Studiedienst van de PVDA
Maart
2013 M. Lemonnierlaan 171 – 1000 Brussel www.pvda.be
Rijke Belgen en hun Panamese NV's Terwijl de media het hebben over de aanwezigheid van twee vennootschappen in Panama geleid door de Gemeentesecretaris van Bergen, boog de studiedienst van de PVDA zich over de Panamese vennootschappen van de grote namen van het Belgische kapitalisme. Die aanwezigheid is indrukwekkend, want de lijst is verre van volledig en Panama is maar een van een zeventigtal offshore gebieden verspreid over de wereld.
Het Panamees fiscaal paradijs Panama is het belangrijkste financiële centrum in Centraal Amerika en al sinds de jaren 1930 een fiscaal paradijs. Het staat op de lijst van "Offshore Financial Centers" van het IMF van 2007, op de "donkergrijze lijst" van de OESO of op de lijst van fiscale paradijzen van het internationaal Tax Justice Network. In de laatste rangschikking (2011) van het Tax Justice Network staat Panama op de 14de plaats wat betreft financiële ondoorzichtigheid. De belangrijkste kenmerken van dit fiscaal paradijs zijn: Een bank- en commerciële wetgeving gesteund op vertrouwen (bankgeheim); het bestaan van een vrijhandelszone (Colón, aan het uiteinde van het Panamakanaal); de goedkope vlag, sinds 1925 (Panama is veruit het land in de wereld waar grootst aantal handelsvaartuigen is ingeschreven, en de nummer een in de wereld van de goedkope vlaggen); geen belastingen op inkomsten voor niet-inwoners; geen verplichting om vennootschapsrekeningen voor te leggen;
1
mogelijkheid een vennootschapszetel te openen (filiaal van een multinational) zonder belasting op het loon van de inwijkeling; De aanwezigheid van rechtspersonen aangepast aan de activiteiten van de groepen en particulieren die er niet wonen; de "offshore maatschappij" en de offshore stichting". Zo is het mogelijk om direct vanop sommige internetsites een Panamees "offshore bedrijf" te stichten voor 1.090 Amerikaanse dollar en een Panamese "offshore stichting" voor 1.490 Amerikaanse dollar. We wijzen erop dat de Belgische autoriteiten een bilaterale fiscale overeenkomst hebben onderhandeld met Panama die eerlang aan het parlement zal worden voorgelegd.
Het Company Register van Panama Sinds vier jaar is er een hacker de gegevensbank Company Register on line zet met zeer vertrouwelijk geachte gegevens. Er staan honderdduizenden vennootschappen op die opgericht zijn in Panama. Het bestand vermeldt de namen van de aandeelhouders niet – want volgens de Panamese wet moeten die namen niet meegedeeld worden – maar wel deze informatie: de naam van de leidinggevenden van de vennootschap ('Directors', die natuurlijk ook aandeelhouders kunnen zijn); de naam van de Panamese vennootschap; de naam van de tussenpersonen ('Subscribers' en 'Agent'). de datum van oprichting van de vennootschap.
Zakenlui met een Panamees vennootschap Hieronder stellen we een reeks Belgische personaliteiten uit de zakenwereld voor die directeur zijn van een Panamese vennootschap. Sommige van die vennootschappen werden tientallen jaren geleden opgericht – en sommige leidinggevenden zijn inmiddels overleden– wat niet noodzakelijk wil zeggen dat ze nu niet meer actief zijn, kapitalisten hebben de fysieke mogelijkheid om voor nageslacht te zorgen. – Burggraaf Rodolphe de Spoelberchs behoort tot de rijkste familie van België (volgens de editie 2012 van het jaarlijks klassement van de journalist Ludwig Verduyn), aandeelhouder van AB Inbev. Hij werd geboren in 1957, hij is een achterneef van burggraaf Phlippe de Spoelberch, de bekendste vertegenwoordiger van de familie, die hij gedurende lange tijd vertegenwoordigde in de raad van bestuur van de brouwerijgroep. De twee burggraven hebben dezelfde overgrootvader: Adolphe de Spoelberch (1839-1913). De groep AB-Inbev bezit zelf filialen in Panama. RODOLPHE DE SPOELBERCH
2
– De families Bekaert en Velge hebben het zesde grootste fortuin van ons land. Baron Léon Bekaert is lid van de raad van bestuur van de Belgische multinational Bekaert. Henri-Jean Velge is lid van het directiecomité van dezelfde groep, waar hij "Executive Vice President Business Platforms" is. De groep Bekaert bezit zelf een filiaal in Panama. HENRI-JEAN VELGE, LEON BEKAERT & LYDIE BEKAERT
– De familie Ullens de Schooten geniet groot aanzien bij de adel. Ooit controleerden ze de suikerfabriek van Tienen, die werd doorverkocht aan de Duitse groep Südzucker. FERNAND ULLENS DE SCHOOTEN & MARYSE CAUDRON
Fernand Ullens de Schooten was het brein achter de gigantische fraude, de Biorim-zaak: een immense hoeveelheid valse medische analyses die werden terugbetaald door de sociale zekerheid. In 2000 werd hij veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf, waarvan vier effectief. Maryse Caudron is zijn echtgenote. Het koppel richtte drie vennootschappen op in Panama. Panamese vennootschappen van Belgische zakenmannen (en -vrouwen) Directeurs
Belgisch bedrijf
Vennootschappen in Panama
Inschrijving
RODOLPHE DE SPOELBERCH
AB Inbev
ROLPH MARKETING CORP.
3/01/2008
RODOLPHE DE SPOELBERCH
AB Inbev
GREYBERG HOLDINGS INC.
7/11/2007
HENRI JEAN VELGE
Bekaert
V.B.S. WIRE COMPANY, INC.
7/09/2004
HENRI JEAN VELGE
Bekaert
NUMELINO S.A. "REDOMICILIO DEFINITIVO"
11/05/1981
LEON BEKAERT
Bekaert
KABEK, S.A.
3/06/1976
LYDIE BEKAERT CAMBIER
Bekaert
KABEK, S.A.
3/06/1976
FERNAND ULLENS DE SCHOOTEN
Biorim
FAR EAST MINERAL SHIPPING CO.
29/07/1978
MARYSE CAUDRON
Biorim
FAR EAST MINERAL SHIPPING CO.
29/07/1978
MARYSE CAUDRON
Biorim
FINANCE ACQUISITION AND FUSION, S.A.
4/09/1996
FERNAND ULLENS DE SCHOOTEN
Biorim
OPTION COMPANY S.A.
14/05/1996
MARYSE CAUDRON
Biorim
OPTION COMPANY S.A.
14/05/1996
GUY M.PAQUOT
Bois sauvage
MINTRAFIN MINERALS TRADING AND FINANCE CO.
31/12/1969
PIERRE VAN DER MERSCH
Brederode
BLUE SEAS CORPORATION INC.
16/02/1982
MARC SAVERYS
CMB
GRANELES DE PANAMA, S.A.
24/10/1985
VIRGINIA SAVERYS
CMB
GRANELES DE PANAMA, S.A.
24/10/1985
CHRISTIAN CIGRANG
Cobelfret
BULK ASIA COMPANY LIMITED S. A.
8/04/1995
AUGUST VERDONCK
Cobelfret
BULK ASIA COMPANY LIMITED S. A.
8/04/1995
JEAN-MARIE EMSENS
Etex (Eternit)
INTERASBESTOS,INC.
31/12/1969
JEAN MARIE EMSENS
Etex (Eternit)
PERLALUZ INC.
30/05/1983
GILLES SAMYN
GBL (Albert Frère)
ARHOLD INC.
19/05/1970
JACQUES DE BRUYN
GBL (Albert Frère)
ARHOLD INC.
19/05/1970
GOERGE ARTHUR FORREST
Groupe Forrest
ROSILLA ASSETS S.A.
4/08/2009
GEORGE ARTHUR FORREST
Groupe Forrest
MINVERT INVESTMENTS S.A.
4/08/2009
GEORGE ARTHUR FORREST
Groupe Forrest
GERDMONT HOLDINGS S.A.
4/08/2009
GEORGE ARTHUR FORREST
Groupe Forrest
MARLIGHT EQUITIES S.A.
4/08/2009
JAN PIET DE NUL
Jan De Nul
GRUPO UNIDOS POR EL CANAL,S.A.
25/11/2009
JAN PIET DE NUL
Jan De Nul
JAN DE NUL PANAMA S.A.
28/07/2010
3
MICHEL DE LAET DERACHE
Puilaetco Private Bankers
HIGHLAND BUSINESS INC.
25/11/1983
AMAURY DE LAET DERACHE
Puilaetco Private Bankers
HIGHLAND BUSINESS INC.
25/11/1983
HENRI DE CROY
Sociétés de cash
BELLOTTI TRADING CO. INC.
2/09/1982
HENRI DE CROY
Sociétés de cash
DUNNEATON HOLDINGS S.A.
2/09/1982
HENRI DE CROY
Sociétés de cash
SOUSA INVESTMENTS, S.A.
17/12/1981
HENRI DE CROY
Sociétés de cash
MERCURY ASSETS, S.A.
2/10/1981
HENRI DE CROY
Sociétés de cash
PASADENA INVESTMENTS INC.
7/08/1981
HENRI DE CROY
Sociétés de cash
ANTARADOS CORP.
21/10/1980
HENRI DE CROY
Sociétés de cash
MISTALI FINANCE, S.A.
25/10/1978
HENRI DE CROY
Sociétés de cash
UNIVERSAL TIDES INC.
2/12/1994
HENRI DE CROY
Sociétés de cash
HARMONY INVESTMENTS AND TRADING INC
14/12/1988
HENRI DE CROY
Sociétés de cash
TEMPUS BUSINESS COMPANY S. A.
9/10/1984
HENRI DE CROY
Sociétés de cash
DORBEN MANAGEMENT CORP
20/06/1984
HENRI DE CROY
Sociétés de cash
ALAMA HOLDINGS INC.
17/10/1983
HENRI DE CROY
Sociétés de cash
HENGLER HOLDING INC.
17/03/1986
HENRI DE CROY
Sociétés de cash
UNICORN MANAGEMENT CORP.
26/04/1984
HENRI DE CROY
Sociétés de cash
WISETON MANAGEMENT COMPANY S.A.
23/01/1984
HENRI DE CROY
Sociétés de cash
COSPAN MANAGEMENT CORPORATION
29/11/1983
HENRI DE CROY
Sociétés de cash
VOSCASTLE INVESTMENT AND FINANCE CO.
27/06/1983
HENRI DE CROY
Sociétés de cash
AQUACALDA INC.
21/07/1987
YVES BOEL
Sofina
INTERAMERICAN FINANCE, INC.
16/02/1946
COMTE GOBLET D'ALVIELLA
Sofina
INTERAMERICAN FINANCE, INC.
16/02/1946
PHILIPPE BOEL
Sofina
CANIMMOB, INC.
21/05/1975
MICHEL RELECOM
Unibra
GAMIPAR INC.
11/03/1981
MICHEL RELECOM
Unibra
GOJUSA CORP.
8/09/1983
ANNE DE SOMER
Van Genechten Packaging
HIGHLAND BUSINESS INC.
25/11/1983
RODRIGUE ULLENS DE SCHOOTEN
Voxbone
VOXBONE PANAMA,INC.
16/09/2009
Een ander lid van deze grote familie, Rogrigue Ullens de Schooten, is medestichter (2003) en CEO van Voxbone, een telecombedrijf dat in een vijftigtal landen actief is. In Panama richtte hij de vennootschap Voxbone Panama op, voor 100 % een filiaal van de Belgische naamloze vennootschap Voxbone. Hij is de belangrijkste aandeelhouder van Bois sauvage, een van de meest prestigieuze holdings in Brussel. Er loopt een proces tegen verschillende verantwoordelijken. Ze zouden van voorkennis gebruik gemaakt hebben bij de verkoop van Fortis-aandelen, net voor de val van de bank. Guy Paquot staat op de 91ste van de grootste Belgische fortuinen. Hij is overigens gehuwd met Nicole Thys, wiens familie fortuin maakte in Congo. GUY PAQUOT –
Zoals Bois Sauvage, maakt ook Brederode deel uit van de meest gereputeerde holdings van het Belgische kapitalisme. Pierre van der Mersch behoort tot een familie die zich verrijkte dankzij koloniale zaken (de meeste handelszaken die actief zijn in Congo hadden trouwens hun zetel in de Brederodestraat in Brussel). De naam van haar Panamese vennootschap, Blue Seas Corporation, laat vermoeden dat van der Mersch met nostalgie terugdenkt aan exotische PIERRE VAN DER MERSCH –
4
oorden. Hij is voorzitter van Brederode, en natuurlijk ook een belangrijke aandeelhouder, hij heeft het 39ste fortuin in België. – de drie kinderen van Philippe Saverys, aan wie we de sluiting van de Boelwerf te danken hebben, bekleden elk een plaats in het klassement van de Belgische fortuinen van journalist Ludwig Verduyn. De twee die het Panamese vennootschap Graneles de Panama leiden, Marc en Virginie, staan respectievelijk op de 11de en de 59ste plaats. MARC SAVERYS & VIRGINIE SAVERYS
Als aandeelhouders van CMB (Compagnie Maritime Belge), kennen zij beslist alle deugden van Panama perfect. Dit gezegd zijnde, als je de geconsolideerde rekeningen mag geloven, bezit CMB zelf veel filialen in belastingsparadijzen (Hong-Kong, Liberia, Marshall eilanden, Luxemburg, Singapore, de Britse Maagdeneilenden), waarvan verschillende gespecialiseerd zijn in goedkope vlaggen, maar, verrassing, ze hebben geen enkel filiaal in Panama. – zoals de familie Saverys is Christian Cigrang een belangrijke speler in de haven van Antwerpen, via het bedrijf Cobelfret, waarvan hij aandeelhouder en afgevaardigd bestuurder is. Cobelfret is ook bekend bij fiscalisten voor het "arrest Cobelfret" uitgesproken door het Europees gerechtshof en dat België dwong om de wijze van berekening van een zo al groot cadeau aan de bedrijven – De DBI: niet-belasten van inkomsten uit de filialen- met terugwerkende kracht tot ...1991. CHRISTIAN CIGRANG
Christian Cigrang leidt een Panamese vennootschap (met August Verdonck, een van de bestuurders van Cobelfret) dat geen filiaal is van Cobelfret, maar zelf bezit deze laatste een Panamees filiaal, Empremar SA, waar de naam Cigrang niet vermeld wordt als Directors. – de familie Emsens is de derde rijkste familie van België en controleert de bedrijven Etex, SCR et Sibelco. Dit fortuin is gebouwd op mensenlevens. Bewust. De voorloper van Etex is immers Eternit, ook de naam van het materiaal op basis van asbest dat er geproduceerd werd. Jean-Marie Emsens, kleinzoon van de stichter van Eternit, overleed in 2005. Zijn schoonbroer, baron Louis de Cartier de Marchienne, werd veroordeeld tot 16 jaar gevangenis voor de rechtbank van Turijn (2012), in het Eternit proces. Hij wordt verantwoordelijk geacht voor de dood van bijna 3.000 mensen in Italië. In België veroordeelde de rechtbank het bedrijf tot een schadevergoeding aan de familie van een van de asbestslachtoffers. JEAN-MARIE EMSENS
respectievelijk bestuurder en erebestuurder van de groep Brussel Lambert (GBL, belangrijkste holding van Albert Frère, tweede fortuin van België. Dat ze beiden GILLES SAMYN & JACQUES DE BRUYN –
5
leidinggevenden zijn bij de Panamese vennootschap Arhold, doet vermoeden dat ze werken voor rekening van de miljardair uit Charleroi. – Georges Forest is de bekendste zakenman die nog steeds actief is in Congo, daarmee zet hij een familietraditie voort die gestart is in 1922 door zijn vader Altma Forrest. Hij staat op de 23ste plaats van de grote fortuinen in België en bezit vier vennootschappen in Panama. GEORGE FORREST
Zijn naam heeft hij niet mee, maar Jan De Nul zou de grootste baggeraar van de wereld zijn. Zijn groep is actief in het baggeren sinds 1951, waardoor De Nul het 6de fortuin van België werd. Gezien de aard van zijn activiteiten is zijn aanwezigheid in een land waar een kanaal de twee oceanen met elkaar verbindt normaler dan die van andere kapitalisten op de lijst. Het bedrijf Jan De Nul maakt deel uit van een consortium dat de aanbesteding binnenhaalde voor de belangrijkste werf voor het verbreden van het kanaal. Bovendien kreeg het consortium van de extreemrechtse regering het recht de wet 30 toe te passen die het recht op staken beperkt. De werknemers die streden tegen de slechte werkomstandigheden die door het consortium werden opgelegd (lage lonen, gevaarlijk werk, geen sanitair, weigering drinkbaar water uit te delen) werden onderdrukt, hun vakbondsleiders werden ontslagen en zitten in de gevangenis. JAN DE NUL –
– Anne de Somer behoort tot een adellijke familie die op de 94ste plaats staat van de Belgische fortuinen dank zij het bedrijf Van Genechten Packaging (productie van karton). Haar echtgenoot, Michel de Laet Derache, ook van adel, was voorzitter van de privébank (beheer van het fortuin) Puilaetco, gesticht in Antwerpen in 1868 door zijn voorvader... Michel de Laet. Zijn zoon, Amaury De Laet is de huidige gedelegeerd bestuurder van deze bankinstelling die aansloot bij het netwerk KBL Group European Private Bankers in 2004. Ze staan aan het hoofd van de Panamese vennootschap Highland business. ANNE DE SOMER, MICHEL DE LAET & AMAURY DE LAET
Geboren uit een van de acht prinselijke families in België, is het belangrijkste wapenfeit van prins Henri de Croÿ-Solre, dat hij met verve een frauduleuze operatie uitvoerde die gebaseerd was op de constructie van liquiditeitenbedrijven. Hij werd samen met 43 anderen vervolgd door de correctionele rechtbank, hij werd uiteindelijk (na 10 jaar onderzoek en verschillende terugslagen) veroordeeld in 2012 tot 3 jaar gevangenis. Al bleef zijn eerste advocaat, de beruchte Thierry Afschrift, zweren dat het niet over fraude ging, maar enkel over het zoeken naar de weg van de minste belastingen. Het is wellicht diezelfde weg die hem ertoe leidde om 17 vennootschappen op te richten in Panama. HENRI DE CROY –
6
– Vriend van voormalig dictator Mobutu, stichtte Michel Relecom in 1960 het bedrijf Unibra, aanvankelijk actief in het bier brouwen in Congo om vervolgens te diversifiëren in de financies en de immobiliën in België. zijn weduwe en zijn kinderen zetelen tot vandaag in de raad van bestuur van Unibra samen met Olivier Lippens (achterneef van Maurice "Fortis" lippens, directeur van de multinational Finasucre) en de economist Bruno Colmant, voormalig kabinetchef Didier Reynders toen hij minister van Financiën was. MICHEL RELECOM
– Alle drie stammen ze af van Gustave Boël, die met een staalbedrijf dat werd opgericht in La Louvière in de XIXde eeuw, fortuin maakte, die ondanks de verliezen door de val van Fortis, nog steeds op de 14de plaats staat van de Belgische rijken. De Boëls trokken zich volledig terug uit de staalnijverheid en beheren enkel nog aandelen van verschillende holdings waarvan de belangrijkste Sofina is. Het zal niet verbazen dat we aan de leiding van de Panamese maatschappij Interamerican Finance de twee financiers van de familie Yves Boël (overleden in 2012) en graaf Richard Goblet d'Alviella terugvinden. YVES BOEL, PHILIPPE BOEL & RICHARD GOBLET D'ALVIELLA
Even terzijde vermelden we nog dat de Boëls ook verbonden zijn, aan de ene kant met de familie Thys, die haar fortuin maakte in Congo en, aan de andere kant, met de Lippens, met wie ze de multinational Finasucre controleren, die een suikerfabriek bezit in Congo. Ten slotte zijn er veel kapitalisten uit deze lijst (Paquot, van der Mersch, Forrest, Relecom, Boël) die banden hebben met de voormalige Belgische kolonie. Dat is ongetwijfeld slechts toeval, maar toch is de "Panama-Congoconnectie" verontrustend.
De noodzaak miljonairstaks
tot
een
vermogenskadaster
en
een
De aanwezigheid van Belgische personaliteiten uit de zakenwereld in Panama is indrukwekkend. Zo vindt men er de helft van de top 15 van de grootste fortuinen van ons land. Onze lijst is vast zeer onvolledig omdat andere Belgische kapitalisten niet zelf zetelen in de Panamese vennootschappen die ze oprichten, of doen oprichten. En Panama is ook maar een van de zeventigtal offshore gebieden verspreid over de planeet. Voor de PVDA is dat nog een bijkomend argument voor de noodzaak om de grote fortuinen te belasten – via ons voorstel voor "Miljonairstaks" – en daartoe moet een vermogenskadaster opgemaakt worden. Momenteel deelt België met Panama het trieste privilege op de lijst te staan van de kampioenen van de financiële ondoorzichtigheid opgesteld door het Tax Justice Network.
7
Een vermogenskadaster (van de financiële vermogens, want het kadaster van het onroerend vermogen bestaat al), gekoppeld aan een beleid dat de belastingparadijzen echt bestrijdt, is een voorwaarde om de grote vermogens te belasten. Dat zou bovendien ook toelaten de fraude te bestrijden die de opbrengst van de andere belastingen ondermijnt. Wetende dat 57% van de fraude ten goede komt aan de 10 % rijksten onder de bevolking, komt een niet actief bestrijden van de fraude erop neer mee te werken aan de transfer van inkomsten van de minder rijken naar de meer gegoeden. Contact Peter Mertens, voorzitter van de PVDA — 0487 55 85 95 Marco Van Hees, auteur van de studie — 0473 411 021 David Pestieau, directeur dvan de studiedienst van de PVDA — 0472 81 73 74
8
