsin M 500 g/l of 30 liter water met daarin opgelost 140 ml Securo + 360 ml captan 546 g/l + 140 ml Topsin M 500 g/l; • Laat de wol gedurende een half uur liggen om het vocht in te laten trekken; • Meng daarna de natte wol gelijkmatig met rivierzand in een verhouding van 100 gram zaad met drie liter schoon rivierzand (geen ander zand); • Bewaar het zaad-zandmengsel koel. Het rottingsproces krijgt dan de nodige tijd voordat het zaad gaat kiemen; • Roer (schep of zeef ) het wol-zandmengsel na enkele dagen nog eens goed door. Het omscheppen moet gebeuren als het zaadpluis al wat verteerd is maar voor het gaat kiemen. ZAAIEN WOL VOOR PITTENTEELT Zaai zodra de grond in het voorjaar daarvoor geschikt is. De benodigde hoeveelheid zaad is ongeveer 700 gram per are. De kiemkracht kan nogal verschillen. Het is daarom aan te bevelen deze van tevoren te laten bepalen, zodat bij de berekening van de benodigde hoeveelheid zaad hiermee rekening kan worden gehouden.

LELIE

BLADVERBRANDING Sommige lelierassen zijn gevoelig voor bladverbranding, bijvoorbeeld ‘Expression’, ‘Enjoy’, ‘Jan Des Bouvrie’ en ‘Navona’. De kans op bladverbranding wordt kleiner door: • kleinere bolmaten te nemen, bijvoorbeeld 10-12 of 12-14 cm bij gevoelige Aziatische hybriden en 12-14 of 14-16 cm voor Oriëntals. Grotere bolmaten geven bovendien meer kans op broeikoppen; • de bollen voldoende diep te planten: 6-8 cm grond op de bol; • de grond de eerste drie weken voldoende vochtig te houden, zeker bij slecht bewortelde partijen; • het gewas zoveel als mogelijk droog te houden bijvoorbeeld door water te geven met druppelslangen; • een zo gelijkmatig mogelijk klimaat na te streven, wat betreft temperatuur en luchtvochtigheid. Houd bij voorkeur een vochtdeficit aan tussen de 2 en de 4 g/m³; • de verdamping van de jongste bladeren te bevorderen, bijvoorbeeld door gebruik te maken van verticale luchtbeweging. In het gevoelige stadium, wanneer de knoppen nog tussen de opgevouwen bladeren zitten, is het beter de planten rustig op te laten groeien en zo min mogelijk water geven; • er voor te zorgen dat de verdamping van het

gewas doorgaat (belichten). Hierdoor worden voedingsstoffen naar de gevoelige plantendelen getransporteerd, waardoor er een verminderde kans op bladverbranding optreedt; • het toepassen van een negatieve DIF, waardoor de kans op bladverbranding wordt verminderd; • hoge zoutconcentraties en daardoor wortelverbranding in de grond te voorkomen, omdat een goed wortelgestel belangrijk is voor de calciumopname. Uit onderzoek is bekend dat bij bollen met erg weinig onderwortels sneller bladverbranding ontstaat.

GLADIOOL

KNOLONTSMETTING Bij grootbloemige gladiolen is de ziektebestrijding naast Fusarium ook gericht op droogrot. Er zijn enkele belangrijke redenen om droogrot in gladiolen voor de bloementeelt te bestrijden. Aangetaste knollen geven bloemen van mindere kwaliteit of zelfs in het geheel geen bloemen. De grond blijft jarenlang besmet en vormt een bedreiging voor een goede oogst bij de volgende teelt van gladiolen. Voorkom een droogrotaantasting zoveel mogelijk door de knollen voor het ontsmetten goed uit te zoeken. Plant alleen op gezonde of ontsmette grond. Ontsmet in 0,5% captan 456 g/l + 1% Collis + 0,4% prochloraz 450 g/l (onder meer Sportak, Mirage Elan) gedurende 5 tot 15 minuten. Vlak voor het planten ontsmetten is het beste. Het is mogelijk dat sommige cultivars gevoelig zijn voor prochloraz. Dit zijn vooral de fijnwortelige cultivars, zoals ‘Nova Lux’. Het is dan of een goede Fusariumbestrijding en enige opbrengstderving of een slechte bestrijding van Fusarium. Een redelijk alternatief is dan om de dosering van prochloraz te verlagen naar 0,2% of de dompeltijd te verkorten tot ± 1 minuut. De werking van de middelen neemt dan echter ook af. Opmerkingen. Voeg prochloraz als laatste aan het bad toe. Vul prochloraz en Admire aan met 1,25 maal de uitgangsconcentratie. Houd het bad constant in beweging om uitzakken van de middelen te voorkomen. BESTRIJDING DROOGROT Om bij bloementeelt zo weinig mogelijk grondbesmetting van droogrot te krijgen, is het van het grootste belang na de bloei zo spoedig mogelijk alle overgebleven knollen te rooien en te verwijderen. Een ontsmettingsbad, waaraan 1% Collis is toegevoegd ontsmet aangetaste partijen goed, maar biedt onvoldoende bescherming tegen droogrot vanuit de grond. Bij een zware besmetting van droogrot vanuit de grond is de bestrijding te kort. Voer een veurbehandeling uit met 1 l/ha Luna Privilege waarbij het middel op de knollen moet worden gespoten. Infrezen of andere methoden van aanbrengen verminderen de werking. Als

er problemen met droogrot worden verwacht door een al aanwezige zware aantasting op een perceel, is het verstandiger om uit te wijken naar een ander perceel.

TULP

KIEPEN Kiepen of slapstelen of waterstelen, allemaal namen voor in feite hetzelfde probleem bij de broei van tulpen. In feite is het probleem te herleiden tot onder meer een tekort aan calcium in de bloemsteel. De cellen zijn dan te slap en er komt water tussen de cellen. De steel ziet er waterig uit en kan tenslotte kiepen. In veel gevallen is de bloem wat afwijkend gekleurd, bijvoorbeeld wat lichter. Er bestaat een verschil tussen de cultivars. ‘Leen van der Mark’, ‘Couleur Cardinal’ en de mutanten uit ‘Prinses Irene’, ‘White Dream’, ‘Kees Nelis’, ‘Lucky Strike’, maar ook ‘Strong Gold’ is vatbaar. Een goede verdamping kan het euvel beperken. Dit kan onder meer door beperking van de relatieve luchtvochtigheid, bij voorkeur niet boven 80% en een voldoende luchtcirculatie boven het gewas. Ook een grotere groeisnelheid in combinatie met een hoge RV, doet de kans op kiepen toenemen. Cultivars die na een (te) lange koudeperiode worden ingehaald en onder vochtige omstandigheden worden gebroeid, zijn gevoelig voor kiepen. Strooi bij potgrond 50 gram kalksalpeter per m² bij een gevoelig gewas, direct na het inhalen. Dit kan soms helpen om het probleem te verminderen. POKKEN Door een te hoge luchtvochtigheid kunnen bladen bloempokken optreden. Sporen van de Botrytis-schimmel kunnen op vochtig blad snel kiemen. Verwijder daarom infectiebronnen (stekers) zodra ze zichtbaar zijn en voorkom een hoge luchtvochtigheid. Lucht bij veel zoninstraling overdag om vocht kwijt te raken. Door kort na het inhalen eenmaal een fungicide over het gewas te spuiten, is de Botrytis-schimmel goed te bestrijden. Gebruik vloeibare middelen, die geven het minste residu.

ALGEMEEN

CONTROLE MIDDELENKAST De AID controleert jaarlijks steekproefsgewijs de gewasbeschermingsmiddelenopslag op vervallen en verboden middelen. Het gebruik na de opgebruiktermijn van deze middelen is niet toegestaan. Het is verplicht om middelen

SAMENSTELLING: DLV BLOEMBOLLEN EN BOLBLOEMEN. NADERE INFORMATIE: DLV TEAM HILLEGOM 0252 68 85 41

die niet meer toegelaten zijn uit de opslagplaats te verwijderen en in te leveren bij het KCA-depot of bij uw leverancier. Dit geldt ook voor middelen die niet voor uw teelten zijn toegelaten. Alleen de gemeenten die verpakkingsmateriaal innemen, ontvangen hiervoor nog een vergoeding. STORL-verpakkingen behoren niet tot het klein chemisch afval (KCA), maar als bedrijfsafval tot het klein gevaarlijk afval (KGA). De gemeente hoeft KGA niet in te nemen. Het is dus van belang om hiervoor even bij u gemeente te informeren of ze innemen. Daarnaast is het raadzaam alles weer eens te ordenen. Zet onkruidbestrijdingsmiddelen bij elkaar onder in de opslagplaats. Geef de schimmelbestrijdingsmiddelen een plek daarboven. Sla de insectenbestrijdingsmiddelen boven in de bewaarplaats op. Zet de verpakkingen zodanig neer dat de etiketten direct te lezen zijn. De middelenopslag is uitsluitende bestemd voor gewasbeschermingsmiddelen. Beschermende kleding, maskers en andere apparatuur horen niet thuis in deze opslagplaats. Ga ook eens na of de opslagplaats nog groot genoeg is voor uw bedrijf. Middelen die buiten de opslagplaats staan tijdens een controle, leveren een fikse boete op. NBEMESTING FRITILLARIA IMPERIALIS Keizerskronen zullen onder milde weersomstandigheden snel groeien. Houd hier met de stikstofbemesting rekening mee. Het streefcijfer voor de stikstofvoorraad is nu 40 tot 50 kg N per ha. Strooi bij een lager analyseresultaat snel bij. Tekort stikstof is zichtbaar door een zwak en bleek gewas. Op gronden met weinig stikstofmineralisatie kan de stikstofvoorraad tijdens de lengtegroei snel dalen. Bepaal rond de bloei de stikstofvoorraad om de twee weken. Bijmesten met stikstof kan in het algemeen tot net na de bloei. Na de bloei daalt de stikstofopname en neemt de bodemtemperatuur toe. Teveel stikstof kan dan Fusarium bevorderen. CALAMITEITEN Het moderne bedrijf wordt steeds ingewikkelder. Vele gegevens worden digitaal opgeslagen. Zorg dat van deze gegevens ook een backup wordt gemaakt op een externe harde schijf. Bewaar deze op een andere plek, dan het bedrijf. Bij inbraak, brand of ernstige storing kunt u op de gegevens van de harde schijf terugvallen. CONTROLE BEREGENINGSHASPEL Nu is het de hoogste tijd om de regenhaspel(s) te inspecteren. Probeer even proef te draaien, zodat lekkage en/of andere gebreken aan het licht komen. Let vooral op het oliepeil van de pomp en speling op de kruiskoppelingen. Vervang elk jaar de afdichting van de as-tandwielkast/pomphuis en houd bij de eerste keer beregenen de slanggeleider en het oprollen extra in de gaten. Daarnaast is ook een uitgebreide controle nodig op de werking van alle beveiligingen. 20 februari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 79

AGENDA 22 t/m 26 april Bloemencorso Bollenstreek. Thema: ‘200 jaar Koninkrijk’. Meer info: bloemencorso-bollenstreek.nl.

Tekst: Jeannet Pennings Fotografie: René Faas

20 februari Vakavond over tulpenmarkt. Sprekers: Arjan Smit (TPN) en Jaap Houwer (FLoraHolland). Locatie: Proeftuin Zwaagdijk. Aanvang: 17.00 uur. 21 en 22 februari 52e Huisbroei Lutjebroek. Organisatie: Floracomité Lutjebroek. Locatie: café-restaurant De Paus, P.J. Jongstraat 96 - Lutjebroek. Tijden: 21/2 van 14.30 - 21.00 uur en 22/2 van 11.00 - 17.00 uur. 26 t/m 28 februari

2 t/m 6 mei Bloemendagen 2015. Locatie: Anna Paulowna, Breezand en Wieringerwaard. Meer info: www.bloemendagen.nl.

Locatie: Sportcomplex ZAP, Ceresplein 1 - Breezand. Meer info: www.lentetuin.nl. 6 en 7 maart Open dag Schouten. T.g.v. nieuwbouw plus introductie automatisch opplantmachine voor bloembollen. Locatie: Industrieweg 9 - Kampen. 9 maart 3e Speciale Tulpenkeuring KAVB. Locatie: Showkas CNB - Lisse. Aanvang: 11.00 uur.

19 t/m 23 mei Chelsea Flower Show. Locatie: Londen. 2 t/m 5 juni Dutch Lily Days. Meer info: www.dutchlilydays.nl. 20 en 21 juni Lekker naar de Boer! Open huis bij biologische boeren en tuinders. Meer info: www.lekkernaardeboer.nl. 26 t/m 29 augustus

20 maart t/m 17 mei Keukenhof - Lisse. 27 maart NK Tulpen Keuren. Locatie: Willem Alexander Paviljoen, Keukenhof - Lisse. IGH Bloemenshow. Locatie: Witte Paal 334 Schagen. 26 februari t/m 1 maart Kleine Westfriese Flora. Thema: Winter. Locatie: Verenigingsgebouw - Bovenkarspel.

31 maart Workshop Kwaliteit van boomkwekerijproducten. Locatie: Ochten. Aanmelden: via Naktuinbouw.nl. 11 en 12 april

TuinIdee Nederland. Locatie: Brabanthallen ’s Hertogenbosch. Meer info: www.tuinidee.nl.

30 september t/m 2 oktober GrootGroenPlus 2015. Thema: ‘Growing strong! Celebrating 25 years’. Locatie: voormalig veilingterrein Zundert.

4 maart Bloembollenexcursie Mol Agrocom. Thema: ‘Kennis van tulpenbol noodzakelijk voor vooruitgang bollenteelt’. Programma: bezoek Wageningen UR en presentatie Prof.Dr.Ir.R. Immink. Tijden: 7.00 - 13.00 uur. Aanmelden: via [email protected]. 5 t/m 9 maart Lentetuin Breezand. Thema: ‘200 jaar Koninkrijk’.

Plantarium 2015. Thema: ‘Focus op verkoop’. Locatie: Plantariumgebouw International Trade Centre Boskoop-Hazerswoude-Dorp/Boskoop. Meer info: www.plantarium.nl.

Kom in de Kas. Meer info: www.komindekas.nl.

Aanmeldingen voor deze agenda: [email protected]

Kijk voor het ’Laatste Nieuws’ op


COLUMN

SERVICE

Origineel sneeuwklokboek Het is bijna onmogelijk, een origineel sneeuwklokjesboek. De afgelopen jaren zijn er minstens vijf boeken over dit bolgewas verschenen. Niet gek voor een gewas waar liefhebbers exorbitant hoge bedragen voor willen neertellen op beurzen en een veilingsite als eBay. Bij zoveel boeken ligt het gevaar op de loer van vermoeidheid bij de recensent. Niet weer een boek over sneeuwklokjes. Gelukkig kan ook het zoveelste boek toch weer enthousiasme wekken. Dat is het geval bij The Plant Lover’s Guide to Snowdrops van Naomi Slade, dat afgelopen najaar bij Timber Press is uitgegeven. Het is het vierde deel in een nieuwe serie boeken, waarvan er hopelijk nog veel volgen. Ook de eerdere uitgaven over dahlia en Salvia zijn de moeite waard. Schrijfster Naomi Slade is een gepassioneerd verteller over sneeuwklokjes. In dit boek kiest ze er echter niet voor om de standaard volgorde aan te houden. Nee, ze begint met de toepassingsmogelijkheden in de tuin. Met veel kennis van zaken geeft ze adviezen over bloeiende struiken in de late winter, vaste planten en bolgewassen die goed zijn te combineren met Galanthus. Hierdoor haalt ze de gekte er prettig van af. Sneeuwklokjes zijn mooie vroege voorjaarsbloeiers, maar komen nog beter tot hun recht als je ze omgeeft met andere planten. Zo worden ze onderdeel van een groter geheel. Ter afwisseling laat ze kenners en liefhebbers van naam aan het woord door ze te laten reageren op specifieke vragen. De uitleg over de soorten Galanthus gaat gepaard met korte, aardige wetenswaardigheden, zoals over de diefstal van gewilde noviteiten, die meermaals heeft plaatsgevonden. De cultivars behandelt ze in twee delen: cultivars waarvan de herkomst niet bekend is en selecties van species. Dat maakt wel direct duidelijk waar welke cultivar zijn herkomst heeft. De keuze is uiteraard arbitrair. Met meer dan duizend verschillende selecties is dat noodzakelijk. De variatie die binnen Galanthus is te vinden komt voldoende aan bod, zowel wat bloemvorm, kleur als bloeitijd betreft. Pas na dit onderdeel volgt informatie over teelt, vermeerdering en ziek en zeer. Daarna volgt een opvallend informatief deel: waar zijn sneeuwklokjes te bekijken en waar kun je ze kopen? Dit is een van de weinige Britse boeken waar ook goede informatie over andere landen in staat, inclusief Nederland. Ook in het literatuuroverzicht zijn relevante uitgaven van buiten het Verenigd Koninkrijk opgenomen. Een ander pluspunt in het boek: de fotografie. Deze is gevarieerd, kwalitatief erg goed en verfrissend. Is er dan niets mis met dit boek? Jawel, Naomi Slade laat het begrip groeps- en cultivarindeling geheel buiten beschouwing. De reden daarvoor geeft ze niet. Gezien de literatuurlijst heeft ze er wel kennis van genomen, maar misschien had ze het gevoel hiermee een mijnenveld te betreden. Dat is jammer. Ook zonder te kiezen voor de ene of de andere indeling mag in zo’n boek die informatie niet missen. Voor het overige is dit boek echt de moeite waard.

Niet te bang Angst en zorgen voor morgen komen minstens één dag te vroeg. Lig jij ook wel eens een nachtje wakker, bang voor alles wat nog steeds ongrijpbaar is in de bollenteelt? Plam in de lelies, stengelaal in de tulpen of zuur, enzovoort enzovoort... Samen krachten bundelen, onderzoek doen, kennis delen, is dat de oplossing? Of toch maar beter alles wat er ontdekt wordt voor jezelf houden en koesteren, bang om je naam te grabbel te gooien? Stel dat je er op aangekeken wordt... Of verantwoordelijk gesteld wordt voor een advies dat verkeerd uitpakt. Angst is de slechtste raadgever die er is. Ga hard aan het werk en je slaapt weer als een roos. Hoop wordt geboren uit vrees voor de toekomst. Er is nog hoop, zeker kijkend naar de manier waarop we de problemen te lijf gaan. Iedereen die er verstand van denkt te hebben organiseert een dag, middag of avond om die kennis te delen. Als je wilt, kun je alle dagen wel van huis. Zeker in het bollenvak worden de bijeenkomsten druk bezocht. Iedereen geeft graag zijn mening en wat opvalt is de leeftijd van die mensen, van jong tot oud wordt geboeid geluisterd en gediscussieerd. Perspectief voor de jongere generatie? Zeker weten! Niet te bang. Er zijn slechts twee dagen in het jaar waar je niets aan kunt veranderen, de ene is gisteren en de andere is morgen. Wat je vandaag kunt doen, is vooral afwegen van kansen, denken in oplossingen en iedere doemdenker de mond smoren. Hoe zou het zijn als er geen Plam was geweest, of zuur, of stengelaal. Hopelijk kunnen we dankzij alle plagen een redelijke marge maken voor alle inspanningen. Daar is het ons tenslotte het meest om te doen. Op naar een nieuw bollenjaar en wat er ook gebeurt, wij zijn er klaar voor. Hans van der Heijden Lelieteler Vledder (Drenthe) [email protected]

Arie Dwarswaard The Plant Lover’s Guide to Snowdrops – Naomi Slade, 256 pagina’s, uitgeverij Timber Press, ISBN 978-1-60469-435-2, prijs ongeveer 30 euro.


SERVICE HOBAHO

HOBAHO BEMIDDELEN DIRECTEUR

Sam van Egmond RECLAMES

Theo van Dijk ADMINISTRATIE

In- en verkoop REGIOKANTOOR

Kantoor BolleNoord

zaak (0252) 434 709

fax (0252) 434 609

mobiel 06 301 880 14

e-mail [email protected]

zaak (0252) 434 715

fax (0252) 434 615

mobiel 06 510 115 83

privé (0252) 411 258

zaak (0252) 434 706

fax (0252) 434 606


zaak (0224) 591 444

fax (0224) 593 518

zaak (0252) 434 743

fax (0252) 434 643


VERTEGENWOORDIGERS

naam Rick Bleeker

mobiel 06 229 714 35


fax privé (0252) 434 643 (0252) 434 617

Rober Dol

(0252) 434 717

(0252) 434 617

06 510 872 80

[email protected]

John Droog

(0252) 434 747

(0252) 434 647

06 212 629 39

[email protected]

(084) 750 23 27

Piet Goemans

(0252) 434 728

(0252) 434 628

06 534 302 06

[email protected]

(0252) 434 628

Ronald van Gijlswijk

(0252) 434 829

(0252) 434 625

06 538 451 33

[email protected]

(0252) 434 625

Per Hoogenboom

(0252) 434 724

(0252) 434 624

06 201 374 57

[email protected]

(071) 33 19 365

Simon Huisman

(0252) 434 723

(0252) 434 623

06 539 306 24

[email protected]

(0228) 562 517

Wilfred Keijzer

(0252) 434 756

(0252) 434 656

06 551 827 23

[email protected]

(0252) 434 656

Johan Kiekebos

(0252) 434 746

(0252) 434 646

06 139 353 83

[email protected]

(0224) 582 351

Tinus Lustig

(0252) 434 752

(0252) 434 652

06 537 337 83

[email protected]

(0223) 647 600

Marco Meijer

(0252) 434 718

(0252) 434 618

06 511 456 19

[email protected]

(0252) 434 618

Rob Müller

(0252) 434 749

(0252) 434 649

06 513 897 39

[email protected]

(0252) 434 649

Marcel Noppen

(0252) 434 722

(0252) 434 622

06 533 779 82

[email protected]

(0252) 434 622

Peter Nulkes

(0252) 434 735

(0252) 434 635

06 513 897 38

[email protected]

(0252) 434 635

Ruud Pennings

(0252) 434 750

(0252) 434 650

06 513 894 79

[email protected]

(0252) 434 650 (0252) 434 642

Frank van der Ploeg

(0252) 434 742

(0252) 434 642

06 533 799 36

[email protected]

Aad Rood (agent)

(0252) 434 834

(0252) 434 677

06 511 942 94

[email protected]

(020) 600 57 16

Rik Schoon

(0252) 434 732

(0252) 434 632

06 516 873 20

[email protected]

(0252) 434 632

Joost Schut (agent)

(0591) 521 508

(0252) 434 677

06 528 442 06

[email protected]

(0252) 434 677

Bob Siecker

(0252) 434 730

(0252) 434 630

06 533 795 69

[email protected]

(0252) 434 630

Eric Steltenpool

(0252) 434 754

(0252) 434 677

06 215 008 47

[email protected]

(0252) 434 677

Dick Timmer

(0252) 434 720

(0252) 434 620

06 533 666 71

[email protected]

(0224) 299 997

Paul Verkleij

(0252) 434 753

(0252) 434 653

06 116 036 88

[email protected]

(0252) 434 653

Rob Visser

(0252) 434 738

(0252) 434 638

06 513 894 75

[email protected]

(0252) 434 638

Gert Vriend

(0252) 434 739

(0252) 434 639

06 536 718 57

[email protected]

(0252) 434 639

Nico Wiering

(0252) 434 721

(0252) 434 621

06 533 119 01

[email protected]

(0229) 574 872

Kuno Zonneveld

(0252) 434 719

(0252) 434 619

06 531 735 15

[email protected]

(0252) 434 619

zaak (0252) 434 777 (0252) 434 811 (0252) 434 777

fax (0252) 434 603 (0252) 434 603 (0252) 434 603

mobiel 06 533 915 07

(0252) 434 855

(0252) 434 607

fax (0252) 434 608 (0252) 434 608 (0252) 434 608

mobiel

Patrick Blijleven Kees Hopman

zaak (0224) 590 888 (0224) 590 888 (0224) 590 888

06 202 189 99 06 150 209 94

e-mail [email protected] [email protected] [email protected]

Eline Schilder

(0224) 590 888

(0252) 434 608

06 515 535 39

[email protected]

HOBAHO KETENDIENSTEN

functie Manager Administratie kwekersverenigingen Administratie licentiebeheer

naam Arno Verkley Erwin Hoogkamer Wendy Struik/Veronique de Zwart

e-mail [email protected] [email protected] [email protected]

TESTCENTRUM VOOR SIERGEWASSEN

adres: Prof. van Slogterenweg 2, 2161 DW Lisse

[email protected]

HOBAHO VEILEN

functie Kantoor BolleNoord Veilingmeester Veilingen, bemiddeling materialen & machines


naam

NIEUWS HOBAHO

Broeiseizoen tulp kent moeizame start Het tulpenbroeiseizoen is al weer een aantal weken onderweg. Van een flitsende start is echter geen sprake, zeggen Hobaho-intermediairs Per Hoogenboom en Nico Wiering. Veel broeiers willen snel aan de slag en met kleine maten broeien. Dat pakt dit jaar slecht uit. Hoogenboom en Wiering vragen zich af waarom broeiers steeds beginnen met kleine bolmaten: ‘Vermijd risico en begin een maat groter’. De start van het tulpenbroeiseizoen is moeilijk verlopen. Die conclusie trekken Per Hoogenboom en Nico Wiering. De prijzen die voor tulpen op de veiling worden betaald zijn overwegend teleurstellend. Met name de lichtere varianten worden mager betaald, mede doordat het aanbod flink hoger is dan vorig jaar. Een nadere analyse geeft inzicht in de oorzaken. Zo valt op dat eigenlijk maar twee categorieën tulpen voor de klok komen. Enerzijds zijn er de tulpen van zware kwaliteit, 28 gram of hoger, en hiervoor worden goede prijzen betaald. Anderzijds zijn er de lichtere tulpen - lichter dan 24 gram - aan de onderkant van de markt. Het aanbod is groot en de prijzen daardoor laag. Het tussensegment ontbreekt vrijwel geheel. Logisch, zeggen Wiering en Hoogenboom, want de producten uit deze categorie worden vrijwel allemaal via bemiddeling aan de retail verkocht. En daar zit de kneep, zegt Wiering, want de retail wil bloemen van minimaal 22 of 24 gram, afhankelijk van de verkooporganisatie. “Bloemen die lichter zijn, worden door de retail geweigerd en door de broeier vervolgens op de klok aangeboden, met als gevolg een prijsdrukkend effect. De klok krijgt zo het overschot van de tulpenteler in Nederland. Daardoor ontstaat geen juist beeld van de totale tulpenafzet. Eigenlijk moeten we dat voorkomen.” Zonuren De reden dat juist dit jaar veel tulpen op deze wijze worden aangeboden vindt zijn oorsprong in het moeilijke broeiseizoen en de keuzes die broeiers maken. De weersomstandigheden zijn in de eerste maand van het jaar somber geweest: veel regen en te weinig zonuren. Broeiers die met lichte bollen aan het seizoen begonnen, slaagden er niet in voldoende massa in de tulpen te krijgen. “De verwachting voor de start van het broeiseizoen was dat er door het warme

Nico Wiering en Per Hoogenboom: ‘Moeilijk broeiseizoen voor tulp’

weer in mei en juni van het afgelopen jaar voldoende warmte en energie in de bollen zat, maar dat bleek niet zo te zijn”, zegt Wiering. “Januari blijkt weer de maand met de problemen. Het is een moeilijk broeiseizoen.” Broeiers zijn zelf deels ook debet aan de magere resultaten, zegt Hoogenboom. “Traditioneel beginnen broeiers met bolmaat 12, dan 11 en 10, maar de grote broeifabrieken beginnen met 10. Dat begrijp ik wel, want het is gewoon een rekensommetje. Er gaan meer 10’en dan 12’en in een krat en in de kas. Voor de retail schakelen ze over naar kleine maten en dat blijkt nu te vroeg te zijn. Doordat ze beginnen met een te kleine maat, halen ze de 24 gram niet. Ze hebben te veel de grens opgezocht. Ik zou zeggen, vermijd dit risico en begin een maat groter.” Toch kunnen Wiering en Hoogenboom nog niet de balans van het seizoen opmaken.

Deze week en volgende week moet - na de aanloop voor Vrouwendag - duidelijk worden hoe de tulpenbranche er echt voor staat. “De weken rond kerst en de eerste vier weken van het jaar waren slecht. De vijfde week stabiliseerde alles en de zesde week was redelijk. Het is de vraag of deze lijn doorzet of dat we een terugval krijgen.” Qua kleur signaleren Wiering en Hoogenboom ook verschillen. De makkelijk te broeien kleuren roze en wit werden veel aangeboden en liepen in het begin van het jaar slecht, maar dat herstelt nu langzaam. Oranje, geel en rood doen het beter. De handel in tulpenbollen gaat daarentegen vlot, zeggen beide Hobaho-intermediairs. Wiering constateert dat de bolmaten 10 en 11 - met het oog op bloemen voor de retail goed lopen. In de grotere bolmaten is voldoende aanbod. 20 februari 2015 • BLOEMBOLLENVISIE • 83

VRAAG EN AANBOD HOBAHO

GEHEEL VRIJBLIJVEND Aanbod Holland Gladiolus Group

Gladiolus ‘Alexandra the Great®’ Diverse soorten en kleuren gladiolen van Holland Gladiolus Group. Beelden & gedetailleerde teeltinformatie per soort vindt u op: www. hollandgladiolusgroup.com Bel voor aanbod oogst 2015: Ronald van Gijlswijk Mobiel 06-53845133 Email [email protected] Aanbod tulpenplantgoed 2015 Aantal kg Productnaam Maat 3.000 Adore® ong 4.000 Ad Rem 4-11 3.500 Ad Rem’s Beauty 0-11 10.000 Agrass White 5-11 10.000 Antarctica® 0-11 1.500 Avant Garde® 2016 ong 15.000 Belicia® 4-11 3.000 Beyonce 0-11 3.000 Boston® 0-11 15.000 Bloody Mary® 5-10 10.000 Blumex Favourite® 5-10 1.000 Bullit® (paars Buis) ong 30.000 Candy Prince® kl.I Jap. 5-10 5.000 Cape Town® exl. lic. ben-11 750 Carpaccio® ong 3.000 Caracas® 0-11 4.000 Cartouche® 5-11 1.000 Casual® incl.1 ha lic. ong 2.000 Chantelle® ong 15.000 Christmas Dream 5-11 2.500 Circuit® ong 4.000 Columbus® 0-11 8.000 Creme Flag® 5-11 4.000 Crossfire® 4-11 3.000 De Dijk® ong 5.000 Deltha White® 5-11 5.000 Delta Strong® 5-11 5.000 Delta Sugar® 5-11 3.000 Denmark® 1% tvx 5-11 2.000 Dior® 0-11 3.500 Doberman® 0-12 3.000 Doutze ong 10.000 Dynasty® 5-11


Prijs 8,00 3,00 2,00 2,75 6,00 4,00 4,00 3,00 2,00 10,00 1,50 1,75 11,00 7,00 2,00 4,00 5,00 1,50 5,00 4,00 1,75 4,25 10,00 3,00 3,00 3,00 3,50 2,50 4,00 7,50 1,75

2.000 1.000 1.500 20.000 10.000 5.000 2.500 10.000 1.000 10.000 5.000 4.000 3.000 2.000 10.000 5.000 10.000 2.000 5.000 5.000 5.000 10.000 10.000 5.000 4.000 2.500 1.500 2.000 10.000 2.000 500 5.000 10.000 4.000 15.000 3.000 10.000 2.500 5.000 1.000 3.500 25.000 5.000 2.000 15.000 3.000 5.000 4.000 10.000 5.000 10.000 10.000 1.000 3.000 1.500 20.000 8.000 2.000 5.000 10.000 3.000 3.000 5.000 2.500 15.000

Ernesto Hoost® ong Extension® ong Fire Queen Rose ong First Class 5-10 Flaming Flag® 5-11 Flaming Parrot 5-11 Flaming Prince® ong Flash Point® 4-10 Frontline® ong Gander’s Rainbow® 0-11 Hermitage 5-11 Holland Beauty® 5-10 Hotspot® ong Icoon® ong Irene Parrot® 0-12 Jumbo Pink® 5-11 Kung Fu 5-11 Lady Chantal® ong Lalibela ong Leen van der Mark 5-10 Light Pink Prince® 5-10 Mama Mia® 5-10 Mark Pink® 5-10 Mascara® ong Marvel Parrot® 0-11 Memphis® ong Milkshake® ong Minsk® ong Negrita 5-11 Negrita Parrot® ong Novi Sun® 2016 ong Orange Juice® 2016 ong Orange Princess 5-11 Oviedo® 0-12 Pikant® 5-10 Pink Flag® 5-11 Pionier® 0-11 Prada® ong Pretty Love® 4-11 Pretty Princess 0-12 Prinses Irene Parkiet® ong Purple Prince 5-10 Queensday ong Red Bright Parrot® incl. 1 ha 0-11 Red Passionale® 4-11 Red Planet® 0-12 Red Princess 0-11 Renegade® 0-11 Ronaldo® 4-11 Roussillon® 0-12 Royal Ten® 4-10 Royal Virgin® 0-10 Russia® ong Sambuca® ong Sandor® 2016 ong Salmon Prince® 4-11 Silver Dollar 5-10 Smirnoff® 0-12 Snowboard® 0-12 Snowhill® 0-11 Spitfire ong Strong Fire® ong Strong Love® ong Supermodel® ong Super Parrot® 0-10

5,00

1,50 1,50 4,50 4,00 3,75 3,00 2,50 1,50 12,50 5,00 4,00 3,25

2,50 1,50 3,00 2,50 3,50 3,50 4,00 10,00 16,00 1,50 20,00 4,00 3,00 4,50 1,75 3,00 3,00 4,00 3,00

1,75 6,50 2,50 4,00 3,00 2,00 5,50 1,00 1,25 10,00 7,50 5,50 1,00 1,75 4,00 2,50 5,00 4,50 5,00 4,00 2,00

6.000 3.000 2.000 4.000 5.000 1.000 5.000 3.000 5.000 10.000 10.000 5.000 20.000 4.000 10.000 8.000 9.000

Surrender® The Endge® Timeless® incl.1 ha lic. Time Out® Tom Pouce® Tresor® Triple A® Update® Verona Veronique Sanson Viking Voque® White Dream White Flag® White Prince® White Prince® 2016 Winter Parrot®

ong ong 0-12 ong 0-11 ong 0-11 ong 4-11 5-10 5-10 ong 5-10 5-10 0-11 0-11 0-11

5,00 7,50 6,00 11,00 2,50 20,00 3,00 4,00 2,25 2,00 1,50 7,50

Aafke® Barcelona Christmas Gift Dynasty® Denmark® Flash Point® Margarita Pallada Purple Flag Purple Prince Seadov Strong Gold Verandi Victor Mundi

5-11 5-10 5-11 5-10 5-11 0-5 5-10 5-10 5-10 5-10 5-10 5-10 5-11 5-11

2,25

2,00 2,75 2,50 3,00

Vraag 10.000 5.000 3.000 7.000 5.000 2.000 10.000 20.000 20.000 20.000 20.000 15.000 10.000 5.000

1,50 3,50 3,75 2,00 2,00 1,50 1,50 1,75 3,50 3,50 2,50

Broeibollenteam Rick Bleeker Per Hoogenboom Simon Huisman

06 229 714 35 06 201 374 57 06 539 306 24

TOP7 Rober Dol Marco Meijer Marcel Noppen Frank van der Ploeg Rik Schoon Erik Steltenpool Dick Timmer Nico Wiering Kuno Zonneveld

06 510 872 80 06 511 456 19 06 533 779 82 06 533 799 36 06 516 873 20 06 215 008 47 06 533 666 71 06 533 119 01 06 531 735 15

Landbank Te huur gevraagd: Opp. / rr Product Tot: Omgeving Oogstjaar 2.500 rr Afdekpeenland 1-5-2016 Bollenstreek 2016 1.250 rr Hostaland 1-12-15 N’wijk/Nw.hout 2015 1.400 rr Hyacintenland 10-8-2016 Lisse 2016 2.000 rr Hyacintenland 10-8-2016 N’wijkerhout 2016 10 ha Kleigrond voor broccoli 1-10-’15 Schermer 2015 5 ha Kleigrond voor rode kool1-10-’15 Schermer 2015 10 ha Kleigrond 1-12-2015 Schermer 2015 1.400 rr Vers wortelenland 1-11-2015 Bollenstreek 2015 1.400 rr Eremurusland 10-10-2015 Limmen e.o. 2015 2.000 rr Zantedeschialand 1-12-2015 Bollenstreek 2015 1.400 rr Naland, vers voor wortelen1-12-’15 Bollenstreek 2015

GEHEEL VRIJBLIJVEND 10 ha 6 ha 1.400 rr 4.000 rr 5.000 m2 3.500 rr 3.500 rr 15 ha

Kleigrond voor sla Hyacintenland Dahlialand Hyacintenland Kasruimte Afdekpeenland Tulpenland klei Tulpenland klei

1-10-2015 10-8-2016 1-11-2015 1-8-2016 1-4-2016 1-4-2016 1-8-2016 10-8-2016

Schermer 2015 Anna Paulowna 2016 Lisse/Voorhout 2015 Callantsoog 2016 Bollenstreek 2016 Egmond 2015 Schermer 2016 omg. Slootdorp 2016

Te huur aangeboden: Tot: Omgeving Oogstjaar 800 rr Tulpenland zand 20-8-2015 Voorhout 2015 1.400 rr Narcissenland 15-8-2016 De Zilk 2016 1-10-2016 Heemskerk 2016 8.000 m2 Warenhuis, koud 3.500 rr Irissenland 1-9-2016 Egmond 2016 2.100 rr Dahlialand 1-11-2015 Zwaanshoek 2015 700 rr Zandland 1-8-2015 Voorhout 2015 600 rr Dahlialand 15-11-2015 De Zilk 2015 2.500 rr Dahlialand 1-11-2015 N’wijkerhout 2015 500 rr Tulpenland 1-8-16 N’wijkerhout 2016 700 rr Dahlialand 1-11-2015 Vogelenzang 2015 3.500 rr Tulpenland 1-8-2016 Egmond 2016 3.500 rr Narcissenland 15-8-2016 Egmond Binnen2016 1.000 rr Narcissenland 15-8-2016 Lisse/Voorhout 2016

Aanbod en Vraag Hyacinten Neem vrijblijvend contact met ons op voor informatie over het gehele sortiment hyacinten, nat van het veld of droog, voor zowel vroeg/laat broei en droogverkoop. Ook voor vraag en aanbod van werkbollen kunt u contact met ons opnemen. Kijk voor onder andere exclusief kwekersrechtsoorten op www.hyacinthus.nl en www.bluepearl.nl

Ajax® Antica® Argenta® Astarte® Bach® Bartok® Beethoven® Berlioz® Blue Mountain® Blue Tropic® Bonfire® Brahms® Careless® Chopin® Cream Perfection® Dvorsjak® Debussy® Decadent® Demarrage® Dowland® Elgar® Exclusive® Flynth® Fortarosa® Fortuna® Haydn® Helvetia® Handel® Himalaya® Joska® Karaoke® Lakeland® Lamé® Lennon®

Lucifer® Mahler® Miss Green® Mon Amour® Mozart® Natan® Nijmegen® Odyssee® Pandora® Peasano® Prima Verde® Prince of Orange® Rigoletto® Roma® Rosalina® Rossini® Rotary® Roussel® Route Du Soleil® Savannah® Serena® Snowdon® Socrates® Solist® Solfarino® Stravinsky® Stronggold® Swan Lake® Thalia® Verdi® Violet King® Vivaldi® Wagner® Yellow Frans®

Machines & Materialen Artnr. 18336 18335 18333 18332 18331 18330 18328 18327 18326 18325 18324 18323 18322 18321 18319 18318 18316 18315 18314 18313 18312 18311 18310 18309 18308 18307 18306 18305 18303 18302 18301 18300 18299 18297 18296 18295 18294 18293 18292 18291 18289 18288 18286 18285 18284 18282 18281 18280 18278 18277

Artikel Merk Heftruck Toyota Landbouwwagen Pacton Stekbakken Veldspuit Cebeco Spijlenzeven Diepploeg Panter Knalapparaat Telmachine Mobiele afzuiger Trilzeef Leesband Langco Ontklisteraar Perfect Pelband Perfect Zakkenlift Plafondventilator IJsselmuiden Nettenlichter Drimac Stortpit Compas Plantkar AWB Kantoorunit 300x300 cm Veegmachine Verhagen Pelmachine van Dijke Hefmast Wifo Frees Agrator Kantelaar Schouten Elevator Demco Droogwanden, 4 breed, 4 hoog Leesband Langco Keerband Prikbakken Bulbfust Kantelaar (heftruck) Wifo Klepelmaaier Amazone Vellenbak Afzakunits Cebeco Kuubkisten 120x100x100 cm Kiepwagen Miedema Kopmachine Van Hienen Messenfrees Pegoraro Fronthef Sauter Broeierijsysteem Vuilwaterpomp Flygt Voorsortering Antha Sorteermachine Europa Perfect GEVRAAGD: Tulpenland (klei) TE HUUR: Irissenland Hefmast Wifo Plantdak Plafondventilatoren IJsselmuiden Rollen Schouten Stelentrekker Plantmachine Van Hienen

Vraagprijs 8.000,00 3.250,00 p.s. 0,45 950,00 p.s. 40,00 750,00 75,00 100,00 100,00 250,00 400,00 200,00 600,00 200,00 125,00 1.450,00 250,00 100,00 1.450,00 6.000,00 1.000,00 1.000,00 800,00 1.500,00 500,00 4.400,00 300,00 300,00 p.s. 1,80 1.450,00 2.250,00 2.750,00 250,00 p.s. 25,00 2.500,00 7.000,00 3.200,00 2.500,00 29.200,00 3.250,00 2.200,00 4.500,00 N.o.t.k. N.o.t.k. 4.000,00 150,00 650,00 p.s. 10,00 500,00 15.000,00

Hobaho Veilen 0224 590888 Hyacint ‘Caribbean Dream’® Informatie: Hyacinten Team Hobaho Piet Goemans jr. 06 534 302 06 Bob Siecker 06 533 795 69 Paul Verkleij 06 116 036 88 Hyacinten Team Hobaho op Twitter

Gladiolus Socrates® Prisma

@hobahoveilen

Voor vragen over gebruikswaarden en aanbod in alle gladiolen kunt u contact opnemen met:

Materialenveilingagenda

specialist in gladiolen Tinus Lustig Mail: [email protected]

Mts. H.C. Houdijk & Zn, Breezand

10 en 11 maart 2015 06 537 337 83

@hyacintenteam Voor droogverkoop en bloemproductie

BolleNoord, ’t Zand 24 en 25 maart 2015 Voor meer informatie: www.hobaho.nl


KAVB NIEUWS KEURING

Onuitputtelijk Afgelopen weken kon menigmaal het etiket Nieuw worden geplakt op inzendingen in de KAVB-keuringszaal. De variatie in de natuur is schier onuitputtelijk. Dat inspireert weer tot kijken

I

n de 17e eeuw was een prent populair waarbij het leven in jaren werd verbeeld als een stijgende en dalende trap. Wie 50 was stond op het toppunt van zijn leven. Net als mensen maken planten ook zo’n cyclus door. Er is een begin, een einde, en een hoogtepunt. Al die facetten komen langs in de wekelijkse bloemenkeuring. Zo ook de afgelopen weken. Twee voorbeelden van cultivars die al stevig op weg zijn naar de top, zijn de hyacinten ‘Yellowstone’ en ‘Blue Pearl’. De eerste werd geshowd door Kwekersvereniging Markglory, en is in de kleur geel flink in de groei. Hoe goed deze cul-

tivar is, werd afgelopen week duidelijk tijdens de Lenteflora in Lisse, waar de huisbroeiers onder meer deze cultivar mee naar huis kregen om thuis in bloei te trekken. En wat bleek? Bijna iedereen was in staat om er een mooie pot hyacinten van te maken. Dat zegt veel over de broeikwaliteiten van deze relatieve nieuweling. Ook ‘Blue Pearl’ van de gelijknamige kwekersvereniging heeft zijn plaats gevonden in de markt. De eigenschappen van moeder ‘Pink Pearl’ zijn een gegeven, de kleur koningsblauw is aanvullend in deze kleurgroep. Hoe anders is dat voor het nieuwe materiaal van Chr. Van der Salm, dat nog geen naam heeft. Hier is het vooral de zoektocht naar nieuwe kleurcombinaties die aanspreekt. Aan telers, exporteurs en consumenten om te bepalen hoe populair deze noviteiten kunnen worden.

GELIJKMATIG

Tulp ‘Trijntje’ van Lybo Veredeling

Zo nieuw dat er nog geen naam voor is, dat zijn ook de tulpenzaailingen van A. Verschoor jr. uit Hillegom. Ze zijn het resultaat van een programma waarin volop is gewerkt met ‘Abra’, en die ouder laat zijn sporen na, onder meer in rode zaailingen met een gele of witte rand en een relatief compacte plantopbouw. Wat de toekomst hier brengt is ongewis. Ook Lybo Veredeling zit met veel tulpenzaailingen nog in de spannende fase van marktverkenning. Van de collectie die Lybo toonde, viel onder meer ‘Trijntje’ op, een roodpaarse tulp met glimmend blad en een mooie bloemvorm. Lybo liet deze ook in marktbroeistadium zien, met een behoorlijk gelijkmatig ogend gewas als resultaat. Binnen Tulipa greigii is Fa. Wentink aan het kruisen geslagen, met zaailingen als resultaat die opvallen door hun bloemgrootte en felle kleuren. In ieder geval goed voor de tuin, maar wie weet ook prima voor de late broei.

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]


Foto:’s René Faas

en schrijven.

Narcis ‘Golden Salome’ van Fa. J.H. Oostdam

ALLE STADIA Bij de narcissen en bijzondere bolgewassen die afgelopen weken werden geshowd, lopen alle stadia van de levenscyclus vrolijk door elkaar heen. De narcissencollectie van Fa. J.H. Oostdam bevatte aan de ene kant oudgedienden als ‘Peeping Tom’ en ‘Bridal Crown’ en aan de andere kant nieuwelingen als ‘Golden Salome’ en de gele trompet TL 33. In de vroegbloeiende irissen maakte Kwekerij De Schüllhorn indruk met de flinke, purperen ‘Palm Springs’ en de wit met lichtblauwe ‘Polar Ice’, terwijl een week later weer andere gewassen de aandacht trokken, zoals Narcissus cordubensis en Ipheion uniflorum ‘Tessa’. De kleurvariatie binnen Crocus tommassinianus beperkt zich niet tot vele tinten paars en lila, maar kent ook een witte selectie. Het betreft ‘Eric Smith’, die pas in volle bloei ook nog wat paarse vlekjes heeft. Inzender was Sjaak de Groot, die ook Romulea clusiana liet zien. Binnen divisie 10 van de hoepelroknarcissen is ook veel variatie te vinden, zo maakte C.P.J. Breed de afgelopen weken duidelijk. Door veredeling en selectie ontstonden cultivars zoals ‘Capella Gold’, ‘Snowfrost’, ‘Sweet Angel’ en ‘Winter Greetings’. Hoe populair ze zullen worden is niet de vraag. Geniet er maar van, van die onuitputtelijke variatie.

www.kavb.nl

HET PANEL

COLUMN

Het areaal met stengelaaltjes besmette percelen blijkt veel hoger te zijn dan lang werd aangenomen. Dit werd duidelijk na het beoordelen van 1.700 preventieve aaltjesmonsters die afgelopen zomer zijn genomen. Daaruit bleek dat van de bemonsterde percelen dertig procent is besmet. In een sector waar veel land wordt geen verhuurd een risicovolle bron van besmetting. Vandaar deze keer de stelling

Bij huur van land moet preventief monsteren op stengelaal verplicht worden Hans Smakman, teler van lelies en tulpen, Creil Als er een serieus probleem op een bedrijf is, dan neem je als ondernemer alle beschikbare maatregelen om het probleem te verkleinen. Huurland bemonsteren is een eenvoudig en relatief goedkoop middel om risico’s uit te bannen. Als je als ondernemer je niet bewust bent van de noodzaak hiervan, dan zul je altijd in de problemen blijven. Verplichtstelling voegt hier niets aan toe. Maar draai het eens om; hoelang wordt er nog verhuurd aan bollenkwekers die niet aan kunnen tonen dat ze stengelaalvrij zijn? Misschien een extra reden om een tandje bij te zetten.

Rob van Haaster, teler en broeier, Vijfhuizen Monsters nemen van het (huur)land waarop jij je gewassen gaat telen is niet zo vreemd. Als blijkt dat er een grotere verspreiding van stengelaal is dan we al dachten, dan mag je zeker geen risico nemen. Het is van belang dat de huurder en verhuurder op de hoogte zijn wat er in de grond zit. Zo weten beide wat het uitgangspunt van de land op dat moment is. Hygiëne wordt een steeds grotere issue waar we goed en zorgvuldig mee om moeten gaan. Alleen door bekend land wat bemonsterd is, en schoon en netjes te werken is de kans op besmetting met stengelaal te minimaliseren. We moeten met z’n allen zorgen dat we niet onbewust alles aan het verspreiden zijn. Maar verplichten moet niet nodig zijn om een verdere escalatie tegen te gaan.

Rob Geerlings, teelt en handel van Zantedeschia, Noordwijkerhout Ik denk dat er een groter onderliggend probleem is en dat niet te voorkomen valt dat nog meer percelen geïnfecteerd raken. Als je dan na een wel of niet verplichte toets uiteindelijk weet dat een perceel besmet is, wat dan? Chemische grondontsmetting was een heel effectieve methode. Door de grote beperking hiervan hebben aaltjes al jaren vrij spel. Met vrijwel geen toegestane middelen en minder effectieve alternatieven nemen in de toekomst de problemen met diverse aaltjes toe. Correctiemiddelen als Temik en Vydate zijn er ook niet of nauwelijks meer. Wisselteelt is effectief tegen veel problemen maar niet tegen grondaaltjes. Terugbrengen van spoelen zeefgrond zal verspreiding ook in de hand werken. In hoeverre komen aaltjes mee met ongeschoond uitgangsmateriaal bij zo een hoog percentage besmette percelen? Kortom, ik ben bang dat we dit niet kunnen gaan winnen als er geen effectief en echt werkend correctiemiddel komt. Inunderen is nu een van de laatste echt effectieve methodes van grondontsmetting maar is in een druk schema in combinatie met steeds meer zomerteelten een dure en tijdrovende oplossing.

Prijzen pakken In de schaatssport zijn de meeste prijzen dit seizoen al verdeeld. De tennissers hebben inmiddels uitgemaakt wie de Australian Open heeft gewonnen. In de Nederlandse voetbalcompetitie lijkt al duidelijk wie er dit jaar met de hoofdprijs en de troostprijs vandoor gaan. Het wielerseizoen begint langzaamaan op gang te komen. Onze sector werkt met seizoenen voor wat betreft de bloembollen en de bolbloemen, maar kan ook elk jaar prijzen pakken. Dan bedoel ik niet scoren in figuurlijke zin, of prijzen in de zin van de opbrengst van de veiling, maar echte bekers, schalen en trofeeën. In de afgelopen maanden hebben we de prijzenkast alweer flink aangevuld. Eind november ontving Niels Kreuk de Award Duurzaam Ondernemen 2014 van de gemeente Medemblik. Kort daarna werd bekend dat de Watercommissie van de Kring Noordelijk Zandgebied winnaar was geworden van de zoetwaterprijs van de provincie Noord-Holland met het projectvoorstel ‘Inlaat op Maat’. Het Innovatiefonds voor telers heeft dit jaar vier agrariërs beloond voor hun innovatie, waaronder bloembollenteler Cornel van Schagen voor zijn Eco-Combi Douche. Vorige week werd bekend dat John Huiberts uit Sint Maartensvlotbrug winnaar is geworden van de Gouden Roerdomp, waarbij hij 44 andere kandidaten versloeg met zijn pionierswerk voor biodiversiteit in Noord-Holland. Daarnaast greep leliebedrijf Artemis net naast de Tuinbouw Ondernemersprijs 2015 en zijn er waarschijnlijk nog anderen die ik nog niet eens heb genoemd. En dan kijk ik alleen nog maar naar de laatste vier maanden. Naast dat deze (bijna-)winnaars allen lid zijn van de KAVB, delen ze ook de drang om te innoveren en constant te verbeteren. Ze willen ondernemen op een steeds duurzamere wijze met behoud - of eigenlijk verbetering - van de kwaliteit van hun product. Dat ze deelnemen aan een verkiezing toont hun trots maar ook hun bereidheid om kennis te delen. Als sector varen we wel bij zulke fraaie uithangborden. Daarom mijn felicitaties aan alle winnaars en mijn aanmoediging aan alle ondernemers om prijzen te pakken. Het jaar is nog lang en ons seizoen is pas net begonnen. André Hoogendijk [email protected]


KAVB NIEUWS

KAVB werkt aan robuuste aanpak stengelaal beperkte beschikbaarheid van chemische grondontsmettingsmiddelen om dit aaltje effectief te kunnen bestrijden. Door de vorig jaar aangescherpte regelgeving kan dat alleen nog in hele specifieke gevallen. Mede hierom is het van belang het huidige maatregelenpakket bij een stengelaaltjesaantasting tegen het licht te houden. Duidelijk is in ieder geval dat de huidige regelgeving niet uniform is. Kroes hierover: “Er gelden voor elk gewas weer andere regels. Het ene gewas mag na koken weer worden geplant terwijl het andere gewas moet worden vernietigd. Meer uniformiteit is daarom wenselijk. Het is echter wel de vraag of deze uniformiteit ook op alle fronten realistisch is. Elk gewas is immers anders. Hierover wordt nog stevig gesproken in de productgroepen.” Wel duidelijk is inmiddels dat er hoe dan ook meer verantwoordelijkheid bij de ondernemer zelf komt te liggen. “De ondernemer zal zelf meer keuzes moeten gaan maken en daarvan de consequenties overzien. Zo wordt er onder andere gesproken over de mogelijkheid van een verplichte perceelbemonstering.” Ook duidelijk is de ambitie van de KAVB. Later deze maand moeten de adviezen richting de NVWA en de BKD klaar zijn.

Foto: Rene Faas

De afgelopen weken is binnen de productgroepen Tulp, Narcis, Bijzondere Bolgewassen en Hyacint intensief gediscussieerd over mogelijke wijzigingen in de aanpak van stengelaal. Aanleiding voor de KAVB om dit onderwerp nu op te pakken is het verzoek van de NVWA en de BKD om voor het komende bloeiseizoen een voorstel gereed te hebben betreffende de aanpak van stengelaal en de maatregelen die genomen worden bij het aantreffen van dit aaltje. Beleidsmedewerker Daniëlle Kroes zegt hierover: “Er wordt in Europa al geruime tijd gesproken over aanpassing van de regelgeving op het gebied van plantgezondheid en de status van quarantaineorganismen zoals het stengelaaltje Ditylenchus dipsaci. Parallel hieraan wordt binnen de Europese Unie, onder leiding van voormalig minister Timmermans, ingezet op vermindering van de regeldruk. Op dit moment staat stengelaaltje nog op de lijst met quarantaineorganismen maar het is maar de vraag of dat ook zo blijft. Stengelaaltje komt inmiddels in veel lidstaten voor en daarmee is het de vraag of handhaving van de q-status te rechtvaardigen is.” Een andere discussies die van invloed is op de aanpak van stengelaal is de huidige zeer

Foto: PR

Met de benoeming van Leo van de Westelaken (foto linksonder) hebben de leden in de kringen Zuidwest- en Zuidoost-Nederland hun afgevaardigde in het Hoofdbestuur van de KAVB. Daarmee is een proces afgerond van enkele maanden, waarbij is nagedacht over een goede bestuurlijke organisatie van beide kringen, die recht doet aan de overeenkomsten en de verschillen. Henk van Damme (foto rechts), tot eind vorig jaar afgevaardigde voor beide kringen, legde de basis voor deze toekomst. “We hebben gekeken naar de bestuurlijke interesse bij de leden in beide kringen. Wat we daar zien, is dat er voldoende belangstelling is voor bestuurswerk in de kring of in een productgroep, maar dat het invullen van de afvaardiging naar het Hoofdbestuur in Hillegom moeilijker is. Dat is voor een deel te verklaren door het feit dat een aantal bedrijven in Zuidwest-Nederland sterk groeit en aan die groei veel tijd kwijt is. Om er toch voor te zorgen dat regionale zaken in de teelt van lelies en tulpen en op omgevingsgebied wel op de landelijke agenda komen, hebben we afgesproken om de kringbesturen de positie te geven van wat we een regionale technische commissie zouden kunnen noemen. Het is hun taak om specifieke zaken in de regio goed te signaleren. Naast eigen vergaderingen komen beide kringbesturen ook een paar keer per jaar samen. Deze opzet viel in beide besturen goed. Aan mij is door beide besturen gevraagd om als adviseur aan te blijven.” Van Damme neemt die rol graag op zich, zo maakt hij duidelijk. Leo van de Westelaken is inmiddels benoemd tot afgevaardigde vanuit beide kringen. Hij is echter geen kringvoorzitter, zo benadrukt hij. “In de kring Zuidwest-Nederland is dat Dick van Es, in Zuidoost-Nederland Marco Botden. Ik onderhoud met beide kringbesturen wel contact over zaken die bij hen spelen. Zo informeerde Dick van Es me pas over de zorgen die er in zijn kring leven over de beschikbaarheid van voldoende zoet water nu staatssecretaris Dijksma heeft ingestemd met het op een kier zetten van de Haringvlietsluizen.” Omdat het bedrijf van Van de Westelaken voor beide kringen op even grote afstand ligt, zijn er al enkele gezamenlijke bijeenkomsten op zijn bedrijf gehouden. Dit jaar krijgen beide kringen met nog één wijziging te maken op het menselijke vlak. Kringsecretaris Piet op den Kelder zal in de loop van dit jaar zijn werk overdragen aan Annemarie Bakker, die al secretaris is van onder meer de kring Zuidwest-Nederland.

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]


www.kavb.nl

Foto: PR

Toekomst afvaardiging ZON en ZWN gewaarborgd

Gerard Top:

Foto: Rene Faas

‘Knelpunten bespreken met KAVB’

Het is nieuw en de reacties zijn nu al positief te noemen. Agrodis, de belangenbehartiger van de distribiteurs van gewasbeschermingsmiddelen, kent sinds vorig jaar een Stuurgroep Bloembollen. Gerard Top, directeur van Van Gent Van der Meer Nuyens, is sinds de oprichting voorzitter van deze stuurgroep. Naast hem zijn ook Hille Hoogland (Agrifirm), Jeroen de Schutter (CAV-Agrotheek) en Conno de Ruijter (Agrodis) lid van de stuurgroep. Sinds de start is regelmatig met de KAVB overleg gevoerd over verschillende zaken. Dit heeft onder andere geresulteerd in een gezamenlijke aanpak van de vraag wat er na het verdwijnen van Actellic nog aan mogelijkheden ligt om nader te onderzoeken. Top ziet veel kansen voor deze samenwerking. “Onze medewerkers in de buitendienst zijn de erfbetreders. Zij lopen tegen allerlei praktische zaken aan. Neem onderwerpen als de bijendiscussie, de omgeving, erfafspoeling. Om die reacties te kanaliseren was het goed om binnen Agrodis deze stuurgroep op te zetten. De bloembollensector is de eerste, binnenkort volgt de glastuinbouw.” De stuurgroep zocht vorig jaar contact met de KAVB en vond direct gehoor bij adjunct-directeur André Hoogendijk. Top: “Ik denk dat je als

stuurgroep en brancheorganisatie elkaar kunt versterken. We hebben in het eerste overleg gesproken over de aanpak van erfemissie. Daar was al het een en ander in gang gezet door de KAVB en door ons, en daar zijn afspraken gemaakt over onder meer een gezamenlijke nieuwe poster over erfemissie die onze medewerkers weer konden verspreiden.” Afgelopen najaar is gezamenlijk gekeken naar het knelpunt bollenmijt, dat door het verdwijnen van Actellic echt lastig kan worden. “Wij hebben vanuit onze bedrijven direct contact met de industrie. Bij zo’n onderwerp kunnen wij nagaan wat daar nog aan ideeën en mogelijkheden ligt. Met Coördinator Effectief Middelenpakket van de KAVB Paul Venderbosch hebben we overleg gehad over die resultaten. Het vervolg is twee dagen in februari waarop we met betrokken partijen om tafel zitten om echt duidelijk te krijgen of en waar nog kansen liggen. Daarbij betrekken we ook de duurzame aanpak met biologische bestrijding.” De samenwerking tot nu toe verloopt goed, vindt Gerard Top. “Telers staan via de KAVB samen sterker dan alleen. Als ik vanuit Agrodis resultaat wil bereiken, dan is het belangrijk dat het bedrijfsleven, de KAVB en de ondernemers elkaar ondersteunen en leren van elkaar.”

Fosfaat interessant onderwerp van informatieavond De door de KAVB-kring Bloembollenstreek en LTO Noord georganiseerde avond over fosfaat trok veel belangstellenden. Als eerste spreker gaf teeltadviseur Henk vd Berg een toelichting op de bodemvruchtbaarheid. De versnelde afbraak van organische stof op duinzandgronden is een probleem. Slim bemesten kan helpen. Hier is een rekentool voor ontwikkeld waar iedereen gebruik van kan maken. Aafke Krol van Hoogheemraadschap Rijnland ging daarna in op de fosfaatgehalten in oppervlaktewater. Dit gehalte is te hoog en Rijnland zoekt in overleg met de KAVB naar mogelijkheden om dit terug te dringen. Tot slot gaf Arjon Buijert een toelichting op het onderzoek waarin fosfaat uit het water verwijderd wordt met ijzerzand. Het ijzerzand is op verschillende manieren toegepast, onder andere door het om drainagebuizen heen te leggen. Dit werkt uitstekend.


HOBAHO ONLINE MATERIALENVEILING in opdracht van: Mts. HC. Houdijk & Zn. • Start veiling: 10 maart 2015, vanaf 08.00 uur

Voor meer informatie: www.hobaho.nl

• Einde veiling: 11 maart 2015, tot 20.00 uur • Kijkadres:

Meerweg 58, 1764 KJ Breezand

• Kijkdagen:

6 en 7 maart 2015 van 8.30 tot 16.30 uur

ADVISEERT

ORGANISEERT

Meld u aan voor onze nieuwsbrief

VERBINDT

Postbus 6 - 2160 AA Lisse - Telefoon (0252) 43 47 77 - www.hobaho.nl - [email protected] -

U bent van harte

Lentetuin Breezand donderdag 5 tot en met maandag 9 maart

Vakmensen onder elkaar. • Marktkennis • Product- en assortimentskennis • Kwaliteitsbegeleiding • Betalingszekerheid • Ondersteuning bij reclames en geschillen • Marketing en promotie van uw product • Toegang tot de juiste zakelijke netwerken • De beste verkooppositie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31

cnb.nl

Gazelle

®

Kamt luizen het veld uit.

• Sterk tegen luizen. • Ook tegen leliehaantje, cicaden en gladiolentrips. • Versterkt de virusbestrijding. • Past perfect in alle bolgewassen. • Flexibel toepasbaar: ook tijdens de bloei.

ROELF HAVINGA EN TON VAN DER LEE: BODEMLEVEN IS TE HERSTELLEN

Recommend Documents