61%
53%
N e d e r la
n dse
vo e
din
gsm
id d
ele
nin
du
s tr
ie
Duurzam ep alm ol ie
RESULTATEN 2013
30%
100% Duurzame palmolie: de norm in 2015
DUURZAME PALMOLIE IN 2013 Het aandeel duurzame palmolie verwerkt door de Nederlandse voedingsmiddelenindustrie in 2013 is 61%. Hiermee laat dit rapport opnieuw een groei in het aandeel duurzame palmolie binnen de individuele sectoren zien en is de voedingsmiddelenindustrie goed op weg richting 100% duurzame palmolie in 2015. Positieve ontwikkelingen zijn onder andere te zien in de zuivel en de gemaksvoedingsindustrie met percentages van meer dan 70% en ook de aardappelverwerkende industrie, de bakkerij- en zoetwarenindustrie als ook de overige voedingsmiddelen zetten goede stappen.
De Task Force duurzame Palmolie is begonnen als een gezamenlijk initiatief, maar de uitwerkingen om te komen tot duurzame palmolie worden per sector vorm gegeven. Om recht te doen aan de resultaten van de Task Force leden (sectoren), is daarom besloten de Food en Feed sectoren in deze rapportage apart te presenteren. Deze splitsing in resultaten geeft een beter inzicht en aanknopingspunten om de resterende twee jaar specifiek met bedrijven en sectoren in gesprek te gaan, de dialoog tussen verschillende partijen in de keten te faciliteren en problemen en onduidelijkheden rondom duurzame palmolie op te lossen.
De resultaten van 2013 laten echter ook zien dat er nog hard moet worden gewerkt. Als sector loopt de margarine industrie met 50% duurzame palmolie enigszins achter op de andere voedingsmiddelensectoren. Het betreft hier niet zozeer de A-merk fabrikanten, maar de complexe verhoudingen tussen margarineproducenten, retail en foodservice als ook het grote aantal klanten uit het buitenland waar duurzame palmolie nog geen prioriteit is, speelt hierbij een grote rol. Expliciete vermelding van duurzame palmolie in inkoopvoorwaarden en de ontwikkeling van nationale initiatieven en commitments voor duurzame palmolie in Europa zullen hier, naar verwachting, de komende tijd verandering in brengen.
Het commitment 100% duurzame palmolie in 2015 voor zowel Food als Feed is hiermee nog steeds van kracht. De 38% toename in het gebruik van RSPO gecertificeerd duurzame palmolie (Mass Balance en Segregated) in het eerste kwartaal van 2014 ten opzichte van dezelfde periode in 2013, geeft ons hierbij extra energie. Deze groei is vergelijkbaar met de wereldwijde eerste kwartaalcijfers in 2014 van de RSPO. De aangesloten brancheorganisaties bouwen hier direct op voort door in deze rapportage kritisch naar hun sectoren te kijken en gemaakte actieplannen aan te scherpen. Hiermee laat deze rapportage niet alleen de resultaten van de Task Force in 2013 zien, maar ook hoe het de komende tijd zal gaan werken aan een inhaalslag om het aandeel duurzame palmolie verwerkt in Nederland verder te vergroten.
De voedingsmiddelenindustrie laat een gestage groei in het gebruik van duurzame palmolie zien. Vanuit de diervoederindustrie vult men het commitment om te komen tot een gebruik van 100% duurzame palmolie in 2015 op een andere manier in. NEVEDI, de branchevereniging voor de Nederlandse Diervoeder Industrie, heeft hiervoor een nader actieplan ontwikkeld.
Frans Claassen Directeur MVO, Ketenorganisatie voor oliën en vetten Eddy Esselink Voorzitter Task Force Duurzame Palmolie Mei 2014
VOEDINGSMIDDELEN RESULTATEN 2013 ALGEMEEN Het totale volume palmolie verwerkt in de voedingsmiddelenindustrie in Nederland in 2013 was 298.668 ton. Hiermee is het totaal volume nagenoeg gelijk aan voorgaande jaren. Het volume duurzame palmolie is ten opzichte van 2012 met 16.632 ton toegenomen tot 182.607 ton, hetgeen staat voor 61% van het totale volume palmolie verwerkt in de voedingsmiddelenindustrie. Binnen dit aandeel groeide het percentage ‘Segregated’ van 28% naar 31%, het aandeel ‘Mass Balance’ bleef gelijk op 28% en het aandeel certificaten daalde van 44% tot 41%. Het volume conventionele palmolie daalde met 28.970 ton tot 116.060 ton. Het groeipercentage van 8% is echter lager dan voorgaande jaren.
2 TASK FORCE DUURZAME PALMOLIE Jaarrapportage 2013
Opmerking: In deze rapportage worden de resultaten van de voedingsmiddelenindustrie en de diervoederindustrie apart vermeld in tegenstelling tot voorgaande jaren. Dit heeft tot gevolg dat de gerapporteerde cijfers niet direct zijn te vergelijken met de voorgaande jaren. Wel geeft dit nauwkeuriger informatie over de afzonderlijke sectoren. De resultaten binnen de diervoederindustrie worden besproken op pagina 6.
VERSCHILLEN TUSSEN SECTOREN Op sectorniveau is er een afname in het gebruik van palmolie te zien binnen de aardappelverwerkende industrie (9.761 ton) en de gemaksvoedingindustrie (6.541 ton). Deze afname werd echter
verwacht na de aankondiging van bedrijven uit deze sectoren het palmoliegebruik te willen verminderen. Een toename in het gebruik van duurzame palmolie in de overige sectoren compenseerde uiteindelijk voor het totaal. Het volume conventionele palmolie in de zuivel en melkvervangers steeg met 2.585 ton. Het totaal volume duurzame palmolie in deze sector bleef gelijk, waardoor er een relatieve afname in het aandeel duurzame palmolie te zien is.
LIDMAATSCHAPPEN EN CERTIFICERING Het totaal aantal RSPO lidmaatschappen van bedrijven actief in Nederland steeg in 2013 tot 114 t.o.v. 99 in 2012.
MONITORING Deze rapportage brengt in beeld hoeveel duurzame palmolie, palmpitolie en afgeleide producten door bedrijven in de Nederlandse voedingsmiddelen- en voederindustrie zijn aangekocht voor verwerking in Nederland. Ook voedingsmiddelen die in Nederland worden geproduceerd en vervolgens worden geëxporteerd, vallen hiermee binnen de scope van deze rapportage. De monitoring van deze rapportage is ontwikkeld in samenwerking met de Nederlandse palmolie raffinadeurs. Raffinadeurs leveren gegevens aan over de verkoop van (duurzame) palmolie aan de Nederlandse voedingsmiddelen- en diervoederindustrie in 2013.
Handelsopties duurzame palmolie Duurzame palmolie in deze rapportage wordt gedefinieerd als palmolie die is gecertificeerd volgens de principes en criteria van de Ronde Tafel Duurzame Palmolie (RSPO) of hieraan gelijk. Duurzame palmolie wordt verhandeld volgens een van de vier door de RSPO goedgekeurde handelssystemen: • Book & Claim (B&C): Een certificaat staat voor de productie van één ton duurzaam gecertificeerde palmolieproducten. Plantages die volgens de RSPO standaard zijn gecertificeerd, kunnen GreenPalm-certificaten aanbieden en verkopen aan bedrijven die hiermee hun palmoliegebruik duurzaam kunnen afdekken. Voor meer informatie kijk op www.greenpalm.org • Mass Balance (MB): Duurzame palmolie van gecertificeerde bronnen wordt administratief gevolgd in de keten, maar kan vermengd worden met reguliere palmolie. • Segregation (SG): Duurzame palmolie van verschillende gecertificeerde plantages wordt door de hele keten apart gehouden van reguliere palmolie. • Identity Preserved (IP): Duurzame palmolie van één enkele gecertificeerde oliemolen wordt door de hele keten apart gehouden van reguliere palmolie. Voor meer informatie kijk op www.rspo.org
Deze cijfers worden aangevuld met het aantal GreenPalm-certificaten van bedrijven in Nederland. Vervolgens zijn de aankopen van certificaten in 2013 geaggregeerd en per sector toegevoegd aan de gegevens uit de fysieke handelsstroom.
Aandeel duurzame palmolie Nederlandse voedingsmiddelenindustrie
2013 Certificaten
Aandeel duurzame palmolie in de Nederlandse voedingsmiddelenindustrie
Duurzame palmolie
Mass Balance
2013
Reguliere palmolie
Segregated
Volume (ton) 100.000
Volume (ton)
90.000
350.000
80.000
300.000
31%
250.000
41%
200.000
70.000 60.000 50.000
150.000
40.000
100.000 50.000
Gebruik reguliere palmolie Gebruik duurzame palmolie
30.000
30%
53%
61%
2012
2013
73%
20.000 10.000
0 2011
28%
0
50% 59%
58%
82% 73%
56%
* e e e n er len en te tri tri nd e ng ar de us us an ke ri va id er ust etw rik nd nd er i i m b w v d g o s e z fa g er in in elk in rin en en ed elv m ga ed uz l/ vo rij pp ar vo Sa ks ve ke i da e a M k r ig Zu m Ba Aa er Ge Ov *inclusief hartige droge snacks en noten
Jaarrapportage 2013 TASK FORCE DUURZAME PALMOLIE 3
RESULTATEN 2013 PER TASK FORCE LID Aandeel duurzame duurzame palmolie palmolie in in de de Aandeel Nederlandse voedingsmiddelenindustrie Nederlandse voedingsmiddelenindustrie Gebruik reguliere reguliere palmolie palmolie 2013 Gebruik De 35 2013 leden van de AKSV, de brancheorganisatie voor producenGebruik duurzame palmolie palmolie Gebruik duurzame Volume (ton) Volume (ton) ten van gemaksvoeding zoals kroketten, frikadellen, oriëntaalse 100.000 100.000 snacks, salades, sandwiches, pizza’s en kant-en-klaar maaltijden, 90.000 90.000 gebruikten in 2013 87% duurzame palmolie. De AKSV vertegen80.000 80.000 woordigt ruim 80% van de markt in gemaksvoedingindustrie. De 70.000 Aandeel duurzame de 70.000 verwachting is dat in 2014 palmolie alle ledenin duurzame palmolie zullen 41% Nederlandse voedingsmiddelenindustrie 41% 60.000 gaan gebruiken aangezien alle partijen hebben aangegeven om in 60.000 Gebruik reguliere palmolie 2013 2015 voor 50.000100% duurzame palmolie in te kopen. 50.000 Gebruik duurzame palmolie
Volume (ton) 40.000 40.000 100.000
Duurzame palmolie palmolie Duurzame Reguliere palmolie palmolie Reguliere
73% 73%
20.000 20.000 80.000
4.000 4.000 3.500 3.500
59% 59%
58% 58%
82% 82% Margarine fabrikanten in Nederland, 56% 56% 73% 0 41% 73% 0 aangesloten bij de Bond van Nederlandse 60.000 e n n ie er n* rie nde e re * usttrrie antteen angger eleen sttrie gebruikten kend rie waaren Margarinefabrikanten van dddel nduus(BNMF), kan dus i i r 50.000 errkeusttri etw r n v e i d i d mid b ik we d s vr t e--in lkk50% faabr gssm errw inndu n zzooe dinngginin 2013 ve n e i v e n n duurzame palmolie. Met een l l f i r g e i j en e n e i me peelv gari edin uzen l/ m voed ri e p40.000 vooed Maarrga Saauz iveel/ keerij akkssvo daapp e k v r S u v k g toename van 8% is deze groei groter dan i Z i M ma Bak Aard errige Zu Gem Aa 30.000Ba Ovve Ge O in 2012, maar loopt enigszins achter ten 73% *inclusief hartige droge snacks en noten 20.000 50% *inclusief hartige droge snacks en noten opzichte van andere sectoren. Veel van de 59% 58% 10.000 bekende A-merken 82%liggen goed op schema 56% 73% of bevatten0 al 100% duurzame palmolie in 2013. Er is echter nog r * e e i n wel winst te behalen d en r resterende rie wordt voornamelen Deze ge 50%. re bij ude st st nt en ie de an rk str d du wa id ika rv t e r n n u e i i e w nd v sm lijk gevormd producten voor huismerab of lverwante ezomargarines ng er idoor ek in nf ng di en elv m ar di ze oe l/ rg rij pp oe Expliciete au ofveexport. sv a e v a S ken, foodservice, industrie vermelding van k k i a M k rd ige Zu m Ba Aa er Ge Ov duurzame palmolie in inkoopvoorwaarden en de ontwikkeling van nationale initiatieven en commitments voor duurzame palmolie in *inclusief hartige droge snacks en noten Europa zullen hier, naar verwachting, de komende tijd verandering in brengen. Zie ook hiervoor de paragraaf van CBL.
Met ingang van 2014 is de BNMF opgeheven en wordt de belangenbehartiging op Europees niveau georganiseerd. IMACE (de EU associatie voor margarine en spreads) heeft hiervoor nationale
2.500 2.500 Aandeel
duurzame palmolie
2.000 Duurzame palmolie 2.000
Reguliere 71% palmolie 80% 71% 80%
1.500 1.500
87% 87%
Volume (ton)
500 4.000 500
2011 2011
2012 2012
2013 2013
Duurzame palmolie 71% palmolie 80% 1.500Duurzame
87%
Certificaten Mass Balance Segregated 87% 87%
2%
11%
100.000 100.000 0 80.000 80.000
2011
2012
2013
60.000 60.000
Aandeel duurzame palmolie 40.000 Duurzame palmolie 40.000
Reguliere palmolie
Volume 20.000(ton)
20.000 100.000 0 0 80.000
38% 38%
42% 42%
2011 2011
2012 2012
Onderverdeling duurzame duurzame Onderverdeling palmolie 2013 palmolie 2013 Certificaten Certificaten Mass Balance Balance 87% Mass Segregated Segregated
Reguliere palmolie palmolie Reguliere
500 (ton) Volume Volume (ton)
50% 50%
15% 15% 13% 13% Onderverdeling duurzame palmolie 2013 Certificaten Mass Balance Segregated
15%
2013 2013
60.000
72% 72%
13%
contactpunten/consultants aangewezen. Door IMACE-NL zal Aandeel duurzame duurzame palmolie palmolie Onderverdeling duurzame Aandeel Onderverdeling duurzame 40.000 de stimulering van de overstap naar duurzame palmolie hiermee palmolie 2013 2013 Duurzame palmolie palmolie palmolie Duurzame gewaarborgd blijven. Alle voormalig BNMF leden zijn ook lid van Certificaten Reguliere palmolie 72% Certificaten Reguliere palmolie 50% 20.000 Mass Balance Balance 38% 42% Volume (ton) MVO-ketenorganisatie. deVolume nieuwe Mass (ton) Segregated Segregated
60.000 60.000 0
2011
2012
2013
40.000 40.000
Aandeel duurzame palmolie
30.000 30.000
Duurzame palmolie 20.000Reguliere palmolie 20.000 Volume (ton)
10.000 10.000 60.000 0 0 50.000
49% 49%
59% 59%
2012 2012
2013 2013
10% 10% 2011 2011
5% 2% 5% 2%
Onderverdeling duurzame palmolie 2013 Certificaten Mass Balance Segregated
93% 93%
2% 5%
40.000
Aandeel duurzame palmolie palmolie 30.000 Aandeel duurzame Duurzame palmolie palmolie Duurzame Reguliere palmolie
20.000 Reguliere palmolie Volume (ton) Volume 10.000(ton)
45.000 45.000 0 40.000 40.000 35.000 35.000 30.000 30.000
49%
59%
2012
2013
10% 2011
25.000 Aandeel duurzame palmolie 25.000 20.000 Duurzame palmolie 20.000 15.000 Reguliere palmolie 15.000
4 TASK FORCE DUURZAME PALMOLIE Jaarrapportage 2013
Onderverdeling duurzame palmolie 2013
2.500
Aandeel duurzame palmolie palmolie 2.000 Aandeel duurzame
50.000 50.000
De leden van de Vereniging voor de Aardappelverwerkende Industrie (VAVI) gebruikten in 2013 59% duurzame palmolie. Hiermee loopt de aardappelverwerkende industrie op schema richting 100% duurzame palmolie in 2015. Alhoewel er een tendens in de aardappelverwerkende industrie is om palmolie te vervangen door andere oliën staan de VAVI en haar leden nog steeds achter de toezegging in 2015 100% duurzame palmolie te gebruiken.
11% 11%
2% 2%
3.000 3.000
3.000 50% 50%
Onderverdeling duurzame duurzame Onderverdeling palmolie 2013 palmolie 2013 Certificaten Certificaten Mass Balance Balance Mass Segregated Segregated
Volume (ton) Volume (ton)
0 3.500 0
30.000 30.000 90.000
10.000 10.000 70.000
Aandeel duurzame duurzame palmolie palmolie Aandeel
49% 49%
10.000(ton) Volume 10.000 45.000 5.000 5.000 40.000 0
10% 10%
59% 59%
Onderverdeling duurzame duurzame Onderverdeling palmolie 2013 palmolie 2013 Certificaten Certificaten 93% Mass Balance Balance Mass Segregated Segregated Identity preserved preserved Identity
2% 5% 2% 5%
19% 19%
Onderverdeling duurzame palmolie 2013 Certificaten Mass Balance Segregated Identity preserved 74% 74%
30.000 20.000
93%
10.000 0
59%
2012
2013
10% 2011
Fabrikanten van koek, snoep, chocolade en hartige versnaperingen, verenigd in de Vereniging voor de Bakkerij- en Zoetwarenindustrie (VBZ), gebruikten in 2013 58% duurzame palmolie. Hiermee loopt VBZ op schema richting 100% duurzame palmolie in 2015.
49%
Aandeel duurzame palmolie Duurzame palmolie Reguliere palmolie
Certificaten Mass Balance Segregated Identity preserved
Volume (ton)
45.000 40.000
5% 2%
35.000 30.000
Met de bredere toepassing van duurzame palmolie in producten worden ook praktische problemen voor producenten beter zichtbaar. Zo blijkt dat diverse retailers eisen dat er gebruik wordt gemaakt van segregated palmolie terwijl dit voor de gebruikte grondstoffen in de praktijk soms nog niet beschikbaar is. Dit is bijvoorbeeld het geval bij gebruik van fracties, derivaten en samengestelde grondstoffen (bijv. bakkerijgrondstoffen). Belangrijk is dat er in goed overleg tussen leverancier en afnemer toegewerkt wordt naar een daadwerkelijke verduurzaming en dat alle manieren voor verduurzaming van palmolie (Certificaten, Mass Balance en Segregated) toegepast kunnen blijven worden.
Onderverdeling duurzame palmolie 2013
19%
25.000 20.000 15.000
49%
10.000 5.000 0
59%
10% 2011
74% 2012
2013
Door intensieve samenwerking met de VBZ leden en het onder-
steunen bij praktische zaken blijft VBZ zich inzetten voor het verduurzamen van de bakkerij- en zoetwarenindustrie. Zij heeft hiervoor een uitgebreid MVO programma inclusief een Barometer Duurzame Bakkerij en Zoetwaren ontwikkeld. Het MVO Programma van VBZ kunt u vinden via de link www.vbz.nl/actueel/mvo.
Het CBL behartigt de collectieve belangen van de supermarktbranche en food service bedrijven. Bij het CBL zijn 27 centraal bureau levensmiddelenhandel bedrijven aangesloten. Alle Nederlandse supermarkten, aangesloten bij CBL, hebben zich gecommitteerd om uiterlijk eind
2015 de palmolie in alle huismerkproducten, RSPO gecertificeerd te laten zijn. De CBL leden spelen een belangrijke rol in het vergroten van de vraag naar duurzame palmolie. Door het aanscherpen van inkoopvoorwaarden voor duurzame palmolie van huismerken kunnen de laatste stappen richting 100% duurzame palmolie worden gezet. Dit zal ook haar effecten hebben op de resultaten in andere sectoren zoals de margarine industrie.
De Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) is de koepelorganisatie en spreekbuis van bedrijven en brancheorganisaties in de Nederlandse levensmiddelenindustrie (food en non-food). Ze informeert leden over het belang van en de mogelijkheid tot het omschakelen naar duurzame palmolie, volgens een van de drie handelsopties: Book&Claim, Mass Balance en Segregated. Vanaf 2014 focust de FNLI zich daarnaast op de verdere verbeterstappen die bedrijven kunnen
zetten, bijvoorbeeld van certificaten naar fysieke stromen, of van RSPO-certificering naar aanvullende eisen.
De Vereniging van Nederlandse Fabrikanten van Eetbare Oliën en Vetten (Vernof) vertegenwoordigt de belangen van zeven bedrijven die plantaardige oliën, vetten en eiwitten produceren en die plantaardige en dierlijke oliën en vetten raffineren in Nederland. Vernof heeft zich vanaf het begin van de Task Force gericht op de promotie en realisatie van de fysieke handelsstromen. Dit doen haar leden ook in exportlanden waarnaar een groot deel van de geraffineerde palmolie wordt
geëxporteerd. Tevens leveren Vernof leden de palmoliegegevens die nodig zijn bij het maken van de jaarlijkse monitoring in deze rapportage.
Het uitbreiden en vereenvoudigen van de mogelijkheden voor MKB-leden of bedrijven die slechts kleine hoeveelheden palmolie inkopen blijft een ander belangrijk aandachtspunt. De FNLI is gecommitteerd hier actief aan mee te werken, onder andere via de ontwikkeling van een module voor groepscertificering. Elk bedrijf in de achterban van de FNLI heeft andere mogelijkheden en ambities, maar elk bedrijf kan op zijn eigen manier stappen voorwaarts zetten.
In 2013 werd MVO- de ketenorganisatie voor oliën en vetten opgericht. Alle bedrijven die lid zijn van Vernof zijn ook lid geworden van deze Ketenorganisatie MVO. In 2014 nemen de Vernof bedrijven dan ook als MVO lid hun verantwoordelijkheid als lid van de Task Force. Vernof zal als agendalid betrokken blijven bij de ontwikkelingen binnen de Task Force. Jaarrapportage 2013 TASK FORCE DUURZAME PALMOLIE 5
DIERVOEDER RESULTATEN 2013 De Nederlandse diervoederindustrie, vertegenwoordigd in de brancheorganisatie Nevedi, gebruikte in 2013 7% duurzame palmolie. De Nederlandse diervoederindustrie loopt voorop in Europa als het gaat om duurzame palmolie. Helaas is het huidige volume duurzame palmolie gebruikt door diervoederindustrie nu nog beperkt ten opzichte van de voedingsmiddelenindustrie. Dit heeft te maken met de positie van de diervoerderindustrie in een complexe keten, een lagere toegevoegde waarde voor haar producten in vergelijking met de voedingsmiddelenindustrie alsook de onzichtbaarheid van palmolie in de uiteindelijke producten als zuivel, vlees of eieren. Het gebruik van palmproducten in diervoeder is verder sterk afhankelijk van de prijs ten opzichte van concurrerende producten. Kleine prijsschommelingen van palmproducten of alternatieve grondstoffen hebben een grote invloed op het gebruik van
deze grondstoffen. Daarnaast gebruikt de diervoederindustrie palmpitschilfers. Naar verwachting zal binnen enkele jaren echter geen export meer plaatsvinden van palmpitschilfers (PKE) naar Nederland (Europa) maar zal de afzet voornamelijk in de regio van herkomst (Azië) zijn. Nevedi heeft aan het LEI de opdracht gegeven een studie uit te voeren om duidelijkheid te krijgen over welke palmproducten in welke hoeveelheden gebruikt worden in de voeders. Hierbij wordt tevens in kaart gebracht hoeveel palmolie dit is per kilo eindproduct zoals vlees of eieren. Deze informatie zal actief richting de leden worden gecommuniceerd en er zullen in de tweede helft van 2014 ook informatiebijeenkomsten worden georganiseerd om de leden voor te bereiden op de marktvraag naar duurzame palmolie als dit in 2015 in de diverse inkoopvoorwaarden en kwaliteitsstandaarden zal zijn geborgd. Op deze manier faciliteert en stimuleert Nevedi haar bedrijven om de vraag naar duurzame palmolie te kunnen invullen.
De Task Force duurzame palmolie heeft als doel om uiterlijk eind 2015 alle palmolie die in Nederland verwerkt wordt in voedingsmiddelen en voedertoe passingen duurzaam in te kopen. Opgericht in 2010 is het een samenwerkings verband van alle in Nederland gevestigde schakels in de palmolieketen. Bij de Task Force zijn aangesloten: MVO - ketenorganisatie, FNLI, Vernof, AKSV, IMACE-NL (voormalig BNMF), VAVI, VBZ, CBL, NEVEDI en IDH.
Voor meer informatie en de plannen voor de komende jaren: www.taskforceduurzamepalmolie.nl en www.mvo.nl. Secretariaat Task Force Duurzame Palmolie: MVO – de ketenorganisatie voor oliën en vetten Eddy Esselink, +31 793634354,
[email protected] en Thijs Pasmans, +31 793634355,
[email protected]
