Riedsútstel
Ried Status Eardere behandeling Agindapunt Portefúljehâlder Amtner Taheakke Op besjen
: : : : : : : :
20 november 2014 Opiniërend/Besluitvormend Informerend d.d. 6 november 2014 10 M. de Haan mw. M. Spoelstra -
Underwerp Bezuinigingen openbaar groen Wy stelle jo foar te besluten om: 1. de maatregelen om te komen tot een budgettair sluitende aanpak van het groenonderhoud voor 2014 en pakket van maatregelen om vanaf 2015 de aanvullende structurele bezuinigingen te realiseren; 2. voor wat betreft het omvormen van perken en plantsoenen twee jaarschijven van beschikbare begrotingsmiddelen (€ 260.000) voor groenreconstructies als voorfinanciering beschikbaar te stellen voor een versnelde omvorming. Ynlieding De komende jaren moeten er, net als de afgelopen jaren verschillende bezuinigingen op het groen worden gerealiseerd. Daarnaast wil Caparis vanaf 2014 afrekenen op basis van hun offerte, annex kostprijsberekening. De kostprijsberekening van Caparis komt hoger uit (€ 130.000) dan het beschikbare gemeentelijke budget. Het hierdoor ontstane verschil zorgt ervoor dat er minder werk voor hetzelfde geld kan worden gedaan, in concreto is dat dus ook een bezuiniging. De afgelopen jaren is er bovendien niet geïndexeerd door de gemeente. Hierdoor is het groenbudget gelijk gebleven terwijl de kosten voor werkzaamheden wel stegen, een “verborgen” bezuiniging dus. Daarnaast zijn de leges voor de kapvergunningen verhoogd. Dit betekent dat openbaar groen meer geld kwijt is voor het aanvragen van de benodigde vergunningen. Om welke bedragen gaat het in totaal? De afgelopen jaren zijn er diverse bezuinigingstaakstellingen op het groenbudget geweest. Zo is er al een bezuiniging op het maaien gerealiseerd vanaf 2013. Het ging dan om € 40.000. Eind december 2013 bent u geïnformeerd dat het realiseren van substantiële bezuinigingen (totaal € 35.000) door zelfwerkzaamheid en het afstoten van groen niet haalbaar zijn. Er is toen besloten om de besparing voor 2014 te realiseren op schoffelwerk. Voor 2015 stond er nog een taakstelling van € 85.000 (begroting 2013 € 35.000, begroting 2014 € 50.000) en vanaf 2017 nogmaals € 50.000. Daar komen de eerder genoemde punten nog bij. Dergelijke bezuinigingen gaan gepaard met zeer drastische maatregelen en het is de vraag of dit haalbaar is. In de onderhandelingen met betrekking tot de programmabegroting is dan ook besloten om een deel van de bezuinigingen terug te draaien. Vanaf 2018 is er nog een bezuiniging van € 40.000 te realiseren die samenhangt met het vorm krijgen van de MOA. In tabel 2 vindt u een overzicht van de bezuinigingen en het beschikbare budget in relatie tot de werkzaamheden.
Ried Punt Side
: : :
20 november 2014 10 2
Kearnboadskip In dit voorstel presenteren we maatregelen om de bezuinigingstaakstellingen te realiseren. Het advies bestaat uit 2 delen: A. Maatregelen die nodig zijn om voor 2014 aanvullend op de taakstellende bezuiniging het voornoemde bedrag van € 130.000 om te buigen. B. Voorstellen hoe voor 2015 en verder tot de opgelegde bezuinigingen te komen. A: Maatregelen voor 2014 Gezien het verschil tussen het gemeentelijk budget en de offerte van Caparis zal er ongeveer € 130.000 moeten worden omgebogen. Aangezien het seizoen inmiddels al is begonnen zijn er al maatregelen getroffen om dit jaar nog een aantal werkzaamheden te laten vervallen of minder vaak te doen om het ontstane gat te dichten (om die reden is al begonnen om deze in te zetten). Met onderstaande maatregelen denken we dit te kunnen realiseren: Tabel 1: overzicht maatregelen voor 2014 Maatregel bedrag Kantsteken laten vervallen € 75.000 Bosmaaien rond obstakels € 14.000 laten vervallen Minder kosten voor € 30.000 materialen
Extensief maaien 1 beurt minder
€ 10.000
Totale bezuiniging
€ 129.000
Toelichting Voor dit jaar volledig laten vervallen Vanwege tijd reeds ingezet vanaf juni 2014. Er is het afgelopen jaar bij reconstructies al gekozen om zoveel mogelijk in te richten op de varianten met de minste kosten voor onderhoud, (sier)gazon of bosplantsoen. Het bestaande budget voor reconstructies is hiervoor ingezet (en nodig) maar door de versoberde inrichting worden minder kosten gemaakt voor materialen. Graszaad of bosplantsoen is goedkoper in de aanschaf dan “luxe” beplanting. Hierdoor kan op het budget voor materialen bespaard worden. Extensief beheerde stukken binnen de bebouwde kom worden nu 2 keer per jaar gemaaid. Dit naar 1 keer terug brengen (juni).
Met bovenstaande maatregelen verwachtten we voor 2014 een sluitend verhaal te krijgen. In de uiteindelijke onderhandeling met Caparis is de offerte uitgekomen op € 616.000. Dat is alsnog hoger dan ingeschat, hierdoor blijft er minder budget over voor andere werkzaamheden (zie ook tabel 2).
Ried Punt Side
: : :
20 november 2014 10 3
B: Maatregelen voor 2015 en verder 1. Omvormingen Perken en plantsoenen omvormen naar minder dure varianten (siergazon, ruw gras of bosplantsoen) levert een structurele besparing op onderhoudskosten op. Hierbij kunnen keuzes worden gemaakt waardoor locaties die om bepaalde reden meer uitstraling nodig hebben (zoals een winkelgebied of doorgaande route) worden ontzien. Voor de keus van deze straten en gebieden kan aangesloten worden bij de gladheidsbestrijdingsroutes. Het gaat dan om doorgaande routes die door meer mensen gebruikt worden dan alleen het bestemmingsverkeer. Deze zullen op de oude wijze onderhouden worden. Door te kiezen voor sober op de meeste plekken en wat hogere kwaliteit op plekken die breder gebruikt worden ontstaat een sober, maar onderhouden eindbeeld. Om de bezuinigingstaakstelling te realiseren zal er wel erg drastisch omgevormd moeten worden. Wanneer het overgrote deel van het areaal perken en plantsoenen omgevormd is levert dit een besparing op van €175.000. De besparingen gaan in in het jaar nadat de maatregel is ingevoerd. Niet alle locaties lenen zich voor omvorming. Soms is een plantvak te klein om te maaien of speelt de beplanting een rol bij de (verkeers)veiligheid. Ook plekken waarvan voor de hand ligt dat er verkeers- of parkeer misbruik zal ontstaan lenen zich slecht voor omvorming. Bij een omvorming van deze omvang zullen degelijke locaties zoveel mogelijk moeten worden ontzien maar kan niet voorkomen worden dat ook deze plekken, met dit risico, toch versoberd moeten worden om de opgelegde bezuinigingstaakstelling te realiseren. Snelheid van omvorming Het daadwerkelijke omvormen kan op verschillende manieren plaatsvinden: A: Gefaseerd zonder onderhoud Het omvormen zelf vergt echter eerst een grote investering. Door gefaseerd om te vormen kan dit binnen het bestaande budget voor reconstructies worden gedaan (€ 130.000 per jaar). Voor de komende 4 jaar zal een planning opgesteld worden waarbij jaarlijks een deel van de perken omgevormd gaat worden naar een soberdere variant. Hierdoor is geen extra geld nodig voor het omvormen. Geprobeerd wordt om de groenstroken die veel 'winst' opleveren in de planning naar voren te halen, zodat de besparing zo snel mogelijk gerealiseerd wordt; Daarbij moet natuurlijk wel rekening gehouden worden met de bestaande planning/afschrijving en de afstemming met de riool- en wegreconstructies. De perken in het plan zullen vanaf 2015 niet meer onderhouden worden. De besparing op onderhoud kan hierdoor direct worden gerealiseerd. Wanneer bewoners dit willen, en dit mogelijk is, kunnen zij zelf het onderhoud gaan uitvoeren. Op plekken waar dit niet gebeurd kan, wanneer het groen te hoog wordt en bijvoorbeeld onveilige situaties ontstaan, geklepeld worden. B: Versneld omvormen Er kan ook gekozen worden om de omvorming sneller te realiseren. Het omvormen zou dan in 2 jaar in plaats van 4 jaar kunnen gebeuren. De perken die nog niet omgevormd zijn worden tot het moment van omvorming onderhouden. Bij versnelde omvorming zullen er meer vierkante meters in een keer moeten worden omgevormd. Dit kan echter niet met het beschikbare budget en mankracht. Hier zal eenmalig geld voor moeten worden vrijgemaakt.
Ried Punt Side
: : :
20 november 2014 10 4
Door eenmalig twee toekomstige jaarschijven (in totaal ca. € 260.000) in de vorm van een voorfinanciering beschikbaar te stellen kan de omvorming sneller plaatsvinden en ook de bezuiniging sneller worden gerealiseerd. Daarnaast wordt eerder het beoogde eindbeeld, sober maar doelmatig, gerealiseerd. Deze wijze van omvormen kent wel een risico; het vraagt meer regie en tijd van de medewerkers. (zie ook kanttekening 1). Hierdoor zal de kwaliteit van de dienstverlening achteruit gaan en dit kan weer tot klachten leiden. C: Gefaseerd met onderhoud Een andere optie is om niet versneld om te vormen maar de beoogde om te vormen perken toch te onderhouden tot het moment van omvorming. De besparing wordt daarmee weliswaar minder vlot gerealiseerd maar dit geeft de gemeentelijke organisatie wel de gelegenheid om de omvormingen op een goede manier, binnen de bestaande formatie, op te vangen. Bovendien hoeft hierdoor hoeft niet eenmalig een groot bedrag geïnvesteerd te worden. Ook zullen er minder klachten over het onderhoud komen omdat de om te vormen perken nog worden onderhouden. De versnelde omvorming heeft de voorkeur. Dit levert het snelst een structurele besparing op en geeft het snelst duidelijkheid over het nieuwe beeld wat naar verwachting dan ook minder klachten zal opleveren. 2. Meer groen extensief beheren en extensief beheerde stukken minder maaien Bij een eerdere bezuiniging is ervoor gekozen om stukken siergazon binnen de bebouwde kom extensief te gaan beheren. Dit leverde toen een besparing op van €40.000. Door nog meer stukken, die nu nog als siergazon worden beheerd, ook extensief te gaan beheren zou nog een keer een besparingsslag kunnen worden gemaakt. Zo zijn bij de vorige ronde voetbal/speelveldjes die regelmatig gebruikt worden voor activiteiten zoveel mogelijk gespaard. Deze zullen dan alsnog onder het soberdere maairegime moeten gaan vallen. Mocht het vanuit de burgerij wenselijk zijn dat een veld voor een buurtactiviteit gemaaid wordt, dan zullen bewoners dit zelf moeten doen of regelen. Door nog meer van dergelijke stukken aan te wijzen zou er nog weer een besparing kunnen plaatsvinden. In 2014 gaan we in plaats van 2 keer maaien terug naar 1 keer. Afhankelijk van de bevindingen kan bezien worden of dit (deels) structureel kan worden. In totaliteit denken we hiermee een besparing van €25.000 te kunnen realiseren. 3. Minder snoeien, bosmaaien en kantsteken. Wanneer we alle verwachte besparingen op een rijtje blijft er een bedrag over. In tabel 3 is dit opgenomen als stelpost. Afhankelijk in hoeverre de maatregelen daadwerkelijk bijdragen zal dit bedrag kunnen schommelen. Wanneer er meer nodig is zal dat opgevangen kunnen worden door minder te snoeien, het bosmaaien rond obstakels te laten vervallen of te verminderen en minder kant te steken. Dat kan echter niet “eindeloos”. Als gemeente zijn we verantwoordelijk voor de veiligheid. Voor 2016 betreft dit eenmalig een groot bedrag. Dit heeft te maken met de snelheid waarmee omgevormd kan worden. In het begin van het jaar is nog niet alles wat dat jaar omgevormd zal worden gedaan, hier zijn dus nog kosten voor onderhoud voor nodig. Om dit op te vangen zou ervoor gekozen kunnen worden om, net als in 2014, het kantsteken nogmaals niet, of drastisch minder, uit te voeren.
Ried Punt Side
: : :
20 november 2014 10 5
Aanbesteden maaien siergazon Het maaien van het siergazon is een grote kostenpost op het groenbudget. Door het maaiwerk aan te besteden zou dit misschien goedkoper kunnen dan nu. Of, en hoeveel, dit oplevert is op voorhand niet te zeggen. Ook voor 2014 is dit onderzocht. Op een dergelijk korte termijn en voor slechts 1 jaar kon dit niet goedkoper worden weggezet dan waar Caparis het nu voor doet. Voor het realiseren van een bezuiniging (en daar gaat het om) zo een Europese aanbesteding mogelijk voordeel op kunnen leveren. Wij zijn van mening dat een Europese aanbesteding voor het maaien niet wenselijk is, als bezuinigingsoptie lijkt dit daarom niet reëel. Het omvormen van perken en plantsoenen levert wel een flinke besparing op. Tijdens dit proces van omvorming zullen heesterperken veranderen in gazon gedurende het seizoen. Door de alle werkzaamheden (dus zowel het maaien als het plantsoenonderhoud) door één partij uit te laten voeren kan het meest efficiënt worden gewerkt. Daarnaast zijn wij voornemens de mogelijkheden die de vorming van de MOA biedt ook in het groen mee te nemen. Hoe dit precies vorm krijgt wordt nog onderzocht maar er liggen hier voor het onderhoud van het openbaar groen kansen. In de begroting is hier vanaf 2018 ook een besparing voor ingeboekt. In dit licht bekeken is het wenselijk de maaiwerkzaamheden niet anders aan te besteden tijdens het omvormingsproces en tot de inrichting van de MOA duidelijk is, en door Caparis uit te laten voeren. We hebben besloten om het maaien voor 2015 uit te laten voeren indien met Caparis een marktconforme prijs is af te spreken. Financiën In onderstaande tabel vindt u een overzicht van de beschikbare middelen, de kosten en de financiële effecten van de maatregelen zoals die hiervoor zijn beschreven. De vetgedrukte bedragen vormen de totalen voor het bedrag dat in de begroting beschikbaar is.
Ried Punt Side
: : :
20 november 2014 10 6
Tabel 2: financieel overzicht, bedragen in euro’s Kostenposten 2014 2015 Maaien siergazon 170.000 170.000 Perken (heesters, 412.500 330.000
2016 170.000 285.000
2017 170.000 240.000
2018 170.000 240.000
25.000 14.500 50.000 16.000 605.500
25.000 14.500 50.000 16.000 560.500
25.000 14.500 50.000 16.000 515.500
25.000 14.500 50.000 16.000 515.500
?
?
?
?
142.500
142.500
142.500
142.500
-25.000
-25.000
-25.000
-25.000
723.000
678.000
633.000
633.000
-19.000
-61.000*
-16.000
-16.000
704.000
617.000
617.000
-40.000 577.000
rozen, kruidachtigen, door omvorming verminderen, maatregel 1)
bosplantsoen hagen kantsteken Inzet tractor/snipper Totaal caparis (begroot) Offerte caparis (incl.
25.000 14.500 75.000 16.000 580.500
Bezuinigingen om verschil (tussen begroting en offerte) op te vangen Uiteindelijke deal Caparis Resterend budget uit te besteden werk 2014 Budget uit te besteden werk (begroting) Bezuinigingen maatregel 2
-129.000
korting)
709.500
616.000 52.000
Meer groen extensief beheren en extensief beheerde stukken minder maaien,
Totaal kosten uitbesteden werkzaamheden Stelpost (minder bosmaaien/snoeien te realiseren op diversen bovenstaande) maatregel 3
MOA Totaal begroting 668.000 (beschikbaar) * zie opmerking bij maatregel 3
Ried Punt Side
: : :
20 november 2014 10 7
Konsekwinsjes 1. De maatregelen zullen in de aanvangfase tot extra werk voor het KCC en de buitendienst leiden Een dergelijke bezuinigingsslag blijft uiteraard niet onopgemerkt en zonder gevolgen. Op verschillende terreinen verwachten we dat de effecten merkbaar zullen zijn. In de eerste plaats zal het beeld van het groen achteruitgaan en zullen burgers, ondanks een goede voorlichting, meer meldingen doen en vragen en/of klachten hebben. Dit zal zowel bij de buitendienst als bij de Front-Office medewerkers extra werkdruk geven. Niet elke melder zal evenveel begrip voor de maatregelen op kunnen brengen. Wanneer gekozen wordt voor het versneld omvormen zal dit nog meer een piekbelasting opleveren. Bij gefaseerde omvorming heeft zowel de organisatie als de burger de gelegenheid om naar de nieuwe situatie toe te groeien. Door het maaien in ieder geval tijdens het omvormingsproces en tot de vorming van een MOA bij Caparis te houden kan op dit punt het meest effectief worden gewerkt. Er hoeft dan maar met 1 partij overleg en afstemming plaats te vinden, bovendien is Caparis door haar ervaring goed op de hoogte van de lokale situaties. 2. De maatregelen zullen op andere terreinen tot extra kosten leiden Minder maaien en snoeien betekent ook dat aangrenzende zaken zoals wegen en dergelijke de gevolgen hiervan ondervinden. Hierbij valt te denken aan de ingroei van riet in wegdekken, verstopte rioolputten etc. De bezuiniging aan de ene kant levert mogelijk extra kosten op aan de andere kant. Deze zijn vooralsnog moeilijk te kwantificeren. 3. De inschatting van de besparing is een momentopname De genoemde te verwachten besparingen zijn dan een inschatting op basis van kengetallen en ervaring op dit moment. In volgende jaren kunnen zowel Caparis als andere bedrijven nieuwe prijzen hanteren. Ook kan de ene maatregel effect hebben op de prijs van de andere. Minder schoffelbeurten bijvoorbeeld, betekent dat er in de resterende beurten meer onkruid staat en een bedrijf misschien een hogere schoffelprijs moet hanteren. 4. De maatregelen kunnen effect hebben op de (verkeers)veiligheid Minder vaak maaien en snoeien betekent hoger groen en op sommige plekken verkeerstechnisch minder zicht. Ook bij het omvormen gaven we dit reeds aan. Op gevaarlijke punten kan ervoor gekozen worden om in te grijpen maar dit gaat dan weer ten koste van andere plekken die daardoor niet meer kunnen worden onderhouden. Een dergelijk ingrijpen kan immers niet bovenop de werkzaamheden komen (want dit zou leiden tot het niet halen van de bezuiniging) maar zal altijd moeten worden bekostigd uit het niet uitvoeren van onderhoud ergens anders. 5. De algehele kwaliteit van het openbaar groen zal achteruitgaan met mogelijk effect op het woongenot In een goed verzorgde woonomgeving is het prettig wonen, voelt men zich veiliger en levert op die manier ook een positieve bijdrage aan de waarde van (koop)woningen. De maatregelen kunnen hier een negatief effect op hebben. Burgers kunnen, door zelf een deel van het onderhoud te doen, hier wat tegen doen. Daarnaast kan een goed onderhouden sobere beplanting netter ogen dan een slecht onderhouden dure beplanting. Wanneer alle aangewezen terreinen zijn omgevormd naar de goedkopere variant is er weer sprake van een onderhouden, maar soberder beeld. 6. Er is sprake van kapitaalvernietiging Bij de omvorming van perken moet rekening gehouden met een stuk kapitaalvernietiging (het weggooien van de afgelopen jaren is opgebouwd).
Ried Punt Side
: : :
20 november 2014 10 8
In de gefaseerde varianten is deze het geringst. Mocht het op termijn aan de orde zijn, dan zal een investering om het groen weer op het oude niveau te krijgen hoger zijn dan de bezuiniging die nu wordt gerealiseerd. 7. Consequenties voor de SW doelgroep van Caparis De voorgestelde maatregelen houden in dat de workload dat aan Caparis wordt uitbesteed, wordt ingekrompen, vooral wanneer het aanbesteden van het maaiwerk op de markt wordt doorgezet. Overigens heeft Caparis aangegeven daarmee geen problemen te hebben, aangezien het maaiwerk overwegend een machinaal proces is waar weinig "handjes" mee gemoeid zijn. Daarnaast is het nog onduidelijk hoe de (nabije) toekomst van Caparis eruit komt te zien. Een afbouwscenario lijkt het meest waarschijnlijk. Van belang is dat de bulk van de groenonderhoudswerkzaamheden voor de komende jaren beschikbaar blijft voor de doelgroep, onafhankelijk van welke uitvoeringsconstructie in het kader van de SW wordt gekozen. De voorgestelde maatregelen sluiten daar goed bij aan. 8. Omvormingen kunnen een nadelig effect hebben op de biodiversiteit Bij het omvormen van perken kan leiden tot groen dat minder waarde heeft als het gaat om biodiversiteit, bijvoorbeeld siergazon. Ook het omvormen zelf heeft een grote impact op de flora en fauna in het betreffende areaal. Aan de andere kant kan meer extensief beheer en omvorming naar (inheems)bosplantsoen ook weer leiden tot het ontstaan van geschikte leefgebieden voor verschillende soorten. Kommunikaasje De bezuinigingen zullen niet ongemerkt blijven. Zoals eerder aangegeven zal het aantal meldingen toenemen. Het is daarom belangrijk om de burger goed te informeren. Via de bekende kanalen (Streekkrant, website, infobrieven etc.) zal gewezen worden op de wijzigingen en de noodzaak hiervan. Het zal hierbij nadrukkelijk moeten gaan om informeren en uitleggen. Het afhandelen van meldingen zal daardoor grotendeels bestaan uit het kennisnemen van de melding en het uitleggen van het hoe en waarom van de maatregelen. Om de extra werkdruk zoveel mogelijk op te vangen zal met het KCC overlegd worden hoe, op een uniforme en heldere wijze, we dit kunnen communiceren richting de burgers. In de loop van de tijd, wanneer men gewend is aan het nieuwe beeld, zullen de meldingen waarschijnlijk wel weer afnemen. Ferfolchtrajekt Met de maatregelen voor 2014 is begonnen. Een aantal maatregelen is al uitgevoerd en een aantal wordt momenteel opgestart om de doelstelling te kunnen halen. Voor 2015 zullen de acties zoals onder B beschreven worden opgepakt. Zodra over de financiële effecten hiervan duidelijkheid is zult u op de hoogte worden gebracht van de resultaten en de effecten hiervan op de bezuinigingsvoorstellen. Ook krijgt u jaarlijks een terugkoppeling van de effecten die de maatregelen hebben gehad, zowel financieel als maatschappelijk. Buitenpost, 7 november 2014 het college van burgemeester en wethouders van Achtkarspelen, secretaris,
burgemeester,
mr. drs. E.H.C. van der Laan
G. Gerbrandy
Riedsbeslút De raad van de gemeente Achtkarspelen; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders d.d. 7 november 2014, punt nr.: 10; Beslút: In te stemmen met het voorstel om: 1. de maatregelen om te komen tot een budgettair sluitende aanpak van het groenonderhoud voor 2014 en pakket van maatregelen om vanaf 2015 de aanvullende structurele bezuinigingen te realiseren; 2 voor wat betreft het omvormen van perken en plantsoenen twee jaarschijven van beschikbare begrotingsmiddelen (€ 260.000) voor groenreconstructies als voorfinanciering beschikbaar te stellen voor een versnelde omvorming.
Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Achtkarspelen van 20 november 2014.
De griffier,
De voorzitter,
mr. R. van der Heide
G. Gerbrandy
