RIASS wapen tegen incursions

vereniging van nederlandse verkeersvliegers december 2011

787 Droomtoestel?

RIASS wapen tegen incursions Talk to me, goose

Mind your step, mind your step, mind your step Overstappen naar een andere hypotheek doe je niet zomaar.

VLIEG Hypotheken: Geen mooie praatjes, het gaat om visie! VLIEG Hypotheken Amstelveen is het bureau voor luchtvaart en academici wanneer het gaat om persoonlijk advies. Met als leidraad onze visie, helpen onze onafhankelijke adviseurs u graag bij het vinden van een geschikte hypotheek. Uiteraard geheel op één lijn met de mogelijkheden die de toekomst voor u in huis heeft. Onze visie is al drieendertig jaar succesvol en vormt de drijvende kracht bij het maken van een weloverwogen financiële keuze, waar u mee verder kunt. VLIEG Hypotheken, uw thuishaven voor een betaalbare toekomst. Bel voor een afspraak met Peter Jellema of een van de andere adviseurs (020) 645 05 52, VLIEG Hypotheken, Amsterdamseweg 490, 1181 BW Amstelveen Beëdigde Adviseurs

www.vlieg.nl

Makelaardij

Hypotheken

Verzekeringen

Pensioenen

december 2011 evident p. 2 voorwoord p. 3 woord en wederwoord p. 4

van het bestuur p.24 van de ledenraad p.40

vnv-feest 2012 p. 5 b787, droomtoestel? p. 6 portret p. 11 talk to me, goose! p. 12 please wait to be seated p. 14 csa ceskoslovenské státní aerolinie p. 15 uit de post geplukt p. 18 nieuw wapen tegen runway incursions: RIASS p. 20

1

evident

De tijd van hoop

Steven Verhagen, vicepresident

voorwoord Francis van Haaff, hoofdredacteur

Roomser dan de paus

E

vert heeft me gevraagd om deze maand de column te verzorgen. Met alle plezier! De decembereditie lonkt altijd om uitgebreid terug te blikken. Echter met ‘een rode draad’ is eigenlijk al heel veel gezegd over 2011 en daarmee doe ik natuurlijk tekort aan alle andere zaken die gespeeld hebben, zoals bijvoorbeeld de nieuwe RVL bij ArkeFly. Deze editie leent zich ook uitstekend voor een vooruitblik. Dan zie ik toch wel wat donkere wolken samenpakken. De economische ontwikkelingen laten ons wederom in de steek en met name overheden schromen niet om dat effect nog eens schandalig te versterken. Het op Europees niveau per 1 januari aanstaande in te voeren ETS (emission trading scheme) is een regelrechte dolksteek in het hart van de Europese luchtvaart. Europa vindt het kennelijk nodig om als enige een ordinaire belasting te gaan heffen op CO2-emissie. Dit alles waarschijnlijk in het kader van ‘een beter milieu begint bij jezelf’. Deze molensteen gaat voor menig Europese luchtvaartmaatschappij voor grote financiële problemen zorgen. Aan arrogantie geen gebrek, schijnt dit de Europese overheid in het geheel niet te deren. Hoezo level playing field?

2

De contradictie van een Europees ETS met een vrije wereldmarkteconomie is kraakhelder. Een volledig liberale markt wordt in WestEuropa al sinds jaar en dag gepredikt. Nederland bleek hierin weer eens veel roomser dan de paus. Namelijk door vrachtklikspaan

Lufthansa geen strobreed in de weg te leggen toen zij met een slinkse truc doodleuk Martinair-routes ging bevliegen vanaf Schiphol. Dat zou nog niet eens zo erg zijn als Martinair op haar reciproque verzoek om vanaf Frankfurt te mogen vliegen ook ‘gewoon’ toestemming had gekregen van de Duitse overheid. Maar Martinair kreeg nul op het rekest. Ook Cargolux is gestart met vluchten tussen Zuid-Amerika en Schiphol. En wie weet welke maatschappijen nog meer… Hoezo vrije markteconomie? Het aanstormende gevaar vanuit het MiddenOosten, met als kool groeiende, staatsgesteunde luchtvaartmaatschappijen, wordt ook met open armen ontvangen in Europa vanuit de vrijemarktgedachte. Dit is natuurlijk vragen om problemen en hier valt voor de met belastingen en andere monopolistische kosten beladen Europese luchtvaartmaatschappijen niet tegen te concurreren. Hoezo eerlijke concurrentie?

Bij CSA Czech Airlines is het glas half leeg. Natuurlijk heeft CSA een andere historie, een andere markt en hele andere omstandigheden dan de Nederlandse luchtvaartmaatschappijen. Maar wat kunnen wij leren van hun situatie, wat zouden wij doen in hun schoenen? Met de persoonlijke contacten die er zijn kan de VNV op de hoogte blijven. De redactie wil de moeilijke situatie waarin enkele maatschappijen verkeren blijven volgen om meer dan gemiddeld op de hoogte te zijn maar ook om toekomstige moeilijkheden al te kunnen adresseren.

kunnen dit niet meer geloofwaardig aan hun werknemers vragen. Eigenlijk is dan de strijd al gestreden. Verloren dus.

Het glas is half vol, zei president-directeur Peter Hartman in zijn roadshow, ‘addressing the nation’. Dat is een goed uitgangspunt. Niet sippen, de schouders eronder. En ik denk dat dat een gewillig oor vindt in Nederland, bij de werknemers van KLM. Maar sommige (buitenlandse) maatschappijen

Even geleden struikelde ik over een klein vrouwtje in de gang van het VNV-kantoor. Ze bleek de testvlieger van de vierde Dreamliner van Boeing. Een vrouw met een eigen Boeing, wie kan dat zeggen? Het is opvallend hoe vaak er bijzondere sprekers zijn in ons eigen gebouw. De groten der

In de periode van advent voor kerst, de tijd van hoop, waarin deze Bok gemaakt is mocht de redactie de drie pastores van Schiphol portretteren. Hun boodschap aan de vliegers is vooral dat zij er zijn. Ze geven gewone, menselijke hulp, daar waar we af en toe denken dat passagiers op Schiphol doelloos en verlaten achter blijven als ze eenmaal ons vliegtuig uit zijn. Dat is hoop, concreet.

aarde gaat als predicaat iets te ver, maar in ons vakgebied wil het soms niet veel schelen. Ik beveel u onze symposia en lezingen van harte aan, net als het verhaal over Heather Ross. Het komende jaar gaat de redactie in met een groep nieuwe redacteuren. Ze zullen allen van zich laten lezen. Vier nieuwe redacteuren deze maand. Als de Bok verandert van toon en inhoud dan komt het door de invloed van nieuwe, enthousiaste vlieger/schrijvers. Nieuwswaardigheid bepalen van verschillende onderwerpen in ons vak is mensenwerk en subjectief. Een gemêleerde groep kan andere, betere onderwerpen vanuit andere invalshoeken belichten. Namens de redactie wens ik u goede feestdagen en een nieuw jaar waarin het glas steeds halfvol blijft.

Het is de hoogste tijd om in Nederland en Europa de eigen belangen eens op een hoger plan te zetten in plaats van principes en ideologieën na te streven waar ze in de rest van de wereld om lachen. Zeker gedurende een zware economische crisis! Dit zou wat mij betreft een mooi voornemen zijn, wat mij er op brengt om u bijzonder prettige feestdagen te wensen en een gelukkig en bovenal gezond 2012! In het centrum van het Bemanningencentrum gaf KLM-baas Peter Hartman zijn ‘peptalk’.

3

W

oord en wederwoord is een vrijplaats voor meningen van de leden en geassocieerden van de VNV. Bijdragen geven uitsluitend de opvattingen van de auteur weer. De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden stukken in te korten tot maximal 400 woorden en/of te redigeren op stijl, grammatica en structuur. Stukken die zich kenmerken door onbetamelijk of onnodig kwetsend taalgebruik, of waarvan de inhoud in de ogen van de redactie schadelijk is voor de Vereniging, worden geweigerd. Hiertegen is beroep mogelijk bij de president van de Vereniging (artikel 73 Huishoudelijk Reglement).

Pensioenleeftijd (2) In Woord & Wederwoord van november doet Fons Claerbout een oproep aan de ledenraad om “nu eindelijk de discussie over vrijwillig doorvliegen tot 60 jaar”... ...“niet meer uit de weg te gaan”. Dat begrijp ik niet. In de ledenraad gaan elke maand vele leden in hun eigen tijd geen enkele discussie uit de weg. Maar om nu te gaan praten over zaken die al geregeld zijn? Wij kunnen al sinds 2006 vrijwillig doorvliegen tot 60 jaar. Overigens kunnen we ook al met 50 met pensioen en alle leeftijden daartussen. Iedereen kan door tot 60, maar moet het deel boven de 56 aan zijn collega’s compenseren door een productiefactor van 80, 67 of 50% te gaan vliegen. Als de heer Claerbout bedoelt afscheid te nemen van dat mooie gebalanceerde principe,

Strings in the Air! Speel je cello, contrabas of viool? Het Strijkorkest van de Nederlandse luchtvaart gaat in 2012 van start. We zoeken musici die raakvlakken hebben met de luchtvaart. Wel of geen orkestervaring? Niet getreurd, geïnteresseerden kunnen altijd contact opnemen. E-mail: [email protected] of bel: Wiebeke 0299-372631 of Vyron 035-6782888

dan ben ik benieuwd waarom we dat zouden moeten willen. In het door hem genoemde feit dat een individu een carrière vóór de KLM heeft gekozen zie ik in elk geval geen reden om het geld bij zijn collega’s weg te halen. Ik wil niet zeggen dat er nooit of te nimmer goede redenen kunnen zijn, maar ik heb nog geen aanleiding gezien om een zo’n historisch grote stap te zetten, met zulke forse carrièreconsequenties. En de dreiging van collega’s die naar het Europees Hof gaan? Die dreiging verdwijnt pas als we doorvliegen tot de maximale brevetleeftijd. Dat zou dus negen jaar stagnatie betekenen. Voor die dreiging hoeven we en wil ik niet buigen. We kunnen al vrijwillig door tot 60, da’s toch mooi? Jochum Willemsen

VAKANTIE ROMANTISCHE

IN

ZUID

FRANKRIJK

BOERENHOEVE MET PRIVÉ ZWEMBAD 14p,

GITE 6p, TORENHUISJE 4p. MET GEZAMENLIJK ZWEMBAD.                                                   PRIVÉVALLEI   OMRINGD   DOOR   EIKENBOSSEN   EN   AKKERTJES,   EIGEN   ERF   20   HA.   ALLE   MOGELIJKE   COMFORT.   SAT.   TV,   WIFI,     GOLF   OP   EIGEN   TERREIN!   IN   DE   OMGEVING   ZWEEFVLIEGEN,   KANOËN,   PARACHUTESPRINGEN,   WANDELEN,   ETC.  

 www.bouteille.nl              0725 894555  

 

2 juni 2012 VNV-feest Taets Art Gallery Zaandam

B787 Droomtoestel? Tekst: Wouter Houben, commissie Vliegtechnische Zaken Foto’s: Boeing

C

aptain Heather Ross heeft een rating voor vrijwel alle Boeing-modellen, ze vloog bij de luchtmacht en is verantwoordelijk voor haar eigen B787, waarmee ze onder andere full stalls vloog. Ze kwam speciaal naar de VNV om alle ins en outs van de Dreamliner te openbaren. Een briljant captain van een briljant vliegtuig.

Na innig mail- en telefonisch contact verscheen begin november Captain Ross. Donkerblauwe blouse met Boeing-logo, gemakkelijke schoenen en haar rugzak nonchalant over de schouder. Als Boeing-testvlieger was Heather Ross bereid gevonden om aan VNV-leden een presentatie te geven over de nieuwe technieken en constructieve aspecten van de Dreamliner. Vrijwel direct bij binnenkomst begon ze te praten over haar project en stopte daar twee dagen later pas mee. Negen uur tijdsverschil argeloos wegkletsend. Besparen De Dreamliner heeft een aantal eigenschappen die je rustig innovatief zou mogen noemen. Rode draad van de presentatie was echter de besparing die dit vliegtuig, vergeleken met de B767, de eigenaar gaat opleveren: 20% op brandstof en 10% op exploitatiekosten. Zo komt 8% van de winst op het brandstofverbruik al van de motoren. Verder kwam ze met tal van voorbeelden die vooral de vliegers aanspraken omdat ze het leven in de cockpit een stuk aangenamer zullen maken. Maar hoe wordt die besparing nou gerealiseerd?

Zie je niks, dan is er niks. Materiaal Een van de meest in het oog springende kenmerken van de B787 is natuurlijk het nieuwe materiaal waar het toestel voor de helft van gemaakt is. Composiet. Zo is een stuk composiet veel sterker dan een even zwaar stuk metaal en kan er dus gewicht worden bespaard. Verder is het mogelijk om dit materiaal, in combinatie met het Trailing Edge Variable Camber-systeem, zo te vervormen dat de g-krachten zich dáár concentreren waar het vliegtuig het sterkst is. In de vleugelwortel bijvoorbeeld, zodat andere delen lichter kunnen worden uitgevoerd. Bijkomend voordeel is dat het systeem tijdens de kruisvlucht zorgt voor het uitdempen van turbulentie.

8

Gaten en bliksem Verder kan men met composiet de gaten beter dichten die er nu zijn tussen bijvoorbeeld de vleugel en de flaps. Die spleten veroorzaken behoorlijk wat weerstand en het verdwijnen

ervan heeft een positief effect op het brandstofverbruik. Meteen ging een aantal vingers de lucht in: Wat nou als iemand een gat in zo’n vleugel rijdt met z’n cateringtruck? Dat wordt even wennen voor het onderhoudspersoneel, maar Boeing heeft een duidelijke instructie uit laten gaan hoe zoiets te repareren. En als je twijfelt of iets beschadigd is of niet: Zie je niks, dan is er niks. Een andere goede vraag vond Ross wat er gebeurt als het vliegtuig door bliksem wordt getroffen. Ook daar is over nagedacht bij Boeing. In het composiet zitten matten geweven die samen met het elektrische systeem een aarde vormen.

Circuitbreakers zijn verleden tijd. Foto: Francis van Haaff

Drie-in-een Een ander hoogtepunt is het vrijwel ontbreken van bleed-air waardoor de straalmotoren zuiniger kunnen zijn. De in de motoren afgetapte

lucht zorgt in de hedendaagse jets voor nogal wat ongerief doordat die lucht wordt gebruikt voor het op druk houden van de cabine. Zo kan het gebeuren dat de passagiers en bemanning door olie vervuilde lucht inademen. Niets van dat alles in de Dreamliner. Die heeft elektrische compressoren aan boord die daar voor zorgen. Ook hier slaat Boeing drie vliegen in één klap: niet alleen is de lucht schoner, ook kan de cabinedruk op een comfortabele 6000 voet worden gehouden vanwege die sterkere composiete constructie, die ook nog eens ongevoeliger is voor corrosie. De lucht is dus ook een stuk vochtiger gemaakt dan we gewend zijn. Elektrische snufjes Even wegdromen was er niet bij tijdens de presentatie. Zelfs niet toen Heather Ross een rijtje droge feiten ophoestte over het elektrische systeem. De remmen zijn bijvoorbeeld niet langer hydraulisch maar Brake-by-Wire. En nog van Bugatti ook. En had je vroeger niet kilometers kabel nodig om de elektriciteit van de motor via de cockpit naar de verbruiker te vervoeren? Verleden tijd met het Remote Power Distribution System dat bovendien alleen stroom levert als de vraag er is en niet, zoals nu, continu. Circuitbreakers behoren tot de verleden tijd. Met één oogopslag zie je op een van de beeldschermen of er eentje is gepopt. Verder is het hydraulisch

systeem opgepompt naar een respectabele 5.000 psi.

De Dreamliner gedroeg zich voorbeeldig, als een echte dame. Burger King philosophy Goed, de cockpit nu. Daar heeft Boeing heel vriendelijk vijf 15.1 inch displays ingelepeld. En heel toepasselijk voor een Amerikaans bedrijf is, naast de grote schermen, de Burger King philosophy: You can have it your way. Wil je de horizon links en de map rechts? Dat kan. Andersom ook. Of liever de airport moving map met een schaal van 0,5NM voor je neus? Kan ook. Die horizon trouwens is veel breder dan we tot nu gewend zijn. Zit het bruin-blauwe lijntje nu tussen de hoogte- en snelheidsmeter ingebakken, Boeing heeft ervoor gekozen deze over heel het scherm te projecteren zodat je de hellingshoek veel beter kan zien. En moet je bij de autodealer flink in de buidel tasten voor elke gelikte optie, zo niet bij Boeing. De Head-up displays voor de captain én de co worden standaard meegeleverd! Daarmee worden niet alleen de take off-limieten verlaagd, ook kan je tijdens de cruise in het steeds drukker wordende luchtruim buiten alles in de gaten houden. En staat de flightpath vector in een wolk geprojecteerd, dan riemen vast!

9

Voorbeeldig gedrag Na de pauze kwamen de verhalen en filmpjes over de vliegtests. Ross kreeg bijvoorbeeld de twijfelachtige eer te controleren of het vliegtuig gevoelig is voor flutter. Op de tekentafel kan dit maar ten dele worden berekend, vandaar. De angst is dat het vliegtuig bij een bepaalde frequentie gaat resoneren om vervolgens uit elkaar te trillen. Vanuit de zaal was men het duidelijk eens over de noodzaak van deze test. Daarom werd Ross er met een 787 op uitgestuurd met aan de uiteinden een soort vibrators die nauwgezet elke frequentie afliepen. De Dreamliner gedroeg zich voorbeeldig, als een echte dame. Vervolgens doorliep de B787 een serie tests waarvoor de hele wereld werd overgevlogen. De hitte van de woestijn en de kou van Florida... Ze hebben daar een soort grote diepvries waar het vliegtuig in zijn geheel inpast. Ook werd het toestel onderworpen aan de gebruikelijke remen zijwindtests. Dat het dichtstbijzijnde vliegveld met dik dertig knopen crosswind op dat moment in Europa lag, deerde niemand. Konden ze gelijk testen hoe het vliegtuig zich tijdens een lange vlucht gedraagt. Gecombineerd vliegen Omdat het publiek voor het merendeel uit vliegers bestond, rees de vraag hoe de 787 nou eigenlijk vliegt. En of hij gecombineerd gevlogen kan worden. Om dat eerste te bepalen zijn er in een vroeg stadium tests gedaan met een Convair 580 met een Dreamliner cockpit eraan vastgeschroefd. Zo kon de software bepalen hoe het vliegtuig zou aanvoelen en liet de Convair dat ook in werkelijkheid toe. Later werd een

groepje B777-lijnvliegers uitgenodigd om in de 787 plaats te nemen en hun bevindingen op te schrijven. En gecombineerd vliegen kan straks zeker. De opleiding voor een B777-vlieger om straks ook B787 te mogen vliegen duurt slechts vijf dagen.

De opleiding voor een B777-vlieger om straks ook B787 te mogen vliegen duurt slechts vijf dagen. Om op de toekomst voorbereid te zijn, heeft Boeing een toestel onderworpen aan de gebruikelijke stresstests. En dat blijven ze ook doen. Het is namelijk nog relatief onbekend hoe een composiet vliegtuig zich zal gedragen na jaren van gebruik. Daarom hebben ze in Seattle besloten één 787 te houden en die continu te controleren. Mochten daar dan mankementen aan verschijnen, dan zijn ze de luchtvaartmaatschappijen altijd voor en kunnen ze daar naar handelen. Het grote wachten op de Dreamliner is nu dus begonnen. Misschien dat de economie roet in het eten gooit maar bekend is dat ArkeFly en KLMAir France reeds in de markt zijn voor dit toestel. De aanwezige leden leken allemaal bereid om een kruisje achter de Dreamliner te zetten. De Dreamliner – een droomtoestel?

portret Drie pastores van het luchthavenpastoraat ( Foto: Maarten van Haaff)

Dit zijn ds. Wina Hordijk-Van der Zwaag (m.), rev. Joop Albers (r.) en pater Gerard Timmermans (l.). Zij zijn er voor de geestelijke wensen en noden van passagiers en werknemers op Schiphol. Het pastoraat en het Stiltecentrum bestaan sinds 1975, op initiatief van KLM-president-directeur Orlandini en de bisschop van Haarlem, mgr. Zwartkruis. Het stiltecentrum, tussen de E- en de F-pier, is voor iedereen, ook moslims en joodse mensen. Daar helpen om de beurt 27 vrijwilligers met een luisterend oor. “We horen dat passagiers hiervoor speciaal over Schiphol reizen.” “Vliegers weten vaak niet dat wij passagiers kunnen opvangen. Wij hebben tijd voor ze. Wij zijn soms de helper, waar geen helper meer is.” “Als ons dat lukt, dat zetje om iemand weer op weg te helpen, gaan wij zelf op vleugels naar huis.” www.luchthavenpastoraat.nl

11

Z

oals een chirurg bij een correct uitgevoerde splenectomie of ablatie van gedeelten van de lever kan verzuchten hoe overheerlijk hij toch laatst een gerecht met levertjes had geprepareerd, is bij piloten zo’n verzuchting nog nooit gebeurd. Net nadat een Canadese gans grof julienne gesneden door de linkermotor komt, het moment vlak voor er een haast zoete gebraden kippetjeslucht via het airconditioning systeem de cabine in komt, heeft naar mijn beste weten nog nooit een vlieger verzucht dat het tijd is geworden om een Pauillac uit ’95 te chambreren.

Talk to me, Goose! Tekst: Francis van Haaff, foto: www.arendlandman.nl

In Frankrijk heet de buurman natuurlijk JeanMarc. Hij is een jager. Chasseur. Hij rijdt een Toyota Landcruiser, draagt het hele jaar een camouflagebroek, bij de voordeur staan echte leren laarzen. In zijn vrieskisten liggen honderd vogels, twee zwijnen en een hert. Volstrekt stereotiep. Met de Jean-Marc’s van Frankrijk heeft Sarkozy de verkiezingen gewonnen, reken maar. De Franse tv kent drie nationale themakanalen over de jacht. Er zijn gemakkelijk anderhalf miljoen jagers in Frankrijk. En zo moet het zijn in Frankrijk: ze hebben er honger voor geleden 200 jaar geleden, ze hebben er de Bastille voor bestormd! Sinds de Franse Revolutie is de jacht een recht, een recht voor iedereen. De Jean-Marc’s van deze wereld zeggen op het OVV-rapport over het ongeval met de Royal Air Maroc B737 allemaal: laat mij maar even! Voor een gans halen ze hun neus eigenlijk op, maar goed geprepareerd weten ze met een mals gansje heus een goede avond te maken. Normaal schieten ze op exotische kleine, moeilijke vogeltjes zoals snip. Normaal trekken ze een ochtend uit voor het echte werk van ree en edelhert. Voor een paar honderd ganzen draait Jean-Marc zijn hand niet om. Het zal een mooie knalfuif worden. Dat de minister daar geen zin in heeft kan ik me echter voorstellen. Dat de organisaties die de huidige plannen Ganzen-7 hebben gemaakt zich hier niet in kunnen vinden is een open deur.

ganzen met voortvarendheid kwantitatief terug te dringen. Geen gekonkel meer over Ganzen-7, of Ganzen-8. Weg met die ganzen! Niet in mijn motor! Op een motorstoring zijn we getraind, maar op twee met ganzen verstopte motoren zitten wij, de passagiers, Schiphol en de Haarlemmermeer niet te wachten. Moet de koningin weer komen, Pieter van Vollenhoven – al is die niet meer in functie. Toch zegt de voorzitter van een leefmilieuvereniging van de regio Schiphol, Von der Meer, dat vliegtuigen gemakkelijk vogels kunnen ontwijken met behulp van de verkeers- leiding en dat vogels op de radar te zien zijn. Er hoeven geen vogels geschoten te worden. Nee, laat die ganzenpopulatie maar groeien! Deze koepelorganisatie (BLRS) van zeventien bewonersverenigingen doet eigenlijk een soort invitatie voor een buurtbarbecue. Von der Meer heeft niet door dat het opgediende vlees niet dat van de gans zal zijn. Dat is het streven: een moment van onbezorgdheid als een rits Canadese ganzen in V-formatie zowel de linker- als de rechtermotor binnen vliegen. Alle tijd om een goed gekozen opmerking over het welsmaken van het onaangekondigde gerecht. Maar helaas: de door een Triple-7 motor getrancheerde ganzen geven een onaangename smaak, die met geen Pauillac of Saint-Estèphe weg te spoelen is. Zelfs niet met een Château Petrus op dronk.

Onze president heeft volkomen gelijk als hij nadruk legt op de aanbeveling van de OVV de

Goose: “Come on, Mav, do some of that pilot shit!”

CSA

Ceskoslovenské Státní Aerolinie Foto: Petr Kadlec.

Please wait, to be seated

Veilig gevlogen

Het is alweer nummer 15 in de reeks boeken met luchtvaartcartoons uitgegeven door Martin Leeuwis Publications. Deze uitgave bevat luchtvaartcartoons van dertig tekenaars uit allerlei verschillende landen. Natuurlijk is Ton van Andel van de partij, met wie de serie in de jaren tachtig begon. Verder zitten er professionele tekenaars tussen, maar ook vliegers, verkeersleiders, zweefvliegers, een stewardess en technici. Behalve uit Nederland en België zijn er participanten uit de Verenigde Staten, Australië, Frankrijk, Engeland, Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland.

Deze bundeling bevat alle cartoons, meer dan 450 stuks, uit 35 jaar Vliegveiligheidskalenders die Ton van Andel voor de Koninklijke Luchtmacht maakte. De kalenders zijn voor velen verzamelobjecten, waarvan de inhoud nog steeds zowel herkenbaar als ludiek is.

Dit boekwerk telt 160 pagina’s, waarvan bijna de helft in kleur, met 350 cartoons en kost € 12,50 plus verzendkosten.

14

Alle uitgaven zijn te bestellen via www.humor.aero

Voor deze uitgave van 250 pagina’s zijn de kosten € 15,- plus verzendkosten.

Say when and how Twee eerder verschenen uitgaven – Say When en Say How uit respectievelijk 1993 en 1995 – zijn nu verkrijgbaar in één volledig geüpdatete en gecombineerde versie. Voor deze 200 pagina’s tellende uitgave met teksten van Martin Leeuwis en cartoons van Ton van Andel bedragen de kosten € 15,- plus verzendkosten.

CSA Czech Airlines is in zwaar weer terechtgekomen. De Tsjechische vliegers berichtten hier al een paar keer over in de SkyTeam Pilots Association meeting. In de week waarin deze Op de Bok wordt gemaakt is er een nieuw dieptepunt: een derde(!) van het vliegend personeel wordt ontslagen. Vliegers worden zomaar overgeheveld naar de goedkope dochteronderneming, met bijbehorende arbeidsvoorwaarden. CSA is een SkyTeam partner van Air France-KLM sinds 2000.

H

et nieuws wordt naar buiten gebracht alsof er noodzakelijke ontslagen moeten vallen, maar onderliggend is een veel groter probleem. Het is misschien geen reorganisatie, het is het terugschroeven van de kosten – zonder dat er een plan ligt over welke markt bediend wordt, welke resultaten er verwacht kunnen worden. Ook de Europese Commissie, in de persoon van Eurocommissaris Joaquim Almunia, gaat kijken wat hier aan de hand is. Almunia betwijfelt of de plannen financiële gezondheid voorstaan en of de plannen wel voldoen aan Europese regels van mededinging. De Tsjechische regering ontvouwde eind november plannen om zowel CSA als het vliegveld van Praag, beide staatseigendom, onder te brengen in dezelfde holding. CSA moet de vloot en het netwerk drastisch inkrimpen. Zowel de pilotenvakbond CZALPA als de Europese Commissie zien niet in waarom het samenbrengen van de luchtvaartmaatschappij en het vliegveld een heilzame bedrijfsstructuur zou maken. Ondertussen wordt er wel 94 miljoen euro via het regeringsbedrijf Osinek deze holding ingepompt. Ontslagen Op 5 december jl. wordt aangekondigd dat 100 van de 300 vliegers ontslagen zullen worden. Sommige vliegers zouden eventueel terug kunnen komen bij de chartermaatschappij Holidays Czech Airlines, ook een onderdeel van die holding Cesky Aeroholding. HCA vliegt onder eigen AOC (Air Operator’s Certificate). Het salaris van een vlieger Holidays Czech Airlines is aanzienlijk lager. CSA wil verder elf short- en mediumhaul ATR-42- en ATR-72-vliegtuigen overhevelen naar Holidays Czech Airlines.

De vliegers die al enige tijd tegen de plannen bezwaar maken worden volledig buitenspel gezet. Maandag kunnen de medewerkers van de vliegersvakbond hun kantoorgebouw niet meer in. Het kantoor is onderdeel van het CSA-geheel. De toegangspassen van de vakbondsleden zijn onklaar gemaakt. Een tiental vliegers meldt zich ziek, als enige optie om tegen de veranderingen te protesteren. De maatschappij reageert natuurlijk scherp, zegt dat de protesten illegaal zijn en kondigt maatregelen aan tegen de ziekmelders. CZALPA komt met een verklaring dat haar de toegang tot de vergadering waar de ontslagaankondiging werd gedaan is geweigerd.

De vakbondsleden zijn overgegaan op anonieme, prepaid telefoons om veiligheidsredenen. Overtreding CSA wordt dubieus gemanaged sinds privatisering twee jaar geleden is mislukt. Twee jaar geleden werd een winst gemaakt van 3,5 miljoen euro, maar die is geflatteerd door de verkoop van gebouwen en bezittingen. Het operationeel verlies van CSA vorig jaar was 25 miljoen euro. De jaren ervoor was dit ongeveer hetzelfde. Om de cashflow te verbeteren worden opnieuw bedrijfsonderdelen en bezittingen verkocht. Het middenmanagement heeft vliegers persoonlijk benaderd voor een loyaliteitsverklaring. Dit gaf een merkwaardige druk bij vliegers. De volgende dag werd al duidelijk dat een week later al begin gemaakt wordt met de lijst van ontslagen werknemers, die subjectief en onafhankelijk van senioriteit opgesteld zal worden.

Foto: Ray Abela

De vakbondsleden zijn overgegaan op anonieme, prepaid telefoons om veiligheidsredenen. Stakingen worden op stapel gezet om überhaupt tot overleg te komen.

Gaspar: “Wij willen de het bedrijf niet besturen, maar als de baas ons bedrijf naar de verdoemenis helpt, komen we wel in opstand, ja. Zoals iedereen zou doen.”

Voor de vakbond en de juristen die door de vakbond aan het werk zijn gezet, is duidelijk dat wetten overtreden worden. In ieder geval kan, in de ogen van CZALPA, onder geen beding ‘zomaar’ vloot en personeel van de ene AOC naar de andere overgeheveld worden.

Frank Nauta en René Joziasse houden namens de VNV de vinger aan de pols. Zij steunen CZALPA via de SkyTeam Pilots Association, met brieven en steunbetuigingen.

Ze willen hem ontslaan, ze willen zijn hoofd omdat het ondertussen ook een politieke strijd wordt. Onschendbaar CSA heeft ondertussen vliegtuigen van de Bulgaarse maatschappij VIA ge-‘wetleased’ om vluchten van CSA uit te voeren. HSA-vliegers zijn gevraagd om CSA-vliegtuigen te vliegen, hoewel velen dan tegen hun uren zullen lopen.

16

Foto: http:// vecherka.donetsk. ua

Het bedrijf heeft een poging gedaan om de juridische onschendbaarheid van Filip Gaspar, bestuurslid van CZALPA, ongedaan te maken. Hij is een frontrunner en CSA heeft hem al vol in het vizier. Ze willen hem ontslaan, ze willen zijn hoofd omdat het ondertussen ook een politieke strijd wordt. Gaspar wordt bekend.

CSA Czech Airlines is opericht in 1923 als CSA Ceskoslovenské Státní Aerolinie. In de jaren ’30 vliegt het vooral tussen Praag en Bratislava. In de oorlog gaat CSA uit de lucht, om in 1948 door de communisten weer leven ingeblazen te worden. De vloot wordt dan geheel Russisch, tot de val van de muur. Vanaf het begin van de jaren ’90 ontstaat een moderne vloot. Op dit moment heeft CSA naast ATR-42en -72-toestellen, negentien maal Airbus 320-serie en zeven B737-500’s.

17

uit de post geplukt Wrang jubileum

nomen. De negentig werkneorigine IJslandse bedrijf van mers ontvingen sinds oktober de ondergang te redden. Op zijn Voor de honderdste keer is er geen salaris maar kregen ook minst wil hij een nieuw bedrijf sinds 1990 een Amerikaanse geen uitkering. “Zonder failoprichten om zijn collega’s en luchtvaartmaatschappij over lissement en ontslag door de vrienden van Astraeus een baan de kop. curator keert UWV niks uit. Dat te bieden. Volgens Dickinson Deze twijfelachtige eer valt te hoort een goede werkgever zelf heeft een aantal veelbelovende beurt aan het moederbedrijf van te regelen als hij zijn personeel investeerders interesse in zijn American Airlines, AMR, die uitniet meer kan betalen en een bedrijfsplannen. stel van betaling aanvroeg om doorstart uitgesloten is”, aldus Bij Astraeus vloog Dickinson het bedrijf te kunnen herstrucde raadsman van het personeel. zijn vlieguren als gezagvoerder tureren. Door het aanvragen Amsterdam Airlines bestond op een Boeing 757. Daarnaast van faillissementsbescherming sinds 2008 en stond al onder vloog hij zijn band Iron Maiden onder een zogeheten Chapter verscherpt toezicht van de Inmet 60 man personeel en twaalf 11-status kan het bedrijf een spectie Verkeer en Waterstaat. ton uitrusting de hele wereld benodigde reorganisatie doorBron: de Telegraaf en luchtvaartnieuws.nl over in de band’s eigen Boeing voeren zonder last te hebben 757 ‘Ed Force One’. van schuldeisers. Vooral na de Bron: The Guardian aanslagen van 11 september 2001 in de VS vielen er flinke klappen onder de luchtvaartNog een vliegtuigmaatschapmaatschappijen. Onder de pij in de problemen. De Britse veertig faillissementsaanvragen charter Astraeus Airlines heeft Drie lagekostenmaatschapwaren toen onder meer die van alle vluchten gestaakt en zit pijen ArkeFly, Corendon en United Airlines, US Airways, in surseance van betaling. easyJet mogen bij Hans Alders NorthWest Airlines en Delta De 1.500 werknemers van aanschuiven en meepraten Air Lines. Deze maatschaphet bedrijf hebben hun hoop over de toekomst van Schiphol. pijen hebben zich echter dankzij gevestigd op hun bekende col- Tot op heden zaten aan zijn Chapter 11 staande weten te lega Bruce Dickinson. overlegtafel alleen Schiphol, de houden. Voor verschillende Behalve gezagvoerder bij overheid, omwonenden en KLM. andere bekende Amerikaanse Astraeus is hij de leadzanger De andere maatschappijen luchtvaartmaatschappijen van heavy metal band Iron Mai- waren kwaad over verschilwas reorganiseren niet meer den. Na zijn laatste vlucht voor lende deals waarin zij niet zijn haalbaar. Zo verdwenen onder Astraeus verklaarde hij er alles betrokken. Zo was ArkeFly meer Eastern Airlines, Midway aan te zullen doen om het van boos over het beperken van Airlines en Aloha Airlines van het luchtvaarttoneel. De Boeing 757 ofwel de Ed Force One van Iron Maiden

Popster ‘to the rescue’

Aan (Alders-) tafel!

het aantal nachtvluchten en voelde easyJet zich onder druk gezet om te gaan verhuizen naar Lelystad. Ook zal de Barin, die de in Nederland actieve luchtvaartmaatschappijen vertegenwoordigt, voortaan haar zegje kunnen doen aan de Alders-tafel. Het grote probleem wordt de komende jaren om te bepalen welke vluchten naar Lelystad moeten. Aan de Alders-tafel was bepaald dat dit vakantievluchten moesten zijn. Volgens easyJet en Vueling zijn echter zeker een kwart van hun passagiers zakenlieden die beslist op Schiphol willen landen en niet op Lelystad. Bron: Haarlems Dagblad

Welkom thuis

Schiphol is, naar eigen zeggen, de eerste luchthaven in de wereld met een spandoekautomaat. Wie familie, geliefden of vrienden een warm welkom wil heten op de luchthaven kan hier naar wens – in grootte variërend van veertig centimeter tot drie meter breed – een spandoek maken. De automaat van BannerXpress BV staat in aankomsthal 2.

Bizar toiletbezoek

het wachtwoord voor de cockpit had gegeven, vertrouwde de copiloot het zaakje niet. Hij dacht dat de man kwade Een copiloot op een vlucht van bedoelingen had en lichtte North Carolina naar New York de verkeersleiding in. Deze vreesde een terroristische adviseerde om een noodlanding aanslag toen de gezagvoerder te maken. Alle seinen gingen voor de landing naar de wc direct op rood: jachtvliegtuigen ging en niet hij terugkwam, werden gewaarschuwd en de maar ‘iemand met een MidFBI ingeseind. Vlak voor de den-Oosten accent’ door de landing werd ingezet lukte het gesloten cockpitdeur vertelde dat de gezagvoerder vastzat op de gezagvoerder zichzelf te bevrijden en meldde hij aan de het toilet. verkeersleiding: “There is no De gezagvoerder, die de klemissue, no threat.” Na een veilige mende deur niet open kreeg, had door te bonken de aandacht landing concludeerden de FBI en de luchthavenpolitie dat het van een van de passagiers incident slechts een misverweten te trekken. Hij vroeg de betreffende man om de beman- stand was na een reeks bizarre ning van zijn benarde situatie op voorvallen. de hoogte te stellen. Hoewel de Bron: USA Today gezagvoerder zelfs

Foto: gizmodo.com

Bron: Reformatorisch Dagblad

Bron: nu.nl en luchtvaartnieuws.nl

Personeel eist faillissement

18

Een heel ander verhaal gold voor de Nederlandse luchtvaartmaatschappij Amsterdam Airlines. Daar heeft het personeel nadat het bedrijf begin november alle activiteiten stillegde zelf het faillissement bij de rechtbank aangevraagd en werd dit enkele dagen later door de rechtbank ook uitgesproken. Nadat de directie begin november de stekker uit het bedrijf trok werd er verder niets onder

FLY A P51D MUSTANG

Vaste prijs, geen provisie VAN RENESSE

Financiële Diensten

Op zoek naar een financieel adviseur, die klare taal spreekt en onafhankelijk opereert? Frank van Renesse vindt de beste oplossingen voor uw financiële situatie.

Experience the dream of a lifetime and fly a real P51d on your layover in Los Angeles. Historic dual control Mustang available for unique flying opportunity. Transportation available from your hotel. No experience needed. Info at [email protected] or usa 818-402-0265.

opdebok.indd 1

Betrouwbaar, helder en duidelijk. Heeft u vragen? Bel vrijblijvend. www.vanrenesse.nl

Tel. 023 - 5470103

31-01-11

Nieuw wapen tegen runway incursions: RIASS Bron en foto: Luchtverkeersleiding Nederland

N

a een jaar proefdraaien kan de werking van een technisch waarschuwingssysteem tegen mogelijk botsingsgevaar op de landings- en startbanen van Schiphol – de zogenoemde runway incursions – als geslaagd worden bestempeld. Het Runway Incursion Alerting System Schiphol (RIASS) is eind oktober definitief opgeleverd door Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL).

22

RIASS heeft zich tijdens het afgelopen monitoringsjaar bewezen als een van de belangrijkste operationele veiligheidsvangnetten voor de luchtverkeersleiding op Schiphol. Het is een extra aanvulling op de bestaande technische middelen en geldende procedures om onveilige situaties op baankruisingen te voorkomen.

men. Alle voertuigen op de platformen en in de zogenoemde protected areas van de luchthaven werden door Amsterdam Airport Schiphol uitgerust met transponders. De torenverkeersleiding beschikt nu over een completer grondradarbeeld van de situatie op de platformen en op alle banen op Schiphol.

Behoefte Met de naderende komst eind jaren negentig van de Polderbaan werd het vraagstuk van het kruisen van in gebruik zijnde start- en landingsbanen bij LVNL en de luchthaven Schiphol urgenter. De risico’s van het kruisen van in gebruik zijnde banen in combinatie met de verwachte groei namen hiermee toe, wat vroeg om maatregelen die de veiligheid konden waarborgen. Zo werd met de aanleg van nieuwe rijbanen rond de kop van de Zwanenburgbaan voorkomen dat deze baan veelvuldig zou worden gekruist door vliegtuigen van en naar de parallel gelegen Polderbaan. Experts van Amsterdam Airport Schiphol, KLM, Inspectie Verkeer en Waterstaat, het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium en LVNL ontwikkelden samen een plan voor een systeem – gebaseerd op een multilateratie grondradar-systeem – dat waarschuwt voor runway incursions.

Directeur Operations LVNL: “De luchtverkeersleiders hebben met RIASS een paar extra ‘ogen’ gekregen om alle bewegende vliegen voertuigen in het landingsterrein nog beter te kunnen volgen.”

De techniek De ontwikkeling van RIASS was zowel een uitdaging vanwege de innovatieve techniek als vanwege de complexe infrastructuur van Schiphol met zijn grote aantal knoop- en kruispunten in het banenstelsel. Daarnaast moesten luchtverkeersleiders op het systeem kunnen vertrouwen en ermee kunnen omgaan. RIASS is gebaseerd op de bestaande radartechnologie van LVNL op Schiphol, die alle met een transponder uitgeruste voertuigen en luchtvaartuigen lokaliseert en identificeert. Sinds juni 2006 hebben alle werkplekken op de verkeerstorens op Schiphol schermen die precies laten zien waar alle voertuigen en vliegtuigen op de grond zich bevinden op start-, landings- en taxibanen en op de platfor-

De invoering van het systeem vond gefaseerd plaats. Eind 2006 werd RIASS voor het eerst toegepast op de Kaagbaan, later werd het ook op de andere banen op Schiphol ingezet. Sinds eind vorig jaar is RIASS operationeel op alle banen en onder alle zichtcondities. De werking Om te beoordelen of er gevaar dreigt voor een runway incursion, is een systeem met virtuele boxen rond alle start- en landingsbanen bedacht. Als een voertuig en/of vliegtuig binnen een box komt die voor een landend of startend vliegtuig is gereserveerd, dan waarschuwt het systeem automatisch. De waarschuwing is eerst visueel: via witte cirkels rond het betreffende verkeer op de radarschermen van de torenverkeersleiding. Daarna gaan de cirkels knipperen en volgt een gesproken waarschuwing. Het systeem is zo afgesteld dat een luchtverkeersleider na het akoestisch signaal nog voldoende tijd heeft om het potentiële risico te onderkennen en waar nodig in te grijpen. Samenwerking cruciaal Het prototype voor RIASS is in samenwerking met het Nationale Lucht- en Ruimtevaart-

Cartoon: Ton van Andel uit ‘Veilig gevlogen’ 2011, info: www.humor.aero

laboratorium ontwikkeld, voor en met luchtverkeersleiders. De nauwe samenwerking tussen ontwikkelaars, technici en luchtverkeersleiders is onderdeel van het succes. De samenwerking bij het afstemmen van een dergelijk waarschuwingssysteem is cruciaal. LVNL volgt de werking van RIASS continu en analyseert de waarschuwingen van het systeem. Bij een toename van valse meldingen wordt onderzoek gedaan naar de onderliggende oorzaak. Daarnaast moet de werking van RIASS in lijn blijven met aanpassingen die op het luchthaventerrein van Schiphol worden gedaan. Hoewel het RIASS-systeem op iedere luchthaven met grondradar en met multilateratie kan worden geïnstalleerd, is het niet vanuit commerciële overwegingen verder ontwikkeld door LNVL.

Als een voertuig en/of vliegtuig binnen een box komt die voor een landend of startend vliegtuig is gereserveerd, dan waarschuwt het systeem automatisch. Vanuit de uitgangspunten van betrouwbaarheid en kwaliteit heeft LVNL het systeem op maat gemaakt voor de specifieke infrastructuur van Schiphol. De unieke methodiek maakt het systeem tot een van de belangrijkste operationele veiligheidsvangnetten voor de luchtverkeersleiding op Schiphol.

23

Sommige keuzes in het leven zijn te belangrijk om door een ander te laten maken.

BIJ ONVZ BEPAALT U ZELF WAAR EN DOOR WIE U ZICH LAAT BEHANDELEN. U weet zelf wat het beste bij u past. Daarom staat bij ONVZ uw eigen keuze van arts en ziekenhuis voorop. Met de ONVZ ZorgGarantie bent u ook nog eens zeker van een consult binnen vijf werkdagen. Alleen voor leden van VNV biedt ONVZ een speciale buitenlanddekking. Wel zo handig wanneer u als verkeersvlieger de wereld over reist. Voor meer informatie gaat u naar www.vnv-dalpa.nl/onvz.

Koester je kostbaarste bezit. ONVZ Zorgverzekeraar

op de