Mercedes-Benz DrivingAcademy Mercedes-Benz Nederland B.V. Van Deventerlaan 50, 3528 AE Utrecht Contactpersoon: Myra Pot Telefoon: (030) 247 15 47 E-mail:
[email protected] www.roadsense.nl
RoadSense. Scholieren gaan veiliger op weg met RoadSense.
Wijzigingen in de inhoud van deze folder of het RoadSense-programma voorbehouden. September 2012, Mercedes-Benz Nederland B.V.
Doelen van RoadSense. RoadSense richt zich op vaardigheden die jongeren weerbaarder maken en meer eigen verantwoordelijkheid geven in het dagelijks verkeer. Het puberbrein staat als geen ander brein onder druk van vrienden en groepsprocessen, impulsen en het verkennen van grenzen bijvoorbeeld. RoadSense is een preventieve en interactieve training waar we niet vertellen enkel over verkeersveiligheid, maar waarbij we met scholieren in gesprek gaan om ze te laten nadenken over beslissingen die ze anders zonder nadenken zouden nemen en invloed kunnen uitoefenen op de bestuurder. • Zichzelf inschatten Door hun eigen sterktes en zwaktes te kennen, kunnen scholieren zich snel op een situatie instellen. • Situaties het hoofd bieden Door hun eigen gedrag en dat van anderen juist in te schatten, wordt de veiligheid in het verkeer vergroot.
• Risico’s inschatten en vermijden Er zijn ogenschijnlijk ongevaarlijke situaties en echte alarmsignalen. Door informatie juist in te schatten kan gevaar worden vermeden. • Niet laten afleiden Een sms, een nieuwe foto, pingen, een Facebook-bericht of autorijden – wat is belangrijker?
• Eigen verantwoordelijkheid Op vakantie, naar school of de sportschool: hoe kan bagage veilig worden verankerd?
Wat is RoadSense? RoadSense is een verkeersveiligheidstraining van de Mercedes-Benz DrivingAcademy voor scholieren van 14 - 16 jaar, met als doel het verminderen van verkeersongevallen.
Het verkeerseducatieprogramma RoadSense heeft positieve effecten op de houding en de gedragsintenties van de deelnemers. Dat blijkt uit een studie van de SWOV (Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid). Het onderzoek van de SWOV laat zien dat jongeren die het RoadSense-programma hebben gevolgd zich meer bewust zijn van de risico’s in het verkeer. Voor het verkeersveiligheidsprogramma zet Mercedes-Benz professionele, speciaal getrainde rij-instructeurs in. Het programma is gebaseerd op aanbevelingen aan de
2
Europese Commissie uit een serie verkeersveiligheidsonderzoeken in Zweden, en op een leermodel dat bewezen heeft risico’s in het verkeer te verminderen onder jonge, beginnende automobilisten. RoadSense maakt deel uit van de Toolkit Permanente Verkeerseducatie (KpVV). De Toolkit helpt overheden en scholen onder meer met het vinden van verantwoorde producten en projecten die een bijdrage leveren aan kennis, vaardigheden en motivatie voor een veilige deelname aan het verkeer.
RoadSense - veiligheid is belangrijk!
3
Waarom richt RoadSense zich met name op jongeren van 14 tot 16 jaar? ... niet te vroeg, maar zeker ook niet te laat!
Op deze leeftijd zijn jongeren al gewend aan het verkeer. Het is voor hen volkomen normaal om in de auto te zitten. Als passagier hebben ze ervaring met veel situaties: op weg naar school, het vakantieadres, de sportschool, muziekschool of naar vrienden. De jongeren maken al deel uit van het dynamische en interactieve systeem dat ‘wegverkeer’ heet.
Uit het RoadSense-onderzoek door de SWOV, blijkt dat 14tot 16-jarige geregeld worden blootgesteld aan gevaarlijk rijgedrag. En dat zij lossere opvattingen hebben over verkeersveiligheid en vertonen zelf vaker risicovol gedrag. RoadSense heeft (extra) positief effect op degenen die waren blootgesteld aan gevaarlijk rijgedrag.
Dynamisch, interactief systeem: ‘wegverkeer’. Wat beïnvloedt wie, wanneer en waarom?
Het verkeer is een uitgesproken dynamisch systeem, dat permanent aan verandering onderhevig is. Daarbij spelen gevoelens, waardeoordelen en levensinstelling, karakter en perspectieven van alle betrokkenen een grote rol, naast natuurlijke en kunstmatige invloeden. Waarom zit ik in de auto? Wat is mijn bestemming?
Verheug ik mij op de rit omdat ik op vakantie ga, of ben ik bang omdat mij aan het eind van de rit een schooltoets te wachten staat? Ken ik de weg of is deze nieuw voor mij? Is het donker onderweg of schijnt de zon? Rij ik in een drukke stad of ontspannen over het platteland? Rij ik in de auto, zit ik op de fiets of ben ik te voet? Allemaal situaties waarin RoadSense inzicht verschaft!
Meningen en gedrag van jongeren als passagier: -S tappen niet in de auto als het niet vertrouwd is, maar wel bij goede vriend en ouders - J ongens minder voorzichtiger zijn dan meisjes - Meisjes zeggen vaker dan jongens iets van gevaarlijk rijgedrag maar hebben nauwelijks invloed - Jongens vinden het niet cool om te vragen om rustiger te rijden - Zij menen geen gevaar te lopen, want iedereen kan autorijden - Leggen de verantwoordelijkheid voor een veilige rit bij de bestuurder
4
RoadSense
5
Een halve dag vol ervaringen. Ochtendsessie van 8.30 tot 12.00 uur of middagsessie van 13.30 tot 17.00 uur.
Ontvangst en inleiding. Aan het begin van een RoadSense-sessie bespreken de rij-instructeurs, die de scholieren de hele dag begeleiden, de doelen van het programma, het verloop en de regels. Vragen worden uiteraard beantwoord.
RoadSense: de positieve effecten van verkeerseducatie. Onderzoek toont aan dat jongeren worden blootgesteld aan risicovol rijgedrag. Het verkeerseducatieprogramma RoadSense van Mercedes-Benz heeft positieve effecten op de houding en de gedragsintenties van de deelnemers. Dat blijkt uit een studie van de SWOV. • Jongeren zijn zich meer bewust van risico’s in het verkeer • Educatie heeft een positieve invloed op het verantwoordelijkheidsgevoel in het verkeer • RoadSense zet aan tot veiliger verkeersgedrag Het onderzoek van de SWOV laat zien dat jongeren die het RoadSense-programma hebben gevolgd zich meer bewust zijn van de risico’s in het verkeer. Dat leidt weer
6
Praktijkoefeningen. Professionele, speciaal getrainde rijinstructeurs doen praktijkoefeningen met de scholieren op een afgesloten parkeerlocatie. Hoe kan bagage veilig worden verankerd? Hoe ervaart de bestuurder afleiding van de passagiers? Elke scholier mag zelf ook een paar minuten achter het stuur zitten.
Pauze. In de pauze hebben de scholieren de gelegenheid om ervaringen uit te wisselen. Daarbij zullen zij constateren dat bepaalde situaties onder dezelfde omstandigheden door anderen toch heel anders worden ervaren en beoordeeld.
tot positieve gedragsintenties, wat de deelnemers maakt tot bijrijders met verantwoordelijkheidsgevoel. Ook toont het onderzoek aan dat een dergelijke interventie voor adolescenten noodzakelijk is. Inschrijven Wilt u samen met de klas aan RoadSense deelnemen? Uw school kan zich inschrijven met een groep van minimaal 16 leerlingen. RoadSense is geschikt voor alle typen voortgezet onderwijs en MBO. De scholieren plus 1 of 2 begeleiders kunt u aanmelden via www.roadsense.nl. Hier vindt u ook meer informatie, kosten, locaties en data.
Groepsdiscussies. Welke rol spelen emoties in het verkeer? Wat is het effect van groepsgedrag op de keuzes van de bestuurder? Of op die van de passagier? In de groep worden ervaringen uitgewisseld en besproken. Scholieren verwerven inzichten die zij direct in het dagelijks verkeer kunnen inzetten.
Veiligheidslaboratorium. Veiligheidssystemen zijn een belangrijk hulpmiddel, maar de bestuurder blijft verantwoordelijk voor de verkeersveiligheid. De scholieren ervaren hoe ze als passagier zelf risico’s kunnen inschatten, verminderen en mogelijk kunnen uitschakelen.
RoadSense - veiligheid is belangrijk!
7
Inhoud praktijkoefeningen. De vijf RoadSense-modules in detail.
Zichzelf inschatten. Voor de meeste jongeren is het volkomen normaal om in de auto te zitten. De autosleutel ligt bij de meeste gezinnen voor het grijpen. De sleutel gebruiken om bijvoorbeeld iets uit de auto te halen, is niets bijzonders. Dit zou de indruk kunnen wekken dat autorijden heel gemakkelijk is. De permanente beschikbaarheid van de autosleutel, de niet-bestaande angst voor autorijden en de aantrekkingskracht van het verbodene kunnen jongeren in de verleiding brengen om de auto van hun ouders gewoon eens zelf uit te proberen. Of om het aanbod van een oudere vriend met rijbewijs aan te nemen om eens zelf te rijden. Van de risico’s die
8
daarmee verbonden zijn, zijn de jongeren zich op dat spannende moment niet bewust. Doelen van de oefening: • Ervaren hoe men zichzelf, zonder erbij na te denken, in een risicovolle situatie kan brengen. • Ervaringen uitwisselen over de gevoelens en gedachten die de scholieren tijdens het overhandigen van de autosleutel hebben. • Zich ervan bewust zijn waar nonchalance in deze situatie voor de scholier zelf en voor anderen toe zou kunnen leiden.
Situaties het hoofd bieden. Wie kent de situatie niet? Je hebt haast, moet naar school, naar het sportveld, naar vrienden. Meestal is er tijd te kort; de hectiek van de dag. Bij deze oefening is alle aandacht gericht op de bestemming, niet op de autorit, de auto of de bagage. Tassen en boodschappen worden achteloos in de auto gegooid. Een ander scenario: op weg naar de vakantiebestemming. Alles moet binnen handbereik zijn: pennen, kaartspel, flesje water … Wat er zou kunnen gebeuren bij een noodstop laat zich raden. Enkele scholieren hebben een dergelijke situatie al eens meegemaakt. Bij deze oefening, waarbij zachte ballen op de hoedenplank worden gelegd, ondervinden alle deel-
nemers het aan den lijve. Onder het rijden voert de rij-instructeur een noodstop uit. De ballen vliegen als projectielen door de auto. Wat zou er gebeurd zijn als de zachte ballen zware rugzakken waren geweest …? Doelen van de oefening. • Ervaren hoe voorwerpen bij een noodstop vanaf de hoedenplank als projectielen door de auto vliegen. • Ervaringen uitwisselen over hoe dat kan uitpakken bij zware voorwerpen of voorwerpen met scherpe kanten. • Zich ervan bewust zijn wat de scholier zelf, als passagier, kan doen om zulke situaties te vermijden.
RoadSense - veiligheid is belangrijk!
9
Eigen verantwoordelijkheid. Op deze leeftijd zijn jongeren al vaak onderweg. Meestal worden ze gereden. Door ouders, broers of zussen, maar ook door oudere vrienden die hun rijbewijs al hebben. Meerijden naar school of de sportschool is heel normaal. Geen bestuurder is echter hetzelfde. Sommige rijden graag snel, andere zelfs riskant. De jeugdige passagiers kunnen niet anders dan de bestuurder vertrouwen, ook al voelen ze zich onzeker of onprettig.
Doelen van de oefening: • Ervaren hoe onaangenaam het is om de bestuurder blindelings te moeten vertrouwen. • Ervaringen uitwisselen over welke gevoelens een dergelijke situatie oproept en wat de scholier ertegen kan doen. • Het bewustzijn dat de scholier zelf iets aan de situatie kan doen en als passagier niet volkomen machteloos is.
Risico’s inschatten en vermijden. De voorpassagier en de achterpassagiers nemen verkeerssituaties heel anders waar dan de bestuurder. Juist in smalle straten en bijvoorbeeld bij wegwerkzaamheden heeft men als passagier vaak het gevoel te dicht bij een muur, vangrail of andere auto te rijden. Onaangenaam, vaak ook gevaarlijk. De situatie goed inschatten is de verantwoordelijkheid van de bestuurder, waar je als vriend, broer of zus moeilijk iets van kunt zeggen.
Doelen van de oefening: • De ervaring in een smalle straat te rijden zonder écht iets te kunnen doen. • Ervaringen uitwisselen over hoe medepassagiers een dergelijke situatie ervaren. • Het bewustzijn dat ook hier blindelings vertrouwen gevaarlijk kan zijn en dat de scholier de bestuurder best op zijn inschattingsvermogen mag aanspreken, zodat hij en zijn medepassagiers zich veiliger voelen.
10
Afleiding. Het mobieltje en de smartphone zijn niet meer weg te denken uit het leven van jongeren. Ze fungeren niet meer uitsluitend als telefoon, maar zijn onmisbare communicatiemiddelen geworden. Sms’jes, pingen en Facebook-berichten worden verstuurd en gelezen. En de informatiestroom wordt zeker niet onderbroken door het autorijden. Ook al is het verboden om onder het rijden te sms’en, toch wordt dat gewoon gedaan. Een nieuwe foto is net zo makkelijk uitgezocht en aan de passagier getoond.
Doelen van de oefening: • Ervaren hoe men zich voelt als de bestuurder zich onder het rijden concentreert op zijn mobiel. • Ervaringen uitwisselen over wat er kan gebeuren als alle inzittenden zich daardoor laten beïnvloeden. • Het bewustzijn dat de scholier de bestuurder erop kan aanspreken hoe hij of zij zich voelt in deze situatie.
RoadSense
11
