Gemeente Den Haag
de gemeenteraad
Rm 2014.095 – DSO/2013.1411 RIS 273083 070 - 353 2751
3 juni 2014 Afdoening motie: Bus 18 in de Stationsbuurt
De gemeenteraad van Den Haag in vergadering bijeen op 19 september 2013 ter bespreking van het voorstel van het college inzake Vaststelling integrale herinrichting openbare ruimte Stationsplein Hollands Spoor, brede deel Stationsweg e.o., RIS 260740. Constaterende dat: als gevolg van de verkeersplannen rondom de herinrichting van het gebied rond HS bus 18 verdwijnt uit de Stationsbuurt en een deel van de Schilderswijk; de halten bij de Amsterdamse Veerkade, de Wagenstraat, de Stationsweg en de Parallelweg verdwijnen. Overwegende dat: in de Stationsbuurt bus 18 een eigen verzorgingsgebied heeft; de maximale afstand tot OV-halten niet groter mag zijn dan de norm van 500 meter, conform de motie OV-dekking Haagse buurten RIS181290 d.d. 27 juni 2012; de Stationsbuurt en Schilderswijk dichtbevolkte stadswijken zijn met overwegend huur- en koopwoningen in het modale en lage segment; binnen deze wijken de loopafstand naar een halte van het OV toeneemt. Van mening dat: een fijnmazige lijnvoering voor de verdere ontwikkeling van dit stuk van het centrum onontbeerlijk is. Spreekt uit dat: de opheffing van bus 18 gecompenseerd moet worden om een redelijke loopafstand naar een OVhalte te houden én om deze buurten goed bereikbaar te houden voor OV-gebruikers.
Regnr. DSO/2013.1411
2
Roept het College op: parallel aan de uitwerking van de voorliggende plannen rondom de herinrichting van het gebied HS te onderzoeken of en hoe bus 18 gehandhaafd kan worden in de Stationsbuurt; indien bus 18 niet gehandhaafd kan worden, te onderzoeken of de route van bus 25 weer verlengd kan worden richting Centraal Station (via beide Veerkades); hiertoe overleg met de buurt en Rover te hebben; op basis van de uitkomsten van de onderzoeken en het overleg een compensatiemaatregel voor het verlies van bus 18 aan de gemeenteraad voor te leggen. Ter afdoening van deze motie (rv109.2013.1) berichten wij u het volgende. Nieuwe route buslijn 18 leidt langs de Laakzijde van station HS De Schildersbuurt en de Stationsbuurt worden zeer goed bediend met openbaar vervoer. Met Station Hollands Spoor als één van de best bediende treinstations van Nederland in de omgeving en met zeer veel frequente tramlijnen dicht bij zijn deze wijken met het openbaar vervoer uitstekend bereikbaar. Tijdens de planvorming voor de herinrichting van het Stationsplein en het brede deel van de Stationsweg is in samenwerking met het Stadsgewest Haaglanden en HTM onderzocht of de route van buslijn 18 in de Stationsbuurt gehandhaafd kan worden. Ook is onderzocht of er een alternatieve route is, waardoor buslijn 18 toch een halte in de Stationsbuurt kan houden om de loopafstand voor bewoners van de Stationsbuurt en de Schildersbuurt tot het openbaar vervoer te beperken. Gebleken is dat handhaving van de bestaande route niet mogelijk is vanwege het éénrichtingsverkeer dat op het Stationsplein en het brede deel van de Stationsweg zal worden ingesteld. Een alternatieve route door de Stationsbuurt en de Schildersbuurt is helaas ook niet beschikbaar, omdat de overige straten daarvoor te smal zijn of er éénrichtingsverkeer geldt. De bestaande bushalten in de Stationsbuurt kunnen dus niet via een alternatieve route worden ontsloten. De bushalten die zijn komen te vervallen zijn de halten Jacob Catsstraat, Station Hollands Spoor, Huijgenspark, Bierkade en Amsterdamse Veerkade.
De oude en nieuwe route van buslijn 18 met halten.
Regnr. DSO/2013.1411
3
De route van buslijn 18 is verplaatst naar een route via de Waldorpstraat, het Rijswijkseplein, de Pletterijkade en het Spui. Op deze route liggen reeds de halten Megastores, Megastores Hoofdingang en Station HS (Laakzijde) van buslijn 26. Buslijn 18 rijdt met ingang van 22 april 2014 over deze nieuwe route. Effect van het vervallen van halten in de Stationsbuurt en Schildersbuurt Van de bushalten die zijn komen te vervallen is in samenwerking met het Stadsgewest Haaglanden en HTM onderzocht hoe intensief reizigers hiervan gebruik maakten en wat de herkomst en bestemming van deze reizigers was. Het gaat om de halten Jacob Catsstraat, Station HS, Huijgenspark/Bierkade en Amsterdamse Veerkade. Bushalte Jacob Catsstraat Een aanzienlijk deel van de reizigers op de bushalte Jacob Catsstraat reisde naar HS en CS. Deze reizigers kunnen ook gebruikmaken van tram 9 of van tram 11 of 12. In de tegengestelde richting stapte 60% van de reizigers over van de tram op de bus, op weg naar het Laakkwartier en Rijswijk. Deze overstap kunnen die reizigers voortaan bij station HS maken . Bushalte Station HS Bijna de helft van de reizigers die instappen bij HS komen uit de trein. De andere helft bestaat vooral uit overstappers uit verschillende tramlijnen. Met het verplaatsen van de bushalte naar de Laakzijde van het Station neemt de loopafstand voor het overstappen vanaf de tram toe (100 meter nu wordt dan 200 à 300 meter). Reizigers kunnen via de gecombineerde fiets/voetgangerstunnel onder de sporen doorlopen naar de bushalte aan de Waldorpstraat (Johanna Westerdijkplein). In de toekomst kan dit via de nieuwe onderdoorgang vanaf de stationshal. Bushalten Huijgenspark en Bierkade Door het vervallen van de halten Huijgenspark en Bierkade neemt het gebied toe, waar de loopafstand tot het OV tot 600 meter bedraagt. In het hart hiervan ligt het park van het Oranjeplein. Bij de halten Huijgenspark en Bierkade stapten dagelijks per richting ca. 50 reizigers in. De concrete behoefte aan een bushalte in deze omgeving is feitelijk dus zeer beperkt. Dit heeft er vermoedelijk mee te maken dat er in de nabije omgeving veel tramhalten zijn, waar veel trams met hoge frequenties stoppen. Ook speelt mee dat station HS voor een treinreis veelal op loopafstand ligt.
Regnr. DSO/2013.1411
4
Het gebruik van buslijn 18 op de oude route, de tramlijnen, de loopafstanden en de besproken route voor buslijn 25.
Bushalte Amsterdamse Veerkade De bushalte Amsterdamse Veerkade werd voornamelijk richting Rijswijk goed gebruikt. Vanaf deze halte reisde meer dan 80% van de instappers voorbij station HS naar Laak, Laakkwartier en Rijswijk. Deze halte heeft dus vooral waarde, als deze een rechtstreekse verbinding biedt tussen dit deel van het Centrum en Laak, Laakkwartier en Rijswijk. Richting station Den Haag Centraal werd deze halte nauwelijks gebruikt. De concrete behoefte aan een halte in deze omgeving is beperkt Rond het Oranjeplein ligt een aantal straten op meer dan 500 meter lopen van de dichtstbijzijnde tramhalte. Als buslijn 25 zou worden verlengd naar het Centraal Station, zou een nieuwe halte op de hoek van de Paviljoensgracht en de Stille Veerkade denkbaar zijn. De loopafstand tot het dichtstbijzijnde OV zou daardoor globaal kunnen worden teruggebracht tot de situatie voor de routewijziging van buslijn 18. Er waren echter slechts ca. 50 reizigers per dag per richting die de halten Huijgenspark en Bierkade gebruikten. In de nabije omgeving zijn er ruime mogelijkheden om met de tram te reizen. De frequenties van de omliggende tramlijnen zijn ook zeer hoog. De concrete behoefte aan een bushalte in deze omgeving is dus beperkt. Vanuit de Stationsbuurt gebruikten dan ook maar weinig reizigers de bus om richting Den Haag Centraal te reizen. Naar verwachting zullen ook slechts weinig reizigers uit de buurt gebruik maken van deze bushalte indien deze zou worden bediend door buslijn 25. Hetzelfde geldt voor de halte Amsterdamse Veerkade. De reizigers die voorheen van deze halte gebruik maakten, reisden vooral richting Laak, Laakkwartier en Rijswijk. Deze relatie wordt door buslijn 25 niet bediend. Wij concluderen dan ook dat voor deze reizigers het verlengen van buslijn 25 niet effectief is. Het verlengen van buslijn 25 richting Centraal Station kan wel extra comfort bieden voor de reizigers die nu van buslijn 25 gebruikmaken om het Centraal Station te bereiken. Momenteel stappen deze reizigers over op de parallelle tramlijnen (2, 3, 4, 6). Deze overstap is bij de halte Brouwersgracht gelijkvloers en de trams rijden daar met een zeer hoge frequentie. De overstaptijd is daardoor zeer kort. Mede vanwege de lage rijsnelheid in het voetgangersgebied, zal de reistijd voor deze reizigers gemiddeld niet veel verschillen.
Regnr. DSO/2013.1411
5
Buslijn 25 rijdt zo’n 220 ritten per dag, in de spits acht bussen per uur per richting. De voorgestelde verlenging brengt mede daarom aanzienlijke kosten met zich mee (ca. € 0,6 miljoen per jaar), waar weinig extra reizigersinkomsten tegenover zullen staan. Om de kosten van verlenging van buslijn 25 te kunnen dekken, zal het Stadsgewest Haaglanden elders in het OV-net een relatief forse besparing moeten vinden. Het verlengen van buslijn 25 zal dus ten koste gaan van het bedieningsniveau elders in het OV-net. De route door het voetgangersgebied is niet geschikt voor een buslijn In de zomer van 2007 heeft de gemeenteraad besloten de Grote Markt en het aansluitende gedeelte van de Lutherse Burgwal tot de parkeergarage af te sluiten voor autoverkeer (RIS 141878). De maatregelen maken deel uit van het verkeerscirculatieplan centrumgebied. Bij de herinrichting is er naar gestreefd het voetgangers- en fietsersgebied van de binnenstad te vergroten. Er is een fraaie entree naar de binnenstad gerealiseerd die aansluit op de Prinsegracht, de Boekhorststraat, de Lutherse Burgwal en de Jan Hendrikstraat. De inrichting van de Grote Markt sluit aan op die van de Grote Marktstraat. Er zijn maatregelen getroffen om sluipverkeer te voorkomen en er zijn pollers geplaatst. Zo is er een optimale mix bereikt tussen bereikbaarheid, economische ontwikkeling, ruimtelijke kwaliteit en milieukwaliteit. In aansluiting hierop heeft de Paviljoensgracht een nieuw aanzien gekregen met bomen in de middenberm en klinkers en heeft opnieuw het karakter van de gracht die hier ooit was. De inrichting van de Grote Markt is zo dat er ruimte is voor fietsers en voetgangers en voor eventueel te organiseren (pop)evenementen. Tevens biedt deze inrichting als verblijfsgebied zo nodig gunstige omstandigheden voor vestiging van horeca. De inrichting van de Grote Marktstraat is nu zodanig dat, naast fietsers en voetgangers, ook expeditieverkeer gebruik kan maken van deze straat. Het gebruik door expeditieverkeer is alleen toegestaan vóór 11.30 uur en na 21.00 uur ten behoeve van de verblijfskwaliteit en van de veiligheid en kwaliteit voor voetgangers en fietsers. Ook nachtbus 4 maakt gebruik van deze route. Dit is echter zeer beperkt. Er rijden slechts vijf bussen per nacht in één richting in de vrijdagnacht en de zaterdagnacht. Om buslijn 25 te kunnen verlengen is herinrichting van deze route nodig. Op de Grote Markt conflicteren de afslaande bussen met de intensief gebruikte routes voor voetgangers en fietsers van en naar de Grote Marktstraat. Bussen kunnen elkaar op de Lutherse Burgwal nu al niet passeren. Dit is problematisch, omdat het door de bocht in de Lutherse Burgwal niet goed zichtbaar is of een tegemoetkomende bus de Lutherse Burgwal reeds is opgereden en tegemoetkomende bussen daardoor dus niet goed kunnen inschatten of zij op elkaar moeten wachten. Om zestien of meer bussen per uur veilig te kunnen verwerken is in het voetgangersgebied een voldoende brede rijloper noodzakelijk. De rijsnelheid van de bussen in het voetgangersgebied zal laag moeten zijn, wat de kwaliteit van de busverbinding vermindert. Het huidige fietsvriendelijke en voetgangersvriendelijke karakter van deze straten kan niet worden gehandhaafd als een voldoende brede rijloper wordt ingepast. Verder moet dan de pollerinstallatie in de Lutherse Burgwal bij de parkeergarage worden aangepast.
Regnr. DSO/2013.1411
6
Aandachtspunten van de besproken route voor buslijn 25.
Tenslotte speelt mee dat gewenst is de kruising met de Gedempte Burgwal aan te passen vanwege de ongunstige voorrangssituatie. Een ander obstakel voor het rijden met lijnbussen over dit traject is, dat regelmatig een opstelfile optreedt van en naar de Parkeergarage Souterrain en voor de parkeergarage Lutherse Burgwal. Beide beperken de doorgang voor bussen. Het geschikt maken van deze route voor het verlengen van buslijn 25 zou niet alleen ten koste gaan van de kwaliteit voor fietsers en voetgangers, maar ook zou het verblijf en de kwaliteit van de afwikkeling van de bussen dan nog te wensen overlaten. Overleg met belanghebbenden en Rover Met Rover en vertegenwoordigers van de Stationsbuurt heeft overleg plaatsgevonden. De vertegenwoordigers van de Stationsbuurt hebben gezegd dat een aantal bewoners de loopafstand tot het dichtstbijzijnde openbaar vervoer te groot vindt, nu de route van buslijn 18 is gewijzigd. Overigens is dit vanwege de huidige omleidingen extra nijpend, omdat ook geen trams over het Stationsplein rijden. Dit duurt tot 25 mei. Tevens wijten zij een deel van het drukke autoverkeer door de Stationsbuurt aan de relatief grote loopafstanden tot het openbaar vervoer in de Schildersbuurt. Tegelijk zien zij ook in dat er slechts weinig reizigers gebruik maakten van de bushalten aan de Stationsweg en de Wagenstraat. Zij stellen dat een buslijn midden door de Schildersbuurt-Noord en de Stationsbuurt, bijvoorbeeld over de Hoefkade, een meer effectieve oplossing zou zijn. Rover heeft gezegd het doortrekken van buslijn 25 via de Veerkaden een goede oplossing te vinden om de loopafstand naar de dichtstbijzijnde OV-halte voor reizigers uit de buurt te verkorten en om reizigers naar het Centraal Station een overstap te besparen.
Regnr. DSO/2013.1411
7
Tevens geeft Rover aan het realiseren van een bushalte op de Pletterijkade voor buslijn 18 een goed voorstel te vinden, vooral vanwege de overstapmogelijkheden die deze halte biedt en deels vanwege de gunstige ligging ten opzichte van het Huygenspark en de Wagenstraat. Rover suggereert om twee alternatieven te overwegen als het te bezwaarlijk is om buslijn 25 via de Lutherse Burgwal te laten rijden. Rover stelt voor buslijn 130 te verlengen naar het Centraal Station in plaats van buslijn 25. Buslijn 25 rijdt overdag acht maal per uur, buslijn 130 vier maal per uur. Zij stellen dat de kosten van het doortrekken dus lager zullen zijn, er minder hinder zal zijn voor fietsers en voetgangers en dat de verblijfskwaliteit op peil kan blijven. Rover stelt tevens voor om de halte van buslijn 130 op de Hoefkade (tussen de Saenredamstraat en de Govert Flinckstraat) te verplaatsen naar de Vaillantlaan. De halte zou dan honderdvijftig meter meer richting de Schildersbuurt-Noord liggen en deze buurt daarmee een betere OVontsluiting bieden. Onze reactie op bovengenoemde voorstellen is als volgt. Dat een aantal bewoners aangeeft de loopafstand tot het openbaar vervoer te groot te vinden is vanwege de loopafstanden vanuit enkele straten bij het Oranjeplein begrijpelijk. Uit de instapcijfers komt echter naar voren dat het aantal instappers in buslijn 18 uit dit deel van de wijk met zo’n 50 instappers per dag erg laag was. Reizigers die niet zo ver kunnen of willen lopen, kunnen zo nodig ook gebruikmaken van de regiotaxi. De wens om een buslijn over de Hoefkade te leiden is uit vervoerkundig oogpunt logisch. Helaas is er op de Hoefkade onvoldoende ruimte beschikbaar voor het inpassen van een buslijn. Met name het éénrichtingsverkeer tussen de Koningstraat en het Rijswijkseplein maakt inpassing van een buslijn hier onmogelijk, maar ook is de rijbaanbreedte op andere plekken daarvoor te krap. Het verlengen van buslijn 130 richting het Centraal Station kan dezelfde voordelen hebben voor de ontsluiting van de Stationsbuurt en Schildersbuurt-Noord als een doortrekking van buslijn 25. Helaas kleven hieraan ook dezelfde nadelen. Weliswaar is de frequentie van buslijn 130 lager dan die van buslijn 25 en zullen de kosten navenant lager uitvallen, maar vanwege de impact op de kwaliteit van het voetgangersgebied en de problematiek van het elkaar niet kunnen passeren in de Lutherse Burgwal, is ook het verlengen van buslijn 130 ongewenst. Kanttekening hierbij is nog dat aanzienlijk minder reizigers naar het Centraal Station een voordeel zouden hebben van het verlengen van buslijn 130, omdat van deze buslijn aanzienlijk minder reizigers overstappen op de trams naar Den Haag Centraal. Het voorstel van Rover om de bushalte van buslijn 130 op de Hoefkade te verplaatsen naar een positie dichter bij of op de Vaillantlaan biedt mogelijk voor een deel van Schildersbuurt-Noord een gunstiger OVontsluiting. Deze halte ligt echter buiten het bedieningsgebied van buslijn 18 en de loopafstanden zijn hier op voorhand niet erg problematisch. Desalniettemin achten wij het zinnig om nader te bezien of verschuiven van deze bushalte effectief is en hoe deze ingepast kan worden. Nieuwe halte Pletterijkade Wij stellen voor om op de nieuwe route van buslijn 18 een nieuwe bushalte in te passen op de Pletterijkade. Deze halte ligt dan min of meer op loopafstand van het Huijgenspark en de Wagenstraat en kan een alternatief vormen voor reizigers uit de Stationsbuurt die gebruik willen blijven maken van buslijn 18. De Stationsbuurt blijft dan verbonden met de andere wijken waar buslijn 18 doorheen rijdt. Buslijn 18 kent tevens een sterke overstaprelatie met een aantal tramlijnen op Station Hollands Spoor. Met deze halte dicht bij de tramhalte Bierkade wordt aan reizigers met buslijn 18 een extra mogelijkheid geboden om over te stappen op de tramlijnen 1, 9, 15 en 16. De loopafstand is hier korter dan via de onderdoorgang bij station HS. Tenslotte draagt dit nieuwe haltepaar ook bij aan de OV-ontsluiting van de Rivierenbuurt. Voor een deel van deze wijk wordt de loopafstand naar de dichtstbijzijnde OV-halte en buslijn 18 aanzienlijk korter. Mogelijk compenseert dit enigszins de nadelen van de routewijziging van buslijn 18.
Regnr. DSO/2013.1411
8
Conclusie De Schildersbuurt en de Stationsbuurt worden zeer goed bediend met openbaar vervoer vanwege de nabijheid van station Hollands Spoor en de vele tramlijnen in de omgeving. In samenwerking met het Stadsgewest Haaglanden en HTM en in overleg met Rover is uitgebreid gezocht naar mogelijkheden om buslijn 18 of een andere vorm van openbaar vervoer in de Stationsbuurt en de Schildersbuurt in te passen, zodanig dat overal in de wijk aan de norm voor loopafstanden voldaan wordt. Helaas is dit niet gelukt. De belangrijkste oorzaak is dat de infrastructuur in deze buurten zich niet leent voor busvervoer. Ook het verlengen van buslijn 25 (of buslijn 130) is niet gewenst. Vanwege de aanwezigheid van hoogfrequente tramlijnen in de omgeving, zullen slechts weinig reizigers gebruikmaken van een halte van buslijn 25 nabij de Stationsbuurt. Ook zal het verlengen van buslijn 25 bezuinigingen elders in het busnet noodzakelijk maken en is dan een herinrichting van het voetgangersgebied (Lutherse Burgwal) nodig, waardoor de verblijfskwaliteit en de omstandigheden voor voetgangers en fietsers zullen verslechteren. En zelfs dan zal de afwikkeling van het busverkeer niet optimaal zijn vanwege de lage rijsnelheid en de opstelfiles voor de parkeergarages op deze route. Op de nieuwe route van buslijn 18 wordt een nieuwe halte op de Pletterijkade bij tramhalte Spui gerealiseerd, die in combinatie met de tramhalte Bierkade nieuwe overstapmogelijkheden biedt. Ook is door de ligging van deze halte op loopafstand van het Huijgenspark en de Wagenstraat, de Stationsbuurt te voet bereikbaar gebleven. Nader onderzocht zal worden of het verplaatsen van de bushalte op de Hoefkade naar de Vaillantlaan effectief is en hoe deze ingepast kan worden. Het college stelt de raad voor de motie hiermee als afgedaan te beschouwen. Het college van burgemeester en wethouders, de secretaris, de burgemeester, mw. A.W.H. Bertram
J.J. van Aartsen
