S. js.io
Rijkswaterstaat Dienst Verkeerskunde Bureau Dokumentatie Postbus 1031 3000 BA Rotterdam
D
0338
Ri jkswater s t aat, Dienst Verkeerskunde, Hoofdafdeling Scheepvaart.
Dordrecht, 2 j u n i
1975.
NOTITIE INZAKE DE MOGELIJKHEDEN EN VOORWAARDEN VOOR HET KOLENTRANSPORT PER BINNENSCHIP NAAR DE P.G.E.M.-CENTRALE TE NIJMEGEN. Inleiding. Z o a l s i s overeengekomen op de b e s p r e k i n g van 14 mei j . l . , w a a r b i j de D i r e k t i e L i m b u r g , h e t a r r o n d i s s e m e n t Waal en de D i e n s t V e r k e e r s k u n d e v e r t e g e n w o o r d i g d waren, i s door de H o o f d a f d e l i n g S c h e e p v a a r t v a n m i j n d i e n s t een k o r t e s t u d i e gemaakt van de n a u t i s c h e k o n s e k w e n t i e s d i e z i j n verbonden aan h e t v a r e n met d u w s t e l l e n naar de haven v a n de P.G.E.M. t e Nijmegen.
I n deze s t u d i e z i j n v i e r a l t e r n a t i e v e n o n d e r s c h e i d e n , t e weten:
1. V a a r t met g r o t e motorschepen naar de bestaande haven v a n de P.G.E.M. 2. V a a r t met
2-baks d u w s t e l l e n n a a r de bestaande
haven.
3. V a a r t met 4-baks d u w s t e l l e n n a a r de bestaande
haven.
4. V a a r t met 4-baks d u w s t e l l e n naar een nieuw t e bouwen l a n g s h a v e n aan de Waal. I n o n d e r s t a a n d v e r s l a g z i j n de r e s u l t a t e n v a n h e t onderzoek p u n t s gewijs
weergegeven.
1. I n z e t van g r o t e motorschepen. I n d i t g e v a l i s geen a a n p a s s i n g n o d i g van de c o n f i g u r a t i e van de c i r c u l a t i e k o m . Evenmin i s h e t n o d i g om h e t k a n a a l g e d e e l t e t u s s e n de c i r c u l a t i e k o m en de haven van de P.G.E.M. aan t e p a s s e n . Het h u i d i g e reglement v o o r h e t n o o r d e l i j k d e e l v a n h e t Maas-Waalk a n a a l l a a t schepen toe t o t een l e n g t e van 120 meter en een b r e e d t e van 14 meter. B i j een d i e p t e van 3,10 meter kunnen deze schepen c i r c a 3.500 ton
l a d i n g v e r v o e r e n . D i t b e t e k e n t d a t ook de g r o o t s t e motorschepen, d i e
nu i n de R i j n v a a r t bekend z i j n , h e t genoemde k a n a a l g e d e e l t e mogen b e v a r e n , zodat v o o r deze schepen geen s p e c i a l e v e r g u n n i n g o f w i j z i g i n g van h e t r e glement v e r e i s t i s . Wel z a l i n d i t g e v a l de f r e k w e n t i e van i n - en u i t v a rende g r o t e schepen a a n z i e n l i j k toenemen. H i e r d o o r wordt de noodzaak
om
te komen t o t een v e r k e e r s r e g e l i n g b i j het v e r t a k k i n g s p u n t t e Weurt v e r groot.
- 2 -
2. I n z e t v a n 2-baks d u w s t e l l e n . Onder b e p a a l d e voorwaarden k a n de v a a r t met 2-baks d u w s t e l l e n v e r a n t w o o r d worden g e a c h t . I n de l a n g e f o r m a t i e i s een d e r g e l i j k e e e n h e i d c i r c a 175 meter l a n g en 11,40 meter b r e e d . B i j een diepgang van 3,10 meter kunnen deze eenheden 4.000 a 4.500 t o n l a d i n g v e r v o e ren.
A a n g e z i e n h e t h u i d i g e reglement geen schepen t o e l a a t d i e l a n g e r
z i j n dan 120 meter, z a l v o o r de v a a r t met 2-baks d u w s t e l l e n een s p e c i a l e v e r g u n n i n g v e r e i s t z i j n . Aan de v e r l e n i n g v a n een d e r g e l i j k e v e r g u n n i n g d i e n e n met h e t oog op de v e i l i g h e i d o.a. de v o l g e n d e v o o r waarden t e worden g e k o p p e l d : a. De duwboot moet b e s c h i k k e n o v e r een c e r t i f i c a a t v a n onderzoek de
voor
Rijn;
b. Het i n de duwboot g e i n s t a l l e e r d e v o o r t s t u w i n g s v e r m o g e n , u i t g e d r u k t i n P.K.'s moet m i n i m a a l 0,25x h e t laadvermogen
i n tonnen
zijn;
c. De duwboot moet v o o r z i e n z i j n v a n moderne b e s t u r i n g s - en n a v i g a t i e m i d d e l e n . I n verband met de b e s t u u r b a a r h e i d i s een d u b b e l s c h r o e f s v a a r t u i g met f l a n k i n g r o e r e n v e r e i s t . Onder moderne n a v i g a t i e m i d d e l e n z i j n i n i e d e r g e v a l r a d a r en m a r i f o o n
begrepen;
d. De k a p i t e i n v a n h e t d u w s t e l d i e n t z i c h p e r m a r i f o o n door de s l u i s meester v a n Weurt t e l a t e n i n f o r m e r e n o v e r de v e r k e e r s s i t u a t i e op het k a n a a l . Het d u w s t e l d i e n t op de Waal t e wachten i n d i e n de k a n a a l mond n i e t v r i j i s v a n i n n o o r d e l i j k e r i c h t i n g u i t v a r e n d e schepen; e. De k a p i t e i n v a n h e t d u w s t e l d i e n t z i c h eveneens door de s l u i s m e e s t e r te
l a t e n i n f o r m e r e n o v e r de v e r k e e r s s i t u a t i e , a l v o r e n s de haven v a n
de P.G.E.M. u i t t e v a r e n ; f. Het i n v a r e n v a n h e t k a n a a l vanaf de Waal k a n a l l e e n worden t o e g e s t a a n a l s h e t d u w s t e l i n de l a n g e f o r m a t i e v a a r t . Het ongeladen u i t v a r e n u i t de haven v a n de P.G.E.M. i n de r i c h t i n g v a n de Waal k a n ook worden t o e g e s t a a n i n d i e n h e t d u w s t e l i n de k o r t e brede f o r m a t i e v a a r t ( l e n g t e c i r c a 100 m, b r e e d t e 22,80 m). Onder deze voorwaarden wordt h e t v e r a n t w o o r d geacht d a t 2-baks duweenheden een m i n o f meer f r e k w e n t v e r k e e r onderhouden t u s s e n de haven v a n de P.G.E.M. en h e t benedenstrooms g e l e g e n g e d e e l t e v a n de Waal. I n d i t g e v a l i s geen w i j z i g i n g v a n de c o n f i g u r a t i e v a n haven, k a n a a l o f c i r c u l a t i e k o m v e r e i s t . Wel moet de s t e i g e r v o o r de ingang v a n de haven v a n de P.G.E.M. z o v e r worden v e r k o r t d a t een d o o r v a a r t o p e n i n g v a n c i r c a 70 meter b r e e d t e wordt v e r k r e g e n .
- 3 -
3. V a a r t met 4-baks d u w s t e l l e n n a a r de bestaande haven. De 4-baks d u w s t e l l e n hebben een l e n g t e van 185 a 193 meter
en
een b r e e d t e v a n 22,80 meter. De bestaande c o n f i g u r a t i e v a n h e t k a n a a l , de haven en de c i r c u l a t i e k o m i s v o o r deze eenheden v o l d o e n d e r u i m om van de Waal n a a r de haven van de P.G.E.M. t e v a r e n en omgekeerd. H i e r b i j moet worden aangetekend, d a t e r z i c h geen wachtende
schepen i n de
c i r c u l a t i e k o m o f i n h e t t o e l e i d i n g s k a n a a l mogen b e v i n d e n . A l s n i e t
aan
deze e i s kan worden v o i d a a n , b i j v o o r b e e l d omdat de voorhaven van de s l u i s t e Weurt een f u n k t i e zou moeten b l i j v e n v e r v u l l e n a l s o v e r n a c h t i n g s p l a a t s o f a l s v l u c h t h a v e n , dan d i e n t h e t k a n a a l v a k t u s s e n de haven en de c i r c u l a t i e k o m z o v e r v e r r u i m d t e worden d a t n a a s t de
wachtende
schepen een v r i j e v a a r s t r o o k gehandhaafd b l i j f t , d i e m i n s t e n s even b r e e d i s a l s het h u i d i g e kanaal. Het g r o t e probleem b i j 4-bakken-vaart i s , d a t een d e r g e l i j k e e e n h e i d het
v o o r de o v e r i g e s c h e e p v a a r t o n m o g e l i j k maakt om t e g e l i j k e r t i j d
Maas-Waalkanaal
het
i n of u i t t e v a r e n . Een e e r s t e p r o e f v a a r t , d i e gehouden
werd op 28 mei 1975, toonde aan d a t een g e l a d e n duweenheid
t i j d e n s de
invaarmanoeuvre h e t k a n a a l g e d e e l t e d a t l i g t t u s s e n h e t v e r t a k k i n g s p u n t en de P.G.E.M.-haven, ongeveer 15 a 20 m i n u t e n v o o r a l h e t o v e r i g e v e r k e e r a f s l u i t . Naar s c h a t t i n g z a l de ongeladen u i t v a a r t 10 a 15 m i n u t e n i n b e s l a g nemen. De v r a a g o f 4-bakken-vaart t o e g e s t a a n kan worden i s daarom t e r u g t e v o e r e n t o t de v r a a g : "Wat
z i j n de k o n s e k w e n t i e s van deze t i j d e l i j k e a f -
s l u i t i n g v o o r de o v e r i g e s c h e e p v a a r t ? "
- 4 -
Overig verkeer. De o v e r i g e s c h e e p v a a r t kan worden o n d e r v e r d e e l d i n 5 stromen. stroom U • u i t v a a r t van Weurt i n noord. r i c h t i n g
A. I n v a a r t van een g e l a d e n 4-bakker. Gevolgen v o o r : stroom U : De duweenheid
b e g i n t z i j n invaarmanoeuvre
a l s a l l e i n noorde-
l i j k e r i c h t i n g varende schepen h e t k a n a a l p a n d hebben v e r l a t e n . T i j d e n s de v o l g e n d e 20 m i n u t e n mag
de s l u i s van Weurt n i e t u i t -
v a r e n . A l s de tweede k o l k t e Weurt i n b e d r i j f i s z a l d i t b e t e kenen d a t soms een s c h u t t i n g schepen gedurende
een a a n t a i
minu-
t e n moet worden opgehouden. De k o n s e k w e n t i e s v o o r het s c h u t b e d r i j f z i j n o v e r een l a n g e r e p e r i o d e g e z i e n , g e r i n g , omdat de v a a r t met 4-baks d u w s t e l l e n w e i n i g f r e k w e n t z a l z i j n . stroom 0-^: o n d e r v i n d t v r i j w e l geen h i n d e r . stroom 0£: moet gedurende
15 a 20 minuten op stroom wachten.
stroom A-^: o n d e r v i n d t geen h i n d e r . stroom A2: moet gedurende
15 a 20 minuten wachten. T i j d e n s de p r o e f v a a r t
op 28 mei 1975 was
t e z i e n dat ook k l e i n e schepen, d i e anders
kopvoor h e t k a n a a l i n v a r e n , nu moesten o p d r a a i e n om met de kop op de stroom t e wachten Deze opdraaimanoeuvres
t o t de voorhaven van de s l u i s v r i j
was.
z i j n i n v e r b a n d met de g r o t e i n t e n s i t e i t
van h e t v e r k e e r op de Waal ongewenst.
-
5
-
B i j hoge v e r k e e r s i n t e n s i t e i t e n o n t s t a a t h e t v o l g e n d e v e r k e e r s b e e l d : een r i j wachtende schepen wachtende schepen
( 0 ) , en een r i j o p d r a a i e n d e 2
eveneens
( A ) , daar door heen moeten de g r o t e doorgaande v e r 2
k e e r s s t r o m e n Oj en Aj z i c h normaal a f w i k k e l e n . A l s de i n t e n s i t e i t op de Waal nog a a n z i e n l i j k toeneemt (NVI prognose g u n s t i g e weersomstandigheden,
1985) z a l d i t b i j minder
( m i s t , r e g e n , harde z i j w i n d , n a c h t v a a r t )
v r i j w e l zeker l e i d e n t o t g e v a a r l i j k e v e r k e e r s s i t u a t i e s .
B.
Uitvaart_van_een_ongeladen_4-b Voor een v e i l i g e u i t v a a r t i s h e t n o o d z a k e l i j k d a t z i c h b i j h e t
v e r t a k k i n g s p u n t een v e r k e e r s r e g e l a a r b e v i n d t d i e i n samenwerking met de s l u i s m e e s t e r v a n Weurt h e t t i j d s t i p moet b e p a l e n waarop de u i t v a a r t k a n beginnen. Het z a l tevens de t a a k v a n de v e r k e e r s r e g e l a a r z i j n om de o v e r i g e v a a r t op de Waal i n een z o d a n i g e baan t e l e i d e n d a t de duweenheid met voldoende
s n e l h e i d de c i r c u l a t i e k o m k a n u i t v a r e n .
Voor a l l e o v e r i g e s c h e e p v a a r t b i j h e t v e r t a k k i n g s p u n t o n t s t a a t een s i t u a t i e d i e v e r g e l i j k b a a r i s met h e t onder A b e s c h r e v e n g e v a l . de u i t v a a r t minder
Aangezien
t i j d z a l v e r g e n dan de i n v a a r t z u l l e n de w a c h t r i j e n op
de Waal v a n minder g r o t e omvang z i j n . O v e r i g e n s v e r d i e n t h e t a a n b e v e l i n g om door m i d d e l v a n p r o t o t y p e proeven met u i t v a r e n d e ongeladen d u w s t e l l e n een b e t e r b e e l d t e v e r k r i j g e n v a n de benodigde v a a r b a a n b r e e d t e
t i j d e n s de
u i t v a a r t . H i e r b i j gaat h e t met name om de v r a a g o f de duweenheid b i j h e t nemen v a n de b o c h t o v e r de as v a n de r i v i e r u i t z w a a i t o f n i e t . Tevens i s h e t v a n b e l a n g om de i n v l o e d v a n z i j w i n d op h e t v a a r g e d r a g v a n een o n g e l a d e n d u w s t e l nader t e onderzoeken.
Konklus ies_m b _t __£unt_3^ i
I
I
- De m o g e l i j k h e i d om met 4 - b a k s d u w s t e l l e n naar de bestaande haven v a n de P.G.E.M. t e v a r e n moet n i e t u i t g e s l o t e n worden geacht. - Zowel de i n v a a r t a l s de u i t v a a r t d i e n t goed b e g e l e i d t e worden. - Het v e r d i e n t a a n b e v e l i n g om een nadere s t u d i e t e w i j d e n aan de v e r k e e r s b e g e l e i d i n g . I n d i t s t a d i u m wordt gedacht aan een v e r k e e r s p o s t t e r p l a a t s e v a n h e t v e r t a k k i n g s p u n t , d i e n i e t a l l e e n i n f o r m e r e n d maar ook verkeersregelend z a l optreden.
-
6
-
O v e r i g e n s i s h e t i n v e r b a n d met de toenemende i n t e n s i t e i t van
de
o v e r i g e s c h e e p v a a r t aan t e b e v e l e n om de bestaande c i r c u l a t i e k o m t e v e r ruimen. De b e p e r k t e a f m e t i n g e n v a n de h u i d i g e c i r c u l a t i e k o m z i j n v o o r de k a p i t e i n s van g r o t e motorschepen en b i j Weurt h e t Maas-Waalkanaal
d i e op de Waal s t r o o m a f w a a r t s v a r e n
i n w i l l e n , a a n l e i d i n g om e e r s t op t e
d r a a i e n , d a a r n a hun s c h i p met de stroom mee
achteruit te laten
zakken
en v e r v o l g e n s kopvoor h e t k a n a a l i n t e v a r e n . Z o a l s reeds e e r d e r werd opgemerkt, i s deze opdraai-manoeuvre
b i j hoge v e r k e e r s i n t e n s i t e i t e n
ongewenst. Een zodanige v e r r u i m i n g van de c i r c u l a t i e k o m , d a t h e t ook v o o r g r o t e s t r o o m a f w a a r t s varende schepen m o g e l i j k wordt om kopvoor Maas-Waalkanaal
b i n n e n t e v a r e n , i s daarom i n de n a b i j e toekomst
het
gewenst.
Een r u i m e r e c i r c u l a t i e k o m h e e f t t i j d e n s de i n v a a r t v a n een 4-baksd u w s t e l h e t v o o r d e e l d a t de schepen d i e op de Waal moeten wachten dan d i r e k t a c h t e r h e t d u w s t e l aan de c i r c u l a t i e k o m kunnen b i n n e n v a r e n en daar kunnen wachten t o t h e t d u w s t e l de haven van de
P.G.E.M. h e e f t b e r e i k t .
4. Nieuwe l a n g s h a v e n aan de Waal I n d i t g e v a l kan 4-bakkenvaart worden t o e g e l a t e n zonder d a t z i c h noemenswaardige n a u t i s c h e problemen
z u l l e n voordoen. De i n s t e l l i n g
van
een v e r k e e r s p o s t b i j h e t v e r t a k k i n g s p u n t z a l evenwel de v e r k e e r s v e i l i g h e i d t i j d e n s de u i t v a a r m a n o e u v r e van h e t d u w s t e l , t e n goede komen.
Q
