Risicobeoordeling biologische agentia Christian Schumacher Directeur Toxicure en Toxicoloog & Arbeidshygiënist bij Arbo Unie
Inhoud n
Arbeitsschutz - het Duits systeem van arbeidshygiëne n n n n n n
Het begin van `Arbeiterschutz´ Het duale systeem Ontwikkelingen na 1945 Implementatie EU wetgeving Samenvatting kengetallen Invloed van het Duitse systeem op de risicobeoordeling van biologische agentia
n
Risicobeoordeling biologische agentia - de `Duitse manier´ n n n n n n n n n n
Definitie biologische agentia Nationale wetgeving Bepaling werk vs. werkprofiel per werkplek en werkgroep Gericht vs. niet-gericht werken Informatieverzameling Risico-inschatting blootstelling Beschermingsmaatregelen Duitse invulling BAH Controle naleving maatregelen Samenvatting & Discussie
C. Schumacher - Toxicure
Het begin van `Arbeiterschutz´ n
1839: 1ste wet m.b.t. bescherming werknemers n
Regulering van kinderarbeid en werktijden
n
1853 & 1871: Oprichting landelijke arbeidsinspectie
n
1884: Gewerbe-Unfallversicherung n
n
n
Ongevalverzekering/uitkering verplicht => Bedrijven van een branche richten Berufsgenossenschaft (BG) op BG´s weerom samengevat onder Deutsche Gesetzliche Unfallversicherung BG´s bepalen maatregelen ter preventie arbeidsongevallen
C. Schumacher - Toxicure
Het duale systeem n
Qua arbeidshygiëne hadden arbeidsinspectie en Berufsgenossenschaften het gezag en waren zij de drijvende factoren voor nieuwe ontwikkelingen en maatregelen omtrent machineveiligheid, biologische, chemische en fysieke belasting
n
De overheid richtte zich op de sociale factoren van het werk zoals werktijden, salaris, ziekteverzuimbeleid en inrichten van werk en werkplekken in het algemeen
C. Schumacher - Toxicure
Ontwikkelingen na 1945 n
1974 moesten bedrijven een bedrijfsarts en Fachkräfte für Arbeitssicherheit (= arbeidshygiënist) hebben n n n
n
Ingenieure, technici of `Meister´ in hun werkveld BG´s (per branche dus) vulden wet in => `Einsatzzeiten´ Voor het eerst de mogelijkheid voor externe/vrij opgeleide experts het vak arbeidshygiëne te beofenen
1992 Verplichting `Arbeitsschutz´ voor alle bedrijven n n n
Ook MKBers nu wettelijk ingebonden/verantwoordelijk Partijen intern: WG, WN, OR, preventiemw (BG) Partijen extern: bedrijfsarts, arbeidshygiënist (BG) C. Schumacher - Toxicure
Implementatie EU wetgeving n
1996: Implementatie van 89/391/EWG in arbowet uit 1976
n
2004: Complete revisie van het arbowet 1976/1996
n
- 2012: Gemeinsame Deutsche Arbeitsschutzstrategie
Þ
Implementeren en invullen van EU-richtlijnen Werkgevers meer in de verantwordelijkheid, die deze doorzetten naar BG´s, die op de ene kant preventiemedewerkers opleiden en op de andere kant zorgen voor invulling van de richtlijnen “Externe“ arbeidshygiënisten krijgen het weer moeilijk
Þ
Þ
C. Schumacher - Toxicure
Samenvatting kengetallen n
1839 - 1ste wet m.b.t. bescherming werknemers
n
1853 & 1871 - Inspektoren & Gewerbeaufsicht
n
1884 - Gewerbe-Unfallversicherung
n
1974 Fachkräfte für Arbeitssicherheit
n
1992-1996 Verplichting `Arbeitsschutz´
C. Schumacher - Toxicure
Invloed op de risicobeoordeling n n n n
n
Dual systeem creëert driehoek overheid, BG´s en werkgever => werknemer vs. 3 partijen R&D in de AH volgens commerciële regels Kosten ongevallen en –ziektekostenverzekeringen (sinds 2004) drijfveer voor arbeidshygiëne Adviezen en beoordelingen per branche afgesproken tot op punt en comma = aanspraaklijkheid ↓ Is iets gevaarlijk dan meteen streven naar nul blootstelling => vgl. veilige werkwijze! C. Schumacher - Toxicure
Definitie biologische agentia n
NL & D, want overgenomen van EU:
Al dan niet genetisch gemodificeerde celculturen, menselijke endoparasieten en micro-organismen (schimmels, bacteriën en virussen), die humaan pathogeen zijn, dus potentieel schadelijk voor de mens (infectie, allergie, vergiftiging) C. Schumacher - Toxicure
Nationale wetgeving n
Arbeitsschutzgesetz = Arbeidshygiëne n n n
Biostoffverordnung Gefahrstoffverordnung Technische Regeln
n
Geräte- und Produktionssicherheitgesetz = veiligheidskunde
n
Arbeitssicherheitgesetz = AH, VK, Preventiemw
n
Chemiekaliengesetz & Atomgesetz C. Schumacher - Toxicure
Invloed op risicobeoordeling
C. Schumacher - Toxicure
Bepaling werktaak vs. werkprofiel per werkplek en werkgroep n
Werktaak = èèn soort werk, productgericht met consistente (uniforme) blootstellingsroute & beschermingsmaatregelen n
n
Werk verricht door eenzelfde (soort) werknemer
Werkprofiel = meerdere werktaken, resultaatgericht vaak geen algemene beschermingmaatregelen over alle taken heen mogelijk n
Werk verricht door een (interdisciplinair) werkgroep
C. Schumacher - Toxicure
Gericht vs. niet-gericht werken n
Gericht werken: n n n
n
Biologisch agens qua species bekent Ingericht op werken met biologische agentia Risico op blootstelling en gevolgen ervan bekent
Niet-Gericht werken: n n
Aan een van de criteria van gericht werken wordt niet voldaan Voorbeelden zijn afvalinzameling, agrar, labs, riolering, schoonmaak, transport, voedsel en (medische) verzorging C. Schumacher - Toxicure
Informatieverzameling n
Over de agentia: n n n n n
n
Indeling en voorkomen Stofwisseling/vermeningvuldiging Pathogeniteit/virulentie voor de mens, Epidemiologie Wisselwerking met andere micro-organisme Verspreiding, overdracht en weerstand
Over het werk: n n n
Ziektegevallen bij het specifieke soort werk Blootstellingsroutes Gericht vs. niet-gericht werken C. Schumacher - Toxicure
Risicoinschatting blootstelling n
Gekoppeld aan werk; pas daarna aan het agens: „Waar wordt hoe waarmee gewerkt“
n
Werken met: n n n n n n
Hoge concentraties micro-organismen Veel werkstappen = meer kans op calamiteit/gewond raken Werkwijze die aërosolvorming veroorzaakt Intrensieke hoge pathogeniteit of in gevaarlijk stadium Bij gericht werken is de risicoklasse gelijk beheersniveau Bij niet-gericht werken mag men lagere beheersniveaus kiezen als men dit kan beargumenteren C. Schumacher - Toxicure
Beschermingsmaatregelen n n
n n n n n
Biologisch-ArbeidsHygiënisch (BAH)-principe STOP (substitutie, technische, organisatorische, persoonlijke beschermingsmaatregelen) Algemene hygiëne – TRBA 500 Risicoklassen – TRBA 466 Beheersniveaus BioStoffV bijlage II & III Good practices Scholing C. Schumacher - Toxicure
Controle naleving maatregelen n
Documentatie: n n n n n
n
Werkplek n
n
Beargumentatie risicoklasse Indeling beheersniveau Bewijs implementatie beheersmaatregelen en scholing Volledigheid Actualiteit
Focus op “voldoen aan de eisen“ van het beheersniveau
Werknemer n
Geen aandachtspunt! Realisatie kwetsbaren??? C. Schumacher - Toxicure
Duitse invulling BAH n
Meest belangrijk: n
n
In mindere mate; alleen in speciale gevallen: n
n
Vectorenbestrijding, transmissie- onderbreking
Ook meest belangrijk: n n
n
Bronaanpak, Desinfectie & Afscherming
Organisatorische, technische en hygiënische maatregelen Persoonl. hygiënische maatregelen & PBM´s
Als dit alles is gedaan hoeft men niet meer: n
Vaccinatie, beter Diagnostiek, EHBO/beleid calamiteit
Want het kost de verzekeringsmaatschappij geld!! C. Schumacher - Toxicure
Samenvatting & Discussie n
Vanuit Duitse traditie een regime dat blootstelling alleen wil voorkomen; dit heeft voor- maar ook zijn nadelen
n
Voordelen: n Branchenspecifiek (vgl. arbocatalogus) n Gedetailleerde en centraal vastgestelde criteria n Alternatieven tot metingen
n
Nadelen: n Onflexibel en puur gericht op voorkomen = behersen en beschermen krijgen te weing aandacht/vooruitgang n Informatieverzameling vooral kwalitatief, geen data uit praktijk n Ontwikkelingen branchenspecifiek en centraal aangestuurd n Werknemer niet in de focus C. Schumacher - Toxicure
Risicobeoordeling biologische agentia
Christian Schumacher Directeur Toxicure
