RESOURCE #12 DE TEKENLERAAR DIE GESCHIEDENIS SCHEEF. Het wilde zwijn rukt op en de boeren zijn bang. Campina gaat gezondere melk maken

Resource 0612 1, 3, 8-11

22-11-2006

16:50

Pagina 1

Campina gaat gezondere melk maken Pag. 6

Het wilde zwijn rukt op en de boeren zijn bang Pag. 7

WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/

Sinterklaas is interested in your ‘education wish list’ Page 20

1E JAARGANG/ 23 NOVEMBER 2006

RESOURCE

#12

Pag. 8

DE TEKENLERAAR DIE GESCHIEDENIS SCHEEF

Resource colofon

19-10-2006

11:20

Pagina 2

2

COLOFON Resource, Weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum, is een onafhankelijk weekblad voor personeel en studenten van Wageningen UR en wordt uitgegeven door Cereales Uitgeverij; ISSN 1389-7756. Redactieadres/ Binnenhaven 1, 6709 PD Wageningen, Postbus 357, 6700 AJ Wageningen, tel. 0317 466666, fax 0317 466667, e-mail [email protected]; secretariaat Linda Glasmacher en Sandra van den Brink-Vermeulen. Geopend van 8.30 tot 12.30 uur. Redactie/ Korné Versluis (hoofdredacteur, algemeen nieuws), telefoon 0317 466680, e-mail [email protected]; Lieke de Kwant (eindredactie), telefoon 0317 466685, e-mail [email protected]; Yvonne de Hilster (eindredactie, studenten), telefoon 0317 466687, e-mail [email protected]; Gert van Maanen (landbouw, plant, dier), telefoon 0317 466684, e-mail [email protected]; Sara van Otterloo (eindredactie international pages), telefoon 0317 466691, e-mail [email protected]; Win Bras (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail [email protected]; Teun Hofmeijer (algemeen nieuws), telefoon 0317 466690, e-mail [email protected]; Laurien Holtjer (studenten), telefoon 0317 466689, e-mail [email protected]; Willem Koert (voeding, biotechnologie), telefoon 0317 466681, e-mail [email protected]; Koen Moons (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail [email protected]; Albert Sikkema (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail [email protected]; Joris Tielens (economie, buitenland), telefoon 0317 466688, e-mail [email protected]; Martin Woestenburg (groene ruimte), telefoon 0317 466682, e-mail [email protected]. Landelijk nieuws: Hoger Onderwijs Persbureau (HOP). Foto's/ Guy Ackermans, Bart de Gouw, Martijn Weterings, BvB, Rita van Biesbergen, Ruben Smit, Hoge Noorden, Jurjen Bersee Illustraties/ Henk van Ruitenbeek, Guido de Groot Vormgeving/ Hans Weggen, telefoon 0317 466686, e-mail [email protected]. Basisvormgeving/ Office for Design, Loek Kemming Druk/ Dijkman Offset BV Directeur Cereales/ Henk Prevaes Abonnementen/ Studenten van Wageningen Universiteit en personeel van Wageningen UR krijgen Resource gratis; anderen kunnen zich abonneren voor E52,50, buitenland E122,50 per jaar. Inlichtingen: telefoon 0317 466666. Advertenties intern/ Onderdelen van Wageningen UR kunnen tegen speciaal tarief adverteren in Resource. Informatie bij het secretariaat. Kleintjes is de rubriek voor niet-commerciële advertenties. Kosten E5 (studenten en medewerkers E3,50) per 30 woorden. Advertenties extern/ Van Vliet, bureau voor media-advies, Passage 13, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023 5714745. Serviceberichten/ Beknopte, zakelijke mededelingen van eenheden van Wageningen UR aan studenten en personeel kunnen gratis in Resource worden geplaatst. Inlichtingen: 0317 466666.

Resource 0612 1, 3, 8-11

22-11-2006

16:50

Pagina 3

3

RESOURCE WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/

1E JAARGANG/ 23 NOVEMBER 2006

KOERT

UITERMATE ONBELEEFD ‘Ik wil er graag franse frietjes bij’, zegt Wim van Vierssen. ‘Met mayonaise?’, informeert de ober. Van Vierssen knikt en doet zijn mond open om ‘ja’ te zeggen. Maar Aalt Dijkhuizen is hem voor. ‘Wim belieft geen mayonaise’, zegt de leider der leiders ferm. ‘Mayonaise is slecht voor Wim.’ De ober kijkt Dijkhuizen en Van Vierssen beurtelings aan. Van Vierssen slaat zijn ogen neer, en staart ongemakkelijk naar zijn bord. ‘Zeg maar tegen die knul dat je ook geen frietjes neemt’, zegt Dijkhuizen tegen Van Vierssen. ‘Gewone gekookte aardappeltjes zijn veel gezonder.’ ‘Aalt’, zegt Van Vierssen smekend. ‘Alsjeblieft…’ ‘Zullen we maar frietjes doen?’, vraagt de ober. Dijkhuizen kijkt op, en werpt de gerant een blik toe waardoor het bestek op de tafels gaat rinkelen. Met een gebaar dat emotie verraadt vouwt de bestuurder zijn servet tot een prop ineen. ‘De bediening is hier uitermate onbeleefd, Wim’, zegt Dijkhuizen. ‘Ik neem aan dat je de directie wilt spreken.’ ‘Aalt’, probeert Van Vierssen. ‘Dit is misschien niet het moment…’ ‘Wim, Wim, Wim’, zegt Dijkhuizen hoofdschuddend. ‘Wanneer leer je nou dat je voor jezelf moet opkomen?’ ‘Het spijt me’, zegt Van Vierssen. ‘Daar moet je aan werken, hoor’, zegt Dijkhuizen. ‘In je nieuwe baan. Als je niet voor jezelf opkomt, nemen de mensen een loopje met je. In je gezicht zeggen ze ja en amen, maar achter je rug lachen ze je uit.’ Van Vierssen gebaart naar de ober dat hij kan gaan. ‘Een leider moet respect afdwingen’, zegt Dijkhuizen. ‘Da’s belangrijk.’ ‘Respect is heel belangrijk’, beaamt Van Vierssen. ‘Daarover zijn we het dan eens’, zegt Dijkhuizen. Over de tafel kijken de twee mannen elkaar aan. ‘Wim’, vraagt Dijkhuizen. ‘Zeg nou eens eerlijk. Waarom ga je weg?’ Willem Koert

#12

Pag. 5 Weer meer belangstelling voor de voorlichtingsdag

Pag. 10 Het herbarium gaat verhuizen; nieuw leven voor dooie planten

Pag. 14 ‘Een varkensflat maakt heel duidelijk dat we dieren gebruiken als vleesfabrieken’

Pag. 23 Voorkom boze blikken in Spanje, sluit bij de bushalte achteraan in de rij

BOVEN HET MAAIVELD ‘Met fosfaat meer algen en meer vis in Noordzee’ De Nederlandse vissers hopen dat het er van komt. Een proef om fosfaat toe te voegen aan de Noordzee, om te kijken of de vispopulaties daarvan profiteren. ‘De Nederlandse kustzone is een woestijn. We kunnen er ons brood niet meer verdienen, want er zit geen tong en schol meer’, klaagde een visser volgens Visserijnieuws tijdens een bijeenkomst op het LEI in oktober. ‘Op dit moment gaat het gigantisch mis op de Noordzee. Laten we ons niet schamen voor een oproep om meer schol en tong.’ Een peiling van Visserijnieuws gaf aan dat meer dan zestig procent van de lezers van het blad liever vandaag dan morgen beginnen met een proef. Volgens de vissers zijn rioolwaterzuivering en het verwijderen van fosfaat uit wasmiddelen belangrijke redenen voor de teruglopende vangst van schol en tong. Met fosfaat meer algen, en uiteindelijk ook meer vis, redeneren ze. ‘Ja, het gaat er van komen’, zegt Imaresonderzoeker dr. Han Lindeboom. ‘Maar in de computer, voorlopig zeker niet in zee. Dat kan echt niet.’ Hij gaat berekenen of het plan economisch zinvol is. ‘Mijn gevoel zegt dat het wel eens meer zou kunnen kosten aan fosfaat dan het oplevert aan vis, maar dat zullen we zien.’ Lindeboom waarschuwt wel dat hij moeilijk kan voorspellen welke soorten profiteren van het fosfaat. ‘We kunnen straks iets zeggen over de ecologische draagkracht van het systeem. Maar we weten niet of uiteindelijk de schelpen, de kwallen of de platvissen zullen profiteren.’ Lindeboom verwacht in februari klaar te zijn met zijn modelberekening. Een bezoeker van de discussiesite van Trouw heeft in de tussentijd een nieuwe oplossing. ‘Gewoon dus fosfaat terugbrengen in wasmiddelen, met het groene kenmerk ‘platvisvriendelijk.’ / KV

Omslagillustratie: An Offer of Employment (1917) van Louis Raemaekers

Resource 0612 4-7

22-11-2006

16:44

Pagina 4

2

4

IN ‘T NIEUWS 9 NOV. T/M 15 NOV. 2006

‘LEERRECHTEN ONTMOEDIGEN NEVENACTIVITEITEN’ De leerrechten die in 2008 worden ingevoerd maken het voor studenten veel minder aantrekkelijk om naast de studie actief te zijn bij bijvoorbeeld studentenverenigingen. Dat geluid was dinsdag 21 november te horen tijdens een debat met de staatssecretaris van onderwijs Bruno Bruins op studentenvereniging KSV St. Franciscus in Wageningen. Aanleiding voor het bezoek van Bruins was het recente wetsvoorstel over de invoering van leerrechten per september 2008. Dit leidde de afgelopen maanden tot de nodige onrust bij zowel onderwijsinstellingen als studenten. ‘Ik ben inmiddels afgestapt van het idee om van iedereen goedkeuring te krijgen’, zegt Bruins. ‘Maar ik wil wel proberen iedereen ervan te overtuigen dat leerrechten het hoger onderwijs in Nederland zullen verbeteren.’ Wageningse studenten betwijfelen dat. Zij verwachten eerder een achteruitgang van de kwaliteit van het onderwijs. Bovendien maken zij zich zorgen over de mogelijkheid actief te zijn bij verenigingen. Want nevenactiviteiten gaan ten koste van de individuele leerrechten. Studenten die er een jaar tussenuit gaan om bijvoorbeeld een studentenvereniging te besturen krijgen daar geen extra leerrechten voor. Maar na een vertraging van twee jaar stijgen de kosten voor een collegejaar sterk. Het is al moeilijk genoeg om de studie binnen de gegeven tijd af te ronden. Een jaar minder leerrechten door nevenactiviteiten legt de lat nóg hoger. Dit ontmoedigt studenten om actief te zijn naast hun studie, zeggen vertegenwoordi-

GROENLINKS NIET BLIJ MET BRAM BOS De partijleiding van GroenLinks heeft laten weten niet blij te zijn met een opiniestuk van Bram Bos over de varkensflat. Bos is raadslid in Amsterdam Oud-Zuid voor GroenLinks, en onderzoeker bij de Animal Sciences Group (ASG).

Studenten debatteerden op KSV met de staatssecretaris van onderwijs over de toekomstplannen van het hoger onderwijs. / foto GA gers van studentenvakbond WSO en de studentenraad. Bruins adviseerde de studenten zich uit te schrijven gedurende de periode dat ze hun studie op een lager pitje zetten. ‘Maar ingeschreven staan is juist een voorwaarde om financiële vergoeding te krijgen’, merkt één van de toehoorders op. ‘Daar moet de student dan afspraken over maken met de universiteit’, reageert Bruins. ‘Ik ga ervan uit dat als de universiteit werkelijk actieve studenten wil, daar over valt te discussiëren.’ Maar de studenten zien de bui al hangen: hoe zit het met ander vrijwilligerswerk dan bestuursfuncties, zoals kroegcommissaris binnen een vereniging? ‘Moet de over-

heid dan opdraaien voor alle nevenactiviteiten van de studenten?’, reageert Bruins. Toch twijfelen de toehoorders. ‘Juist nevenactiviteiten zijn belangrijk. Academisch onderwijs betekent ontplooiing op meerdere vlakken. Die mogelijkheden moeten er dan toch zijn?’ ‘Natuurlijk is dat belangrijk’, zegt Bruins. Maar hij benadrukt tevens dat aspecten als de gezelligheid van een studiestad of een ruim kameraanbod niet de studiekeuze moeten bepalen. ‘Het is de kwaliteit van het onderwijs die straks doorslaggevend moet zijn in de studiekeuze. De rest is ondergeschikt. Je bent eerst en vooral student om te studeren’, aldus Bruins. / LH

Bos verdedigde in het artikel in Trouw, dat hij onder andere schreef met zijn ASG-collega Karel de Greef en hoogleraar Agrarische bedrijfstechnologie Peter Groot Koerkamp, de bouw van een varkensflat van zes verdiepingen in het Amsterdamse havengebied. Het artikel lokte een furieuze reactie uit van de Partij voor de Dieren. Ze stelde dat de GroenLinkser het opnam voor de bioindustrie, terwijl hij zou moeten pleiten voor een biologisch en plantaardig dieet in Nederland. De partijleiding van GroenLinks nam daarop afstand van het standpunt van Bos. ‘Ze hebben me laten weten dat ze het nu, vlak voor de verkiezingen, niet de tijd vonden voor een fijne intelligente discussie over dit onderwerp. Dat begrijp ik wel. GroenLinks heeft in het verkiezingsprogramma staan dat de bio-industrie over twintig jaar het land uit moet zijn. Het idee van een varkensflat lijkt daarmee in tegenspraak. Het tijdstip was niet handig.’ Bos blijft overigens vinden dat de varkensflat een discussie waard is. / KV

P

Vij ge Pl su wi W vo

‘W te va be wa m Als vo ko he ve le

Zie ook M.I. op pagina 14: Wat is er mis met de varkensflat?

UNIVERSITEIT STOOT JAN KOPSHUIS EN HUCHT AF Wageningen Universiteit gaat het Jan Kopshuis, hoofdvestiging van de bibliotheek, en De Hucht, het onderkomen van Landgebruiksplanning, afstoten. De twee gebouwen aan de Generaal Foulkesweg in Wageningen worden begin 2007 verkocht door middel van openbare inschrijving. De verkoop wordt mogelijk doordat de bibliotheek en de landschapsarchitecten in de loop van 2007 naar de nieuwbouw op De Born verhuizen. De medewerkers van de bibliotheek trekken in het Forumgebouw en die van Landgebruiksplanning in het Atlasgebouw. De gebouwen krijgen waarschijnlijk een woonbestemming. In de Structuurnota van de gemeente Wageningen wordt voor beide locaties dertig woningen voorzien. Of de gebouwen worden verbouwd of gesloopt is nog niet bekend. Woordvoerder Simon Vink: ‘Wij zijn geen projectontwikkelaar, maar verkopen slechts de gebouwen. Het is aan gemeente en de nieuwe eigenaren om te bepalen wat ze ermee gaan doen. Het Jan Kopshuis is van rede-

lijk recente datum, dat zou je kunnen verbouwen tot appartementen. De Hucht is veel ouder en al meermalen verbouwd, daarvoor ligt sloop eerder in de rede. Het is echter niet aan ons om dat te bepalen.’ De Buurtwerkgroep Veluvia heeft deze maand een notitie uitgebracht, bedoeld om de gemeentelijke besluitvorming rond de bestemming te beïnvloeden. In het verleden hebben buurtbewoners met succes tot aan de Raad van State geprocedeerd om de bouw van een depot op het grote grasveld achter het Jan Kopshuis tegen te houden. Het veld wordt door de jeugd gebruikt als speelveld. In de startnotitie wordt bepleit dit ‘openbaar groen’ ook in de toekomst voor de wijk te behouden. De buurt heeft een grote voorkeur het Jan Kopshuis te behouden en te herbestemmen, terwijl voor De Hucht de voorkeur uitgaat naar sloop. Het slopen van het Jan Kopshuis zien de bewoners als kapitaalvernietiging, ‘mede omdat het gebouw duurzaam is gebouwd en goed in de buurt is ingepast’. De Hucht was oorspronkelijk het onderkomen van een ziekenhuis en werd in 1975

St

R

De va za 15 st

Het Jan Kopshuis aan de Generaal Foulkesweg in Wageningen. / foto GA door de universiteit gekocht. Het Jan Kopshuis werd gebouwd op de voormalige begraafplaats en in 1981 opgeleverd. Aan

de voorkant van het gebouw staat nog het poorthuisje dat stamt uit 1830 en dienst deed als aula van het kerkhof. / GvM

In le la m de ke De is

at ol-

t se

at

Resource 0612 4-7

22-11-2006

16:44

Pagina 5

23 NOVEMBER 2006

5

RESOURCE #12

‘Het platform wil gewoon wat meer leven in de brouwerij’

PLATFORM VOOR ONTWIKKELINGSVRAAGSTUKKEN Vijftien hoogleraren hebben het initiatief genomen tot de oprichting van het Platform for food security and sustainable development. Het platform wil meer debat en inspiratie bij het Wageningse onderzoek en onderwijs voor duurzame ontwikkeling. ‘We werken in Wageningen al veel aan interdisciplinaire projecten, maar het is vaak toch nog fragmentarisch. We hebben behoefte aan een ontmoetingspunt waar alle belangrijke zaken op tafel komen en we structureel samenwerken. Als we met vernieuwende oplossingen voor ontwikkelingsvraagstukken willen komen, dan moeten we meer dan voorheen onze inzichten delen, verbreden en verdiepen’, aldus prof. Ken Giller, hoogleraar Plantaardige productiesystemen

en één van de initiatiefnemers. Donderdag 16 november presenteerde het platform haar plannen aan rector Martin Kropff en vertegenwoordigers uit de wereld van de ontwikkelingssamenwerking. ‘Voor ministeries en ngo’s is het belangrijk dat ze met hun complexe vragen terechtkunnen bij een pool van mensen. Een denktank die relevante inzichten uit verschillende disciplines weet te vertalen in innovatieve oplossingen. Gedreven mensen die weten dat het antwoord vrijwel nooit alleen uit hun eigen vakgebied komt’, vult prof. Akke van der Zijpp, hoogleraar Dierlijke productiesystemen, aan. Het platform staat open voor iedereen, maar van participanten wordt wel verwacht dat zij zich persoonlijk inzetten voor de kernproblemen rond duurzame ontwikkeling. Het gaat dan allereerst om de ar-

moede en de degradatie van natuurlijke hulpbronnen die de bevolking van veel ontwikkelingslanden in een neerwaartse spiraal gevangen houdt. Daarnaast gaat het om het voedselvraagstuk op lange termijn: het zekerstellen van de mondiaal toenemende vraag naar voedsel. ‘Voor alle betrokkenen is het duidelijk dat we niet moeten blijven steken in een scholendiscussie. Het gaat er niet om of Rudy Rabbinge of Paul Richards gelijk heeft. We streven niet naar consensus, maar erkennen dat de vragen zo complex zijn dat alle meningen welkom zijn om de spiraal van niet-duurzaamheid te doorbreken’, aldus landbouweconoom dr. Niek Koning. Het platform wil ook graag interdisciplinaire inzichten vertalen naar het onderwijsprogramma. Giller: ‘De interdisciplinaire aanpak zit al redelijk stevig in het onder-

zoek, maar we beperken het in het onderwijs nog te vaak tot een paar vakken in de afstudeerfase. Ik denk dat het nodig is studenten eerder met de complexiteit van ontwikkelingsvraagstukken te confronteren.’ De initiatiefnemers benadrukken dat het platform niet zo zeer op zoek is naar een ‘plekje in het organogram van Wageningen UR’. Koning: ‘Daar hebben we Wageningen International en de INREF-programma’s al voor. Het platform wil gewoon wat meer leven in de brouwerij, meer debat en meer inspiratie. We staan open voor iedereen die daar een bijdrage aan wil leveren.’ Universiteitshoogleraar prof. Rudy Rabbinge zal de activiteiten van het platform coördineren. / GvM

VAN VIERSEN STAPT OP

d-

u, n-

ee

Wim van Viersen vertrekt als algemeen directeur van de Environmental Sciences Group. Hij wordt per 1 januari 2007 directeur van Kiwa Water Research, de onderzoeksorganisatie van de Nederlandse waterleidingbedrijven. Van Viersen was sinds 2002 directeur van de kenniseenheid, en was daarvoor baas van IHE in Delft, een instituut dat zich ook bezighoudt met internationale watervraagstukken. / KV

ns-

LELYSTAD LEVERT MKZ-VACCIN AAN TURKIJE Studenten staan scholieren en hun ouders te woord tijdens de voorlichtingsdag. / foto GA

RUIM DUIZEND SCHOLIEREN OP VOORLICHTINGDAG De voorlichtingsdag voor BSc-opleidingen van Wageningen Universiteit trok zaterdag 18 november 1032 scholieren, 150 meer dan vorig jaar. Daarmee zet de stijging van de afgelopen jaren zich voort. In 2002 kwamen er nog 581 belangstellenden op de voorlichtingsdag af. De belangstelling lijkt dus structureel toe te nemen. Ook de voorlichtingsdag in april trok de afgelopen jaren steeds meer bezoekers. De hoge opkomst van afgelopen zaterdag is extra opmerkelijk, omdat deze voorlich-

tingsdag voor het eerst alleen maar voor de bacheloropleidingen was. ‘We merkten dat scholieren een andere informatiebehoefte hebben dan mensen die op zoek zijn naar een vervolgstudie’, vertelt Inge Bos van Voorlichting en werving. ‘Vwo’ers zoeken niet alleen een leuke opleiding, maar willen ook weten hoe het nou is om te studeren, hoe je een kamer zoekt en hoe het uitgaansleven hier is. Voor hen is alles nieuw, terwijl hbo’ers dat al eens hebben meegemaakt. Die komen meer met gerichte vragen en zijn soms na een uurtje weer weg.’

Van Hall Larenstein Wageningen hield op 18 november ook een voorlichtingsdag en kreeg ruim 250 scholieren op bezoek. Vrijdag 24 november komen nog eens zeventig Duitse studenten naar Wageningen voor een aparte informatiedag. Samen zijn dit ongeveer evenveel belangstellenden als vorig jaar. Van Hall Larenstein in Velp en Leeuwarden hebben eigen voorlichtingsdagen, maar waren wel met een stand aanwezig. De voorlichtingsdag voor de masteropleidingen van Wageningen Universiteit is in maart. / YdH

De Animal Sciences Group in Lelystad levert Turkije een miljoen doses vaccin tegen mond- en klauwzeer. Het land kampt met zoveel uitbraken van deze besmettelijke virusziekte dat het niet genoeg vaccins heeft om de hele veestapel te vaccineren. Het leveringsverzoek bereikte Lelystad via de wereldvoedselorganisatie FAO en de Europese Unie. ASG is één van de weinige instituten ter wereld die beschikt over het juiste vaccintype en die op korte termijn de benodigde hoeveelheid kan leveren. De productiefaciliteit in Lelystad is ingericht om in crisissituaties snel vaccin te kunnen produceren. In 2001 draaide men nog overuren tijdens de toenmalige grote MKZ-uitbraak in Nederland. / GvM

Resource 0612 4-7

22-11-2006

16:45

Pagina 6

2

6

UIT ‘T VELD NIEUWS UIT DE WETENSCHAP

TEMPERATUUR VERANDERT GENETISCH NETWERK ‘Genetici wisten al dat de omgeving de activiteit van genen van een organisme bepaalt’, zegt dr. Jan Kammenga van de leerstoelgroep Nematologie. ‘Maar dat een verandering van temperatuur leidt tot een drastische wijziging in het genetische netwerk van organismen is nieuw.’ Op het oog verandert het aaltje Caenorhabditis elegans niet als de omgevingstemperatuur oploopt van 16 tot 24 graden Celsius, vertelt Kammenga. ‘Hij blijft gewoon groeien en zich reproduceren. Maar op moleculair niveau zorgt die verhoging van de temperatuur voor een dramatische verandering.’ De verandering betreft de samenwerking tussen de genen. ‘Stel dat bij een lage temperatuur de activiteit van gen A samengaat met activiteit van gen B, dan gaat bij hoge temperatuur activiteit van gen A samen met activiteit van gen C. Dat betekent dat metabole routes in nematoden door de verandering van temperatuur worden verlegd.’ Die ontdekking heeft gevolgen voor het genetisch onderzoek, zegt Kammenga. ‘Nu werken we vaak met mutanten waarvan één van de 22.400 genen is veranderd. We vergelijken de manier waarop een mutant genetisch functioneert met de manier waarop de genen van een nietgemuteerde C. elegans functioneren. Die vergelijking zouden we bij verschillende temperaturen moeten uitvoeren, begrijpen we nu.’

‘S B A

Caenorhabditis elegans. / foto Jan Kammenga Kammenga gaf leiding aan een samenwerkingsverband van onderzoekers uit Wageningen, Utrecht en Groningen die gezamenlijk de invloed van temperatuur op de genen van C. elegans hebben gemeten. PLoS Genetics publiceerde on-

langs de uitkomsten van dat onderzoek. De publicatie komt voort uit een door ZonMW bekostigd project naar de interactie tussen genen en hun omgeving, en het Europese project NoMiracle. In NoMiracle onderzoeken wetenschappers het effect

van omgevingsfactoren op de gevoeligheid van dieren voor gevaarlijke stoffen. Eén van de eerste ontdekkingen die Kammenga in NoMiracle deed was dat nikkel giftiger voor C. elegans is naarmate de omgevingstemperatuur lager is. / WK

NIEUW VOER MAAKT MELK GEZONDER De melk van Campina wordt gezonder. Wageningse onderzoekers bestuderen samen met het zuivelbedrijf het effect van ander koeienvoer op de vetsamenstelling in melk. Deze verbetert door het nieuwe voer. Het voederregime is mogelijk ook beter voor de gezondheid van de koeien. ‘De vetten in de melk die nu in schappen ligt zijn voor zestig tot zeventig procent verzadigd. De rest is onverzadigd’, legt ing. Karel van Houwelingen van de Wageningse Praktijkcentrum Zegveld uit. ‘De verbeterde melk bevat tien procent minder verzadigde vetzuren en dus meer onverzadigde vetzuren.’ Verzadigde vetzuren zijn niet goed voor hart en bloedvaten, onverzadigde vetzuren juist wel. Voedingswetenschappers leggen daarnaast steeds meer nadruk op het verschil tussen onverzadigde vetzuren die zitten in plantaardige oliën als zonnebloemolie, de omega-6-vetzuren, en de onverzadigde omega-3-vetzuren die je bijvoorbeeld vindt in vis en lijnzaad. Mensen zouden naar verhouding iets minder omega-6-vetzuren moeten consumeren, en iets meer omega-3-vetzuren. Ook daar proberen de onderzoekers iets aan te doen. De nieuwe

melk moet twee keer meer omega-3-vetzuren gaan bevatten. In het onderzoek experimenteren ruim twintig melkveehouders met alternatieve voermethoden waardoor koeien gezondere melk zullen produceren, vertelt Van Houwelingen. ‘Als koeien vers gras eten verbetert automatisch de vetzuursamenstelling van hun melk. Hij verslechtert als koeien in de winter overstappen op kuilgras en maïs. Dat gaan we ondervangen door de dieren meer krachtvoer met lijnzaad te geven.’ Omdat dit krachtvoer duurder is, zullen boeren waarschijnlijk de kosten proberen te drukken door hun koeien vaker buiten te laten lopen. ‘Nu de winter nadert zijn we alert op de gezondheidseffecten van dit dieet. Het krachtvoer verbetert de conditie van de dieren, maar teveel krachtvoer is niet goed voor koeien. Ze verliezen er hun eetlust door en worden ziek.’ Dat geldt ook voor regulier krachtvoer, benadrukt Van Houwelingen. ‘In de winterperiode heeft elke veehouder wel een dier in zijn stal dat teveel krachtvoer binnenkrijgt en stopt met eten. Als de boer op tijd maatregelen neemt is er niets aan de hand.’ De animo onder melkveehouders om mee

Campina gaat melk maken waarin meer onverzadigde en minder verzadigde vetzeuren zitten. / foto BvB te doen aan het experiment is groot, hebben de Wageningers gemerkt. Voor het lopende experiment meldden zich achthonderd vrijwilligers. Dat is meer dan het totale aantal veehouders dat straks zal overschakelen op de nieuwe voermethode. ‘Campina betrekt melk van zeshonderd boeren’, zegt Van Houwelingen. ‘Die zul-

len straks allemaal omschakelen op de nieuwe voermethode.’ Vanaf april 2007 wil Campina alleen nog de nieuwe melk verkopen, voor dezelfde prijs als het huidige product. Het concern hoopt dat zijn melk zich door de gezondere vetzuursamenstelling zal onderscheiden van de huismerken. / WK

Pl Ne uit uit de va de sto sp

Di Sc to tw sto st he ru ee Om bu st Eu va le ‘D co dr m rij fij ge pip luc vre sto tie die Ve ku he Ho m st le m de da

te K

Resource 0612 4-7

22-11-2006

16:45

Pagina 7

23 NOVEMBER 2006

7

RESOURCE #12

‘De kans dat zwijnen ziektes overbrengen op vleesvarkens is erg klein’

DROOGTE EN ONRUST BELEMMEREN GOMPRODUCTIE SOEDAN Uitbreiding van de productie van Arabische gom is noodzakelijk als Soedan haar monopoliepositie op de wereldmarkt wil behouden. Maar onzekere eigendomsrechten van land en een tekort aan arbeid weerhouden boeren ervan om meer gombomen aan te planten. Dat blijkt uit promotieonderzoek van Afaf Rahim. Arabische gom wordt gebruikt voor de productie van bijvoorbeeld cosmetica, snoepgoed of medicijnen. Boeren winnen de gom uit de bast van acaciabomen. Dit gebeurt buiten het groeiseizoen van landbouwgewassen. Maar door droogte zijn de

opbrengsten de laatste jaren laag. Veel boeren trekken na de oogst van de landbouwgewassen naar stedelijke gebieden op zoek naar andere bronnen van inkomsten. De gombomen blijven onaangeroerd achter, waardoor de productie van gom in Soedan steeds meer onder druk komt te staan. Het land dreigt haar monopoliepositie op de wereldmarkt te verliezen aan Nigeria en Tsjaad. Uitbreiding van het areaal gombomen kan de economische positie van Soedan versterken, stelt Rahim. Bovendien is dit goed voor het milieu omdat de gombomen woestijnvorming tegengaan. De promovenda onderzocht de sociaal-economi-

sche factoren die van invloed zijn op de productie van Arabische gom. Zij berekende dat op de lange termijn de gemiddelde jaarlijkse opbrengsten hoger zijn dan de investeringen die nodig zijn voor uitbreiding van het areaal. Maar hoewel uitbreiding rendabel is, wagen de boeren zich hier niet aan. Dit komt volgens Rahim door twee factoren. Omdat veel mensen in het droge seizoen naar de steden trekken is in die periode arbeid in de agrarische gebieden schaars. Daarnaast speelt de politieke instabiliteit een grote rol. Die belemmert investeringen voor de lange termijn, zoals het aanplanten van gombomen.

Rahim berekende dat met minimaal een verdrievoudiging van de verkoopprijs Soedanese boeren braakliggend land zullen omzetten in gomplantages of meer bomen aan zullen planten tussen de landbouwgewassen. Daarvoor is overheidssteun echter onontbeerlijk. Met de huidige instabiele politieke situatie lijkt uitbreiding van het areaal gombomen daarom niet haalbaar. / LH Afaf Rahim promoveerde op 20 november bij prof. Ekko van Ierland, hoogleraar Milieu-economie en natuurlijke hulpbronnen.

‘STALSTOF OOK BIJ DE BRON AANPAKKEN’ Pluimvee- en varkensstallen leveren in Nederland een flinke bijdrage aan de uitstoot van fijnstof. Zuivering van de uitgaande lucht helpt, maar daar hebben de veehouder en de dieren geen profijt van. Beter is het om het stofprobleem bij de bron aan te pakken, bijvoorbeeld door stofarm strooisel te gebruiken en te sproeien in de stal. Dit blijkt uit een deskstudie van de Animal Sciences Group (ASG). De agrarische sector is naar schatting verantwoordelijk voor twintig procent van de uitstoot van fijnstof, dat voor een belangrijk deel afkomstig is uit stallen. Meer dan de helft van het stof uit de veehouderij komt volgens ruwe schattingen uit pluimveestallen, eenderde deel komt uit varkensstallen. Omdat de aanwezigheid van fijnstof in de buitenlucht bij mensen kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, heeft de Europese Unie begin 2005 grenswaarden vastgesteld. Deze normen worden in delen van Nederland overschreden. ‘De overheid zet nu vrij sterk in op de gecombineerde luchtwassers’, vertelt dr. André Aarnink, onderzoeker veehouderij en milieu bij de ASG. ‘Die hebben als belangrijk voordeel dat ze naast de uitstoot van fijnstof ook de emissies van ammoniak en geur reduceren. Het zijn echter wel end-ofpipe-oplossingen die niets doen aan de luchtkwaliteit in de stal. Het is toch vreemd dat veehouders en dieren aan stofconcentraties worden blootgesteld die tien tot tweehonderd maal hoger zijn dan die in de buitenlucht.’ Verbeterde en anders gecoate voerpellets kunnen de stofproductie reduceren. Ook het gebruik van ander strooisel helpt. Houtkrullen en zand leveren bijvoorbeeld minder stof dan stro, terwijl gesneden stro beter is dan gehakseld stro. De stallen regelmatig besproeien of vernevelen met water of een olie-emulsie is een andere optie. Daarmee is al ervaring opgedaan in Denemarken en Canada. / GvM

Het wilde zwijn rukt op in Nederland, en waagt zich ook steeds vaker buiten de omheinde natuurgebieden. / foto Ruben Smit

HELP, HET ZWIJN IS LOS! In Duitsland lopen wilde zwijnen vrij rond. Maar of het in Nederland ook zo ver komt, is zeer de vraag. Het onderwerp leidde tot verhitte discussies tijdens het symposium ‘Wilde Zwijnen in Nederland: zero tolerance of weren en beheren?’, op vrijdag 17 november in het WICC te Wageningen. Buiten de omheinde natuurgebieden hanteert de Nederlandse overheid een zogenaamd nulstandbeleid. Zodra wilde zwijnen zich buiten de hekken begeven, mogen jagers ze afschieten. Maar het wilde zwijn rukt op en jagers zijn niet in staat de populatie op peil te houden. Zelfs niet binnen de hekken. Dit pleit voor het herzien van het nulstandbeleid. ‘Met de huidige populatiegroei moeten politici accepteren dat wilde zwijnen steeds vaker buiten de natuurlijke gebieden aanwezig zullen zijn’, zegt onderzoeker dr. Geert Groot Bruinderink van Alterra. Dat jagers er niet in slagen voldoende wil-

de zwijnen per jaar af te schieten, ligt overigens niet aan de inzet van deze wildbeheerders. Dat zeggen zowel de wildbeheerders zelf, als boeren en natuurbeheerders. De jagers willen wel schieten, maar hebben hier weinig mogelijkheden toe. Veel efficiënte vormen van jacht zijn verboden. Maar zelfs als de jagers meer vrijheid krijgen, is het niet mogelijk om alle loslopende zwijnen te doden, zegt dr. Sip van Wieren, onderzoeker bij de Resource Ecology Group van Wageningen Universiteit. ‘Wilde zwijnen zullen blijven komen. Een nulstand is onmogelijk.’ De wetenschappers konden Rob Messelink van het ministerie van LNV echter niet overtuigen. Loslopende wilde zwijnen kunnen ziektes verspreiden onder gedomesticeerde varkens, zegt hij. Dat risico wil het ministerie niet lopen. Prof. Mart de Jong, hoogleraar Kwantitatieve veterinaire epidemiologie aan Wageningen Universiteit, nuanceerde dat beeld enigszins.

‘De kans dat zwijnen ziektes overbrengen op vleesvarkens is erg klein. Want dat kan alleen via de verwerking van zwijnenresten in veevoer of door direct contact tussen de dieren. Maar dat eerste mag niet, en varkens in de Nederlandse varkenshouderij staan nauwelijks meer buiten.’ Ook boeren zijn tegen de uitbreiding van het leefgebied van wilde zwijnen. ‘Wij ondervinden nu al veel schade, maar krijgen die nauwelijks vergoed’, zegt Bert Vergoossen van de Limburgse Land- en tuinbouwbond. De boeren moeten kunnen aantonen dat zij alles hebben gedaan om de schade te voorkomen. ‘Maar waarom, als er volgens de wet geen wilde zwijnen los horen te lopen?’, vraagt Vergoossen zich af. Pas als het Faunafonds, verantwoordelijk voor de uitkering van schadevergoedingen, de criteria versoepelt, zijn volgens Vergoossen de boeren bereid na te denken over loslopende zwijnen. / LH

Resource 0612 1, 3, 8-11

22-11-2006

16:50

Pagina 8

ACHTERGROND

2

8

De Amerikaanse media noemden hem ‘the world’s most famous cartoonist’ en oud-president Theodore Roosevelt bejubelde hem. De betekenis van politiek tekenaar Louis Raemaekers tijdens de Eerste Wereldoorlog was zo groot dat de Duitse regering twaalfduizend mark op zijn hoofd zette. En dat allemaal voor een man die zestien jaar tekenleraar was aan de Rijkslandbouwschool in het gemoedelijke Wageningen. Een portret van misschien wel de beroemdste Wageninger.

door GERT VAN MAANEN, illustraties LOUIS RAEMAEKERS

Karikatuurtekeningen die Raemaekers rond 1900 maakte van Wageningse kopstukken (vlnr): directeur en veeteeltdocent Luitje Broekema, docent plant- en dierkunde Jan Ritzema Bos en de Oost-Indische houtvester en docent houtteelt Anton Hendrik Berkhout. Daarnaast drie aanklachten tegen de Duitse bezetting van België in de Eerste Wereldoorlog: ‘Prosperity in Flanders’, ‘The Yser – The Way to Calais’, ‘All for their good’.

‘Raemaekers wees de lezers in Amerika op een oorlog die ver en onwerkelijk leek’

I

n Nederland kennen nog maar weinig mensen de naam van Louis Raemaekers (1869-1956), de man die rond de Eerste Wereldoorlog grote bekendheid kreeg als politiek tekenaar en karikaturist. Zijn Wageningse jaren zouden waarschijnlijk al helemaal niet zijn opgemerkt, als hij niet aan het begin van de vorige eeuw 22 spotprenten had gemaakt van leraren en medewerkers van de Rijkslandbouwschool. De prenten van onder meer Luitje Broekema, Adolf Mayer en Jan Ritzema Bos zijn nog steeds onderdeel van de historische collectie van de universiteit. Dit vroege tekenwerk is opmerkelijk luchtig als je het vergelijkt met Raemaekers’ latere politieke spotprenten en propagandistische tekeningen, waar de felheid en dreiging van afspat. Het waren deze tekeningen die hem in de Eerste Wereldoorlog korte tijd wereldfaam bezorgden. Na 1918 was zijn rol als politiek tekenaar weer uitgespeeld en was de erkenning voor zijn werk in Nederland aanvankelijk zeer gering. De tentoonstelling die zijn geboortestad Roermond in 1949 verzorgde ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag, bracht hem pas de erkenning waarnaar hij zo verlangde. Dit voorjaar werd het vijftigste sterfjaar van Raemaekers herdacht met een tentoonstelling in het Stedelijk Museum Roermond. AVONDTEEKENSCHOOL Al op jonge leeftijd valt Raemaekers op door zijn tekentalent. Hij maakt veel portretten, landschappen en

stadstaferelen en denkt erover te kiezen voor het vrije kunstenaarschap. Op aandringen van zijn vader wordt hij echter tekenleraar. Hiervoor volgt hij opleidingen in Amsterdam en Tilburg. Na wat omzwervingen vestigt hij zich in 1895 in Wageningen, waar hij eerst directeur en tekenleraar wordt aan de Avondteekenschool voor Ambachtslieden. Een functie waarnaar Piet Mondriaan tevergeefs solliciteerde. In zijn memoires schrijft Raemaekers dat hij er aanvankelijk niks voor voelde om naar Wageningen te gaan. Hij veranderde van gedachten toen hij ‘het mooi gelegen kleine stadje’ had bezocht. ‘Ik nam het aan omdat de streek zeer schilderachtig was.’ Op de avondschool geeft Raemaekers les in ‘natuurtekenen, vaktekenen en projectietekenen’. Na een jaar krijgt hij er nog een baan bij; hij wordt tekenleraar aan de Rijkslandbouwschool voor ‘eene jaarwedde van 1200 gulden’. Zijn beste vriend in Wageningen wordt Paul Stricker, administrateur van de Rijkslandbouwschool, waarmee hij ook later nog een intensieve correspondentie zal voeren. Van deze markante figuur, plaatselijk bekend als ‘Oompje Paul’, maakt Raemaekers een groot aantal tekeningen. Stricker behoort ook tot de 22 docenten en andere medewerkers van de Rijkslandbouwschool die Raemaekers rond 1900 portretteert in het ‘Schetsboek van Pietje’. De houtskoolschetsen zijn echte karikaturen: de afgebeelde figuren hebben een groot, fijn getekend hoofd op een kleiner, grof geschetst lichaam. Hun kleding en attributen verwijzen naar hun beroep.

Zo ve w D m tr da de ’t in lu

B R bo sp w w va te ke te A ko ja e ve H te

g

t

hij n -

d-

e

al

s-

m.

Resource 0612 1, 3, 8-11

22-11-2006

16:50

Pagina 9

23 NOVEMBER 2006

9

RESOURCE #12

LOUIS

RAEMAEKERS/ CARTOONS ALS WAPEN

Zo beeldt hij Luitje Broekema – docent plantenteelt, veeteelt en zuivelkunde – af met een speelgoedkoe op wieltjes. De zorg voor zijn vrouw en drie kinderen zijn voor Raemaekers een belangrijke reden om lang aan zijn betrekking bij de landbouwschool vast te houden. ‘Niet dat ik zoo sterk aan de betrekking hecht, die zou ik zonder leed vaarwel zeggen. Als ik kip nog kraai bezat was ’t iets anders en trok ik gaarne op goed geluk de wereld in’, zo schrijft hij aan één van de auteurs waarvoor hij illustraties verzorgt. DE TELEGRAAF Buiten zijn werkzaamheden voor de school schnabbelt Raemaekers bij als boekillustrator. Het is het prentenboek ‘Guitenstreken van Pim, Piet en Puckie’ – oorspronkelijk bedoeld voor zijn kinderen – dat in 1905 wordt uitgegeven en zo de weg vrijmaakt voor zijn nieuwe loopbaan als politiek tekenaar. Een kunstcriticus van het Algemeen Handelsblad is gecharmeerd van de tekeningen en vraagt Raemaekers tekeningen te maken over de binnenlandse politiek. Voor dit blad maakte hij wekelijks politieke portretten. Als Raemaekers in 1909 overstapt naar De Telegraaf komt het einde van zijn Wageningse tijd in zicht. Drie jaar later neemt hij ontslag bij de Rijkslandbouwschool en richt hij zich volledig op zijn politieke tekenkunst. Hij verkoopt zijn huis aan het Bowlespark en verhuist naar Haarlem. Bijna dagelijks drukt De Telegraaf spotprenten van hem af. Raemaekers is in die jaren evenals het

dagblad politiek neutraal, waardoor zijn oeuvre veelzijdiger is dan dat van zijn tegenhanger, de bevlogen socialistische karikaturist Albert Hahn. Het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog betekent een ommekeer. Raemaekers is diep geschokt door de inval van de Duitsers in het neutrale België en kiest onverholen partij tegen Duitsland en voor de geallieerden. Een standpunt dat in het neutrale Nederland – en ook in Raemaekers directe kennissenkring – niet op veel waardering kan rekenen. Volgens historica Ariane de Ranitz, die in 1989 aan de Universiteit van Amsterdam promoveerde op een proefschrift over Louis Raemaekers, was zijn diepgewortelde haat tegen Duitsland ‘niet gericht tegen individuen, maar tegen het militaristische systeem.’ De tekenaar kan worden gezien als initiator van de opmerkelijke anti-Duitse positie die De Telegraaf in de Eerste Wereldoorlog aanneemt, aldus De Ranitz. Zijn tekeningen – die de gruwelen van de oorlog, de bruutheid van de Duitse keizer en vooral het leed van het Belgische volk in beeld brengen – maken veel emoties los bij de lezers. In politieke kringen worden de tekeningen gevreesd omdat ze de strikte neutraliteit van Nederland in gevaar brengen. De Duitse gezant eist maatregelen tegen de publicaties, maar de Nederlandse regering volstaat met terechtwijzingen. In het najaar van 1915 krijgt Raemaekers te horen dat de Duitsers een prijs van twaalfduizend mark op zijn hoofd hebben gezet. Hij maakt hierover een spotprent en zorgt dat het

nieuwtje zich snel verspreidt. De tekeningen van Raemaekers worden al spoedig ook in Frankrijk en Engeland gepubliceerd en in 1916 verhuist hij naar Engeland om van daaruit de geallieerde pers beter te kunnen bedienen. Zijn albums, briefkaarten, affiches en lantaarnplaatjes worden door het Britse War Propaganda Bureau in tientallen landen verspreid. Soldaten die naar het front gaan krijgen kleine prentenalbums mee. Raemaekers wordt een internationale bekendheid. AMERIKAANSE HELD Het hoogtepunt van zijn roem is ongetwijfeld zijn bezoek aan de Verenigde Staten in 1917. Hij gaat op audiëntie bij president Woodrow Wilson, zijn tekeningen verschijnen dagelijks in een paar honderd kranten, en de Amerikaanse pers noemt hem ‘the world’s most famous cartoonist’. Oud-president Theodore Roosevelt roemt de moed van de Nederlander en noemt zijn tekeningen de ‘krachtigste bijdragen van neutralen aan het doel van beschaving in de wereldoorlog’. ‘Een van de grootste verdiensten van de tekenaar was het feit dat hij in Amerika de lezer wees op gebeurtenissen uit een oorlog die voor de meesten ver en onwerkelijk leek’, schrijft biografe De Ranitz in haar proefschrift. De uiteindelijke deelname van de VS aan de oorlog wordt mede op zijn conto geschreven. Of zoals de Amerikaanse minister van Oorlog, Newton D. Baker, het in 1918 verwoordde: ‘Deze oorlog is niet alleen met het zwaard gewonnen, maar ook met de pen.’ <

Resource 0612 1, 3, 8-11

22-11-2006

16:50

Pagina 10

ACHTERGROND

10

VERHUIZING

HERBARIUM/

2

D n d o W

DOODSTEEK OF NIEUWE KANS?

d

W

o he no In ge pe de ku de m B ka p na sc e de ze zi m

‘Samengevoegd behoren we tot de wereldtop qua collectie en expertise’

D ve tio Le gi m ve S gr h o he b va Jo de O sy Ze co O d tie w ho b le zo D

Resource 0612 1, 3, 8-11

22-11-2006

16:50

Pagina 11

23 NOVEMBER 2006

11

RESOURCE #12

De kans is groot dat het levenswerk van generaties Wageningse taxonomen verhuist naar Leiden. Het herbarium, nu nog gevestigd aan de Generaal Foulkesweg, gaat dan deel uitmaken van het Nederlands centrum voor biodiversiteitsonderzoek. Sommige onderzoekers vrezen dat dit de doodsteek zal zijn voor de biosystematiek in Wageningen. Hoogleraar Marc Sosef ziet juist nieuwe kansen voor zijn vakgebied.

door KORNÉ VERSLUIS, foto BART DE GOUW

W

ageningen heeft al 110 jaar een herbarium. Een dikke eeuw verzamelwoede heeft 800 duizend planten in mappen en 24 duizend potten met vruchten en bloemen op alcohol opgeleverd. De collectie is ondergebracht in een grijze betonnen doos die tegen het statige gebouw van de leerstoelgroep Plantentaxonomie is aangeplakt. In het gebouw aan de Generaal Foulkesweg staan lange rijen verrijdbare archiefkasten met dozen en mappen vol gedroogde planten die de afgelopen eeuw uit de oerwouden van tropisch Afrika zijn gehaald. Via rails kunnen de kasten naar de vriescel aan het einde van de zaal gereden worden. De droge planten gaan regelmatig de vrieskou in om insecten te bestrijden. Beneden in de kelder staat de alcoholcollectie. Kast na kast vol plantenonderdelen die zich niet zo goed laten pletten tussen papier. ‘Mooi hè, wij hebben de op één na grootste alcoholcollectie ter wereld’, zegt wetenschappelijk collectiebeheerder dr. Jan Wieringa trots en met enige stemverheffing om boven het geluid van de afzuiginstallatie uit te komen. ‘Alleen in Kew hebben ze een grotere, daar zitten alleen orchideeën in.’ ‘Kew’ zijn de koninklijke botanische tuinen in Londen, het mekka voor taxonomen.

misch Nederland. Met enige regelmaat hebben universiteiten, gedwongen door bezuinigingen, plannen gehad om de collecties van de hand te doen. Want wat moet een moderne universiteit met die negentiendeeeuwse hooizolder, zoals de verzameling door criticasters wel spottend wordt genoemd. Een belangrijke aanleiding om na te denken over één Nederlands centrum was het besluit van de Universiteit Utrecht om haar herbarium te sluiten. Dr. Lars Chatrou, die daardoor vorig jaar noodgedwongen overstapte naar Wageningen, kan zich er nog boos over maken. ‘In een peer-review kregen we een superbeoordeling. We waren nota bene al een half jaar bezig om een profiel te schrijven voor de opvolger van onze hoogleraar, en dan laten ze je ineens weten dat het einde verhaal is. Schandalig.’

beheerd en het onderzoek worden uitgebreid. ‘Mensen zijn bang dat ons Afrika-onderzoek verdwijnt, maar we krijgen er in Leiden alleen daarvoor al 3,5 voltijdsonderzoekers bij, terwijl wij gewoon doorwerken. Het is dus echt een uitbreiding van ons onderzoek.’ De kogel was waarschijnlijk al door de kerk geweest als het kabinet niet was gevallen. Minister Van der Hoeven heeft zich enthousiast getoond voor de plannen. Die tien miljoen moeten ergens te vinden zijn, hebben haar ambtenaren al laten weten. Maar ze wil het definitieve besluit niet nemen voor de verkiezingen.

BANG Dat de komst van het centrum in het belang van het vakgebied is, wil er bij de meeste medewerkers nog wel in. Maar of hun eigen leerstoelgroep er bij gebaat is, is voor velen de vraag. Als het Herbarium vertrokken is, GEEN STOFFIGE BENDE zou een bezuinigingsronde zomaar het einde kunnen En dat terwijl er volgens Chatrou alle reden is om hoop- betekenen van de leerstoelgroep die dan verweesd is vol te zijn over de toekomst van de herbaria. Hij kan achtergebleven. zich erg opwinden over de term ‘hooizolder’. ‘Het idee ‘Ik kan me goed voorstellen dat mensen daar bang dat wij een stoffige bende zijn, is echt achterhaald.’ voor zijn. Ik heb me ook afgevraagd of er adders onder Ook de baas van Chatrou, prof. Marc Sosef, ziet juist het gras zitten. Als dingen gaan schuiven moet je opleteen mooie toekomst voor de verzameling. Hij is één ten. Daarom heb ik in een vroeg stadium ook bij de recvan de drijvende krachten achter het plan om de collec- tor geïnformeerd naar zijn toekomstplannen voor ons ties samen te voegen. ‘Wij hebben een uitstekende uit- vakgebied. Hij heeft me gerustgesteld. Een universiteit gangspositie geërfd. Als we de Nederlandse collecties waar biodiversiteit zó centraal staat kan niet zonder samenvoegen, behoren we tot de wereldtop qua collec- leerstoel systematiek.’ BIOLOGISCH DISNEYLAND tie en qua expertise.’ De belangrijkste garantie voor de toekomst zit volgens De trots van Wieringa zal waarschijnlijk uit Wageningen Eén centrale collectie zorgt er namelijk voor dat het erf- Sosef echter niet in de geruststellende woorden van de verdwijnen. Er zijn vergevorderde plannen voor een na- goed veilig is voor universiteitsbestuurders in geldrector, maar in de nieuwe belangstelling waarin zijn tionaal herbarium in Leiden. De herbaria van Utrecht, nood, aldus Sosef. ‘In Leiden ging het tien jaar geleden vakgebied zich mag verheugen. Tijdens de Rio-confeLeiden en Wageningen en de collectie van het Zoölobijna mis. In Amsterdam een jaar of zeven geleden. Nu rentie van de Verenigde Naties in 1992 hebben veel gisch museum in Amsterdam moeten samen met het is er het gedoe met Utrecht. Het is een aantal keren landen beloofd de biodiversiteit te beschermen. ‘Maar museum Naturalis het Nederlands centrum voor Biodi- goed afgelopen, maar daar kunnen we niet op blijven als je wilt beschermen, moet je eerst weten wat er is, versiteitsonderzoek gaan vormen. rekenen. En dit is één van de zeldzame keren dat het is en dat is onze core business. Er komen de laatste jaren Sommige onderzoekers van de Wageningse leerstoelgelukt om extra fondsen los te peuteren. Wij hebben ja- steeds meer fondsen voor ons onderzoek.’ groep biosystematiek maken zich zorgen over de verrenlang moeten bezuinigen en nu kunnen we eindelijk Op de werktafel van Sosef liggen drie bruine mappen huizing. Gastonderzoeker dr. Carel Jongkind schreef een keer echt investeren in ons vakgebied. Dat mogen uit ‘zijn’ herbarium, met gedroogde langwerpige bladeonlangs in een brief aan Resource dat hij verwacht dat we niet laten lopen.’ ren en een paar onooglijke bloemetjes. ‘Ik denk dat het het vertrek naar Leiden de positie van de Wageningse Hij heeft samen met zijn collega’s van andere universi- een nieuwe soort is, maar ik moet er nog even goed biologie-opleiding zal verzwakken. De publieksfunctie teiten het plan opgesteld voor de nationale collectie. naar kijken.’ Een paar dagen ouderwets handwerk met van het nieuwe centrum kan hem ook niet erg bekoren. Om het goed te doen, becijferden zij, moet de Nederhet binoculair op tafel. Dat doet hij graag, maar het zal Jongkind: ‘Het museum in Londen is voor een groot landse overheid jaarlijks tien miljoen euro in het nieuin de toekomst niet de hoofdmoot vormen van het ondeel veranderd in een soort biologisch Disneyland.’ we instituut steken. Daarmee kan de collectie worden derzoek van zijn groep. Nieuwe DNA-technieken, en de Ook andere medewerkers van de leerstoelgroep Biomogelijkheid om via internet grote databestanden wesystematiek hebben gemengde gevoelens bij het plan. reldwijd te delen zorgen voor ongekende nieuwe mogeZe zijn bang dat hun werk moeilijker zal worden als de lijkheden voor de biosystematicus. Sosef ziet zelfs een collectie honderd kilometer naar het westen verhuist. tweede jeugd voor zijn vakgebied. ‘Dertig jaar geleden Onderzoeker Ronald van den Berg: ‘Er zijn hier mensen had niemand bijvoorbeeld durven dromen dat we nu die werk hebben dat sterk gebonden is aan de collecDNA uit herbariummateriaal kunnen halen.’ tie. Die zijn het meest bezorgd. Ik doe zelf meer DNAHij wil zich gaan richten op het bestuderen van mechawerk waarbij ik de planten niet dagelijks bij de hand nismen achter de evolutie. ‘Hoe kunnen we patronen hoef te hebben, maar ook ik heb gemengde gevoelens van biodiversiteit verklaren? Wij hebben expertise die bij het plan. Kunnen we bijvoorbeeld delen van de colheel belangrijk is voor Wageningen met opleidingen als lectie langdurig in bruikleen krijgen voor ons onderbiologie, plant- en dierwetenschappen en bos- en nazoek?’ tuurbeheer. Nee, garanties hebben we niet, maar wie De herbaria zijn al enige tijd een zorgenkind van acadeheeft die wel?’ <

Resource 0612 12-15

22-11-2006

16:47

Pagina 12

REPORTAGE

12

2

IN BEELD Ze zochten informatie over opleidingen, maar kwamen ook sfeer proeven en stelden vragen over het vinden van een kamer. Ruim tweehonderd studenten hielpen bij de organisatie. Ze stonden bij ontvangstbalies en op parkeerterreinen, bouwden infostands en gaven

U

d

foto’s GUY ACKERMANS, tekst YVONNE DE HILSTER De voorlichtingsdag voor BSc-opleidingen van Wageningen Universiteit trok zaterdag 18 november ruim duizend vwo’ers, beduidend meer dan de voorgaande jaren. Veel van de aanstaande schoolverlaters hadden hun ouders meegenomen.

O

informatie over hun studie. ‘Dat stellen scholieren erg op prijs, dat ze met een student kunnen praten’, weet Inge Bos van de afdeling Voorlichting en werving.

St ve Fo pl ve

W

H

‘W A

Al in Ha of uit he uit De we ni ga Ha de ta wo ge aa sc vle

Resource 0612 12-15

22-11-2006

16:47

Pagina 13

23 NOVEMBER 2006

13

RESOURCE #12

OUDE KOEIEN UIT DE ARCHIEVEN VAN WAGENINGEN UR door TEUN HOFMEIJER ZWARTHEMDEN DOMINEERDEN UNITAS Het huidige Unitas is een open jongerenvereniging met een progressief karakter. Maar ooit, in de donkere jaren voor en tijdens de tijdens de Tweede Wereldoorlog, was dat anders. Toen gold Unitas als een antisemitisch bolwerk.

Studentenvereniging Unitas was in de jaren dertig en veertig gevestigd in Villa Josephine aan de Generaal Foulkesweg. De villa is begin jaren zestig gesloopt om plaats te maken voor het huidige pand van de jongerenvereniging. / foto Unitas

Niet Unitas maar het Wagenings studentencorps WSC kreeg in de jaren dertig als eerste te maken met het nationaalsocialisme. Ruim twintig procent van de corpsleden was NSB’er of sympathiseerde met de beweging. In 1933 droeg de president tijdens een openbare gelegenheid zelfs een zwart hemd, onderdeel van het NSBuniform. Dit voorval was voor toenmalig rector magnificus prof. J.A. Honing aanleiding om de corpsleden tijdens het uitreiken van hun almanak te waarschuwen: ‘Bemoei je niet met politiek, het is een vies zaakje.’ Ondanks de verontwaardiging van veel WSCleden over de uitspraak – Honings was niet eens lid geweest van WSC – discussieerde de vereniging een jaar lang over de stelling ‘de student doet niet aan politiek’. De voorstanders kregen uiteindelijk de overhand. Een president in een zwart hemd is in strijd met de etiquette van het corps, zo oordeelden zij. De student in

kwestie werd gedwongen af te treden. Nadat het corps de NSB resoluut de deur had gewezen, vertrokken veel van de NSB’ers. Een aantal van hen werd lid van Unitas (USV). De in 1935 opgerichte studentenvereniging had nog niet zoveel mores en tradities en juist binnen Unitas vond de NSB een vruchtbare voedingsbodem en werden discussies over politiek getolereerd. Hoewel er bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog zowel NSB’ers als joden lid waren van Unitas, neigde de vereniging gaandeweg steeds meer naar corporatie met de bezetter. Unitariërs deden niet mee aan de studentenstaking toen joodse hoogleraren en docenten begin 1941 op last van de Duitsers werden ontslagen. Professor Olivier, die weigerde Duitse affiches op het hoofdgebouw te plakken, werd aangegeven door de beruchte NSB’er Anepool, lid van Unitas. Toen in oktober 1941 joden geen lid meer mochten zijn van verenigingen, belegde de toenmalige senaat een algemene ledenvergadering. Twee joodse studenten waren op dat moment nog lid van USV en die moesten worden geroyeerd. De vraag aan de leden was of Unitas onder deze omstandigheden kon voortbestaan. Oud-

Unitaslid ir. R. Meijneke schreef in 1988 in een brief, opgenomen in het boekje Hier heerscht de Engelsche ziekte van ir. S. Maso: ‘De discussies en tegenstellingen binnen de vereniging ontwikkelden zich tijdens die vergadering zodanig, dat de praeses besloot de vergadering te schorsen om zich met de senaat terug te trekken voor nader beraad. Na een half uur werd de vergadering heropend door de praeses, die direct daarna zijn ambtsketen afrukte, op tafel smeet en bedankte als lid.’ De helft van de aanwezigen volgde zijn voorbeeld. De andere helft, voor een deel ‘zwarthemden’, bleef. Unitas ging op een laag pitje verder, en stopte uiteindelijk in 1943. Het pand, villa Josephine, werd na de oorlog gebruikt als gevangenis voor opgepakte NSB’ers. De vereniging, die vlak na de oorlog weer opstartte, droeg nog tot ver in de jaren vijftig het stempel ‘fout in de oorlog’. Medewerkers van de Landbouwhogeschool die tussen oktober 1941 en de sluiting in 1943 Unitaslid waren geweest, bereikten geen hoge posities. In de jaren zeventig werd Unitas uiteindelijk de open jongerenvereniging zoals we die nu kennen.

WERKPLEK HARRIE GUDDEN

‘WE ZIJN OVERGELEVERD AAN WAGENINGEN’ Al vijfentwintig jaar werkt Harrie Gudden in de huisdrukkerij van hogeschool Van Hall Larenstein in Velp. ‘Maar het is geen officieel jubileum’, zegt Harrie. ‘Ik kwam uit de WAO toen ik hier kwam werken. Ik heb hier een paar jaar met behoud van uitkering gewerkt, dat telt dan niet.’ De drukkerij verzorgt al het interne drukwerk van de hogeschool in Velp en Wageningen, zoals dictaten, brochures en vergaderstukken. Tijdens zijn loopbaan heeft Harrie zich aardig moeten aanpassen aan de moderne technieken. ‘Alles is nu digitaal. Het gaat allemaal veel sneller en het wordt mooier.’ Hij laat een stapel vlekkerige kopieën zien. ‘Kijk, zo krijg je het dan aangeleverd’, zegt hij en wijst dan op zijn scherm, waar dezelfde bladzijdes zonder vlekken en strepen te zien zijn. ‘Dat maak

ik op de computer schoon. Studenten betalen wel voor die dictaten, dus daar moeten ze dan ook iets moois voor krijgen.’ De drukkerij van Harrie zat tot twee jaar geleden nog verstopt achterin de oudbouw van de school, maar is nu verhuisd naar de nieuwbouw. ‘We zitten hier wel beter voor het contact met de mensen. Maar studenten komen nog te weinig. De meesten weten niet dat ze hier ook rapporten kunnen drukken. Terwijl wij een stuk goedkoper zijn dan copyshops.’ Als het aan Harrie ligt, blijft hij hier nog wel even werken, al is hij niet blij met de schaalvergroting en de fusie met Wageningen UR. ‘We zijn overgeleverd aan Wageningen. Zij bepalen nu ook al waar we ons papier bestellen, al is het duurder dan bij onze oude leverancier.’ / Koen Moons foto Jurjen Bersee

Resource 0612 12-15

22-11-2006

16:47

Pagina 14

OPINIE

14

2

M.I.

De varkensflat is goed voor de dieren en het milieu, zeggen voorstanders. Zij verdedigen plannen om er een te bouwen in het Amsterdamse havengebied. Een flatvarken heeft veel ruimte en kan op zijn balkonnetje genieten van stro en frisse lucht. Kom daar maar eens om in een doorsnee stal.

door KORNÉ VERSLUIS ‘Ik hoor partijgenoten zelden over de milieuproblemen rond scharrelvarkens’

Wouter van Eck, woordvoerder Milieudefensie

‘Ik ben dolblij dat de partijleiding van GroenLinks afstand heeft genomen van het standpunt van Bram Bos. Ik vond het een slecht onderbouwd verhaal. De schrijvers leggen een valse keuze voor door te zeggen dat we moeten kiezen tussen de bioindustrie en de varkensflat. Ja, als je het vergelijkt met de huidige wantoestanden ga je niet snel achteruit, maar dat is wel een heel mager ambitieniveau. De biologische veehouderij laat zien dat het echt beter kan. Dr. Bram Bos, onderzoeker bij ASG, De varkenshouderij zorgt voor grote raadslid voor GroenLinks in Amster- problemen in andere landen doordam Oud-Zuid en schrijver van een dat ze grote hoeveelheden soja nopleidooi voor varkensflats in Trouw dig heeft. Daar moeten we vanaf. Het verhaal dat wij niets kunnen ‘De kernvraag is of je op korte doen omdat andere landen dan de termijn echt iets wil verbeteren, of productie overnemen is niet waar. principieel alleen tevreden bent met Het kan wel, maar dan moet je je de volledige afschaffing van de bio- nek willen uitsteken. Binnen WTOindustrie. Ik deel die droom, maar verband kun je vlees aanwijzen als zo’n opstelling heeft alleen zin als je gevoelig product. Dat wil zeggen dat kans ziet om de consumptiepatroje eisen kunt stellen aan de kwaliteit nen wereldwijd te veranderen. En van het vlees dat het land binnendat zie ik de eerstkomende twintig komt. De kinderarbeid is ook afgejaar niet gebeuren. Wij kunnen onschaft ondanks economische bedertussen onze ogen niet sluiten zwaren. voor de werkelijkheid. Het kan anders, als je maar wilt. De Als ik mijn partijgenoten hoor over overheid hoort hierin verantwoordehet afschaffen van de bio-industrie, lijkheid te nemen. Door te zeggen dan hoor ik ze praten over varkens dat de consumptiepatronen maar die op kleine bedrijven buiten lopen moeten veranderen, schuif je het af en kunnen wroeten. Ik hoor ze zelden op de consument in de supermarkt.’ over de milieuproblemen die scharrelvarkens met zich meebrengen. De ophef die ons stuk heeft veroorzaakt zal vast iets te maken hebben met de verkiezingscampagne, maar ook buiten campagnetijd ligt dit idee erg gevoelig. Dat komt mede omdat mensen zich niet kunnen voorstellen dat een grote flat, of agropark, een verbetering kan inhouden voor dierenwelzijn en milieu. Ik merk in de discussie met partijgenoten ook dat velen van hen nauwelijks een idee hebben van wat er nu op het platteland gebeurt. Als je idealen hebt voor het buitengebied kun je er beter voor zorgen dat de varkenshouderij verhuist naar havengebieden. Wat mij betreft voegen die betonnen dozen vol varkens niet zo veel toe aan het platteland. Die grond kun je beter gebruiken voor andersoortige veehouderij of natuur.’

‘Ja, als je het vergelijkt met de huidige wantoestanden ga je niet snel achteruit’

PO Re va ge of Po

L C M

WAT IS ER MIS MET EEN VARKENSFLAT? ‘Een agropark is beter dan een anonieme boerderij ergens op het platteland’

P

Prof. Michiel Korthals, hoogleraar Toegepaste filosofie

‘Ik geloof niet in een scheiding van rationele en emotionele argumenten. Onder emotionele argumenten verstaan de meeste mensen ethische argumenten. Terwijl economische argumenten rationeel worden genoemd. Mij lijkt dat er op het gebeid van dierenwelzijn en milieu winst te boeken is. De situatie van de dieren is niet optimaal, maar wel beter dan nu. Door de toepassing van technologie is de milieubelasting ook terug te dringen. Dat zijn allebei positieve ontwikkelingen. Het argument dat de uitstraling van een flat niet goed is, lijkt me geen onzin. Een grote flat dichtbij maakt heel duidelijk dat we de dieren gebruiken als vleesfabrieken. Daar word je met de neus op gedrukt. Je Dr. Jan Broeze, onderzoeker kunt zeggen dat mensen het onpretagroparken voor A&F tig vinden om de werkelijkheid onder ogen te zien, maar volgens mij is ‘Wat mij betreft biedt een agropark het meer. Het is het zoveelste sigjuist de mogelijkheid bij uitstek om naal dat wij dieren als object beeen nauwere band tussen produschouwen. cent en consument te krijgen. Een Het belangrijkst lijkt me de vraag of park is zichtbaar. Daar kun je naartoe. Dat is beter dan een anonieme wij door de varkensflat nog meer varkens in dit land krijgen, en daarboerderij ergens ver weg op het door vanwege de toegenomen veeplatteland. Die zichtbaarheid zorgt voerproductie een nog groter beslag voor toezicht op de veehouderij. Je kunt je niet permitteren om te knoei- leggen op de schaarse landbouwgrond in andere landen. Wij moeten en als iedereen op je vingers kijkt. Wij gebruiken het woord varkensflat produceren voor de lokale vraag, en hoeven niet ook half Engeland of liever niet, omdat het de verkeerde Denemarken van varkensvlees te associaties oproept. De naam suggereert alleen maar intensieve vee- voorzien. De voordelen van de varkensflat wegen voor mij op tegen de houderij, terwijl het concept veel nadelen. Maar het besluit om er één breder is. Wij willen heel ketente bouwen moet je niet los nemen gericht denken. Het idee is om een van de algemene landbouwpolitiek. cluster van bedrijven samen te Die moet erop gericht zijn om webrengen die samen meerwaarde bereiken door grondstoffen beter te reldwijde milieuproblemen te voorbenutten. Een glastuinbouwbedrijf, komen.’ samen met een varkenshouder, een pluimveehouder en een champignonteler bijvoorbeeld. Bij Horst zijn plannen voor zo’n agropark. Zulke grote clusters van bedrijven kunnen investeren in kostbare technieken. Het wordt bijvoorbeeld rendabel om mest meteen te verwerken. Je voorkomt daarmee transport, en als je een continue aanvoer van mest hebt, kun je de verwerking efficiënt inrichten. Verse mest levert bijvoorbeeld ook meer biogas op. Ik denk dat er rationeel gezien veel te zeggen is voor een agropark, maar dat er in de beeldvorming problemen zijn. Daar moeten we wat aan doen. In de maatschappelijke discussie moet het gaan over wat praktisch kan en niet alleen over wensbeelden.’

‘Het is het zoveelste signaal dat wij dieren als object beschouwen’

‘De voedselproductie komt zo helemaal los te staan van de omgeving’

Dr. Imke de Boer, universitair docent Dierlijke productiesystemen ‘De voorstanders zeggen dat je de flat zo kan inrichten dat de milieubelasting zo ver mogelijk wordt teruggedrongen. Je kunt inderdaad besparen op transport van dieren en voer als de flats vlakbij een haven staan, maar de milieubelasting als gevolg van het gebruik van veevoer uit het buitenland blijft bestaan. Ook op het gebied van dierenwelzijn is winst te boeken. Wanneer je varkens in een flat meer ruimte geeft en bijvoorbeeld stro in de stal, verbeter je het welzijn in vergelijking met de huidige situatie. Maar dat kan natuurlijk ook in de huidige varkenshouderij. De voorstanders zeggen zelfs dat ze kunnen voldoen aan de welzijnseisen voor biologische vleesvarkens. Die moeten volgens de normen een bepaald oppervlak hebben, stro, en uitloopruimte. Dat kan voor vleesvarkens, door ze een balkonnetje te geven. Voor biologische zeugen geldt dit niet, want die moeten volgens de regels een weiland ter beschikking hebben. Het belangrijkste probleem is het imago. Zo’n grootschalig industrieel complex krijgt mogelijk last van een negatief imago door de industriële productiewijze. Rationeel is er misschien veel voor te zeggen, maar gevoelsmatig ben ik toch geen voorstander. Het heeft niets natuurlijks meer. De voedselproductie komt helemaal los te staan van de omgeving. Daar heb ik geen fijn gevoel bij.’

Gr de co SS zij do vo VG ve we ze Ho ne te de m te te na Da de va tra m ee da gin rin re te ba tijd on Ho m ve om vo no de dit da en Wa Ik en dig en

Re

L

Tij 18 m an bo in he do Nu he cir ba du aa

Le

Resource 0612 12-15

22-11-2006

16:47

Pagina 15

23 NOVEMBER 2006

POST

n

POST is de brievenrubriek van Resource, bestemd voor reacties van lezers. Brieven kunnen worden gericht aan [email protected] of aan Resource, rubriek Post, Postbus 357, 7600 AJ Wageningen.

LANGS DE CORPORALE MEETLAT (3)

en

e-

s r

n -

r-

ze

. n n

Graag wil ik reageren op het artikel ‘Langs de corporale meetlat’ in Resource 10. Ik constateer, met de vice-voorzitter van SSR-W, dat er verenigingen over het hoofd zijn gezien. Wellicht komt dit door onvoldoende research of was de schrijver bevooroordeeld. Maar als praeses van de VGSW verbaasde het mij - en met mij veel verenigingsleden - dat er nergens melding werd gemaakt van de andere studentikoze studentenverenigingen in Wageningen. Hoewel de christelijke verenigingen kleiner zijn dan de reguliere, valt het me erg tegen dat ze in het artikel niet eens worden genoemd. In Wageningen worden immers de kleine studies ook zeker meegeteld? Daarbij sluit onze christelijke identiteit en het woord ‘gereformeerd’ in onze naam zeker geen studentikoziteit uit. Dat de Vereniging voor Gerformeerde Studenten te Wageningen al sinds 1964 een van de verenigingen is met vele mores en tradities, is dan ook geen promopraatje maar de realiteit. Evenals het feit dat wij een intensief novitiaat kennen dat tien dagen duurt, wij trots zijn op onze vereniging, uit volle borst brallen, lange vergaderingen houden en goede discussies voeren tot in de vroege uurtjes. Voor ons betekent studentikoziteit ook de landelijke banden met zusterverenigingen ophalen tijdens het novitiaat door ontvoeringen en ontvreemding van verenigingsattributen. Hoewel wij zeker niet pretenderen de meest corporale Wageningse studentenvereniging te zijn, schrijf ik u deze brief om te benadrukken dat er in uw artikel voorbij is gegaan aan een vereniging die noemenswaardig is als het gaat om studentencultuur in Wageningen. Ondanks dit feit vind ik het heel positief dat er aandacht is geschonken aan studentenverenigingen, die van groot belang zijn voor Wageningen. Ik hoop dat u in het vervolg ook deze verenigingen serieus neemt en zo de veelzijdigheid van de Wageningse studentenverenigingen zult benadrukken. Renske Kruizinga, praeses van VGSW

15

RESOURCE #12

V.D.REDACTIE VERHUIZING HERBARIUM Het besluit is nog niet gevallen, maar het kan eigenlijk niet anders of het Wageningse herbarium, internationaal bekend als Herbarium Vadense, verhuist naar Leiden. Het is zeer begrijpelijk dat de onderzoekers van het leerstoelgroep Biosystematiek zich daar zorgen over maken. Het wetenschappelijke werk van de taxonomen is immers voor een belangrijk deel gebaseerd op het bestuderen van de collectie. Wat gebeurt er als je die niet meer bij de hand hebt? Toch heeft het weinig zin om de verhuizing uitsluitend als een bedreiging te zien. Er bestaat nauwelijks een alternatief voor het nu op te richten nationaal centrum voor biodiversiteitsonderzoek. Zo’n zeven

jaar geleden werd al het Nationaal Herbarium Nederland opgericht als een interuniversitair onderzoekinstituut om de krachten te bundelen. Achterliggende gedachte van de virtuele samenvoeging was dat de afzonderlijke herbaria uit Leiden, Utrecht en Wageningen te klein waren om internationaal mee te tellen. Doordat de Universiteit Utrecht afgelopen jaar besloot de stekker uit het taxonomisch onderzoek te trekken, werd een poot onder het nationale herbarium weggetrokken en dreigde dat geheel om te vallen. Doorgaan op twee locaties en de Utrechtse collectie verdelen is een weinig realistische optie. Natuurlijk lijkt het of Leiden, met het oud-

ste en grootste herbarium, nu aan het langste eind trekt. Maar wat hoopvol stemt is dat de huidige plannen voor het biodiversiteitscentrum zijn opgesteld door onderzoekers zelf en dat zij de overheid zo ver hebben weten te krijgen extra geld in onderzoek te steken. Het woord ‘biodiversiteit’ doet het in Den Haag blijkbaar veel beter dan ‘herbarium’. Als de Wageningse systematici het handig aanpakken kunnen ze profiteren van dit nieuwe elan. Ze hebben zich ontdaan van hun stoffige imago, en krijgen alle kans om mee te liften op de golf van aandacht voor biodiversiteit en evolutiebiologie. / Gert van Maanen

HR

Henk van Ruitenbeek

DE HOOG

e

LEGKIPPEN

el n

r ik

k

Tijdens de voorlichtingsdag op zaterdag 18 november heb ik toevallig een foldertje meegenomen over de nieuwbouw (onder andere het Forumgebouw en het Atlasgebouw). Nu kwam ik daar de volgende regel in tegen: ‘Studenten daarentegen moeten het in de gebouwen van Wageningen UR doen met gemiddeld 4 vierkante meter.’ Nu ben ik eens gaan rekenen en kom op het volgende uit: een legbatterijkip heeft circa 550 vierkante centimeter beschikbaar en weegt circa 2 kilogram. Dit komt dus neer op 275 vierkante centimeter aan ruimte per kilogram kip. Lees verder op pagina 16

RUST Vroeger, toen hoogleraren nog een pijp rookten en de rector een dienstfiets ter beschikking had, was de universiteit een oase van rust. De verdediging van een proefschrift was een belangwekkende gebeurtenis. De jonge doctor, veelal van middelbare leeftijd, had zijn levenswerk bijna volbracht. Slechts een lectoraat of professoraat had nog meer aanzien dan het doctoraat binnen de academische standenmaatschappij. De senaat maakte de dienst uit en de secretaris van de universiteit voerde met enkele beambten de besluiten uit. Natuurlijk waren er kwesties, maar die bleven veelal

onder de baret of werden, met uitzondering van de Gemeentelijke Universiteit Amsterdam, pas na het emeritaat naar buiten gebracht. De studenten deden bij de hoogleraar thuis hun examens. Een geslaagd examen werd door populaire hoogleraren beloond met een glaasje port. Het was wel de tijd dat Nederlandse onderzoekers regelmatig echte prijzen kregen en dat onderzoek voor het bedrijfsleven een ordinaire bezigheid was. Nu bevolkt de familie Onrust de universiteit. De student is een zenuwpees geworden die om de haverklap een tentamen

moet doen. Een hoogleraar met minder dan tien promovendi wordt een minkukel genoemd. De dienstfiets is vervangen door de bovenmodale dienstauto. Overijverige ambtenaren bestoken ons dag in dag uit met oekazes en voorschriften. Daarom is tijd dat de Raad van Beheer ingrijpende maatregelen neemt, zoals het beboeten van teveel promovendi, het terugbrengen van het aantal tentamens en het geven van langdurig verlof aan overijverige ambtenaren. Want het verleden leert dat het ware universitaire klimaat niets heeft aan werkdruk, maar alles aan rust. / Kees de Hoog

Resource 0612 20-24

22-11-2006

16:52

Pagina 20

INTERNATIONAL

20

2

Sinterklaas is in town and students can make their ‘education wish list’ known WISH LIST If you’ve got good ideas on how to improve education here, you can submit them in the form of a wish list in the coming month. Students at Wageningen University can make their Sinterklaas wishes known to the Student Council until 6 December. The Council will present the best wishes to the Executive Board. Some of the Sinterklaas wishes from last year have now been implemented. For instance, all coffee machines now have instructions in English, and the Executive Board is looking into whether it is possible to set up a ‘laptop for every student’ project. You can put your wish list in the special boxes and shoes in the bigger Idealis complexes and a number of university buildings from 28 November. / TH

IN THE NEWS

WHAT’S ON Thursday 23 November 20.30 / Japanese film Dolls, see www.movie-w.nl 23.00 / Vitamin U at Unitas. Friday 24 November 19.00 / Sinprovisatie concert with local bands for young and old, Junushoff. 20.30 / Spanish film Glue at Movie W. 21.00 / Dokter Jazz & Co, Junushoff. 21.00 / Guitar noise at Unitas. Saturday 25 November International Buy Nothing Day: a protest against over consumption. 13.00 / DJs Artists in Residence choose the music at Villa Bloem. 14.30 / Film festival Tigers on Tour, see www.movie-w.nl 22.00 / Dance 30+ in De Wilde Wereld. 23.00 / The Beyond and Gothic Clash at Unitas. Sunday 26 November 14.00 / Introdans modern dance performance for children, Junushoff. 14.00 & 15.30 / Classical music for children, Junushoff. 15.30 / Studebaker John & the Hawks from Chicago play at Blues Club XXL. Tuesday 28 November 22.00 / KSV International drinks. Thursday 30 November 19.00 / KSV International Kitchen.

Fif pr Se Th fo W su

‘W dis fra wh th st in pr br Pr Pr in

ANIMAL VACCINE The Animal Sciences Group in Lelystad will supply Turkey with a million doses of footand-mouth vaccine. The country is faced with so many outbreaks of the infectious viral disease that it does not have enough vaccine left to vaccinate all livestock. Lelystad received the request via the FAO and the EU. ASG is one of the few institutes in the world that has the right vaccine type and is able to supply the amount needed at short notice. The production facilities in Lelystad are set up to be able to produce vaccine quickly in crisis situations. / GvM

N

K

Th sy Eu ay ed we Tamar Khurstilava / photo Hoge Noorden

‘RUSSIA SHOULD STOP MEDDLING IN GEORGIA’S AFFAIRS’ Since the fall of the Soviet Union, Georgia has become increasingly determined to make its own way. It wants to join NATO and the EU to secure independence and modernise its economy. Soviet President Putin’s response, however, has been to threaten to raise the price of natural gas supplied by Russia and to ban the import of Georgian wine and mineral water. How do Georgians cope? Apart from the troublesome regions of Abkhazia and South Ossetia, Georgia is not suffering too much from poverty, says Tamar Khurstilava. ‘But life is hard. Prices are high and people worry about the winter. Georgia is dependent on Russia for its natural gas and electricity supplies. The government is now building up reserves that should take us through the winter period.’ However, there is more to worry about, according to Tamar, who is spending a year at Van Hall Larenstein on a Dutch government scholarship. There are a substantial number of Georgians living throughout Russia – in Soviet times Georgian cuisine was very popular, so a lot of restaurant owners are of Georgian origin. ‘But Georgians from all walks of life are no longer welcome, and the Russian government has started to deport them.’ Tamar finds these hostilities hard to grasp. ‘We grew up with the Russian culture – we speak the language, we read the books; like many others I have a lot of

friends in Russia – we don’t want conflict.’ Georgia lies at the crossroads where Europe meets Asia. Its strategic location means it was part of the Byzantine, Mongolia, Persian and Ottoman Empires. Over the past two centuries, Russia had control over the small country. After the downfall of the USSR in the early nineties, the Georgians voted overwhelmingly for independence again. Tamar is named after the legendary Georgian queen whose rule was characterised by a long period of peace and rich cultural life during the Middle Ages. Tamar believes that Georgia has the potential to regain that former glory, and President Mikhail Saakashvili is the right man to lead the way. ‘He may be a bit short tempered but he has banned corruption, introduced modern forms of government and made politics transparent on the whole.’ ‘The Georgians are a peaceful people, we have never started a war. We just want the territory that is rightfully ours.’ Her eyes widen when she thinks back to the horrors of the civil war in the early nineties – she was about thirteen – when Russia supported the separatists in northern Abkhazia and Georgians who had lived there for centuries were kicked out. Thousands of refugees are still waiting along the border to get back to their belongings. ‘Abkhazia was a very rich

region which has now deteriorated completely. The Russians should stop meddling.’

Int fo as go (le th

‘We would love to invite President Putin to Georgia and convince him of our wish to collaborate.’ But of course Tamar knows that this is wishful thinking; she is happy that there are plans for Saakashvili to go to Russia to resume talks. ‘Dialogue is necessary, we are tired of the wars.’ Apart from fossil fuels, Georgia has all the natural resources a country can hope for. Tamar’s eyes light up as she describes the rich biodiversity of her native land: ‘We have everything. The long Black Sea coast, fertile wetland areas with a subtropical climate, mountain ranges with rich forests, arid areas, numerous water sources and rivers. And we are famous for our hospitality: Georgia is an ideal country for tourist development.’ Tamar wants to contribute to careful development in her country. She works for the Caucasus Environmental NGO Network, which monitors all sorts of environmental problems. ‘We try to make the public and our politicians aware of the urgency. Water pollution is a big problem, as is illegal logging and over-fishing. But we are getting somewhere. Before coming to Holland I worked on an integrated coastal zone project which is showing results. We need more up-to-date skills, and that’s why I am here.’ / Wim Bras

IC

be fro

’

Resource 0612 20-24

22-11-2006

16:52

Pagina 21

23 NOVEMBER 2006

21

RESOURCE #12

CAREER Patrick Sama-Lang from Cameroon, MSc Soil and Water, 1991: ‘Before I went to Wageningen I studied at the University of Yaoundé and worked for the research service of the Agronomic Research Institute and the Agronomic Research Station of Dschang in the western highlands of Cameroon. After graduation I got a research job there with more responsibilities. Now I’m working for the African Research Centre

(CARBAP). I’m senior researcher, in charge of banana and plantains research at the Ekona research sub-station on the foot slopes of Mount Cameroon. At the Njombe CARBAP headquarters I do research on soil, water and the environment for bananas. My study really stimulated my career. I value very much the quantified land evaluation course, the soil and water manipulations, and research trips to Germany, Belgium, Luxembourg, Spain, and IITA in Ibadan, Nigeria. / YdH

NEW THINKTANK FOR DEVELOPMENT ISSUES PROPOSED Fifteen professors have come up with a proposal to start a Platform for Food Security and Sustainable Development. The platform is intended to be a forum for more debate and inspiration in Wageningen research and education on sustainable development. ‘Wageningen already does a lot on interdisciplinary projects, but the work is often fragmented. We need a meeting place where all important issues are brought to the fore, and where cooperation can be structured. If we want to come up with innovative solutions to development problems, then we need to share, broaden and deepen our insights,’ said Professor Ken Giller, chair of Plant Production Systems and one of the initiators.

On Thursday 16 November the platform presented its plans to Rector Martin Kropff and representatives from the development cooperation world. ‘It’s important that there is a pool of people where government ministries and NGOs can go with their complex questions. A thinktank that can translate relevant expertise from different disciplines into innovative solutions. Committed people who know that the answer is almost never to be found in their own particular field alone,’ added Professor Akke van der Zijpp, chair of Animal Production Systems. The platform is open to everyone, but participants are expected to show personal commitment to dealing with the core problems related to sustainable development. In the first instance, this is

the downward spiral of poverty and natural resource degradation in which people in many developing countries are trapped. Another core issue is the question of long-term food security: ensuring that the increasing global demand for food can be met. ‘It is clear to all those involved that we must rise above the level of one’s own particular field of interest. The issue is not whether Rudy Rabbinge or Paul Richards is right. We are not looking for consensus either, but recognise that the questions are so complex that all opinions are welcome in the attempt to break the spiral of nonsustainability,’ commented agricultural economist Dr Niek Koning. The platform is also keen to see more interdisciplinary insights reflected in the

KNOWLEDGE GRANTS FOR FOREIGNERS NOT UNTIL 2009 The introduction of the knowledge grants system for students from outside the European Union has been postponed for a year, until 2009, Secretary of state for education Bruno Bruins announced last week.

universities and polytechnics receive for their non-EU students will be placed in special funds, which can be used to compensate the foreigners for the much higher tuition fees they have to pay.

Introduction of the grants was planned for 2008, but this has become impossible as the introduction of the right to government funded education (leerrechten) has been delayed. Under the new arrangements, the money that

Tuition fees for non-EU students were deregulated in 2004, when the secretary for education Mark Rutte made a proposal to withdraw compensation for this group. The Dutch parliament rejected this, but gave the green light for

increasing tuition fees in expectation of a new grants system. Although institutions still receive compensation, some have already started charging non-EU students higher tuition fees. The University of Maastricht for example charges fees of 8,000 euros to bachelor students and 11,500 euros to master’s students. Tuition fees are expected to rise even further when the system is introduced. No dates have been finalised yet. / HOP

education programme. Giller: ‘The interdisciplinary approach is already well embedded in research here, but when it comes to teaching it is too often limited to just a few subjects at graduation level. I think students need to be confronted at an earlier stage with the complexity of development issues.’ The initiators stress that they are not looking for a ‘place in the Wageningen UR organisation chart’. Koning: ‘We already have Wageningen International and the INREF programmes for that. The platform wants to liven things up: more debate and more inspiration. We are open to everyone who wants to contribute.’ University chair Professor Rudy Rabbinge will coordinate the platform’s activities. / GvM

TEMPERATURE CHANGES GENETIC NETWORK ‘Geneticists already knew that the environment determines the activity of genes in an organism,’ says Dr Jan Kammenga of the Nematology Group. ‘The news is that we now know that a change in temperature leads to a drastic change in the genetic network of organisms.’ If the ambient temperature rises from 16 to 24 degrees Celsius, there are no immediately apparent changes to the nematode Caenorhabditis elegans, explains Kammenga. ‘It continues to grow and reproduce normally. But the temperature rise leads to a dramatic change at molecular level.’

to

y o

The change is visible in the way the genes interact. ‘Imagine that at a low temperature activity of gene A is accompanied by activity from gene B, then at high temperature activity of gene A is accompanied by activity from gene C. This means that metabolic routes in nematodes alter as temperature changes.’

he r. he

th

or ry

The discovery has implications for genetic research, says Kammenga. ‘We often work with mutants of which one of 22,400 genes has changed. We compare the way in which a mutant functions genetically with the way the genes function in a non-mutated C. elegans. Now we realise that we should do the comparison at different temperatures.’

or

e he m,

ng

ICE-SKATING/

KSV International organised an excursion to an ice-skating centre in Utrecht, last Saturday, 18 November. All international students in Wageningen were invited, but only a few were brave enough to try the slippery ice. Four students from China, two from France and two from India put on rented skates and took off cautiously. / LH, photo KSV International

Kammenga was leader of a joint team of researchers from Wageningen, Utrecht and Groningen, that measured the influence of temperature on the genes of C. elegans. The results of the research were published recently in PLoS Genetics. / WK

Resource 0612 20-24

22-11-2006

16:52

Pagina 22

STUDENT

>

22

2 De advertentie van Leidse huiseigenaren over overlast door dronken en vuilbekkende Minerva-studenten blijkt een initiatief van een oud-universitair docent Frans en oud-Minervaan. Als hij de studenten op hun gedrag aansprak kreeg hij te horen: ‘Ik noem u toch ook geen vies, oud mannetje?’. Een Duitse gasthoogleraar werd uitgemaakt voor ‘nazi’. De docent Frans stelt dat de Leidse corpsballen ‘de parodie van Jiskefet hebben ingehaald’.

Simpel getok is niet wat het lijkt. Australische onderzoekers hebben ontdekt dat het geluid dat kippen maken als ze een lekker hapje vinden een ‘representatief signaal’ is. Een kip die zelf net iets te eten heeft gevonden reageert nauwelijks op het getok, maar een hongerige hen wel. Een kip luistert dus en raadpleegt zijn geheugen. Daarmee komt het getok verdacht dicht in de buurt van een taal.

M W

ZORGVERZEKERING VOOR STUDENTEN WORDT DUURDER

M st La sc Re pr wa

De premie voor de collectieve basisverzekering voor studenten stijgt naar 86,40 euro per maand. De korting op de gewone ziektekostenpremie bedraagt tien procent. Voor aanvullende pakketten betalen studenten vijftien procent minder. Dat meldt verzekeraar Zilveren Kruis Achmea op zijn website. Het genoemde tarief is berekend zonder eigen risico. In 2007 betalen alle deelnemende studenten dezelfde premie. Afgelopen jaar waren universitaire studenten iets duurder uit dan hun hogeschoolcollega’s, en betaalden ze 81 euro in plaats 79,20 euro per maand. Dat verschil kwam door de stukgelopen onderhandelingen tussen Zilveren Kruis Achmea en de landelijke vereniging van universiteiten VSNU. De studentenbonden ISO en LSVb sprongen op het laatste moment voor de academici in de bres, maar konden toen niet meer dezelfde korting bedingen als voor hbo-studenten. De collectieve verzekering voor universitaire studenten is opnieuw afgesloten door de studentenbonden. Hbo’ers danken hun korting wederom aan de HBOraad. Het is wel de vraag of Zilveren Kruis Achmea voor iedereen de beste optie is. Studenten met een bijbaan zijn soms voordeliger uit bij een andere collectieve verzekering. Bovendien kunnen aanvullende pakketten inhoudelijk verschillen. Zie voor een vergelijking de website www.kiesbeter.nl. / HOP

MATIG SUCCES IN GEZONDHEIDSBATTLE De BuZa Babes uit Wageningen zijn vrijdag 17 november negende geworden in de finale van de GezondheidsBattle, de jaarlijkse wedstrijd waarin studententeams zoeken naar oplossingen voor problemen rond gezondheidszorg in ontwikkelingslanden. Winnaar was het team Nketenkete uit Utrecht. De andere teams uit Wageningen eindigden op plaats 11, 13, 16, 22 en 23. In 2004 behaalde een Wagenings team nog de eerste plaats. Ruim tachtig teams deden dit jaar mee aan de wedstrijd. Na een eerste ronde mochten de dertig beste door. Daar waren zes groepjes uit Wageningen bij. Zij kregen vier verschillende cases voorgeschoteld over vrouwenbesnijdenis, braindrain, voeding en malaria. / LH

Bi ne na va Ag de el W m af dit

Een zusterbezoek van Osiris uit Leeuwarden aan Quercus in Arnhem, in april 2005. De buschauffeur van Osiris weigerde na afloop de smerige studenten mee te nemen, tenzij ze in hun ondergoed op de banken gingen zitten. / foto JB

EVEN GEEN ZIN IN MEEL EN STROOP De studentenverenigingen van hogeschool Van Hall Larenstein beleefden afgelopen weken weer een aantal zusterbezoeken. Het traditionele gooien met smerige substanties bleef echter achterwege. ‘Daar hebben we even genoeg van.’ De studentenverenigingen van de hogere agrarische scholen in Nederland gaan regelmatig bij elkaar op bezoek. Die bezoeken gaan doorgaans gepaard met stoeipartijen, barovernames en foodfights. De bezoekende partij neemt ‘munitie’ mee voor de bestorming van de sociëteit, de thuispartij wacht ze bewapend met troep op. ‘Water, meel, stroop, je kunt het zo gek niet verzinnen’, zegt voorzitter Jorrit

Zwart van Arboricultura uit Velp. ‘Het moet eetbaar zijn, dat is de enige voorwaarde. Rotte eieren mogen dus niet.’ De verenigingen laten deze traditie de laatste tijd echter aan zich voorbij gaan. Osiris uit Leeuwarden koos onlangs bijvoorbeeld voor een schoon bezoek aan USRA in Dronten. Dit bezoek was door USRA afgedwongen door de bok van Osiris te ontvoeren. Voor die tijd weigerden Osiris en andere verenigingen bij USRA op bezoek te komen vanwege ‘te lomp gedrag’ in het verleden. ‘Juist daarom hebben we afgesproken het rustig te houden’, zegt Osirisvoorzitter Wilroy Hoogendijk. En afgelopen week was er ook een schoon bezoek aan Gremio Unio in Den Bosch. ‘Dat was een uitdrukkelijke wens van Gre-

HOGESCHOOLSTUDENTEN DOEN ONDERZOEK BIJ ASG Studenten Equine, Leisure and Sports van hogeschool Van Hall Larenstein in Wageningen gaan als onderdeel van een tweedejaarsvak onderzoek uitvoeren in samenwerking met onder andere de Animal Sciences Group (ASG) van Wageningen UR. Het onderzoek komt voort uit Equine Delta, een samenwerkingsverband van verschillende onderdelen van Wageningen UR die zich met paarden bezighouden. De vraag kwam vanuit de hogeschool. ‘Veel Equinestudenten denken erover om door te studeren aan de universiteit’, zegt Martine van Tilburg, Equinecoördinator bij Van Hall Larenstein. ‘Wij willen ze daarom graag kennis laten maken met kleinscha-

lig onderzoek. En wat is er nou interessanter dan dat te doen als onderdeel van een groter project? De onderzoekers kunnen de gegevens die de praktisch ingestelde hbo-studenten aanleveren goed gebruiken bij toegepast onderzoek, en de studenten zijn meteen in de praktijk met onderzoek bezig.’ De studenten gaan onder andere data verzamelen over stereotiep gedrag bij paarden, gerelateerd aan stalmanagement. Van Tilburg verwacht de komende jaren meer samenwerking tussen de hogeschool en onderzoekers van Wageningen UR. ‘Dit is een soort pilot. Aan de hand hiervan gaan we kijken op welke manier we nog meer onderwijs en onderzoek bij elkaar kunnen brengen.’ / KM

mio, die hadden al wat smerige uitwisselingen gehad.’ Arboricultura zou deze maand Nji Sri uit Wageningen op bezoek krijgen. Dat ging op het laatste moment niet door, maar ook dit zou een ‘schoon’ zusterbezoek worden. ‘Het is best leuk op z’n tijd en het komt vast wel weer een keer’, zegt Arborivoorzitter Jorrit. ‘Maar we hebben afgelopen voorjaar al twee smerige zusterbezoeken gehad. Je bent toch weer twee dagen bezig met het schoonmaken van de soos.’ Volgens Wilroy van Osiris is er geen sprake van een trend. ‘Ik hoor nu al weer mensen binnen de vereniging zeggen dat ze zin hebben in een smerig zusterbezoek, dus die komt er heus wel weer.’ / KM

He de de dr pe cie M op jec Fr lijk us ee die fu be ve st dig ge ze

SR VERZAMELT VERLANGLIJSTJES Wie vol goede ideeën zit over de verbetering van het onderwijs aan Wageningen Universiteit, kan tot 6 december zijn verlanglijstje inleveren bij de studentenraad. De beste wensen legt de studentenraad voor aan de raad van bestuur. Van de decemberwensen van vorig jaar is inmiddels een deel uitgevoerd. Zo hebben alle koffieautomaten sinds september een Engelstalige gebruiksaanwijzing. Ook onderzoekt de raad van bestuur of het mogelijk is om een project ‘laptop voor iedere student’ op te zetten. De wensen kunnen vanaf 28 november worden ingeleverd in speciale dozen en schoenen bij grote Idealis-complexen en een aantal universiteitsgebouwen. / TH

G

wo op av ee die so

Resource 0612 20-24

22-11-2006

16:52

Pagina 23

23 NOVEMBER 2006 n

-

MILIEUKUNDESTUDENTEN WINNEN FRIESE PRIJS

Het fonds beloont jaarlijks studenten van de drie Friese hogescholen voor afstudeerprojecten die een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan maatschappelijke ontwikkelingen binnen de provincie. Marius en Annalien deden hun afstudeeropdracht in het kader van een groter project dat de hogeschool samen met de Fries waterschappen uitvoert, ‘Vernatuurlijking waterhuishouding Friesland’. Marius: ‘Door de eeuwen heen is in Friesland een zeer kunstmatige situatie ontstaan die niet vol te houden is. De landgebruikfuncties zijn enorm versnipperd en hebben uiteenlopende eisen. Daardoor zijn er veel verschillende peilvlakken, allemaal stukjes land die een ander waterpeil nodig hebben. Er wordt heel veel water rondgepompt. Dat is moeilijk te handhaven, zeker als je weet dat de bodem daalt, de

zeespiegel stijgt en het klimaat verandert.’ De studenten schreven een toekomstvisie voor het Friese veenweidegebied. Zij gaan daarbij uit van een meer natuurlijke waterloop, met zo min mogelijk menselijk sturing en een reductie van het aantal peilvakken. ‘Door de relatief lage ligging van het veenweidegebied groeit de druk op de waterhuishouding, waardoor het gebied in 2050 niet meer geschikt zal zijn voor intensieve landbouw of veeteelt’, denkt Marius. ‘Het laaggelegen veenweidegebied zal zich meer moeten profileren als waterrijk gebied en deels dienst gaan doen als waterbergingslocatie. Andere maatregelen om de waterhuishouding natuurlijker te maken is het handhaven van hogere peilen, om de voortdurende bodemdaling tegen te gaan. De landbouw zal extensiever worden met meer nevenactiviteiten zoals rietteelt of het telen van energiegewassen. Verder krijgen natuur, waterrecreatie en waterrijk wonen en werken een belangrijke plek.’ De jury reikt de prijs op 29 november uit in Oranjewoud. De studenten ontvangen naast een aandenken een cheque van zevenhonderd euro. / KM

HET ECHTE WERK

Willemien Hallebeek, net afgestudeerd in Voeding en gezondheid, woonde de eerste helft van dit jaar in Madrid. Ze werkte mee aan een onderzoek naar melkzuurbacteriën. Het labwerk was leerzaam en twee keer per dag warm eten beviel goed. Alleen moest ze even wennen aan in de rij staan voor de bus.

S

is en

e-

Door computers twaalf uur per dag in de slaapstand te zetten, kan de uitstoot van het broeikasgas kooldioxide jaarlijks met 45 miljoen ton dalen. Dat is evenveel als de uitstoot van alle Ierse huishoudens en industrie samen. Het magazine Foreign Policy berekende ook dat consumenten en bedrijven zo jaarlijks 43 tot 55 euro per pc kunnen besparen. Eindelijk weer een manier om slapend rijk te worden.

HIËRARCHIE IN SPANJE

et ioen s.’ n-

k

RESOURCE #12

Olifantenpolo past niet in een modern land als India, claimen dieractivisten. Ze riepen de elite daarom op niet deel te nemen aan de Elephant Polo Cup, die afgelopen weekend in Rajasthan gehouden werd – maar zonder succes. Het honderd jaar oude spel is een verzetje voor de aristocratie. Dat geldt ook voor de dikhuiden, als we de woordvoerster van sponsor Cartier mogen geloven: ‘De olifanten zijn blij dat ze hun benen eens kunnen strekken.’

Biologische melkveehouders hebben het netwerk ‘Stier bij de koe’ opgericht om natuurlijke dekking te stimuleren. Eén van de initiatiefnemers claimt in het Agrarisch Dagblad dat natuurlijke dekking goed is voor de afweer. ‘Het is in elke geval eens onderzocht onder Wageningse studenten. Diegenen die meer seks hadden, hadden een betere afweer.’ Waarom weten wij weer niks van dit onderzoek?

Marius Schaeffer en Annalien Hanje, studenten Milieukunde van Van Hall Larenstein in Leeuwarden, hebben de scriptieprijs van het Th. Van Welderen Rengersfonds gewonnen. Ze krijgen de prijs voor hun toekomstvisie op het waterbeheer in Midden-Friesland.

23

GOTCHA/

De sociëteit van de Leeuwarder studentenvereniging Osiris was woensdag 15 november omgebouwd tot lasergame-hol. Her en der waren obstakels opgeworpen en schuilplaatsen ingericht, en de soos was volgepompt met rook. De avond gold als startsein voor het spel Gotcha waarbij Osirisleden de komende weken een aangewezen slachtoffer moeten ‘doodschieten’ met een zuignappistool. Dat dient dan wel te gebeuren zonder omstanders en buiten de hogeschool en de sociëteit. / KM, foto Hoge Noorden

‘In het begin had ik geen eigen onderdeel en moest ik steeds anderen helpen. Dat was niet leuk. Na een paar weken heb ik dat aangekaart bij de prof die mij begeleidde. Dat was even moeilijk, want de verhoudingen zijn in Spanje hiërarchischer dan hier. Maar ik ben blij dat ik het toch heb gedaan want daarna werd mijn werk leuker. Ik heb ook veel nieuwe technieken geleerd. We onderzochten monsters uit een ziekenhuis: potjes met moedermelk, poep en mondsamples. De vraag was namelijk of moeders melkzuurbacteriën, die voorkomen in je darmen, via moedermelk kunnen doorgeven. Hun baby’s lijken namelijk dezelfde bacteriën in hun darmen te hebben. Op het lab zaten vier vrouwen, allemaal jonge postdocs. Het was hard werken. We begonnen niet voor negenen, maar gingen door tot acht, negen uur. Rond twee uur hielden we een half uur pauze. Ik warmde dan net als iedereen in de magnetron wat eten op dat ik de

avond ervoor gekookt had. Ik ging regelmatig op stap met drie vrienden uit Brazilië en Italië, of met een Spaanse die ik in Wageningen had leren kennen toen ze hier studeerde. Zij nam me mee naar uitgaansgelegenheden waar vooral Spanjaarden komen en geen toeristen, en waar Spaanse muziek wordt gedraaid. Veel mensen gaan als ze uit kantoor komen wat drinken en tapas eten. Als je uitgaat, ga je eerst eten, en dat kan de hele avond duren. Eettenten sluiten vaak pas om één uur. Met mijn Spaanse vriendin sprak ik vaak om middernacht ergens af; Spanjaarden spreken niet bij iemand thuis af. Ik was regelmatig niet voor zevenen thuis. Spanjaarden drinken overigens vooral drankjes als rum-cola, en weinig bier. Als je bier bestelt, zeggen ze: je bent zeker Nederlander. In Spanje sluit je trouwens ook netjes achteraan in de rij bij de bushalte. Dat had ik in het begin geheel niet door en ik ging dus gewoon vooraan staan. Totdat ik ontdekte dat ik allemaal boze blikken kreeg. Omdat Spanje vrij dichtbij is, zijn er veel vrienden en familieleden langs geweest. Dan mocht ik optreden als gids. Ik heb de bekendste toeristische plekken van de stad dus vaak bezocht. Maar dat was niks erg, want Madrid is echt prachtig.’ / Yvonne de Hilster

Resource 0612 20-24

22-11-2006

16:52

Pagina 24

STUDENT

RESOURCE #12

24 [email protected]

PRIKBORD

VOOR JE MOOISTE FOTO, JE EERSTE VERHAAL, JE EIGEN CARTOON Pommes à la Normande Ingredients (4 servings): 4 apples (medium size) 100 g chopped bacon 1 small camembert cheese 10 cl white wine Pepper

‘The last International Kitchen of KSV-International was a success’, mails Sabine van Ruijven. ‘The recipe below was extraordinarily tasty and we would like to share it with everybody.’ The picture shows the four French cooks. Next time, 30 November, Italian cooks will run the International Kitchen. Information can be found at www.ksvinternational.com.

GESNAPT

LISANKA

TREIN Frustratie. Al tien en een halve minuut sta ik te wachten op de trein. Het grote geel met blauwe geval is te laat. Ik bibber van de kou en sla mijn sjaal nog eens extra om. Verdorie. De minuten op maandagmorgen zijn heilig. Nog even had ik in mijn warme bed kunnen liggen. WIE? Bonnie Bisselink, tweedejaars Food Innovation Management aan hogeschool Van Hall Larenstein in Wageningen. Staat donderdagochtend voor college buiten te roken. ROKEN? ‘Al zes jaar. Veel te lang eigenlijk. Ik wil wel eens stoppen, maar dan moet ik er echt achter staan. Dat doe ik nu nog niet.’ PLANNEN VOOR VANAVOND? ‘Ja, stappen in Nijmegen. Daar woont mijn vriend. Die ken ik vijf jaar.’ EN WAAR WOON JIJ? ‘Nu nog bij mijn ouders in Braamt, in de Achterhoek. Best gezellig. Maar volgende week verhuis ik naar Wageningen, naar de Marijkeweg. Ik doe er twee uur over om hier te komen, dat hakt er in. En ik heb al een half jaar op mezelf gewoond tijdens mijn stage in Utrecht. Het is wel lekker om die vrijheid weer terug te krijgen.’ / YdH

Preparation: Preheat the oven to 210°C (Gas mark 7). Cook the chopped bacon in a non-stick pan. Meanwhile, clean and wipe the apples. Remove the top 1/3 of the apples, and reserve. Gently scoop out the inside of the apples. Drain the chopped bacon on absorbent paper and put it into the apples. Remove the rind from the camembert. Cut one half of the cheese in dices and the other half in slices. Put the diced cheese into the apples and season with pepper. Cover the inside of each apple with the slices of cheese and put the apple lids back on top. Arrange the apples tightly next to each other in a baking dish and pour in the white wine. Bake in the oven for 20 minutes. Serve very hot with salad.

Knus naast mijn levende knuffel. Ik hoor het spoor sissen, de trein is er. Met de slaap nog in mijn ogen stap ik in. De conducteur schijnt geen last te hebben van een ochtendhumeur. Met een brede glimlach wandelt hij de coupé binnen. Ik laat mijn studentenkaart zien. Hij wenst me een fijne reis. De persoon naast me is minder gelukkig. Kaartje vergeten. ‘Dat is dan 35 euro boete mevrouw.’ Ik staar uit het raam en prijs me gelukkig met een OV. Ik hou van treinreizen. Verplichte rust. Ik haal mijn puzzelboekje uit de tas en begin driftig te kleuren. Tegenover mij kijkt een man aandachtig toe. Ik kijk op. Hij vraagt naar mijn puzzelboekje. Ik leg hem uit wat Japans puzzelen is. We raken in gesprek.

Wat een toeval. Hij blijkt aan Larenstein gestudeerd te hebben. Helaas, de bosmeneer moet er in Arnhem uit. Gezelschap hoef ik niet te missen. Basritmes dreunen uit de oordopjes van de jongen die naast me zit. Nieuwsgierig kijk ik naar zijn glimmende iPod nano. Green Day. Ik raak met hem in gesprek over zijn briljante punksmaak. Maar ook hij verlaat me weer. Niet getreurd. Twee kleine kinderen spelen tikkertje in het gangpad. Ik geniet van de speelsheid en glimlach naar het meisje met de staartjes. De tijd vliegt om. Na vier uur ben ik in Leeuwarden. Heerlijk uitgerust begin ik mijn nieuwe week. Hoera voor langeafstandsrelaties. / Lisanka van Scheijndel