RESOURCE. Wat doen we met LNV? p.20. Dip your brush into the paint and relax. Ambtenaren korten op studenten en DLO

Ambtenaren korten op studenten en DLO

‘Dip your brush into the paint and relax’

Bierfusten, frituurpan en een caravan met dakterras

Universiteiten en hogescholen blijven gespaard door werkgroepen. | p.7 |

International students produce art to go on show at Unesco meeting. | p.25 |

Meedoen aan de Batavierenrace is een logistieke uitdaging. | p.28 |

RESOURCE Voor studenten en medewerkers van Wageningen UR

nr. 17 – 15 april 2010 – 4e jaargang

Wat doen we met LNV? p.20

5(63FRYHUYHUKDDNLQKLQGG

2 >>

advertenties

Nickerson-Zwaan is an international organisation, active in research, processing, marketing and sales of vegetable seeds. With our head office in Made in the Netherlands, we also operate facilities in Tuitjenhorn and Rilland (The Netherlands), Germany, UK, Poland, Ukraine and South Africa. Nickerson-Zwaan is a member of the Limagrain Group, one of the world’s largest seed companies.

Wanted: Brains

For the Group’s activities in vegetables and field crops we seek a

Project Manager Entomology (full time) who will be based at one of the R&D sites of Nickerson-Zwaan in The Netherlands. Your tasks & responsibilities: Initiate, lead and execute research projects or multidisciplinary programs aimed at the innovation of hybrid vegetable and field crops towards resistance to insects and arthropod pests. Strengthen the entomology knowledge base of the Group and expanding our freedom-to-operate and intellectual property position. Provide direct and functional leadership to individuals and teams. Maintain, build and leverage internal and external networks to support business goals. Functional reporting relationships exist to trait/crop coordinators of Limagrain’s Field Seed and Vegetable Seed Divisions. Your profile: PhD in Entomology or fields related with Life Sciences. Working experience in or with the seed industry.

Excellent interpersonal and communication skills. Excellence in English language.

More information: See: www.nickerson-zwaan.com, chapter Jobs. Application to: Nickerson-Zwaan B.V., Attn. Mr. Jeroen de Vries, P.O. Box 28, 4920 AA Made, The Netherlands. Or via e-mail: [email protected]

Excellence in the seed we breed

Acquisition with reference to this advertisement will not be appreciated.

Krekelkoekjes?

Hoe maken we onze voedselketen duurzaam en gezond? Hoe houden we de biodiversiteit in stand? En wat kunnen start-ups daar aan bijdragen? Businessplancompetitie New Venture en het Ministerie van LNV loven 4 x € 25.000,- uit voor de beste en meest innovatieve businessplannen op het gebied van biodiversiteit en voeding. Ook eigenwijze ideeën zijn welkom. De deadline is maandag 17 mei. Meer weten? Kijk op www.newventure.nl/lnv

RESOURCE — 1 april 2010


ILLUSTRATIE COVER: MIESJEL VAN GERWEN

>>INHOUD nr. 17 – 4e jaargang

>> 9

>>

NOORDZEE VOL PLASTIC Een noordse stormvogel heeft 45 stukjes plastic in zijn maag.

4 8 10 13 14 16 19 20 22 23 24 25 30 32

EN VERDER Nieuws & opinie Wetenschap Q-koorts Leerstoelenplan Beeld Veulentje Studeren met een handicap Duurzaam poepen MI: LNV Afval / Puzzel Liefdewerk brandweerauto’s Typical dutch sport Student Advertenties Go/no go

10

>>

Q-KOORTS Gezondheidsraad bekijkt of het nut heeft mensen te vaccineren. Waarschijnlijk niet.

16

GEHANDICAPT Studenten hebben vooral onzichtbare beperkingen, zoals dyslexie.

ALTERRA Als ik bij Alterra zou werken, zou ik me toch tekort gedaan voelen. In zijn position paper aan de politiek wijst de raad van bestuur voornamelijk op het economisch belang van landbouw- en voedingsonderzoek en nauwelijks op natuurstudie. Tactisch lijkt dat een sterke zet. Een lobby voor onderwijs is niet meer nodig: in alle bezuinigingsplannen worden universiteiten en hogescholen ontzien. DLO is echter een expliciete prooi voor bezuinigingen; de ambtelijke werkgroepen denken daar twintig procent te kunnen schrappen. De raad van bestuur wijst er dan ook op dat Wageningse kennis de landbouw en voedingsindustrie draaiende houdt – een slimme tactiek als je weet dat de overheid onder meer moet bezuinigen om de economie uit het slop te trekken. Natuuronderzoek is kennelijk lastiger om in economisch gewin te vatten. Maar we doen het wel en we zijn er tamelijk goed in. In tijden van krimp moet je dat hardop zeggen. Zelf, want anderen doen dat niet. Gaby van Caulil

AND NATURE THEN?

The full story? resource.wur.nl/en

If I worked at Alterra, I’d be feeling a bit hard done-by. The board’s position paper urges the government not to touch agricultural and food

science research, as these sectors are the mainstay of the economy. Strong tactic, since the cuts are all in aid of economic recovery.

Not a word about environmental research though. Yet Wageningen is pretty good at it. And if we don’t stand up for it, no one will.

15 april 2010 — RESOURCE


FOTO: BART DE GOUW

4 >> nieuws 2QGHUNRPHQYDQ,VULF LQKHW:LVVHOJHERXZ RSGHFDPSXV

van de OR af te wachten. De OR weigerde zo’n advies bij gebrek aan de juiste informatie. De rechter geeft de OR daarin gelijk. Directeur Slingerland is niet verrast door de uitspraak. ‘De rechter zegt dat we hadden moeten wachten op een advies van de OR. Maar ik stond voor een dilemma: wachten of snel verhuizen. Ik heb gekozen voor snel verhuizen omdat ik niet de verantwoordelijkheid wilde dragen voor eventuele gevolgen van de brandonveiligheid.’

EVACUATIE ISRIC WAS ONRECHTMATIG ð 5HFKWHUEHULVSW(6*RYHU YHUKXL]LQJ,VULF ð 7HUXJNHHUQDDU'XLYHQGDDO RQ]HNHU

De gedwongen verhuizing van bodeminstituut Isric naar het Wisselgebouw op de campus was onrechtmatig. Dat heeft de Ondernemingskamer van het Gerechtshof in Amsterdam bepaald. Maar of Isric terugverhuist naar de oude locatie aan Duivendaal hangt af van de zoektocht naar een definitieve locatie voor het bodeminstituut. Als die zoektocht binnenkort een besluit oplevert, gaat die terugver-

huizing niet door. Dat zou volgens de Ondernemingskamer te veel heen en weer gesleep worden, waar niemand beter van wordt. INTIMIDATIE Met die uitspraak wordt de ondernemingsraad van de Environmental Sciences Group (ESG), waar Isric onder valt, grotendeels in het gelijk gesteld. De OR eiste onmiddellijke terugkeer naar Duivendaal. OR-voorzitter Kees van Diepen is blij en opgelucht. ‘De uitspraak rechtvaardigt dat we dit proces hebben aangespannen. Het is toch de eigen werkgever die we voor de rechter hebben gedaagd. De ontruiming van Duivendaal en

COURT CONDEMNS ISRIC MOVE


The Enterprise Chamber of the Amsterdam Court of Appeal declared the rushed evacuation of Isric for fire safety reasons last November unlawful. A victory for the ESG Employees’ Council. But whether Isric will now move back to Duivendaal

de informatievoorziening daarover vond voortdurend plaats in een sfeer van intimidatie. Als OR laten we zien dat we daar niet voor zwichten.’ Isric moest eind november halsoverkop het pand aan Duivendaal verlaten omdat het gebouw brandonveilig zou zijn. In de pro-

è'HXLWVSUDDN UHFKWYDDUGLJWGDWZH GLWSURFHVKHEEHQ DDQJHVSDQQHQé cedure die daaraan vooraf ging, zijn fouten gemaakt. Zo besloot ESG-directeur Kees Slingerland Isric te evacueren zonder een advies

will depend on the decision about a permanent home. Options are a home in Atlas or a new Alterra building.

HOLLAND LTD NEEDS RESEARCH The Wageningen UR board has urged the government to spare ag-

VLUCHTVEILIG Isric kan terug naar Duivendaal als het gebouw vluchtveilig is gemaakt. Dat kost ongeveer 20 duizend euro. ESG moet van de rechter direct de vergunningen aanvragen om een en ander in orde te maken. Toch is het de vraag of Isric de campus verlaat. Terugverhuizen hoeft van de rechter niet als er in de tussentijd een ‘voorgenomen besluit’ is over een definitieve plek. Volgens Slingerland zijn de voorbereidingen voor de definitieve huisvesting ‘een heel eind op streek’. Hij verwacht binnen vier maanden meer duidelijkheid over de plannen. ‘En als die er niet is, dan gaat Isric terug naar Duivendaal.’ Tot de opties behoren nieuwbouw bij Alterra of het onderbrengen van het instituut in Atlas. OR-voorzitter Van Diepen schat de kansen voor nieuwbouw laag in. ‘Zeker in deze tijd van bezuinigingen.’ Maar ook als er nieuwbouw komt, ligt volgens hem terugverhuizen voor de hand. ‘Voordat de nieuwbouw af is ben je zeker twee tot drie jaar verder.’ Roelof Kleis

ricultural and food science research from budget cuts. The Dutch economy depends on these sectors, it points out in a position paper, and needs strong research institutes. The board also argues against the scrapping of the Ministry of LNV.


5(63QLHXZVLQGG

nieuws << 5

WAGENINGSE LOBBY ZET IN OP LANDBOUW EN VOEDING ð 5DDGYDQ%HVWXXUEHQDGUXNW HFRQRPLVFKEHODQJELMSROLWLHNHSDUWLMHQ ð /19PRHWQLHWRSJHGHHOG ZRUGHQ

De raad van bestuur heeft er begin april bij de politieke partijen op aangedrongen om fundamenteel en toegepast onderzoek naar landbouw en voeding te ontzien bij de bezuinigingen. Natuur- en kli-

maatonderzoek komen in het Position Paper nauwelijks aan bod; Wageningen UR zet vooral in op het economische belang van de kennisketen bij landbouw en voedingsindustrie. Uit de notitie aan de politiek: ‘Nederland bezet de tweede plaats als exporteur van landen tuinbouwproducten, dranken en voedingsmiddelen. Met 600 duizend werknemers in circa 96 duizend bedrijven is de sector van grote betekenis voor de Neder-

landse werkgelegenheid.’ Het succes zit hem volgens het bestuur in de voortdurende vertaling van wetenschappelijke ontwikkelingen naar toepassingen. Maar omdat bedrijven vaak te klein zijn om zelf onderzoek en ontwikkeling te doen, leunen zij sterk op met overheidsgeld ontwikkelde kennis. Het bestuur concludeert ook dat de domeinen van het ministerie van LNV niet opgedeeld moet worden. ‘Bij de totstandkoming

VISIE <<

NRUW >> TUIN- EN AKKERBOUW

9+/RSOHLGLQJRSJHKHYHQ De Raad van Bestuur heeft besloten de VHL-opleiding Tuin- en Akkerbouw in Wageningen te beëindigen. Dat was in feite al een slapende opleiding. In 2004/2005 stroomden de laatste eerstejaars in. VHL Leeuwarden heeft nog wel een opleiding Tuin- en Akkerbouw. Vorig jaar begonnen daar 14 eerstejaars. AB

>> NJAS

./9WLMGVFKULIWQDDU(OVHYLHU Het NJAS Wageningen Journal of Life Sciences wordt voortaan door Elsevier uitgegeven. Het eerste nummer, een special over groeimodellen van gewassen, is inmiddels uit. KLV gaf het wetenschappelijke tijdschrift sinds 1952 zelf uit en blijft de eigenaar. De samenwerking met Elsevier brengt

een groter en internationaler netwerk van auteurs, reviewers en lezers met zich mee. RK

>> GREEN VALLEY

5KHGHQZLOJURHQNHQQLVFHQWUXP Het College van B&W in Rheden wil dat de gemeente een nationaal kenniscentrum voor de groene sector wordt. Deze ambitie voor een Green Valley is opgenomen in het collegeakkoord dat 7 april werd gepresenteerd. In Velp, gemeente Rheden, bevinden zich groene opleidingen, van vmbo- tot hbo-niveau. Het voornemen van het gemeentebestuur sluit aan bij het streven van de raad van bestuur van Wageningen UR naar een Nature Valley rondom Larenstein in Velp. AB

>> 20.000 STUDENTEN

,GHHQYRRUVWUDWHJLVFKSODQEHNHQG In 2020 moet VHL behoren tot de beste tien hogescholen van Europa en Wageningen Universiteit tot de beste vijftig universiteiten van de wereld. En het aantal studenten is dan twintigduizend. Dat zijn enkele van de ideeën voor het nieuwe strategisch plan. Alle documenten staan op strategie.wur.nl. *Y&

/(66675(66/(66$17,%,27,&6 Can Dutch livestock farmers halve their use of antibiotics in their herds by 2013, as the government requires? Yes, says ASG dairy researcher Gidi Smolders. Levels of use seem to vary with farmers’ stress levels. Stressed-out farmers give their cows more antibiotics.

van een nieuwe regeerakkoord zal het sociaal-economisch belang van de agrifoodsector voor de BV Nederland moeten worden geborgd. Het investeren in wetenschappelijke en toegepaste kennis is structureel noodzakelijk om de mondiale positie te kunnen handhaven en verder uit te bouwen. Dat betekent dat versnippering van samenhangende domeinen als natuur, voedsel en landbouw over meerdere departementen moet worden voorko*Y& men.

LQEULHI NO MORE HORTICULTURE >> VHL Wageningen doesn’t offer Horticulture any more. The BSc programme still runs in Leeuwarden. NEW PUBLISHER >> NJAS, the Wageningen Journal of Life Sciences is now published by Elsevier.

%RHUHQ]RQGHUDQWLELRWLFD 'HPLQLVWHUV9HUEXUJ/DQGERXZ HQ.OLQN9RONVJH]RQGKHLG ZLOOHQGDWKHWDQWLELRWLFDJHEUXLNLQ GHYHHKRXGHULMLQLVJHKDOYHHUG'DWLVKDDOEDDU]HJW$6*RQGHU]RHNHU*LGL6PROGHUVGLH ]LFKWKHHIWRSDQWLELRWLFDJHEUXLNLQGHELRORJLVFKH PHONYHHKRXGHULM ‘De melkveehouderij is geen grootverbruiker van antibiotica: maar tien procent van het totale gebruik in de veehouderij. Wel zijn de verschillen binnen de sector aanzienlijk. Veel gangbare melkveehouders gebruiken veelvuldig antibiotica om uierontsteking te behandelen. Ik houd het antibioticagebruik bij van ruim honderd biologische melkveehouders. Die mogen sowieso geen antibiotica gebruiken voor de preventie van dierziekten. ‘Tien van die bedrijven zijn nu helemaal antibioticavrij. Om antibiotica uit te bannen, moet je voorkomen dat de dieren ziek worden. En om dat te bereiken moet de boer zijn management aanpassen. Je kunt kiezen voor koeien die wat minder geven. Die koeien hebben vaak een betere weerstand dan koeien die zich uitmergelen voor een hoge melkgift. Verder moet het voer voldoende mineralen bevatten, dient de huisvesting goed te zijn en moet de boer niet gestresst zijn. Boeren met stress grijpen sneller naar medicijnen. Ik ken melkveehouders, ook gangbare melkveehouders, die al acht jaar geen antibiotica meer gebruiken. Eerst gebruiken ze alternatieve middelen zoals kruiden en homeopathie ter vervanging van de antibiotica. Daarna ontdekken ze dat aanpassing van het management beter werkt.’ Bij recent onderzoek door Berenschot naar antibioticagebruik in de intensieve veehouderij bleek dat vijf procent van de dierenartsen tachtig procent van de antibiotica uitschrijft. ‘In de melkveehouderij worden antibiotica door een veel groter aantal eigen dierenartsen voorgeschreven. Daar heb je nauwelijks ‘snelwegdierenartsen’ die in heel Nederland leveren.’ AS


5(63QLHXZVLQGG

6 >> nieuws

NIEUWE HOGESCHOOL CONCURREERT MET VHL ð $JUDULVFKHKRJHVFKRROYDQ VWDUWLQ$OPHUH ð 2SOHLGLQJVGLUHFWHXU9+/]LHW QLHXZNRPHUDOVEHGUHLJLQJ

PURE CONCURRENTIE Over het nut van de nieuwe hogeschool zijn de meningen verdeeld. Hans van Rooijen, opleidingsdirecteur Bos- en natuurbeheer aan VHL Velp, noemt de nieuwkomer ‘pure concurrentie’. Vooral Toegepaste biologie wordt door hem als bedreiging ervaren. ‘Bos- en natuurbeheer heeft deels dezelfde inhoud. Het totale aantal studenten zal gelijk blijven, er gaat alleen een grotere verdeling plaatsvinden. Toegepaste biologie wordt nu al aan de HAS Den Bosch aangeboden en is daar booming.’ Volgens Van Rooijen is de markt te klein voor meerdere overlappende opleidingen en dat is slecht voor de algehele kwaliteit. Simon Vink, woordvoerder van Wageningen UR,


FOTO: STIJN VAN GILS

Op een Almeers industrieterrein staat sinds kort een klein noodgebouw. Een naambordje ontbreekt nog, maar dit is het onderkomen van de nieuwste agrarische hogeschool van Nederland. De Christelijke Agrarische Hogeschool (CAH) Almere, zoals de school officieel heet, maakt onderdeel uit van CAH Dronten. Komend schooljaar wordt gestart met de major Natuur, economie en leefomgeving (onderdeel van de opleiding Bedrijfskunde en agribusiness) en de opleiding Toegepaste biologie. Tot nu toe hebben zich tien tot twaalf studenten aangemeld. 'HWRHNRPVWLJHYHVWLJLQJYDQGH&KULVWHOLMNH$JUDULVFKH+RJHVFKRROLQ$OPHUH

nuanceert dat. ‘Je moet geloven in je eigen kracht en die kracht is heel groot. Als blijkt dat de markt te klein is dan zal een nieuwkomer dat waarschijnlijk als eerste merken.’ Michiel Drok, docent ecologie in Almere, denkt dat het met die markt wel goed zit. ‘We hebben uitgebreid met het werkveld gesproken. Staatsbosbeheer zegt dat binnen nu en vijf jaar honderden vacatures vrijkomen. En dan heb ik het nog maar over één organisatie’ aldus Drok. ‘In de veredelingssector bijvoorbeeld zijn er nog eens vijfhonderd vacatures. De markt kan een extra opleiding best aan.’ Daarnaast ziet Drok ook in-

houdelijke verschillen. ‘Onze studenten zie ik bijvoorbeeld een GGD-folder over de tekenziekte

BIG ENOUGH FOR BOTH OF US?

is not worried: if the market proves too small, the newcomer will be the one to suffer. No problem, says an Almere lecturer: there are going to be so many new jobs in these fields, there will be room for both institutes. But with VHL seeking to recruit more urban stu-

From September, a new Christian agricultural institution in Almere will be offering programmes and majors similar to courses offered at VHL. ‘Pure competition’ says programme director Hans van Rooijen. WUR spokesman Simon Vink

è'HPDUNWNDQ HHQH[WUDRSOHLGLQJ EHVWDDQé schrijven. In onze opleiding besteden we aandacht aan domesticatie en aan ziekten en plagen. Die onderwerpen komen in Velp nauwelijks voor.’ STADSSTUDENT Toch erkent Drok dat de inhoudelijke overlap groot is, maar die overlap is nog sterker met de HAS Den Bosch, die ook Toegepaste

biologie aanbiedt. ‘Inhoudelijk zijn er wel wat verschillen, wij richten ons meer op consultancy en zij meer op toegepast onderzoek. Ook hebben we meer contacturen.’ Daarnaast richt CAH Almere zich net als de HAS Den Bosch sterk op de eigen streek. VHL is volgens voorlichter Merijn Sprenger nog nauwelijks in de stedelijke regio rondom Almere vertegenwoordigd. ‘We zien VHL niet als concurrent’, zegt hij. VHL zelf ziet dat anders. ‘Nu komen de studenten nog vooral uit dorpen rondom de grote stad’, zegt Van Rooijen. ‘Maar met onze campagne Beleefbuiten.nl willen we daar verandering in brengen.’ 6WLMQYDQ*LOV

dents, they will be fishing in the same pond.

GATHERING CLOUDS FOR STUDENTS AND DLO ‘Heavy weather’ ahead, says WUR spokesman Simon Vink in response to proposals for savings in educa-


5(63QLHXZVLQGG

nieuws << 7

AMBTENAREN KORTEN OP STUDENTEN EN DLO ð %UHGH+HURYHUZHJLQJVSDDUW X QLYHUVLWHLWHQ ð '/2LQ]ZDDUZHHU

ILLUSTRATIE: KITO

De ambtelijke werkgroepen die voorstellen hebben gedaan om twintig procent te bezuinigen op de overheidsuitgaven, korten fors op voorzieningen voor studenten. Ze stellen voor de basisbeurs om te zetten in een lening dan wel het collegegeld flink te verhogen. Verder willen de ambtenaren 200 miljoen op de OV-studentenkaart besparen. De universiteiten en hogescholen worden ontzien in deze zogeheten Brede Heroverweging. Ze krijgen in de plannen een ‘productiviteitskorting’ van één procent van de onderwijsinkomsten opgelegd. Dat kost alle universiteiten en hogescholen bij

elkaar 200 miljoen. Verder moeten de universiteiten en hogescholen hun overhead terugbrengen tot maximaal een kwart van hun totale budget. ‘Wageningen Universiteit zit onder dat percentage, maar VHL moet die slag nog maken’, aldus woordvoerder Simon Vink van Wageningen UR. Wat de ambtelijke voorstellen voor DLO en praktijkonderzoek betekenen, is onduidelijk., maar Vink durft de typering ‘zwaar weer’ wel aan. De Nederlandse kennisinstituten, waaronder DLO, krijgen een taakstellende korting van tien procent. Voorts wordt het LNV-onderzoek met tien procent gekort. ‘Maar het aftelpunt is niet helemaal duidelijk’, zegt Vink. ‘DLO zit in een bezuinigingsoperatie van LNV van veertien miljoen euro. We gaan ervan uit dat we op dit moment al de voorgestelde bezuinigingsopdracht van tien procent uitvoeren.’ AS

tion and research. DLO may face further cuts. And for students, proposals include replacing grants with loans, raising tuition fees and reducing the extent of free public transport.

SICK OF HEALTH SCARES Bird flu, swine flu, and now Q fever. Marelle is sick of health scares that lead to preven-

tive culling. She’s not alone: compassion for animals is spreading fast too. Let ‘C fever’ spread to the Dutch parliament, says Marelle. High time they did something about the overcrowded farms she blames for the diseases that start among livestock. OK, meat will cost a bit more, but is that too high a price to pay?

BOERSMA << 'H=EHVPHWWLQJ Ik word er zo langzamerhand spuugziek van. De Mexicaanse griep, vogelgriep, varkensgriep, H5N1 en nu de Q-koorts, Query Fever, ofte wel de vraagteken-koorts. Nieuwe bedreigingen voor onze gezondheid. En die gaan vaak gepaard met het vermoorden van grote aantallen dieren. Geruimd worden of blijven leven. Een rood of groen kruis op hun vacht. Zonder pardon gedood, zonder vraagteken, zelfs zonder zelf ziek te zijn. Ik vind het ziekmakend zielig en dat vinden steeds meer mensen om me heen. De Z-besmetting grijpt om zich heen. Er moet iets gebeuren, dat is duidelijk. De Qkoorts is geen lieverdje. Het aantal besmettingsgevallen neemt toe, en de bacterie zorgt zelfs voor dodelijke slachtoffers. Maar is dit rücksichtslose ruimen de oplossing? Hoeveel is het leven van dieren waard voor de mens? Waar ligt de grens om onze gezondheid te beschermen? Er is een vaccin tegen deze ziekte. Maar nu de maanden van het lammeren aanbreken, moet het vaccin nog onderzocht worden op werkzaamheid en veiligheid. Voor juni wordt dit advies niet verwacht. Tegen die tijd zijn de lammetjes al geboren en is het grootste gevaar geweken. Gaan we nu dezelfde weg als bij de Mexicaanse griep? Een overschot aan vaccins als het grootste risico achter de rug is? Er zijn betere oplossingen te bedenken. Minder intensieve veehouderij. Al die dieren bovenop elkaar geeft steeds vaker problemen. Het wordt tijd dat dit doordringt bij de politiek en dat dit aangepakt wordt. Oké, dan gaan de prijzen van vlees maar omhoog. Niet over mekkeren, lijkt me. Dat zijn die dieren zeker waard. Dan hebben ze nog een beetje fijn leven voordat ze op ons bord belanden. Het wordt tijd dat de Z-besmetting ook in de Tweede Kamer doordringt. Dat ze het zielig gaan vinden voor die dieren. Dat hun ogen gaan tranen en hun neus een fikse bel snot gaat bevatten. Zielig-vrij-vlees. Dat wil ik wel. Laat die nieuwe ziekte maar komen. Daartegen hebben we ook geen vaccin nodig. 0DUHOOH%RHUVPD


5(63QLHXZVLQGG

8 >> wetenschap

+$57+28'7=,&+=(/)0$*(5 eiwit dat de vetopname in de hartcellen remt.’ Door de hoeveelheid vet die de hartspier opneemt te beperken, wordt beschadiging voorkomen. Hart verbrandt vet voor energie, maar vetzuren kunnen ook omgezet worden tot schadelijke oxidatieproducten. ‘Om die radicalen binnen de perken te houden, remt het eiwit de vetopname.’

Het hart kan zichzelf beschermen tegen te veel vet in het dieet. Muizen die een vette hap kregen activeren een eiwit dat de opname van vet door de hartspiercellen op een lager pitje zet. Dat blijkt uit onderzoek dat Sander Kersten, universitair hoofddocent bij de afdeling Humane Voeding, vorige week publiceerde in Circulation Research. ‘Sinds kort hebben we het gereedschap om de functie van het eiwit te achterhalen’, aldus Kersten. Dat gereedschap kwam in de vorm van

0HFKDQLVPHOLMNW PLQGHUJRHGWHZHUNHQ ELMYHU]DGLJGHYHWWHQ knock-out-muizen die dit eiwit niet kunnen aanmaken. Die na-

FOTO:: SCIENCE PHOTO LIBRARY

ð (LZLWUHPWYHWRSQDPHGRRU KDUWVSLHUFHOOHQ ð 0HFKDQLVPHZHUNWZDDUVFKLMQOLMNRRNELMGHPHQV

6ODJDGHUVRSHHQPHQVHOLMNKDUW

men, na een maaltijd met veel olie, duidelijk meer vet op in de hartspiercellen. OPDONDER Bij het hartonderzoek van Kersten spelen nutrigenomics een belangrijke rol. Met deze techniek kijken

onderzoekers welke genen na een maaltijd actief of juist minder actief worden. ‘Van de circa 30 duizend genen in het hart van normale muizen die we bekeken, werd dit ene gen extreem aangezet na een oliemaaltijd’, zegt de onderzoeker. ‘Dit leidde tot de productie van het

OVERDAAD Kunnen we ons dan toch regelmatig vergrijpen aan een vette hap? Volgens Kersten is dat geen goed idee. ‘Het mechanisme is niet zo perfect dat een overdaad aan vet geheel teniet wordt gedaan’, zegt hij. ‘Daarnaast lijkt het mechanisme minder goed te werken bij verzadigde vetten.’ Juist die zijn slecht voor de gezondheid. ‘Hoewel je nooit honderd procent zekerheid hebt, is het op basis van in vitro onderzoek in menselijke cellen zeer aannemelijk dat dit mechanisme in mensen en muizen hetHW zelfde werkt’.

=,(.(%$1$$1.5,-*7+8/39$1720$$7 (LZLWWHQYDQGHVFKLPPHOCladosporium fulvumGLHGHEODGYOHNNHQ]LHNWHELMWRPDDWYHURRU]DNHQOLMNHQVWHUNRSHLZLWWHQYDQ GHVFKLPPHOMycosphaerella fijiensisGHYHURRU]DNHUYDQGH JHYUHHVGH%ODFN6LJDWRND]LHNWH LQEDQDDQ Dat opent mogelijkheden om met genetische modificatie resistentie in te bouwen vanuit tomaat in banaan. Dat meldden Wageningse fy-


topathologen vorige week in het tijdschrift PNAS. De wapenwedloop tussen plantenziekten en hun gastheer is soortspecifiek, dachten onderzoekers tot dusverre. Maar de onderzoeksgroep van Pierre de Wit toont nu aan dat verschillende schimmelziekten dezelfde voorouder hebben. ‘Dat is opmerkelijk’, zegt mede-auteur Harrold van den Burg. ‘De schimmelziekten bij tomaat, granen en banaan zijn nauw

verwant, terwijl die planten al miljoenen jaren een eigen ontwikkeling doormaken.’ Niet alleen hebben de schimmels een gemeenschappelijk basis waardoor ze meerdere planten kunnen infecteren, zegt Van den Burg. Ook hebben deze planten mogelijk een gemeenschappelijk gen dat deze schimmelziekten herkent, ontdekte postdoc Ioannis Stergiopoulos, eerste auteur van het artikel.

+($5767$<66/,0 The heart protects itself against excess fat by activating a protein that puts the brakes on fat absorption by heart muscle cells. This has come out of research on mice by Prof Sander Kersten of Human nutrition, published last week in

Circulation Research. Researchers used nutrigenomics to identify a gene that was extra-active after mice ate oily food. But before you reach for that burger…The mechanism doesn’t work so well for saturated fats.

Omdat het Cf-resistentiegen de tomaat beschermt tegen C. fulvumstammen die een bepaald eiwit produceren, gaan de onderzoekers ervan uit dat dit Cf-gen ook bescherming biedt tegen M. fijiensisstammen die een vergelijkbaar eiwit produceren. Ze gaan de proef op de som nemen door dit tomaten Cf-gen in te bouwen in banaan en dan te testen of die banaan inderdaad resistent is tegen Black Sigatoka. AS

720$72&28/'+(/3%$1$1$ Wageningen phytopathologists in Pierre de Wit’s research group reported in PNAS last week that genetic resistance to a fungal infection developed in a tomato plant could be transferred to the banana. They have discovered that proteins


5(63ZHWHQVFKDSLQGG

wetenschap << 9

3/$67,&62(392256725092*(/6

SCHAKELAAR %5(1*73/$17(1 727%/2(,

ð 1RRUG]HHQRJDOWLMG]ZDDU YHUYXLOGPHWSODVWLF ð :DJHQLQJHQ,PDUHVRQGHU]RHNW PDDJLQKRXGQRRUGVHVWRUP YRJHOV

ð $UWLNHOLQScience. ð 1LHXZHJURHQWHVHQEORHPHQ LQKHWYHUVFKLHW

DUTCH SOUP Wat Imares-onderzoeker Jan Andries van Franeker in die spiegel ziet, maakt hem niet vrolijk. Vrijwel alle (95 procent) door hem onderzochte vogels hebben plastic in hun maag. Gemiddeld wel 45 stukjes, samen goed voor 0,31 gram plastic per vogel. Van Franeker spreekt in dat verband over de Dutch soup. Daarmee zinspeelt hij op het door Charles Moore ontdekte Plastic Continent in de Stille Oceaan. Bovendien neemt de hoeveelheid plastic niet noemenswaardig af sinds de invoering van de inzamelingsplicht in Europese havens. Imares doet in opdracht van

in a tomato fungus share ancestry with proteins in the fungus that causes the destructive Black Sigatoka disease in bananas.

FOTO: JAN VAN FRANEKER

Sinds 2000 moeten schepen in Europa hun afval lozen in de haven, om te voorkomen dat de bemanning de rotzooi op zee dumpt. Maar dat levert vooralsnog geen aantoonbaar schonere Noordzee op. Als graadmeter voor de zuiverheid van de zee wordt de maaginhoud van aangespoelde noordse stormvogels gebruikt. Deze vogels fourageren op zee, maar happen daar geregeld afval op dat ze aanzien voor kleine visjes. Onverteerbaar materiaal, zoals plastic, hoopt zich daardoor op in de maag. Daarmee is de maaginhoud de spiegel van de zee in de laatste weken voor de dood van de vogel.

0DDJLQKRXG ERYHQ YDQ HHQQRRUGVH VWRUPYRJHO OLQNV

Verkeer en Waterstaat al enkele decennia onderzoek naar de plasticvervuiling van de Noordzee. Als maat voor een schone Noordzee mag één op de tien vogels meer dan 0,1 gram plastic ‘aan boord’ hebben. Die norm wordt echter bij lange na niet gehaald. De laatste vijf jaar overschrijdt zes van de tien vogels de norm.

De hoeveelheid plastic in zee neemt niet af. De samenstelling van het afval daarentegen wel. In de jaren tachtig was bijna de helft van het plastic van industriële komaf. Die hoeveelheid is inmiddels gehalveerd. Daar staat een flinke stijging tegenover van het aandeel gebruiksplastic, zeg maar het huishoudelijk afval. RK

coast still have too much plastic in their stomachs, ten years after legislation to stop ships dumping waste at sea. Imares researcher Jan Andres van Franeker can’t stomach it.

Irish, Spanish and American colleagues have shed light on a key genetic switch, the AP1 gene, for flowering in plants, they reported in Science this month. The first author was Kerstin Kaufmann of Molecular Biology.

3/$67,&6283)25%,5'6 Imares research has shown that North Sea petrels off the Dutch

FLOWER SWITCH Wageningen geneticists and their

Wageningse genetici hebben met Ierse, Spaanse en Amerikaanse collega’s de werking opgehelderd van een belangrijke genetische schakelaar voor de bloemvorming van planten. De schakelaar, het AP1-gen, is in staat om wel duizend andere genen aan en uit te schakelen. Daarmee zet hij het proces in gang waardoor planten bloemen ontwikkelen, melden ze begin deze maand in Science. Eerste auteur Kerstin Kaufmann, van de leerstoelgroep Moleculaire biologie, en begeleider Gerco Angenent deden hun onderzoek aan Arabidopsis. Ze bestudeerden een variant van deze modelplant die verwant is aan bloemkool. In bloemkool is de schakelaar AP1 afwezig, waardoor deze groente geen bloemen ontwikkelt, maar heel veel bloemknopjes die samen de bloemkool vormen. AP1 codeert voor een eiwit dat in staat is om genen aan en uit te zetten, waardoor het processen in de plant reguleert. Daar kwamen de onderzoekers achter toen ze een manier vonden om AP1 aan te zetten in de aan bloemkool verwante Arabidopsis. Zo konden ze de genen vinden die door het AP1eiwit worden gereguleerd. Na twee dagen zette het AP1-eiwit genen aan het werk die verantwoordelijk zijn voor de vorming van kelkbladeren, kroonbladeren, meeldraden en het vruchtbeginsel. ‘We hebben laten zien dat één bepaalde erfelijke eigenschap de verbinding legt tussen het induceren van de bloei en de daadwerkelijke ontwikkeling van de bloemen’, zegt Angenent. Die kennis kan plantenveredelaars helpen bij het gerichter ontwikkelen van nieuwe groentes en siergewassen. ‘Met deze kennis zou je heel nieuwe bloemvormen kunnen ontwikkelen.’ AS 15 april 2010 — RESOURCE

5(63ZHWHQVFKDSLQGG

10 >> wetenschap

SPUITEN

en ruimen

RESOURCE — 15 27 april augustus 20102009

5(63DFKWHUJURQGQLHXZVLQGG

wetenschap << 11

De Gezondheidsraad onderzoekt momenteel het nut van vaccinatie tegen Q-koorts. Maar de kans is klein dat omwonenden van geitenhouderijen binnenkort een prik kunnen halen. Het risico op bijwerkingen is te groot. tekst: Broer Scholtens

Q

-koorts houdt Nederland in de ban: De bacteriële infectieziekte heeft de afgelopen jaren epidemische vormen aangenomen. )ndanks grootschalige vaccinatie van geiten en het ruimen van besmette bedrijven breidt die epidemie zich dit jaar verder uit. Het aantal ziekmeldingen dit jaar ligt al hoger dan in dezelfde periode vorig jaar. Een groei die zich in ieder geval deels laat verklaren doordat mensen door de vele publiciteit alerter zijn. Ze gaan sneller met klachten naar hun huisarts. Veruit de meeste besmettingen komen voor in de regio Hart van Brabant, in het noordoosten van Brabant ten zuiden van Den Bosch. Daar zitten de grote geitenbedrijven. Het is ook het gebied met de meeste besmette – en dus geruimde – geitenhouderijen, wat nog eens wijst op een directe relatie tussen besmette geiten en ziekteverschijnselen bij mensen. Naast het ruimen van besmette bedrijven wordt veel verwacht van de vaccinatie van alle schapen en geiten. In 2008 is daar op kleine schaal mee begonnen, vooral in Brabant. In 2009 is er ook in andere gebieden gevaccineerd. Dit jaar moet de grote slag worden geslagen, voor het eerst zullen alle geiten en schapen worden gevaccineerd. Voor juni moet die klus zijn geklaard.

MEST Vaccinatie moet de verspreiding van de Q-koortsbacterie vanuit de stallen tot nul reduceren; op zijn vroegst is daar vanaf 2011 een merkbaar effect van te verwachten. Het vermoeden is dat bacteriën via mest over het land worden verspreid. De meeste bacteriën komen in de mest terecht tijdens geboortes en vooral bij vroegtijdige – bij geiten vaak voorkomende – spontane abortussen. Bij een abortus van een besmette zwangere geit komen via het vrucht-

‘De kans op bijwerkingen is te groot voor grootschalige vaccinatie’ water miljarden Coxiella burnetii-bacteriën, de veroorzakers van Q-koorts, in de mest terecht; bij een geboorte – in het voorjaar – is er ook uitstoot, maar op veel kleinere schaal, enkele miljoenen bacteriën per keer. Melkgeiten worden gehouden in potstallen, waar verse

TIEN DODEN Sinds begin dit jaar zijn er 265 meldingen van Q-koorts binnengekomen bij de regionale gezondheidsdiensten (ggd’s). In 2009 meldden huisartsen 2365 patiënten met Q-koorts; in 2007, het begin van de epidemie, waren dat er 168. Daarvoor bedroeg het aantal

meldingen niet meer dan twintig per jaar. Sinds 2007 zijn er tien mensen gestorven aan de ziekte. De cijfers zijn vertekend, waarschuwt het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu), vooral in voorgaande jaren waren er waarschijnlijk veel meer mensen besmet

mest, inclusief een massa bacteriën, dagelijks met een nieuwe laag stro wordt bedekt. Om de paar maanden worden de stallen geleegd; de gedroogde mest wordt vervolgens uitgereden over het land. De daarin aanwezige bacteriën kunnen dan over een afstand van vele kilometers met de wind meewaaien, met een grote kans dat mensen bacteriën inademen en besmet raken. De meeste geitenstallen zijn bovendien open. Wegstuivende mest en daarmee bacteriën, kunnen dan direct over het omringende land worden verspreid. Vaccinatie van de geiten reduceert de kans op spontane abortussen tot bijna nul, blijkt uit recent onderzoek, en daarmee ook de kans op verspreiding van bacteriën over het land. Op den duur worden dan minder mensen ziek, is de gedachte. De mestroute is overigens een typisch Nederlands probleem; veel grote geitenbedrijven zitten hier in dichtbevolkte gebieden. ABCES Er is al jaren een Q-koortsvaccin voor mensen. Dit Q-Vax – gebaseerd op gedood bacteriecelmateriaal - is alleen geregistreerd in Australië, het land waar Q-koorts tachtig jaar geleden werd ontdekt. Sinds tien jaar worden beroepsgroepen als abattoirwerkers en schapenscheerders gevaccineerd, waardoor het aantal besmettingsgevallen is gedaald van zeshonderd naar tweehonderd per jaar. De effectiviteit van het vaccin is groot: 83 tot 100 procent van de mensen is na vaccinatie voor zeker vijf jaar beschermd, blijkt uit onderzoeken. Dat zijn echter studies met kleine aantallen mensen en over een korte periode.

dan de statistiek weergeeft. Klachten als koorts, hoesten en hoofdpijn wijzen niet direct op Q-koorts. Laboratoriumonderzoek geeft pas echt uitsluitsel over de bacteriële besmetting. Inmiddels zijn artsen alert op de ziekte, waardoor vaker labonderzoek wordt gedaan.

SEM met C. burnetii.

Cel geinfecteerd met C. burnetii.



12 >> wetenschap

With Dutch goat farms located in densely populated areas, Q fever is on the rise in the Netherlands and there have been ten deaths since 2007. The Health Council is weighing up the options. The airborne virus probably spreads from manure spread on the fields and from amniotic fluid released during lambing. So most of the human victims live near goat farms, mainly in North Brabant. But because of possible side effects, a mass vaccination campaign is not favoured by experts, although vulnerable groups such as heart patients may be offered vaccinations. Attack the disease at source, says virologist Ab Osterhuis: cull animals on infected farms and vaccinate the rest. This is under way and sheep and goats will be vaccinated nationwide by June. The full story? resource.wur.nl/en

FOTO: ANP

Q FEVER DILEMMA

Geiten op een bedrijf in Selling, Groningen, worden ingeënt tegen Q-koorts.

Bijwerkingen, zo blijkt daaruit, doen zich vooral voor in de buurt van de prikplek, meestal in de bovenarm. Daar kunnen huidirritaties ontstaan die soms uitmonden in een abces, vooral bij mensen die al eens besmet zijn geweest en antistoffen in het bloed hebben. Extreme bijwerkingen zijn waarschijnlijk te voorkomen door alleen niet-besmette (of eerder gevaccineerde) mensen in te enten. In Australië worden alleen ‘schone’ personen gevaccineerd. ‘Kopen die humane vaccins’, adviseerde de Australische microbioloog/ epidemioloog Stephen Graves eind februari aan Nederlandse landbouwexperts. Doe daarmee een proef bij geitenhouders en hun families om uit te zoeken of het vaccin ook goed werkt tegen de bacteriestam die in Nederland rondwaart. De minister van Volksgezondheid, Ab Klink, liet zich er door inspireren. Hij vroeg de Gezondheidsraad om een advies over het nut van vaccinatie. Dat komt waarschijnlijk in juni.

weten – al eens besmet geweest. Zij komen dus, vanwege het grote risico op forse bijwerkingen, vaak niet in aanmerking. Blijft over vaccinatie van hartpatiënten, óf, zoals artsen van het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch de minister hebben gevraagd; vaccinatie van mensen met een verminderde weerstand, vaak ouderen. Daar is nog geen ervaring mee. In Australië zijn vooral jonge, gezonde mannen

HARTPATIËNTEN Er zijn nog tal van vragen te beantwoorden. Kan het Australische vaccin hier worden gebruikt? Formeel is het namelijk niet toegelaten in Europa en in de VS. En wie krijgt een prik? De beroepsgroep, families, omwonenden? En tot hoe ver van de stallen dan? Of alleen hartpatiënten, vanwege de ernstige complicaties die zij kunnen krijgen bij een Q-koorts-infectie? ‘Ik kan daar nu niets over zeggen’, laat Fred van Zijderveld van het Centraal Veterinair Instituut (CVI) van Wageningen UR in Lelystad weten. Hij zit in de commissie van de Gezondheidsraad die het advies voorbereidt. ‘Mogelijk de beroepsgroep, maar de algemene bevolking niet’, wil hij nog wel kwijt. Vaccineren van de beroepsgroep en hun familie kent echter wel een duidelijke beperking. Veel werknemers in die groep zijn in het (verre) verleden – vaak zonder dat te

OSTERHAUS Ook viroloog/veterinair microbioloog Ab Osterhaus van het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam, adviseur van de Gezondheidsraad, twijfelt aan het nut van brede vaccinatie. ‘De kans op bijwerkingen is te groot voor grootschalige vaccinatie. Tien procent van de mensen krijgt ergens last van. Dat aantal ligt veel en veel hoger dan bijvoorbeeld het aantal bijwerkingen van het griepvaccin. Qkoorts is een beperkt probleem in vergelijking met andere infectieziekten. Het is niet realistisch de hele bevolking in een gebied te vaccineren tegen Q-koorts vanwege het te hoge risico op bijwerkingen’, aldus Osterhaus op persoonlijke titel. ‘Het Q-koortsprobleem moet bij de bron worden aangepakt: besmette bedrijven ruimen en alle geiten vaccineren. Wellicht is vaccinatie van risicogroepen als hartpatiënten in besmette gebieden te overwegen.’

‘Het Q-koorts-probleem moet bij de bron worden aangepakt’ gevaccineerd. ‘Over eventuele bijwerkingen in een specifieke risicogroep als hartpatiënten is weinig bekend’, waarschuwt Van Zijderveld. ‘De Gezondheidsraad heeft daarover meer informatie gevraagd in Australië.’



organisatie << 13

DANS OM DE LEERSTOELEN ð .HQQLVHHQKHGHQGRHQYRRUVWHOOHQYRRUQLHXZ leerstoelenplan. ð 0HQLQJVYHUVFKLOWXVVHQKRRJOHUDUHQHQPDQDJHUV over beheer financiën en personeel.

De leeropdrachten van de Wageningse hoogleraren worden dit jaar weer tegen het licht gehouden ten behoeve van een nieuw leerstoelenplan. De vijf kenniseenheden hebben hun deelplannen eind maart aangeboden aan rector Martin Kropff. Die moet daar voor de zomervakantie een leerstoelenplan uit distilleren. Daarbij geldt de spelregel Nieuw voor Oud: om een nieuw vakgebied te starten, moet eerst een gedateerde leerstoel worden opgeheven. Van die vernieuwing komt weinig terecht in de plannen van de kenniseenheden, melden betrokkenen. ‘De regel Nieuw voor Oud is de dood in de pot voor de vernieuwing van de wetenschap’, zegt een hoogleraar. Leerstoelgroepen zeggen niet graag over zichzelf of tegen elkaar dat ze oud zijn en vernieuwd moeten worden. Bij de regel Nieuw voor Oud is dit een voorwaarde. ‘Niemand heeft daar zin in, zeker niet als er veel moet worden samengewerkt in de toekomst.’ En daar ziet het naar uit, want de managers bij de universiteit – de raad van bestuur en de algemeen directeuren – willen dat de leerstoelen worden geclusterd in grotere eenheden. Zo kunnen ze beter samenwerken bij onderwijs en onderzoek. Lichtend voorbeeld is de gecombineerde voedingsgroep van de hoogleraren Frans Kok, Pieter van ’t Veer en Michael Muller.

(,*(172.2 De grootte van de leerstoelenclusters loopt uiteen, zo blijkt uit de plannen van de kenniseenheden. Bij de Environmental Sciences Group zijn de achttien leerstoelen geclusterd in vijf centra of werkvelden, samen met inhoudelijk verwante DLO-afdelingen. Maar elke hoogleraar is daar nog gewoon verantwoordelijk voor de eigen toko. De Animal Sciences Group zou haar tien leerstoelen in drie clusters willen onderbrengen en Agrotechnologie en Voedingswetenschappen heeft de zeventien leerstoelen in vier clusters ondergebracht. De Social Sciences Group wil de twintig leerstoelen onderbrengen in maar liefst acht clusters. ‘We hadden eerst vier grote secties bedacht, waarbij alle economen en sociologen bij elkaar zaten’, zegt een hoogleraar. ‘Maar dat werd te groot en onwerkbaar. Je wilt clusters met hoogleraren die redelijk met elkaar kunnen opschieten.’ Of de raad van bestuur akkoord gaat, is afwachten. ‘De hoogleraren kijken vooral inhoudelijk, de directeuren kijken vooral vanuit financieel oogpunt’, zegt een hoogleraar. ‘Die frictie heb je ook in het bestuurscentrum tussen de onderzoeksmensen en de controllers. We hebben geen idee welk model er uitrolt.’ Albert Sikkema

NO EASY CHAIR PLAN

ILLUSTRATIE: HENK VAN RUITENBEEK

ADDERTJE Klinkt op zich goed, vinden veel hoogleraren. Programmatisch samenwerken in grotere onderzoeksprojecten is prima. Clustering kan leiden tot een betere profilering van het vakgebied. Er zit echter een addertje onder het gras. De managers willen ook de financiën en het personeel van meerdere

‘De regel Nieuw voor Oud is de dood in de pot voor de vernieuwing van de wetenschap’

leerstoelgroepen samenvoegen. ‘En daar hebben de hoogleraren helemaal geen zin in’, zegt een betrokkene. Stel je voor dat een leerstoelgroep verlies draait en moet inkrimpen. Tot nu toe was dit de verantwoordelijkheid van de hoogleraar en de algemeen directeur. Door zo’n tekort op het bord van het leerstoelencluster te gooien, zijn de andere hoogleraren opeens verantwoordelijk voor het tekort en de inkrimping. Daar passen ze voor. In alle voorstellen van de kenniseenheden zijn de hoogleraren nu geclusterd, maar dit meningsverschil tussen managers en hoogleraren over de bevoegdheden van zo’n cluster wordt niet openlijk uitgesproken. ‘Sorry, maar de directie heeft mij uitdrukkelijk verzocht hier helemaal niets over te zeggen’, zegt een hoogleraar. Anderen willen alleen anoniem reageren

Rector Martin Kropff will pick his way through a minefield of sensitive issues to come up with a new Chair Plan for Wageningen University by the summer. One of the sticking points is the rule that requires that one chair group be declared past its use-by date before a new one is started. Not good for relationships, while a key aim is to get everyone working together in clusters. A popular idea when it comes to education and research. But not when it comes to sharing the costs of a failing group. The SSG hopes to get away with eight small, workable clusters. It might be hard to get that past the board though. Watch this space. The full story? resource.wur.nl/en



14 >> beeld

GEBOORTEGOLF Dartmoor-pony’s zijn het, maar op Wageningse grond langs de Mansholtlaan voelen ze zich even goed thuis. Twee van de elf oudere dieren hebben al een veulen. Bedrijfsleider Andries Siepel van proefboerderij Droevendaal verwacht er nog drie. De dieren spelen een rol in het onderzoek naar latrine-gedrag en mestafbraak RK / Foto: Guy Ackermans

BABY BOOM Bennekom is proving fertile ground for Dartmoor ponies. Two of the 11 ponies at Droevendaal experimental and training farm have already foaled, and three more foals are expected, says farm manager Andries Siepel. The ponies are contributing to research on latrines and manure breakdown.


5(63LQEHHOGLQGG

beeld << 15


5(63LQEHHOGLQGG

16 >> onderwijs

Beperkingen

DE BAAS

Vlnr: Marina Sanders, Anouk Schrauwen en Mascha Rasenberg.

RESOURCE — 15 27 april augustus 20102009


onderwijs << 17

Ongeveer tien procent van de studenten heeft een functiebeperking die hinderlijk is bij de studie. In Wageningen klopt slechts de helft van hen aan bij een decaan. Een groepje studenten probeert de drempel te verlagen. tekst: Alexandra Branderhorst / foto: Bart de Gouw

‘ D

oor mijn slechthorendheid kost het meer energie om te luisteren en ben ik eerder moe. Dat was me wel verteld, maar ik had er nooit echt bij stilgestaan toen ik met mijn studie begon’, vertelt Mascha Rasenberg, masterstudente Milieukunde. Als kersverse eerstejaars wilde ze niet de aandacht vestigen op haar gehoorbeperking: ze hoort ongeveer veertig procent. ‘Dat is stom geweest. Ik dacht: dat red ik allemaal wel. Ik wilde niet accepteren dat ik anders was.’ Vanaf haar vierde draagt Mascha achter beide oren een gehoorapparaatje. Op de middelbare school had ze bovendien een kastje om haar nek, en de docent ook. Die kastjes werkten als ontvanger en microfoon. ‘Dat viel nogal op, maar op de middelbare school was iedereen eraan gewend. Op de universiteit krijg je iedere periode andere docenten. En ik was bang om op te vallen.’

LUIE STUDENT Ongeveer zes procent van de Nederlandse eerstejaars studenten meldt zich bij de decanen vanwege een functiebeperking, aldus studentendecaan Frans Zoon. Hij is zich bewust van de drempel voor deze studenten. ‘Vooral eerstejaars vinden het moeilijk om te vertellen. Soms is dat ook niet nodig, maar soms juist wel, om verkeerde beeldvorming te voorkomen. Als je bijvoorbeeld vaak te laat bent met het inleveren van werkstukken, kan het beeld van luie student ontstaan.’ Studenten kunnen bij de studentenarts, studentenpsycholoog, decanen en studieadviseurs terecht, benadrukt hij. Er zijn veel voorzieningen, zoals extra tijd bij tentamens. Het is zelfs mogelijk om een jaar extra studiefinanciering aan te vragen. Voor Anouk Schrauwen, vierdejaars bachelorstudente Milieukunde, bleek de gang naar de decaan een verademing. Tijdens haar studie kreeg ze fibromyalgie, een soort reuma die pijn veroorzaakt in de spieren en pezen rondom de gewrichten. De constante pijn leidt tot vermoeidheid en de vermoeidheid tot concentratieproblemen. ‘Al-

‘Ik was bang om op te vallen’

STUDENT MET HANDICAP TEVREDEN OVER WAGENINGEN Het Centrum hoger onderwijs informatie (CHOI) onderzocht de tevredenheid van studenten met een functiebeperking. Het rapport Studeren met een handicap 2009 verscheen in maart. Wageningen Uni-

versiteit komt als beste uit de bus, net als in de voorgaande jaren. De totaalscore voor Wageningen is een 7, terwijl de universiteiten tezamen op een 6,2 uitkomen. ‘Wageningen is een kleine, overzichtelijke

universiteit, met relatief kleine studies. Dat maakt het makkelijker voor studenten om dingen te regelen’, verklaart studentendecaan Frans Zoon.

les liep toen mis met mijn studie. Mijn moeder heeft me naar de decaan gestuurd. Toen kwam ik erachter dat er heel veel oplossingen zijn. Ik mag bijvoorbeeld langzamer studeren en ben toen één vak gaan volgen. Dat is zo’n opluchting.’ Nu studeert Anouk voor 75 procent. Van tevoren deelt ze de dag goed in, met bijvoorbeeld pauzes in de rustruimte. Als Anouk groepswerk doet, vertelt ze meteen aan het begin over haar beperking. ‘Stel dat ik iets niet afkrijg, dan is het raar om pas achteraf te vertellen wat er aan de hand is. Maar inmiddels weet ik heel goed wat ik aankan.’ Anouk denkt graag in oplossingen. ‘Ik wil niet in problemen praten, dan wordt het al snel een Viva-verhaal. Voor mijn gevoel zijn we alweer een stap verder.’ LIMIETEN ‘Mensen met een handicap doen vaak langer over hun studie. Daar staat tegenover dat de studie-uitval in de eerste paar jaar minder groot is’, zegt decaan Frans Zoon. Het eerste jaar bestaat vaak uit experimenteren, aldus Zoon. ‘Dan wordt meestal wel duidelijk waar je tegenaan loopt. Maar we hadden ook een keer een dyslectisch meisje dat tijdens de bachelor hoge cijfers haalde. Met de master ging het ineens veel slechter, dat lag aan het Engels. Toen heeft ze de studie zoveel mogelijk in het Nederlands gedaan.’ Vooral studenten met dyslexie melden zich relatief vaak bij de decanen. Een van hen is Marina Sanders, derdejaars Milieukunde. ‘Op de open dag heb ik meteen



18 >> onderwijs

ENABLING ENVIRONMENT Wageningen has come top again – this time with seven out of ten in a survey of how Dutch universities cater for disabled students. Nearly ten percent of students have a functional disability, and many first years are reluctant to make it known. That’s a mistake, says Mascha Rasenburg, who is hard of hearing. Dean Frans Zoon can help with facilities such as dyslexia software or microlinks that transmit to hearing aids, and with getting extra time for assignments and exams, and even extended grants to take longer over a degree. Don’t suffer in silence, is Mascha’s advice: teachers and fellow students will usually be understanding. To get closer to full marks, the university could make better use of WUR TV, which not all lecturers are keen on. The student council has launched a Power Platform, which is hosting a lunch for students with a functional disability on Monday 3 May at 12.15, in the VIP room at the Forum. Sign up with: powerplatform. [email protected]. The full story? resource.wur.nl/en

Uit Studeren met een handicap in 2009 blijkt dat bijna 10 procent van de studenten problemen in het hoger onderwijs in Nederland ondervindt door een handicap of functiebeperking. Het overgrote deel van hen heeft een onzichtbare beperking. Er zijn maar weinig studenten met een zichtbare handicap, zoals een ernstige bewegings- of gezichtsbeperking.

Chronische ziekte 10%

Psychische problematiek 7% Pijnklachten 6%

Concentratieproblemen 15%

Energietekort 5% Bewegingsbeperking 3% Gezichtsbeperking 3% Gehoorstoornis 2% Autisme 2% ADHD 1% Spraakproblemen 1% ILLUSTRATIE: HANS WEGGEN

ONZICHTBAAR

Anders 8%

Dyslexie/calculie 37%

al geïnformeerd naar de voorzieningen. Ik had op de middelbare school al geleerd om mijn mond open te trekken.’ De universiteit leende Marina een laptop met Kurzweil, een voorleesprogramma waar veel dyslectici baat bij hebben. Dat beviel zo goed, dat Marina het programma zelf aangeschafte. Schrijven kost haar veel tijd. Daarom vraagt ze soms om deadlines voor verslagen op te schorten. ‘Natuurlijk is het lastig om te moeten erkennen waar je limieten liggen. Maar het is wel nodig, zodat je kunt studeren zonder jezelf constant over de kop te werken.’ STUDENTENRAAD Mascha redde het uiteindelijk wel om haar bachelor te halen, maar met erg lage cijfers. Daarna ging ze een jaar in de Studentenraad, het medezeggenschapsorgaan voor studenten. Ze zat onder meer in de commissie over studeren met een handicap. ‘Uit studentenonderzoek bleek dat docenten niet altijd even begripvol waren. Het decanaat heeft toen voorlichtingsactiviteiten voor docenten en studiebegeleiders georganiseerd.’ In die periode werd ook de eerste voorlichtingsavond voor studenten gehouden, in september 2008. In haar jaar als studentenraadslid ging Mascha in therapie. ‘Ik moest leren accepteren dat ik sneller vermoeid ben en dat ik dat moet aangeven bij docenten en medestudenten.’ Toen ze met haar master begon, is ze wèl naar de decaan gegaan en is ze een microlink gaan gebruiken, een

LUNCHEN MET HET POWER PLATFORM Het power platform organiseert een lunch voor studenten met een functiebeperking op maandag 3 mei om 12.15 in de vip-room in Forum. Opgave: [email protected].

moderne versie van de kastjes van vroeger. Het apparaatje ziet eruit als een kleine afstandsbediening aan een key cord. Voor een vak begint stuurt Mascha de docent een email. Daarin vertelt ze over haar gehoorbeperking en vraagt ze of de docent de microlink wil dragen en tijdens het praten naar de zaal kan kijken, zodat ze kan liplezen. ‘Over het algemeen wordt daar positief op gereageerd. Ik heb nog nooit rare reacties gehad.’ POWER Over een klein jaar is Mascha afgestudeerd. Haar werk bij de Studentenraad heeft een vervolg gekregen. Vijf studenten hebben in december een ‘power platform’ opgericht. Met bijeenkomsten, zoals lunches, wil het platform andere studenten bereiken en ervaringen uitwisselen. ‘Studenten moeten nog steeds een drempel over voor ze naar de decaan stappen. Hopelijk is de drempel lager om eerst naar ons toe te gaan. En het gaat ook om de gezelligheid’, zegt Anouk, een van de oprichters. Het platform zal ook de medezeggenschapsorganen, de decanen en de Werkgroep Voorzieningen Gehandicapten adviseren. Want het is niet allemaal hosanna in Wageningen. Met WUR-tv, dat het studenten mogelijk moet maken om vanuit huis achteraf colleges te volgen, schiet het bijvoorbeeld niet zo op. Lang niet alle docenten voelen ervoor hun colleges op te nemen, vertelt Anouk. In Forum zijn ringleidingen voor slechthorenden aangelegd in de collegezalen. Mascha heeft die destijds nog getest. ‘Het geluid was te zacht. De ringleiding moest worden losgekoppeld van de boxen, zodat het volume individueel kon worden ingesteld. Dat is nog steeds niet gebeurd’.

‘Ik mag langzamer studeren; dat is zo’n opluchting’



wetenschap << 19

MILIEUVRIENDELIJK DE POT OP Het toilet van de toekomst staat in een woonwijk in Sneek. Door scheiding ‘aan de pot’ krijgt een groot deel van de grondstoffen een nieuw leven. Goed voor het milieu én de portemonnee.

ECO LOO

FOTO: ISTOCK PHOTO

Marthe de Graaff zet met haar promotie-onderzoek een belangrijke stap naar de wc-pot van de toekomst. ‘Mijn proefschrift laat zien dat je geconcentreerd toiletwater makkelijk kunt behandelen. Dat je er energie uit kunt winnen en meststoffen als fosfaat en stikstof goed kunt verwijderen.’ Maar ze is ook voorzichtig. ‘Er zijn ook best nog wel wat vragen. Bijvoorbeeld over medicijnresten: een deel wordt wel verwijderd door dit proces, een ander deel niet. Hoe het met ziekteverwekkers zit, weet ik nog niet. En dan is er de productie van het sterke broeikasgas N2O.’ Maar het principe werkt, meent de promovenda die vrijdag promoveert bij Milieutechnologie. Dat blijkt ook wel uit de praktijk in Sneek en het lab van waterinstituut Wetsus in Leeuwarden. Sinds 2006 hebben 32 huishoudens in een nieuwbouwwijk in Sneek een vacuümtoilet in hun huis. Zo’n toilet, bekend uit het vliegtuig, gebruikt per spoelbeurt maar één liter water. Dat alleen zorgt volgens De Graaff al voor 25 procent minder huishoudelijk watergebruik in een doorsnee huishouden. Op jaarbasis een besparing van twaalf euro per persoon. Maar de echte vernieuwing zit ’m in de scheiding en verwerking van het ‘zwarte’ spoelwater. Het zwarte water (poep en plas) in Sneek wordt verzameld in een garage waar een anaerobe biogasinstallatie er methaan van maakt. Een kleine warmtekrachtkoppelinginstallatie (WKK) zet dat om in stroom en warmte. De Graaff verbeterde dit systeem en koppelde er een paar stappen aan vast waardoor ook het grootste deel van het stikstof wordt verwijderd en fosfaat wordt teruggewonnen.

Voor het opruimen van de stikstof gebruikt De Graaff twee processen. Eerst wordt ammonium (NH4) met zuurstof gedeeltelijk omgezet in nitriet (NO2). Een speciaal soort bacterie zet beide stoffen vervolgens anaeroob om in stikstofgas. Met deze methode wordt 86 procent van de stikstof verwijderd. De resterende fosfaten worden door toevoeging van magnesium als struviet uit de oplossing neergeslagen. De Graaff claimt dat tien procent van de wereldwijde productie van fosformeststof overbodig is als alle menselijke poep en plas op deze manier wordt behandeld. Maar er is dus ook een addertje. Bij de omzetting van ammoniak in nitriet ontstaat ook een beetje lachgas. ‘Minder dan twee procent van het stikstof wordt omgezet in N2O. Maar dat Bij de omzetting van is wel een drieammoniak in nitriet ontstaat honderd keer erook een beetje lachgas ger broeikasgas dan CO2 en dus is het toch een probleem.’ Overigens ontstaat er ook lachgas in gewone waterzuiveringsinstallaties. Daar staat tegenover dat het hele proces zichzelf wat energie betreft kan bedruipen. Uit een kuub zwart water haalt de machine van De Graaff 1,8 kuub methaan. De stroom en warmte die daar mee kan worden opgewekt is volgens haar meer dan voldoende om de zuivering en terugwinning aan de gang te houden. Op dit moment vindt in Sneek alleen de productie van biogas ter plekke plaats. In een vervolgproef wordt ook de zuivering en terugwinning meegenomen. Toch denkt De Graaff niet dat in de toekomst elk huis zijn eigen toiletwater zuivert. ‘Dat wordt te kleinschalig en ingewikkeld. Een mens wil ook gewoon naar het toilet kunnen zonder daar over na te hoeven denken. Maar op wijkniveau is het goed mogelijk.’ Roelof Kleis

For a state-of-the-art ecotoilet, go to Sneek in Friesland. Vacuum toilets installed in 32 houses there use only one litre of water for flushing. Marthe de Graaff, who gets her PhD in Environmental technology on Friday, has worked on a method of making biogas from the waste and treating the residue to remove pollutants such as nitrogen. Traces of medicines remain a problem, as does the strong greenhouse gas nitrous oxide, which is left over from the process of removing nitrogen. The energy it takes to run the system is another issue. De Graaff doesn’t think processing toilet water is viable at household level but hopes it could work at neighbourhood level. The full story? resource.wur.nl/en



20 >> M.I.

BYE BYE LNV MOET HET DEPARTEMENT WORDEN OPGEDOEKT? Het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) staat op de nominatie te worden opgeheven of samengevoegd met Economische Zaken. Het nut van een apart departement voor landbouw is uitgewerkt, vinden zowel linkse als rechtse partijen. Is opheffing van LNV een goed idee? En moet Wageningen UR zich zorgen maken? tekst: Astrid Smit / foto: Engel Lameijer

Frank Berendse hoogleraar natuurbeheer en plantenecologie Wageningen UR ‘Ik zou het een heel goede zaak vinden als het ministerie van LNV wordt opgedeeld tussen Economische Zaken (EZ), Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) en Volkshuisvesting, Ruimtelijke ordening en milieubeheer (VROM). Ik heb het altijd vreemd gevonden dat één apart ministerie de landbouw vertegenwoordigt. Voor andere bedrijfstakken geldt dat toch ook niet? Bovendien heeft de landbouwlobby een behoorlijke greep op het ministerie. In de jaren zeventig en tachtig hield LNV onderzoekers tegen die wilden publiceren over de negatieve gevolgen van het mestoverschot. Deze opstelling heeft een adequaat mestbeleid met zeker tien jaar vertraagd, waardoor de Nederlandse natuur zeer veel schade heeft geleden. Vorige week bleek weer uit een publicatie in NRC-Handelsblad dat LNV halverwege de jaren tachtig druk uitoefende op de Rotterdamse promovendus Richardus om geen ruchtbaarheid te geven aan de risico’s van Q-koorts bij geiten. ‘Begin 2000 ervoer ik zelf de invloed van de landbouwlobby. Uit ons onderzoek bleek dat de beheersovereenkomsten die boeren hadden afgesloten voor de bescherming van weidevogels weinig uithaalden. LNV riep mij onmiddellijk op het matje. In de periode daarvoor probeerde men te voorkomen dat wij het onderzoek konden uitvoeren. Financieel gezien heeft de WUR voordeel bij het behoud van een ministerie van LNV maar daar staan dus grote maatschappelijke risico’s tegenover.’

Sijas Akkerman teammanager Economie, Landbouw, Industrie bij Stichting Natuur en Milieu ‘Ik denk niet dat het een goed idee is om LNV op te heffen. Natuur en Milieu streeft naar een revolutionaire verandering in de landbouw. Met het opheffen van het ministerie

komt die er zeker niet. Wat ons betreft gaat het onderwijsen onderzoeksdeel van LNV naar Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), en het beleid voor voedselkwaliteit en -veiligheid en natuur naar VROM. Dan houd je een kernministerie over dat een krachtige beweging kan inzetten richting duurzame landbouw. Nu blijft het bij kleine stapjes vooruit, terwijl echt een forse ingreep nodig is om de sector te veranderen. In ons model zou Wageningen UR vallen onder OCW. Dat is mijns inziens geen enkel probleem. Wageningen UR is een van de beste kennisinstellingen in Nederland, heeft internationaal een uitstekende reputatie dus Wageningen redt het prima zonder de financiële bescherming van LNV. Bovendien is Wageningen UR zonder LNV vrijer in het bedenken en ontwikkelen van echte doorbraken in de landbouw.’

Sijbolt Noorda voorzitter Vereniging van Universiteiten (VSNU) ‘Ik zou de onderzoeken onderwijspoot van LNV niet onderbrengen bij EZ of OCW, maar bij een compleet nieuw ministerie: Onderzoek en Innovatie. Net zoals in Denemarken bestaat. Dat is pas echt een moderne verandering. In Nederland hebben universiteiten en andere onderzoeksinstellingen een grote behoefte aan samenhang. De geldstromen waaruit ze moeten putten zijn enorm versnipperd. Een deel gaat via OCW, een deel via EZ en een deel komt van de vakdepartementen zoals VROM, LNV en Verkeer en Waterstaat. Daarnaast verdeelt de overheid ook nog onderzoeksgeld uit de aardgasbaten. Een bijzonder inefficient en onoverzichtelijk systeem. ‘Het zou dus goed zijn als de overheid al die financiële middelen bij één ministerie onderbrengt die vervolgens kijkt naar de samenhang van het onderzoek. Het mooie is dat Wageningen en LNV al volgens dit model werken op


5(63PLSRVWLQGG

M.I. << 21

IS THERE LIFE (SCIENCE) AFTER LNV?

Gerda Verburg, demissionair minister van LNV, samen met bestuursvoorzitter Aalt Dijkhuizen.

het terrein van landbouw, natuur en voedselkwaliteit. En met groot succes. Het lijkt me dus onverstandig om hiermee te stoppen. Wageningen is juist een voorbeeld voor andere sectoren.’

Cees Veerman voorzitter Vereniging Natuurmonumenten, voormalig voorzitter raad van bestuur Wageningen UR ‘Ik denk dat een opheffing van LNV niet gunstig uitwerkt voor Wageningen UR. De directe lijnen met het ministerie van LNV zijn van groot belang voor Wageningen. De wederopstanding van Wageningen – halverwege de jaren negentig liepen studentenaantallen enorm terug – is mede te danken aan de financiële impulsen van LNV. De samenvoeging van de Wageningen Universiteit en de DLO-instituten tot Wageningen UR heeft geleid tot een enorme vernieuwingsslag. Waar ter wereld vind je zulk goed landbouwonderzoek? Bovendien behoort Wageningen Universiteit tot een van de snelst groeiende universiteiten van Nederland. Wat goed werkt, maak je niet kapot.’

Aalt Dijkhuizen voorzitter raad van bestuur Wageningen UR in de eenmalige uitgave Best van het Agrarisch Dagblad. ‘Je moet je afvragen waarom je dat zou willen doen. Never change a winning team, zeker niet als je geen bewijzen hebt dat het alternatief werkt. En als wij alles in één keer wegschrijven, gaan ook de goede dingen verloren. Die hebben we niet zomaar terug.’

Gerda Verburg demissionair minister van LNV in Best. ‘Het is net als met Simson in de bijbel: knip de haren eraf en

de kracht is zoek. Nederland is goed in bloemen en voeding, water en uitgangsmateriaal; ja zelfs top of the bill. In die zaken moeten wij blijven investeren en dan is het van groot belang dat dit departement (LNV) niet wordt opgeheven, of ondergebracht bij Economische Zaken. ‘Wij hebben in Nederland een gouden driehoek georganiseerd. De lijnen tussen mijn ministerie en het groene onderwijs en onderzoek zijn kort en in combinatie met goed ondernemerschap is dat onze nationale sterspot.’

Rudy Rabbinge universiteitshoogleraar duurzame ontwikkeling en voedselzekerheid ‘Ik zie een opheffing van LNV niet als een bedreiging voor Wageningen UR. Wageningen is niet meer zo sterk gelieerd aan één sector. We hebben met minimaal vijf ministeries te maken want we houden ons naast landbouw bezig met milieu, natuur, voeding, gezondheid en duurzame ontwikkeling. LNV is een belangrijke opdrachtgever, maar we kunnen goed zonder. Ook de sector heeft LNV niet per se nodig voor zijn kennis. Die kan prima verder met alleen de kennisinstituten. ‘Maar een opheffing van LNV zie ik ook niet als een kans. Noch om los te komen van de landbouwsector, noch om te bezuinigen. De invloed van de landbouwlobby was nooit zo groot als menigeen denkt en is – zeker de laatste tien jaar - flink afgenomen. Ook financieel levert opheffing van LNV weinig op. De ambtenaren moeten de wettelijke taken en het beleid blijven uitvoeren, of het nu bij LNV, EZ of een ander ministerie is. Ik voorzie hooguit een bezuiniging van een paar honderd miljoen euro en een enorme stammenstrijd over wie wat gaat doen. Als je niet uitkijkt, kost dat meer geld dan het oplevert.’

The Ministry of LNV may be closed or merged with Economic Affairs. A good idea? Resource asked around at the coalface. Some said yes. Prof Frank Berendse: no other branch has its own ministry, and the agriculture lobby has had too much say for too long. Some said no. Cees Veerman of Natuurmonumenten: ‘If it works, don’t mend it.’ Or, as Aalt Dijkhuizen said, ‘Never change a winning team’. Ex-minister Gerda Verburg: don’t cut Samson’s hair – agriculture is Holland’s strength. Some said yes&no. Prof Rudy Rabbinge: Wageningen would do OK without the ministry, but you wouldn’t save much by giving it the chop. Sijas Akkerman (Nature and environment foundation): keep the ministry, but just for agriculture, and bring Wageningen under the Ministry of Education. Sijbolt Noorda (Universities’ Association): create a new ministry of Research and Innovation. That’s where it’s at. The full story? resource.wur.nl/en


5(63PLSRVWLQGG

22 >> afval / puzzel

Poepgasthee stinkt niet Water koken met gas van je eigen poep en een asbak maken van je net leeggedronken bierblikje. In het kader van de Week of Waste gaf het Wageningen Environmental Platform een lezing en workshop in Forum over deze vaardigheden. FOTO: CHRISTOPH JANZING

De metamorfose van een bierblikje.

van de maker van het vernuftige apparaat. ‘In deze band zit biogas, gemaakt van lokaal geproduceerde stront van diverse Droevendalers’, vertelt de ingenieur terwijl hij een hendeltje omdraait en een aansteker bij het pitje houdt. Een blauwe vlam springt de lucht in. ‘Amazing’, zegt een langharige toeschouwer. ‘En het stinkt niet’, vult de uitvinder aan. Na de lezing wordt er een work-

shop recycling art gegeven. Een blond meisje laat trots haar portefeuille zien die ze net gemaakt heeft van een oud pak sojamelk. ‘Ik moet hem nog wel even schoonmaken’, zegt ze terwijl er een straaltje sojamelk uit haar beurs sijpelt. Ze laat vervolgens zien hoe je een asbak kunt maken van een leeg bierblikje. Dan wordt de binnenband erbij gehaald. Een opengeknipt bier-

Hokjesdenken ‘Hierbij de oplossing van de hokjespuzzel: Megastallen. Uiteraard ga ik voor de oh zo eervolle vermelding in de volgende Resource ;-)’, mailt Arnoud de Wilt. Bij deze. Lenie Trouw laat weten dat ze heeft genoten van de omschrijving van ei (voedsel in de dop) en van die chinees die vanuit zijn auto maaltijden aflevert op de campus (illegale concurrent van Albron). De complimenten sturen we door naar de puzzelmaker. Ook zij stuurden de goede oplossing in: Siloah en Rijkelt Beumer, dagelijks bestuur van SWU Thymos, Asserpark 6a, Peter Sebel, Renée & Susan van der Salm, Peter en een Wallie, Hoevestein 1E, Gert-Jan Steeneveld, Maaike Hagen, Auke Greijdanus, Henk Parmentier, Ditje van der Vossen, John Cone, Mariëtte Broers, Koen en Annet, Willem Menkveld, Ellen Slegers, koffieclub van de derde verdieping Humane Voeding,

Willem de Visser, Marian Bos-Boers, Anouk en Peter, Hanneke Pompe en Gosse Schraa, Cees Niemeijer, Joost Riksen en Lisette Groeneveld. Horizontaal 2 Van de buis gehaald programma met Beau 4 Kunstmateriaal 7 Gelegen in 9 Hoofdbot 10 Drinkplaats 12 Niet mijn pakkie-__ 13 Gangmaker die twee belangrijke

onderzoeksprijzen krijgt 14 Heel veel te wensen 15 Riviervis 17 Even denken 19 Stad met een week 21 Zeer geregeld 26 Stinkende rivier 27 Gokstad in Nevada 28 Kan keren 29 Tin 30 Voor bij de sushi 32 Had niet mogen verhuizen van de rechter 35 Vindt zijn prooi in het donker 37 Hulp voor verslaafden 39 De O van O.L.V. 40 Neemt een camper met

WASTE NOT… You can’t make a silk purse out of a sow’s ear, the saying goes. But you can make a wallet out of a soya milk packet and an ashtray out of a beer can. Not to mention fertilizer from urine, or tea boiled on home-produced biogas. All ideas shared in a Wageningen Environmental Platform workshop during the Week of Waste. And the tea boiled on human waste biogas didn’t stink at all. Full letters? resource.wur.nl/en

STUDIO STEENHUIS/MAARTEN GAILLARD

In Nederland spoelt iedereen per dag zo’n 128 liter water door de wc om slechts een paar liter urine en nog geen halve kilogram uitwerpselen af te voeren. ‘Dat kan veel efficiënter’, vertelt Joost van der Bulk. ‘Het is veel beter om je poep en plas meteen te behandelen, in plaats van deze gemakzuchtig door de wc te spoelen’, zegt hij terwijl hij een potje met een asachtig goedje aan een nieuwsgierig Chinees meisje doorgeeft. Het blijkt een goede mestsof te zijn, gemaakt van pis. Het meisje geeft het potje snel door. Joost haalt een autobinnenband tevoorschijn, die met een slangetje verbonden is aan een soort gaspitje. Hij krijgt assistentie

blikje met water wordt op het hete pitje gezet. Het water kookt binnen een paar minuten, maar niemand kan een theezakje vinden. De deelnemers delen uiteindelijk al zittend de deciliter door poepgas verwarmd water, voor ze door de reCJ gen naar huis fietsen.

dakterras mee naar de Bata 41 Departement dat vermoedelijk gaat verdwijnen Verticaal 1 Veelbespoten lichaamsdeel 2 Almeerse concurrent voor VHL 3 Zijn dit jaar al 265 meldingen van bij mensen 4 Voertuig zonder wielen 5 Komen er steeds minder van 6 __ Ivanovic, tennister 7 Kan de banaan helpen resistent te worden 8 __ Niño, beïnvloedt het weer 10 Bouwplan dat op tafel ligt 11 Gevelwoord 13 Is Happy bij McDonald’s 15 Wordt gemaakt door bestuurders 16 Heel graag 18 Breuk 20 Doen amateurs het voor 22 Met twee vingers bezuinigen 23 Omroep met een jongerendag 24 Baar 25 Lik 29 Er niet helemaal bij 31 Groene schrijver 33 Geladen tragedie van Euripides 34 Werknemersorganisatie 36 Geachte allemaal 38 __ fundum. Opgelost? [email protected]


5(63PLSRVWLQGG

liefdewerk << 23

JAAP + BRANDWEERAUTO Jaap Schröder, bemestingsdeskundige PRI Wageningen

‘Het archetype van hoe een kind een auto tekent: een beetje hoekig’ Hoeveel mensen hebben een brandweerauto in de garage staan? Een echte hè. Jaap Schröder wel. Een knalrode CCKW 353 van de General Motors Company. Jeugdsentiment, denkt Schröder. ‘We woonden vroeger naast de brandweerkazerne.’ Naast een echte bezit hij een flinke collectie miniaturen. Grotendeels zelfgemaakt. Zie www.gmccckw.nl. RK / Foto: Guy Ackermans

‘JUST LIKE A KID’S DRAWING OF A TRUCK: A BIT ANGULAR’ How many people have a fire engine standing in their garage? A real one, I mean. Well, Jaap Schröder, fertilizer expert at PRI Wageningen, does. It’s a bright red General Motors CCKW 353. Nostalgia for his childhood, says Schröder. ‘We used to live next door to the fire station.’ And as well as one real fire engine, Jaap has a big collection of miniature GMC trucks, most of which he made himself. Take a look at www.gmccckw.nl.


5(63PLSRVWLQGG

ILLUSTRATIE: HENK VAN RUITENBEEK

24 >> english

>>TYPICAL DUTCH Sports SPORT Iza Witkowska: ‘Nederlanders zijn enorme sportfanaten. Ik ken er niet één die niet sport. Wie twee sporten beoefent, geeft blijk van een sterke wil; bij drie sporten ben je veelzijdig en zeer gemotiveerd. In Polen beginnen we ook overstag te gaan. Dat klinkt als een goed idee. Maar zelfs als ik vijf sporten zou beoefenen, zou ik niet stoppen met roken, en als het regent ga ik toch altijd met de auto naar het werk.

Dutch people love sports. I do not know even one who doesn’t do at least one sport. Still, doing one is nothing. It is like brushing your teeth daily. But, if you do two sports it shows that you are a person of strong will. If you do three sports it shows that you are versatile and highly motivated. I leave it to your imagination what someone can become in the eyes of Dutch people by doing more than three sports...

You can see Dutch people jogging, cycling, roller-skating, walking, kayaking, climbing, fishing, etc. from early morning until late at night. Numerous fitness centres are filled from opening until closing time. What’s more, on a daily basis you can hear about another competition that was attended, is coming up or is planned in future… Therefore, the agendas of Dutch people are adjusted strictly to daily training, and upcoming sport-related events. But that’s not all! No, no, no! Sport is a solution for health problems, broken heart, low motivation, poor social life, bad addictions, and whatever else comes to mind! Really, there is nothing for a Dutch person that cannot be solved by doing sport!

From a rational point of view, I am glad that in my home country (Poland) sport starts to mean as much as it does in the Netherlands. From a personal point of view, I know that (1) even if I take up five sports, it will not help me to quit smoking; and (2) if it rains I will always choose to come to work by car! Iza Witkowska, PhD Horticultural Supply Chains

Do you have a nice anecdote about your experience of going Dutch? Send it in! Describe an encounter with Dutch culture in detail and comment on it briefly. 300 words max. Send it to [email protected]


5(63'XWFKVWXGHQWLQGG

student << 25

GEDICHTEN uit de snelkookpan

‘De redactie vond een uitspraak van Patty Brard interessanter’

FOTO: GUY ACKERMANS

Stijn, p.26

Internationale VHL-studenten met hun gedichten bij de opening van It can be felt, not touched.

Sharing the silence en Colourful Life zijn de namen van enkele gedichten die elf internationale studenten van VHL hebben gemaakt. Ze ontwierpen een ‘poëzieroute’ die in mei is te zien tijdens een Unesco-vergadering. ‘Doop je kwast in de verf, ontspan en schilder op het papier voor je. Volg mijn contouren.’ Ongeveer dertig internationale studenten volgen met een denkbeeldige kwast het silhouet van medestudent Charles Kwame Sackey. Enkele studenten vallen op door hun kleurrijke Afrikaanse of statige Afghaanse kleding. ‘It can be felt. Repeat after me’, zegt Sackey. ‘It can be felt’, echoot het publiek. ‘Not touched’, vult Sackey aan. ‘It can be felt, not touched’, klinkt het uit dertig kelen. Bij deze is de gelijknamige poëzietentoonstelling geopend, onderaan de trap in het Wageningse Forum, op donderdag 1 april. Op elf grote posters staan eigen gedichten in combinatie met zelfgemaakte schilderijen. Elf masterstudenten van Van Hall Larenstein in Wageningen, die de cursus Training Rural Extension

and Transformation (Treat) volgen, werkten drie weken lang in een creatieve snelkookpan samen. Allemaal zijn ze werkzaam in de plattelandsontwikkeling in Afrika of Azië. Maar nu volgen ze in Nederland de eenjarige professional master Management of Development. ‘De ouderwetse modellen voor landbouwvoorlichting zijn een gepasseerd station’, vertelt Loes Witteveen, docent en coördinator van Treat. ‘De studenten zijn vaak betrokken bij conflictsituaties en moeten ingewikkelde processen begeleiden. Daarvoor moeten ze op andere manieren leren denken.’ PLAATJES De studenten kregen theorie over communicatie, doelgroepen, media en semiotiek. Ook bezochten ze kunstmusea als het Kröller Möller. Witteveen: ‘Voor sommigen was het echt nieuw om te schilderen. Nu hangt er echte poëzie met kunst aan de muur. Ze waren zelf verbaasd dat ze het in zich hadden. Dat je groter kunt worden, als je anders wordt aangesproken.’ De cursus leverde Thembi Ngotho

uit Zuid-Afrika nieuwe inzichten op voor haar werk. ‘Vroeger ging ik uit van het verhaal dat ik wilde vertellen, maar het gaat erom dat de boeren er iets aan hebben. De boeren die we trainen, zijn vaak analfabeet. We zeggen dat hun kinderen dingen voor ze moeten lezen en opschrijven. Dat kan het zelfvertrouwen van een volwassene aantasten. Ik had daar nooit bij stilgestaan.’ Nu wil Ngotho materiaal ontwikkelen met plaatjes. Zo kunnen de boeren met eenvoudige methoden zelf dingen registreren, zonder hulp van hun kinderen. Ook Zoundji Coovi Gerard, onderzoeksassistent in de landbouw in Benin, is enthousiast. ‘Je gevoelens uitdrukken is erg belangrijk. Een nieuwe wereld heeft zichzelf geopend.’ Zijn gedicht heet: My painting is no art. Loes Witteveen heeft ervoor gezorgd dat de gedichtenroute It can be felt not touched de komende maanden te zien is bij onder meer een Unesco-vergadering in Genève en een bijeenkomst van de International Association for Media and Communication Research in Portugal. Alexandra Branderhorst

POETIC DEVELOPMENT AT VHL It can be felt, not touched is the name of the ‘poetry walk’ in the Forum that was opened by Charles Kwame Sackey on 1 April. The exhibition of poems and paintings is the work of 11 VHL MSc students of Development management taking Loes Witteveen’s course on rural extension that looks ‘outside the box’ at creative ways of guiding processes. There are at least two converts in the group. Thembi Ngotho from South Africa is going to use pictures more in her work. And Zoundji Coovi Gerard from Benin felt the value of self-expression. It can be felt, not touched is going on tour this summer: to a Unesco conference in Geneva and a media conference in Portugal. The full story? resource.wur.nl/en



26 >> student SPELLING

DRANK

Was het hypotenusa of hippotenuza? En hoe schrijf je mimmicry correct? Als het aan CDA, SP en de PvdA ligt, telt spelling voortaan in elk examen mee. Dat krikt namelijk het taalniveau enorm op. Lang leve de gezonde Hollandse spelling. Eigen spelling eerst. Wat vindt Geert hier eigenlijk van?

Hoogopgeleide vrouwen drinken meer alcohol en hebben vaker een drankprobleem dan andere vrouwen. Dat blijkt uit onderzoek van de London School of Economics. Een van de oorzaken: ze functioneren in een door mannen gedomineerde wereld. Hebben wíj het weer gedaan. Verzin zelf eens wat!

Politiek heeft het niet zo op de basisbeurs

Bouwbedrijf Frank Vorig jaar schreef ik een column over Frank Simons. Eigenlijk bestaat die Frank helemaal niet. De echte persoon wilde anoniem blijven; toen heb ik maar een naam verzonnen. Ik heb nog wel even gecheckt of er niet een echte was. Het leek me ook zo lullig als een echte Frank Simons onterecht op zijn studiehouding werd aangesproken. Want mijn column over hem was niet bepaald een lofzang. Het ging over een student die iets studeerde waar hij geen zin in had. Eigenlijk was studeren überhaupt niet iets voor hem. Frank droomde van de vrijheid als ondernemer en ondertussen deed hij niets, werkelijk niets. Die tijd is nu voorbij. Frank heeft zijn studie geannuleerd en is fulltime aan het werk als bouwbedrijf. Ik mis hem wel, als ik na een werkdag thuiskom. Er gebeuren geen gekke dingen meer. Vroeger trof ik kamers aan waarvan alle meubels waren omgedraaid, of zag ik een fiets op de schuur, dat soort dingen. Frank zat toch de hele dag thuis. Ik vergeet ook nooit het moment dat hij vertelde dat ie de hele dag naar Tekst TV van Omroep Gelderland had gekeken. ‘Daar zie je de beelden van een webcam gericht op een straat’, riep hij enthousiast. ‘Plotseling stopte er een busje, iemand stapte uit en trok zijn broek naar beneden. Lachen toch, ik heb meteen De Wereld Draait Door gemaild.’ Dus wij ’s avonds voor het tv-programma, tevergeefs wachtend op het busje en Frank gefrustreerd nippend aan een biertje. De redactie vond een uitspraak van Patty Brard toch interessanter dan het resultaat van Franks complete werkdag. Jee, wat voelde ik mij plotseling nuttig. Inmiddels is het nutteloze van Franks leven totaal verdwenen. Hij bestraat, hij rooit, hij plant en negeert alle economische beslommeringen. Eigenlijk ben ik ook wel jaloers. Hij begint uit niets, middenin de kredietcrisis een eigen bouwbedrijf en ik heb niet eens het lef om een college te spijbelen. Ik heb begrepen dat de zaken uitstekend verlopen. Zelfs de belastingdienst is zeer tevreden over het geld dat Frank nu wel binnenbrengt. Ik gun Frank zijn triomf van harte en wens hem alle succes. Het is natuurlijk ook niet niets om na het niet voltooien van je opleiding alle studieschuld te moeten terugbetalen. Stijn van Gils

Nu de meeste partijen hun (concept)verkiezingsprogramma’s gepresenteerd hebben lijkt het erop dat de basisbeurs geen lang leven beschoren is. Opmerkelijk is dat ook de PvdA van de beurs af wil. De PvdA zegt ‘op termijn’ naar een sociaal leenstelsel toe te willen. De aanvullende beurs voor studenten uit gezinnen met lage inkomens wil de PvdA wel behouden. GroenLinks pleit al jaren voor een studietaks. Studenten krijgen dan een basisinkomen. Afgestudeerden die boven modaal verdienen, moeten wel meer belasting betalen. Dat is wezenlijk anders dan de basisbeurs, want dat is een gift. SELECTIE Ook de VVD en D66 willen de basisbeurs afschaffen. Zij willen studenten laten lenen. Die lening

mag van D66 dan wel over een periode van twintig jaar worden terugbetaald, vijf jaar langer dan nu het geval is. Daarnaast wil de VVD, net als het CDA, instellingen meer vrijheid geven om de hoogte van het collegegeld vast te stellen en om te selecteren aan de poort. Het CDA wil de basisbeurs behouden, maar de christendemocraten sluiten de invoering van een leenstelsel niet uit. Wel willen ze dat studenten die langer over hun studie doen een hoger collegegeld gaan betalen. COALITIE De basisbeurs krijgt het dus moeilijk. Alleen een onwaarschijnlijke coalitie van CDA, SP en de ChristenUnie zou de gift nog kunnen redden. Overigens wil de CU van masterstudenten wel een ‘grotere financiële bijdrage’ gaan vragen. De meeste partijprogramma’s worden in de komende twee weken pas definitief vastgesteld. De Partij Voor de Vrijheid, de Partij voor de Dieren en de SGP hebben nog geen standpunt over de studiefinanciering naar buiten gebracht. NM

FOTO: BART DE GOUW

STIJN <<

De basisbeurs is in gevaar. Veel politieke partijen willen van de gift af, zo blijkt uit de conceptverkiezingsprogramma’s. Alleen een coalitie van CDA, ChristenUnie en SP kan redding brengen.

WSO-actie in februari tegen bezuinigingen op onderwijs en studiefinanciering.



student << 27 SUPER-STUDENTE Een studente uit Leiden zag vanuit haar woonkamer dat een man een krat met lege flessen probeerde te stelen. Ze sprong op en rende achter de man aan, zo meldt de politie Leiden in een persbericht. Hij heeft uiteindelijk het krat laten staan en is er op de fiets vandoor gegaan. En dat voor €3,90. En nu heeft ze nog een basisbeurs.

‘Sommigen lopen twee etappes’ Wytze, p.28

BUILDING THE FUTURE Last year, Stijn wrote about a flatmate whose capacity to do nothing amazed him. Since then he has dropped out to start up as a building contractor. And he’s working flat out to make a go of it. Good for him, says Stijn. Paying off your debts must be bad enough even if you have got something to show for your studies…

>> PRIKBORD

FOTO: BART DE GOUW

GRANTS IN DANGER

NAAR DE BOLLEN Op 10 april reisden 75 internationale studenten naar de Keukenhof. Berry van den Pol, secretaris van IxESN: ‘We hadden geluk met het weer, het was een prachtige dag. De studenten waren dolenthousi-

ast over de typisch Nederlandse tulpenvelden en molens. Bij elke klomp moest een foto worden gemaakt. En ook bij deze motor, die iets met het Keukenhofthema Rusland te maken heeft.’

Most of the Dutch political parties want to replace student grants with loans. Even the left-wing PvdA would only keep grants for students from low-income families. It seems that only an unlikely coalition of Christian Democrats, Socialists and Christian Union could save the grants from the chop.

HOW IDEAL IS IDEALIS?

Studentencomplexen in Wageningen krijgen een 7 Huurders van de Wageningse studentenhuisvester Idealis zijn goed te spreken over de veiligheid van de studentencomplexen. Minder waardering is er voor de fietsenstallingen. Dat blijkt uit de jaarlijkse enquête van Idealis. De bewoners van het wat alternatieve studentencomplex Droevendaal zijn het meest enthousiast over hun woonsituatie. Gemiddeld geven ze een 8- en maar liefst een 9 voor het afdelingsleven en de sfeer. Het laagst scoort de Bornsesteeg. De buitenlandse bewoners geven het complex een 6,5 voor de algehele leefbaarheid. Het meest tevreden

zijn de internationale studenten aan de Haarweg, met een dikke 7. Meer dan driekwart van de geenquêteerden geeft een 7 of meer voor de leefbaarheid van hun studentencomplex. Minder dan 10 procent geeft een onvoldoende. Het gemiddelde rapportcijfer dat Nederlandse huurders geven is 7+. Buitenlandse huurders zijn iets minder tevreden; zij houden het op een ruime 6,5. Daarmee wijken de uitkomsten nauwelijks af van voorgaande jaren. Over het algemeen wordt vooral de veiligheid in en om de complexen hoog gewaardeerd. Bij een aantal complexen scoren de fiet-

senstallingen onvoldoende. ‘Er is vaak gebrek aan ruimte’, legt stafmedewerker Wim van Alphen van Idealis uit. De beheerders verwijderen daarom vaker oude fietswrakken. Daarnaast bekijkt Idealis de mogelijkheden om de stallingen te verbeteren. De minste waardering is er voor de manier waarop Idealis met overlast door medebewoners omgaat. Bovendien blijken huurders de overlastprocedures niet goed te AB kennen. Het rapport ‘De leefbaarheid beoordeeld in 2009’ is te vinden op www.idealis.nl.

An Idealis survey shows that most Wageningen students are satisfied with safety levels in their housing, less so with the bike sheds and racks. Residents of Droevendaal and the Haarweg are the happiest with their lot. Less than ten percent of the students gave their housing a fail grade. The most complaints were about how Idealis deals with complaints about nuisance caused by residents. www.idealis.nl The full story? resource.wur.nl/en



28 >> student UNUNSEPTIUM

ARBEIDER OF ACADEMICUS

Element-fetishisten aller landen verheugt u! Er is een nieuw element: ununseptium, letterlijk honderdzeventien. Russische onderzoekers knalden neutronenrijke calciumatomen op een kleine hoeveelheid berkelium. In zes maanden vonden ze welgeteld zes atomen ununseptium. Die vielen ook meteen weer uiteen. Een vluchtig succes. Zelfs geen eendagsvlieg. Of zoals Jackson Brown zei: ‘Succes is krijgen wat je verlangt; geluk is houden wat je hebt.’

Academici uit arbeidersgezinnen hebben harder moeten werken dan hun generatiegenoten uit de ‘betere’ kringen. Dat ontdekte een Utrechtse onderzoeker. Zijn respondenten – tussen de 44 en 65 jaar oud – moesten zich invechten en hun afkomst overstijgen. Wat voor taal moesten ze spreken, welke grappen konden ze maken? Niemand hielp hen bij zulke vragen. Hard werken konden ze waarschijnlijk wel.

Bier en busjes voor de Batavieren Twaalf Wageningse studentenploegen en een universiteitsteam verschijnen dit jaar aan de start van de Batavierenrace, de jaarlijkse estafetteloop van Nijmegen naar Enschede. In totaal achtduizend studenten lopen op 24 april een stuk van het parcours van 177 kilometer, opgeknipt in 25 etappes, met het startschot om middernacht. Hield het universiteitsteam eind maart een selectiewedstrijd, de andere teams zijn al blij met voldoende lopers. ‘We komen nu op 22, dus sommigen lopen twee etappes’, vertelt Wytze Schell van biologenteam Biolympia. Trainingsschema’s en leefregels zijn er niet. ‘Een deel gaat wel hardlopen, alleen of in een groepje, anderen

FOTO: BART DE GOUW

Trainen is geen eerste prioriteit in de aanloop naar de Batavierenrace. Dat is busjes regelen, tenten, fietsen, eten, drinken en chauffeurs, voor een weekendje feest. ‘Ik denk zelfs dat niet iedereen traint.’

Een deel van team Fastfood in training op de Bongerd. In het gele shirt Dirk de Hoog.

houden het bij hun eigen sport.’ Hij buigt zich met twee collega’s over de praktische zaken: dat er voor iedereen eten, drinken, vervoer en een slaapplaats is, en alles op tijd op de juiste plek. DRAAIBOEK Want meedoen aan de Bata is een logistieke uitdaging. Het festijn begint vrijdagavond op het Nijmeegse sportcentrum; er zijn herstarts in Dinxperlo en Barchum en na het feest in Enschede kan iedereen blijven slapen. Wytze, die zijn Batadoop krijgt, kan gelukkig terugvallen op een draaiboek; vanuit de studievereniging doet al jaren een team mee. Lekker lopen is

voor hem bijzaak. ‘Het feest achteraf maakt de Bata leuk, maar ik ben vooral ook tevreden als alles goed loopt.’ CARAVANS Dirk de Hoog van Fastfood, een combi van de studieverenigingen Heeren XVII en Di-et-tri, heeft zijn regeldingen al aardig rond. Wat de agrotechnologen en voedingsmie-

‘Het feest achteraf maakt de Bata leuk’ pen zoal meenemen? Een biertap met vijftigliterfusten, twee koelkasten, een frituurpan, een koffiezetapparaat en caravans, waarvan

een met dakterras; vorig jaar gekocht voor het Achterhoekse festival de Zwarte Cross. Trainen proberen ze eens per week samen te doen. Hoelang ze lopen, hangt een beetje af van wie er op komt dagen. ‘De etappes lopen ook uiteen van drie tot twaalf kilometer.’ Een aantal deelnemers traint waarschijnlijk helemaal niet, denkt Dirk. Geen bier deze weken is geen beleid. ‘We lopen voor de lol, het gaat om het hele weekend. Het feest na afloop zou ook eigenlijk alleen voor lopers moeten zijn. Dan heeft echt iedereen last van zijn beYvonne de Hilster nen.’



student << 29 DE ONDERGANG Apple-haters hebben een nieuw doelwit: de iPad. Kijk eens op You Tube naar v=lAl28d6tbko waar een blender wordt losgelaten op de iPad. Niet leuk genoeg? Probeer dan deze: v=9_EcybyLJS8. Hitler (een fenomenale Bruno Ganz) in Der Untergang die een woedeaanval krijgt over de iPad. Vreselijk grappig. Maar je kijkt nooit meer normaal naar deze fantastische film. Je bent gewaarschuwd.

>> WHAT’S COOKIN’

FOTO: BART DE GOUW

RUN ON BEER

ROMANTIEK VAN HET PLATTELAND Aah, de liefde. Waar anders kan je die vinden dan in het bruisende nachtleven van een grote stad, waar ballerige economiestudenten en kokette jaarclubgenootjes elkaar tot in de late uurtjes het hof maken. Op zoek naar ware liefde trekken veel singles van het platteland naar de grote stad om daar een gokje te wagen op de huwelijksmarkt. Gelukkig ben je als alleenstaande in een stad van bescheidener formaat als Wageningen ook niet geheel kansloos, meent Pieter Gautier, hoogleraar macro-economie aan de VU. De aanwezigheid van een hogeschool of universiteit op het platteland trekt gelijkgestemden aan waardoor zelfs de meest introverte entomoloog al rennend achter zweefvliegjes plotseling tegen zijn perfecte partner aan kan botsen. In Wageningen heb je een grote kans dat deze perfecte partner een huisgenote blijkt te zijn van je beste vriend, of een mede bestuurslid van je kamergenoot waardoor elke voorzichtige poging tot toenadering genadeloos wordt gevolgd door tweederde van de Wageningse populatie. Als je dan uiteindelijk de juiste huwelijkskandidaat bent tegengekomen: zoek een rustig plekje langs de Rijn en slurp je weg naar elkaar toe met deze pasta vol afrodisiaca. Arianne van Leeuwen

ROMANTISCHE PASTA Bereidingstijd: 30 minuten Ingrediënten voor 4 personen: ðJUVSDJKHWWL ðWDNMHVSHWHUVHOLHŊMQJHKDNW ðWHHQWMHVNQRŋRRNŊMQJHKDNW ðJUFKDPSLJQRQVLQGXQQHSODNMHV ðGOZLWWHZLMQ ðHOLPLWDWLH NDYLDDU ðHOWRPDWHQSXUHH Bereiding Verhit een flinke scheut olijfolie in een pan met dikke bodem en bak de champignons en de helft van de peterselie en knoflook twintig minuten op laag vuur. Blijf roeren en voeg steeds een beetje wijn toe. Breng op smaak met peper en zout. Meng de andere helft van de peterselie en knoflook met de kaviaar. Kook de spaghetti beetgaar en voeg de laatste twee minuten de tomatenpuree toe aan het kookwater. Giet af, meng met het paddenstoelenmengsel en garneer met de kaviaar.

Organizing the party takes priority over training for students taking part in the Batavieren relay race on 24 April, in which 8000 students cover 177 kilometres in 25 laps. A logistical challenge for the various Wageningen teams, who make a day out of it, taking along kegs of beer, coffee percolators, even caravans… The best bit will be the party afterwards, says Wytze Schell of the biologists’ team Biolympia. And training? Nothing too fanatical, in most cases. After all, we’re doing it for fun, says Dirk de Hoog of the Fastfood team.

RURAL ROMANCE People looking for love tend to head for the cities, says economist Pieter Gautier (Resource 16). But there is hope for singles in small-town Wageningen too. Just a bit difficult to start a romance here without the entire student population knowing. Arianne has a solution: make her ‘romantic pasta’ full of aphrodisiacs, including (fake) caviar. Find a peaceful spot on the banks of the Rhine and… enjoy. The full story? resource.wur.nl/en



30 >> service colofon Resource is de dagelijkse website en het magazine voor studenten en medewerkers van Wageningen UR. Resource magazine verschijnt tweewekelijks op donderdag. Abonnement Een abonnement op het magazine kost €58 (buitenland €131,50) per academisch jaar. Opzeggen een maand voor het eind van de lopende abonnementsperiode (1 augustus). Redactieadres Akkermaalsbos 12, 6708 WB Wageningen. Postbus 409, 6700 AK Wageningen Gebouw 116 (bode 31). T 0317 484020. Website resource.wur.nl. ISSN 1389-7756 Secretariaat Thea Kuijpers, [email protected] tel 0317 484020 Redactie ðGUV*DE\YDQ&DXOLOKRRIGUHGDFWHXU [email protected], 0317 482997 ðLU5LN1LMODQGHLQGUHGDFWLH [email protected], 0317 485320 ðLU1LFROHWWH0HHUVWDGWZHEUHGDFWLH [email protected], 0317 488190 ð$OH[DQGUD%UDQGHUKRUVWVWXGHQWHQ onderwijs, VHL) 0317 481725, DOH[DQGUDEUDQGHUKRUVW#ZXUQO ðLU5RHORI.OHLVHFRORJLHVRFLDOHZHWHQschappen, economie) [email protected], 0317 481723 ð$OEHUW6LNNHPDSODQWGLHURUJDQLVDWLH [email protected], 0317 481724 ðGULU+DQV:RONHUVYRHGLQJYLVVHULM [email protected], 0317 485251 Vormgeving ð+DQV:HJJHQ [email protected], 0317 485272 Freelance auteurs Stijn van Gils, Alice van Ginkel, Yvonne de Hilster, Christoph Janzing, Tom Rijntjes, ir. Astrid Smit, ir. Joris Tielens Vertaling Clare McGregor, Keen-Mun Poon Foto’s Guy Ackermans, Bart de Gouw, Michel Mees, Ruben Smit, Theo Tangelder, Hoge Noorden, FotoNatura, Bureau voor Beeld Illustraties Esther Brouwer, Sebastiaan Donders, Miesjel van Gerwen, Guido de Groot, Karel Hulsteijn, Annemarie Roos, Henk van Ruitenbeek Basisvormgeving magazine Nies & Partners bno Nijmegen Vormgeving website www.onstuimig.nl Advertenties ([WHUQ%XUHDXYDQ9OLHW7 [email protected] Intern (gereduceerd tarief), Hans Weggen, T 0317-485272, [email protected] Uitgever Viola Peulen, Corporate communicatie Wageningen UR

Resource wordt gedrukt op papier uit verantwoord beheerde bossen.

mededelingen Mededelingen van en voor studenten en medewerkers. Maximaal 75 woorden, via resource.wur.nl. Participatie in ruimtelijke vraagstukken Eind april viert Genius Loci, de studievereniging Landschapsarchitectuur en Ruimtelijke Planning van Wageningen Universiteit, het vierde lustrum. Ter gelegenheid daarvan is er op woensdag 28 april een symposium met een vakdiscussie over een actueel onderwerp binnen de ontwerp– en planningswereld. Wat hebben professionals van verschillende bureaus en instellingen te vertellen over participatie in ruimtelijke vraagstukken? Is het een goede ontwikkeling of belemmert het de kwaliteit van de ontwerper? In het symposium komen Yttje Feddes (rijksadviseur voor het Landschap), Erik Luiten (hoogleraar Belvedere), Jaap Lengkeek (emeritus hoogleraar Sociaalruimtelijke analyse) en Wim Schepens (eindredacteur Landroof) deze kwestie bediscussiëren. Onder leiding van discussieleider Martijn Duineveld en met een kritisch panel bestaande uit docenten en mensen uit de vakwereld, wordt een interessant debat op gang gebracht. Kom luisteren en geef ook je mening op woensdagmiddag 28 april om 15.00 uur in Forum, C222. Arjan Conijn, Lustrumcommissie Genius Loci 2010 Feest opleiding Milieukunde 25 jaar De opleiding Milieukunde van de Hogeschool Van Hall Larenstein (locatie Leeuwarden) viert op vrijdag 23 april op feestelijke wijze haar 25 jarig jubileum. Het feest heeft als thema meegekregen: Back to the Future. Back, omdat de dag een sterk reünie-karakter heeft en Future vanwege het feit dat op 23 april naast het heden ook middels een interactief symposium de toekomst wordt beschouwd. De voorbereidingen zijn in volle gang. Ellen Marks zal het startsein geven. Naast het interactieve symposium met spraakmakende pannelleden, waaronder oud-studenten uit het werkveld, kunnen de deel-

Vacancies student members Board OWI (Educational Institute) The Board of the Educational Institute manages the BSc and MSc programmes of WU: - programmes and budgets, courses, schedules - quality assurance - study advising Student Vacancies The Board consists of 8 members: 4 professors, 4 students. One student place is vacant per May 2010. More places become vacant by September. Duration and investment Appointment is for one year. The Board activities require about one day a week. What can you expect from a one-year board membership? You represent students from WU in a high level governmental body of WU. You will work on a rather varied range of subjects, related to the WU education system. Your voice counts on various subjects like new programmes, quality and internationalization. You will have the opportunity to take an exhaustive look in the management of your university. Your resume will be enriched with education management experience. Students are compensated with three months FOS (financial compensation for board activities). More information: Prof. Pim Brascamp, Director OWI, 0317-482312, [email protected] Harry Scholten, secretary OWI Board, 0317-482802, [email protected] See also: www.owi.wur.nl Reactions, by e-mail, preferably before May to Pim Brascamp or Harry Scholten. Student members and ex student members of programme committees and Student Council are especially invited to respond.

Ontdek de masterspecialistatie Statistical Science of the Life and Behavioural Sciences in Leiden. Mastervoorlichting: 27 april Tijd: 15.00-17.00 uur Plaats: LUMC, Gebouw 2, zaal T-0-22 Meld je aan op www.mastersinleiden.nl

Universiteit Leiden. Universiteit om te ontdekken.

nemers de sfeer proeven van lessen uit de jaren ’80, ’90 en ’00. Er zijn veel mogelijkheden voor onderlinge contacten en netwerken. Na een gezamenlijke maaltijd volgt een bruisend reuniefeest. Er zijn al ruim 250 aanmeldingen. De lijst met wie er komen en meer informatie over Back to the future op

23 april vind je op: www.vanhalllarenstein.nl/25jaarmilieukunde. Aanmelden voor het feest kan ook via het digitale formulier op deze website. Gerrie Koopman en Leo Bentvelzen Meer mededelingen op resource.wur.nl


5(63LQIRDGYLQGG

Wageningen UR zoekt: Business Projectleider Duurzame Voedselketens Food & Biobased Research, Wageningen Vacaturenummer: AFSG-FFC-0003 Chemisch Research Analist Wageningen University, Wageningen Vacaturenummer: AFSG-HNE-0011 Assistant Professor chemistry and/or physics of colloids (Tenure Track) Wageningen University, Wageningen Vacaturenummer: AFSG-PCC-0000 PhD Characterisation and functional properties of protein fractions from insects Wageningen University, Wageningen Vacaturenummer: AFSG-PDQ-0002 PhD position in Organic and Catalytic Chemistry Wageningen University, Wageningen Vacaturenummer: AFSG-VPP-0001 PhD student in the area breeding programs Wageningen UR, Beuningen/Wageningen Vacaturenummer: ASG-DW-ABG-0001

Docent(e) sport en bewegen Wageningen UR, Wageningen Vacaturenummer: FB-SPORT-0000 Onderzoeker Vollegrondsgroenten ZO Nederland Praktijkonderzoek Plant en Omgeving, Vredepeel Vacaturenummer: PSG-AGV-0003 PhD position Whole genome sequence analysis in tomato: Mechanisms of introgression breeding Plant Research International, Wageningen Vacaturenummer: PSG-BIOS-0001 PhD in JARAK the cmmoditization of an alternative biofuel crop in Indonesia Wageningen University, Wageningen and Indonesia Vacaturenummer: PSG-PPS-0001 Onderzoeker Economie LEI, Den Haag Vacaturenummer: SSG-LEI-AH-0000 PhD position on the framing and governance of climate adaptation Wageningen University, Wageningen Vacaturenummer: SSG-PAP-0000

PhD student in the area breeding programs Livestock Research, Wageningen Vacaturenummer: ASG-WLR-BO-0008

Assistant Professor Public Administration and Policy (Tenure Track) Wageningen University, Wageningen Vacaturenummer: SSG-PAP-0002

PhD Soil Biology/Soil Chemistry - Disease Suppressiveness Wageningen University, Wageningen Vacaturenummer: ESG CB-0025

Directeur Onderwijskwaliteit en Bedrijfsvoering Hogeschool Van Hall Larenstein, Leeuwarden Vacaturenummer: VHL DIR0000

Two PhDs Micronutrients in Soil-Plant Research Wageningen University, Wageningen Vacaturenummer: ESG CB-0026

Docent Grond- en Oppervlaktewaterhydrologie Hogeschool Van Hall Larenstein, Velp Vacaturenummer: VHL LWM0000

Teamleider RMK Alterra, Wageningen Vacaturenummer: ESG CGI-0012

HBO-onderzoeker Imares, IJmuiden Vacaturenummer: 0000-2

PhD position in land remote sensing Wageningen University, Wageningen Vacaturenummer: ESG CGI-0013

Eindredacteur Resource Wageningen UR, Wageningen Vacaturenummer: 0011-1

5(63LQIRDGYLQGG

>> GO/NO GO

Wat je de komende weken niet mag missen (en wat wel). Zie ook de agenda op: www.resource.wur.nl/agenda

>> Go

>> No Go

>> Go

9 april tot 17 september

dinsdag 20 april

woensdag 28 april

GREBBELINIE VAN BOVEN

EINDE DER TIJDEN

CREA-BEA

Schilderes Patries van Elsen laat zich graag inspireren door legendes van de Maya’s, Inca’s en Lakota. Vervolgens maakt ze dan kleurrijke kitsch. In Wageningen geeft ze een lezing over het einde van de Maya-kalender, op 21 december 2012. Wij gaan liever onwetend ten onder.

Een poster voor een feest ontwerpen. Een studieweekend organiseren. Een verrassende inleiding voor je scriptie. Creatief denken, het klinkt als iets heel ingewikkelds dat je niet kunt sturen. Maar leg de lat niet te hoog. Voor extra tips ga je naar de training van de WSO. Je leert buiten je doosje denken. Wat wil je nog meer?

WWW.ITAKA.NL

INSCHRIJVEN: [email protected]

INDUSTRIEWEG 46-B, WAGENINGEN,13 EURO

19.30 UUR, ARION, GRATIS

>> Go

>> Go

zondag 25 april

donderdag 29 april

AMADEUS

De bieb in Forum laat twee collecties luchtfoto’s uit oorlogstijd zien. De Royal Air Force maakte onder meer foto’s van bombardementen op Rotterdam. De afdeling Publieke Werken en Watermanagement maakte in 1939 beelden van de Grebbelinie – vermoedelijk dé reden dat Wageningen tweemaal is geëvacueerd en gebombardeerd. De rechte lijn op deze Mozart componeerde ooit een superheffoto is de Nude, links begint de Grebbetig en energiek requiem, een soort hardberg. 9.00-17.00 UUR, FORUM , WAGENINGEN, GRATIS rock avant la lettre. Vivavoce voert het stuk uit met een relatief klein koor en orkest. Wie de film Amadeus gezien >>Go vrijdag 16 april heeft, zal de muziek zeker herkennen.

FACEBOOK VOORBIJ Ga je bijna afstuderen, of zoek je een andere baan? Dan kun je je mooi profileren op internet, want 88 procent van de werkgevers screent sollicitanten op netwerksites. KLV leert je hoe je van Facebook naar LinkedIn kunt doorgroeien. KLV.NL 12:00 FORUM, LEDEN GRATIS, NIET LEDEN 10 EURO

>> Go 9 April to 17 September

THE GREBBE LINE FROM THE AIR Some local history: aerial photos from WW2, including views of the Grebbe defence line, the reason Wageningen was bombed twice. 9.00-17.00, FORUM , WAGENINGEN, FREE

>> Go

SECRET GARDEN

WWW.VIVAVOCE.NL

Wil je je tuin opnieuw inrichten? Advies van een deskundige? Ga naar de Nationale Tuinontwerpdag. Tuinarchitecten en studenten van Tuin- en landschapsinrichting uit Velp geven advies op verschillende locaties. Ook zijn er workshops en lezingen.

15:30: JOHANNES DE DOPERKERK, WAGENINGEN,

AMADEUS

VOORVERKOOP 17,50 EURO

Mozart’s hardrock requiem. You’ll recognize it from Amadeus, the movie.

WWW.NVTL.NL/TUINONTWERPDAG, GRATIS

Sunday 25 April

>> Go

WWW.VIVAVOCE.NL

maandag 26 april

15:30, JOH. DE DOPER CHURCH, WAGENINGEN, €17.50

IMPOVISEREN MET NANO Nanotechnologie, het werken op de miljardste meter, roept bij sommigen weerstand op. Reden voor een discussie. Geen gewoon debat, maar een interactief theaterdebat. Theatergroep Mens in de Maak improviseert na vragen aan het publiek. De acteurs hopen zo het gesprek te brengen naar het niveau van waarden en idealen.

>> Go

STUDIUMGENERALE.WUR.NL

Thursday 29 April

Wednesday 28 April

CREA-BEA Learn to think outside the box. A WSO training course. SIGN UP AT: [email protected] 19.30, ARION, FREE

>> Go

12.30-13.30 (KANTINE BIOTECHNION) &

AFTER FACEBOOK

20.00-21.30 (LA-13), GRATIS

Graduating soon? KLV teaches you how to graduate from Facebook to LinkedIn. KLV.NL 12:00, FORUM, MEMBERS FREE, NON-MEMBERS €10

5(63JRQRJRLQGG

RESOURCE. Wat doen we met LNV? p.20. Dip your brush into the paint and relax. Ambtenaren korten op studenten en DLO

Recommend Documents